สรุปบทเรียน นางสาวชัชวรรณ วิชัยดิษฐ์

1

รายงานบันทึกการเรยี น

นางสาวชชั วรรณ วิชยั ดษิ ฐ์
รหัสนักศกึ ษา 126570701510 – 1
วชิ าการออกแบบเชงิ สรา้ งสรรคท์ างคหกรรมศาสตร์ รหัสวิชา HE4014118
สาขาวิชาคหกรรรมศาสตร์ คณะเทคโนโลยคี หกรรมศาสตร์
มหาวิทยาลยั เทคโนโลยรี าชมงคลพระนคร

ปีการศึกษา 2565

ก

คำนำ

รายงานเลม่ นจี้ ดั ทำขึน้ เพือ่ เปน็ สว่ นหน่งึ ในวชิ าการออกแบบเชิงสร้างสรรคท์ างคหกรรมศาสตร์ รหัส
วิชา HE4014118 ซ่ึงเนอ้ื หาในเลม่ เปน็ การสรปุ การสอน การนำความรใู้ นชัว่ โมงเรียน มาสรปุ ในรูปแบบรายงาน
เพื่อประเมนิ และทำการบันทึกความรู้ท่ีได้เรยี นรู้มาจดั ทำเป็นรปู เล่มรายงานฉบบั นี้

ผู้จัดทำหวังว่ารายงานเล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้ที่สนใจในการออกแบบเชิงสร้างสรรค์ทาง
คหกรรมศาสตร์

นางสาวชชั วรรณ วชิ ัยดษิ ฐ์
ผจู้ ัดทำ

สารบญั ข

คำนำ หนา้
สารบญั ก
เรอ่ื งท่ี 1 แนวคดิ และทฤษฎเี กย่ี วกบั กระบวนการออกแบบ ข
เร่ืองที่ 2 ความคดิ สร้างสรรคท์ างคหกรรมศาสตร์ 1
เรอื่ งที่ 3 นวัตกรรมและเทคโนโลยีเก่ียวกับการออกแบบทางคหกรรมศาสตร์ 3
เรื่องท่ี 4 หลักและองค์ประกอบของการสร้างสรรค์ทางคหกรรมศาสตร์ 9
13

1

วิชาการออกแบบเชงิ สรา้ งสรรค์ทางคหกรรมศาสตร์ เรือ่ งท่ี 1 แนวคิดและทฤษฎเี กยี่ วกับกระบวนการออกแบบ
รหัสวิชา HE4014118
อาจารยผ์ สู้ อน : ดร.สุชรี า ผอ่ งใส รูปแบบการสอน : ทฤษฎี
วันท่สี อน : วนั ท่ี 12 พฤศจิกายน พ.ศ. 2565 เนือ้ หาการสอน

แนวคดิ และทฤษฎีเก่ียวกับการบวนการออกแบบ
1.1 แนวคดิ และทฤษฎีทางศิลปะ

1.1.1 ทฤษฎกี ารเลยี นแบบ (Art as Imitation)
1.1.2 ทฤษฎีความพึงพอใจ (Art as Pleasure)
1.1.3 ทฤษฎกี ารเลน (Art as Play)
1.1.4 ทฤษฎีการคลอยตาม (Art as Empathy)
1.1.5 ทฤษฎีการสือ่ สาร (Art as Communication)
1.1.6 ทฤษฎกี ารแสดงออก (Art as expression)
1.1.7 ทฤษฎีคุณลักษณะของประสบการณ (Art as a Quality of Experience)
1.2 กระบวนการออกแบบทางศิลปะ
ความสำคัญของการออกแบบ
1. การวางแผนการการทำงาน งานออกแบบจะชว่ ยใหก้ ารทำงานเปน็ ไปตามขั้นตอนอย่างเหมาะสมและประหยัดเวลา
ดัง นั้นอาจถอื วา่ การออกแบบ คือ การวาง แผนการทำงานท่ีดี
2. การนำเสนอผลงาน ผลงานออกแบบจะช่วยให้ผ้เู กยี่ วขอ้ งมีความเขา้ ใจตรงกันอยา่ งชดั เจน ดังนั้น ความสำคญั ในด้านน้ี
คอื เปน็ สือ่ ความหมายเพอ่ื ความเขา้ ใจระหวา่ งกัน
3. สามารถอธบิ ายรายละเอียดเกีย่ วกับงาน งานบางประเภทอาจมรี ายละเอียดมากมาย ซับซอ้ น ผลงานออกแบบ จะชว่ ย
ให้ ผู้เกย่ี วขอ้ งและผ้พู บเหน็ มีความเขา้ ใจท่ชี ดั เจนขน้ึ หรอื อาจกลา่ วไดว้ า่ ผลงานออกแบบ คือ ตวั แทนความคดิ ของผ้อู อกแบบได้
ทง้ั หมด
4. แบบ จะมีความสำคญั มาก ถ้าผอู้ อกแบบกับผู้สรา้ งงานหรอื ผ้ผู ลติ เปน็ คนละคนกัน เชน่ สถาปนิกกบั ช่างกอ่ สรา้ ง นกั
ออกแบบกับผ้ผู ลติ ในโรงงาน หรอื ถ้าจะเปรยี บไปแลว้ นักออกแบบกเ็ หมือนกบั คนเขยี นบทละครนัน่ เองมีคุณคา่ ต่อวิถชี ีวิตของ เรา
คือ
(1.) คุณคา่ ทางกาย คณุ ค่าของงานออกแบบท่ีมีผลทางดา้ นรา่ งกาย คอื คณุ คา่ ทม่ี ีประโยชนใ์ ชส้ อยในชวี ิตประจำวนั
โดยตรง เชน่ ไถมไี ว้สำหรบั ไถนา แก้วมไี วส้ ำหรับใส่นำ้ ยานพาหนะมไี วส้ ำหรบั เดนิ ทางบ้านมีไว้สำหรับอย่อู าศัย เป็นตน้

2

(2.) คุณค่าทางอารมณ์ความรสู้ กึ คณุ คา่ ของงานออกแบบทมี่ ผี ลทางอารมณ์ความรู้สกึ เปน็ คุณคา่ ทีเ่ นน้ ความช่นื ชอบพงึ
พอใจ สขุ สบายใจ หรือ ความรู้สกึ นกึ คิดดา้ นอน่ื ๆ ไมม่ ผี ลทางประโยชน์ใช้สอยโดยตรง เชน่ งานออกแบบทางทศั นศลิ ป์ การ
ออกแบบ ตกแต่ง ใบหนา้ คณุ ค่าทางอารมณ์ความรสู้ ึกนี้อาจจะเป็นการออกแบบ เคลือบแฝงในงานออกแบบทีม่ ีประโยชนท์ างกายก็
ได้ เช่น การออกแบบตกแตง่ บ้าน ออกแบบตกแต่งสนามหญา้ ออกแบบตกแต่งรา่ งกายเปน็ ต้น

(3.) คุณคา่ ทางทัศนคติ คุณคา่ ของงานออกแบบท่ีมผี ลทางทศั นคติ เน้นการสร้างทัศนคติอยา่ งใดอยา่ งหน่ึงตอ่ ผ้พู บเห็น
เชน่ อนสุ าวรีย์สร้างทัศนคติให้รักชาติ กลา้ หาญ หรอื ทำความดี งานจิตรกรรมหรือประตมิ ากรรมบางรูปแบบอาจจะแสดงความกด
ข่ี ขดู รดี เพอ่ื เนน้ การระลึกถงึ ทัศนคตทิ ่ีดแี ละถูกควรในสังคม

1.3 กระบวนการออกแบบทางคหกรรมศาสตร์
อาจารย์อธิบายในเรอ่ื งแผนการสอน และได้จดั อาจารยผ์ ู้สอนทมี่ ีความชำนาญให้แต่ละสาขามาสอนในสัปดาห์

ตา่ ง ๆ แจ้งตารางการสอน และแนวการใหค้ ะแนนในการเรียนทฤษฎแี ละปฏิบัติ
อาจารยไ์ ดส้ อนตอ่ เรอ่ื ง หลักการออกแบบ คืออะไร
งานออกแบบมีวตั ถุประสงค์ มกี ลุ่มเปา้ หมาย งานออกแบบมีความหมาย หรือต้องการบอกอะไรและต้ องการ นำเสนอ

ขา่ วสาร เมื่อหลักการออกแบบมคี วามชดั เจนและมัง่ คงแลว้ จงึ ค่อยๆ เร่ิมสรา้ งงานขน้ึ โดยยดึ เอาหลักการออกแบบ
การออกแบบงานกราฟฟิกหรือศิลปะต่างๆ ถือว่าเป็นรูปแบบความคิดสร้างสรรคท์ ีจ่ ะต้องมีหลักการควบคมุ เสมอ

เนื่องจากหลกั การในการออกแบบน้ัน คือ กระบวนการท่ีจะช่วยทำให้ทกั ษะออกแบบ สามารถสสร้างสรรค์คไดอ้ ยา่ งราบรนื่ โดย
หลกั ในการออกแบบจะ 4 ข้อ

1. จุดประสงคข์ องงาน ทำเพอื่ ใคร วตั ถปุ ระสงค์อะไร
2. กล่มุ เป้าหมาย เชน่ เพศ ช่วงอายุเทา่ ไร ชนชาตใิ ด ภาษาใด ประกอบอาชีพใด
3. ความหมายของการออกแบบ
4. สื่อทใ่ี ช้เพ่อื การออกแบบ
สุนทรียศาสตร์
1. ความเปน็ มาของสนุ ทรียศาสตร์
2. ความหมายของสนุ ทรียศาสตร์
รูไ้ ด้ดว้ ยสมั ผัสสนุ ทรยี ธาตุ
1. ความงาม Beauty
2. ความนา่ ทงึ่ Sublimity
3. ความแปลกหู แปลกตา Picturesqueness

3

วชิ าการออกแบบเชงิ สรา้ งสรรค์ทางคหกรรมศาสตร์ เรือ่ งท่ี 2 ความคิดสร้างสรรค์ทางคหกรรมศาสตร์
รหสั วชิ า HE4014118
อาจารย์ผสู้ อน : อาจารย์กติ ติ ยอดออ่ น รปู แบบการสอน : ห้องปฏิบัตกิ าร
วนั ทสี่ อน : วนั ที่ 19 พฤศจกิ ายน พ.ศ. 2565 เน้อื หาการสอน

2.1 ความคดิ สรา้ งสรรค์ทางคหกรรมศาสตร์ประเภทงานเคร่อื งหอม
อาจารยก์ ติ ติ ยอดออ่ น อธิบายเก่ยี วกับความรูท้ ัว่ ไปของเคร่ืองหอมไทย เป็นสุนทรยี ทีเ่ กิดจากการสัมผสั กล่นิ

“เคร่ือง” หมายถึง สงิ่ ของ สิง่ ทใี่ ชป้ ระกอบกัน หรอื เปน็ พวกเดยี วกัน
“หอม” หมายถงึ ได้รบั กล่นิ ดี หรอื กล่นิ หอม
สมาคมคหเศรษฐศาสตร์แห่งประเทศไทย ในพระบรมราชูปถมั ภ์ (2547) ใหน้ ยิ ามความหมาย ของ เครอ่ื งหอม ไวว้ า่ เป็น
การผสมของหอม บรรดาสง่ิ ทใี่ หก้ ลิน่ ดหี ลายส่งิ ทำให้กล่ินกลน่ิ หอมสดชน่ื พึงพอใจ ทำจากพชื สตั ว์ และสารสงั เคราะห์ นำมาปรุง
แต่งด้วยวธิ ีตา่ ง ๆ จนอยใู่ นลกั ษณะใชง้ านไดส้ ะดวก เช่น นำ้ หอม น้ำมันหอม นำ้ อบไทย นำ้ ปรุง โลช่นั น้ำดอกไม้สด แป้งรำ่ ยาดม
ยาหม่อง เปน็ ตน้

ประวตั ิความเป็นมาของเครอื่ งหอม
การใชเ้ ครื่องหอมในอียปิ ตใ์ นสมัยโบราณ มนษุ ยม์ กี ารเผาไมห้ อมบางชนิดท่มี ยี างและมีกลิน่ หอมในพธิ ที างศาสนา ปรากฏว่า

กล่ินท่ีลอยมากับควนั อบอวลอยู่ในบริเวณงาน ชาวอยี ิปตไ์ ด้คน้ พบเครือ่ งหอมกวา่ ๔,๐๐๐ ปีมาแลว้ ในสมยั ฟาโรห์ ตอ่ มาชาวกรีก
และโรมนั ไดเ้ รยี นรเู้ ร่อื งเครอื่ งหอมจากอียิปต์ ชาวคริสเตยี นท่ีมาทำสงครามศาสนา (CRUSADERS) ไดน้ ำเครอื่ งหอมจากดินแดน
ปาเลสไตน์ไปยงั องั กฤษ และฝรั่งเศสต่อมามีการคา้ ขายเคร่ืองเทศและเครื่องหอมกันอยา่ งกว้างขวาง และในศตวรรษท่ี ๑๕ นำ้ หอม
(PERFUME) ไดก้ ลายเป็นเครอ่ื งหอมที่นยิ มใช้กนั อย่างแพรห่ ลายในยุโรป ฝรัง่ เศส

เคร่ืองหอมของไทย เคร่ืองหอมของไทยนัน้ ไมป่ รากฏเป็นลายลักษณ์อกั ษรวา่ ไดน้ ำมาใช้และเปน็ ท่ีนยิ มกันมาต้ังแต่ยุคสมัย
ใด ถา้ สนั นษิ ฐานการเรม่ิ ตน้ รู้จกั เครอื่ งหอมของคนไทยนา่ จะเรยี นรู้มาจากชาวจนี และอินเดีย ซึ่งเป็นชาตทิ ีม่ คี วามใกลช้ ิดสังคมไทย
มาเกา่ แกก่ ว่าชาติอน่ื จากวรรณกรรมเรื่อง “ไตรภูมพิ ระร่วง” ตอนหน่งึ ในหนังสือเล่นนี้ ได้กลา่ วถงึ คนไทยมี การประกอบพิธี
บวงสรวงบชู า ซึ่งมกี ารใชเ้ คร่ืองหอมเป็นเครอ่ื งบูชา

เครือ่ งหอมในสมัยอยธุ ยา ในสมัยอยธุ ยาตอนปลาย พบหลกั ฐานว่ามหี มบู่ า้ นผลติ เครอ่ื งหอมขายในเชิงพาณชิ ย์ จากเอกสาร
หอหลวง เร่อื งคำให้การขุนหลวงวัดประดทู รงธรรม ว่า “บ้านรมิ วัดพรา้ ว พวกพราหมณ์แลไทย ทำแปง้ หอม นำ้ มันหอม กระแจะ
น้ำอบ ธูปกระแจะ ธปู กระดาษ แลเคร่อื งหอมทำขาย” เครอื่ งหอมของไทยหลงั จากรัชกาลที่ 5 การเปิดรับเอาวัฒนธรรมจาก
ต่างประเทศเข้ามา ทเ่ี ห็นไดช้ ัดเจน ต้งั แต่ รชั กาลที่ 5 เปน็ ต้นมา นำมาซ่ึงความเปล่ยี นแปลงกับวถิ ีชีวติ ของคนไทยในเรอ่ื งต่าง ๆ ไม่
ว่าจะเป็น การเมอื งการปกครอง ขนบธรรมเนยี มประเพณตี า่ ง ๆ รปู แบบการใช้ชีวติ ของคนไทย รวมไปถงึ การใช้เครอื่ งหอมของ

4

คนไทย ทนี่ ำเอาผลิตภัณฑ์เครอ่ื งหอมจากต่างประเทศ มาใชแ้ สดงถงึ คา่ นิยมใหม่ ๆ ทำใหเ้ ครื่องหอมของไทยถูกลดบทบาทลงเหลือ
ใช้กันในประเพณีพธิ ขี องไทย หรอื กลุ่มคนทมี่ คี วามอนรุ กั ษแ์ ละหวงแหนภูมปิ ัญญาของคนไทย ในการใชช้ วี ติ ตามวถิ ขี องไทยที่มีมา
อย่างยาวนาน

วัตถุดบิ ในการผลิตเครอ่ื งหอมไทย มี 2 ชนดิ ได้จาก ธรรมชาติ และ การสังเคราะห์
เคร่ืองหอมจากธรรมชาติ ไดจ้ าก พชื และสัตว์

การสกัดน้ำมนั หอม
การสกดั น้ำมันหอมได้มีวิวัฒนาการมาเป็นลำดับต้ังแตก่ ารเผาไมห้ อม นำน้ำมนั ทีไ่ หลซึมออกมาใช้ไปผสมเป็นเครื่องหอมได้

การสกดั แบบดงั กล่าวไมส่ ามารถสกัดได้กับพชื หอมทุกชนิด จงึ มกี ารคิดค้นวิธใี หมโ่ ดยการหุงด้วยความร้อน คือ ใชน้ ำ้ มันจากเมล็ด
พชื เชน่ นำ้ มนั มะกอกใสภ่ าชนะแล้วขึ้นตัง้ ไฟ จากน้ันเอาดอกไมใ้ สล่ งไปเค่ยี วแตว่ ิธนี ี้ ไมส่ ามารถใช้ได้กับดอกไมท้ ุกชนดิ ดอกไม้ที่
ไม่สู้ความรอ้ นมาเคี่ยวกับนำ้ มนั จะทำให้กลิน่ หอมของดอกไมน้ น้ั เปลีย่ นไป ในเวลาตอ่ มามีการคดิ คน้ การหบี เพ่ือเอานำ้ มันหอมแบบ
บีบนำ้ ออ้ ยเพื่อใหไ้ ด้น้ำมนั หอมวธิ กี ารสกัดน้ำมันหอมดงั กลา่ วข้างตน้ ไดใ้ ชม้ าเปน็ พนั ๆ ปี

วธิ ีทำการเครอื่ งหอมของไทย
การอบ การปรุงกลนิ่ ด้วยควัน หรือปรุงกล่ินดว้ ยดอกไม้หอม การอบให้มกี ลนิ่ หอมชว่ั ขณะหน่งึ กลน่ิ หอมนัน้ จะซมึ ซาบเขา้

ไปในของท่นี ำไปอบ โดยวัตถทุ ตี่ อ้ งการใหม้ ีกลิ่นนั้นอยู่ในภาชนะทม่ี ฝี าปิดสนิท การร่ำ การอบกลิน่ หอมซบั ซ้อนหลายอยา่ ง และทำ
โดยใชภ้ าชนะเผาไฟแล้วใส่เครื่องหอม เพ่ือให้เกดิ ควนั ทม่ี ีกล่นิ หอม การปรงุ , การผสมการรวมของหลายๆ สิง่ หลาย ๆ อยา่ งเข้า
ด้วยกันประเภทเครอ่ื งหอมของไทย คนไทยมกี ารใช้การใช้เครื่องหอมทม่ี ลี ักษณะดงั น้ี

1. เคร่ืองหอมไทยประเภทน้ำในรูปแบบต่างๆ เชน่ นำ้ ดอกไมส้ ด น้ำอบ นำ้ ปรุงเครื่องหอมไทยประเภทนำ้
2. เครอื่ งหอมไทยประเภทแป้ง เครือ่ งหอมที่มีลกั ษณะเป็นผงแป้ง จากการนำแปง้ หิน หรอื ดินสอพองมา สะตใุ หส้ ะอาดแล้ว
ใช้กระบวนการอบร่ำเครอ่ื งกำยาน ควันเทียนอบ หรือกลนิ่ ของดอกไม้หอมตา่ ง ๆ
3. เคร่อื งหอมไทยประเภทเคร่ืองอบไทย เปน็ เครอื่ งหอมชนิดแรก ๆ และมคี วามเปน็ มายาวนาน ด้วยเปน็ การใช้ควันในการ
อบ เชน่ การอบขนมตา่ ง ๆ หรอื การทำให้ผา้ สถานท่ีหอม หมดกลน่ิ สาบ จากการอบร่ำด้วยเครอื่ งกำยาน หรือนำผงไมห้ อมตา่ ง ๆ
มาฟนั่ เป็นธปู หอม ธปู กำยาน เพ่อื จดุ ใชค้ วันในการประกอบพิธกี รรมต่าง ๆ หรือบุหงารำไปท่มี กี ลิ่นหอม

ประโยชน์ของเครื่องหอม
เครอื่ งหอมไทยมหี ลายชนดิ แต่ละชนดิ จะใชว้ ตั ถดุ บิ ท่ีแตกตา่ งกนั รวมถึงปริมาณในการสัดส่วนในการตวง จึงทำใหเ้ กิดกล่นิ

หอมที่แตกตา่ งกันน การใช้ประโยชนใ์ นประเด็นต่าง ๆ ดงั นี้
1. ประทนิ ผวิ เช่น การใช้ดินสอพอง แป้งร่ำ ในการผัดหนา้ ทาตวั จะทำใหม้ กี ลิ่นหอม เสรมิ ความงามกบั ร่างกาย

5

2. ใช้ในเทศกาลและงานพิธีสำคญั ต่าง ๆ เชน่ การนำแป้งรำ่ ผสมกบั นำ้ อบไทยทำเปน็ แปง้ กระแจะใช้ในการเจมิ นำ้ อบไทย
นยิ มใช้ในการสรงนำ้ พระ รดนำ้ ผใู้ หญ่ในเทศกาลสงกรานต์ หรอื การจดุ ธปู กำยานหอม เพ่อื บชู าสง่ิ ศกั ด์สิ ทิ ธ์ิ เปน็ ต้น

3. ใชเ้ ปน็ ของชำรว่ ยเช่น การหยอดแป้งรำ่ บนเส้นดา้ ยแล้วรวบเป็นแปง้ พวงชำร่วย การทำบหุ งาสด บุหงาแห้ง บรรจุในถงุ
ผ้า นำมาอบรำ่ ให้หอมใช้มอบในโอกาสพิเศษ

4. ใช้ในการบำบดั กลิ่นของเครื่องหอมไทย เช่น แป้งรำ่ น้ำอบ นำ้ ปรงุ มสี ่วนชว่ ยกระตุน้ การทำงานของระบบประสาททำ
ให้รสู้ ึกผอ่ นคลายอารมณ์ สดช่ืน และสรา้ งบรรยากาศทด่ี ีให้กับบริเวณนนั้ ๆ

5. ด้านอน่ื ๆ เช่น ใช้เทยี นอบขนมใหเ้ กิดความหอมชวนรบั ประทาน น้ำดอกไมส้ ดใชด้ มื่ หรอื ใชผ้ สมสำหรบั ทำขนม การทำ
เทียนอบ ได้เรียนรถู้ งึ ทีม่ า การทำส่วนผสม ขนั้ ตอนในการทำ และวิธกี ารใช้ สามารถอบขนม อบผา้ และอบหอ้ งได้อีกดว้ ย ในการ
เรยี นครัง้ น้ีสามารถนำไปถา่ ยทอดให้ความรู้ต่อกับผู้เรียนอ่ืนได้ เพ่อื เปน็ การอนุรักษอ์ กี ทางหนงึ่ ด้วย และยงั เป็นอาชีพใหก้ บั ผู้เรียน
ได้รวมท้ังเปดิ ประสบการณ์ใหม่ ๆ ทีห่ าได้ยากในปจั จุบนั

6

วชิ าการออกแบบเชงิ สร้างสรรคท์ างคหกรรมศาสตร์ เรือ่ งที่ 2 ความคดิ สร้างสรรคท์ างคหกรรมศาสตร์
รหัสวิชา HE4014118
อาจารย์ผ้สู อน : ดร.สุวดี ประดบั รปู แบบการสอน : ทฤษฎี/ปฎิบัติ
วันทีส่ อน : วนั ท่ี 26 พฤศจิกายน พ.ศ. 2565 เนือ้ หาการสอน

2.2 ความคดิ สรา้ งสรรค์ทางคหกรรมศาสตร์ประเภทงานประดษิ ฐแ์ ละจากผ้า

จดุ มุ่งหมาย เพ่อื นำเสนอความคิดสร้างสรรค์ ความงาม เน้นความแปลกใหม่ อาจเปน็ การพฒั นาจากส่งิ ทม่ี อี ยเู่ ดมิ หรอื สร้างข้ึนใหม่

กไ็ ด้ เพื่อแกป้ ัญหาความจำเป็นพ้นื ฐานของชวี ติ เพื่อความสะดวกสบาย เพอื่ ความสวยงาม

การสรา้ งสรรค์เชงิ นวัตกรรม

ปัญหา การออบแบบความคดิ ผลลัพธ์ท่ีดีข้นึ

นักประดิษฐต์ ดิ อยู่กบั ความเชยี่ วชาญ การคดิ เชงิ ออกแบบใหก้ ารซึมซบั ความเข้าใจท่ีดขี นึ้ ของผู้ทไ่ี ดร้ ับออกแบบ

และประสบการณข์ องตนเอง ประสบการณข์ องผู้ใช้ โดยเปล่ียน

แนวความคิดของนักประดิษฐ์

Creative Trends ในปี 2022
1. Metaverse (โลกดิจทิ ัล) เทคโนโลยีแห่งโลกเสมอื นจริง โลกเสมือนแห่งอนาคต โลกเสมือนจรงิ 3 มิติ ท่ีผู้คนสามารถ

ปฏสิ มั พนั ธก์ นั ได้ในรปู แบบของอวตาร (Avatar) โลกออนไลน์ และแพลตฟอร์มออนไลน์
2. Psychedelic Art ศลิ ปะทที่ ำใหเ้ กดิ การลวงตา รสู้ ึกมึนงงไดห้ ลกั จากดูไปนานๆ และเป็นแนวศิลปะทเี่ คยฮติ และรุง่ เรือง

ในยุค 70 เช่น ภาพกราฟิก
3. AI-Generated Music เพลงทส่ี รา้ งด้วย AI เพลงยคุ ใหม่ทส่ี มองกลเขา้ มามีบทบาทการทำ Virtual Exhibition
4. Y2K Aesthetics การหวนกลบั ไปคดิ ถงึ ความสขุ ในอดีต โดยเฉพาะสมัยวัยเยาว์ทีท่ กุ อยา่ งดูง่ายไปหมด และคนร่นุ

Millenials และ Gen z จึงเป็นกลมุ่ ใหญท่ ่ีกลับไปดมื่ ด่ำกบั สุนทรยี ศาสตร์ในยุค Y2K สรปุ งา่ ยๆ คอื การนำเอาวัฒนธรรมเก่าๆ มาใช้
ใหม่

5. Science, not Fiction ศลิ ปะ การออกแบบและวทิ ยาศาสตร์ สามารถหลอมรวมกนั เพ่ือสร้างสรรคก์ ารแก้ปญั หาทีด่ ี
ย่ิงขนึ้ ไปอกี ซ่งึ การนำออกมาประยกุ ต์ใชก้ ับวทิ ยาศาสตร์ ก็จะทำให้วทิ ยาศาสตร์เปน็ รูปเป็นรา่ งมากขน้ึ ดว้ ย

6. Act of Self-Love หนั มาให้ความสำคัญกับตนเองมากขึน้ รักตนเองมากข้นึ การส่ือสารและภาพลกั ษณเ์ น้นความรสู้ ึก
ของลูกคา้ เป็นสำคญั

7

7. The Art of Scrolly telling ศิลปะแหง่ การเลา่ เร่อื ง การออกแบบใส่ท้งั เสียง วีดีโอ และ Animation เชน่ หน้า
เวบ็ ไซต์ หรือ แอปฯ ทม่ี าพร้อมกับองคป์ ระกอบท่แี ตกตา่ งออกไปจากเดิม เช่น การเลอ่ื นหน้าจอท่ีไมเ่ หมอื นเดมิ ตวั หนังสือทใ่ี หญ่
กวา่ ปกติ รวมไปถงึ ภาพเคลอ่ื นไหวแบบมีมติ ิ และจะมกี ารเพิม่ เสยี งหรือเพลง การดาวโหลดและเข้าถึงไดง้ า่ ยและรวดเร็ว

8. Immersive Everything สรา้ งการมสี ่วนรว่ มของลกู ค้า ทำใหล้ ูกคา้ ยงั กลบั มาใช้บรกิ ารแบรนด์อย่างตอ่ เน่อื งได้ ก็คือ
การผสมผสานโลกแห่งความจรงิ กับโลกดจิ ิทัลเขา้ ดว้ ยกัน การโฆษณาแบบสามมติ ิ ทนี่ ำเทคโนโลยีเขา้ มาผสมผสานกับความจริง
เพ่อื สร้างความสะดวกสบายและความสมจริงให้กบั ผ้ใู ช้มากขึน้ ดว้ ย เชน่ แบรนดเ์ ครือ่ งสำอางท่มี กี ารนำโปรแกรมใหล้ ูกค้าแค่ถ่ายรปู
ผา่ นมอื ถอื กเ็ หน็ แล้วลิปสนี จี้ ะเข้ากบั เขาไหม เปน็ ต้น

แรงบนั ดาลใจ
พลงั อำนาจของตวั เราอยา่ งหน่งึ ที่ช่วยให้เกดิ การคดิ กระตนุ้ หรือจงู ใจ ให้เกดิ แนวคิดและการสร้างสรรค์เพอ่ื ตอบสนอง

ความตอ้ งการทางจิตใจ มกั เกดิ ความประทับใจ หรอื สะเทอื นใจ ตอ่ สิง่ ตา่ งๆ ทอ่ี ยู่รอบตัวเรา ชว่ ยใหเ้ รากระทำการสรา้ งสรรค์
ผลงานได้อย่างอสิ ระ

การสร้างแรงบนั ดาลใจ

ทง้ั ใกล้ตวั และ เกิดไดจ้ ากหลากหลาย ทง้ั น้อยและมาก สร้างปรากฏการณ์ อดีตถงึ ปัจจุบัน
ไกลตวั สถานการณ์ ใหมๆ่
ผลงานออกแบบ
เกดิ ขึน้ ไดท้ ุก Inspration มที ่ีมาท่ไี ป
อารมณ์/ความรสู กึ
เกิดข้นึ ได้ทุกมิติ ศิลปะ จิตรกรรม ประติมากรรม วรรณกรรม จนิ ตนาการท่ไี ร้
ท้งั เล็กและใหญ่ 360 องศา ดนตรี ผลติ ภณั ฑ์ต่างๆ สถาปัตยกรรม ฯลฯ ขอบเขต

ง่าย/ยาก/ องศาใดองศา
ซบั ซอ้ น หน่งึ ก็ได้

8

ท่มี าของแรงบนั ดาลใจ
- จากธรรมชาติ เป็นความงดงามท่ลี งตัว ท้งั สงิ่ มีชวี ิตและไม่มชี วี ติ ท้งั บนโลกและจกั รวาลอันกวา้ งไกลตามแต่การค้นพบ

ทฤษฎดี ้านศลิ ปะทุกแขนงก็ต่างล้วนได้อิทธิพลจากธรรมชาติทัง้ ส้นิ นกั ออกแบบทกุ แขนงที่ประสบความสำเร็จในระดับโลก กไ็ ด้
แนวความคิดจากการสงั เกตธรรมชาติ แรงบันดาลใจจากธรรมชาติจึงถือว่ามีมากทีส่ ุดและหลากหลายทส่ี ดุ นวัตกรรมท่ีแสวงหาวธิ ี
แก้ปญั หาทย่ี ่ังยนื ต่อความท้าทายของมนุษย์โดยเลียนแบบรูปแบบและกลยทุ ธ์ทผ่ี า่ นการทดสอบตามเวลาของธรรมชาติ เปา้ หมาย
คือสร้างผลติ ภัณฑ์ กระบวนการ และนโยบาย วิถชี ีวติ ใหมท่ ีป่ รบั ใหเ้ ข้ากบั ชีวติ บนโลกได้ดีในระยะยาว

- จากส่งิ ทมี่ นุษย์สร้างขนึ้
1. สภาพแวดลม้ รอบตัว ถนนหนทาง บริบทแวดลอ้ มทงั้ สถาปตั ยกรรมและผลการก่อสรา้ งทง้ั อดีตและปจั จุบนั เป็นเหตทุ ่ี

ทำให้เกดิ แรงบันดาลใจ เช่น นกั ออกแบบผู้หนงึ่ ได้ถ่ายทอดรูปแบบสถาปตั ยกรรมออกมาเป็นแฟช่นั ร่วมสมยั
2. ประวัติศาสตร,์ สังคม, รัฐ, เมือง, ชมุ ชน และสไตล์ตา่ งๆ การออกแบบทีอ่ งิ กับส่ิงทเี่ กิดขนึ้ ในอดีตท่ีมที ี่มาท่ไี ป

มรี ปู แบบที่ชดั เจน แรงบันดาลใจในการออกแบบลักษณะน้ีมีความหลากหลาย มีมิติ โดยขึ้นอย่กู ับเน้ือหาสาระ และลักษณะเด่น
เฉพาะของแหลง่ ที่มา เช่น แรงบันดาลใจจากประวตั ิศาสตร์ โดยผอู้ อกแบบได้อ่านประวัติศาสตร์ ศึกษารูปแบบของสไตลต์ ่างๆ ใ น
ยุคน้นั แลว้ นำเอาลักษณะเฉพาะของยุคมาออกแบบ โดยถา่ ยทอดออกมาเปน็ รปู แบบทส่ี วยงามจากสัดสว่ น องคป์ ระกอบ ปรชั ญา
แนวคดิ ของศลิ ปะยคุ นน้ั ๆ

3. ความเช่ือ ความศรทั ธา เปน็ แรงบันดาลใจทีม่ นี ำ้ หนัก มพี ลงั แรงมาก ซึง่ เกดิ จากความเชื่อและศรัทธาในสิ่งใดส่ิงหนง่ึ
เช่น ศาสนา ปรชั ญา ความคิด ลทั ธิ การปกครอง สถาบนั ฯลฯ ซึง่ ในอดีตที่ผา่ นมา ศิลปนิ ถา่ ยทอดผลงานสร้างสรร ค์จากควา ม
ศรัทธาและความเชื่อ ถา่ ยทอดออกมาผลงานจติ รกรรม ประตมิ ากรรมมากมายจนกลายเป็นส่วนหน่ึงของประวัติศาสตร์

4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี สิ่งทม่ี นุษย์สร้างข้นึ ทงั้ นามธรรมและกายภาะ ตา่ งมีความหมายและเปน็ แหลง่ เรม่ิ ตน้ ของ
แรงบันดาลใจ ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี คือผลของการสรา้ งสรรคข์ องมนุษยชาติท่ีมีความงดงามมากท่สี ุด ทำให้มนุษย์ มีมรดก
ทางความคิดและปัญญา ทำให้วถิ ีชวี ิตของมนษุ ย์มีคุณคา่ มาก การหยบิ ยกเรือ่ งราวตา่ งๆ ท่ผี ่านมาอย่างมแี บบแผน เรยี งร้อยด้วย
แรงบันดาลใจอยา่ งมีรสนิยม คือผลงานสร้างสรรคอ์ ย่างมคี ณุ ภาพ

5. เทคโนโลยี วทิ ยาศาสตร์ วัสดุ การทดลอง การทดสอบวสั ดุ ปรากฏการทางวทิ ยาศาสตร์ แรงบันดาลใจของ
นักออกแบบยุคใหม่ บางครง้ั เกิดจากการทดสอบ ทดลอง แลว้ หาข้องสรุปทางวิทยาศาสตร์อย่างมเี หตุผล มที ี่มาที่ไปด้วยการ
สงั เกตเห็นเทคโนโลยตี า่ งๆ จนเกิดไอเดยี และความคดิ สรา้ งสรรค์ ความงามอนั เกิดจากการสร้างสรรคข์ องมนษุ ยเ์ ราสามารถต่อยอด
ได้ เช่น การคิดค้นและประดิษฐ์กระจกได้ เราเห็นความงดงามของกระจกแล้วคิดต่อยอดอย่างสวยงามออกมา เป็นผลิตภัณฑ์
สวยงามทที่ ำจากกระจก

6. ศิลปนิ นกั ออกแบบ สถาปนิก ผลงานอันวิจติ รของศลิ ปินเปน็ แรงบนั ดาลใจใหก้ ับนักออกแบบระดบั โลกมากมาย ทำให้
สามารถสรา้ งสรรคผ์ ลงานด้วยแรงบันดาลใจที่ดไี ด้ โดยส่วนใหญ่จะเป็นผลงานท่ีมีอทิ ธิพลต่อร่นุ หลังๆ เปน็ ต้นแบบของนกั ออกแบบ
ไดด้ ี เชน่ ภาพจิตรกรรมของแวนโกะ๊ จนเราได้เห็นแรงบนั ดาลใจในการตกแต่งท่ีละม้าย เสมือนอย่ใู นภาพเขียนน้นั

9

การออกแบบสรา้ งสรรคบ์ นสงิ่ ทอผา้ ทอ
- สามารถใชเ้ ทคนคิ ต่างๆ เช่น การยอ้ มสี การพมิ พ์ การฉีกพ่น ทอผ้า เยบ็ ปักถักร้อย การตกแต่งเชงิ กล การตกแตง่ ดว้ ยเคมี

เชน่ การตกแต่งเรซิน การชบุ ฯลฯ

10

วชิ าการออกแบบเชิงสรา้ งสรรค์ทางคหกรรมศาสตร์ เรื่องท่ี 3 นวัตกรรมและเทคโนโลยีเกยี่ วกบั การออกแบบทางคหกรรม
รหสั วิชา HE4014118 ศาสตร์

วนั ทส่ี อน : วันท่ี 3 ธันวาคม พ.ศ. 2565 อาจารย์ผู้สอน : พญ.บษุ ยา เตชะเสน รูปแบบการสอน : ออนไลน์
เนอ้ื หาการสอน

พญ.บุษยา เตชะเสน กรรมการผูจ้ ดั การ บรษิ ัท อารต์ แอนดเ์ ทคโนโลยี(ประเทศไทย) จำกดั ภายใตแ้ บรนดส์ นิ ค้า PINN SHOP
ได้มาให้ความร้ใู นหัวขอ้ ทน่ี ่าสนใจมาก ๆ เหมือนเปิดโลกอีกมมุ มองจากประสบการณ์ของการทำธุรกิจมากวา่ 25 ปี ซงึ่ อาจารยไ์ ดใ้ ห้
คำแนะนำแรก คือ การเปลีย่ นแปลงของโลกท่รี วดเรว็ ไม่ว่าจะเปน็ เทรนดข์ องผ้บู รโิ ภค พฤติกรรมของผู้บรโิ ภค รวมไปถงึ การ
เปล่ยี นแปลงของเทคโนโลยี และการเปล่ียนแปลงของการใชช้ ีวิตในปจั จุบันท่ีตอ้ งอยู่กับโรคระบาดของไวรสั โควดิ -19
เทรนด์เศรษฐกจิ ในปจั จบุ นั ทสี่ ำคัญและใหญท่ ส่ี ดุ ขณะนี้ คอื เทรนด์รกั ษโ์ ลก ซง่ึ ประกอบ 2 economy

Communicat

การคิด Create Deliver
สนิ ค้า

Target Audience

11

- Circular economy คือ การบริการที่ไมก่ ่อใหเ้ กดิ ของเสยี ต่อโลก แต่ยงั ทำใหเ้ ศรษฐกจิ หมนุ เวียนได้
- Bio economy คอื การบริการหรอื เทคโนโลยีที่ทำให้อายยุ นื ยาว แตย่ ังคง concept ของการรักษโ์ ลก
แตใ่ นปจั จบุ นั สงิ่ ท่มี ีผลกระทบต่อระบบเศรษฐกิจที่เห็นไดช้ ัดเจน คอื การแบง่ แยกของ 2 ขัว้ อำนาจท่ีย่งิ ใหญ่ คือ จีน และ
สหรฐั อเมรกิ า ท่ีจะมีผลกระทบตอ่ การส่งออกอย่างชดั เจน การกดี กันทางการค้า เปน็ ต้น
ก่อนทจ่ี ะผลติ สนิ คา้ ควรจะมองที่คุณคา่ ของสนิ ค้าท่จี ะผลิตและศึกษา Target Audience เป็นสำคญั เพราะผู้ขายจำเป็น
จะตอ้ งร้กู ลุ่มลูกค้าของตนก่อนว่าจะผลติ สินค้ามาเพื่อตอบโจทย์กลุ่มลกู คา้ อายุเท่าไหร่ และกลุ่มลกู ค้ามีพฤติกรรมการบริโภคแบบ
ใด มกี ารสง่ั ซื้อของแบบไหน และมีมากน้อยแคไ่ หน และสุดท้าย “ถ้าไม่ตามเทรนด์โลก โอกาสประสบความสำ เร็จ ยา กมาก”
Trend: ผู้บริโภค

BABY BOOMER (1946-1964)
Gen X (1965-1980)
Gen Y (1981-1996)
Gen Z (1997-2012)
Gen Alpha (2010-2024)
ตัวอยา่ งการออกแบบเชงิ สรา้ งสรรคข์ องอาหารดา้ นสุขภาพสว่ นบคุ คลแหลง่ ที่มาของวัตถุดิบ โปรตนี ทางเลือกจากพืชและ
แมลงแนะนำบริษทั ทเี่ ปน็ พารท์ เนอร์ชพิ ตา่ ง ๆทีต่ อ้ งการจะสรา้ งนวัตกรรมอาหารแห่งอนาคตแบบครบวงจร
Plant Based Food ขนั้ สดุ ของการรับโปรตีนจากพืชผกั
สำหรบั คนทแ่ี อดวานซเ์ ทรนดก์ ารทาน Plant Based Food คือข้นั กว่าของการรับสารอาหารประเภทโปรตีนจากการ ทาน
พืชผัก เพราะเปน็ การทานเฉพาะอาหารท่ีทำมาจากพืช โดยผสมผสานสารอาหารที่หลากหลายให้เหมาะสมกับความต้องการของ
รา่ งกายมากทีส่ ุด โดยเน้นไปท่ีการกินพชื ผกั และผลไม้เป็นหลัก แต่พชื ผกั และผลไมท้ วี่ ่าตอ้ งไม่ผ่านกระบวนการใด ๆ มากอ่ นเลย ไม่
วา่ จะเป็น การสกดั การขดั สี หรือการแปรรูป
สำหรับการทานอาหารเพอ่ื รับโปรตนี จากพืชผกั แทนการรับจากเนือ้ สัตว์น้ัน ถอื เป็นทางเลอื กสำหรับคนที่ต้องการดแู ล
สุขภาพ เพราะอาหารการกินคือปัจจยั หลกั ทส่ี ่งผลโดยตรงต่อสุขภาพร่างกาย วิธีที่ดที ่ีสุดคอื เริม่ จากการปรบั พฤตกิ รรมการกนิ แบบ
คอ่ ยเป็นค่อยไป โดยทำบนพ้นื ฐานของความพอดี เพราะจะทำใหเ้ กดิ เป็นความต่อเน่ืองจนกลายเป็นการมีสขุ ภาพดีอย่างยงั่ ยนื
ตัวอยา่ งการออกแบบเชงิ สร้างสรรค์ของแฟชน่ั โลกใบใหมข่ องอตุ สาหกรรมแฟช่ันหลังโควดิ -19
- การปรับเปลี่ยน Deliver ท่ีนำไปเสนอให้ถงึ บา้ น สำหรบั ของเบรนด์ Hi-ed ต่าง ๆ เชน่ Louis Vuitton ที่
หลงั จากการปรับเปลี่ยนแล้วกส็ ามารถเพมิ่ ยอดขายให้กบั บรษิ ทั เป็นอย่างมาก
- แฟช่นั พร้อมขาย หมายถึง เดนิ แฟชัน่ โชว์เสื้อผา้ เสรจ็ แลว้ สามารถส่งั ซอ้ื ได้เลย ไมจ่ ำเปน็ ต้องรอล็อตการผลิตใหม่
สั่งแบบออนไลนไ์ ด้ โดยการ live
- เทรนดก์ ารแต่งตวั ของผ้ชู าย เชน่ ทาเลบ็

12

ตัวอยา่ งการออกแบบเชงิ สรา้ งสรรค์ของงานประดิษฐ์
- วัฒนธรรมไทยการประดษิ ฐ์ เช่น ดอกไม้ ใบตอง เคร่ืองหอม แกะสลกั ซึง่ มีประเทศเปน็ ที่ 1 ในโลก ทีไ่ ม่มีท่ีไหนมี
- ชอ่ งทางการสนิ คา้ ไปทั่วโลกเปน็ Shop for handmade, vintage, custom and unique ซง่ึ มีลูกค้ากว่า 40 ล้านบญั ชี

ใน Platform นี้ และผขู้ ายกวา่ 4 ล้านบญั ชี

สดุ ท้า อาจารยไ์ ด้พูดถึงววิ ฒั นาการของมนุษย์ จากหนังสือของ Yuval Noah Harari ชอื่ หนังสือ Sapiens และ Homo Deus การ
เกิดข้นึ ของมนุษยชาตแิ ละการประวัติการเกษตร เข้าสยู่ ุคการเกิดศาสนา และเกดิ การการเปลย่ี นแปลงสนิ คา้ ระหว่างกนั ไปส่ยู คุ
คา้ ขายโดยใชเ้ งินตราเปน็ ส่ือกลาง เม่อื เกดิ การเชื่อโยงจากการคา้ ขายก็เกิดการลา่ อาณาจักรเกดิ ขนึ้ และเม่ือ คศ.1600 เขา้ สยู่ ุคการ
เปลีย่ นแปลงทางวิทยาศาสตร์ ซึง่ เมือ่ ดูระยะเวลาในการเปลีย่ นแปลงแลว้ การคาดการอนาคตคิดวา่ จะเปล่ยี นแปลงไปเรว็ มาก ๆ
อาจะจะคาดไมถ่ งึ ซึ่งพูดต่อในหนงั สอื Homo Deus ซงึ่ จะการแบ่งชนชั้นอยา่ งชัดเจน คอื คนจะมีอยู่ 2 กลุ่ม คือ คนทีเ่ ป็นมนษุ ย์
ทว่ั ไป และกึ่งเทพก่ึงมนษุ ย์ คอื มอี ายุยืนยาวขน้ึ ถึง 120 ปี และการเอาสติปญั ญาของคนมาใสใ่ นสิง่ ไมม่ ีชวี ิต เกดิ สกลุ เงินหรอื การ
แลกเปลยี่ นท่ไี มใ่ ชเ่ งนิ ทเี่ รยี กว่า NFTs (non-fungible token) เปน็ การใชบ้ ล็อกเชน เขา้ มาคุ้มครอง “ความเป็นหนง่ึ เดยี ว” ของ
สนิ คา้ นยิ มในพวกผลงานศิลปะ และผลงานท่ีมีคุณคา่ ทางจิตใจสูง(เพราะมีเพียงหนึง่ เดยี ว ไม่สามารถมีสง่ิ ใดทดแทนและปลอม
แปลงไม่ได)้ สง่ ผลใหส้ ินคา้ เหลา่ น้มี ีมลู ค่าสงู อย่างน่าตะลึง
ซง่ึ วนั นีฉ้ นั ไดค้ วามรใู้ หม่ทไ่ี มเ่ คยรมู้ ากอ่ น ซึง่ เป็นความร้ทู ีม่ ีประโยชน์ในการวางแผนความคิดสร้างสรรคจ์ ากงานคหกรรม
ศาสตรไ์ ด้ดี ทำใหเ้ หน็ ความสำคญั และหวงแหนความเปน็ ไทยมากขึน้ อย่างมาก เพราะมันมมี ูลค่าทีอ่ าจจะประเมินค่าไมไ่ ด้

ความแตกต่างของโปรตีนจากเนอื้ สัตว์และพืชผัก
โปรตนี จากสตั ว์เป็นโปรตนี สมบูรณ์ มีกรดอะมิโนทร่ี ่างกายตอ้ งการครบถ้วน แตโ่ ปรตนี จากพืชผกั ส่วนใหญเ่ ป็นโปรตีนไม่

สมบรู ณ์ มชี นดิ และปรมิ าณของกรดอะมโิ นทีจ่ ำเปน็ ไมค่ รบถ้วน แต่สามารถทาน ควนิ ัว (Quinoa) และถวั่ เหลือง เพิ่มเตมิ ไดเ้ พราะ
เป็นพชื ผักท่มี โี ปรตีนทสี่ มบรู ณ์

โปรตีนพืช เหมาะกับผ้สู งู วยั เพ่ือการดดู ซึมทดี่ ี
เมอ่ื อายุเพิม่ ขนึ้ อัตราการสญู เสียมวลกล้ามเน้อื กจ็ ะเพิ่มขน้ึ ผ้สู ูงวยั จงึ ควรเสริมโปรตนี จากอาหารเพอื่ ซ่อมแซมสว่ นที่สึกหรอ

และเนื่องจากผู้สูงวยั มีการเปลย่ี นแปลงของระบบยอ่ ยอาหารและการดดู ซมึ สารอาหารท่ีแย่ลง การรับประทานเน้ือสัตว์มากไปอาจ
ทำใหม้ อี าการทอ้ งอืด อาหารไมย่ ่อยและขาดใยอาหารทจ่ี ะชว่ ยเรื่องของการขับถา่ ย

โปรตนี จากพืช จงึ เปน็ ตวั เลือกทเ่ี หมาะสมเพราะดูดซมึ งา่ ย พืชอยา่ งถ่ัวเหลอื งจะมีกรดอะมโิ นหลายชนดิ เชน่ ทรปิ โทเฟน
(Tryptophan) ลิวซีน (Leucine) อารจ์ ีนีน (Arginine) ท่ีจำเป็นต่อการเสริมการทำงานของกล้ามเนือ้ และสขุ ภาพผูส้ ูงวยั ท้งั ยงั มีใย
อาหารทไี่ ดจ้ ากพชื ซง่ึ จะทำใหร้ ะบบขับถา่ ยของผู้สงู วยั อยู่ในภาวะสมดุล ลดอาการท้องผูก ลดการดูดซมึ ของคอเลสเตอรอลและ
ไขมนั อกี ดว้ ย

13

โปรตีนพืช ทางเลอื กใหมส่ ำหรับผูอ้ อกกำลังกาย
คณุ รู้ไหมวา่ ปัจจุบนั ผ้อู อกกำลังกายหนั มานิยมทานโปรตีนจากพืชมากข้ึน และยงั มกี ลุ่มผ้อู อกกำลังกาย Body Builder ท่ี

ทานมงั สวริ ตั อิ กี ด้วย
เพราะการทานโปรตีนจากสัตว์ แม้ว่าจะได้โปรตนี ปริมาณสงู แต่กม็ ีไขมนั คอเลสเตอรอล และมคี วามสัมพนั ธ์กับโร คหลอ

เลอื ดและหัวใจ โรคเบาหวาน หรอื โรคมะเรง็ บางชนิด ผทู้ ่อี อกกำลงั กายและเล่นกีฬาที่ใส่ใจต่อสุขภาพจึงหนั มาบริโภค Plant-
based protein มากข้นึ

นอกจากน้ียังเหมาะกับผู้ที่ตอ้ งการเสริมกลา้ มเนื้อ แตม่ ภี าวะ Lactose-intolerance ทำใหไ้ มส่ ามารถทานเวย์โปร ตีนได้
โปรตนี พชื จงึ เปน็ อกี หนึ่งตวั เลือกในการเสรมิ โปรตีน

14

วชิ าการออกแบบเชงิ สรา้ งสรรค์ทางคหกรรมศาสตร์ เรอื่ งท่ี 4 หลักและองค์ประกอบของการสร้างสรรค์ทางคหกรรมศาสตร์
รหสั วชิ า HE4014118
อาจารยผ์ ูส้ อน : อาจารยพ์ มิ พจ์ ฑุ า พกิ ลุ ทอง รปู แบบการสอน : ทฤษฎี/
วันทีส่ อน : วันท่ี 10 ธันวาคม พ.ศ. 2565 ปฎิบตั ิ

เนอื้ หาการสอน

4.1 หลักและองค์ประกอบของการสร้างสรรค์ทางคหกรรมศาสตร์ประเภทงานบรรจภุ ัณฑ์
ความสำคัญของบรรจภุ ัณฑ์

ประเทศไทยของเรามีผลิตผลทางด้านการเกษตร และการประมงมากมาย เชน่ ผกั สด ผลไมส้ ด และสนิ ค้าทเ่ี ป็นอาหารจาก
ทะเล ซงึ่ สงิ่ ทไ่ี ด้กล่าวมาน้ี จะได้รบั ความเสียหายมาก เน่ืองจากสภาวะของอากาศ การบรรจหุ ีบหอ่ และการขนสง่ ทเ่ี หมาะสมมีส่วน
ทีจ่ ะช่วยลดความเสียหายเหล่านั้นลงได้ ซ่ึงเป็นการชว่ ยใหผ้ ลผลติ ดงั หล่าวถงึ มือผู้บริโภคในสภาพที่ดี และจะทำให้ขายไดใ้ นราคาที่
สงู อกี ด้วย จะเห็นไดว้ ่าบรรจุภัณฑน์ น้ั มีความสำคัญอย่างยง่ิ ตอ่ ผลผลติ
ลกั ษณะของบรรจุภัณฑ์

1. รกั ษาคณุ ภาพ และปกปอ้ งตวั สนิ ค้าโดยเร่ิมตงั้ แต่การขนสง่ การเกน็ ใหผ้ ลผลิตหรอื ผลติ ภัณฑ์เหลา่ นั้น มิให้เสียหาย
ปนเป้ือนจากฝุ่นละออง แมลง คน ความช่นื ความร้อน แสงแดด และการปลอมปนอืน่ ๆ

2. ให้ความสะดวกในเร่ืองการขนสง่ การจัดเกบ็ มีความรวดเรว็ ในการขนส่ง เพราะสามารถรวมหน่วยของผลิตภัณฑ์
เหล่านั้นเปน็ หนว่ ยเดยี วได้ เชน่ ผลไมห้ ลายผลนำลงบรรจุในลงั เดยี วกนั หรือเคร่อื งดื่มทเ่ี ปน็ ของเหลวบรรจุลงในขวดหรอื กระป๋อง
ได้ เปน็ ตน้

3. ส่งเสริมทางดา้ นการตลาด บรรจภุ ณั ฑเ์ พอ่ื การจัดจำหนา่ ยเป็นส่ิงแรกท่ีผู้บริโภคเห็น ดงั นน้ั บรรจุภัณฑ์จะต้องทำ
หน้าทบี่ อกกล่าวสิง่ ต่างๆ ของตวั ผลติ ภัณฑ์โดยการบอกขอ้ มลู ทจี่ ำเปน็ ทง้ั หมดของตัวสนิ คา้ และนอกจากนัน้ จะต้องมีรูปลักษณ์ที่
สวยงามสะดุดตาเชิญชวนให้เกิดการตัดสนิ ใจซอ้ื ซง่ึ ทำหน้าทีด่ ังกล่าวของบรรจภุ ัณฑ์น้นั เสมือนเป็นพนักงานขายทไ่ี รเ้ สยี ง
สว่ นองค์ประกอบท่สี ำคัญบนบรรจภุ ัณฑ์อย่างน้อยทสี่ ดุ ควรมี ดงั น้ี

- ช่ือสินค้า
- ตราสินค้า
- สัญลกั ษณท์ างการคา้
- รายละเอยี ดของสินค้า
- รายละเอียดส่งเสรมิ การขาย
- รปู ภาพ
- สว่ นประกอบของสนิ คา้

15

- ปริมาตร / ปริมาณ
- ช่อื ผ้ผู ลิต / ผจู้ ัดจำหนา่ ย (ถา้ มี)
- รายละเอียดตามขอ้ บังคับของกฎหมาย เช่น วนั ผลิต/วันหมดอายุ เป็นตน้ หลงั จากทม่ี ีการเกบ็ ขอ้ มูลรายละเอียดต่างๆ

ดังกลา่ วมาแล้ว จงึ รว่ มกระบวนการออกแบบด้วยการเปล่ียนข้อมลู ที่ไดร้ ับมาเปน็ กราฟฟกิ บนบรรจุภัณฑ์

การเลือกใช้สีบนบรรจุภณั ฑ์
ชว่ ยใหด้ งึ ดดู ความสนใจของผบู้ ริโภค เกิดความสะดุดตา บง่ บอกถึงความหมายและประโยชนใ์ ชส้ อบของผลิตภัณฑ์นนั้ ๆ การ

กำหนดความหมายของสจี ากความรู้สกึ และกำหนดจากมาตรฐานสากลใชช้ ่วยบอกถึงลกั ษณก์ ารใช้งานตามประโยชน์ใช้สอบของ
ผลิตภณั ฑ์ นอกเหนือจากการใชส้ เี พ่อื ตกแตง่ ผลิตภัณฑซ์ ึ่งเปน็ ข้อกำหนดโดยผ้อู อกแบบและความนยิ มของสภาวะตลาดในปจั จบุ นั

ขอ้ พิจารณาในการออกแบบบรรจภุ ัณฑ์
- ลกั ษณะของสินคา้
- ตลาดเปา้ หมาย
- วิธจี ัดจำหน่าย
- การขนสง่
- การเกบ็ รกั ษา
- ลกั ษณะการนำไปใชง้ าน
- ต้นทนุ ของบรรจภุ ณั ฑ์
- ปัญหาด้านกฎหมาย
-

การออกแบบบรรจุภัณฑ์เพอื่ สงิ่ แวดล้อม
- บรรจภุ ณั ฑ์กินได้ เนือ่ งจากผูบ้ ริโภคให้ความสำคัญกับการดูแลส่ิงแวดล้อม หากบรรจุภัณฑ์สามารถรบั ประทานได้ ก็จะ
เป็นสว่ นช่วยใหป้ ริมาณขยะในประเทศลดลง
- บรรจุภัณฑส์ รา้ งสรรค์ ผ่านพัฒนาใหบ้ รรจภุ ัณฑ์สามารถนำไปใชช้ วี ิตประจำวนั หรอื เป็นตวั แทนท่ีสามารถสื่อสารแบรนด์
ของผลิตภณั ฑ์ไดอ้ ย่างชัดเจน
- บรรจุภัณฑไ์ บโอ เปน็ บรรจุภัณฑท์ ผ่ี ลติ จากเส้นใยธรรมชาตแิ ละสามารถย่อยสลายเองได้ ซง่ึ ถือเปน็ การลดการ ทำลาย
สง่ิ แวดล้อม และปรมิ าณขยะจากการใช้พลาสติกอีกดว้ ย
- บรรจภุ ัณฑ์รไี ซเคิล เป็นบรรจุภัณฑท์ เ่ี กดิ จากการนำขยะรีไซเคลิ ท้งั ขยะพลาสตกิ โลหะ ขยะอีคอมเมิรซ์ เป็นจำนวนมาก
อาทิ กระดาษจากกลอ่ งบรรจุสินค้าออนไลน์ และกลอ่ งไปรษณีย์ ท่ีมีแนวโนม้ เพม่ิ ปรมิ าณขยะประเภทกระดาษมากยงิ่ ข้นึ

16

พฤติกรรมของผูบ้ ริโภคในยุคนี้
การนำสินค้ามาไว้บนโลกออนไลน์ เพ่อื ตอบโจทยไ์ ลฟส์ ไตล์ของผบู้ รโิ ภคปจั จุบัน บรรจุภัณฑ์จงึ เปน็ สงิ่ สำคญั มากทีต่ อ้ งทำ

หนา้ ทขี่ ายให้จบเพียงหน้าเดยี ว และจากพฤติกรรมของผ้บู ริโภคท่ผี ปู้ ระกอบการนำมาสกู่ ารออกแบบบรรจภุ ัณฑ์ ทีต่ อบโจทยก์ ลุม่
ลูกคา้ ไดว้ ่าจะออกแบบบรรจุภัณฑอ์ ย่างไรใหเ้ กิดความต้องการซือ้ หรอื เกดิ การชื่นชอบจนนำมาสกู่ ารตดั สนิ ใจซ้อื ตง้ั แต่ครั้งแรกท่ี
เห็น

4.2 ปฏบิ ัติการสรา้ งสรรค์ทางคหกรรมศาสตร์ประเภทงานบรรจภุ ัณฑ์
หลกั การออกแบบโลโก้ การออกแบบโลโกน้ ้ัน อย่างท่ีรู้ๆ กนั วา่ จะตอ้ งใชค้ วามรคู้ วามเข้าใจทซ่ี ับซ้อน ซึ่งกระบวนการของ

การออกแบบโลโก้ซกั ช้ินหนึ่งนั้นจะต้องผ่านการระดมสมองผ่านกระบวนการคิดและความชำนาญอยา่ งลึกซึ้ง แต่ถึงไม่ได้
ออกแบบโลโกท้ ี่มคี วามจรงิ จงั ระดับนน้ั กย็ งั จำเป็นท่ีจะตอ้ งมีความรูค้ วามเข้าใจในเรือ่ งกฎและทฤษฎีพนื้ ฐานในการออกแบบโลโก้

- ทำให้เรียบง่ายเขา้ ไว้ โลโก้จะชว่ ยใหล้ ูกค้าเข้าใจส่ิงที่แบรนดต์ ้องการจะสือ่ ได้อย่างชัดเจน ดังน้ันการเลือก
ออกแบบโลโกใ้ หเ้ รยี บง่ายจงึ ตอบโจทย์มากทสี่ ุด เนอ่ื งจากโลโกท้ ีเ่ รยี บง่ายนั้นสามารถทำให้คนท่ีพบเห็นจดจำได้งา่ ยกว่า และใช้ได้
ในสภาพแวดลอ้ มต่างๆ ไดง้ ่าย

- อย่าเพิ่มโทน โทนมีความอนั ตรายตอ่ โลโก้เพราะมันเพมิ่ ความหม่น และความรู้สึกน่ากลวั ดลโก้เราจะเป็นไปในทาง
ตรงกนั ขา้ มกับความรู้สกึ ที่ดีเลยทีเดียว

- อยา่ ใชภ้ าพ Raster ออกแบบ การใชภ้ าพแรสเตอร์ในการออกแบบโลโก้ เรื่องที่ “อย่าหาทำ เดด็ ขาด” เนอื่ งจาก
ภาพ แรสเตอร์เป็นภาพท่ขี ยับขยายขนาดไมไ่ ด้ ย่อก็แตก ทำให้เรานำไปใชต้ ่อได้ยากมาก ดังนนั้ เวลาออกแบบเราตอ้ งออกแบบเป็น
Vector และสามารถนำมาทำเปน็ ภาพ Raster ทหี ลงั ได้ในทุกขนาดท่ตี อ้ งการอกี ด้วย

- ตอ้ งปรับตวั ได้ โลโกท้ ด่ี ตี ้องออกแบบให้สามารถปรบั เปลย่ี นให้เหมาะสมกับสภาพแวดลอ้ มได้ เช่น ขนาดจอเลก็ ก็ต้อง
มองเหน็ และรู้วา่ เป้นโลโกข้ องเราอยู่ ขนาดใหญก่ ต็ อ้ งแสดงผลออกมาไดด้ ูดี หากพนื้ หลงั มืดหรือสว่างก็ตอ้ งมีวธิ ีออกแบบ
วธิ ีการใชโ้ ลโกท้ เี่ หมาะสมด้วย

- ใชส้ ีให้นอ้ ยเขา้ ไว้ อย่างทร่ี ้กู นั วา่ “สี” สามารถสื่อสารอารมณ์และความรสู้ ึก การใชส้ ีท่ีมากไปการออกแบบโลโกจ้ ำทำ
ใหเ้ กดิ ความสับสน ดงั นน้ั ควรใชแ้ ต่ทงั้ 2 สีท่เี ลือกน้นั จะตอ้ งมน่ั ใจวา่ เป็นคู่สีที่สง่ เสริมและเข้ากนั ไดด้ ี

- เลือกฟอนตท์ ี่เหมาะสมที่สดุ ฟอนต์ก็เหมือนกบั สี ที่สามารถส่ือถงึ อารมณแ์ ละความรู้สกึ ได้ ฟอนตต์ า่ งกนั ความรู้สึกก็
ต่างกัน การใชฟ้ อนตห์ ลายแบบในโลโก้น้นั อาจจะเรียกวา่ เป็นหายนะเลยกไ็ ด้ ดังน้นั ควรเลือกใช้ฟอนตืให้พอดีไม่เกิน 3 ฟอนต์
เทา่ น้นั

- หยุดใชเ้ ส้นขอบ การใชเ้ ส้น Outline อาจจะให้ความคมชัดในการออกแบบ แตก่ ับการออกแบบโลโก้ การใช้เส้น
Outline ทำให้โลโก้นน้ั ไม่ชัดและสอื่ ความหมายได้ยากในหน้าจอที่แสดงผลเลก็

17

- ไมต่ อ้ งมขี อ้ ความ โลโกน้ ้นั เป็นสว่ นหน่งึ ท่สี ำคญั ของแบรนด์เพราะโลโกน้ น้ั เป็นส่วนหนึ่งท่สี ามารถทำให้คนจดจำแบ
รนดไ์ ด้ การใส่โลโก้ในส่วนต่างๆ ไมว่ ่าจะเปน็ สือ่ สิง่ พมิ พ์ หรอื สอ่ื ออนไลน์ซง่ึ จะมขี นาดพ้ืนท่ีทแี่ ตกต่างกนั การใสต่ วั หนงั สอื บนโลโก้
เยอะๆ นน้ั จะทใหข้ อ้ ความดงั กล่าวอา่ นยาก และทำให้ผู้ทีเ่ หน็ ต้องคิดเยอะหรืออาจจะกวาดสายตาผ่านโลโก้ไป

- โลโก้ไมช่ อบกรอบ อยา่ เอากรอบมาครอบโลโกเ้ พราะมนั ไม่ได้เป็นการแค่ตีกรอบความสามารถโลโก้อย่างเดยี ว มนั ยัง
ทำใหโ้ ลโกด้ ูอดึ อดั เหมือนถกู ขงั อยใุ่ นกรง ในความเป็นจรงิ ไมค่ วรวางดลโก้ไวใ้ นกรอบใดๆ

- แบนได้แตต่ อ้ งครบ สมัยนี้อะไรก็ออกแบบให้ Flat เข้าไวเ้ สมอ แนน่ อนวา่ Flat Design ชว่ ยให้การออกแบบดเู รยี บ
งา่ ยและไม่เลอะเทอะเกินไป แตร่ ะวงั อยา่ ไปตัดส่วนที่เปน็ จดุ สำคัญท่ีสุดของโลโก้จนดูไม่รเู้ รื่องวา่ อะไรคือ essence ของโลโกเ้ พ่ือ
แคจ่ ะทำให้มนั Flat

18

งานนำเสนอ ผลงาน
- การนำบทเรยี นรายวิชาออกแบบเชงิ สรา้ งสรรค์สู่วิชาชีพ
- การนำบทเรียนรายวชิ าออกแบบเชงิ สร้างสรรค์สู่งานวิจยั
- การออกแบบเชงิ สรา้ งสรรค์สำหรับงานคหกรรมศาสตร์