รำวงมาตรฐาน

รำวงมาตรฐาน

1. มาตรฐานการเรยี นรู/ผลการเรยี นรทู ี่คาดหวัง
1.1 มาตรฐานการเรยี นรู
มาตรฐาน ศ 3.1 เขาใจและแสดงออกทางนาฏศิลปอยางสรางสรรค วเิ คราะหวพิ ากษวจารณ ิ

คุณคานาฏศลิ ป ถายทอดความรูสกึ ความคิดอยางอสิ ระชน่ื ชม และประยุกตใชในชวี ตประจำวัน
มาตรฐาน ศ 3.2 เขาใจความสมั พนั ธระหวา่ งนาฏศิลป ประวตั ิศาสตร และวัฒนธรรม

เหน็ คณค่าของนาฏศิลปทเ่ี ปนมรดกทางวัฒนธรรมภูมปิ ญญาทองถ่นิ ภูมิปญญาไทยและสากล
1.2 ผลการเรียนรูที่คาดหวัง
ขอท่ี 2 เขาใจหลกั และวิธีการประดิษฐทารำประกอบการแสดงชุดระบาํ ตางๆ (ศ.3.1)
ขอท่ี 3 เขาใจหลักการเคล่ือนไหวรางกายทางนาฏศลิ ปเพ่อื แสดงอารมณความรูสกึ (ศ.3.1)
ขอท่ี 4 เขาใจและสามารถถายทอดความรูสกแสดงคุณคาชื่นชมความมสนุ ทรยี ภาพของ

นาฏศลิ ปและการละคร(ศ.3.1)
ขอท่ี 5 เขาใจสนุ ทรยี ะของนาฏศิลปตามหลักการใชภาษานาฏศิลป(ศ.3.2)

2. สาระการเรยี นรชู วงชั้น
ขอท่ี 2 รูปแบบนาฏศิลปประเภทตาง
2.1ลกั ษณะและวธีการแสดงนาฏศิลป
ขอที่ 3 องคประกอบของนาฏศิลป
3.1วิธเี ลอื กและประยุกตใชองคประกอบของนาฏศลิ ปในการแสดง
ขอที่ 4 หลักและวธิ ีการประดิษฐทาประกอบการแสดง
ขอที่ 5 หลักการวจิ ารณสุนทรยี นาฏศลิ ป

3. สาระสําคัญ
การแสดงรําวงมาตรฐาน เป็นการแสดงท่ีปรบั ปรงุ มาจากรําโทนทเ่ี ปนการรองรําทําเพลงของ

ชาวบาน ราํ กนเปนคูๆ เปนวงกลม ตลอดจนทั้งยงั เปนศิลปะการแสดงของไทยท่ีแสดงถึงเอกลักษณของ

ความเปนไทย สะทอนวฒั นธรรม ขนบธรรมเนยี มประเพณี วถิ ีชีวตของคนในชาติ เป็นส่ิงทส่ี รางความบนั เทิง
สนุกสนานร่ืนเรงิ ให้กบั คนในชาติ และเปนมรดกของชาตทิ คี่ วรไดรับการสบื ทอดตอไป

4. จดุ ประสงคการเร ียนรู

1. อธบิ ายประวัติความเป็นมาของรำวงมาตรฐานได
2. บอกช่อื เพลงและชื่อทารําของรําวงมาตรฐานไดถกู ตองได
3. ปฏบิ ัตทิ าราํ ของราํ วงมาตรฐานท่ีกําหนดให้ไดถกู ตอง
4. เหน็ คณุ คาและช่ืนชอบของราํ วงมาตรฐาน

5. สาระการเรียนรู

1. ประวัตแิ ละความเป็นมาราํ วงมาตรฐาน
2. เพลงทใ่ี ชและทารําวงมาตรฐาน
3. ฝกปฏิบัตริ าํ วงมาตรฐาน

6. แผนผังสาระการเรียนรู้

1.ประวัตคิ วามเป็นมารำวงมาตรฐาน

รำวงมาตรฐาน

2. เพลงทใี่ ชแ้ ละทา่ รำวงมาตรฐาน 3. ฝกึ ปฏิบัตทิ า่ รำในรำวงมาตรฐาน

แบบทดสอบกอ่ นเรยี น
เร่ือง รำวงมาตรฐาน

คำชี้แจง ใหน้ กั เรยี นทำเครือ่ งหมายกากบาท ทบั ตวั อกั ษรตรงกบั ตวั เลอื กให้ถูกต้อง

1. รำวงมาตรฐานพฒั นาการมาจากการแสดงชุดอะไร ข ลำตดั
ก รำวง ง รำกลองยาว

ค รำโทน

2. รำวงมาตรฐานได้รบั การปรบั ปรุงในสมยั ใด ง สมัยจอมพล ป. พบิ ลู สงคราม

ก สมัยพ่อขนุ รามคำแหง
ข สมยั พอ่ ขุนศรอี นิ ทราทิตย์

ข สมยั พอ่ ขุนบางกลางหาว

3. การเคลอื่ นไหวของรำวงมาตรฐานแบบรูปแบบใด ข. ทวนเขม็ นาฬกิ า
ก. ตามเขม็ นาฬิกา ง. ตามตกลงระหวา่ งผรู้ ำ

ค. ตามความถนดั ข 3 แบบ
. ง 5 แบบ
4 การแตง่ กายของรำวงมาตรฐานมที ง้ั หมดกีแ่ บบ

ก 2 แบบ
ค 4 แบบ

5 จากภาพเป็นการแตง่ กายรำวงมาตรฐานแบบใด ข. แบบรัชกาลที่ 5
ก แบบชาวบา้ น ง. แบบราตรสี โมสร
ค. แบบสากลนยิ ม

6 ท่ารำส่าย ใชป้ ระกอบการรำของเพลงใด

ก. เพลงงามแสงเดือน ข. เพลงชาวไทย

ค. เพลงรำมาซมิ ารำ ง. เพลงคนื เดือนหงาย

.

7 เพลงชาวไทยใช้ทา่ รำอะไร

ก รำส่าย ข ชักแป้งผดั หน้า

ค สอดสรอ้ ยมาลา ค สอดสรอ้ ยมาลาแปลง

8. เพลงในข้อใดเป็นเพลงรำวงมาตรฐาน

ก. เพลงลอยกระทง ข. เพลงงามแสงเดือน ค. เพลงรำอวยพร ง. เพลงปใี หม่

3.

9 . เพลงในข้อใดทีม่ ที า่ นาฏยศัพทเ์ หมอื นกัน

ก. เพลงรำมาซมิ ารำ กบั เพลงยอดชายใจหาญ ข. เพลงงามแสงเดือน กับ เพลงคืนเดือนหงาย

ค. เพลงชาวไทย กับ เพลงดอกไมข้ องชาติ ง. เพลงบูชานกั รบ กับ เพลงดวงจันทรข์ วัญฟา้

10. ทา่ รำใดท่ีทำมอื จบี หงายชายพกกบั วงบน

ก. ท่าสอดสรอ้ ยมาลา ข. ทา่ ชกั แปง้ ผดั หน้า

ค. ทา่ ช้างประสานงา ง. ท่ารำส่าย

11. การรำวงจะเคลอ่ื นวงไปทางทศิ ใด

ก. ตามเขม็ นาฬกิ า ข. ทวนเข็มนาฬิกา

ค. ตามความถนัด ง. ตามความตกลงของผู้รำ

12. "แสงจันทร์อร่าม ฉายงามสอ่ งฟา้ ไมง่ ามเทา่ หน้า นวลน้องยองใย " เนื้อร้องนีอ้ ยใู่ นเพลงใด

ก. เพลงคืนเดอื นหงาย ข. เพลงชาวไทย

ข. เพลงหญงิ ไทยใจงาม ค. เพลงดวงจนั ทรว์ ันเพญ็

13. รำวงมาตรฐาน หมายถงึ อะไร

ก. การรำพื้นฐาน ข. การฟอ้ นไปกบั เสยี งเพลง

ค. ศลิ ปะแห่งการฟอ้ นรำใหเ้ ข้ากับจังหวะหนา้ ทบั ง. ศลิ ปะการรำให้เขา้ กบั จงั หวะแบบพ้ืนฐาน

14 เพลงในขอ้ ใดท่ีมที า่ นาฏยศัพทเ์ หมือนกนั

ก. เพลงรำมาซมิ ารำ กบั เพลงยอดชายใจหาญ ข. เพลงงามแสงเดอื น กบั เพลงคนื เดอื นหงาย
ค. เพลงชาวไทย กับ เพลงดอกไมข้ องชาติ ง. เพลงบูชานกั รบ กบั เพลงดวงจนั ทรข์ วัญฟ้า
1
18. จากภาพเป็นท่ารำเพลงใด
15. จากภาพเปน็ ท่ารำเพลงใด ก. คนื เดอื นหงาย
ก. งามแสงเดือน ข. ชาวไทย
ค. หญงิ ไทยใจงาม
ข. ชาวไทย ง. ดวงจันทรว์ นั เพญ็
ค. รำซมิ ารำ
ง. คืนเดอื นหงาย

16. จากภาพเปน็ ท่ารำเพลงใด 19. จากภาพเป็นทา่ รำเพลงใด
ก. งามแสงเดือน ก. งามแสงเดอื น

ข. ชาวไทย ข. ชาวไทย
ค. รำซมิ ารำ ค. รำซิมารำ
ง. คืนเดือนหงาย ง. คืนเดอื นหงาย

17. จากภาพเปน็ นาฏยศพั ทค์ ำใด 20. จากภาพเป็นท่ารำนาฏยศัพท์ใดบา้ ง
ก. วงบน ก. จบี หงาย วงบน ยกเท้า

ข. วงกลาง ข. จบี คว่ำ วงบน ยกเทา้
ค. จีบหงาย ค. จบี ปรกข้าง วงบน กระดกเทา้
ง. จบี ควำ่ ง. จีบหงาย วงบน กระดกเทา้

ประวตั คิ วามเปน็ มาของรำวงมาตรฐาน

"รำวงมาตรฐาน" เป็นการแสดงท่มี วี ิวัฒนาการมาจาก "รำโทน" (กรมศลิ ปากร, 2550 : 136-143) เป็นการรำ
และการร้องของชาวบา้ นซงึ่ มีผรู้ ำทง้ั ชายและหญงิ รำกนั เป็นคู่ ๆ รอบ ๆ ครกตำข้าวท่วี างคว่ำไว้ หรือไม่ก็รำกนั เปน็
วงกลม โดยมโี ทนเป็นเครื่องดนตรีประกอบจงั หวะ ลกั ษณะการรำและรอ้ งเปน็ ไปตามความถนัด ไมม่ ีแบบแผนกำหนด
ไว้ คงเปน็ การรำและร้องง่าย ๆ ม่งุ เน้นทคี่ วามสนุกสนานร่ืนเริงเปน็ สำคญั เชน่ เพลงชอ่ มาลี เพลงยวนยาเหล เพลงหล่อ
จรงิ นะดารา เพลงตามองตา เพลงใกลเ้ ขา้ ไปอกี นิด เปน็ ต้น ดว้ ยเหตุท่กี ารรำชนดิ น้มี โี ทนเปน็ เครอ่ื งดนตรปี ระกอบ
จงั หวะ จงึ เรียกการแสดงชุดนวี้ า่ รำโทน

ตอ่ มา เมื่อปี พ.ศ.2487 ในสมยั จอมพล ป.พบิ ูลสงครามเปน็ นายกรัฐมนตรี รฐั บาลตระหนกั ถึงความสำคัญของ
การละเลน่ ร่ืนเรงิ ประจำชาติและเห็นว่าคนไทยนิยมเลน่ รำโทนกนั อยา่ งแพรห่ ลาย ถ้าปรบั ปรงุ การเลน่ รำโทนใหเ้ ปน็
ระเบียบทงั้ เพลงร้อง ลลี าท่ารำ และการแตง่ กายจะทำใหก้ ารเล่นรำโทนเป็นท่ีนา่ นยิ มมากย่ิงขนึ้ จงึ ได้มอบหมายใหก้ รม
ศลิ ปากรปรับปรงุ รำโทนเสยี ใหม่ใหเ้ ปน็ มาตรฐาน มกี ารแตง่ เน้ือรอ้ งทำนองเพลง และนำท่ารำจากเพลงแมบ่ ทมากำหนด
เป็นท่ารำเฉพาะ แต่ละเพลงอยา่ งเป็นแบบแผน

ท่านผูห้ ญงิ ละเอียด พบิ ูลสงคราม ได้แต่งเนื้อรอ้ งและมอบใหก้ รมศลิ ปากรบรรจทุ า่ รำไว้เป็นมาตรฐาน เป็นเพลงที่
มเี นอ้ื รอ้ งสภุ าพ ใช้คำง่าย ทำนองเพลงง่าย มงุ่ ใหเ้ ห็นวฒั นธรรมของชาตเิ ปน็ สว่ นใหญ่ การแสดงจะใช้ผแู้ สดงหญงิ ชาย
ไม่นอ้ ยกวา่ ๕ คู่

ท่ารำ

คุณครศู ุภลกั ษณ์ ภทั รนาวกิ คณุ ครมู ัลลี คงประภัศร์ และคณุ ครลู มลุ ยมะคปุ ต์ ไดร้ ว่ มกนั ประดษิ ฐท์ า่ รำข้ึน
ท้ังหมด ๑๔ แม่ท่า เป็นชื่อท่ารำที่อยู่ในรำแม่บท มที ้งั หมด ๑๐ เพลง ไดแ้ ก่ เพลงงามแสงเดือน เพลงชาวไทย เพลง รำ
ซมิ ารำ เพลงคืนเดอื นหงาย เพลงดวงจนั ทรว์ นั เพญ็ เพลงดอกไมข้ องชาติ เพลงหญงิ ไทยใจงาม เพลงดวงจนั ทรข์ วัญฟา้
เพลงยอดชายใจหาญ และเพลงบูชานกั รบ

คำร้อง

จมื่นมานติ ยน์ เรศ (เฉลมิ เศวตนันท์) หวั หน้ากองการสงั คีต กรมศิลปากร ได้ประพันธข์ ึน้ ๔ เพลง คอื เพลงงาม
แสงเดือน เพลงชาวไทย เพลง รำซมิ ารำ เพลงคืนเดือนหงาย

คุณหญงิ ละเอยี ด พบิ ลู สงคราม ได้ประพนั ธค์ ำรอ้ งไว้ ๖ เพลง คือ เพลงดวงจนั ทร์วันเพ็ญ เพลงดอกไม้ของชาติ
เพลงหญิงไทยใจงาม เพลงดวงจันทรข์ วัญฟา้ เพลงยอดชายใจหาญ และเพลงบูชานกั รบ

ทำนอง

อาจารยม์ นตรี ตราโมท ผเู้ ชี่ยวชาญดนตรีไทย กรมศิลปากร ไดแ้ ต่งทำนองไว้ ๖ เพลง คือ เพลงงามแสงเดือน
เพลงชาวไทย เพลง รำซมิ ารำ เพลงคนื เดอื นหงาย เพลงดวงจันทร์วนั เพ็ญ เพลงดอกไมข้ องชาติ

ครเู อ้ือ สุนทรสนาน หัวหน้าวงดนตรีกรมประชาสัมพนั ธ์ แต่งทำนองไว้ ๔ เพลง คอื เพลงหญงิ ไทยใจงาม เพลง
ดวงจนั ทร์ขวัญฟ้า เพลงยอดชายใจหาญ และเพลงบชู านักรบ

เคร่ืองดนตรี ใช้วงป่พี าทยไ์ ม้นวม

เพลงทใ่ี ชป้ ระกอบการแสดงไดแ้ ก่ เพลงงามแสงเดอื น เพลงชาวไทย เพลงรำซมิ ารำ เพลงคืนเดอื นหงาย
เพลงดวงจันทรว์ ันเพญ็ เพลงดอกไม้ของชาติ เพลงหญิงไทยใจงาม เพลงดวงจนั ทรข์ วัญฟา้ เพลงยอดชายใจหาญ
และเพลงบูชานักรบ

เดิมน้นั รำโทนมีเครื่องดนตรปี ระกอบ คอื ฉง่ิ กรบั ฉาบ และโทน เม่อื มกี ารพฒั นาการรำขนึ้ จึงได้พฒั นา
เครื่องดนตรที ่ีใช้ดว้ ย โดยใชว้ งดนตรีสากลบรรเลง

การแตง่ กาย

เครื่องแตง่ กายของรำวงมาตรฐาน ประกอบดว้ ย ๔ แบบดังน้ี

แบบที่ ๑ แบบชาวบา้ น
ชาย นุ่งผา้ โจงกระเบน สวมเสอ้ื คอพวงมาลยั

เอวคาดผ้าห้อยชายด้านหนา้
หญงิ นงุ่ โจงกระเบน ห่มผ้าสไบอัดจีบ ปล่อยผม

ประดับดอกไมท้ ี่ผมด้านซ้าย คาดเขม็ ขดั
ใส่เครอ่ื งประดบั

แบบที่ ๒ แบบรชั กาลท่ี ๕
ชาย น่งุ โจงกระเบน สวมเสือ้ ราชประแตน ใสถ่ ุงเท้า รอ้ ง
เท้า
หญิง นุ่งโจงกระเบน สวมเสื้อลูกไม้ สไบพาดบ่าผกู เป็นโบว์
ท้ิงชายไวข้ ้างลำตัวดา้ นซา้ ย ใสเ่ คร่ืองประดับมกุ

แบบท่ี ๓ แบบสากลนยิ ม
ชาย นงุ่ กางเกง สวมสทู ผูกไท้
หญงิ นงุ่ กระโปรงป้ายขา้ ง ยาวกรอมเท้า ใส่เสอ้ื คอกลม
แขนกระบอก

แบบท่ี ๔ แบบราตรสี โมสร
ชายน่งุ กางเกง สวมเส้ือพระราชทาน ผ้าคาดเอวหอ้ ยชาย
ด้านหน้า
หญิงนงุ่ กระโปรงยาวจบี หน้านาง ใส่เสือ้ จับเดรป ชายผา้
หอ้ ยจากบ่าลงไปทางด้านหลัง เปดิ ไหล่ขวา ศรี ษะทำผม
เกลา้ เป็นมวยสูง ใสเ่ กย้ี วและเครอ่ื งประดบั

รำวงมาตรฐานประกอบดว้ ยเพลงท้งั หมด 10 เพลง

โดย กรมศลิ ปากรแตง่ เน้อื รอ้ งจำนวน 4 เพลง ดงั ต่อไปน้ี

1. เพลงงามแสงเดอื น ngam saeng duean

คำร้อง จมน่ื มานติ ย์นเรศ (นายเฉลมิ เศวตนนั ท)์ หัวหนา้ กอง การสงั คตี กรมศลิ ปากร (ประพนั ธใ์ นนาม

กรมศลิ ปากร) ทำนอง อาจารยม์ นตรี ตราโมท
ทา่ รำ ใช้ทา่ สอดสรอ้ ยมาลา
ความหมายเพลง ยามที่แสงจันทรส์ อ่ งมายงั โลกทำให้โลกน้ี ดสู วยงาม ผคู้ นที่มาเล่นรำวงยามที่

แสงจนั ทรส์ ่อง กม็ คี วามงดงามด้วย การรำวงนเ้ี พอื่ ใหม้ ีความสนุกสนาน มีความสามคั คกี นั และละทิ้งความทกุ ข์
ให้หมดสิน้ ไป
เนือ้ เพลง

งามแสงเดือนมาเยือนส่องหล้า งามใบหนา้ เมอ่ื อยวู่ งรำ (ซ้ำ)
เราเลน่ เพอ่ื สนุก เปลื้องทกุ ข์วายระกำ

ขอใหเ้ ลน่ ฟ้อนรำ เพอื่ สามคั คีเอย

2.เพลงชาวไทย (Chaw Thai)

คำร้อง จม่ืนมานติ ยน์ เรศ (นายเฉลมิ เศวตนนั ท)์ หัวหน้ากองการสงั คตี กรมศลิ ปากร (ประพันธ์ในนาม
กรมศลิ ปากร) ทำนอง อาจารยม์ นตรี ตราโมท

ทา่ รำ ใช้ท่าชักแปง้ ผัดหน้า
ความหมายเพลง หนา้ ทที่ ี่ชาวไทยพึงมตี อ่ ประเทศชาตินนั้ เป็นสง่ิ ท่ีทกุ คนควรกระทำ อย่าได้ละเลยไปเสีย
ในการที่เราไดม้ าเลน่ รำวงกนั อย่างสนกุ สนาน ปราศจากทุกขโ์ ศกทง้ั ปวงนกี้ เ็ พราะว่าประเทศไทยเรามีเอกราช

ประชาชนมีเสรีในการคิดจะทำสงิ่ ใดๆ ดังนน้ั เราจงึ ควรช่วยกนั เชดิ ชชู าติไทยใหเ้ จริญรงุ่ เรืองตอ่ ไป เพื่อความสุขย่งิ ๆ
ข้ึนของไทยเราตลอดไป

เนอ้ื เพลง

ชาวไทยเจ้าเอย๋ ขออยา่ ละเลยในการทำหนา้ ที่
การทเ่ี ราได้เลน่ สนกุ เปลื้องทุกข์สบายอย่างนี้
เพราะชาตเิ ราไดเ้ สรี มีเอกราชสมบูรณ์
เราจึงควรชว่ ยชูชาติ ให้เก่งกาจเจดิ จำรญู
เพื่อความสขุ เพ่ิมพนู ของชาวไทยเราเอย

3.เพลงรำซิมารำ (Ram ma si ma ram)

คำรอ้ ง จมื่นมานติ ยน์ เรศ (นายเฉลมิ เศวตนนั ท)์ หัวหน้ากองการสงั คตี กรมศลิ ปากร (ประพนั ธใ์ นนามกรม

ศิลปากร) ทำนอง อาจารยม์ นตรี ตราโม

ทา่ รำ ใชท่ า่ รำส่าย

ความหมายเพลง ขอพวกเรามาเล่นรำวงกนั ใหส้ นกุ สนานเถดิ ในยามว่างเช่นน้ีจะไดค้ ลายทกุ ข์ ถึงเวลางานเรา

ก็จะทำงานกันจริงๆ เพ่ือจะได้ไมล่ ำบาก และการรำก็จะรำอย่างมรี ะเบยี บแบบแผน ตามวัฒนธรรมไทยของเราแลว้ จะดู

งดงามยง่ิ

เน้อื เพลง

รำมาซมิ ารำ เรงิ ระบำกนั ใหส้ นกุ

ยามงานเราทำงานจรงิ จรงิ ไม่ละไมท่ ง้ิ จะเกิดเขญ็ ขกุ

ถงึ ยามว่างเราจงึ รำเลน่ ตามเชงิ เช่นเพ่ือให้สรา่ งทุกข์

ตามเยย่ี งอย่างตามยุค เล่นสนุกอยา่ งวฒั นธรรม

เล่นอะไรใหม้ รี ะเบยี บ ใหง้ ามใหเ้ รียบจึงจะคมขำ

มาซิมาเจา้ เอ๋ยมาฟอ้ นรำ มาเล่นระบำของไทยเราเอย

4.เพลงคืนเดือนหงาย (Ken Dern Ngai)
คำรอ้ ง จมน่ื มานิตย์นเรศ (นายเฉลิม เศวตนันท์) หัวหนา้ กองการสงั คตี กรมศิลปากร (ประพนั ธ์

ในนามกรมศลิ ปากร)
ทำนอง อาจารยม์ นตรี ตราโมท
ท่ารำ ใช้ท่าสอดสรอ้ ยมาลาแปลง
ความหมายเพลง
เวลากลางคืน เป็นคนื เดือนหงาย มีลมพดั มาเยน็ สบายใจ แตก่ ย็ งั ไมส่ บายใจเท่ากบั การ

ทไ่ี ด้ผกู มติ รกับผ้อู น่ื และทีร่ ม่ เยน็ ไปทว่ั ทุกแหง่ ยง่ิ กว่าน้ำฝนที่โปรยลงมา กค็ อื การท่ปี ระเทศไทยเปน็
ประเทศทเี่ ปน็ เอกราช มธี งชาติไทยเปน็ เอกลักษณ์ ทำให้ร่มเยน็ ทวั่ ไป

เนอ้ื เพลง

ยามกลางคืนเดือนหงาย เย็นพระพายโบกพลิ้วปลวิ มา
เย็นอะไรกไ็ มเ่ ย็นจติ เท่าเย็นผูกมิตรไม่เบื่อระอา
เย็นรม่ ธงไทยปกไทยท่วั หล้า เย็นยงิ่ นำ้ ฟ้ามาประพรมเอย

5.เพลงดวงจันทร์วันเพญ็ (Dong jan wan pen)

คำรอ้ ง ทา่ นผหู้ ญิงละเอยี ด พิบูลสงครามทำนอง อาจารย์มนตรี ตราโมท

ท่ารำ ใช้ท่าแขกเตา้ เขา้ รงั และทา่ ผาลาเพยี งไหล่

ความหมายเพลง พระจันทรเ์ ตม็ ดวงทลี่ อยอยู่บนท้องฟา้ นนั้ ชา่ งดสู วยงาม เพราะเปน็ พระจนั ทร์

ทรงกลด คอื มแี สงเลื่อมกระจายออกรอบดวงจันทรท์ ้ังดวง แต่ถงึ จะงามอยา่ งไรก็ยงั ไมเ่ ท่าความงามของ

ดวงหนา้ หญงิ สาว ทด่ี ูผุดผ่องมีนำ้ มนี วล อกี ท้ังรูปร่างกด็ สู มส่วน กิริยาวาจาก็ออ่ นหวานไพเราะ สมแลว้ กบั

ท่ีเปรยี บว่าหญงิ ไทยนีค้ อื ดอกไม้

เน้อื เพลง

ดวงจันทรว์ นั เพ็ญ ลอยเดน่ อย่ใู นนภา

ทรงกลดสดสี รัศมีทอแสงงามตา

แสงจันทรอ์ ร่าม ฉายงามสอ่ งฟ้า

ไม่งามเทา่ หน้า นวลนอ้ งยองใย

งามเอยแสนงาม งามจริงยอดหญิงชาตไิ ทย

งามวงพักตรย์ ่งิ ดวงจนั ทรา จรติ กิริยานม่ิ นวลละไม

วาจากังวาน ออ่ นหวานจบั ใจ

รปู ทรงสมสว่ น ยัว่ ยวนหทัย

สมเป็นดอกไม้ ขวัญใจชาติเอย

6.เพลงดอกไมข้ องชาติ (Dok mai kong chat)
ท่ารำ ใชท้ า่ รำยั่ว
ความหมายเพลง : ผู้หญิงไทยเปรียบเสมือนดอกไม้อนั เป็นเอกลกั ษณข์ องประเทศไทย การรา่ ย

รำดว้ ยการแสดงออกอยา่ งออ่ นชอ้ ย งดงามตามรปู แบบความเป็นไทยแสดงให้เหน็ ถึงความเจริญทางดา้ น
วัฒนธรรมของคนไทย นอกจากผูหญิงจะดเี ด่นทางด้านความงามแล้วยงั มคี วามอดทน สามารถทำงานบ้าน
ช่วยเหลอื งานผู้ชายหรอื แมง้ านสำคัญ ๆ ระดับประเทศก็สามารถชว่ ยเหลือไดเ้ ป็นอย่างดไี มแ่ พผ้ ู้ชาย

เนอื้ เพลง

ขวัญใจดอกไม้ของชาติ งามวิลาสนวยนาดร่ายรำ (ซ้ำ)
เอวองคอ์ ่อนงาม ตามแบบนาฏศลิ ป์
ชชี้ าตไิ ทยเนาว์ถ่ิน เจริญวฒั นธรรม
งานทุกส่ิงสามารถ สรา้ งชาตชิ ว่ ยชาย
ดำเนนิ ตามนโยบาย ส้ทู นเหน่ือยยากตรากตรำ

7. เพลงหญงิ ไทยใจงาม (Ying Thai Jai Ngam)
คำรอ้ ง : ท่านผูห้ ญงิ ละเอียด พบิ ลู สงคราม
ท่ารำ ใชท้ า่ พรหมสี่หน้า และทา่ ยูงฟ้อนหาง
ทำนอง : ครูเอือ้ สุนทรสนาน
ความหมายเพลง : ดวงจันทรท์ ่สี อ่ งแสงอยูบ่ นทอ้ งฟ้ามีความงดงามมาก และย่งิ ได้แสงอัน

ระยบิ ระยับของดวงดาวดว้ ยแลว้ ยงิ่ ทำให้ดวงจนั ทรน์ ้ันงามเดน่ ยิ่งขน้ึ เปรียบเหมอื นกบั ดวงหน้าของหญงิ
สาวท่มี ีความงดงามอยูแ่ ลว้ ถา้ มีคุณความดีด้วย กจ็ ะทำใหห้ ญิงน้นั งามเป็นเลศิ ผู้หญิงไทยน้เี ปน็ ขวัญใจ
ของชาติ เป็นทเ่ี ชิดหนา้ ชูตาของชาติ รูปรา่ งก็งดงาม จติ ใจก็กลา้ หาญ ดงั ท่มี ีช่อื เสียงปรากฏอยู่ท่ัวไป

เนอ้ื เพลง : ดาวแวววาวระยับ
เดอื นพราว สง่ ให้เดือนงามเดน่
โสภาเพียงเดอื นเพญ็
แสงดาวประดับ เสริมใหเ้ ด่นเลิศงาม
ดวงหน้า หญิงไทยส่งศรชี าติ
คณุ ความดที ี่เหน็ ใจกล้ากาจเรอื งนาม
ขวญั ใจ กอ้ งปรากฏท่ัวคาม
รูปงามพิลาศ ยงิ่ เดอื นดาวพราวแพรว
เกยี รตยิ ศ
หญงิ ไทยใจงาม

8.เพลงดวงจันทรข์ วัญฟา้ (Dong Jan Kwan Fa)

คำร้อง ท่านผู้หญงิ ละเอียด พิบลู สงครามทำนอง ครเู อ้อื สุนทรสนาน

ทา่ รำ ใชท้ ่าช้างประสานงา และทา่ จนั ทร์ทรงกลด

ความหมายเพลง ในเวลาค่ำคืนท้องฟ้ามีดวงจนั ทร์ประจำอยู่ ในใจของชายกม็ ีหญงิ อันเป็นสดุ

ที่รกั ประจำอย่เู ชน่ กนั สิง่ ท่ีเทิดทนู ยกย่องไว้กค็ อื ชาติไทยทเ่ี ป็นเอกราช มอี สิ ระแก่ตนไม่ขนึ้ กบั ใคร และสงิ่

ทแ่ี นบสนิทอยู่ในใจของชายก็คอื หญิงอันเปน็ สดุ ทร่ี กั

เนื้อเพลง

ดวงจันทร์ขวัญฟ้า ชนื่ ชวี าขวัญพ่ี

จันทรป์ ระจำราตรี แตข่ วญั พ่ีประจำใจ

ทีเ่ ทิดทนู คือชาติ เอกราชอธิปไตย

ถนอมแนบสนทิ ใน คือขวัญใจพ่ีเอย

9.เพลงยอดชายใจหาญ (Yod Shy Jai Han)

คำรอ้ ง ทา่ นผ้หู ญิงละเอียด พิบูลสงครามทำนอง ครเู ออื้ สนุ ทรสนาน
ท่ารำ ใชท้ า่ ชะนีรา่ ยไม้ ชายท่าจอ่ เพลงิ กาล
ความหมายเพลง ขอผกู มิตรไมตรีกับชายผู้กล้าหาญ และจะขอมีสว่ นในการทำประโยชน์
ทำหน้าที่ของชาวไทย แม้จะลำบากยากแค้น กจ็ ะขอชว่ ยเหลอื จนเต็มความสามารถ
เน้อื เพลง

โอ้ยอดชายใจหาญ ขอสมานไมตรี
น้องขอรว่ มชวี ี กอบกรณยี ์กจิ ชาติ
แม้สดุ ยากลำเค็ญ ไม่ขอเว้นเดนิ ตาม
นอ้ งจกั สพู้ ยายาม ทำเตม็ ความสามารถ

10.เพลงบูชานักรบ (Boo Cha Nak Rop)

คำรอ้ ง ทา่ นผู้หญงิ ละเอียด พบิ ลู สงครามทำนอง ครูเอื้อ สนุ ทรสนาน

ทา่ รำ ใชท้ า่ ขดั จางนาง และทา่ ล่อแก้ว .... ชายทา่ จนั ทร์ทรงกลด และทา่ ขอแก้ว

ความหมายเพลง นอ้ งรักและบูชาพี่ เพราะมีความกล้าหาญ เป็นนักสทู้ ีเ่ ก่งกลา้ สามารถสมกับ

เป็นชายชาตนิ กั รบที่มคี วามมานะอดทน แม้วา่ จะยากเยน็ แสนเข็ญ พ่กี ็ต่อสจู้ นชื่อเสยี งเล่ืองลอื ไปทัว่

นอกจากนย้ี งั ขยนั ขนั แขง็ ในงานทกุ อยา่ ง อตุ สา่ หส์ รา้ งหลกั ฐานให้มัน่ คง และพี่ยงั มคี วามรักในชาติ

บ้านเมืองยงิ่ กวา่ ชวี ติ ยอมสละไดแ้ ม้ชวี ติ และเลอื ดเนอื้ เพ่ือให้ชาตไิ ทยคงอยคู่ ูโ่ ลกตอ่ ไป

เนื้อเพลง

น้องรกั รักบชู าพ่ี ท่ีมน่ั คงทมี่ น่ั คงกลา้ หาญ

เปน็ นกั สู้เชยี่ วชาญ สมศักด์ชิ าตินักรบ

นอ้ งรักรักบชู าพ่ี ทม่ี านะท่มี านะอดทน

หนกั แสนหนักพ่ีผจญ เกียรตพิ ขี่ จรจบ

นอ้ งรักรักบูชาพี่ ทข่ี ยนั ท่ขี ยันกจิ การ

บากบน่ั สร้างหลกั ฐาน ทำทุกด้านทำทุกดา้ นครันครบ

น้องรกั รักบชู าพี่ ทร่ี ักชาตทิ ีร่ กั ชาตยิ ่งิ ชวี ติ

เลือดเนื้อพพี่ ลีอทุ ศิ ชาตยิ งอยู่ยงอยูค่ ่พู ิภพ

ใบกจิ กรรมที่ 1
เรื่อง ชอ่ื เพลงและทา่ รำประกอบเพลงรำวงมาตรฐาน

ชือ่ -สกุล.....................................................................................................ชื่อกลมุ่ ............................

คำชแี้ จง ใหส้ มาชิกรว่ มกนั คิดและเขียนช่ือท่ารำประกอบเพลงรำวงมาตรฐานใหถ้ กู ตอ้ ง (ขอ้ ละ 1 คะแนน)

ทา่ สอดสรอ้ ยมาลา ทา่ รำยั่ว (หญิง)ทา่ ขัดจางนาง (ชาย)ทา่ จันทรท์ รงกลดแปลง

ท่าสอดสร้อยมาลา ท่ารำสา่ ย ท่าพรหมสห่ี น้าและยูงฟอ้ นหาง

(หญงิ ) ลอ่ แก้ว(ชาย)ขอแกว้ ท่าชกั แปง้ ผดั หน้า ทา่ แขกเตา้ เข้ารังและผาลาเพียงไหล่

(หญงิ )ท่าชะนรี า่ ยไม(้ ชาย)จอ่ เพลิงกาฬ ท่าช้างประสานงาและจันทรท์ รงกลดแปลง

ที่ ชอ่ื เพลง ท่ารำประกอบเพลง

1 งามแสงเดอื น
2 ชาวไทย
3 รำซมิ ารำ
4 คืนเดือนหงาย
5 ดวงจันทรว์ นั เพ็ญ
6 ดอกไมข้ องชาติ
7 หญงิ ไทยใจงาม
8 ดวงจนั ทร์ขวัญฟา้
9 ยอดชายใจหาญ
10 บชู านักรบ

ใบกิจกรรมท่ี 2
เรอื่ ง ชอ่ื เพลงและท่ารำประกอบเพลงรำวงมาตรฐาน

ช่ือ-สกลุ .....................................................................................................ชื่อกล่มุ ............................

คำชแ้ี จง ให้สมาชกิ ดภู าพทา่ รำประกอบเพลงรำวงมาตรฐานแล้วเขยี นชื่อเพลงทา่ รำใหถ้ กู ตอ้ ง (ข้อละ 1 คะแนน)

ชือ่ เพลง................................................ ชอ่ื เพลง...............................................................

ทา่ รำประกอบเพลง.............................. ทา่ รำประกอบเพลง..............................................

วิธีปฏบิ ัต.ิ .............................................. วิธปี ฏิบัต.ิ .............................................................

.............................................................. .................................................................................................................

ชอื่ เพลง................................................ ชื่อเพลง...............................................................

ท่ารำประกอบเพลง.............................. ท่ารำประกอบเพลง..............................................

วธิ ปี ฏิบตั ิ............................................... วิธปี ฏบิ ตั ิ..............................................................

.............................................................. .................................................................................................................

ช่ือเพลง................................................ ชื่อเพลง...............................................................

ทา่ รำประกอบเพลง.............................. ท่ารำประกอบเพลง..............................................

วธิ ปี ฏิบัต.ิ .............................................. วิธีปฏิบัต.ิ .............................................................

.............................................................. .................................................................................................................

ชื่อเพลง................................................ ชือ่ เพลง...............................................................

ท่ารำประกอบเพลง.............................. ทา่ รำประกอบเพลง..............................................

วิธปี ฏิบตั .ิ .............................................. วิธปี ฏบิ ัต.ิ .............................................................

.............................................................. ................................................................................................................

.



ท้ังนี้ ผู้คดิ ประดษิ ฐ์ทา่ รำประกอบเพลงรำวงท้ัง 10 เพลงนั้นคอื คณะอาจารย์ดา้ นนาฏศิลปข์ องกรม
ศลิ ปากรไดช้ ่วยกนั คดิ ประดษิ ฐ์ทา่ รำใหง้ ดงามถูกตอ้ งตามหลักนาฏศลิ ป์กำหนดให้เป็นแบบมาตรฐาน ผู้คดิ ประดษิ ฐ์
ทา่ รำของรำวงมาตรฐาน คอื หมอ่ มต่วน (นางศภุ ลักษณ์ ภทั รนาวกิ ) ครูมลั ลี คงประภัศร์ ครลู มลุ ยมะคปุ ต์ และครู
ผัน โมรากลุ ตอ่ มาไดม้ กี ารนำรำวงนไี้ ปสลบั กับวงลลี าศ ทำใหช้ าวตา่ งประเทศรจู้ ัก รำวง เพอื่ ให้ประชาชนชาวไทย
ไดเ้ ลน่ กนั แพรห่ ลาย และมีแบบแผนอนั เดียวกัน กรมศลิ ปากรจึงเรยี กวา่ "รำวงมาตรฐาน"

รูปแบบและลกั ษณะการแสดง

รำวงมาตรฐาน เปน็ การรำหมปู่ ระกอบด้วยผแู้ สดง 8 คน ทา่ รำประดิษฐข์ นึ้ จากท่ารำมาตรฐานในเพลง
แม่บท ความสวยงามของการรำ อยู่ทก่ี ระบวนทา่ รำที่มลี กั ษณะเฉพาะในแต่ละเพลงและเคร่อื งแต่งกายไทยในสมยั
ต่าง ๆ รวมทงั้ รูปแบบการแสดงในลักษณะการแปรแถวเปน็ วงกลม การรำแบ่งเป็นขน้ั ตอนต่าง ๆ ได้ ดงั นี้

ขัน้ ตอนที่ 1 : ผู้แสดงชายและหญิง เดนิ ออกมาเปน็ แถวตรง 2 แถว หนั หน้าเข้าหากนั ต่างฝา่ ยทำความ
เคารพดว้ ยการไหว้

ขัน้ ตอนท่ี 2 : รำแปรแถวเปน็ วงกลมตามทำนองเพลงและรำตามบทร้อง รวม 10 เพลง โดยเปล่ียนทา่ รำ
ไปตามเพลงตา่ ง ๆ เร่ิมตั้งแตเ่ พลงงามแสงเดือน เพลงชาวไทย เพลงรำซิมารำ เพลงคนื เดือนหงาย เพลงดวงจนั ทร์
วนั เพ็ญ เพลงดอกไมข้ องชาติ เพลงหญงิ ไทยใจงาม เพลงดวงจนั ทร์ขวญั ฟ้า เพลงยอดชายใจหาญ และเพลงบชู า
นกั รบ

ขน้ั ตอนท่ี 3 : เม่ือรำจบบทร้องในเพลงที่ 10 ผู้แสดงรำเขา้ เวทที ลี ะคู่ ตามทำนองเพลงจนจบ

การแต่งกาย

มีการกำหนดการแต่งกายของผูแ้ สดง ให้มรี ะเบยี บดว้ ยการใชช้ ดุ ไทย และชดุ สากลนยิ ม โดยแตง่ เปน็ คู่ ๆ
รับกนั ทัง้ ชายและหญงิ ซงึ่ สามารถแตง่ ได้ 4 แบบ คอื
แบบท่ี 1 แบบชาวบา้ น

ชาย : นงุ่ ผา้ โจงกระเบน สวมเส้อื คอพวงมาลัย เอวคาดผ้าหอ้ ยชายดา้ นหนา้

หญิง : นุ่งโจงกระเบน หม่ ผา้ สไบอดั จบี ปลอ่ ยผม ประดบั ดอกไมท้ ีผ่ มด้านซา้ ย คาดเข็มขดั ใส่
เครอ่ื งประดบั

แบบที่ 2 แบบรชั กาลท่ี 5

ชาย : น่งุ ผา้ โจงกระเบน สวมเสื้อราชปะแตน ใสถ่ งุ เท้ารองเท้า

หญิง : นงุ่ ผา้ โจงกระเบน สวมเสือ้ ลกู ไม้ สไบพาดบา่ ผูกเป็นโบว์ ท้ิงชายไวข้ า้ งลำตัวด้านซา้ ย ใส่
เครอื่ งประดบั มุก

แบบท่ี 3 แบบสากลนิยม

ชาย : นงุ่ กางเกง สวมสูท ผูกเนคไท

หญงิ : นงุ่ กระโปรงป้ายขา้ ง ยาวกรอมเทา้ ใส่เสอ้ื คอกลมแขนกระบอก

แบบท่ี 4 แบบราตรสี โมสร

ชาย : นุ่งกางเกง สวมเสือ้ คอพระราชทาน ผ้าคาดเอวห้อยชายด้านหนา้

หญงิ : น่งุ โปรงยาวจบี หนา้ นาง ใสเ่ ส้ือจับเดฟ ชายผา้ หอ้ ยจากบ่าลงไปทางดา้ นลา่ ง เปิดไหลข่ วา ศีรษะ
ทำผมเกลา้ เปน็ มวยสงู ใสเ่ ก้ียว และเคร่อื งประดบั