BAHASA SEMAI T1

TEMA 2

DUNIAK CERITE

43

Cerite Lagenda Mai Serag Tema 2 9 CERITE TELADAN

Cerngai ru Belwal

Bacak ru paham.

Cermor Seri Pahang

Ku nanek arik, Seri Pahang kiburuk pengleg. Ilei kinyek
bekungsi ru ikenon kenah. Imengot ajeh, ilei pen
kipegoh ru kicak pengleg ajeh serakngek.

Telas kicak, Seri Pahang kikenjip beket
iberog. Ilei pen kimamuh ku batagari
kaha serngej iberog. Tibak-tibak, iberog
kijadik ngleg nagak. Ilei kikenjip had isendeh
mende tok buleh kijug madeg.

Ikenah ru ikenon had isendeh. Ubai berakpok baiburuk
Seri Pahang. Ilei kior ikenon ru ikenah beh kenurik.

Seri Pahang kibesat nu ikenon kenah,
dek baijagak dirik. Telas ajeh Seri
Pahang kihiler batagari teros kijadik
nuikor nagak.

1. Cerite nej cermor ku kemil ru benimbeng guru.
2. Og nekate nuceti ha nekate de bekale.

44 Nota • Bimbeng mureb bacak ru intonasi de betol. 1.4.2
Guru • Galak mureb naibesual jawab ha cerite ku kemil. 3.2.1
• Rujok audio 27. BA 35

Bei Bebacak Cerite Lagenda Mai Serag Tema 2

Bacak ru paham.

Yama Kak Tapah Kicak Kak Kelik

1 Lubok Janin mong jeoi kak. Kak tapah ialoh
rajak kak pajeh. Kak kelik ialoh ipenulug.

Kak tapah mong imisei. Dikdij kak naianggap 2
kak tapah sebegei ketue. Kak kelik kisabek.

3 Mengot ajeh kak tapah kibekbed. Kak kelik
kisej misei kak tapah. Ilei kipakei misei ajeh.

4 Kak kelik kinyamar sebegei ketue.
Dikdij kak naijoi iernor.

Kak tapah had kibelal. Ilei kibese kak

5 kelik. Ilei kibesumpah an kicak kak kelik.
Ajehloh ikayat yama kak tapah kicak

kak kelik.

1. Bacak entoi cerite ku kemil.
2. Senarei engrok kerjak de mong kateh nepetek.

2.6.1 Nota • Bimbeng mureb bacak ru paham cerite ku kemil. 45
5.1.3 Guru • Rujok audio 28.

Cerite Lagenda Mai Serag Tema 2 Bei Betules

Neng ru beh cerite.

Hilenglod Hirugik
12

Tulug! Tulug!
Tulug! Mong

mergas.

34

Hahaha ...
Eng nglenglod.
Tok bemergas.

5 67

Maap. Eng
ngnyesal mende

nglenglod.

1. Beh cerite gunak nekate lilei.
2. Tules cerite ha gambar ku kemil.

Nota • Bimbeng mureb becerite ha gambar. 3.3.2
Guru 1.4.1
46 • Semanj mureb bacak ayat ku kemil. BA 36
• Bimbeng mureb kek nilei moral de mong kateh cerite.

Bei Besajak Cerite Lagenda Mai Serag Tema 2

Lapas gunak intonasi de betol.

Juhalap ru Bungsuk

Juhalap
Tenek raknak berog entoi
Ilei kuat ru bor isengik
Ramah tok kirak bok
Jujor tok kirak mase
Senalo kijadik mangse

Bungsuk
Menang de had penanei
Tegas tok buleh bikecok ya mai
Senalo kijagak itenek de kihok
Ilei panei jagak dirik
Kiui bor bepade-pade
Kiui jahat tok sekalik

1. Bimbeng mureb lapas sajak ku kemil gunak intonasi
de betol.

2. Tules nej sajak de biog secare betol ru kemas kateh
bob tules.

4.2.2 Nota • Bimbeng mureb lapas sajak ku kemil gunak intonasi de betol. 47
3.4.1 Guru • Semanj mureb lapas entoi kateh kelas.
• Semanj mureb tules sajak ku kemil kateh bob tules.
• Rujok audio 29.

Cerite Lagenda Mai Serag Tema 2 Engrok Kerjak

Bacak ru paham cerite ku kerop.

Cermor Teu Bebar

Teu Bebar ialoh teu de bor ru teros. Ku pajeh mong jeoi kak. Mai
kampug naisukak bejalak ru tirok kak. Mase Tok Batin kibekbed
ilei kiempok nuikor kak tapah. Kak tapah ajeh had kibelal mende
mai kampug maperdat ikak sesukak nus. Tok Batin kiog panei ha
iempok nu mai kampug tapik tok naipecayak. Tok leu ju kenjeh,
tibak tikak hoj. Jeoi kak naidat. Bile tikak hoj dij, tibak manik lebat.
Teu Bebar kibaag ru ikale belak. Dij mai nainyesal.

Info hoj = kemarau
teros = merlong

Salit limak ayat de mong engrok kerjak ku kateh bob tules.

48 Nota • Bimbeng mureb kek ayat senang. 5.1.3
Guru • Bimbeng mureb bebacak ru beije nekate de bikale. 2.6.1
BA 37, 38
• Rujok audio 30.

10 CERITE JAMAN MANAH Cerite Lagenda Mai Serag Tema 2

Cerngai ru Belwal

Bacak ru paham.

Becog ru Kercau

Ku nanek serag, kigei nuikor becog ru nuikor kercau. Becog senalo
kinye kercau kicip pelahat. Becog kiajak kercau belumbe. Kercau
kisetujuk ru kikep nanek cerendek. Kercau kikumpol jeoi ikekawat.
Kercau kior ikekawat berencip ku tempat memasig ku rong nong.
Becog pen kitibak. Ubai pen mulak baibelumbe. Becog kiceloi
kercau. Kercau kilek de kipoj ku depan kisahot engrok becog. Becog
kibese lei ilei kigehel tapik kercau lekat ku depan. Ku ipenyudah,
kercau pen kilei nu genares penamat. Becog kingakuk alah. Becog
kisemanj maap. Becog kibejanyik tok kinye kercau nej.

Info

kiceloi = kipangil, kicereg

1. Semanj mureb becerite ha gambar.
2. Ije nekate de bekale mong ku nepetek.

1.4.3, 2.2.1 Nota • Bimbeng mureb ije memerip nekate de bekale ku nepetek. 49
BA 39, 40 Guru • Bimbeng mureb kibacak ayat senang.
• Rujok audio 31.

Cerite Lagenda Mai Serag Tema 2 Bei Bebacak

Bacak ru paham cerite adeh.

Yama Puyoh Tok Besentak

12 3

1 Puyoh ru kerbau baibekawat bor.

2 Puyoh mong isentak de bor.
3 Kerbau had kisakik ha sentak puyoh ajeh.
4 Kerbau kijebat sentak puyoh lei laleh.
5 Puyoh had kibelal teros kisipak lemunj kerbau lei begod.
6 Lei hunen hik buleh hineng puyoh tok besentak ru kerbau

tiktok belemunj ku isemakdek nyengkak.

Info begod = begel, patah
nyengkak = rahang
semakdek = tengah-tengah
sakik = nej nus

1. Ije ru bacak cerite adeh.
2. Bincang neajar de mong ku kateh ayat ku kemil.

50 Nota • Bimbeng mureb beije ru bebacak nekate de bikale ku ayat. 2.4.1
Guru • Tules ayat senang jijoi nekate de bikale. 1.4.2
• Rujok audio 32. BA 41

Bei Betules Cerite Lagenda Mai Serag Tema 2

Bacak ru paham. Tik Sarep

Ku nanek jis de bor, mai kampug
naibeh gutong-ruyong naicet bak
cenan.

Mong numom sayet kidajal ha
cokdog. Ilei kisul ru kijeg jeag pug nu
cokdog sambel kileklug.

Numom kerdor engrak kirok ha
sayet ajeh. Ilei kisengoh ha terlaj tapik
tok naiirau ya mai sayet.

Tibak-tibak, ijis kikerlap ru
kiberipes ku was deg. Kerdor engrak
ajeh kidek nu Cenan Pakoh.

Ijis pen kimanik pes engkuk. Dij
mai ku was deg ajeh bitinlap kateh tik.
Manah entem, was deg ajeh kijadik
daneng tapik hunen ya kijadik redang.

Info cokdog = beruk
daneng = tasek

1. Bacak ru paham cerite ku kemil.
2. Susut gambar jijoi nepetek ku kemil.

3.3.3 Nota • Semanj mureb kibacak ru kipaham cerite ku kemil. 51
2.4.2 Guru • Mureb kisusut gambar jijoi cerite.
BA 42 • Rujok audio 33.

Cerite Lagenda Mai Serag Tema 2 Bei Besajak

Lapas entoi gunak intonasi de betol.

Dayang Tekukor

Tesebotloh kesah
Nuurag sayet kerdor
Senalo bidere ya iamek
Jap-jap jis, besedehloh ilei
Cep tekukorloh tempat
ilei kibeaduk
Imenang kaha cak bus
Dayang kikohloh

Tapik ilei bipet ya iamek
Dayang kisedeh hadloh
isendeh
Tok tetanggong kikenjip,
kijoiloh cep tekukor
Leiloh nanek jis, ilei kijadik
cep tekukor
Iamek ru iapak bainyesal
tok tekirak

1. Lapas sajak jijoi guru.
2. Salit sajak adeh ku bob tules.

52 Nota • Bimbeng mureb lapas sajak adeh. 4.2.1
Guru • Lapas sajak ru cerngai irama ju redio. 3.4.1
• Rujok audio 34.

Engrok Kerjak Cerite Lagenda Mai Serag Tema 2

Bacak ru paham cerite ku kerop.

Merak ru Egag

Ku jaman manah, Merak ru Egag baibekawat.
Sentol ubai ikale biyeg.

Ku nanek jis, Egag kiajak Merak kale
sentol ubai. Egag kikale sentol Merak had
ibernor.

Lei geniler Merak kikale Egag, ijis pen
kikerlap ru kiberipes. Egag tok kipanei
iberog bikale ya belak.

Ku ihuper, Egag kikekjet kineng iberog bekale belag.
Egag had kibelal. Laluk, Egag pen kinyek bekawat ru Merak.

Kayat ajehloh lei hunen hik hineng sentol Merak had ibernor
tapik sentol Egag bekale belak.

1. Cerite nej nepetek ku kemil.
2. Kernal ru tules engrok kerjak de mong ku kemil.

5.1.3 Nota • Bimbeng mureb bacak ru paham cerite ku kemil. 53
2.6.1 Guru • Bimbeng mureb bacak, ije ru tules muh menatag de bisebot.
• Rujok audio 35.

Cerite Tentang Alam Tema 2 11 HIHOK ALAM

Cerngai ru Belwal

Bacak ru paham. Naseb Eng

1
Muh eng batagari. Eng had iberengseh.
Ku jaman imanah eng ngsukak ru alam
kerileng. Jeoi tenumboh ru kak sernuk
naigei ku kateh was eng.

2 Pai-pai adeh, mong pembangunan
bibeh ku kerileng eng. Jeoi tenumboh
bigik, cenan bitarah, ked ru toksik bipej
ku kateh eng.

3
Ipenyudah eng ya tecemar. Eng ngjadik
belak. Jeoi kak naidat ru kerileng eng
berngoi seeg. Eng pen ngjadik batagari
de niknej. Eng ngkenjip had isendeh.

1. Bincang ru lakon jijoi cerite ku kemil.
2. Tules langkah-langkah ha de bor jagak batagari dek berseh.

• Bimbeng mureb becerite ha gambar ru gunak ayat tungal. 1.4.1
3.3.1
54 Nota • Semanj mureb kinyate langkah de bor ha jagak batagari dek berseh ru BA 43
Guru tok tecemar.

• Rujok audio 36.

Bei Bebacak Cerite Tentang Alam Tema 2

Bacak ru paham cerite ku kerop.

Cerite Hik

1

Kak: Wahai Cep, tulug pangil
Og, mong cenenmas.

Cep: Yeloh Kak.

2

Og: Yama Kak?
Kak: Neng ajeh, mong mai

bipekutor batagari
hik, tulug Og.
Luwei: Yeloh, eng pen ngha
tulug jugak.

3 4

Og: Serag! Kak: Abor haknuk
Luwei: Sej!
Sengoi: Tulug! kawat-kawat.

Og, Luwei, Cep: Abor Kak, hunen

hik ya selamat.

Bacak ru paham dailog adeh.

2.2.4 Nota • Bimbeng mureb becerite ha gambar ru dailog ku kemil. 55
4.2.2 Guru • Bebincang ru mureb ha kenandug cerite.
BA 44 • Semanj mureb bacak ru kilakon watak.
• Rujok audio 37.

Cerite Tentang Alam Tema 2 Bei Betules

Cerite ha gambar ku kerop.

Sinui Menatag ku Serag

1. Kermuh ha gambar menatag ku kemil.
2. Catat muh menatag ku gambar.
3. Cerite ru tules ha menatag pengres memasig.

56 Nota • Bimbeng mureb becerite jijoi gambar ku kemil. 3.1.3
Guru • Semanj mureb kitules muh menatag kateh gambar. 1.4.3
BA 45

Bei Bedindag Cerite Tentang Alam Tema 2

Bacak ru dindag.

Cep Kakak Tue

Cep kakak tue
Debag ku beg tingkap
Jajak ya kiraknak
Ilemunj pen tik nar
Letchum letchum letchum
olala...
Letchum letchum letchum
olala...
Letchum letchum letchum
olala...
Cep kakak tue
(ulag 2x)

Irama laguk: Burung Kakak Tua

1. Bacak ru paham iceti seni kate laguk.
2. Dindag ru pog teg jijoi laguk.

4.1.2 Nota • Bimbeng mureb bacak ru paham seni kate laguk. 57
2.4.1 Guru • Semanj mureb kinyanyik ru kibeh gerak berog.
• Rujok audio 38.

Cerite Tentang Alam Tema 2 Pola Ayat

Bacak ru beh ayat.

Pug Pengres Eng

Muh eng Bah Ali.
Eng nggei ku Kampung Pian.
Menatag de nghok ialoh Si Jalak.
Si Jalak ialoh pug de bor ru entoi.
Sentol Si Jalak ikale ceher ru belaer.
Si Jalak kigemar cak cacig.
Tenader Si Jalak kuat.

Tules ayat de bipecerngai ya guru.

• Bimbeng mureb bacak teks ku kemil. 5.3.1
3.3.1
58 Nota • Guru kipeterang mentok ayat bepola FN+FN. BA 46
Guru • Bimbeng mureb beh ayat FN+FN.

• Rujok audio 39.

12 NEPENTENG TENUMBOH Cerite Tentang Alam Tema 2

Cerngai ru Belwal

Bacak ru paham.

Alam Kerileng Ciptaan Jenang

Bungak Ros: Bengketloh jis adeh.

Bungak Matjis: Hoohloh. Neng kekawat hik

ya layuk.

Bungak Serkap Pug: Betol, amen begei adeh hik

buleh hidat.

Bungak Oked: Hoohloh, hik hihod teu ha teros hires.

Eng ngharap tuan buleh kijagak hik

bor-bor.

Nyate care-care ha jagak bungak.

1.4.2 Nota • Bimbeng mureb becerite kenenjip memasig ku taman bungak. 59
2.3.2 Guru • Semanj mureb kibacak dailog ku kemil.
BA 47 • Rujok audio 40.

Cerite Tentang Alam Tema 2 Bei Bebacak

Bacak ru paham ayat ku kerop.

Hihok Tenumboh

Tenumboh kiog sumber caknak nu sengoi ru menatag.

Tenumboh kibekal oksigen nu mende sui kibenapas.

Tenumboh kicerleh mengket bumik ru kiog oksigen nu sengoi

ru menatag. Info

mengket = kepanasan

1. Sebot nekate de bikale ru bacak ayat ku kemil.
2. Belwal ha kesan amen bumik tiktok tenumboh.

60 Nota • Semanj mureb kibacak ru kitaakol gambar. 2.3.1, 3.2.1
Guru • Semanj mureb kinyate nekate belawan de bikale. 1.4.2, BA 48
• Rujok audio 41.

Bei Betules Cerite Tentang Alam Tema 2

Neng gambar ku kerop.

Jasak Tenumboh

1. Bincang ru mureb ha genunak tenumboh.
2. Tules maklumat jijoi gambar.

3.1.2 Nota • Bimbeng mureb becerite ha maklumat ku gambar. 61
1.3.2 Guru • Bimbeng mureb tules maklumat ku gambar de biog.

Cerite Tentang Alam Tema 2 Bei Bedindag

Bacak entoi gunak intonasi de betol.

Cekcip ku Taman Bungak

Eng ngcekcip ku taman bungak
Eng ngneng jeoi bekerekbag
Jeoi ikale had ibernor
Ngkek bungak ceeng

Eng ngcekcip nu kateh serag
Eng ngneng cep, perog ru becog
Dikdijloh naibeengrok renyah
Hadloh ngkerakmik

Irama laguk: Ke Taman Bunga

1. Bacak seni kate laguk ku kemil.
2. Nyanyik ru ui gerak berog.

62 Nota • Semanj mureb sebot ru bacak seni kate laguk. 4.1.1
Guru • Semanj mureb kinyanyik laguk jijoi irama ru ui gerak berog. 2.2.3
• Rujok audio 42.

Engrok Kerjak Cerite Tentang Alam Tema 2

Bacak nepetek ku kerop.

Bungak Tenek Eng

Adeh tenek eng, Wak Fisah.
Ilei had kigemar bungak.
Bungak de kigemar ialoh
bungak ros. Tenek eng kicet
bungak kateh pasuk.
Jap-jap jis tenek eng senalo
kiceh bungak. Tenek eng
senalo kijaj nyok ru kicup
bajak. Bungak tenek eng er.

1. Tules nekate de bikale.
2. Beh ayat gunak engrok kerjak.

5.3.1 Nota • Bimbeng mureb kibacak nepetek. 63
3.3.1 Guru • Semanj mureb kikod imlak engrok kerjak de bikale.
BA 49, 50 • Terang mentok ayat bepola FN+FK.
• Rujok audio 43.

Cerite Simui Hik Nunyenis Tema 2 13 KAMPUG RU BANDAR

Cerngai ru Belwal

Bacak ru jawab senual ku kerop.

Deg Bah Ali

Adeh deg Bah Ali. Bah Ali kigei ku deg
banglo. Deg Bah Ali ku Taman Perwira. Deg
Bah Ali berseh ru bor. Jap-jap jis iamek kipes
ru kiseryap deg.
Ku jis cuti, Bah Ali kigemar tulug iamek
berseh bilek manuh. Telas ajeh, ilei kiberseh
bilek beknet. Bah Ali kitulug iapak suj trayel ru
kipes laman. Bah Ali kigemar deg de berseh
ru bor.

1. Bacak nepetek ku kemil.
2. Jawab senual ku kerop adeh.
a. Ku belok Bah Ali kigei?
b. Ma kibeh ya Bah Ali ku jis cuti?
c. Ma nilei-nilei de bor mong ku Bah Ali?

64 Nota • Bimbeng mureb bacak nepetek ku kemil. 1.4.2
Guru • Semanj mureb kijawab senual ha nepetek. 2.3.2
• Rujok audio 44. BA 51

Bei Bebacak Cerite Simui Hik Nunyenis Tema 2

Bacak ru paham nepetek ku kerop.

Sinui ku Kampug ru Bandar

Adeh kampug eng. Ku
kampug eng nggemar cip
nu selai ru atak. Ku kampug
jugak, eng ngtulug atak
jagak ipengres. Ku idui, eng
ngmamuh ku batagari. Teu
batagari berseh ru sengej.

Pai adeh, apak eng kibelik deg ku
bandar Jerantut. Deg ku bandar
adeh entoi ru mong bepagar.
Ku padeh rek beg pasar raye ru
bank. Selaen ajeh, mong jugak
bisediak taman mennan. Eng
senalo ngcip nu taman mennan
ru amek.

Info

rek = nyon

Tules nekate belawan ha nekate de bikale.

2.4.1 Nota • Bimbeng mureb bacak nepetek ku kemil. 65
3.2.1 Guru • Semanj mureb bacak nekate de bikale de mong ku nepetek.
BA 52 • Semanj mureb tules nekate belawan ha nekate de bikale.

Cerite Simui Hik Nunyenis Tema 2 Bei Betules

Bacak dailog ku kerop.

Belik Barang ku Ransom Bah Man

Akonj Bah Man, merip 2 Nukilo gulak RM2.80. Nusenapod
1 regak gulak ru koi koi RM4.30, Bah Rimi.

adeh? 4 Pingsel RM0.20 nubatag ru
nuten susu RM3.00.
3 Merip regak pingsel ru
susu adeh? 6 Nubutol teu soya RM1.20.

5 Eng nghod teu soya. 8 Rimdij regak arap adeh
Merip nubutol? ialoh RM11.50.

7 Merip rimdij iregak?

nusenapod = nucengop

Senarei nekate penjudoh benilag de mong ku dailog.
1. _______________________ 2. _______________________

3. _______________________ 4. _______________________

• Bimbeng mureb kibacak dialog ku kemil. 3.2.1
5.1.4
66 Nota • Bimbeng mureb kibacak nekate penjudoh benilag de mong ku dailog. BA 53
Guru • Semanj mureb kilakon dailog ku kemil ru gaye kretip.

• Rujok audio 45.

Cerite ha gambar ku kerop. Cerite Simui Hik Nunyenis Tema 2

Nanek Jis ku Pasar Raye

1 Cerenglah penakei 2 Cerenglah senubai

Amek kipileh bajuk ku Tenek kitimbang labuk ku
cerenglah penakei. cerenglah senubai.

3 Cerenglah barangan 4 Kaunter benayar
ngeknut

Apak kikot memerip butol teu Amek ru tenek ubai behator
oren ku cerenglah ngeknut. ku tempat benayar.

cerenglah = bahagian

1. Cerite ma de mong ku gambar.
2. Senarei muh barang mong ku gambar.
3. Cerite pengalaman memasig semase ku pasar raye.

4.2.2 Nota • Bimbeng mureb kicerite ha gambar. 67
2.5.1 Guru • Semanj mureb kisenarei muh barang de mong ku gambar.

Cerite Simui Hik Nunyenis Tema 2 Engrok Kerjak

Bacak entoi ru senarei engrok kerjak de mong.

Bingkel Mutu Apak

Adeh apak eng. Apak eng Nanek jis, mutu Wak Semah

kibukak bingkel mutu. kipancat. Ilei kijuros imutu

nu bingkel apak.

Apak eng kigantik tiob Wak Semah kibayar
mutu Wak Semah. regak tiob nu apak.

1. Bacak entoi ayat ku kemil.
2. Senarei engrok kerjak de mong ku ayat.

68 Nota • Bimbeng mureb kibacak ayat ku kemil. 5.1.3
Guru • Bimbeng mureb kisenarei engrok kerjak de mong ku ayat. 2.5.1
BA 54

14 JAMAN HUNEN Cerite Simui Hik Nunyenis Tema 2

Neng ru bacak maklumat ku kerop.

Man Mennan Vidio

Skrin tiwi kiperneng
gambar ru kiperhol
engrok ju unit konsol.

Alat kenawal
mennan vidio.

Unit konsol ialoh komponen
utame ha pruses isyarat

mennan vidio. Bicerot ku tiwi.

Ibernor ru iniknej man mennan vidio.

kitukok peniker kretip kijadik yal

kitukok penanei kateh kijadik tenageh man
bidag komputer mennan vidio

isik mase lapang nyep tenumpuk ku pelajaran

1. Cerite ektiviti de mong ku gambar. yal = lalai
2. Bacak entoi maklumat de biog.
69
1.4.2 Nota • Bimbeng mureb kisebot muh komponen mennan vidio.
2.2.2 Guru • Bimbeng mureb kibacak maklumat de biog.

Cerite Simui Hik Nunyenis Tema 2 Bei Bebacak

Bacak entoi dailog ku kerop.

Nerancang Senukak Eng

Wak Fisah: Bah Ali, ma icerite de hek
Bah Ali: gemar ku tiwi?
Eng nggemar nerancang TV
Wak Fisah: Sayet. Ku TV Sayet mong jeoi
Bah Ali: nerancang de bor. Hik buleh
Wak Fisah: hibelajar ju nerancang ajeh.
Bah Ali: Mabahrip nerancang de mong?
Wak Fisah: Mong nerancang belajar Sains, belajar bahase
Bah Ali: Inggeris, bula sipak ru kekilek nej.
Mong nerancang tenandig nyanyik ru
cerite katon?
Mong, tenandig bula jaring pen biperneng jugak!
Buleh eng ngneng tiwi ku deg hek?
Buleh. Hik buleh hineng samak-samak.

Senarei nerancang tiwi ku jadual jijoi maklumat ku dailog.

Nerancang Nerancang sukan Nerancang
nehibor pendidikan

1. Bacak entoi dailog ku kemil. mabahrip = ma nej
2. Kelas maklumat jijoi ikategeri.
2.4.2
70 Nota • Bimbeng mureb bacak dailog ku kemil. 3.3.1
Guru • Bimbeng mureb pelenkap jadual jijoi ikategeri. BA 55
• Rujok audio 46.

Bei Betules Cerite Simui Hik Nunyenis Tema 2

Bacak ru tules.

Neng Tiwi ku Deg Wak Masni

1

Bor huper. Nerancang jis adeh ha belajar nekate nuceti.
Nekate nuceti ialoh nekate de samak iceti ru nekate kilek.
Cuntoh nekate nuceti ialoh begei jadual biperneng adeh.

2 Cuntoh nekate nuceti:
cucok = cerog
kelem = mengot
kalei = gehel

Pelenkap nukate nuceti ku jadual ku kerop.

Nekate Iceti

caceh • panei
• betej
cerdek • mengot
• sukak
gemar

kelem

1. Bacak entoi nepetek ku kemil.
2. Pelenkap jadual nekate nuceti.

3.2.1 Nota • Bimbeng mureb bacak entoi nepetek ku kemil. 71
2.5.1 Guru • Bimbeng mureb pelenkap jadual nekate nuceti.
BA 56

Cerite Simui Hik Nunyenis Tema 2 Nyanyik ru paham seni kate laguk.

Seringget Due Kupang

Seringget si due kupang 2x Seringget si due kupang 2x
Belik kapas hiuiloh benang Cip nu kedei kibelik tepong

Mase terek hikenjip senang 2x Duet de gek agok hijendak 2x
Mende mong duet, Borloh hidek ku kateh tabong

duet senimpat

Seringget si due kupang Seringget si due kupang 2x
Belok samak kucig bereklet
Belik beltop ha terbor pelog 2x Duniak de it hikenjip lawas
Amen ku lihik jeoi beduet 2x
Duet de gek jadik nugudang
Amenloh hidek peragek-ragek 2x (ulag rangkap 1)

Irama laguk: Seringgit Si Dua Kupang

1. Nyanyik laguk ku kemil ru beh gaye kretip.
2. Kernal nilei duet de biperneng ya guru.

72 Nota • Bimbeng mureb kinyanyik laguk ru beh gaye kretip. 4.1.2
Guru • Bimbeng mureb kikernal nilei duet. 2.5.1
• Rujok audio 47. BA 57

Engrok Tanyak Cerite Simui Hik Nunyenis Tema 2

Bacak ru paham.

Huj Bas ru Kawat

Nanek jis Bah Roni kipoj bas ku peknoj bas. Mase kipoj bas,
kawat Bah Roni kihol majeh. Ubai baicip samak nu bandar.

1 Ma hek poj? 2 Eng ngpoj bas.
Nu belok hek ha cip?
3 Eng ngha cip nu bandar.
4 Ma hek kek
5 Eng ngha belik bet ku bandar?
sekulah. Bet sekulah
manah ya rusak. 6 Eng pen ngha belik bet ru
kasot. Kasot eng ya betenj.
7 Pukol merip bas kilei?
8 Ajeh, bas ya kilei. Hik hod
9 Bei hibehator. hibehator mase hihuj bas.

1. Bacak dailog ru intonasi de betol.
2. Gares engrok tanyak ku kateh dailog.

5.1.4 Nota • Bimbeng mureb kibacak dailog ku kemil. 73
2.3.2 Guru • Bimbeng mureb kikernal engrok tanyak ku kateh dailog.
• Rujok audio 48.

Cerite Simui Hik Nunyenis Tema 2 Pekukoh

Pelenkap pete pelbegei aler ku kerop.

mengket tik sarep berseh kutor
berseh kutor sengoi beket beasid

Sebab hijagak Kesan tok
alam hijagak alam

Kiog sumber 1. baag sarep
caknak 2.

1. Penenteng 1. udare
2. menatag Hiselamat 2. teu

Kibekal Alam
1. udare
2. teu

Kipekurang 1. manik
1. 2. birel
2. tik

74 Nota • Bimbeng mureb kipelenkap pete pelbegei aler.
Guru

TTEEMMAA 3

DUNIAK LEMU PENANEI

75

Jenagak Alam Kerileng Tema 2 15 ENG NGHOK BERENGSEH

Neng gambar ku kerop.

Hihok Berengseh ru Neindah Alam

1. Cerite ha ektiviti de bibeh.
2. Sebot bende de mong kateh gambar ku kemil.
3. Tules muh bende de mong ku gambar.

76 Nota • Bimbeng mureb kibecerite ha gambar. 1.3.1
Guru • Semanj mureb kinyate ektiviti de bibeh. 3.1.2
BA 58

Bei Bebacak Jenagak Alam Kerileng Tema 2

Bacak ru paham.

Jis Gutong-ruyong

Wak Fisah ru mai kampug
mabegutong-ruyong. Mai
kampug jis adeh maberseh
batagari. Mong mai macot
ked, mapermuj ked ku kateh
pelastek ru mapej ked.

Mai keral macop lubang laluk
mai kerdor macet bungak.
Bungak ajeh macet ku beg
batagari. Mai keral macep
papat tandak.

Telas ajeh, dij mai
mabeparik sambel
macakcak.

1. Bacak teks ku kemil secare jelos ru pintan.
2. Kernal tandak bacak de betol.

2.3.2 Nota • Bimbeng mureb bacak teks ru sembot de betol. 77
5.1.3 Guru • Bimbeng mureb kernal tandak bacak ru betol.
BA 59 • Bimbeng mureb ceryak engrok kerjak.

Jenagak Alam Kerileng Tema 2 Bei Betules

Tules suku kate tetutop.

Berengseh Tanggongjawab Besamak

Mai kampug masediak Nik urag keral
alat gutong-ruyong. naisuj trayel.

Nar urag keral baikoh Nar urag keral
cag jehuk. baimisen nyok.

Nik urag kerdor naipes ru
naipermuj ked kateh pelastek. Mai kampug mabeparik

sambel naingut teu.

1. Bacak ayat de biog.
2. Tules nekate de bikale kateh bob tules.

78 Nota • Semanj mureb kibacak ayat de biog. 3.1.3
Guru • Semanj mureb kitules nekate de bikale kateh bob tules. 2.1.3
BA 60

Nyanyik ru ui gaye. Jenagak Alam Kerileng Tema 2

Hihok Alam

Taman bungak de bor
Jeoi bicet bungak
Pek buleh hitelog
Hik hod hihok ilei

Singah nok beparik
Besamak Bah Amar
Jagak batagari
Agokloh tecemar
(ulag 2x)

Irama laguk: Anak Itik Tok Wi

telog = begod

1. Bacak seni kate ru nyanyik laguk ku kemil.
2. Bacak ru paham seni kate laguk.

4.1.2 Nota • Bimbeng mureb bacak seni kate laguk. 79
2.6.1 Guru • Bimbeng mureb nyanyik laguk ru ui gerak berog.
BA 61 • Rujok audio 49.

Jenagak Alam Kerileng Tema 3 Engrok Muh Khas

Neng ru bacak nepetek ku kerop.

Pinui de Laap

Adeh Taman Rekreasi Cenan Pakoh. Peringak Bah Puad
senalo naijoging ku padeh. Jap-jap dui, jeoi mai ma
beriadah ku padeh. Taman adeh jugak had iberseh ru
bor. Jeoi mai sukak cip ku padeh.

1. Semanj mureb bacak ayat de betol.
2. Sebot ru tules engrok muh khas de mong kateh gambar

ru nepetek.

80 Nota • Semanj mureb bacak ayat de betol. 5.1.2
Guru • Bimbeng mureb kisenarei engrok muh khas de mong ku kemil kateh bob tules. 3.3.1

16 KERILENG DE BOR Jenagak Alam Kerileng Tema 3

Belwal ru bacak.

Piker Peksendok Pej

kacak

pelastek / ten
aluminium

1. Belwal ha ektiviti kitar semulak. kertas
2. Bacak nekate de biog ku kemil.

1.4.3 Nota • Semanj mureb kitaakol gambar. 81
2.2.2 Guru • Bimbeng mureb kinyate banse tong kitar semulak.
BA 62 • Bimbeng mureb kinyate banse bahan kitar semulak.
• Rujok audio 50.

Jenagak Alam Kerileng Tema 3 Bei Bebacak

Bacak ru lakon.

Pej ku Tempat de Betol

Adeh deg eng. Deg eng berseh ru bor. Amek senalo
kibesat nu eng, pej ked ku kateh tong ked.
Kawat eng Bah Roni senalo kipej ked ku kembeg deg.
Teu kideg kateh ten de kipej.
Ku nanek jis, eng ngcerngai engrok siren ambulen.
Amek kiog panei nu eng, Bah Roni bien nu hospitel mende
kinyik denggi. Eng ngkenjip had isendeh.
Eng ngbejanyik an ngjagak berengseh kembeg
ru kateh deg.

deg = bertakung

1. Bacak teks ku kemil ru intonasi de betol.
2. Beh nelakon ha situasi pej ked ku tempat de betol.

• Bimbeng mureb bebacak ru betol. 2.5.1
5.1.3
82 Nota • Semanj mureb becerite ha care-care pej ked de betol. BA 63
Guru • Semanj mureb beh simulasi situasi pej ked.

• Rujok audio 51.

Bei Betules Jenagak Alam Kerileng Tema 3

Lapas ru salit pantut ku kerop.

Bumik Eng Sihat

Ku kateh serag jeoi selak bed;
Hipej ked ku kateh tong ked.

Alam kerileng hodloh hik jagak;
Bumik hik sihat mai bisukak.

Jeoi caknak Wak Biah kisediak;
22 April Jis Bumik Seduniak.

1. Salit nej pantut ku kemil kateh bob tules.
2. Bacak ru lapas pantut ru intonasi de betol.
3. Belwal ha care-care jenagak bumik de betol.

3.4.1 Nota • Semanj mureb salit nej rangkap pantut de betol. 83
2.6.1 Guru • Semanj mureb kilapas pantut ru intonasi de betol.
• Bimbeng mureb belwal ha care-care jenagak bumik.

Jenagak Alam Kerileng Tema 3 Bacak ru lakon.

Kiselamat Alam

1 Apak, adeh jeoi 2 Hooh... jeoi genunak taya
taya manah. manah adeh. Hik buleh beh

3 Ooo... jadik tok pasuk bungak ru pagar nehias.
payahloh hipej
taya adeh. 4 Betol.

1. Bacak ru lakon dailog ku kemil adeh.
2. Belwal ha genunak bende-bende tepakei.
3. Tules nej cerite de bipecerngai ya guru.

• Semanj mureb kilakon dailog ku kemil.

84 Nota • Semanj mureb kinyate genunak barang-barang tepakei. 4.2.2
Guru • Guru kibacak nanek dailog ru mureb naitules (ui imlak ru mureb). 3.3.2

• Rujok audio 52.

Penjudoh Benilag Jenagak Alam Kerileng Tema 3

Bacak ru tules.

Empal Telei Bah Norman

nuhelei

nubar nusegar
nutandan nutarek

1. Ije ru bacak penjudoh benilag de biog ku kemil.
2. Tules nej penjudoh benilag de biog ku bob tules.

5.4.1 Nota • Semanj mureb kiije ru kibacak nekate ku kateh gambar. 85
3.1.2 Guru • Bimbeng mureb kitules penjudoh benilag de sesuei ru gambar.
BA 64 • Rujok audio 53.

Teknoloji de Pai Tema 3 17 TEKNOLOJI JAMAN

HUNEN

Bacak ru belwal.

Ring Ring Engrok Telipon

Atak ku
kampug

Apak ku
bandar

Apak kitelipon atak ku kampug.
Atak kior jik nuperingak jug becuti
nu kampug. Apak kisureh atak
kikirep salam nu jik.

1. Belwal ku kateh kelas ha menaju teknoloji de mong
ku jaman hunen.

2. Beh simulasi jijoi situasi ku kemil.

• Mureb bipecerngai cerite ya guru jijoi gambar. 1.4.3
Nota • Semanj mureb becerite gunak ayat tungal. 2.2.4
86 Guru • Semanj mureb kibeh simulasi ha situasi ku kemil. BA 65

Bei Bebacak Teknoloji de Pa Tema 3

Bacak ru paham.

Telipon Pai

Adeh nanek telipon. Telipon
adeh bejename OKIA.
Telipon adeh had ibernor.
Ilei sesuei ha dij mai.
Telipon OKIA adeh
mong bekemere digitel.
Iregak pen murah. Telipon
adeh buleh kirakam laguk.
Telipon adeh mong redio.
Telipon OKIA jugak mong
aplikasi Internet.

1. Neng ru bacak nepetek ku kemil.
2. Peterang ibernor genunak telipon.

2.2.4 Nota • Bimbeng mureb kibacak nepetek. 87
3.3.1 Guru • Semanj mureb kisalit ru kicatat genunak telipon ku bob ektiviti.
BA 66 • Rujok audio 54.

Teknoloji de Pai Tema 3 Bei Betules

Neng ru lebel.

Bei Belajar Betaep

W, __, X Y, U, J, H, __,__
__, A, Z
E, D, __ I, K O, __

__, __,G, F, V, B

P, ;

Kekunci anjak

Bar jarak

1 . Neng ru besual jawab ha gambar ku kemil.
2 . Lebel hurop ku jaras de betol.

Nota • Guru besual jawab ru mureb ha gambar. 3.3.3
Guru 2.5.1
88 • Bimbeng mureb kilebel jijoi gambar. BA 67
• Guru sediak papat kekunci sebenar.

Nyanyik ru ui gerak berog. Teknoloji de Pa Tema 3

Helo Helo

Helo helo
Bok imai ajeh
Jawab jawab bok imai ajeh
Ma muh hek, belok hek gei
Ogloh panei bei hibekawat
Helo helo
Bok imai ajeh
Jawab jawab bok imai ajeh
Ma muh hek, belok hek gei
Ogloh panei bei hibekawat

Irama laguk: Baa Baa Black Sheep

1 . Bacak ru paham ceti seni kate laguk.
2 . Nyanyik, pog teg ru ui gerak berog.
3 . Tules nej seni kate laguk ku kemil adeh.

4.1.2 Nota • Bimbeng mureb bebacak ru kek ceti seni kate laguk. 89
3.1.2 Guru • Semanj mureb bacak ru jelos ru betol.
• Semanj ru bimbeng mureb nyanyik ru beh gerak berog.
• Rujok audio 55.

Teknoloji de Pai Tema 3 Ayat Tanyak

Kernal ayat tanyak.

Belok Nanek

1 Wak Biah, belok 2 Eng pen tok ngpanei
telipon de hek sukak? Wak Semah.

3 Amen begei ajeh, 4 Telipon SAMSAL ru OKIA
eng ngbelik telipon inenneng begei bor.
OKIAloh.

5 Bor hitanyak nu 6 Hoohloh, merip regak
ituan kedei. telipon adeh?

1. Bacak ru paham dailog ku kemil.
2. Kernal tandak sual ru tandak noktah de betol.
3. Beh ayat senang gunak tandak sual ru tandak noktah

de betol.

Nota • Semanj mureb bacak dailog ru intonasi de betol. 5.1.4
Guru 2.6.1
90 • Bimbeng mureb kek memerip ayat tanyak kateh dailog.
• Semanj mureb kiog memerip cuntoh ayat tanyak.

18 BERENNOR TEKNOLOJI Teknoloji de Pa Tema 3

Belwal ru bacak dailog.

Komputer Top Bah Rimi

Hai kawat-kawat, eng Adeh ialoh cerenglah
komputer top. Tuan eng berog eng. Bei hik
bermuh Bah Rimi. Iapak hikermuh cerenglah
kihadiah eng nu Bah Rimi. berog eng.

1. Belwal ha komputer top, bacak ru paham dailog ku kemil.
2. Kermuh, sebot ru ije muh cerenglah komputer top.

1.4.3 Nota • Bimbeng mureb kernal cerenglah komputer icuntoh: monitor, 91
2.2.4 Guru pemacu cakera, pad kekunci ru pad sesentuh.

• Bimbeng mureb kibacak teks secare jelos ru intonasi de betol.
• Semanj mureb becerite ha genunak komputer.
• Semanj mureb cerite kenenjip lienai naigunak komputer top.

Teknoloji de Pai Tema 3 Bei Bebacak

Bacak ru jawab kerendei.

Kawat Eng

Mentok eng bulat Eng mong besuarak
ru cerenglang. Eng tapik tiktok beempag.
buleh ngdek data, Eng ngperhol engrok.
pilem ru maklumat.
Eng mong renis.
Eng mong empag Eng buleh ngneng
tapik pek pernah hek. Kadang-kadang
ngcakcak. Amen eng matmoh eng kinyep
ngkek, kihol kertas ya ilei. Bok eng?
mong becetak.
Berog eng macot.
Jaman manah saes Eng senang
eng entoi. Jaman ngdek maklumat.
hunen saes eng macot Eng mong kateh
ru engsei. Eng buleh bebegei mentok.
bigunak ha neng pilem,
betaep ru layar Internet. cerenglang = bekilat
engsei = nipis
kerendei = teka-teki

1. Jawab dikdij kerendei ku kemil.
2. Bacak ru paham teks de biog ku kemil.

Nota • Bimbeng mureb bacak teks ku kemil. 2.3.1
Guru 3.3.1
92 • Bimbeng mureb kek jenawab kerendei. BA 68
• Semanj mureb cerite ha berennor komputer.