งานแม็กกาซีน เรื่อง ส่วนประกอบของดอกฟ้าประทานพร

งานแม็กกาซีน

เรื่อง

ส่วนประกอบของ
ดอกฟ้าประทานพร

จัดทำโดย
นางสาวตุลรดา เลิศภัทรพงศ์ ชั้น ม.5 ห้อง 336
แผนการเรียนวิทยาศาสตร์-คณิตศาสตร์ เลขที่ 9

เสนอ
อาจารย์ วิชัย ลิขิตพรรักษ์
ครูชำนาญการ (คศ.2) สาขาวิชาชีววิทยา
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
ประกอบรายวิชาชีววิทยา4 (ว30244) ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2565

คำนำ

แม็กกาซีนฉบับนี้นี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาชีววิทยา 4 (ว30244) ชั้นมัธยม-
ศึกษาปีที่ 5 ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2565 โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา หัวข้อ การ

สืบพันธุ์และการเจริญเติบโตของพืชดอก โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาส่วนประกอบของ

ดอกไม้ นำความรู้ที่ได้จากการฟังบรรยายในห้องเรียน มาปฏิบัติ ทดลอง นำมาศึกษา

ส่วนประกอบและสร้างเป็นชิ้นงานเก็บไว้เป็นประโยชน์ต่อตัวนักเรียนต่อไป

โดยในแม็กกาซีนฉบับนี้ จะมีการบรรยายข้อมูลทั่วไป ข้อมูลทางพฤกษศาสตร์
โครงสร้างของดอก สัณฐานภายนอก กายวิภาคภายในและวิดีทัศน์อธิบายโครงสร้าง

ดอกของต้นฟ้าประทานพร

ทั้งนี้ เนื้อหาในส่วนต่าง ๆ ได้มีการศึกษามาจากหนังสือแบบเรียน อินเตอร์เนต และ

อาจารย์ประจำวิชา ขอขอบพระคุณอาจารย์เป็นอย่างสูง ที่กรุณาให้คำแนะนำ แก้ไข ข้อเสนอ

แนะตลอดการทำงาน ผู้จัดทำหวังว่า แม็กกาซีนฉบับนี้จะเป็นประโยชน์ต่อตนเอง ผู้ที่สนใจและ

ผู้นำไปใช้ในภายภาคหน้าให้เกิดผลตามที่หวังไว้

นางสาวตุลรดา เลิศภัทรพงศ์
18/11/2565

สารบัญ

ข้อมูลทั่วไปของต้นฟ้าประทานพร 1

ข้อมูลเบื้องต้นของโครงสร้างดอกฟ้าประทานพร 2

ข้อมูลทางพฤกษศาสตร์ของดอกฟ้าประทานพร 3

ภาพประกอบข้อมูลทางพฤกษศาสตร์ของดอกฟ้าประทานพร 4

สัณฐานภายนอก 4
กายวิภาคภายใน 5

ภาพประกอบโครงสร้างของดอกฟ้าประทานพร 6

สัณฐานภายนอก 6
กายวิภาคภายใน 7

บรรณานุกรมและเอกสารอ้างอิง 8

ภาคผนวก 9

คลิปวิดีโอประกอบการศึกษาโครงสร้างดอกฟ้าประทานพร 9
ภาพประกอบขณะศึกษาโครงสร้างดอกฟ้าประทานพร 10

1

ข้อมูลทั่วไป

ของต้นฟ้าประทานพร

ชื่อทั่วไป ต้อยติ่งเทศ, อังกาบ
Waterkanon, Minnieroot, Feverroot,
ชื่อวิทยาศาสตร์ Popping Pod, Mexican Petunia
วงศ์
Ruellia simplex C. Wright
Acanthaceae

ประเภท ไม้ล้มลุก
แหล่งที่พบ
การขยายพันธุ์ พบเห็นได้ทั่วไปในช่วงฤดูฝน มีถิ่นกำเนิดในทวีปอเมริกาเขตร้อน
ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด เป็นพรรณไม้ที่ขึ้นได้ง่าย
ตามที่รกร้างว่างเปล่าทั่วไป สามารถเพาะปลูกได้ง่าย
จึงนิยมนำมาปลูกไว้ตามหน้าบ้าน

ลักษณะทั่วไป

ราก ระบบรากแก้ว
ลำต้น
ใบ ลำต้นสูงประมาณ 20-30 เซนติเมตร ตามลำต้นมีขนขึ้นปกคลุมอยู่เล็กน้อย

ดอก ใบเดี่ยว ออกเรียงกันเป็นคู่ ๆ ไปตามข้อของลำต้น แผ่นใบมีสีเขียว
ใบเป็นรูปมนรี ปลายใบมน โคนใบแหลม ส่วนขอบใบเรียบ อาจมีคลื่นเล็กน้อย

ผล ใบมีขนาดกว้างประมาณ 1-1.5 นิ้ว และยาวประมาณ 2.5-3 นิ้ว

ออกดอกเป็นช่อหรือเป็นดอกเดี่ยว ตามง่ามใบ บริเวณส่วนยอดของต้น
ดอกเป็นสีม่วง เป็นรูปกรวย ปลายดอกแยกออกเป็น 5 กลีบ
กลางดอกมีเกสร 4 ก้าน แบ่งเป็นก้านสั้น 2 ก้านและก้านยาว 2 ก้าน

ผลเป็นฝักยาว มีความยาวได้ประมาณ 1 นิ้ว ภายในฝักมีเมล็ดอยู่ 8 เมล็ด
ถ้าฝักได้รับความชื้นหรือถูกน้ำมาก ๆ ก็จะแตกออกเป็น 2 ซีก

การใช้ประโยชน์

ราก รักษาโรคไอกรน ใช้เป็นยาขับเลือด นำมาใช้เป็นยารักษาโรคไต ช่วยทำให้อาเจียน
ช่วยดับพิษในร่างกาย นำมาใช้ในปริมาณที่เจือจางช่วยจำกัดสารพิษในเลือด
ใบ บรรเทาอาการสารพิษตกค้างในปัสสาวะ ขับปัสสาวะ แก้ปัสสาวะพิการ
ผล ใช้เป็นยาถ่ายพยาธิ พอกแก้อาการปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ

ใช้พอกฝีเพื่อดูดหนองและลดการอักเสบ พอกแผลเรื้อรัง ช่วยสมานบาดแผล
แผลมีฝ้ามีหนอง ช่วยทำให้แผลหายเร็วยิ่งขึ้น แก้อาการผดผื่นคัน

2

ข้อมูลเบื้องต้น

โครงสร้าง

ดอกฟ้าประทานพร

ลักษณะของดอก เนื่องจากดอกฟ้าประทานพรมีดอกอยู่
เพียงดอกเดียวบนก้านชูดอกเพียงก้านเดียว
O ดอกเดี่ยว (single flower)
O ดอกช่อ (inflorescence flower)
O ดอกรวม (composite flower)

ลักษณะเพศของดอก (plant sexuality)

จำแนกตามส่วนประกอบของดอก ดอกฟ้าประทานพร มีส่วนประกอบครบทั้ง
4 ส่วน ได้แก่ กลีบเลี้ยง กลีบดอก
O ดอกสมบูรณ์ (complete flower) เกสรตัวผู้และเกสรตัวเมีย
O ดอกไม่สมบูรณ์ (incomplete flower)

จำแนกตามเกสรเพศผู้และเกสรเพศเมีย ดอกฟ้าประทานพร มีทั้งเกสรเพศผู้และ
เกสรเพศเมีย
O ดอกสมบูรณ์เพศ (perfect flower)
O ดอกไม่สมบูรณ์เพศ (inperfect flower)

ดอกสมมาตร ดอกฟ้าประทานพรมีกลีบดอกที่มีและขนาด
ใกล้เคียงกัน หากแบ่งหรือผ่าดอกนี้ตามแนวต้ัง
O ดอกสมมาตรตามรัศมี
(actinomorphic flower) ผ่านศูนย์กลางของดอก จะได้สองส่วนที่เหมือน

กันมากกว่าหนึ่งคร้ัง
O ดอกสมมาตรด้านข้าง
(zygomorphic flower)

การติดของส่วนต่าง ๆ บนฐานรองดอก (receptacle position)

O hypogenous flower กลีบเลี้ยง กลีบดอกและเกสรเพศผู้ติดอยู่บนฐานรอง

O epigenous flower ดอกในระดับเดียวกับรังไข่ของเกสรเพศเมีย
O perigenous flower เนื่องจากฐานรองดอกเว้าลงไปและมีขอบโค้ง
เป็นรูปถ้วย อยู่รอบรังไข่

ประเภทของรังไข่ รังไข่อยู่ระหว่างฐานรองดอก
และส่วนประกอบอื่นๆ ของดอก
O superior ovary
O inferior ovary
O half-superior ovary

3

ข้อมูลทางพฤกศาสตร์

ของดอกฟ้าประทานพร

กลีบดอก (Petal)

ดอกฟ้าประทานพรมีกลีบดอก 5 กลีบ
มีสีม่วงอมน้ำเงินหรือม่วงอมแดง

เกสรเพศผู้ (Stamen) หลอดกลีบดอก (Corolla tube)

ดอกฟ้าประทานพรมีเกสรเพศผู้ 4 อัน โคนกลีบดอกที่เชื่อมกัน
ยาว 2 อัน เล็ก 2 อัน เป็นรูปหลอดหรือรูปถ้วย

อับเรณู (Anther) เกสรเพศเมีย (Pistil)
ก้านเกสรเพศผู้ (Filament)
ยอกเกสรเพศเมีย (Stigma)
กลีบเลี้ยง (Sepal)
ก้านเกสรเพศเมีย (Style)
ดอกฟ้าประทานพรมีกลีบเลี้ยง 5 กลีบ
สีเขียวช่วยในการสังเคราะห์ด้วยแสง กลีบเลี้ยง (Sepal)
ทำหน้าที่ห่อหุ้มและปกป้องดอกตูม
รังไข่ (Ovary)
ลดอันตรายจากการสูญเสียน้ำ
ป้องกันอุณหภูมิที่รุนแรง ก้านดอกย่อย (Peduncel)

ฐานรองดอก (Receptacle) ส่วนของก้านดอกที่อยู่ต่อจากฐานดอก

รองรับส่วนต่าง ๆ ของดอก
เชื่อมต่อออกมาจากปลายก้านดอก
ฐานรองดอกของดอกต้อยติ่งจะมี

กลีบเลี้ยงหุ้มไว้อีกชั้นหนึ่ง

ก้านดอก (Peduncle)

ส่วนที่เชื่อมติดระหว่างตัวดอกกับกิ่ง
ช่วยชูดอกใหเ้ห็นอย่างเด่นชัด

4

ภาพประกอบสัณฐานภายนอก

ข้อมูลทางพฤกษศาสตร์

ดอกฟ้าประทานพร

ก้านดอกย่อย
(Peduncel)

ก้านดอก
(Peduncle)

กลีบเลี้ยง
(Sepal)

ฐานรองดอก
(Receptacle)

5

ภาพประกอบกายวิภาคภายใน

ข้อมูลทางพฤกษศาสตร์

ดอกฟ้าประทานพร

หลอดกลีบดอก กลีบดอก
(Corolla Tube) (Petal)

ก้านเกสรเพศเมีย ยอดเกสรเพศเมีย
(Style) (Stigma)

เกสรเพศเมีย รังไข่
(Pistil) (Ovary)

อับเรณู เกสรเพศผู้
(Anther) (Stamen)

ก้านเกสรเพศผู้
(Filament)

6

ภาพประกอบสัณฐานภายนอก

โครงสร้าง

ดอกฟ้าประทานพร

7

ภาพประกอบกายวิภาคภายใน

โครงสร้าง

ดอกฟ้าประทานพร

8

บรรณานุกรม
และ

เอกสารอ้างอิง

รูปภาพ

หน้าปก
https://twitter.com/minminimonn/status/1505501429968289793?s=20&t=7d5ze4O8R248OoHJlvlCrA

คำนำ
https://kaset.today/สมุนไพร/ต้อยติ่ง/
https://www.blockdit.com/posts/5faa42c78d1ab1222b69a60a
https://mgronline.com/dhamma/detail/9570000137336

หน้า 1 : ข้อมูลทั่วไปของต้นฟ้าประทานพร
https://pantip.com/topic/30608936
https://pantip.com/topic/36075693
https://www.bloggang.com/m/viewdiary.php?id=jitigan77&month=05-2014&date=01&group=32&gblog=5
https://www.trees.com/flowers/mexican-petunia

หน้า 2 : ข้อมูลเบื้องต้นของโครงสร้างดอกฟ้าประทานพร
https://www.google.co.th/url?

sa=i&url=https%3A%2F%2Fwww.youtube.com%2Fwatch%3Fv%3DBMyz_zzDmVs&psig=AOvVaw0YB7OpsBa
c3IQTKCwiWbjC&ust=1668830575441000&source=images&cd=vfe&ved=0CA0QjRxqFwoTCNiI3cbstvsCFQAA
AAAdAAAAABAE

ข้อมูล

หน้า 1 : ข้อมูลทั่วไปของต้นฟ้าประทานพร
https://www.baanlaesuan.com/plants/perennial/138290.html
https://arit.kpru.ac.th/ap2/local/?nu=pages&page_id=1623&code_db=610010&code_type=01

หน้า 2 : ข้อมูลเบื้องต้นของโครงสร้างดอกฟ้าประทานพร
https://www.scimath.org/lesson-biology/item/10518-2019-07-18-01-42-50
https://www.trueplookpanya.com/learning/detail/33805

หน้า 3 : ข้อมูลทางพฤกษศาสตร์ของดอกฟ้าประทานพร
http://www.sc.chula.ac.th/thaiplants/flowers/pages/Ruellia.html
https://pantip.com/topic/40779706
เอกสารประกอบการเรียนการสอนบทที่ 2 การสืบพันธุ์พืชดอก (Plant reproduction)
สำหรับนักเรียนระดับชั้น ม.5 ห้อง 335 336 และ 341 ภาคเรียนที่ 2 / 2565
ผู้สอน นายวิชัย ลิขิตพรรักษ์ ตำแหน่งครู วิทยฐานะ ครูชำนาญการ (คศ.2) สาขาชีววิทยา
กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา

9

ภาคผนวก

คลิปวิดีโอประกอบการศึกษา

คลิปวิดีโอประกอบการศึกษา
โครงสร้างดอกฟ้าประทานพร

URL : https://youtu.be/iuNMzPp5CF0

10

ภาคผนวก

รูปภาพประกอบการศึกษา

การวาดโครงสร้างของ
ดอกฟ้าประทานพร

การผ่าศึกษาโครงสร้าง
ดอกฟ้าประทานพร

การศึกษาโครงสร้างภายใน
ของดอกฟ้าประทานพร

การศึกษาเกสรเพศผู้
ของดอกฟ้าประทานพร

การศึกษาเกสรเพศเมีย
ของดอกฟ้าประทานพร