รายงานเครื่องปั้นดินเผา วิวัฒ

รายงาน
เรือ่ ง เครอื่ งป้นั ดนิ เผา

เสนอ
ผศ.สาโรช สอาดเอีย่ ม

จดั ทาโดย
นายววิ ัฒ อูปคา
รหสั 2106 นกั ศึกษาชั้นปีที่ 1/2

รายงานฉบับนเี้ ป็นสว่ นหนง่ึ ของการศกึ ษา
รายวิชาเทคโนโลยสี ารสนเทศเพ่ือการศึกษาคน้ ควา้
รหัสวชิ า GE4005 ภาคเรียนท่ี 3 ปกี ารศึกษา 2565

ก

คานา

รายงานเลม่ น้เี ปน็ สว่ นหนงึ่ ของรายวชิ า เทคโนโลยีสารสนเทศเพ่ือการศึกษาค้นคว้า รหัสวิชา
GE4005 ชั้นปีที่ 1 ปีการศึกษา 2565 สาขาวิชาการปกครอง มหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัยวิทยาเขต
ล้านนา โดยมีจุดประสงค์เพ่ือ รวบรวมเนื้อหา และศึกษาเกี่ยวกับ “การทาเคร่ืองป้ันดินเผา” ขอขอบคุณ
ผศ. สาโรช สะอาดเอ่ียม อาจารย์ผู้สอนประจาวิชาท่ีให้ คาปรึกษาและ แนะแนวทางในการศึกษา
การรวบรวมข้อมลู ตลอดจนการจัดทารูปเล่มและขอขอบคุณเพื่อนๆทุกทา่ นท่ใี ห้ความชว่ ยเหลือมาโดยตลอด

ผู้จัดหวังว่ารายงานเล่มนี้จะให้ความรู้และประโยชน์ต่อผู้ที่ต้องการศึกษาและฝึกทักษะ
ข้ันตอนการปั้นเพ่ือนามาใช้ในครอบครัวและสามารถทาเป็นอาชีพเสริมรายได้เป็นการอนุรักษ์หัตถกรรม
พน้ื บ้านตง้ั แตอ่ ดตี มาถงึ ปัจจุบนั

ผู้จดั ทา
นายวิวฒั อูปคา
รหัส 6410530432106

สารบญั ข

ความเป็นมาของเคร่ืองปนั้ ดนิ เผา หน้า
วัสดุอปุ กรณใ์ นการปน้ั เคร่ืองปน้ั ดนิ เผา 1
วธิ ีการทาเครือ่ งปน้ั ดนิ เผา 2
สรปุ การปน้ั ดนิ เผา 3-5
อ้างอิง 6
ภาคผนวก 7
ประวัตผิ จู้ ดั ทา 8
9

1

ความเปน็ มาของเครอ่ื งปัน้ ดินเผา

เคร่ืองป้นั ดนิ เผาเกดิ ข้ึนไดเ้ นอ่ื งจากความจาเป็นและความต้องการของมนุษย์ซึ่งแต่เดิมคนทา
ข้ึนมาเพื่อเป็นภาชนะใส่อาหารและน้าดื่มต่อมามีการพัฒนาเคร่ืองป้ันดินเผาให้มีคุณภาพท่ีดีขึ้นประโยชน์ใช้
สอยของเคร่ืองปั้นดินเผามีความจาเป็นมากยิ่งขึ้นในประเทศไทยมีเคร่ืองปั้นดินเผามานานกว่านับพันปี
เคร่ืองป้ันดินเผาท่ีมีช่ือเส่ียงที่สุดคือเคร่ืองสังคโลกมีลักษณะเหมือนถ้วยชามของจีนในสมัยปลายแผ่นดินซ้อง
เป็นชนิดเคร่ืองทึบต่อมาเมือสมัยสุโขทัยอยู่ภายใต้อยุธยาฝีมือการทาเคร่ืองป้ันดินเผาก็เสื่อมลงเป็นกา รป้ันดิน
หยาบๆปัจจุบันการทาเครื่องป้ันดินเผาเป็นที่สนใจแพร่หลายมีโรงงานอุตสาหกรรมเกิดขึ้นหลายแห่งส่วนใน
จังหวัดเชียงใหม่ของเราน้ันมีการค้นพบถ้วยชนิดหน่ึงเคลือบในเขตตาบล ออนใต้ อ.สันกาแพง สิ่งที่พบส่วน
ใหญ่เป็นหม้อน้า แจกัน คันโท กระถาง จาน ชาม ไหขนาดต่างๆ มีอายุสมัยราชวงค์มังรายสาหรับ
เครอ่ื งปัน้ ดนิ เผาในหม่บู า้ นของบา้ นหมอ้ อพยพ มาจากบ้านทุ่งต้อม อ.สันปาุ ตอง จ.เชียงใหม่ และย้ายมาอยู่ต้ัง
ชอื่ หมูบ่ ้านว่า บ้านหม้อ ต.ห้วยทราย อ.สันกาแพง ประกอบกับชาวบ้านมีอาชีพทาหม้อหรือป้ันหม้อทาด้วยดิน
เหนียวเพื่อใช้ในครอบครัวและขายหรือแลกเปล่ียนสินค้ากันเช่นเอาหม้อแลกข้าวแลกเกลือและเส้ือผ้าของใช้
ต่างๆ

2

วัสดอุ ุปกรณ์ในการปั้นเครือ่ งป้นั ดินเผา
1. ดนิ เหนียว
2. ท่วี ัดขนาด
3. ทราย
4. แผ่นไม้เหลี่ยม
5. ผ้าผนื เลก็
6. หลักแปนู หมุน
7. ไมต้ ีหม้อทาลาย และ ไม้ดาบ
8. ฟนื สาหรับเผา
9. ฟาง ใช้ในการเผา
10. ดินแดง
11. ขเ้ี ถา้ ฟาง

3

วิธกี ารทาเครือ่ งปน้ั ดนิ เผา
1. นาดินเหนียวมาทบุ ให้เป็น ก้อนเล็กๆนาลงใสต่ ระกล้าไม้ไผ่ แล้วนาไปแช่นา้ จนดนิ เหนยี วละลายหมด

หรือประมาณหน่งึ คนื แล้วยกให้นา้ ซมึ ออกใหห้ มด

2. นาดนิ เหนียวมาผสมกบั ทรายละเอียดนวดให้เขา้ กนั โดยการใชเ้ ท้าเหยยี บเพ่อื ใหด้ นิ เหนยี วได้ท่ีตอนนวดถ้ามี
เมด็ หนิ เม็ดทรายก็เอาออกถา้ ไมเ่ อาออกอาจทาใหห้ ม้อแตกไดส้ ว่ นผสมดนิ 3ทราย1สว่ นแล้วกน็ า พลาสติก มา
ห่อดินไว้ไมใ่ ห้แหง้

4

3.นาแผน่ ไม้มาวางเป็นฐานบนหลักแปนู หมุนแล้วนาดนิ เหนียวมาทาฐานและข้นึ รูปทรงในการข้ึนรปู ทรงตอ้ งใช้
ผา้ ชุบนา้ และไม้ดาบแต่งปากหม้อให้เนื้อดนิ เนียน

4. นาหมอ้ ทีแ่ ห้งพอหมาดๆแล้วนามาตีดว้ ยฆอ้ นเพ่อื อดั ดินให้เป็นเนอ้ื เดยี วกนั แล้วก็แต่งลายโดยใช้ฆอ้ นตดี า้ น
นอกใหห้ ินอย่ดู า้ นในเพื่อใหท้ รงและลายตามต้องการเสรจ็ แล้วควา่ ลงรอใหแ้ ห้ง

5

5. นาหม้อท่ีตากในรม่ ที่แห้งดีแล้วเอาออกมาตากแดดสักสองแดดแลว้ ใชด้ นิ แดงทาใหท้ วั่ เพื่อสผี ิวหมอ้ แดงท้ังใบ

6. เม่อื ปน้ั ได้ตามจานวนท่ีต้องการก็นาไปเผาโดยการเรยี งหม้อสลับกบั ฟืนท่ัวทุกจดุ กเ็ อาฟางคลุมจนทั่วแลว้ เอา
ขเ้ี ถ้าเททับดา้ นบนจนทั่วแล้วจดุ ไฟเผารอจนไฟดบั เยน็ สนทิ ดีถึงจะเปิดออกได้

6

สรุปการป้ันดินเผา

เครื่องปั้นดินเผานั้นเกิดขึ้นเนื่องจากความจาเป็นและความต้องการของมนุษย์ ซึ่งแต่เดิมคง
ทาขึน้ เพ่ือเปน็ ภาชนะใสอ่ าหารและน้า ตอ่ มาเกิดการพัฒนาเครื่องป้ันดินเผาให้มีคุณภาพที่ดีขึ้น เพ่ือประโยชน์
ในการใช้สอยและเคร่ืองปั้นดินเผาในแต่ละท้องท่ีนั้น มีเอกลักษณ์ท่ีแตกต่างกัน ตามวัฒนธรรมแสดงออกถึง
ความเป็นอยู่ความปรานตี ตามถน่ิ ฐานของแต่ละภูมิภาคน้ันๆ มีความงามไม่เหมือนกันท้ังลายละเอียด ลวดลาย
ของเครอ่ื งเคร่อื งปน้ั ดนิ เผาในแต่ละท้องถ่ินน้นั

7

อา้ งอิง
เครื่องปน้ั ดนิ เผา, สืบคน้ วนั ท่ี 21 พฤษภาคม 2565 www.thailantern.com

8

ภาคผนวก

9

ประวัตผิ ูจ้ ัดทา

นายววิ ฒั อูปคา

ท่อี ยู่ 92 หมู่ท่ี 5 ต.ห้วยทราย อ.สันกาแพง จ.เชียงใหม่ 50130

สถานท่ที างาน
- เทศบาลตาบลห้วยทราย 143 หม่ทู ี่ 4 ตาบลห้วยทราย อาเภอสนั กาแพง จังหวดั เชยี งใหม่ 50130

อาชพี ปัจจุบนั
- สมาชิกสภาเทศบาลตาบลหว้ ยทราย เขต 2

การศกึ ษา
- มธั ยมศึกษาตอนปลาย โงเรียนมธั ยมสันกาแพง