ชุดกิจกรรมการเรียนรู้ที่ 4 พลังงานกับการดำเนินไปของปฏิกิริยาเคมีup17-10-62

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกับการดาเนนผ ไปของปฏกผ ผรยผ าเคมฝ หนา้ ก

คานา

ชดุ กจิ กรรมการเรียนร้เู ร่ือง อัตราการเกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมี จดั ทาขน้ึ เพอื่ พัฒนาการจัดการเรยี นรู้
หน่วยการเรยี นรู้ท่ี 1 เรอ่ื ง อัตราการเกดิ ปฏิกริ ิยาเคมี (Rate of Reaction) รายวิชา ว32223 เคมี 3
สาหรับนกั เรยี นช้ันมัธยมศกึ ษาปที ี่ 5 แผนการเรียนวทิ ยาศาสตร์ – คณติ ศาสตร์ โรงเรียนปาล์มพฒั น-
วิทย์ ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พ้ืนฐาน ปพี ุทธศักราช 2551 โดยนวตั กรรมชดุ น้ีประกอบไป
ดว้ ยชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ 5 ชุด ได้แก่

ชดุ ท่ี 1 การเกิดปฏิกริ ิยาเคมี
ชุดที่ 2 ความหมายและการคานวณอตั ราการเกิดปฏกิ ิริยาเคมี
ชุดท่ี 3 แนวคดิ เก่ียวกับการเกิดปฏิกริ ิยาเคมี
ชุดท่ี 4 พลังงานกับการดาเนินไปของปฏิกิรยิ า
ชุดที่ 5 ปจั จยั ท่มี ีผลต่ออัตราการเกดิ ปฏิกิริยาเคมี
แต่ละชุดกจิ กรรมเน้นการจัดการเรียนรู้ ท่ีนักเรียนสามารถสรา้ งองคค์ วามรู้ด้วยตนเองผา่ น
กระบวนการกล่มุ เพอื่ ส่งเสรมิ ทกั ษะการทางานรว่ มกนั โดยครูมหี นา้ ที่ใหค้ าปรึกษาและอานวย
ความสะดวกในการจัดการเรยี นรู้
ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ เรือ่ ง อตั ราการเกิดปฏิกริ ยิ าเคมี ชดุ ที่ 4 พลังงานกับการดาเนนิ ไป
ของปฏกิ ิรยิ าเคมี ประกอบดว้ ย คาช้ีแจงการใชช้ ุดกิจกรรมการเรียนรู้ บทบาทของนักเรียน
ผังมโนทศั นก์ ารเรียนรู้ สาระสาคญั ผลการเรียนรู้ สาระการเรยี นรู้ จดุ ประสงค์การเรียนรู้ การวดั ผล
และการประเมินผล ใบกิจกรรม ใบความรู้ แบบฝึกหัด แบบทดสอบ ท่สี ามารถนาไปใช้ในกจิ กรรม
การเรยี นการสอน และนักเรยี นสามารถนาไปศึกษาไดด้ ว้ ยตนเอง
ขา้ พเจ้าหวงั เป็นอยา่ งยง่ิ ว่า ชุดกจิ กรรมการเรียนรู้น้ี จะเกิดประโยชน์ต่อนกั เรียน ครผู ้สู อน
และผ้สู นใจ และชว่ ยพฒั นาความสามารถในการเรยี นรูข้ องนักเรยี น และเป็นตัวอย่างให้แกผ่ ้ทู ี่สนใจ
ต่อไป

สุธาทพิ ย์ ทวเี มอื ง

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรยฝ นรูเ้ ร่ือง อตั ราการเกดผ ปฏกผ ผรยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกบั การดาเนนผ ไปของปฏกผ ผรผยาเคมฝ หนา้ ข

สารบัญ หนา้
ก
หัวข้อเรือ่ ง ข
คานา ง
สารบัญ 1
ขน้ั ตอนการใช้ชดุ กิจกรรมการเรียนรู้ 1
ชดุ ที่ 4 พลังงานกบั การดาเนนิ ไปของปฏกิ ิริยาเคมี 1
2
วตั ถุประสงค์ของชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ 3
คาช้แี จงการใช้ชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ 4
บทบาทของนักเรยี น 4
ผังมโนทัศน์การเรยี นรู้ 4
สาระสาคญั 5
ผลการเรียนรู้ 5
สาระการเรยี นรู้ 6
จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ (KPA) 7
สมรรถนะสาคญั ของผเู้ รียน 12
การวดั ผลและประเมนิ ผล 13
แบบทดสอบกอ่ นเรยี น 14
กระดาษคาตอบแบบทดสอบก่อนเรียน 24
What I know? ฉนั รู้อะไร 30
ใบความรูท้ ี่ 1 พลงั งานกบั การดาเนินไปของปฏกิ ิรยิ าเคมี 31
แบบฝึกหดั ที่ 1 พลงั งานกับการดาเนนิ ไปของปฏกิ ริ ยิ าเคมี 36
Show What You Know 37
แบบทดสอบหลังเรยี น
กระดาษคาตอบแบบทดสอบหลงั เรยี น
บรรณานุกรม

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรยฝ นรูเ้ ร่ือง อัตราการเกดผ ปฏกผ รผ ผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนนผ ไปของปฏผกผรยผ าเคมฝ หนา้ ค

สารบญั (ตอ่ ) หนา้

หวั ขอ้ เร่อื ง 40
ภาคผนวก 49
50
เฉลยแบบฝกึ หัดท่ี 1
เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน – หลังเรียน
ประวัตผิ จู้ ดั ทา

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรฝยนรูเ้ ร่อื ง อัตราการเกผดปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนผนไปของปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ หนา้ ง

ข้นั ตอนการใชช้ ุดกิจกรรมการเรียนรู้
ชดุ ที่ 4 พลงั งานกับการดาเนนิ ไปของปฏกิ ริ ยิ าเคมี

1.ศึกษาวตั ถปุ ระสงค์ 2.ศึกษาบทบาทของ
คาชี้แจงการใช้ชดุ นักเรียน
กจิ กรรมการเรียนรู้

3.ศึกษาสาระสาคญั 4.ศึกษาจุดประสงค์
ผลการเรียนรทู้ ่ี สาระ การเรยี นรู้ สมรรถนะ
การเรียนรู้ สาคัญของผูเ้ รยี น

5.ศกึ ษาการวดั ผลและ 6. ทาแบบทดสอบ
ประเมินผล ก่อนเรียน

7. ปฏิบตั ิกิจกรรมตาม 8. ทาแบบทดสอบ ผา่ น 9.ศึกษาชดุ กิจกรรมการ
ใบกจิ กรรม หลงั เรียน เรียนรู้ชดุ ท่ี 5 ตอ่ ไป

ไม่ผา่ น

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรฝยนรู้เร่อื ง อตั ราการเกดผ ปฏกผ รผ ผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกบั การดาเนนผ ไปของปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ หน้า 1

ชดุ กจิ กรรมการเรียนร้ทู ่ี 4
เรอ่ื ง พลงั งานกับการดาเนินไปของปฏกิ ิรยิ าเคมี

วตั ถปุ ระสงคข์ องชดุ กจิ กรรมการเรยี นรู้

1. เพ่ือใชเ้ ปน็ สือ่ ในการจดั การเรียนรูร้ ายวชิ าเพิ่มเตมิ กล่มุ สาระการเรียนรวู้ ทิ ยาศาสตร์
หนว่ ยการเรยี นรเู้ ร่อื ง อัตราการเกิดปฏิกริ ิยาเคมี (Rate of reaction) รายวชิ าเคมี 3
ว32223 ช้นั มัธยมศึกษาปีที่ 5 แผนการเรียนวทิ ยาศาสตร์ – คณิตศาสตร์

2. เพอื่ พฒั นาผลสมั ฤทธ์ิทางการเรียนหนว่ ยการเรยี นรเู้ ร่อื ง อัตราการเกดิ ปฏิกริ ิยาเคมี (Rate of
reaction) รายวิชาเคมี 3 ว32223 ชน้ั มัธยมศึกษาปีที่ 5 แผนการเรียนวทิ ยาศาสตร์ –
คณิตศาสตร์

3. เพือ่ พัฒนาทกั ษะการเรยี นรู้ ทักษะกระบวนการทางวทิ ยาศาสตร์ ทกั ษะการทางานเป็นทีม
ตลอดจนพฒั นาเจตคตทิ างวิทยาศาสตร์

คาชแี้ จงการใช้ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้

1. ชุดกจิ กรรมน้ี เป็นชุดกิจกรรมการเรยี นรู้ รายวชิ าเคมี 3 ว32223 ชนั้ มธั ยมศึกษาปีท่ี 5
แผนการเรยี นวิทยาศาสตร์ – คณติ ศาสตร์ ชุด อตั ราการเกดิ ปฏิกิริยาเคมี ชุดท่ี 4
พลงั งานกบั การดาเนนิ ไปของปฏกิ ิริยาเคมี

2. ชุดกิจกรรมชดุ ที่ 1 ใช้เวลาทั้งหมด 2 ชวั่ โมง
3. ใหน้ ักเรียนทุกคนศึกษาขนั้ ตอนการใช้ชุดกจิ กรรมการเรยี นรู้ และปฏบิ ัตติ ามข้นั ตอนอย่าง

เครง่ ครัด ควรศึกษาดว้ ยความตัง้ ใจ และมคี วามซ่ือสตั ย์ต่อตนเอง ไมค่ วรดูเฉลยก่อนการทา
กิจกรรม
4. ถา้ นกั เรยี นมีปญั หา หรอื ขอ้ สงสัย สามารถขอคาแนะนาจากครผู ู้สอนไดต้ ลอดเวลา

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่อื ง อัตราการเกผดปฏกผ รผ ผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกบั การดาเนผนไปของปฏกผ ผรผยาเคมฝ หนา้ 2

บทบาทของนกั เรียน

• นกั เรียนทุกคนปฏบิ ัติกิจกรรม กรณีมกี ารแบ่งกลมุ่
ดว้ ยความต้ังใจ
• ใหน้ ักเรยี นแบง่ กลุม่ แบบ
• ปฏบิ ัตติ ามข้นั ตอนใหเ้ สร็จ
ทันเวลา Group of four

• ปฏิบตั กิ ิจกรรมด้วยตนเอง
อย่างเตม็ ความสามารถ

• ซกั ถามเมอื่ เกดิ ปัญหาหรอื
ข้อสงสยั

• ดแู ลอปุ กรณ์การเรียน และ
หอ้ งเรยี นให้สะอาด เรียบร้อย

กรณไี ม่มีการแบง่ กลมุ่

• คุณวางแผน มหี น้าท่ีควบคมุ กจิ กรรมกลมุ่ ให้เปน็ ไปตามแผน
• คณุ รวบรวม มีหนา้ ท่รี วบรวมขอ้ มูลจากการทากิจกรรม
• คณุ นาเสนอ มีหน้าทีน่ าเสนอผลการทากจิ กรรมของกลุม่
• คุณอานวย มีหน้าทีอ่ านวยความสะดวกให้สมาชิกในกลุม่

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่อื ง อัตราการเกผดปฏกผ ผรผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนผนไปของปฏกผ ผรยผ าเคมฝ หนา้ 3

ผังมโนทศั นก์ ารเรยี นรู้
ชุดกจิ กรรมการเรียนร้ทู ี่ 4
พลังงานกบั การดาเนนิ ไปของปฏิกริ ยิ าเคมี

ปฏกิ ิรยิ าคาย
ความรอ้ น

พลงั งานกบั
การดาเนนิ ไป
ของปฏกิ ริ ยิ า

ปฏกิ ิรยิ าดูด
ความร้อน

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรยฝ นรู้เร่อื ง อัตราการเกผดปฏกผ ผรยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนนผ ไปของปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ หน้า 4

ผู้เรยี นจะได้เรยี นรวู้ ่าเมอ่ื เกิดปฏกิ ิริยาก็จะมีการเปลยี่ นแปลงพลังงานของสารดว้ ยซึ่งสามารถ
แบ่งได้เป็น 2 ชนดิ คือ ปฏกิ ิรยิ าแบบคายพลังงาน และปฏกิ ิรยิ าแบบดดู พลังงาน

แปลความหมายของกราฟแสดงการเปลีย่ นแปลงพลงั งานในปฏกิ ิริยาเคมี

ในการเกิดปฏิกริ ยิ าเคมี สารตงั้ ต้นจะมกี ารดดู พลังงานเพอ่ื ใช้ในการสลายพนั ธะเดมิ แลว้ เกิด
การสร้างพันธะใหมร่ ่วมกบั การคายพลงั งานออกมา ดงั นั้นเมือ่ เกดิ ปฏิกริ ิยาก็จะมกี ารเปลยี่ นแปลง
พลังงานของสารดว้ ย ซงึ่ สามารถแบ่งได้เป็น 2 ชนดิ คือ ปฏิกิริยาแบบคายพลงั งาน และปฏิกิรยิ า
แบบดดู พลงั งาน

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรยฝ นรู้เร่อื ง อตั ราการเกผดปฏกผ รผ ผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกับการดาเนนผ ไปของปฏผกผรผยาเคมฝ หน้า 5

1. ด้านความรู้ (Knowledge : K)
1) แปลความหมายจากกราฟแสดงการเปล่ียนแปลงพลังงานกับการดาเนินไปของ
ปฏกิ ริ ิยาเคมีได้
2) ระบไุ ดว้ า่ การเปล่ียนแปลงพลงั งานเปน็ ปฏิกริ ิยาดูดหรือคายพลงั งานได้

2. ดา้ นทักษะกระบวนการ (Process : P)
1) นักเรียนสามารถใช้กระบวนการกลุ่มในการสร้างองค์ความรู้เรื่องพลังงานกับการ
ดาเนินไปของปฏิกิรยิ าเคมีได้

3. ดา้ นคุณลักษณะ (Atiitude : A)
1) นกั เรยี นมีวนิ ัย ปฏบิ ตั ติ ามขอ้ ตกลงของหอ้ งเรียน
2) นักเรยี นต้ังใจ เอาใจใส่ และกระตือรอื ร้นในการเรยี นรู้
3) นกั เรียนมีเหตผุ ล ยอมรบั ฟังความคดิ เหน็ ของสมาชกิ ในกลมุ่
4) นกั เรยี นมีความซอ่ื สตั ย์ในการทากิจกรรมด้วยตนเอง

1. นักเรียนมีความสามารถในการสือ่ สารเพื่อสรุปองคค์ วามรูใ้ นการเรยี นรเู้ รอ่ื ง พลงั งานท่ี
เปลี่ยนแปลงไปเมือ่ เกดิ ปฏิกิรยิ าเคมี การเปลีย่ นแปลงแบบดดู พลงั งาน การเปล่ยี นแปลงแบบ
คายพลงั งาน

2. นกั เรยี นมคี วามสามารถในการคดิ วเิ คราะห์เกย่ี วกับพลังงานทเ่ี ปลี่ยนแปลงไปเมอ่ื
เกดิ ปฏิกริ ิยาเคมี การเปลี่ยนแปลงแบบดูดพลงั งาน การเปล่ียนแปลงแบบคายพลังงาน

3. นกั เรยี นมกี ารใช้ทักษะชีวติ ในการทางานร่วมกบั ผอู้ ่นื ได้
4. นกั เรยี นมีความสามารถใช้เทคโนโลยีในการสืบค้นข้อมลู เกยี่ วกบั พลังงานท่เี ปล่ยี นแปลงไป

เมอ่ื เกดิ ปฏกิ ริ ิยาเคมี การเปลีย่ นแปลงแบบดูดพลังงาน การเปลีย่ นแปลงแบบคายพลงั งาน

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรยฝ นรู้เร่ือง อตั ราการเกผดปฏกผ ผรยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกบั การดาเนนผ ไปของปฏกผ รผ ผยาเคมฝ หน้า 6

วธิ วี ัดผล เครอื่ งมือวดั

สงั เกตพฤติกรรมการทางานกลุ่ม แบบสังเกตพฤติกรรมการทางานกลุ่ม
ตรวจแบบฝึกหัด แบบฝึกหัด
ตรวจแบบทดสอบก่อนเรียน - หลังเรยี น แบบทดสอบกอ่ นเรียน - หลังเรยี น

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรยฝ นรูเ้ ร่ือง อัตราการเกดผ ปฏกผ ผรยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกบั การดาเนนผ ไปของปฏผกรผ ผยาเคมฝ หนา้ 7

คาชี้แจง : แบบทดสอบกอ่ นเรยี น เรอื่ งพลังงานกบั การดาเนินไปของปฏิกิรยิ าเคมี เป็นแบบทดสอบ
แบบเลือกตอบ 4 ตวั เลือก จานวน 10 ข้อ ใช้เวลา 10 นาที

คาส่งั : จงเลือกคาตอบทถ่ี ูกต้องที่สุดเพยี งคาตอบเดียว แล้วทาเครอ่ื งหมายกากบาท (X) ลงใน
กระดาษคาตอบ

1. ข้อใดคอื การเปลี่ยนแปลงแบบคายพลงั งาน
1. พลังงานของสารผลิตภัณฑน์ อ้ ยกว่าพลงั งานของสารตัง้ ต้น
2. พลังงานของสารผลติ ภณั ฑม์ ากกว่าพลงั งานของสารตง้ั ต้น
3. พลังงานของสารผลติ ภณั ฑเ์ ทา่ กับพลงั งานของสารต้งั ต้น
4. ไม่สามารถระบไุ ด้ ข้ึนอยกู่ บั ปฏกิ ริ ิยาน้ันๆ

2. ข้อใดกลา่ วถงึ พลงั งานกบั พนั ธะเคมไี ดถ้ กู ตอ้ ง
1. ทง้ั การสลายพันธะและการสร้างพันธะ ระบบต้องดูดพลังงานเขา้ ไป
2. ท้งั การสลายพนั ธะและการสรา้ งพันธะ ระบบจะคายพลงั งานออกมา
3. การสลายพันธะตอ้ งดดู พลงั งานเขา้ ไปในระบบ แตก่ ารสรา้ งพนั ธะเกดิ การคาย
พลงั งาน
4. การสลายพนั ธะมีการคายพลังงานออกจากระบบ แตก่ ารสรา้ งพนั ธะต้องดูด
พลังงานเข้าไปในระบบ

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรฝยนรูเ้ ร่อื ง อตั ราการเกผดปฏกผ รผ ผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนนผ ไปของปฏกผ รผ ผยาเคมฝ หน้า 8

3. เม่อื นาโลหะแมกนีเซยี มใส่ในสารละลายกรดไฮโดรคลอริกพบว่าอณุ หภมู ิสงู ขน้ึพลังงานศัก ์ย (Potential energy, kJ)
ปฏิกริ ยิ าน้ันมกี ารเปล่ยี นแปลงพลงั งานตามขอ้ ใด
1. พลงั งานกระตนุ้
2. สลายพลังงาน
3. คายพลงั งาน
4. ดูดพลังงาน

4. พิจารณากราฟแสดงความสัมพันธ์ระหว่างการดาเนินไปของปฏิกริ ยิ ากับพลงั งาน
ศกั ย์ของปฏกิ ิริยาตอ่ ไปน้ี
CO(g) +NO2 (g)  CO2(g) +NO(g)

CO(g) +NO2 (g)
Reactant

CO2(g) +NO(g)
Product

การดาเนินไปของปฏิกิริยา
ขอ้ ใดกลา่ วถูกตอ้ ง
1. พลังงานก่อกัมมนั ต์ของปฏิกิรยิ าไปข้างหนา้ เท่ากับ 40 kJ
2. พลงั งานก่อกัมมนั ตข์ องปฏกิ ิรยิ าย้อนกลบั เทา่ กับ 400 kJ
3. พลังงานของปฏิกิริยาน้เี ทา่ กับ 130 kJ, แบบดดู พลังงาน
4. พลงั งานของปฏกิ ิริยานเ้ี ทา่ กับ 230 kJ, แบบคายพลงั งาน

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรยฝ นรูเ้ ร่ือง อตั ราการเกดผ ปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกบั การดาเนนผ ไปของปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ หนา้ 9

5. พจิ ารณากราฟแสดงความสัมพนั ธ์ระหว่างการดาเนินไปของปฏกิ ริ ยิ ากับพลงั งาน
ศักยข์ องปฏกิ ิรยิ าตอ่ ไปนี้

Reaction Progress

ขอ้ ใดกลา่ วถูกตอ้ ง
1. พลังงานของปฏกิ ิรยิ าเท่ากบั 40 kJ, แบบดดู พลังงาน
2. พลงั งานของปฏิกิริยาเท่ากับ 30 kJ, แบบดูดพลงั งาน
3. พลังงานก่อกัมมนั ต์ของปฏกิ ริ ยิ าย้อนกลบั เท่ากับ 40 kJ
4. พลังงานก่อกัมมนั ต์ของปฏกิ ิริยาไปข้างหนา้ เท่ากับ 60 kJ

6. ขอ้ ใดหมายถึงพลงั งานของปฏกิ ิรยิ า (H)
1. พลงั งานของสารผลิตภัณฑ์ – พลงั งานของสารตั้งตน้
2. พลงั งานของสารต้ังต้น – พลังงานของสารผลติ ภัณฑ์
3. พลังงานของสารผลิตภัณฑ์ + พลังงานของสารตัง้ ต้น
4. พลังงานของสารตั้งตน้ + พลังงานของสารผลิตภัณฑ์

7. สมการเคมี 4B + 3A  4C + 7D ข้อใดคอื พลังงานของปฏิกิรยิ า เมอ่ื พลงั งาน
พนั ธะของสาร A = +15.7 kJ/mol, B = -86.4 kJ/mol, C = -52.7 kJ/mol และ
D = -71.6 kJ/mol
1. -53.6 kJ
2. -413.5 kJ
3. -515.6 kJ
4. -853.6 kJ

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรยฝ นรู้เร่อื ง อตั ราการเกผดปฏกผ ผรยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกบั การดาเนผนไปของปฏผกผรยผ าเคมฝ หนา้ 10

8. กาหนดคา่ พลงั งานพนั ธะของสารดงั ต่อไปน้ี
C2H4(g) = -1411.08 kJ/mol
C2H2(g) = -1299.65 kJ/mol
H2(g) = -285.90 kJ/mol
ข้อใดคอื พลังงานของปฏกิ ิริยา C2H2(g) +H2(g)  C2H4(g)
1. +174.47 kJ
2. +397.33 kJ
3. -961.47 kJ
4. -2424.83 kJ

9. กาหนดคา่ พลังงานกอ่ กมั มันต์ของปฏกิ ิรยิ าตอ่ ไปนี้

พลังงานก่อกัมมันต์ (kJ)

ปฏิกิริยาไปข้างหน้า +70

ปฏกิ ริ ยิ าย้อนกลบั +80

ข้อใดคอื การเปล่ยี นแปลงของพลงั งาน

ชนดิ ของปฏกิ ริ ยิ า พลงั งานของปฏกิ ิริยา (kJ)
1. ดูดความรอ้ น -10
2. คายความร้อน +10
3. ดูดความร้อน +10
4. คายความร้อน -10

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรยฝ นรูเ้ ร่ือง อตั ราการเกดผ ปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกับการดาเนผนไปของปฏผกผรยผ าเคมฝ หน้า 11

10. กราฟต่อไปนี้ แสดงการเปลยี่ นแปลงพลังงานของปฏิกิรยิ า
2H2S(g) + 3O2(g)  2H2O(l) +2SO2(g)

ขอ้ ใดคอื พลงั งานของปฏิกริ ยิ า (kJ/mol)

4H2S(g) + 6O2(g)  4H2O(l) +4SO2(g)
1. -2000
2. -1600
3. -1000
4. +600

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรยฝ นรูเ้ ร่อื ง อตั ราการเกดผ ปฏกผ รผ ผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกับการดาเนนผ ไปของปฏกผ ผรยผ าเคมฝ หนา้ 12

ขอ้ ก ข ค ง ขอ้ ก ข ค ง
1. 6.
2. 7.
3. 8.
4. 9.
5. 10.

สรุปคะแนนกอ่ นเรยี น

คะแนนเต็ม 10

คะแนนท่สี อบได้

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรยฝ นรูเ้ ร่อื ง อัตราการเกดผ ปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกบั การดาเนนผ ไปของปฏกผ ผรผยาเคมฝ หนา้ 13

What I Know?
ฉันรอู้ ะไร

ให้นักเรียนร่วมกันกบั เพอ่ื นในกลมุ่ เขียนส่ิงที่นกั เรยี นรเู้ ก่ยี วกบั พลงั งานกับการเกิดปฏกิ ริ ิยาเคมี

……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรยฝ นรู้เร่อื ง อตั ราการเกดผ ปฏกผ ผรยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกบั การดาเนผนไปของปฏกผ ผรผยาเคมฝ หนา้ 14

ใบความรู้ที่ 1 พลังงานกับการดาเนินไปของปฏิกิรยิ าเคมี

พลงั งานกับการเกิดปฏกิ ริ ยิ า (Heat of Reaction, H)
ในการเกดิ ปฏกิ ิรยิ าเคมี สารต้ังต้นจะมกี ารดดู พลังงานเพอ่ื ใช้ในการสลายพันธะเดิม แล้วเกดิ

การสร้างพันธะใหม่ร่วมกบั การคายพลงั งานออกมา ดงั น้นั เม่อื เกิดปฏกิ ิรยิ าก็จะมกี ารเปล่ยี นแปลง
พลงั งานของสารด้วย ซ่งึ สามารถแบง่ ไดเ้ ปน็ 2 ชนดิ คอื

1) ปฏกิ ิริยาแบบคายพลังงาน (Exothermic reaction)

สารเชิงซ้อนกมั มันต์

พลงั งานศกั ย์ พลงั งานก่อกัมมนั ต์
สารตง้ั ตน้
พลงั งาน
ของปฏกิ ริ ิยา

สารผลิตภณั ฑ์

การดาเนนิ ไปของปฏิกิริยา

ภาพท่ี 1 การเปลย่ี นแปลงพลงั งานของปฏกิ ิรยิ าแบบคายพลังงาน
ท่ีมา : http://drmccarthysciencehgms.blogspot.com/2010/03/endothermic-vs-

exothermic-chemical.html (สืบค้นออนไลน์ 25/06/2556)

ลกั ษณะสาคญั ของปฏกิ ิริยาแบบคายความรอ้ น

1). พลังงานรวมของผลิตภัณฑ์  พลังงานรวมของสารตงั้ ตน้

2). H เปน็ ลบ
3). อณุ หภูมสิ งู ข้นึ เนอื่ งจากระบบคายความรอ้ นส่สู ิง่ แวดลอ้ ม

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรฝยนรู้เร่อื ง อตั ราการเกผดปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนผนไปของปฏผกรผ ยผ าเคมฝ หนา้ 15

2) ปฏิกิรยิ าแบบดดู พลังงาน (Endothermic reaction)
สารเชงิ ซอ้ นกมั มนั ต์

พลังงานศกั ย์ สารผลิตภณั ฑ์
พลงั งานก่อกัมมนั ต์ พลงั งานของปฏกิ ริ ิยา

สารตง้ั ตน้

การดาเนนิ ไปของปฏกิ ริ ิยา

ภาพท่ี 2 การเปล่ียนแปลงพลงั งานของปฏิกริ ยิ าแบบดดู พลังงาน
ทม่ี า : http://drmccarthysciencehgms.blogspot.com/2010/03/endothermic-vs-

exothermic-chemical.html (สืบคน้ ออนไลน์ 25/06/2556)

ลกั ษณะสาคญั ของปฏกิ ริ ยิ าแบบดดู ความรอ้ น

1) พลงั งานรวมของผลติ ภัณฑ์  พลังงานรวมของสารตัง้ ตน้
2) H เปน็ บวก
3) อณุ หภูมิลดลง เนอ่ื งจากระบบดูดความร้อนจากสิง่ แวดล้อม

การคานวณพลังงานของปฏิกิริยา

พลงั งานของปฏิกริ ิยา =พลงั งานรวมของผลิตภัณฑ์ - พลงั งานรวมของสารตั้งต้น
หรือ

เม่ือ H = HP -  HR
H =
พลังงานของปฏิกิรยิ า
HP = พลังงานรวมของผลิตภัณฑ์
พลงั งานรวมของสารตง้ั ต้น
HR =

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรยฝ นรูเ้ ร่อื ง อตั ราการเกดผ ปฏกผ รผ ผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกบั การดาเนนผ ไปของปฏผกผรผยาเคมฝ หน้า 16

ตวั อยา่ งท่ี 1 กราฟแสดงความสมั พันธ์ระหว่างการดาเนนิ ไปของปฏกิ ิริยา (Progress
of reaction) กบั พลงั งานศกั ย์ (Potential energy, kJ) ของปฏกิ ริ ิยา
ระหวา่ ง CO และ NO2 ดงั สมการ

CO(g) + NO2(g)  CO2(g) + NO(g)

พลงั งานก่อกัมมนั ต์ สภาวะทรานซชิ ัน
ของปฏกิ ิรยิ าไปข้างหนา้

พลังงาน ัศก ์ย สารตงั้ ต้น พลังงานกอ่ กัมมนั ต์
พลังงานของปฏิกริ ยิ า ของปฏกิ ริ ยิ ายอ้ นกลบั

สารผลิตภัณฑ์

การดาเนนิ ไปของปฏิกริ ิยา

ทม่ี า : http://drmccarthysciencehgms.blogspot.com/2010/03/endothermic-vs-
exothermic-chemical.html (สืบคน้ ออนไลน์ 25/06/2556)

จากกราฟความสัมพันธข์ องของการดาเนนิ ไปของปฏิกิรยิ า (Progress of reaction)
กบั พลังงานศกั ย์ (Potential energy, kJ) ของปฏกิ ริ ิยาระหวา่ ง CO และ NO2 พบวา่ เปน็ ปฏกิ ริ ิยา
แบบคายความร้อนหรือคายพลังงาน พลงั งานของปฏกิ ริ ิยาเท่ากบั -226 kJ (H = -226 kJ) โดย
พลงั งานของสารผลิตภณั ฑจ์ ะนอ้ ยกว่าพลังงานของสารตงั้ ตน้

ถ้าหากพจิ ารณาปฏิกิริยาย้อนกลบั จะพบวา่ เป็นปฏกิ ริ ยิ าแบบดูดความรอ้ นหรอื ดดู
พลงั งาน ทม่ี ีพลงั งานของปฏกิ ิรยิ าเทา่ กบั 226 kJ

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่ือง อตั ราการเกผดปฏกผ รผ ผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนนผ ไปของปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ หนา้ 17

ตวั อย่างที่ 2 กราฟแสดงความสมั พันธ์ระหวา่ งการดาเนินไปของปฏิกิรยิ า (Progress
of reaction) กบั พลังงานศักย์ (Potential energy, kJ) ของปฏกิ ิรยิ า
ระหวา่ ง N2O กบั NO ดังสมการ

N2O(g) + NO(g)  N2(g) + NO2(g)

สภาวะทรานซชิ นั

พลังงานกอ่ กัมมันต์
ของปฏกิ ิริยาไปข้างหน้า

พ ัลงงาน ัศก ์ย สารต้งั ต้น พลงั งานกอ่ กมั มันต์
พลังงานของปฏิกริ ยิ า ของปฏิกริ ยิ าย้อนกลับ

สารผลิตภณั ฑ์

การดาเนินไปของปฏกิ ิริยา

ท่มี า https://www.csus.edu/indiv/m/mackj/chem142/kinetics.pdf
(สืบคน้ ออนไลน์ 25/06/2556)

จากกราฟความสมั พันธ์ของของการดาเนนิ ไปของปฏิกริ ิยา (Progress of reaction) กับ
พลงั งานศักย์ (Potential energy, kJ) ของปฏกิ ริ ยิ าระหว่าง N2O กบั NO พบวา่ เปน็ ปฏิกริ ิยาแบบ
คายความร้อนหรือคายพลงั งาน (H = -139 kJ) โดยพลังงานของสารผลิตภัณฑจ์ ะน้อยกว่าพลงั งาน
ของสารตงั้ ต้น

ถ้าหากพจิ ารณาปฏกิ ริ ยิ าย้อนกลบั จะพบว่า เป็นปฏิกริ ยิ าแบบดดู ความรอ้ นหรอื ดดู พลงั งาน
ท่มี พี ลงั งานของปฏิกริ ิยาเท่ากบั 139 kJ

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่อื ง อัตราการเกผดปฏกผ ผรยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกับการดาเนนผ ไปของปฏผกผรผยาเคมฝ หนา้ 18

ตัวอยา่ งท่ี 3 จากปฏกิ ิริยาตอ่ ไปนี้ จงคานวณพลังงานของปฏกิ ริ ยิ าดงั กล่าว
วิธที า
H2(g) + Cl2(g)  2HCl(g)
กาหนด พลงั งานพนั ธะของ H-H, Cl-Cl และ H-Cl เท่ากับ 104, 58
และ 103 kcal ตามลาดับ

สมการเคมี H2(g) + Cl2(g)  2HCl(g)

สตู รโครงสร้างแสดงพนั ธะ H – H + Cl – Cl  2(H – Cl)

พลังงานรวมของสารตั้งตน้ (HR) = พลังงานสลายพนั ธะของ H – H +

พลงั งานสลายพันธะของ Cl – Cl

= 104 + 58 kcal

= 162 kcal (ดดู พลังงาน)

พลังงานรวมของสารผลิตภัณฑ์ (HP) = พลังงานสรา้ งพนั ธะของ H – Cl
= 2 x 103 kcal

= 206 kcal (คายพลังงาน)

พลงั งานของปฏิกริ ยิ า =พลงั งานรวมของผลติ ภัณฑ์ - พลงั งานรวมของสารต้ังต้น

หรอื

H = HP -  HR

แทนคา่
H = 206 – 162
= 44 kcal

นน่ั คอื พลงั งานของปฏกิ ิริยาการเกิดสารประกอบ HCl เทา่ กับ 44 kcal
เป็นปฏกิ ิรยิ าประเภทคายความรอ้ น

1 cal = 4.184 J

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรยฝ นรู้เร่อื ง อัตราการเกผดปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกบั การดาเนผนไปของปฏกผ ผรยผ าเคมฝ หน้า 19

ตัวอย่างท่ี 4 ปฏิกิรยิ าการสังเคราะหค์ ลอโรฟอร์ม (CH3Cl) โดยการเตมิ คลอรีน (Cl2)
ใหก้ ับโมเลกลุ ของมีเทน (CH4) ดังสมการ

CH4(g) + 3Cl2(g)  CHCl3 (g) +3HCl(g)
กาหนดพลังงานพันธะของ C – H = 410 kJ/mol

Cl – Cl = 243 kJ/mol
C – Cl = 330 kJ/mol
H – Cl = 432 kJ/mol

วธิ ที า CH4(g) + 3Cl2(g)  CHCl3 (g) +3HCl(g)
สมการเคมี

สูตรโครงสร้างแสดงพนั ธะ

+3  +3
3
3

พลงั งานรวมของสารตง้ั ต้น (HR) = 4(C – H) + 3(Cl – Cl)

4(410) + 3(243) kJ

= 1,640 + 729 kJ

= 2,369 kJ

นนั่ คอื พลังงานรวมของสารตัง้ ต้นท่ใี ช้สลายพันธะในโมเลกุลของ CH4 และ Cl2 เท่ากบั
2,369 kJ (ดูดพลงั งาน)

พลังงานรวมของสารผลิตภัณฑ์ (HP) = 1(C – H) + 3(C – Cl) + 3(H – Cl)
= 1(410) + 3(330) + 3(432) kJ
= 2,696 kJ

นั่นคอื พลงั งานรวมของสารผลิตภณั ฑ์ท่คี ายออกมาเมอื่ เกิดการสรา้ งพนั ธะในโมเลกลุ ของ
CHCl3 และ HCl เท่ากับ 2,696 kJ (คายพลังงาน)

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรฝยนรูเ้ ร่อื ง อัตราการเกผดปฏกผ ผรยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกบั การดาเนผนไปของปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ หนา้ 20

พลงั งานของปฏิกิริยา =พลังงานรวมของผลติ ภัณฑ์ - พลังงานรวมของสารตั้งต้น

หรือ

H = HP -  HR

แทนค่า

H = 2,696 – 2,369 kJ

= 327 kJ

น่ันคือ พลังงานของปฏิกริ ิยาการสังเคราะห์คลอโรฟอร์ม (CHCl3) โดยการเติม Cl2 ใหก้ บั
โมเลกุลของมีเทน (CH4) เทา่ กบั 327 kJ เปน็ ปฏิกริ ิยาประเภทคายความร้อน

ตวั อยา่ งท่ี 5 จากกราฟแสดงการดาเนินไปของปฏกิ ิริยาต่อไปนี้ จงตอบคาถาม

1) พลงั งานกอ่ กมั มันต์ของปฏิกริ ิยาไปขา้ งหนา้ เท่ากับเท่าไร
2) พลงั งานของปฏกิ ริ ิยาไปขา้ งหนา้ เทา่ กับเทา่ ไร เปน็ ปฏกิ ริ ิยาประเภทดูดความรอ้ นหรอื คาย

ความรอ้ น

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรยฝ นรู้เร่อื ง อัตราการเกผดปฏกผ ผรยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนนผ ไปของปฏผกรผ ยผ าเคมฝ หน้า 21

วิธีทา

พจิ ารณาปฏิกริ ิยาไปขา้ งหน้า = 150 kJ
จากกราฟ พลังงานของสารตัง้ ต้น (HR) = 200 kJ
= 50 kJ
พลังงานของสารเชงิ ซ้อนกัมมันต์
พลงั งานของสารผลติ ภณั ฑ์ (HP)

1) พลังงานกอ่ กมั มนั ตข์ องปฏิกิริยาไปขา้ งหนา้ = พลังงานของสารเชงิ ซอ้ นกัมมนั ต์ -
พลังงานของสารตงั้ ตน้ (HR)

= 200 – 150 kJ
= 50 kJ

2) พลังงานของปฏกิ ิรยิ าไปข้างหนา้ = HP – HR
= 50 – 150 kJ
= - 150 kJ

ตอบ พลงั งานกอ่ กัมมนั ต์ของปฏกิ ริ ยิ าไปข้างหนา้ เท่ากับ 50 kJ
พลงั งานของปฏกิ ิริยานเ้ี ท่ากับ 150 kJ เป็นปฏกิ ริ ยิ าประเภทคายพลงั งาน

ตวั อย่างท่ี 6 จากกราฟแสดงการดาเนินไปของปฏกิ ิรยิ าต่อไปน้ี

1) พลังงานก่อกมั มนั ต์ของปฏิกริ ิยาไปข้างหน้าเท่ากับเทา่ ไร
2) พลงั งานก่อกมั มันต์ของปฏกิ ริ ยิ ายอ้ นกลบั เทา่ กบั เท่าไร
3) พลังงานของปฏิกิริยาไปขา้ งหนา้ เทา่ กบั เทา่ ไร เปน็ ปฏกิ ริ ยิ าประเภทดูดความรอ้ นหรือคาย

ความร้อน
4) พลงั งานของปฏกิ ิริยายอ้ นกลบั เทา่ กับเทา่ ไร เปน็ ปฏกิ ริ ิยาประเภทดูดความรอ้ นหรอื คาย

ความรอ้ น

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรูเ้ ร่อื ง อัตราการเกดผ ปฏกผ ผรยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนนผ ไปของปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ หน้า 22

วิธีทา

พจิ ารณาปฏิกริ ิยาไปขา้ งหน้า = 50 kJ
จากกราฟ พลงั งานของสารต้งั ตน้ (HR) = 250 kJ

พลงั งานของสารเชิงซ้อนกมั มันต์ = 100 kJ
พลังงานของสารผลิตภณั ฑ์ (HP)

1) พลงั งานก่อกมั มนั ต์ของปฏกิ ริ ิยาไปข้างหนา้ = พลังงานของสารเชงิ ซ้อนกัมมนั ต์ -
2) พลังงานกอ่ กมั มนั ตข์ องปฏิกริ ิยายอ้ นกลับ พลังงานของสารตง้ั ต้น (HR)
3) พลังงานของปฏิกริ ยิ าไปข้างหน้า
4) พลังงานของปฏกิ ริ ิยาย้อนกลับ = 250 – 50 kJ
= 200 kJ
= พลังงานของสารเชงิ ซ้อนกัมมนั ต์ -

พลังงานของสารผลติ ภัณฑ์ (HP)
= 250 – 100 kJ
= 150 kJ
= HP – HR
= 100 – 50 kJ
= + 50 kJ
= HR – HP
= 50 – 100 kJ

= - 50 kJ

ตอบ

1) พลังงานกอ่ กัมมนั ต์ของปฏิกริ ิยาไปขา้ งหนา้ เท่ากับ 200 kJ
2) พลังงานกอ่ กัมมนั ตข์ องปฏิกริ ยิ าย้อนกลับ เท่ากบั 150 kJ
3) พลังงานของปฏกิ ิริยาไปขา้ งหน้า เทา่ กับ 50 kJ เป็นปฏกิ ริ ยิ าประเภทดดู พลงั งาน
4) พลังงานของปฏิกิรยิ ายอ้ นกลบั เทา่ กับ 50 kJ เปน็ ปฏิกิริยาประเภทคายพลงั งาน

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรฝยนรูเ้ ร่ือง อัตราการเกดผ ปฏกผ รผ ผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนนผ ไปของปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ หนา้ 23

แผนผังมโนทศั น์ (Mind Mapping)

พลังงานของ ดดู พลงั งาน
ระบบสูงข้ึน จาก

สิง่ แวดล้อม

H ปฏิกิริยาดดู อุณหภูมิของ
เปน็ + ความร้อน ส่งิ แวดล้อม
ลดตา่ ลง

พลังงานกับการ
ดาเนินไปของ
ปฏิกริ ยิ าเคมี

อณุ หภูมิของ ปฏกิ ิริยา H
สิง่ แวดล้อม คาย เป็น -

สูงขึ้น ความรอ้ น

คายพลงั งาน พลงั งานของ
สู่ ระบบลดลง

สิ่งแวดลอ้ ม

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรฝยนรู้เร่อื ง อัตราการเกดผ ปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนนผ ไปของปฏผกผรผยาเคมฝ หนา้ 24

แบบฝึกหัดที่ 1 พลงั งานกับการดาเนนิ ไปของปฏิกิริยา

1. จากกราฟการดาเนนิ ไปของปฏิกิริยา พจิ ารณาปฏิกิรยิ าไปข้างหนา้ แล้วนาตวั อกั ษรใน
ภาพ เติมในช่องวา่ งหนา้ ขอ้ ความให้ถูกตอ้ ง

Cพ ัลงงาน D
B E

A

การดาเนนิ ไปของปฏกิ ริ ิยา
........................ 1). พลังงานของสารตัง้ ตน้
........................ 2). พลงั งานของสารผลิตภณั ฑ์
........................ 3). พลงั งานกอ่ กัมมนั ต์
........................ 4). พลงั งานของสารเชิงซอ้ นกมั มนั ต์
........................ 5). พลงั งานของปฏิกริ ยิ า

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่อื ง อตั ราการเกผดปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนนผ ไปของปฏผกผรผยาเคมฝ หนา้ 25

2. จากกราฟแสดงความสัมพันธร์ ะหว่างการดาเนินไปของปฏิกริ ิยากบั พลังงานศกั ย์ต่อไปน้ี

1) พลงั งานกอ่ กมั มันตข์ องปฏกิ ริ ยิ าไปขา้ งหนา้ เทา่ กับเท่าไร
2) พลงั งานกอ่ กัมมันตข์ องปฏกิ ิริยายอ้ นกลับเทา่ กับเท่าไร

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรยฝ นรูเ้ ร่ือง อตั ราการเกผดปฏกผ ผรผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกับการดาเนนผ ไปของปฏกผ รผ ผยาเคมฝ หน้า 26

3) พลังงานของปฏิกริ ิยาไปข้างหน้าเท่ากบั เทา่ ไร เปน็ ปฏกิ ริ ยิ าประเภทดูดความร้อนหรอื คาย
ความรอ้ น

4) พลังงานของปฏิกิริยาย้อนกลับเทา่ กบั เทา่ ไร เปน็ ปฏกิ ิริยาประเภทดดู ความร้อนหรอื คาย
ความร้อน

3. จากกราฟแสดงความสัมพนั ธ์ระหว่างการดาเนนิ ไปของปฏิกิรยิ ากบั พลังงานศกั ย์ ตอ่ ไปน้ี
จงตอบคาถาม

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรฝยนรูเ้ ร่อื ง อัตราการเกดผ ปฏกผ ผรยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนนผ ไปของปฏผกรผ ยผ าเคมฝ หนา้ 27

1) พลงั งานกอ่ กัมมนั ต์ของปฏิกิริยาไปข้างหน้าเทา่ กบั เท่าไร

2) พลงั งานกอ่ กมั มันต์ของปฏกิ ริ ยิ ายอ้ นกลับเท่ากบั เท่าไร

3) พลงั งานของปฏิกิริยาไปข้างหน้าเทา่ กับเทา่ ไร เปน็ ปฏกิ ิรยิ าประเภทดูดความรอ้ นหรอื คาย
ความรอ้ น

4) พลังงานของปฏกิ ริ ิยายอ้ นกลบั เทา่ กับเทา่ ไร เป็นปฏกิ ริ ิยาประเภทดดู ความร้อนหรือคาย
ความร้อน

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรยฝ นรู้เร่ือง อัตราการเกดผ ปฏกผ รผ ผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกับการดาเนนผ ไปของปฏกผ ผรผยาเคมฝ หน้า 28

4. จากกราฟแสดงความสมั พันธ์ระหวา่ งการดาเนนิ ไปของปฏกิ ริ ยิ ากับพลังงานศักยต์ ่อไปนี้
จงตอบคาถาม

1) พลงั งานก่อกมั มนั ต์ของปฏิกริ ิยาไปขา้ งหน้าเทา่ กับเทา่ ไร
2) พลังงานก่อกัมมันตข์ องปฏิกิรยิ ายอ้ นกลับเท่ากบั เท่าไร

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่อื ง อัตราการเกดผ ปฏกผ ผรยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกบั การดาเนผนไปของปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ หน้า 29

3) พลงั งานของปฏิกริ ยิ าไปขา้ งหน้าเท่ากบั เท่าไร เป็นปฏิกิริยาประเภทดดู ความร้อนหรือคาย
ความร้อน

4) พลังงานของปฏกิ ิรยิ าย้อนกลบั เท่ากบั เทา่ ไร เปน็ ปฏกิ ริ ยิ าประเภทดดู ความร้อนหรอื คาย
ความร้อน

5. ปฏิกิรยิ าการสงั เคราะห์แอมโมเนยี ดงั สมการ

3H2(g) + N2(g)  2NH3(g)
จงคานวณการเปลีย่ นแปลงพลงั งานท่ีเกิดขนึ้ ของปฏกิ ริ ิยาดงั กล่าว
กาหนดพลงั งานพนั ธะของ H – H = 436 kJ/mol

N – H = 391 kJ/mol

N  N = 945 kJ/mol

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรฝยนรู้เร่ือง อัตราการเกผดปฏกผ รผ ผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกับการดาเนนผ ไปของปฏผกผรยผ าเคมฝ หนา้ 30

Show
What
You Know

นักเรียนได้เรยี นรู้อะไรบ้าง

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่อื ง อตั ราการเกดผ ปฏกผ ผรผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกบั การดาเนผนไปของปฏผกรผ ยผ าเคมฝ หน้า 31

คาชแ้ี จง : แบบทดสอบหลงั เรยี น เร่ืองพลังงานกบั การดาเนินไปของปฏกิ ิรยิ าเคมี เปน็ แบบทดสอบ
แบบเลือกตอบ 4 ตวั เลอื ก จานวน 10 ข้อ ใชเ้ วลา 10 นาที

คาสงั่ : จงเลอื กคาตอบทถี่ ูกต้องท่ีสุดเพยี งคาตอบเดยี ว แล้วทาเครื่องหมายกากบาท (X) ลงใน
กระดาษคาตอบ

1. ขอ้ ใดกล่าวถึงพลงั งานกับพนั ธะเคมไี ด้ถูกตอ้ ง
1. ทง้ั การสลายพนั ธะและการสรา้ งพันธะ ระบบต้องดดู พลังงานเข้าไป
2. ท้ังการสลายพันธะและการสรา้ งพนั ธะ ระบบจะคายพลังงานออกมา
3. การสลายพันธะต้องดดู พลงั งานเขา้ ไปในระบบ แต่การสรา้ งพันธะเกิดการคาย
พลังงาน
4. การสลายพนั ธะมีการคายพลังงานออกจากระบบ แตก่ ารสรา้ งพนั ธะตอ้ งดูด
พลงั งานเขา้ ไปในระบบ

2. เม่อื นาโลหะแมกนีเซยี มใส่ในสารละลายกรดไฮโดรคลอริก พบวา่ อุณหภมู ิสงู ขึน้
ปฏิกิรยิ านัน้ มกี ารเปล่ียนแปลงพลงั งานตามข้อใด
1. พลงั งานกระตุ้น
2. สลายพลงั งาน
3. คายพลังงาน
4. ดูดพลังงาน

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรยฝ นรูเ้ ร่ือง อตั ราการเกผดปฏกผ รผ ผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนนผ ไปของปฏกผ ผรยผ าเคมฝ หนา้ 32

3. พิจารณากราฟแสดงความสมั พนั ธ์ระหวา่ งการดาเนนิ ไปของปฏกิ ิรยิ ากบั พลังงานศักย์พลังงานศัก ์ย (Potential energy, kJ)
ของปฏกิ ิรยิ าต่อไปนี้
CO(g) +NO2 (g)  CO2(g) +NO(g)

CO(g) +NO2 (g)
Reactant

CO2(g) +NO(g)
Product

การดาเนนิ ไปของปฏิกิริยา
ข้อใดกลา่ วถกู ตอ้ ง
1. พลังงานก่อกัมมนั ตข์ องปฏิกริ ิยาไปขา้ งหน้า เทา่ กับ 40 kJ
2. พลังงานก่อกมั มนั ตข์ องปฏิกิรยิ าย้อนกลบั เทา่ กับ 400 kJ
3. พลงั งานของปฏกิ ิรยิ านเี้ ทา่ กบั 130 kJ, แบบดูดพลงั งาน
4. พลังงานของปฏกิ ริ ยิ านเ้ี ทา่ กบั 230 kJ, แบบคายพลังงาน

4. ขอ้ ใดคือการเปลย่ี นแปลงแบบคายพลังงาน
1. พลังงานของสารผลิตภณั ฑน์ ้อยกวา่ พลงั งานของสารตง้ั ตน้
2. พลงั งานของสารผลติ ภณั ฑ์มากกวา่ พลังงานของสารตัง้ ตน้
3. พลงั งานของสารผลิตภัณฑเ์ ท่ากับพลงั งานของสารตั้งต้น
4. ไมส่ ามารถระบไุ ด้ ขึ้นอยู่กับปฏกิ ิริยาน้นั ๆ

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่ือง อตั ราการเกดผ ปฏกผ รผ ผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกบั การดาเนผนไปของปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ หน้า 33

5. พจิ ารณากราฟแสดงความสัมพันธ์ระหว่างการดาเนนิ ไปของปฏิกิรยิ ากับพลงั งานศกั ย์
ของปฏิกิรยิ าต่อไปนี้

Reaction Progress
ข้อใดกลา่ วถกู ตอ้ ง
1. พลังงานของปฏกิ ริ ยิ าเทา่ กับ 40 kJ, แบบดดู พลังงาน
2. พลงั งานของปฏกิ ริ ิยาเทา่ กับ 30 kJ, แบบดูดพลงั งาน
3. พลงั งานก่อกัมมนั ตข์ องปฏกิ ริ ิยายอ้ นกลบั เทา่ กบั 40 kJ
4. พลังงานก่อกมั มนั ต์ของปฏิกิริยาไปขา้ งหนา้ เทา่ กับ 60 kJ

6. กราฟตอ่ ไปน้ี แสดงการเปลีย่ นแปลงพลงั งานของปฏกิ ริ ิยา
2H2S(g) + 3O2(g)  2H2O(l) +2SO2(g)

ขอ้ ใดคอื พลงั งานของปฏกิ ริ ยิ า (kJ/mol)
4H2S(g) + 6O2(g)  4H2O(l) +4SO2(g)

1. -2000
2. -1600
3. -1000
4. +600

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรูเ้ ร่ือง อตั ราการเกดผ ปฏกผ ผรผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกับการดาเนนผ ไปของปฏผกผรผยาเคมฝ หนา้ 34

7. กาหนดคา่ พลงั งานพนั ธะของสารดังตอ่ ไปนี้
C2H4(g) = -1411.08 kJ/mol
C2H2(g) = -1299.65 kJ/mol
H2(g) = -285.90 kJ/mol
ข้อใดคอื พลังงานของปฏกิ ริ ิยา C2H2(g) +H2(g)  C2H4(g)
1. +174.47 kJ
2. +397.33 kJ
3. -961.47 kJ
4. -2424.83 kJ

8. ขอ้ ใดหมายถึงพลังงานของปฏกิ ิรยิ า (H)
1. พลงั งานของสารผลติ ภณั ฑ์ – พลังงานของสารต้ังต้น
2. พลงั งานของสารต้งั ตน้ – พลงั งานของสารผลิตภัณฑ์
3. พลังงานของสารผลิตภัณฑ์ + พลงั งานของสารตัง้ ตน้
4. พลงั งานของสารตั้งตน้ + พลังงานของสารผลติ ภัณฑ์

9. สมการเคมี 4B + 3A  4C + 7D ขอ้ ใดคอื พลังงานของปฏิกิริยา เมอื่ พลงั งาน
พนั ธะของสาร A = +15.7 kJ/mol, B = -86.4 kJ/mol, C = -52.7 kJ/mol และ
D = -71.6 kJ/mol
1. -53.6 kJ
2. -413.5 kJ
3. -515.6 kJ
4. -853.6 kJ

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่อื ง อตั ราการเกผดปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกบั การดาเนนผ ไปของปฏผกรผ ผยาเคมฝ หนา้ 35

10. กาหนดค่าพลงั งานกอ่ กมั มนั ต์ของปฏกิ ริ ิยาต่อไปนี้

พลังงานกอ่ กัมมนั ต์ (kJ)

ปฏกิ ิริยาไปข้างหนา้ +70

ปฏกิ ิรยิ าย้อนกลบั +80

ขอ้ ใดคอื การเปล่ียนแปลงของพลงั งาน

ชนดิ ของปฏิกริ ยิ า พลงั งานของปฏิกิริยา (kJ)
1. ดูดความร้อน -10
2. คายความร้อน +10
3. ดดู ความรอ้ น +10
4. คายความร้อน -10

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรยฝ นรูเ้ ร่ือง อตั ราการเกผดปฏกผ ผรผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกับการดาเนผนไปของปฏผกผรยผ าเคมฝ หน้า 36

ขอ้ ก ข ค ง ข้อ ก ข ค ง
1. 6.
2. 7.
3. 8.
4. 9.
5. 10.

สรุปคะแนนหลังเรยี น

คะแนนเตม็ 10

คะแนนท่สี อบได้

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่ือง อตั ราการเกดผ ปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกับการดาเนนผ ไปของปฏกผ ผรผยาเคมฝ หนา้ 37

บรรณานุกรม

คณติ า ตังคณานรุ กั ษ์. 2549. สรปุ เข้มเคมพี ืน้ ฐานและเพมิ่ เตมิ ชน้ั มธั ยมศกึ ษาปีท่ี 5. กรงุ เทพฯ :
บริษัท สานกั พิมพ์แม็ค จากัด.

ดิษยพงศ์ ใจหนักแนน่ . 2551. ถงุ ลมนิรภัยทางานอยา่ งไร. สบื คน้ ออนไลน์:

https://disayaphong.wordpress.com/2008/12/02/airbag/ (วันที่ 12 มนี าคม 2552)

ทบวงมหาวิทยาลัย. 2549. เคมี เล่ม 1. พมิ พค์ ร้ังที่ 9. กรุงเทพฯ : อักษรเจริญทศั น.์

พนิ ิติ รตะนานกุ ลุ , เทพจานง แสงสุนทร, นยั นา ชวนเกรกิ กุล, พรพรรณ อุดมกาญจนนนั ท์, สชุ าดา
จูอนุวฒั นกลุ . 2551. เคมี 3. พิมพ์คร้งั ท่ี 2. กรุงเทพฯ : บริษทั ดา่ นสทุ ธาการพิมพ์ จากัด

มลู นิธิ สอวน. 2555. เคมี 3 แก๊ส เทอรโ์ มไดนามิกส์ สมดุลเคมี ไฟฟ้าเคมี จลนศาสตรเ์ คม.ี
กรงุ เทพฯ : โรงพิมพด์ า่ นสุทธาการพิมพ์

สถาบนั สง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี. กระทรวงศกึ ษาธิการ. 2556. หนงั สอื เรยี น
รายวชิ าเคมีเพมิ่ เตมิ เล่ม 3 ช้นั มัธยมศกึ ษาปีที 4 – 6 กลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์
ตามหลักสูตรแกนกลางการศกึ ษาขัน้ พื้นฐาน พทุ ธศักราช 2551. พมิ พ์คร้งั ที่ 4. กรุงเทพฯ :
สกสค. ลาดพร้าว

สถาบันสง่ เสริมการสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี. กระทรวงศึกษาธิการ. 2554. คู่มอื ครู รายวิชา
เคมเี พิม่ เตมิ เลม่ 3 ช้ันมธั ยมศกึ ษาปที ี 4 – 6 กล่มุ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์ ตาม
หลกั สูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศกั ราช 2551. พมิ พ์ครัง้ ที่ 1. กรุงเทพฯ :
สกสค. ลาดพร้าว

สทุ ศั น์ ไตรสถิตวร และ สมศักด์ิ วรมงคลชัย. 2537. Modern Compact Chemistry เคมี ม.5
เลม่ 3. กรุงเทพฯ : บริษัท ไทเนรมิตกจิ อินเตอร์ โปรเกรสซิฟ จากดั

ศรลี กั ษณ์ ผลวฒั นะ และคณะ. 2548. อัตราการเกดิ ปฏิกริ ยิ าเคม.ี กรงุ เทพฯ : แมค็ .

Chang, Raymond. 2008. 9th ed. Chemistry. Singapore: McGraw-Hill. 

Chang, Raymond. and Overby, Jason. 2011. 6th ed. General chemistry: the essential
concepts. New York : McGraw-Hill.

Mishra, A. and Sahay, A.S. 2008. 3rd ed. ICSE Chemistry for class 9. NEW DELHI : B.B.
Printers.

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรยฝ นรูเ้ ร่ือง อัตราการเกดผ ปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกบั การดาเนผนไปของปฏผกผรผยาเคมฝ หนา้ 38

บรรณานุกรม (ต่อ)

Tro, Nivaldo J. 2007. 3rd ed. Chemistry in Focus: A molecular view of our world.
USA: Broks/Cole Publishing Co.

______.มปป. Chemical kinetics. online available :
https://www.csus.edu/indiv/m/mackj/chem142/kinetics.pdf (26/06/2013)

______. 2003. Science Notes: Chemical Formations. online available :

http://environ.andrew.cmu.edu/m3/s3/08formations.shtml 26/06/2013)

______. 2010. Endothermic vs Exothermic chemical reactions. Online available:
http://drmccarthysciencehgms.blogspot.com/2010/03/endothermic-vs-
exothermic-chemical.html (26/06/2013)

______. 2011. Chemical Reaction. Online available:
https://sciencehelpme.files.wordpress.com/2011/06/chemistry-reading.pdf
(25/03/2012)











รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่ือง อัตราการเกดผ ปฏกผ รผ ผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกบั การดาเนผนไปของปฏกผ ผรผยาเคมฝ หน้า 39














ภาคผนวก











รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรยฝ นรูเ้ ร่อื ง อัตราการเกดผ ปฏกผ ผรผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกับการดาเนผนไปของปฏกผ ผรยผ าเคมฝ หน้า 40



เฉลยแบบฝกึ หดั ท่ี 1พ ัลงงาน

1. จากกราฟการดาเนินไปของปฏิกริ ิยา พจิ ารณาปฏกิ ริ ยิ าไปข้างหนา้ แล้วนาตัวอกั ษรใน
ภาพ เตมิ ในชอ่ งวา่ งหนา้ ขอ้ ความให้ถูกตอ้ ง

C
B

AD

E

การดาเนินไปของปฏกิ ริ ยิ า
.........A........... 1). พลงั งานของสารตัง้ ต้น
.........E........... 2). พลังงานของสารผลิตภณั ฑ์
.........C........... 3). พลงั งานก่อกัมมนั ต์
.........B........... 4). พลังงานของสารเชงิ ซอ้ นกัมมนั ต์
.........D........... 5). พลังงานของปฏกิ ิรยิ า

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่อื ง อตั ราการเกผดปฏกผ ผรผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลังงานกับการดาเนนผ ไปของปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ หน้า 41

2. จากกราฟแสดงการดาเนนิ ไปของปฏิกิริยาตอ่ ไปนี้

สารเชงิ ซ้อนกัมมนั ต์
สารผลติ ภณั ฑ์

สารตั้งตน้

1) พลังงานก่อกมั มันตข์ องปฏิกริ ิยาไปขา้ งหนา้ เทา่ กบั เทา่ ไร

จากกราฟ HR = 100 kJ

HP = 300 kJ

พลังงานของสารเชิงซ้อนกมั มันต์ = 400 kJ

พลังงานก่อกัมมนั ตข์ องปฏกิ ิริยาไปข้างหน้า = พลังงานของสารเชงิ ซ้อนกัมมันต์ -

พลงั งานของสารตัง้ ต้น

= 400 – 100 kJ

= 300 kJ

ตอบ พลงั งานก่อกัมมนั ตข์ องปฏิกริ ิยาไปขา้ งหน้า 300 kJ

2) พลงั งานกอ่ กัมมันต์ของปฏิกิริยาย้อนกลับเท่ากบั เท่าไร

จากกราฟ HR = 100 kJ

HP = 300 kJ

พลังงานของสารเชงิ ซ้อนกัมมันต์ = 400 kJ

พลังงานก่อกมั มันตข์ องปฏิกริ ยิ ายอ้ นกลบั = พลังงานของสารเชงิ ซ้อนกมั มันต์ -

พลงั งานของสารผลิตภณั ฑ์

= 400 – 300 kJ

= 100 kJ

ตอบ พลงั งานกอ่ กมั มนั ตข์ องปฏกิ ริ ิยาย้อนกลับ 100 kJ

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรฝยนรูเ้ ร่ือง อตั ราการเกดผ ปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกบั การดาเนนผ ไปของปฏผกรผ ผยาเคมฝ หนา้ 42

3) พลงั งานของปฏิกริ ิยาไปข้างหนา้ เทา่ กับเทา่ ไร เป็นปฏกิ ริ ิยาประเภทดูดความร้อน
หรือคายความรอ้ น

จากกราฟ HR = 100 kJ
HP = 300 kJ

พลังงานของปฏกิ ิรยิ าไปขา้ งหน้า = พลังงานของสารผลิตภัณฑ์ -
พลังงานของสารตง้ั ตน้

= HP – HR
= 300 – 100 kJ
= 200 kJ
ตอบ พลงั งานของปฏิกริ ยิ าไปขา้ งหนา้ เทา่ กบั 200 kJ เปน็ ประเภทดดู ความรอ้ น

4) พลังงานของปฏกิ ิริยาย้อนกลับเทา่ กับเท่าไร เปน็ ปฏิกริ ิยาประเภทดดู ความรอ้ นหรือคาย
ความร้อน

จากกราฟ HR = 100 kJ
HP = 300 kJ

พลังงานของปฏกิ ริ ิยายอ้ นกลับ = พลังงานของสารตงั้ ตน้ –
พลังงานของสารผลิตภัณฑ์

= HR – HP
= 100 – 300 kJ
= -200 kJ
ตอบ พลังงานของปฏิกิริยายอ้ นกลับเท่ากบั 200 kJ เปน็ ประเภทคายความร้อน

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่อื ง อัตราการเกดผ ปฏกผ ผรผยาเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกบั การดาเนผนไปของปฏผกรผ ผยาเคมฝ หนา้ 43

3. จากกราฟการดาเนินไปของปฏิกริ ยิ า จงตอบคาถาม

สารเชงิ ซ้อนกมั มันต์
สารผลิตภณั ฑ์

สารตงั้ ต้น

1) พลังงานก่อกมั มนั ต์ของปฏิกริ ิยาไปขา้ งหน้าเท่ากับเท่าไร

จากกราฟ HR = 75 kJ

HP = 150 kJ

พลงั งานของสารเชิงซอ้ นกมั มนั ต์ = 220 kJ

พลงั งานก่อกมั มนั ตข์ องปฏกิ ริ ิยาไปขา้ งหน้า = พลังงานของสารเชงิ ซ้อนกัมมนั ต์ -

พลังงานของสารต้ังต้น

= 220 – 75 kJ

= 145 kJ

ตอบ พลงั งานก่อกัมมนั ตข์ องปฏกิ ิรยิ าไปข้างหน้า 145 kJ

2) พลงั งานก่อกมั มนั ต์ของปฏิกิรยิ ายอ้ นกลบั เท่ากบั เทา่ ไร

จากกราฟ HR = 75 kJ

HP = 150 kJ = 220 kJ
พลังงานของสารเชิงซอ้ นกมั มันต์

พลังงานก่อกัมมนั ตข์ องปฏกิ ิริยายอ้ นกลบั = พลังงานของสารเชงิ ซอ้ นกัมมนั ต์ -

พลังงานของสารผลิตภัณฑ์

= 220 – 150 kJ

= 70 kJ

ตอบ พลงั งานก่อกมั มันตข์ องปฏกิ ิริยาย้อนกลับ 70 kJ

รายวชผ าเคมฝ 3 ว32223 หนว่ ยการเรยฝ นรู้เร่อื ง อตั ราการเกผดปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกับการดาเนนผ ไปของปฏผกรผ ผยาเคมฝ หนา้ 44

3) พลงั งานของปฏิกริ ิยาไปข้างหนา้ เทา่ กบั เทา่ ไร เป็นปฏกิ ิริยาประเภทดูดความร้อน
หรอื คายความร้อน

จากกราฟ HR = 75 kJ

HP = 150 kJ

พลังงานของปฏิกริ ิยาไปขา้ งหนา้ = พลงั งานของสารผลติ ภัณฑ์ -

พลงั งานของสารตงั้ ตน้

= HP – HR
= 150 – 75 kJ

= +75 kJ

ตอบ พลังงานของปฏกิ ิรยิ าไปขา้ งหน้าเทา่ กบั 70 kJ เปน็ ประเภทดูดความร้อน

4) พลงั งานของปฏิกริ ยิ าย้อนกลบั เทา่ กบั เทา่ ไร เปน็ ปฏิกริ ยิ าประเภทดดู ความร้อนหรอื คาย

ความร้อน

จากกราฟ HR = 75 kJ

HP = 150 kJ

พลงั งานของปฏิกริ ยิ าไปขา้ งหนา้ = พลงั งานของสารต้ังตน้ –

พลังงานของสารผลติ ภัณฑ์

= HR – HP
= 75 – 150 kJ

= -75 kJ

ตอบ พลงั งานของปฏิกิริยายอ้ นกลับเทา่ กับ 75 kJ เป็นประเภทคายความร้อน

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่ือง อตั ราการเกดผ ปฏกผ ผรยผ าเคมฝ

ชุดท่ฝ 4 พลงั งานกบั การดาเนผนไปของปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ หนา้ 45

4. จากกราฟการดาเนินไปของปฏกิ ริ ิยา จงตอบคาถาม

สารเชงิ ซอ้ นกมั มนั ต์

สารตงั้ ตน้

สารผลิตภณั ฑ์

1) พลังงานกอ่ กมั มนั ต์ของปฏกิ ริ ิยาไปข้างหนา้ เทา่ กบั เทา่ ไร

จากกราฟ HR = 150 kJ

HP = 50 kJ = 320 kJ
พลงั งานของสารเชงิ ซ้อนกัมมันต์

พลังงานก่อกัมมันตข์ องปฏกิ ิริยาไปขา้ งหน้า = พลังงานของสารเชงิ ซ้อนกมั มันต์ -

พลงั งานของสารตงั้ ต้น

= 320 – 150 kJ

= 170 kJ

ตอบ พลงั งานก่อกัมมนั ตข์ องปฏิกริ ิยาไปขา้ งหนา้ 170 kJ

2) พลงั งานก่อกมั มนั ต์ของปฏกิ ริ ิยายอ้ นกลบั เท่ากับเทา่ ไร

จากกราฟ HR = 150 kJ
HP = 50 kJ

พลงั งานของสารเชงิ ซ้อนกมั มันต์ = 320 kJ

พลังงานกอ่ กมั มนั ตข์ องปฏิกิริยายอ้ นกลับ = พลงั งานของสารเชิงซอ้ นกัมมันต์ -

พลังงานของสารผลติ ภัณฑ์

= 320 – 50 kJ

= 270 kJ

ตอบ พลังงานกอ่ กัมมนั ตข์ องปฏกิ ิริยาย้อนกลับ 270 kJ

รายวผชาเคมฝ 3 ว32223 หน่วยการเรฝยนรู้เร่อื ง อัตราการเกดผ ปฏกผ รผ ยผ าเคมฝ