ชุดการสอนออนไลน์ (E-BOOK) เรื่องตัวต้านทานและการอ่านค่าแถบสี 4 แถบสี วิชางานไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์เบื้องต้น หลักสูตรประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) สำ หรับวิทยาลัยการอาชีพสมเด็จเจ้าพะโคะ
แบบทดสอบก่อ ก่ นเรีย รี น
วัต วั ถุป ถุ ระสงค์เ ค์ ชิงพฤติก ติ รรม บทที่ 1 ความหมายของตัว ตั ต้า ต้ นทาน 1. บอกความหมายของตัวต้านทานได้ถูกต้อง 2. บอกสมการตามกฎของโอห์มได้ถูกต้อง 3. บอกสัญลักษณ์ของตัวต้านทานได้ถูกต้อง
1. ความหมายของตัวต้านทาน ตัวต้านทาน หรือ รีซิสเตอร์ เป็นอุปกรณ์ไฟฟ้าชนิดหนึ่งที่มีคุณสมบัติในการต้าน การไหลผ่านของกระแสไฟฟ้า ทำ ด้วยลวดต้านทานหรือถ่านคาร์บอน เป็นต้น นั่นคือ ถ้าอุปกรณ์นั้นมีความต้านทานมาก กระแสไฟฟ้าที่ไหลผ่านจะน้อยลง เป็นนอุปกรณ์ ไฟฟ้าชนิดพาสซีฟสองขั้ว ที่สร้างความต่างศักย์ไฟฟ้าคร่อมขั้วทั้งสอง (V) โดยมี สัดส่วนมากน้อยตามปริมาณกระแสไฟฟ้าทไหลผ่าน (I) อัตราส่วนระหว่างความต่าง ศักย์ และปริมาณกระแสไฟฟ้า ก็คือ ค่าความต้านทานทางไฟฟ้า หรือค่าความ ต้านทานของตัวนำ มีหน่วยเป็นโอห์ม ( สัญลักษณ์ : Ω ) ค่าความต้านทานนี้ถูก กำ หนดว่าเป็นค่าคงที่สำ หรับตัวต้านทานธรรมดาทั่วไปที่ทำ งานภายในค่ากำ ลังงานที่ กำ หนดของตัวมันเอง ความหมาย ของตัวตัต้าต้นทาน บทที่ 1 ตัวต้านทานทำ หน้าที่ลดการไหลของกระแสและใน เวลาเดียวกันก็ทำ หน้าที่ลดระดับแรงดันไฟฟ้าภายในวงจร ทั่วไป อาจเป็นแบบค่าความต้านทานคงที่ หรือค่าความ ต้านทานแปรได้ เช่นที่พบในตัวต้านทานแปรตาม อุณหภูมิ(THERMISTOR), ตัวต้านทานแปรตามแรง ดัน(VARISTOR), ตัวหรี่ไฟ (TRIMMER), ตัวต้านทาน แปรตามแสง (PHOTORESISTOR) และตัวต้านทาน ปรับด้วยมือ(POTENTIOMETER)
ตัวต้านทานในทางปฏิบัติมีค่าการเหนี่ยวนำ ต่ออนุกรมและค่าการเก็บประจุ ขนาดเล็กขนานอยู่กับมัน ข้อกำ หนดเหล่านี้จะมีความสำ คัญในการใช้งานความถี่ สูง ในตัวขยายสัญญาณเสียงรบกวนต่ำ หรือพรีแอมป์ ลักษณะการรบกวนของ ตัวต้านทานอาจเป็นประเด็น การเหนี่ยวนำ ที่ไม่ต้องการ, เสียงรบกวนมากเกินไป และค่าสัมประสิทธิ์อุณหภูมิ เหล่านี้จะขึ้นอยู่กับเทคโนโลยีที่ใช้ ในการผลิตตัว ต้านทาน ปกติพวกมันจะไม่ได้ถูกระบุไว้เป็นรายต้วของตัวต้านทานที่ถูกผลิต โดยใช้เทคโนโลยีอย่างใดอย่างหนึ่ง ตระกูลของ ตัวต้านทานเดี่ยวก็มี คุณลักษณะตาม FORM FACTOR ของมันนั่นคือ ขนาดของอุปกรณ์และ ตำ แหน่งของขา (หรือขั้วไฟฟ้า) ซึ่งมีความเกี่ยวข้องในการผลิตจริงของวงจรที่ นำ มันไปใช้ ชนิดของตัวต้านทาน ตัวต้านทานที่ผลิตออกมาในปัจจุบันมีมากมายหลาย ชนิด ในกรณีที่แบ่งโดยยึดเอาค่าความ ต้านทานเป็นหลักจะแบ่งออกได้เป็น 3 ชนิดคือ 1. ตัวต้านทานแบบค่าคงที่ (FIXED RESISTOR) 2. ตัวต้านทานแบบปรับค่าได้ (ADJUSTABLE RESISTOR) 3. ตัวต้านทานแบบเปลี่ยนค่าได้ (VARIABLE RESISTOR) ตัวต้านทานแบบค่าคงที่ (FIXED RESISTOR)
แบบฝึกหัดระหว่า ว่ งเรีย รี น บทที่ 1 ความหมาย ของตัว ตั ต้า ต้ นทาน
วัต วั ถุป ถุ ระสงค์เ ค์ ชิงพฤติก ติ รรม บทที่ 2 ชนิดของตัว ตั ต้า ต้ นทาน 1. จำ แนกชนิดของตัวต้านทานได้ถูกต้อง
ชนิดของ ตัวตัต้าต้นทาน 2. ชนิดของตัวต้านทาน - ตัวต้านทานแบบค่าคงที่ (FIXED RESISTOR) - ตัวต้านทานแบบปรับค่าได้ (ADJUSTABLE RESISTOR) - ตัวต้านทานแบบเปลี่ยนค่าได้ (VARIABLE RESISTOR) - ตัวต้านทานแบบค่าคงที่ ตัวต้านทานชนิดค่าคงที่มีหลายประเภท ในหนังสือเล่มนี้จะขอกล่าวประเภทที่มีความ นิยม ในการนำ มาประกอบใช้ในวงจร ทางด้านอิเล็กทรอนิกส์โดยทั่วไป ดังนี้ 1.) ตัวต้านทานชนิดคาร์บอนผสม (CARBON COMPOSITION) 2.) ตัวต้านทานแบบฟิล์มโลหะ ( METAL FILM) 3.) ตัวต้านทานแบบฟิล์มคาร์บอน (CARBON FILM) 4.) ตัวต้านทานแบบไวร์วาวด์ (WIRE WOUND) 5.) ตัวต้านทานแบบแผ่นฟิล์มหนา ( THICK FILM NETWORK) 6.) ตัวต้านทานแบบแผ่นฟิล์มบาง (THIN FILM NETWORK) - ตัวต้านทานชนิดคาร์บอนผสม เป็นตัวต้านทานที่นิยมใช้กันแพร่หลายมาก ,UIKZZZZสร้างทำ มาจากวัสดุที่มี คุณสมบัติเป็นตัวต้านทาน ผสมกันระหว่างผงคาร์บอนและผงของฉนวน จะทำ ให้ค่า ความต้านทานมีค่ามากน้อย บริเวณปลายทั้งสองด้านของตัวต้านทานต่อด้วยลวดตัวนำ บริเวณด้านนอกของตัวต้านทานจะฉาบด้วยฉนวน บทที่ 2
- ตัวต้านทานแบบฟิล์มโลหะ ตัวต้านทานแบบฟิล์มโลหะทำ มาจากแผ่นฟิล์มบางของแก้วและโลหะหลอมเข้าด้วย กัน แล้วนำ ไปเคลือบที่เซรามิค ทำ เป็นรูปทรงกระบอก แล้วตัดแผ่นฟิล์มที่เคลือบออก ให้ได้ค่าความต้านทานตามที่ต้องการ ขั้นตอนสุดท้ายจะทำ การเคลือบด้วยสารอีป๊อกซี (EPOXY) ตัวต้านทานชนิดนี้มีค่าความผิดพลาดบวกลบ 0.1 % ถึงประมาณ บวกลบ 2% ซึ่งถือว่ามีค่าความผิดพลาดน้อยมาก - ตัวต้านทานแบบฟิล์มคาร์บอน ตัวต้านทานแบบฟิล์มคาร์บอน เป็นตัวต้านทานแบบค่าคงที่โดยการฉาบผงคาร์บอน ลงบนแท่งเซรามิคซึ่งเป็นฉนวน หลังจากที่ทำ การเคลือบแล้ว จะตัดฟิล์มเป็นวงแหวน เหมือนเกลียวน๊อต ในกรณีที่เคลือบฟิล์มคาร์บอนในปริมาณน้อย จะทำ ให้ได้ค่าความ ต้านทานสูง ตัวต้านทานแบบฟิล์มโลหะมีค่าความผิดพลาด บวกลบ 5% ถึงบวกลบ 20% ทนกำ ลังวัตต์ตั้งแต่ 1/8 วัตต์ถึง 2 วัตต์ มีค่าความต้านทานตั้งแต่ 1 โอห์ม ถึง 100 เมกกะโอห์ม
- ตัวต้านทานแบบไวร์วาวด์ โครงสร้างของตัวต้านทานแบบนี้เกิดจากการใช้ลวดพันลงบนเส้นลวดแกนเซรามิค หลังจากนั้นต่อลวดตัวนำ ด้านหัวและท้ายของเส้นลวดที่พัน ส่วนค่าความต้านทานขึ้นอยู่ กับวัสดุ ที่ใช้ทำ เป็นลวดตัวนำ ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางของแกนเซรามิคและความยาวของ ลวดตัวนำ ขั้นตอนสุดท้ายจะเคลือบด้วยสารประเภทเซรามิค บริเวณรอบนอกอีกครั้ง หนึ่ง ค่าความต้านทานของตัวต้านทานแบบนี้ จะมีค่าต่ำ เพราะต้องการให้มีกระแสไหลได้ สูง ทนความร้อนได้ดี สามารถระบายความร้อนโดยใช้อากาศถ่ายเท
แบบฝึกหัดระหว่า ว่ งเรีย รี น บทที่ 2 ชนิดของ ตัว ตั ต้า ต้ นทาน
วัต วั ถุป ถุ ระสงค์เ ค์ ชิงพฤติก ติ รรม บทที่ 3 การอ่า อ่ นค่า ค่ แถบสี 4 แถบสี 1. คำ นวณค่าตัวต้านทาน 4 แถบสีได้ถูกต้อง 2. บอกสีของตัวต้านทานได้ถูกต้อง 3. อธิบายคุณสมบัติของตัวต้านทานได้ถูกต้อง
การอ่า อ่ นแถบสี 4 แถบสี บทที่ 3 ตัวต้านทานแบ่งตามการใช้งานได้ 3 แบบ 1. ตัวต้านทานชนิดค่าคงตัว 2. ตัวต้านทานปรับค่าได้ 3. ตัวต้านทานปรับค่าตามสภาพแวดล้อม ตารางค่าของแถบสีบนตัวต้านทาน
การอ่านค่าความต้านทานจากแถบสีบนตัว ต้านทานชนิดค่าคงตัว ทำ ได้โดยอ่านจาก แถบสีที่ระบุบนตัวต้านทาน ซึ่งสามารถเทียบ กับตารางแสดงค่าของแถบสีบนตัวต้านทาน โดยทั่วไปแถบสีบนตัวต้านทานจะมี 4 แถบ โดยแต่ละแถบสีมีความหมาย ดังนี้ ตัวอย่างการอ่านค่าตัวต้านทาน จากภาพ ตัวต้านทานมีค่าความต้านทานเท่าใด จากการอ่านค่าแถบสีของตัวต้านทาน จะได้ว่า น้ำ ตาล ดำ แดง ทอง = 10 ×102 Ω ±5% = 1 KΩ ± 5%
แบบฝึกหัดระหว่า ว่ งเรีย รี น บทที่ 3 การอ่า อ่ นแถบสี 4 แถบสี
แบบทดสอบหลังเ ลั รีย รี น
นางสาวจันติมา นิลพันธ์ รหัสนักศึกษา 162514290006 สาขาวิชาวิศวกรรมอิเล็กทรอนิกส์และโทรคมนาคม คณะครุศาสตร์อุตสาหกรรมและเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลศรีวิชัย ผู้จั ผู้ ด จั ทำ