KM Harmony CDD

องค์ความรู ้

เอามือ้ สามัคคี

โคก หนอง นา model

“ห้ิวป่ นิ โต ไปเอาม้ือ ถอื จอบเสียม
ไปพลกิ ฟ้ นื แผ่นดิน”

โครงการขับเคล่ือนพนื้ ทตี่ ้นแบบการพัฒนา
คุณภาพชวี ติ ตามหลักทฤษฎใี หม่ของ

พระบาทสมเด็จพระเจา้ อยูห่ ัว รัชกาลที่ 9
ประยุกต์สู่ “โคก หนอง นา โมเดล”

กิจกรรมที่ 1 ฝึกปฏบิ ตั กิ ารเชอ่ื มโยงเครอื ข่าย
ในพ้นื ท่ที ั้ง 7 ภาคีด้วยการบูรณาการการ
ทางานแบบมีส่วนรว่ มในรูปแบบการ
ชว่ ยเหลือกนั และกนั ผ่านการเอามื้อสามคั คี

เศรษฐกิจฐานรากมน่ั คงและชุมชน Change for Good
พ่งึ ตนเองไดภ้ ายในปี ๒๕๖๕

Change for Good

1. No Poverty ขจัดความยากจนทุกรูปแบบทุกสถานท่ี
2. Zero Hunger ขจัดความหิวโหย บรรลุความมั่นคงทางอาหาร ส่งเสรมิ เกษตรกรรมอยา่ งย่งั ยืน
3. Good Health and well-being รับรองการมสี ขุ ภาพ และความเปน็ อยูท่ ด่ี ีของทกุ คนทกุ ช่วงอายุ
4. Quality Education รบั รองการศกึ ษาที่เท่าเทยี มและทัว่ ถงึ สง่ เสริมการเรยี นร้ตู ลอดชีวิตแกท่ ุกคน
5. Gender Equality บรรลคุ วามเท่าเทียมทางเพศ พฒั นาบทบาทสตรแี ละเด็กผู้หญงิ
6. Clean Water and Sanitation รับรองการมนี ้าใช้ การจัดการน้าและสขุ าภิบาลท่ียงั่ ยืน
7. Affordable and Clean Energy รับรองการมพี ลงั งาน ท่ที ุกคนเข้าถงึ ได้ เชอื่ ถือไดย้ ง่ั ยืน ทนั สมัย
8. Decent Work and Economic Growth สง่ เสรมิ การเตบิ โตทางเศรษฐกจิ ทต่ี อ่ เน่ืองครอบคลมุ
และย่งั ยืนการจา้ งงานท่มี ีคุณคา่
9. Industry Innovation and Infrastructure พฒั นาโครงสร้างพืนฐานที่พรอ้ มรับการเปลี่ยนแปลง
ส่งเสริมการปรับตัวให้เป็นอตุ สาหกรรมอย่างย่ังยนื ท่งั ถึง และสนับสนุนนวตั กรรม
10. Reduced Inequalities ลดความเหลือ่ มลา้ ทังภายในและระหวา่ งประเทศ
11. Sustainable Cities and Communities ท้าใหเ้ มอื งและการตงั ถ่ินฐานของมนษุ ยม์ คี วาม
ปลอดภยั ทั่วถึง พร้อมรับความเปลี่ยนแปลง และการพฒั นาอย่างย่งั ยืน
12. Responsible Consumption and Production รบั รองแผนการบริโภค และการผลติ ที่ยั่งยนื
13. Climate Action ดา้ เนนิ มาตรการเร่งดว่ นเพื่อรบั มือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมอิ ากาศและ
ผลกระทบ
14. Life Below Water อนุรกั ษแ์ ละใช้ประโยชนจ์ ากมหาสมุทรและทรพั ยากรทางทะเล เพ่ือการพัฒนา
อย่างย่งั ยืน
15. Life on Land ปกป้อง ฟื้นฟู และส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากระบบนิเวศทางบกอยา่ งย่ังยืน
16. Peace and Justice Strong Institutions ส่งเสรมิ สังคมสงบสขุ ยุติธรรม ไมแ่ บง่ แยกเพ่อื
การพฒั นาที่ยง่ั ยืน
17. Partnerships for the Goals สร้างพลังแหง่ การเปน็ หุ้นส่วน ความร่วมมือระดับสากลต่อ
การพฒั นาที่ยั่งยืน

Change for Good

คานา

ศู น ย์ ศึ ก ษ า แ ล ะ พั ฒ น า ชุ ม ช น น ค ร น า ย ก ไ ด้ จั ด ก า ร ค ว า ม รู้
( KM: Knowledge2Management) ห ลั ง จ า ก ก า ร ฝึ ก ป ฏิ บั ติ ก า ร เ ชื่อ ม โ ย ง
เครอื ขา่ ยในพื้นที่ทั้ง 7 ภาคีด้วยการบูรณาการการทางานแบบมีส่ วนร่วมใน
รู ปแบบการช่วยเหลือกันและกันผ่านการเอาม้ือสามัคคี ภายใต้โครงการ
ขับ เ ค ล่ื อ น พ้ื น ท่ี ต้ น แ บ บ ก า ร พั ฒ น า คุณ ภ า พ ชีวิ ต ต า ม ห ลั ก ท ฤ ษ ฎี ใ ห ม่ ข อ ง
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ประยุกต์สู่ “โคก หนอง นา
โมเดล” ปีงบประมาณ 2563 มีวัตถุประสงค์ เพื่อฝึกปฏิบัติการเช่ือมโยง
เครือข่ายในพ้ืนที่ ด้วยการบูรณาการการทางานแบบมีส่ วนร่วมในรู ปแบบ
การชว่ ยเหลือกันและกันผ่านกิจกรรมการเอามื้อสามัคคี และเพ่ือฝึกปฏิบัติ
ทักษะในการพัฒนาคุณภาพชวี ิตตามหลักทฤษฎีใหม่ของ พระบาทสมเด็จ
พระเจา้ อย่หู ัว รชั กาลที่ 9 ประยุกต์สู่ “โคก หนอง นา โมเดล”

การจัดการความรู้ครั้งนี้ ได้รวบรวมกระบวนการดาเนิ นงาน เทคนิ ค
วิธกี าร ของกิจกรรม “เอาม้ือสามัคคี” ที่สามารถนาไปประยุกต์และใชไ้ ด้จริง
เพื่อแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เพ่ิมเครอื ข่าย และสร้างความรกั ความสามัคคี

ขอบคุณวิทยากรที่ได้ให้ความรู้ เทคนิ ค วิธีการ และแนวทางปฏิบัติ
ผู้เข้าร่วมกิจกรรมและบุคลากรศูนย์ศึ กษาและพัฒนาชุมชนนครนายก
การดาเนิ นงานโครงการฯ เป็นไปด้วยความเรียบร้อยและมีประสิ ทธิภาพ
หวังว่า การจัดความรู้คร้ังนี้ จะนาไปสู่สั มฤทธ์ิผลในการดาเนิ นงานของ
หน่ วยให้เกิดประโยชน์ สูงสุดสืบไป

ศูนย์ศึ กษาและพัฒนาชุมชนนครนายก
สถาบันการพัฒนาชุมชน กรมการพัฒนาชุมชน

กรกฎาคม 2563

Change for Good

สารบัญ

2 1
3 9
4 28

11
26

29

Change for Good

Change for Good

Change for Good

2

ปัจจุบั น สั งคมไ ทยปร ะสบปั ญหา ภาวะ หนี้ สิ นครัวเรือนสูงขึ้น
และสถานการณ์ การแพร่ระบาดของเชอื้ ไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-
19) ส่งผลกระทบต่อสขุ ภาพประชาชน สภาพเศรษฐกิจและสังคมอยา่ ง
รุ นแรง ผู้ประกอบการจานวนมากได้รับผลกระทบ ส่งผลให้มีคนตก
งานมากขึ้น

ศนู ยศ์ ึกษาและพัฒนาชุมชนนครนายก ตระหนักถึงปัญหาดังกล่าว
และมีความแน่ วแน่ ในการเดินตามรอยพระยุคลบาท ด้วยเช่อื ม่ันว่า
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงเป็นหนทางเดียวที่จะทาให้ประเทศชาติ
รอดพ้นวิกฤตและภัยพิบัติทั้งหลาย เกิดการพัฒนาท่ียั่งยืน จึงจัดทา
โครงการฝึกปฏิบัติการในพื้นที่ต้นแบบการพัฒนาคุณภาพชวี ิตตาม
หลักทฤษฎีใหม่ของ พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอย่หู ัว รชั กาลท่ี 9 ประยุกต์
สู่ “โคก หนอง นา โมเดล” ด้วยการบูรณาการการทางานแบบมีส่ วน

ร่วม ผ่านกิจกรรมการ เอามื้อสามัคคี เพื่อพัฒนาพ้ืนที่ต้นแบบการ

พัฒนาคุณภาพชวี ิตตามหลักทฤษฎีใหม่แบบประยุกต์ “โคก หนอง นา
โมเดล” ในพ้ืนที่ศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนนครนายก ให้มีศักยภาพ
ร องรับ กา ร ฝึ กอบ ร ม แล ะ สนั บ สนุนกิ จ กร ร ม กา ร พัฒนา หมู่บ้า น
เศรษฐกิจพอเพียง เพ่อื การแกไ้ ขวกิ ฤติของประเทศ

Change for Good

3

ผแู้ ทนครวั เรอื นท่สี นใจการพัฒนากสิ กรรมสู่ระบบ
เศรษฐกิจพอเพียง “โคก หนอง นา โมเดล” ประจาปี
งบประมาณ พ.ศ. 2564 ของอาเภอเมืองนครนายก
จังหวัดนครนายก แบ่งเป็น 3 รุ่นๆ ละ 20 คน และ
บคุ ลากรจากศนู ย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนนครนายกรว่ ม
แรงร่วมใจ ลงมือทา “เอามื้อสามัคคี” ในพ้ืนท่ีต้นแบบ
ก า ร พั ฒ น า คุ ณ ภ า พ ชีวิ ต ต า ม ห ลั ก ท ฤ ษ ฎี ใ ห ม่ ข อ ง
พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 9 ประยุกต์สู่
“โคก หนอง นา โมเดล”

Change for Good

4

“เอามอ้ื สามคั คี”

เอามอ้ื สามคั คีคืออะไร ?

ทาไม? ถึงเรียกวา่ “เอาม้ือสามคั คี”

”

Change for Good

5

“เอามื้อสามคั คี”

Change for Good

6

“เอามื้อสามคั คี”

Change for Good

7
Change for Good

8

“ห้ิวป่ ินโต ไปเอามอ้ื ถอื จอบเสียม
ไปพลกิ ฟ้ ืนแผน่ ดิน”

“ดนตรีในสวน ชวนผอ่ นคลาย” “รวมพล รวมพลงั ”

“ล้อมวงสนทนา” “แบง่ งาน แบ่งนา้ ใจ”

“หวิ ปิน่ โต ร่วมกนั รับประทานอาหาร” “ลงแปลงเรียนรู้ ลงมอื ทา้ จรงิ ”

Change for Good

9
Change for Good

10

Change for Good

11

ลงแปลงเรยี นรู้ ลงมอื ทาจรงิ

Change for Good

12

Change for Good

13

Change for Good

14

ไม้สงู
ไมก้ ลาง
ไม้เต้ยี
ไม้เรี่ยดิน
ไมใ้ ต้ดิน

Change for Good

15

พอกนิ พอใช้ พออยู่ พอรม่ เยน็

ปลกู พืชเกษตรเพอ่ื ปลูกต้นไม้ให้เป็นป่าไม้ ปลกู ไมเ้ ศรษฐกิจไว้ สร้างความสมดุลต่อ
ทาที่อยู่อาศัย และ ระบบนเิ วศ สรา้ งความ
ก า ร กิ น แ ล ะ สาหรับใชส้ อยในครวั เรอื น จาหน่าย สมบรู ณ์และก่อให้เกิด
ความหลากหลายทาง
สมุนไพร อาทิ ท าฟืน เผ าถ่าน ชีวภาพในพืนทปี่ ่า
ทางานหัตถกรรม หรอื ทา

นายาซกั ล้าง

Change for Good

16

1
2
3
4
5

Change for Good

17

Change for Good

18

Change for Good

19

“เลยี้ งดิน ใหด้ นิ เลีย้ งพืช”

Change for Good

20

1. ห่มดนิ ด้วยฟาง เศษหญ้า หรือใบไม้ รอบโคนตน้ ไมป้ ระเภทไม้ยืนต้นหรือพืชที่
เราปลกู หา่ งจากโคนต้นไมห้ รือพืชท่ีปลกู 1 คืบ ห่มหนา 1 คืบ ถึง 1 ฟุต ต้อง
ทา้ เป็นวงเหมอื นโดนัท
2. โรยด้วยปุ๋ยคอก (มูลสัตว์) บาง ๆ และรดด้วยน้าหมักชีวภาพผสมน้าเจือจาง
อตั ราส่วน 1 : 100-200 หรอื เรยี กขนั ตอนนีว่า“แห้งชาม น้าชาม”

ถ้าในกรณีที่ห่ม ดินในที่ดินผืน ใหม่(ปรับพืนที่) หรือดินที่เส่ือมสภาพ
เพอ่ื ปรบั ปรุงคณุ ภาพของดนิ ก่อนเรม่ิ การเพาะปลูกตน้ ไมห้ รือพืชผัก ให้หม่ ฟาง เศษ
หญา้ หรือใบไม้ ใหห้ นาอย่างนอ้ ย 1 ฟตุ ทงั แปลง และใช้วธิ ีการ “แห้งชาม น้าชาม”
คือ โรยด้วยปุย๋ คอกและรดดว้ ยนา้ หมกั ชวี ภาพรสจดื ผสมนา้ เขม้ ขน้ (1 : 100)

โดยวธิ ีนที า้ ให้ดนิ ที่แหง้ แขง็ ให้มีความชุ่มชืน (ฟางห่มคลุมดินเพ่ือลดการระเหยของน้า
ในดิน ปุ๋ยคอกที่ใส่เพ่ือเพิ่มอินทรียวัตถุ น้าหมักท้าหน้าท่ีย่อยสลายทังปุ๋ยและฟาง
ให้กลายเป็นอินทรียวัตถุได้เร็วขึน) ซ่ึงวิธีนีต้องใช้เวลา 3 เดือนขึนไป โดยไม่ควร
ปลกู พชื ใด ๆ เพราะน้าหมักที่เข้มข้นและมคี วามรอ้ นอาจทา้ ให้ตน้ ไมต้ ายได้

Change for Good

21

1. ชว่ ยเกบ็ รักษาความชืนในดิน
2. เปน็ ที่อย่อู าศัยของจุลินทรีย์
3. เป็นอาหารใหส้ ตั วห์ นา้ ดนิ เชน่ ไส้เดือน กิงกือ ฯลฯ
ท่จี ะชว่ ยพรวนดินและถา่ ยมลู เป็นปยุ๋ ให้พืช
4. เมอ่ื เกดิ การย่อยสลายจะกลายเปน็ ฮิวมสั ซึง่ เปน็ ปยุ๋ ใหก้ ับพชื

Change for Good

22

แกลบดา และ แกลบดบิ รา (ถ้าม)ี
อยา่ งละ 1 กระสอบ 1 กิโลกรมั

ป๋ยุ คอก / มูลสตั ว์ นาสะอาด
1 กระสอบ ปยุ๋ นาหมกั ชวี ภาพ

ปุ๋ยแหง้

Change for Good

23

“นาหมกั รสจดื จากหนอ่ กลว้ ย
ชว่ ยลา้ งพษิ ในดนิ บารงุ ตน้ ”

กากนาตาล

1

หนอ่ กลว้ ย นาสะอาด

หรือ 3 10
ผักบุ้ง

Change for Good

24

Change for Good

25

ฮ

Change for Good

26

ผลลพั ธจ์ ากกิจกรรม “เอามื้อสามคั คี”

Change for Good

27

ผลลพั ธจ์ ากกิจกรรม “เอามื้อสามคั คี”

Change for Good

28

ปัจจัยความสาเร็จของ
กจิ กรรม “เอาม้อื สามคั คี”

ประเมินผลให้รู้ข้อผิดพลาดและส่ิงที่ต้อง ผู้เข้าร่วมกิจกรรมมีโอกาส/เวทีในการ
พัฒนา เพื่อให้การจัดกิจกรรมครังต่อไป แลกเปลี่ยนความรู้และประสบการณ์ของ
เปน็ ไปอยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพเรยี บรอ้ ย ตนเอง และมโี อกาสรบั ความร้ใู หมเ่ พม่ิ ขึน

พืนทีเ่ หมาะสมส้าหรับการเรียนรู้ เครือข่ายมีความเข้มแข็ง มีจิต
เก่ียวกับการพัฒนาคุณภาพชีวิต อาสา พร้อมช่วยเหลือซ่ึงกันและ
ตามหลกั ทฤษฎีประยุกต์สู่ “โคก และผู้เขา้ ร่วมกิจกรรมมีความรู้และ
หน อง น า โ มเ ด ล ” แ ล ะ มี ประสบการณ์ ส่งผลให้การ
ทรัพยากร อุปกรณ์ ส้าหรับ ขั บ เ ค ล่ื อ น เ ป็ น ไ ป อ ย่ า ง มี
กิจกรรมในการเอามือสามัคคี ประสิทธิภาพ

- มีการประชาสัมพนั ธก์ จิ กรรม โดยชีให้ ทีมบุคลากรศนู ย์ฯ และผู้น้าเครือข่าย ร่วมคิด ร่วม
ถึงความสา้ คัญของการเอามอื สามคั คี วางแผน รว่ มลงมอื ปฏิบตั ิ และร่วมกนั แกไ้ ขปญั หา
- ทีมบุคลากรในศูนย์ฯ ต้องรู้และเข้าใจ
ในงานทีก่ ้าลังท้าให้ถกู ต้องตรงกนั ทกุ ฝา่ ย

Change for Good

29

ประโยชน์ ขององค์ความรู้

Change for Good

Change for Good

Change for Good

Change for Good

Change for Good

โคก หนอง นา model