ÖøąìøüÜý ċ ÖþćíĉÖćø ÿĈîĆÖÜćîÙèąÖøøöÖćøÖćøý ċ Öþć×ĆĚîóČĚîåćî ÿĈîĆÖÜćîđ×êóČĚîìĊęÖćøý ċ Öþćðøąëöý ċ ÖþćøćßïčøĊđ×ê ēøÜđø Ċ ÷îü Ć éĀîĂÜĂ š Ă íøøöíøĔ÷ðøąßćÿćö Ć ÙÙ Ċ ÚċüĆóüú üċûàċòõþ đÙø Č ę ĂÜðŗ Ū Ü÷ Š ćÜø Ć Öþ ŤēúÖ đø ČęĂÜ øć÷ÜćîēÙøÜÜćîü ĉ ì÷ćýćÿêø Ť ðøąđõìÿ ĉęÜðøąé ĉ þå Ť đé Ę ÖĀâ ĉ Üöćø ĉ éćý ĉ ø ĉ đú ĉ ý đé Ę ÖĀâ ĉ Üúú ĉ êćï čâÿö đé Ę ÖĀâ ĉ ÜĂ Ć âßèćøĂéđìý
รายงานโครงงานวิทยาศาสตร ประเภทสิ่งประดิษฐ เรื่อง เครื่องปงยางรักษโลก โดย เด็กหญิงมาริดา ศิริเลิศ เด็กหญิงลลิตา บุญสม เด็กหญิงอัญชณา รอดเทศ ครูที่ปรึกษา นายนาคนครา เหลนปก นางสาวกนกวรรณ มาพวง โรงเรียนวัดหนองออ (ธรรมธรใยประชาสามัคคี) สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาราชบุรี เขต 2 รายงานฉบับนี้เปนสวนประกอบของโครงงานวิทยาศาสตร ประเภทสิ่งประดิษฐ ระดับชั้นมัธยมศึกษาปที่ 1 – 3 เนื่องในงานศิลปหัตถกรรมนักเรียน ครั้งที่ 71 21 ธันวาคม พ.ศ. 2566
เรื่อง เครื่องปงยางรักษโลก โดย เด็กหญิงมาริดา ศิริเลิศ เด็กหญิงลลิตา บุญสม เด็กหญิงอัญชณา รอดเทศ ครูที่ปรึกษา นายนาคนครา เหลนปก นางสาวกนกวรรณ มาพวง
โครงงานวิทยาศาสตร์ เครื่องปิ้งย่างรักษ์โลก ระดับชั้น มัธยมศึกษาปีที่ 1 - 3 ประเภทโครงงาน โครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทสิ่งประดิษฐ์ ผู้จัดทำ เด็กหญิงมาริดา ศิริเลิศ, เด็กหญิงลลิตา บุญสม เด็กหญิงอัญชณา รอดเทศ คุณครูที่ปรึกษา นายนาคนครา เหลนปก, นางสาวกนกวรรณ มาพวง บทคัดย่อ โครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทสิ่งประดิษฐ์ เรื่องเครื่องปิ้งย่างรักษ์โลก มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษา ประสิทธิภาพการทำงานของเครื่องปิ้งย่างรักษ์โลก 2) ประดิษฐ์เครื่องปิ้งย่างรักษ์โลกที่มีประสิทธิภาพด้านการ ประหยัดพลังงานและอนุรักษ์สิ่งแวดล้อม และ 3) พัฒนาและต่อยอดเครื่องปิ้งย่างรักษ์โลกสู่ชุมชน โดยเครื่อง ปิ้งย่างรักษ์โลกมีขั้นตอนการประดิษฐ์โดย เริ่มต้นจากการออกแบบเครื่องปิ้งย่างรักษ์โลกด้วยการนำปี๊บเก่ามา เป็นตัวแบบลงในกระดาษออกแบบ จากนั้นดำเนินการนำปี๊บเก่ามาตัดในส่วนของประตูเปิด-ปิด และเชื่อมต่อ ด้วยบานพับ ทำที่จับไว้สำหรับเปิด-ปิดประตูของเครื่องปิ้งรักษ์โลก จากนั้นนำตะแกรงมาเชื่อมต่อเพื่อทำที่วาง ของปิ้งย่างและช่องใส่ถ่านภายในเครื่องปิ้งย่างรักษ์โลก แล้วนำไปทดสอบประสิทธิภาพการใช้งาน จากการทดลอง พบว่า เครื่องปิ้งย่างรักษ์โลกสามารถใช้งานได้อย่างดี ไม่มีควันและกลิ่น มี ประสิทธิภาพการทำงานได้อย่างดี ใช้เวลาน้อยกว่าการปิ้งย่างแบบธรรมดา ไม่มีเปลวไฟและประกายไฟเกิดขึ้น ซึ่งไม่มีอันตรายต่อผู้ใช้และยังมีผลดีต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม อีกทั้งยังสามารถพัฒนาและต่อยอดเครื่องปิ้ง ย่างรักษ์โลกสู่ชุมชนได้ต่อไป
กิตติกรรมประกาศ การประกวดโครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทสิ่งประดิษฐ์ เรื่องเครื่องปิ้งย่างรักษ์โลกฉบับนี้ สำเร็จ ลุล่วงไปได้ด้วยดีจากความอนุเคราะห์จากบุคคลหลาย ๆ ท่าน โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ผู้อำนวยการโรงเรียนวัด หนองอ้อ(ธรรมธรใยประชาสามัคคี) นางสาวอัมพรกัญ บัวครอง ที่ท่านได้มอบโอกาสและคอยสนับสนุนให้ กลุ่มโครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภทสิ่งประดิษฐ์ เรื่องเครื่องปิ้งย่างรักษ์โลก สามารถดำเนินการจนประสบ ความสำเร็จไปได้ด้วยดี นอกจากนี้ขอขอบคุณคุณครูที่ปรึกษาโครงการวิทยาศาสตร์ในครั้งนี้คุณครูนาคนครา เหลนปก และคุณครูกนกวรรณ มาพวง ที่เสียสละเวลาให้ความช่วยเหลือและคำปรึกษา ให้ความรู้เพิ่มเติม ให้ คำแนะนำตรวจทานและแก้ไขข้อบกพร่องด้วยความเอาใจใส่ ทุ่มเท อย่างต่อเนื่อง จนกระทั่งโครงงาน วิทยาศาสตร์ ประเภทสิ่งประดิษฐ์ เรื่องเครื่องปิ้งย่างรักษ์โลกนี้เสร็จสมบูรณ์ ตลอดจนขอขอบคุณผู้ปกครอง และชุมชนหนองอ้อที่มีส่วนช่วยเหลือในโครงงานวิทยาศาสตร์ในครั้งนี้หากมีข้อผิดพลาดประการใดทางคณะ ผู้จัดทำใคร่ขอกราบอภัยและขอขอบพระคุณเป็นอย่างสูงไว้ ณ โอกาสนี้ด้วย คณะผู้จัดทำขอขอบคุณทุก ๆ ท่าน ที่มีส่วนช่วยให้การประกวดโครงงานวิทยาศาสตร์ ประเภท สิ่งประดิษฐ์ เรื่องเครื่องปิ้งย่างรักษ์โลก ประสบความสำเร็จด้วยดี และหวังอย่างยิ่งว่ารายงานฉบับนี้จะเป็น ประโยชน์ต่อผู้ที่ต้องการศึกษาหาความรู้และสามารถนำไปเป็นแนวทางให้กับผู้ที่สนใจศึกษาต่อไป คณะผู้จัดทำ
สารบัญ เรื่อง หนา บทที่ 1 บทนำ ความเปนมาและความสำคัญของปญหา 1 วัตถุประสงค 2 สมมติฐาน 2 ตัวแปรที่ใชศึกษา 3 ขอบเขตการศึกษา 3 ระยะเวลาดำเนินการ 3 แผนปฏิบัติงาน 3 ประโยชนที่คาดวาจะไดรับ 4 บทที่ 2 เอกสารที่เกี่ยวของ ความหมายของฝุนละออง 5 ลักษณะของฝุนละออง 6 ประเภทของฝุนละออง 6 องคประกอบของฝุนละออง 7 ผลกระทบของฝุนละอองตอสุขภาพอนามัย 7 คามาตรฐานคุณภาพอากาศสำหรับฝุนละออง 8 สารมลพิษอากาศที่เกิดจากการปงยางอาหาร 9 ผลกระทบของฝุนขนาดตาง ๆ ตอรางกาย 13 การตกคางของอนุภาคในทางเดินหายใจของมนุษย 14 สถานการณ PM 2.5 ที่เกิดขึ้นภายในจังหวัดราชบุรี 16 บทที่ 3 อุปกรณและวิธีการดำเนินการ อุปกรณ 17 วิธีการดำเนินการ 17 บทที่ 4 ผลการดำเนินการ ผลการดำเนินการ 18 บทที่ 5 อภิปรายผลการดำเนินการ อภิปรายผลการดำเนินการ 19 บรรณานุกรม 20
สารบัญตาราง เรื่อง หนา บทที่ 2 เอกสารที่เกี่ยวของ ตารางที่ 1 องคประกอบของฝุนละอองจากแหลงกำเนิดประเภทตาง ๆ 7 ตารางที่ 2 คามาตรฐานของฝุน, มิลลิกรัมตอลูกบาศกเมตร 8 บทที่ 4 ผลการดำเนินการ ตารางที่ 3 ตารางแสดงการเปรียบเทียบการปงยางไกจากเตายางไกธรรมดากับเตาปงยางรักษโลก 18
สารบัญรูปภาพ เรื่อง หนา บทที่ 2 เอกสารที่เกี่ยวของ รูปที่ 1 สวนประกอบตาง ๆ ของระบบทางเดินหายใจ 8 รูปที่ 2 กลไกการตกคางของอนุภาคในรางกาย 15 รูปที่ 3 รายงานคาฝุน PM2.5 เฉลี่ยรายวัน (ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร) ของจังหวัดราชบุรี 16 บทที่ 4 ผลการดำเนินการ รูปที่ 4 กราฟแสดงการเปรียบเทียบการปงยางไกจากเตายางไกธรรมดากับเตาปงยางรักษโลก 18
1 บทที่ 1 บทนำ ความเปนมาและความสำคัญของปญหา ในอดีตการรับประทานอาหารแบบปงยางของคนไทยยังไมเปนที่นิยมมากนัก สวนใหญอาหารปงยางที่ รับประทานนั้นมักอยูในรูปแบบเนื้อสัตวหรือเครื่องในสัตวเสียบไมปงยางดวยเตาถาน ซึ่งในปจจุบันอาหาร ประเภทปงยางเริ่มมีความนิยมมากขึ้น สิ่งหนึ่งที่มักจะตามมากับการรับประทานอาหารประเภทปงยาง คือ การไดรับสัมผัสสารมลพิษจากการปงยางอาหาร โดยเฉพาะอยางยิ่งผูที่นิยมรับประทานอาหารปงยางแบบไม จำกัดจำนวนหรือที่เรียกวา “ บุฟเฟต (Buffet) ” ในรานหมูกระทะราคาประหยัดที่ไมมีเครื่องควบคุมควันจาก การปงยางซึ่งพบไดทั่วไป รานเหลานี้มักไมจำกัดเวลาในการรับประทาน ซึ่งกิจกรรมการปงยางโดยทั่วไปนิยม ใชเตาถาน ไมนิยมใชเตาไฟฟาหรือเตาแกส ปญหาที่ตามมา คือ ฝุนควันที่มีอนุภาคขนาดเล็ก และนอกจากนี้ยัง เปนแหลงกำเนิดของสารโพลีไซคลิกอะโรมาติกไฮโครคารบอน (Polycyclic aromatic hydrocarbon ; PAHs) ซึ่งเปนชนิดเดียวกับที่เกิดในควันไฟ ควันธูป ควันบุหรี่ ควันโรงงาน และครัวอื่น ๆ ที่เกิดจากการเผา ไหมที่ไมสมบูรณ จึงทำใหผูบริโภคหรือผูใหบริการไดรับสารมลพิษในอากาศเขาสูรางกายในปริมาณมาก จน อาจสงผลกระทบตอรางกายทั้งในระยะสั้นหรือระยะยาว ปญหามลพิษทางอากาศจากการรับประทานอาหารแบบปงยาง จึงเปนเรื่องที่สำคัญอยางหนึ่งที่ กอใหเกิดผลกระทบตอสุขภาพของมนุษยได โดยในอากาศสวนใหญมักจะพบฝุนควันที่เกิดจากการเผาไหมจาก การรับประทานอาหารแบบปงยาง การปงยางอาหารแตละชนิดกอใหเกิดฝุนขนาดเล็ก (เล็กกวา 10 ไมครอน) มากนอยแตกตางกัน โดยการปงยางอาหารประเภทเนื้อสัตวจะกอใหเกิดฝุนขนาดเล็กมากกวาการปงยาง อาหารประเภทผักผลไม (คมสันต แรงจบ, กาญจนา นาถะพินธุ, 2555) จากรายงานของสำนักโรคจากการ ประกอบอาชีพและสิ่งแวดลอมกรมควบคุมโรค พบวา สารมลพิษจากการปงยางอาหารกอใหเกิดฝุนควันที่มี อนุภาคขนาดที่เล็กกวา 2 ไมครอน ซึ่งเกิดจากเผาไหมในอาหารแบบปงยาง โดยฝุนควันที่เกิดจากสารมลพิษ จากการปงยางอาหารนั้น จะสงผลกระทบโดยตรงตอหลอดลมสวนปลายขนาดเล็ก (peripheral airway) และ ตกคางอยูในถุงลม ทำใหเกิดความผิดปกติของรางกาย เชน ถุงลมโปงพอง มะเร็งปอด เปนตน ในขณะที่ฝุน ขนาด 2-5 ไมครอน จะตกคางอยูบริเวณหลอดลมขนาดใหญสวนกลาง (Central airway) กอใหเกิดอาการตาง ๆ ตามมา เชน หอบหืด ภูมิแพ เปนตน สวนฝุนขนาดใหญกวา 10 ไมครอน จะติดอยูบริเวณจมูกเกือบทั้งหมด (วนิดา, 2551) สารมลพิษอากาศที่เกิดจากการปงยางมีหลายชนิด ทั้งในสถานะกาซและอนุภาค สารมลพิษในสถานะ กาซที่เกิดขึ้นในปริมาณมากขณะปงยางอาหาร ไดแก ไนโตรเจนไดออกไซด (NO2) ซัลเฟอรไดออกไซด (SO2)
2 สารอินทรียระเหยงาย (VOCs) เฮทเทอโรซัยคลิกเอมีนส (HCAs) กาซคารบอนมอนอกไซด (CO) และสารโพลี ไซคลิกอะโรมาติกไฮโดรคารบอน (PAHs) กาซเหลานี้เมื่อทำปฏิกิริยากันจะเปลี่ยนสถานะจากกาซไปเปน อนุภาคฝุนขนาดเล็ก หากไดรับสารเหลานี้เขาสูรางกายในปริมาณมากจะเปนอันตรายตอสุขภาพ นอกจากนี้ฝุน ขนาดเล็กยังเกิดจากการเผาไหมของเชื้อเพลิงที่ใชในการปงยาง และเกิดจากการปงยางอาหารจนไหมอีกดวย ฝุนขนาดเล็กเหลานี้ สามารถแขวนลอยอยูในอากาศไดเปนระยะเวลานาน และเปนอันตรายตอสุขภาพ เพราะ สามารถเขาสูระบบทางเดินหายใจและปอดของมนุษยได สำนักสิ่งแวดลอม สำนักงานกรุงเทพมหานคร (2565) ตระหนักถึงอันตรายตอสุขภาพของผูขายและ ผูบริโภคอาหารปงยาง จากการสำรวจของผูขายและผูบริโภคในการเก็บตัวอยางรานปงยางที่ไมมีเตาลดควันกับ รานปงยางที่มีเตาลดควัน พบวาสารเบนซีนที่พบตัวอยางในอากาศจากการปงยางทั้งสองเตา มีระดับความ เขมขน <0.03 สวนในลานสวน นอกจากนี้ยังพบสารอินทรียระเหยงายที่เกิดจากเตาปงยางไมลดควัน 6.66 สวนในลานสวน และจากเตาปงยางที่ลดควัน 1.93 สวนในลานสวน ในดานอัตราการปลอยสารมลพิษประเภท อินทรียระเหยงาย พบวาการปงยางไกที่ไมมีเตาลดควัน มีอัตราการปลดปลอย 23.9 กรัมตอกิโลกรัม และปง ยางไกที่มีเตาลดควันมีอัตราการปลดปลอยเทากับ 5.2 กรัมตอกิโลกรัม โดยเฉพาะอยางยิ่งชุมชนหนองออ มีการประกอบอาชีพคาขายที่เกี่ยวของกับการปงยาง เชน ไกยาง หมูยาง เปนตน ซึ่งปญหาที่พบไดอยางชัดเจนนั้นคือ มลภาวะควันในอากาศที่เกิดจากการปงยาง สงผลให ชุมชนไดรับความเดือดรอนจากการสูดควันเขาสูรางกาย ซึ่งมีผลกระทบโดยตรงตอการทำงานของอวัยวะใน ระบบหายใจ ดังนั้นคณะผูจัดทำจึงไดดำเนินการรวมกับคุณครูที่ปรึกษาในเรื่องของการแกไขปญหาที่เกิดขึ้นขั้น เบื้องตนดวยการสรางสิ่งประดิษฐเครื่องปงยางรักษโลก เพื่อชวยเหลือชุมชนใหมีการประกอบอาชีพคาขายที่ เกี่ยวของกับการปงยางไดลดภาวะของควันที่เกิดขึ้นจากการปงยาง อีกทั้งไดใชเวลาในการปงยางนอยลงจาก การปงยางแบบเดิม ๆ ซึ่งวัสดุที่ใชในการประดิษฐเปนวัสดุอุปกรณที่หาไดงาย เหลือใช ไมสิ้นเปลือง ประดิษฐ ไดงาย และใชประโยชนไดดี วัตถุประสงค 1. เพื่อศึกษาประสิทธิภาพการทำงานของเครื่องปงยางรักษโลก 2. เพื่อประดิษฐเครื่องปงยางรักษโลกที่มีประสิทธิภาพดานการประหยัดพลังงานและอนุรักษ สิ่งแวดลอม 3. เพื่อพัฒนาและตอยอดเครื่องปงยางรักษโลกสูชุมชน สมมติฐาน เครื่องปงยางรักษโลกใชเวลาในการปงยางไดเร็วกวาเครื่องปงยางทั่ว ๆ ไป
3 ตัวแปรที่ใชศึกษา ตัวแปรตน เครื่องปงยางรักษโลก ตัวแปรตาม ระยะเวลาในการปงยาง ตัวแปรควบคุม ปริมาณเชื้อเพลิง ชนิดของอาหารที่ใชปงยาง ขอบเขตการศึกษา ระยะเวลาดำเนินการ 1 สิงหาคม - 30 พฤศจิกายน 2566 แผนปฏิบัติงาน ขั้นตอนในการทำโครงงาน ระยะเวลาดำเนินการ ผูรับผิดชอบ ขั้นตอนวางแผน 1. คิดชื่อโครงงาน 2. ลงมติเลือกหัวขอโครงงาน 3. ปรึกษาครูที่ปรึกษาโครงงาน 1 – 4 ส.ค. 66 7 – 11 ส.ค. 66 15 – 31 ส.ค. 66 มาริดา ศิริเลิศ, ลลิตา บุญสม, อัญชณา รอดเทศ ขั้นเตรียม 1. หาวัสดุที่ตองใช 2. เลือกสถานที่ในการทำโครงงาน 3. แบงเวลาในการทำโครงงาน 1 – 29 ก.ย. 66 มาริดา ศิริเลิศ, ลลิตา บุญสม, อัญชณา รอดเทศ ขั้นดำเนินการ 1. ลงมือทำผลิตภัณฑ 2. แกไขจุดบกพรอง 2 – 11 ต.ค. 66 30 ต.ค. – 17 พ.ย. 66 มาริดา ศิริเลิศ, ลลิตา บุญสม, อัญชณา รอดเทศ ขั้นประเมินผล 1. ขยายผลการดำเนินการสูชุมชน 2. ประเมินผลความพึงพอใจของ ผูบริโภค 20 พ.ย. – 1 ธ.ค. 66 6 – 15 ธ.ค. 66 มาริดา ศิริเลิศ, ลลิตา บุญสม, อัญชณา รอดเทศ ตัวแปรตน เครื่องปงยางรักษโลก ตัวแปรตาม ระยะเวลาในการปงยาง
4 ประโยชนที่คาดวาจะไดรับ 1. ไดเครื่องมืออุปกรณที่ชวยลดมลภาวะในอากาศเพื่อสามารถนำไปใชประกอบอาชีพคาขายที่ เกี่ยวของกับการปงยาง 2. ไดศึกษาและประยุกตใชเครื่องปงยางรักษโลกที่มีประสิทธิภาพดานการประหยัดพลังงานและ อนุรักษสิ่งแวดลอม 3. ไดพัฒนาและตอยอดเครื่องปงยางรักษโลกสูชุมชนใหมีอาชีพและรายได
5 บทที่ 2 เอกสารที่เกี่ยวของ ความหมายของฝุนละออง ฝุนละออง หมายถึง อนุภาคของแข็ง และหยดละอองของเหลวที่แขวนลอยแพรกระจายอยูในอากาศ อนุภาคเหลานี้จะมีชนิดและขนาดที่แตกตางกัน โดยทั่วไปมีขนาดตั้งแต 100 ไมครอนลงมา ฝุนละอองสามารถ กอใหเกิดผลกระทบตอสุขภาพของคน สัตว พืช สิ่งกอสราง และการคมนาคมขนสงอันเนื่องมาจากการบดบัง ทัศนวิสัย ประเทศตาง ๆ จึงไดมีการกำหนดคามาตรฐานฝุนละออง ในบรรยากาศขึ้น องคการพิทักษ สิ่งแวดลอมแหงสหรัฐอเมริกา (US Environmental Protection Agency; US EPA) กำหนดคามาตรฐานของ ฝุนแขวนลอยทั้งหมด (Total suspended particle ; TSP) และฝุนขนาดเล็กกวา 10 ไมครอน (PM10) แต เนื่องจากฝุนละอองขนาดเล็ก เปนอันตรายตอสุขภาพมากกวาฝุนแขวนลอยทั้งหมด เพราะมีขนาดเล็กสามารถ ผานเขาไปถึงระบบทางเดินหายใจได ดังนั้น US EPA จึงไดยกเลิกคามาตรฐานฝุนแขวนลอยทั้งหมด และ กำหนดคามาตรฐานฝุนละอองขนาดเล็ก 2 ขนาด ไดแก ฝุนขนาดเล็กกวา 10 ไมครอน (PM10) และฝุนขนาด เล็กกวา 2.5 ไมครอน (PM2.5) ซึ่งในประเทศไทย โดยกรมควบคุมมลพิษไดมีการใหความหมายของฝุนละออง 2 ชนิดนี้ไวดังนี้ (กรมควบคุมมลพิษ, 2558) PM10 หมายถึง ฝุนละอองขนาดเล็กที่มีเสนผานศูนยกลางตั้งแต 10 ไมครอน ลงมา PM2.5 หมายถึง ฝุนละอองขนาดเล็กที่มีเสนผานศูนยกลางตั้งแต 2.5 ไมครอน ลงมา ฝุนละอองขนาดเล็กมีผลกระทบตอสุขภาพเปนอยางมาก เมื่อหายใจเขาไปในปอดจะเขาไปอยูใน ระบบทางเดินหายใจสวนลาง ในสหรัฐอเมริกาพบวา ผูที่ไดรับ PM10 ในระดับหนึ่งจะทำใหเกิดโรคหอบหืด และ PM2.5 ในบรรยากาศมีความสัมพันธกับอัตราการเพิ่มของผูปวยที่เปนโรคหัวใจและโรคปอดที่เขามารักษา ตัวในหองฉุกเฉิน เพิ่มอาการของโรคทางเดินหายใจ ลดประสิทธิภาพการทำงานของปอดและเกี่ยวโยงกับการ เสียชีวิตกอนวัยอันควร โดยเฉพาะผูปวยสูงอายุ ผูปวยโรคหัวใจ ผูปวยโรคหอบหืด และเด็กจะมีอัตราเสี่ยงสูง กวาคนวัยอื่น (กรมควบคุมมลพิษ, 2558) ฝุนละอองเปนปญหามลพิษอากาศที่สำคัญอันดับหนึ่งของทุก ๆ จังหวัด ซึ่งในป พ.ศ. 2541 ธนาคารโลกไดใหทุนสนับสนุนการศึกษา เรื่องผลกระทบตอสุขภาพอนามัยของคน โดยระดับของฝุนละออง ขนาดเล็กมีผลกระทบตอสุขภาพอนามัยของประชากร ในระดับความรุนแรงใกลเคียงกับผลการศึกษาของ ประเทศตาง ๆ ทั่วโลก (นพภาพร พานิช, แสงสันติ์ พานิช, 2550)
6 ลักษณะของฝุนละออง ฝุนละออง มีความหมายรวมถึงอนุภาคของแข็งและหยดละอองของเหลวที่แขวนลอยกระจายใน อากาศ อนุภาคที่แขวนลอยอยูในอากาศนี้ บางชนิดก็มีขนาดใหญ และมีสีดำจนมองเห็นเปนเขมาและควัน บาง ชนิดก็มีขนาดเล็กมากจึงมองดวยตาเปลาไมเห็น และเปนสารที่มีความหลากหลายทางดานกายภาพ และ องคประกอบทางเคมี ฝุนละอองที่มีอยูในบรรยากาศรอบ ๆ ตัวเรา มีขนาดตั้งแต 0.002 ไมครอน (เปนกลุม ของโมเลกุลที่มองดวยตาเปลาไมเห็นตองใชกลองจุลทรรศนแบบอิเล็กตรอน) ไปจนถึงฝุนที่ขนาดใหญกวา 500 ไมครอน (ฝุนที่มองเห็นดวยตาเปลามีขนาดตั้งแต 50 ไมครอนขึ้นไป) ฝุนละอองที่แขวนลอยอยูในอากาศได นานจะเปนฝุนละอองขนาดเล็ก (เสนผานศูนยกลางต่ำกวา 10 ไมครอน) เนื่องจากมีความเร็วในการตกตัวต่ำ หากมีแรงกระทำจากภายนอกเขามามีสวนเกี่ยวของ เชน การไหลเวียนของอากาศ กระแสลม เปนตน จะแขวนลอยในอากาศไดนานมากขึ้น ฝุนละอองที่มีขนาดใหญ (ขนาดเสนผานศูนยกลางใหญกวา 100 ไมครอน) อาจแขวนลอยอยูในบรรยากาศไดเพียง 2 -3 นาที แตฝุนละอองที่มีขนาดเล็ก โดยเฉพาะขนาดเล็ก กวา 0.5 ไมครอนอาจแขวนลอยอยูในอากาศไดนานเปนป(กรมควบคุมมลพิษ, 2554) ฝุนละอองสามารถกอใหเกิดผลกระทบตอสุขภาพอนามัยของคน สัตว พืช เกิดความเสียหายตออาคาร บานเรือน ทำใหเกิดความเดือดรอนรำคาญตอประชาชน บดบังทัศนะวิสัย ทำใหเกิดอุปสรรคในการ คมนาคมขนสง (นพภาพรและคณะ, 2547) ประเภทของฝุนละออง ฝุนละอองในบรรยากาศอาจแยกไดเปนฝุนละอองที่เกิดขึ้นและแพรกระจายสูบรรยากาศจาก แหลงกำเนิดโดยตรง และฝุนละอองซึ่งเกิดขึ้นโดยปฏิกิริยาตาง ๆ ในบรรยากาศ เชน การรวมตัวดวยปฏิกิริยา ทางฟสิกส ปฏิกิริยาทางเคมี หรือปฏิกิริยาเคมีแสง (Photochemical reaction) ฝุนละอองที่เกิดขึ้นเหลานี้จะ มีชื่อเรียกตางกันไปตามลักษณะการรวมตัวฝุนละออง เชน ควัน (Smoke) ฟูม (Fume) หมอก (Fog) น้ำคาง (Mist) เปนตน ฝุนละอองอาจเกิดจากธรรมชาติ เชน ฝุนดินทราย หรือเกิดจากแหลงกำเนิดที่มนุษยสรางขึ้น เชน ควันดำจากทอไอเสียรถยนต การจราจร และการอุตสาหกรรม เปนตน US EPA แบงประเภทฝุนออกเปน 2 ชนิด ไดแก ฝุนละเอียด (Fine particle) และฝุนหยาบ (Coarse particle) (US EPA, 2016) ฝุนละเอียด (Fine particle) ฝุนละเอียด เปนฝุนละอองที่มีเสนผานศูนยกลางเล็กกวา 2.5 ไมครอน มีแหลงกำเนิดจากไอ เสียของรถยนต โรงไฟฟา โรงงานอุตสาหกรรม ควันที่เกิดจากหุงตมอาหารโดยใชฟน เปนตน นอกจากนี้กาซซัลเฟอรไดออกไซด (SO2) ไนโตรเจนไดออกไซด (NOx) และสารอินทรียระเหยงาย (VOCs) สามารถทำปฏิกิริยากับสารอื่นในอากาศ ทำใหเกิดเปนฝุนละเอียดได ฝุนชนิดนี้มีชวงเวลาที่ แขวนอยูในอากาศเปนระยะเวลายาวนาน และสามารถเคลื่อนที่ไปไดไกลประมาณ 100-1,000 กิโลเมตร จากแหลงกำเนิด โดยมีแนวโนมที่จะแพรกระจายอยางสม่ำเสมอ
7 ฝุนหยาบ (Coarse particle) ฝุนหยาบ เปนฝุนละอองที่แขวนลอยอยูในอากาศไดนานมีขนาดเสนผานศูนยกลาง 2.5-10 ไมครอน เนื่องจากมีความเร็วในการตกตัวต่ำ และจะแขวนลอยอยูในอากาศไดนานขึ้นหากมีแรง กระทำจากภายนอกเขามามีสวนเกี่ยวของ เชน การไหลเวียนของอากาศ กระแสลม เปนตน องคประกอบของฝุนละออง องคประกอบของฝุนละอองจะแตกตางกันออกไปขึ้นอยูกับแหลงกำเนิดของฝุน (ตารางที่ 1) ฝุน ละอองที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ เชน ฝุนละอองที่มาจากเศษหินทราย เศษซากพืชซากสัตว โดยการพัดพาของลม การระเบิดของภูเขาไฟ ไฟไหมปา รวมถึงแรธาตุตาง ๆ ที่เกิดจากการสลายตัว ฯลฯ สวนฝุนละอองที่เกิดจาก การกระทำของมนุษย เชน ฝุนที่มีองคประกอบของซัลเฟอรที่มาจากกระบวนการเผาไหมที่ไมสมบูรณ ฝุนที่มี องคประกอบของตะกั่วที่มาจากโรงงานผลิตเครื่องใชไฟฟา เปนตน ฝุนละอองที่เกิดจากการกระทำของมนุษย จะมีอันตรายตอสิ่งมีชีวิตมากกวาฝุนละอองที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ เนื่องจากฝุนสวนใหญมาจากโรงงาน อุตสาหกรรมทั้งสิ้น (สุชณะ บอคำ, 2556) ตารางที่ 1 องคประกอบของฝุนละอองจากแหลงกำเนิดประเภทตาง ๆ ที่ องคประกอบ แหลงกำเนิด 1. สารประกอบคารบอน กระบวนการเผาไหม 2. สารประกอบอินทรีย เชน ไดออกซิน ไดเบนโซแรนส กระบวนการเผาไหมที่ไมสมบูรณใและเบนซิน 3. เกลือแอมโมเนีย การทำใหเปนกลางของกรดในอากาศ 4. เกลือโซเดียมและแมกนีเซียมคลอไรด ทะเล 5. แคลเซียมซัลเฟต วัสดุกอสราง เชน หิน ดิน ทราย 6. ซัลเฟต การเติมออกซิเจนของซัลเฟอรไดออกไซด 7. ไนเตรท การเติมไนโตรเจนของไนโตรเจนไดออกไซด 8. ตะกั่ว น้ำมันที่มีสารตะกั่ว 9. แรธาตุตาง ๆ ดิน ที่มา: (ศรีรัตน ลอมพงษ, เฉลิมชัย ชัยกิตติกรณ, 2554) ผลกระทบของฝุนละอองตอสุขภาพอนามัย การหายใจเอาฝุนละอองที่มีขนาดใหญกวา 15 ไมครอน เขาไปในระบบทางเดินหายใจ รางกายจะดัก จับไวที่ระบบทางเดินหายใจสวนตนคือจมูกและลำคอและจะขับออกมาพรอมกับเสมหะ จึงไมสงผลกระทบตอ รางกายมากนัก โดยจะเกิดอาการไอ จาม เทานั้น สวนฝุนละอองที่มีขนาดเล็กกวา 10 ไมครอน โดยเฉพาะ อยางยิ่งฝุนที่มีขนาดเล็กกวา 2.5 ไมครอน จะเปนอันตรายตอสุขภาพอนามัย เนื่องจากสามารถแทรกตัวเขาไป ถึงระบบทางเดินหายใจสวนลาง และเขาสูเนื้อเยื่อปอดได อวัยวะในระบบทางเดินหายใจสวนลางมีหนาที่เปน
8 ทางผานของอากาศกอนเขาสูปอด อากาศที่เขาไปถึงหลอดลมฝอยจะสัมผัสกับถุงลมปอด ซึ่งเปนบริเวณที่มี การแลกเปลี่ยนกาซเกิดขึ้น จึงสามารถนำสารอันตรายเขาสูรางกาย โดยกลุมเสี่ยงที่จะไดรับผลกระทบ ไดแก เด็ก ผูสูงอายุ และผูที่มีโรคประจำตัวเกี่ยวกับระบบทางเดินหายใจ เชน โรคปอด ไขหวัดใหญ และโรคหอบหืด เปนตน สวนประกอบตาง ๆ ของระบบทางเดินหายใจแสดงดังรูปที่ 1 รูปที่ 1 สวนประกอบตาง ๆ ของระบบทางเดินหายใจ ที่มา: (สุธิสา ลามชาง, 2556) คามาตรฐานคุณภาพอากาศสำหรับฝุนละออง คามาตรฐานฝุนละอองในอากาศนำมาใชเปนเครื่องชี้วัดสภาพปญหามลพิษในอากาศ เพื่อให ประชาชนสามารถเขาใจสถานการณปญหาดานมลพิษอากาศที่เกิดขึ้นวามีความเสี่ยงตอสุขภาพมากนอย เพียงใด รวมถึงระดับความเปนอันตรายตอสิ่งแวดลอมจากการปนเปอนมลพิษในรูปแบบตาง ๆ คามาตรฐาน คุณภาพอากาศสำหรับฝุนละอองแบงออกตามขนาดของอนุภาคฝุนละออง ไดแก TSP PM10 PM4 และ PM2.5 และสามารถแบงตามคาเฉลี่ยความเขมขนตามเวลาออกเปน 3 คา ไดแก คาเฉลี่ย 8 ชั่วโมง คาเฉลี่ย 24 ชั่วโมง และคาเฉลี่ย 1 ป โดยคาเฉลี่ยความเขมขนตามเวลาใชเพื่อสถานการณ PM2.5 ที่เกิดขึ้นภายในจังหวัดราชบุรี ศึกษาผลกระทบที่มีตอสุขภาพอนามัยของคนจากการไดรับสัมผัสฝุนละอองในระยะเวลาตาง ๆ ซึ่งจะแสดงให เห็นอาการเจ็บปวยของคน (กรมควบคุมมลพิษ, 2558) คามาตรฐานคุณภาพอากาศสำหรับฝุนละอองที่กำหนด โดนหนวยงานตาง ๆ แสดงดังตารางที่ 2 ตารางที่ 2 คามาตรฐานของฝุน, มิลลิกรัมตอลูกบาศกเมตร ที่ หนวยงาน ประเภท PM10 PM2.5 1. US EPA1 ในบรรยากาศ 0.15 (24 ชม.) 0.035 (24 ชม.) 0.012 (1 ป)
9 ที่ หนวยงาน ประเภท PM10 PM2.5 2. WHO2 ในบรรยากาศ 0.05 (24 ชม.) 0.02 (1 ป) 0.025 (24 ชม.) 0.010 (1 ป) 3. กรมควบคุมมลพิษ3 ในบรรยากาศ 0.120 (24 ชม.) 0.050 (1 ป) 0.050 (24 ชม.) 0.025 (1 ป) 4. กระทรวงมหาดไทย4 ในอาคาร 5 - 5. กรมอนามัย5 ในอาคาร 0.050 (8 ชม.) 0.035 (8 ชม.) ที่มา: 1(US EPA, 2011), 2(WHO, 2006), 3(กรมควบคุมมลพิษ, 2558), 4(กระทรวงมหาดไทย, 2520); 5( กรมอนามัย, 2559) สารมลพิษอากาศที่เกิดจากการปงยางอาหาร การปงยางอาหารกอใหเกิดสารมลพิษทางอากาศมากมายหลายชนิด ทั้งที่อยูในสถานะกาซและ อนุภาค สารมลพิษเหลานี้กอใหเกิดผลกระทบที่เปนอันตรายตอสุขภาพ ถาไดรับสัมผัสเปนเวลานาน จำเปนตองไดรับการควบคุมเพื่อลดผลกระทบที่จะเกิดขึ้นกับรางกาย ในบทนี้จะกลาวถึงสารมลพิษอากาศชนิด ตาง ๆ ที่เกิดขึ้นจากการประกอบอาหารดวยวิธีการปงยางที่กอใหเกิดมลพิษหลายชนิด ฝุนละออง (Particulate matter) ฝุนละออง (Particulate matter) หมายถึง อนุภาคของแข็งและหยดละอองของเหลวที่ แขวนลอยกระจายในอากาศอนุภาคที่แขวนลอยอยูในอากาศนี้บางชนิดมีขนาดใหญและมีสีดำจน มองเห็นเปนเขมาและควัน แตบางชนิดมีขนาดเล็กมากจนมองดวยตาเปลาไมเห็น ฝุนละอองที่ แขวนลอยในบรรยากาศโดยทั่วไปมีขนาดตั้งแต 100 ไมครอนลงมา และจะกอใหเกิดผลกระทบตอ สุขภาพอนามัยของคน สัตว พืช เกิดความเสียหายตออาคารบานเรือนทำใหเกิดความเดือดรอน รำคาญตอประชาชน บดบังทัศนวิสัยทำใหเกิดอุปสรรคในการคมนาคมขนสงอีกดวย (นพภาพร พานิช, แสงสันติ์ พานิช, 2550) ซึ่งการศึกษาในครั้งนี้สนใจเฉพาะฝุนละอองขนาดเล็กกวา 2.5 ไมครอน และ 10 ไมครอน เทานั้น ฝุนขนาดเล็กกวา 2.5 ไมครอน ฝุนขนาดเล็กกวา 2.5 ไมครอน เปนอนุภาคของแข็งที่อยูในสภาพกึ่งระเหย โดนสวนใหญฝุน ละอองประเภทนี้จะมีสวนประกอบของอนุภาคที่เกิดจากปฏิกิริยาเคมีทุติยภูมิที่อยูในบรรยากาศ เนื่องจากกาซตาง ๆ ที่เกิดจากกระบวนการเผาไหมเชื้อเพลิง เมื่อออกสูบรรยากาศจะเปลี่ยนรูปโดย ปฏิกิริยาทางเคมี และทางฟสิกสเกิดการเปลี่ยนแปลงจากสภาวะกาซไปอยูในรูปของอนุภาค (Gas-toparticle conversion) (กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข ม.ป.ป.) Yun-Chun Li, Man Shu (2015) ไดศึกษาเกี่ยวกับการปลดปลอย PM2.5จากกิจกรรมการ ปรุงอาหารบริเวณรานอาหารขางทางในมณฑลเสฉวน ประเทศจีน โดยวัตถุประสงคในการศึกษาครั้งนี้
10 เพื่อหาปริมาณ PM2.5 ที่เกิดขึ้นจากการทำอาหารที่แตกตางกัน ไดแก เนื้อยาง และปลายาง ในราน บารบีคิว และรานปลายางวานโจว ซึ่งทั้ง 2 รานนี้ใชถานเปนเชื้อเพลิง ทำการเก็บตัวอยางจากปลอง ทอดูดควันที่ระยะหาง 1 เมตร เปนเวลา 2-4 ชั่วโมง พบวา ความเขมขนของ PM2.5 จากรานยางเนื้อ และรานยางปลา มีคาเทากับ 1,007±340 และ 493±176 ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร ตามลำดับ จากผลการศึกษาเห็นไดวา การยางเนื้อกอใหเกิด PM2.5 มากกวาการยางปลา เพราะเนื้อมีปริมาณ ไขมันสูง เวลายางไขมันที่อยูในเนื้อจะละลายออกมา และหยดลงบนถานที่อยูดานลาง ทำใหเกิดการ เผาไหมที่ไมสมบูรณ ซึ่งเปนสาเหตุหนึ่งของการปลดปลอย PM2.5 See and Rajasekhar Balasubramanian, (2008) ทำการศึกษาและเปรียบเทียบความ เขมขนของ PM2.5 ที่เกิดขึ้นจากวิธีการทำอาหาร 5 วิธีที่แตกตางกัน ไดแก การอบดวยไอน้ำ การตม การผัด การทอดโดยใชน้ำมันเล็กนอยและการทอดแบบน้ำมันลอย พบวา การทอดแบบน้ำมันลอย กอใหเกิด PM2.5 มากที่สุด คือ มีคาเทากับ 190±20 ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร รองลงมาคือ การ ทอดโดยใชน้ำมันเล็กนอย การผัด การตม และการอบดวยไอน้ำ โดยพบคาความเขมขนของ PM2.5 มี คาเทากับ 130±15 120±13 81.4±9.3 และ 65.7±7.6 ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร ตามลำดับ ฝุนขนาดเล็กกวา 10 ไมครอน ฝุนขนาดเล็กกวา 10 ไมครอน ไดแก ฝุน (Dust) ควัน (Smoke) ฟูม (Fume) เขมา (Soot) อนุภาคเหลานี้ประกอบดวยสารมลพิษหลายชนิดผสมผสานกัน และมีองคประกอบทางเคมีที่แตกตาง กัน ฝุนละอองขนาดเล็กกวา 10 ไมครอน เมื่อเขาสูระบบทางเดินหายใจจะเกาะตัวหรือตกลงในสวน ตาง ๆ ของระบบทางเดินหายใจ และสามารถเดินทางเขาไปถึงระบบทางเดินหายใจสวนลึกได (วนิดา จีนศาสตร 2551) อินจิรา นิยมธูร, สุนันทา จิตประพันธ(2546) ไดศึกษาความเขมขนของ PM10 ที่เกิดจากการ ประกอบอาหารในรานอาหารประเภทปงยางในหางสรรพสินคา และเสนอแนวทางการแกไข การ จัดการลดมลพิษที่เกิดขึ้น คณะผูวิจัยไดเลือกรานอาหารประเภทปงยางที่ตั้งอยูในหางสรรพสินคาที่มี ขนาดพื้นที่ไมเกิน 200 ตารางเมตร และมีการใชระบบปรับอากาศรวมกับพื้นที่ทั่วไป ซึ่งหองครัวแยก ออกจากพื้นที่ใหบริการลูกคา โดยใชเตาไฟฟาและเตาถานในการปงยางอาหารประเภทละ 1 อยาง ทำการตรวจวัด PM10 ดวยเครื่อง DataRam Portable Real-Time Aerosol Monitor โดยเก็บ ตัวอยางอากาศบริเวณกลางพื้นที่บริการทั้งหมด ชวงเวลาที่เก็บคือ 10.00-22.00 น. โดยเก็บตัวอยาง ทุก ๆ 1 ชั่วโมง เปนเวลา 7 วัน จากผลการตรวจวัด พบวา รานที่ใชเตาไฟฟามีคาความเขมขนของ PM10 สูงสุดเทากับ 0.236 มิลลิกรัมตอลูกบาศกเมตร และต่ำสุดเทากับ 0.016 ไมโครกรัมตอลูกบาศก เมตร และรานที่ใชเตาถาน มีคาความเขมขนของ PM10 สูงสุดเทากับ 0.467 มิลลิกรัมตอลูกบาศก เมตร และต่ำสุดเทากับ 0.020 ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร สรุปวา เตาถานไมเหมาะสมในการใชปง ยางอาหารเพราะอาจจะกอใหเกิดมลพิษทางอากาศจากการเผาไหมที่เปนอันตรายตอสุขภาพ ควรหัน ไปใชเตาไฟฟาในการปงยางแทน เนื่องจากเตาไฟฟาสามารถควบคุมอุณหภูมิความรอนได ทำให อาหารไมสุกจนเกินไปหรือไมไหม แตสำหรับเตาถานการควบคุมอุณหภูมิใหคงที่อาจเปนไปไดยาก จึง
11 ทำใหคาที่ไดแปรปรวนมาก ควรมีการติดตั้งระบบระบายอากาศที่มีทอดูด โดยติดตั้งบริเวณดานขาง หรือดานหนาของเตา มีระบบเตือนกาซพิษเพื่อเฝาระวัง และมีมาตรการแกไขเกิดขึ้น เชน การลด มลพิษจากแหลงกำเนิดทันที ตรวจสอบอาหารที่อยูบนเตาไมใหทิ้งไวจนไหม ถานที่เติมตองไมมีควัน มี การตรวจสุขภาพประจำปของพนักงาน และมีการวิเคราะหปญหาคุณภาพอากาศในอาคารของ รานอาหารปงยาง เปนตน โพลีไซคลิกอะโรมำติกไฮโดรคำรบอน (Polycyclic aromatic hydrocarbons;PAHs) PAHs เปนกลุมสารประกอบไฮโดรคารบอนที่มีเฉพาะอะตอมของไฮโดรเจนและคารบอน มี ลักษณะเปนของแข็ง สีขาว หรือสีเหลืองออนปนเขียว สาร PAHs เกิดขึ้นจากการเผาไหมที่ไมสมบูรณ ของถานหิน น้ำมันและกาซ การเผาขยะ กระบวนการในโรงงานอุตสาหกรรม จากเครื่องยนต หรือ สารอินทรียอื่น ๆ นอกจากนี้ยังสามารถเกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ สาร PAHs บางชนิดเมื่อเขาสู สิ่งแวดลอมจะถูกสลายดวยแสงแดด และบางชนิดจะถูกยอยสลายทางชีวภาพโดยแบคทีเรียและเชื้อ ราได (เกศศินี อุนะพำนัก, เดซี่ หมอกนอย, 2557) สารโพลีไซคลิกอะโรมาติกไฮโดรคารบอน จัดเปนสารมลพิษในสิ่งแวดลอมที่มีความเปนพิษ ระดับตน ๆ เนื่องจากสารชนิดนี้เปนสารพิษที่มีความคงตัวในสิ่งแวดลอมสูง จึงสงผลใหสิ่งมีชีวิตไดรับ สัมผัสและการสะสมในรางกายท าใหเกิดเปนอันตรายได เนื่องมาจากสาร PAHs เปนสารที่มีฤทธิ์ใน การกอการกลายพันธและกอมะเร็ง สามารถแบงตามฤทธิ์กอมะเร็งไดเปน 2 กลุม คือ กลุมกอมะเร็ง และกลุมไมกอมะเร็ง อันตรายที่ไดรับจะรุนแรงมากนอยขึ้นอยูกับปริมาณและระยะเวลาที่ไดรับสัมผัส ดวย นอกจากนี้แลวสาร PAHs ยังสามารถเขาสูรางกายไดหลายทางทั้งทางการรับประทาน หรือการ หายใจ อาการจะไมรุนแรงมากนักถาไดรับในปริมาณที่เล็กนอย Farhadian Afsaneh, S. Jinap (2010) ไดศึกษา PAHs ที่เกิดขึ้นจากการปงยางหรือบารบี คิว โดยตรวจวัดสาร PAHs ในอากาศจากการปงยางเนื้อสะเตะ และไก ในรานอาหารที่ประเทศ มาเลเซีย พบวา การยางเนื้อสะเตะกอใหเกิดความเขมขนของ PAHs เทากับ 132 นาโนกรัมตอกรัม และการยางไกกอใหเกิดความเขมขนของ PAHs เทากับ 3.15 นาโนกรัมตอกรัม Michiko Koyano, Shigeru Mineki (2001) ไดศึกษาเกี่ยวกับการปลดปลอยสาร PAHs ที่ ดูดซับบนอนุภาคฝุนจากการปงยางปลาแม็คเคอเรลในประเทศญี่ปุน โดยทำการตรวจสอบหาความ เขมขนของสาร PAHs ในฝุนขนาดตาง ๆ 3 ชวงขนาด ไดแก PM10 PM10-2.5และ PM2.5 พบวา สาร PAHs สามารถดูดซับบนอนุภาคฝุนขนาดเล็กไดมากที่สุดคือ PM2.5และยังพบอีกวา ความเขมขนของ สาร PAHs ไมไดลดลงตามระยะหางจากเตาปงยาง Saito, Nobuyuki Tanaka (2014) ไดศึกษาเกี่ยวกับความเขมขนของสาร PAHs โดยการ จำแนกตามขนาดของฝุนที่เกิดขึ้นจากการประกอบอาหารดวยความรอน พบวา สาร PAHs ที่ตรวจวัด ไดอยูในควันจากการปงยางอาหาร ซึ่งจะมีมากในอาหารประเภทที่มีไขมันสูง สาร PAHs ที่เกิดขึ้นจาก การปงอยางอาหารเปนสารที่มีน้ำหนักโมเลกุลสูง ไดแก ฟแนนธรีน (Phenanthrene) ฟลูออแรนธีน (Fluoranthene) และไพรีน (Pyrene) สารเหลานี้แตละตัวจะมีจำนวนวงแหวนไมเทากัน ถาสารตัวใด
12 มีจำนวนวงแหวน 5-7 วงจะมีคาเพิ่มขึ้นเมื่อขนาดของฝุนละอองลดลง ซึ่งแสดงใหเห็นวา สาร PAHs สามารถดูดซับอยูบนอนุภาคของฝุนละอองได โดยเฉพาะฝุนละอองที่มีขนาดเล็กกวา 0.43 ไมครอน และนอกจากนี้ยังพบวา กวารอยละ 90 ของสาร PAHs ที่เกิดจากการปงยางอาหารสามารถเขาไปถึง ถุงลมปอดได ซึ่งจะเปนอันตรายตอสุขภาพอยางรายแรง สารอินทรียระเหยงาย (Volatile organic compound; VOCs) สารอินทรียระเหยงาย มักจะพบในควันจากการปงยางเนื้อสัตว ซึ่งจะเกิดจากการเผาไหมของ เชื้อเพลิงทุกชนิด ไมวาจะเปนถานหรือกาซปโตรเลียมเหลว (LPG) Ehsanul Kabir and Ki-Hyun Kim (2011) ไดศึกษาการเผาไหมถานจากการทำบารบีคิว ซึ่ง เปนแหลงที่กอใหเกิดสารอินทรียระเหยงาย โดยทำการศึกษาถานที่ผลิตจาก 4 ประเทศ ไดแก เกาหลี ใต อินโดนีเซีย จีน และมาเลเซีย ผลการศึกษาพบวา เบนซีนมีคาความเขมขนเทากับ 98.7+183 พีพีบี โทลูอีนมีคาความเขมขนที่ตรวจพบสูงที่สุดคือเทากับ 116+444 พีพีบี เอธิลเบนซีนพบเทากับ 22.7+49.4 พีพีบี และเมตา,พารา-ไซลีน พบเทากับ 20.7+13.9 พีพีบี ซึ่งจากการศึกษาในครั้งนี้ พบวาความเขมขนที่พบทั้งหมดอยูในระดับต่ำกวาคาความเขมขนแนะนำของสารที่ใหใชเปนขีดจำกัด ความปลอดภัยในการท างานในชวงเวลาใดเวลาหนึ่งของ OSHA Célia A. Alves, Margarita Evtyugina (2014) ศึกษาอัตราการปลดปลอยสารอินทรีย ระเหยงายจากปลองระบายอากาศของรานอาหารภายในโรงอาหารของมหาวิทยาลัยอาเวโร ประเทศ โปรตุเกส โดยเก็บตัวอยางจากรานไกยางและรานหมูยางในเวลาอาหารกลางวันและอาหารเย็น ซึ่ง เปนรานอาหารที่ใชเตาไฟฟาและเตาแกส จากการศึกษาพบวา เบนซีนที่ปลดปลอยจากรานไกยางและ รานหมูยาง มีคาความเขมขนเทากับ 201 และ 178 กิโลกรัมตอป ตามลำดับ ผลจากการศึกษายัง แสดงใหเห็นวา เบนซีนที่ปลดปลอยออกมาจากรานไกยางและรานหมูยางมีคาสูงเมื่อเทียบกับปริมาณ ที่ปลอยจากยานพาหนะหรือแหลงมลพิษอื่น Hekap Kim and Se-bin Lee (2012) ไดศึกษาและตรวจวัดเกี่ยวกับสารมลพิษทางอากาศ ภายนอกอาคารของรานอาหารปงยางที่ปลดปลอย VOCs เชน สารกลุม BTEX ไดแก เบนซีน (Benzene) โทลูอีน (Toluene) เอธิลเบนซีน (Ethylbenzene) และไซลีน (Xylenes) โดยทำการสุม ตรวจวัดในรานอาหารที่ใชเตาถานในการปงยางอาหารจำนวน 20 รานในประเทศเกาหลี พบวา คา ความเขมขนเฉลี่ยของสารกลุม BTEX ในรานอาหารที่ใชเตาถานในการปงยางมีคาเทากับ 5.47 ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร และรานอาหารที่ไมใชเตาถานในการปงยางมีคาเทากับ 10.21 ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร จากผลการศึกษา พบวา รานอาหารที่ใชเตาถานในการปงยางเปนแหลง มลพิษทางอากาศทั้งบริเวณภายในและภายนอกราน ซึ่งอาจจะกอใหเกิดปญหาสุขภาพสำหรับ พนักงาน และลูกคาที่มารับประทานไดรวมไปถึงคนที่มาใชบริการดานนอกรานอาหารดวย ไดออกซิน (Dioxins) ไดออกซินเกิดจากกระบวนการเผาไหมที่ไมสมบูรณ โดยเปนสารประกอบในกลุมคลอริเนต เตทอะโรมาติก มีออกซิเจนและคลอรีนเปนองคประกอบ ไดออกซินมีชื่อเต็มคือ โพลีคลอริเนตเตทได
13 เบนโซ-พารา-ไดออกซิน (Polychlorinated dibenzo-para-dioxins; PCDDs) และยังมีสารประกอบ ที่คลายคลึงกับกลุมไดออกซินอีกกลุมหนึ่งคือ ฟวแรน (Furans) หรือมีชื่อเรียกเต็มวาโพลีคลอริเนต เตทไดเบนโซฟวแรน (polychlorinated dibenzo furans; PCDFs) แหลงกำเนิดของไดออกซิน และฟวแรนนั้นเกิดจากกระบวนการเผาไหม กระบวนการผลิตโลหะและหลอมโลหะ กระบวนการปง ยาง และกระบวนการที่ใชความรอน เปนตน (กรมควบคุมมลพิษ 2558) ซึ่งไดออกซินและฟวแรนเปน สารที่กอใหเกิดมะเร็งในมนุษย กาซคารบอนมอนอกไซด (Carbon monoxide) การปงยางอาหารจะกอใหเกิดกาซคารบอนมอนอกไซด (CO) ที่เปนมลพิษทางอากาศอีกชนิด หนึ่ง โดยสาเหตุสำคัญของการเกิดกาซคารบอนมอนอกไซด (CO) ที่เกิดจากการเผาไหมที่ไมสมบูรณ ของเชื้อเพลิงที่มีคารบอนเปนองคประกอบ มีลักษณะเปนกาซที่ไมมีสี กลิ่น และรส ทำใหมีความเปน อันตรายสูง เนื่องจากไมสามารถรับรูไดวามีกาซชนิดนี้อยูในบริเวณที่เปนแหลงกำเนิด (ธนากร ผิวจี and ศุภโยธิน ณ สงขลา 2558) ผลกระทบของฝุนขนาดตาง ๆ ตอรางกาย ผลกระทบของฝุนละอองตอสุขภาพของมนุษยจะขึ้นอยูกับขนาดของฝุนละออง ความ สามารถในการเขาสูและตกคางในระบบทางเดินหายใจ รวมทั้งยังขึ้นอยูกับระดับความเขมขน ความถี่ และชวงเวลาในการสัมผัส โดยโรคที่เกิดจากการไดรับสัมผัสฝุนละออง ไดแก (วนิดา จีนศาสตร 2551) โรคหลอดลมปอดอุดกั้นเรื้อรัง (Chronic obstructive pulmonary disease; COPD) โรคหลอดลมปอดอุดกั้นเรื้อรัง หมายถึง กลุมของโรคปอดที่มีความผิดปกติโดยมีการอุดกั้น ของหลอดลมเนื่องจากโรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง (Chronic bronchitis) และโรคถุงลมโปงพอง (Pulmonary emphysema) (สลิล ศิริอุดมภาส, 2559) ทำใหปอดของผูปวยขับลมออกจากปอดได ชา หรือไมสามารถขับลมออกจากปอดไดทั้งหมดภายในเวลาที่กำหนด โดยอาการทั้งหมดนี้จะสามารถ ทราบไดจากการทดสอบสมรรถภาพของปอด โรคหลอดลมอักเสบเรื้อรัง (Chronic bronchitis) โรคหลอดลมอักเสบเรื้อรังเปนอาการอักเสบของหลอดลม ผูปวยมักมีอาการไอและมีเสมหะ เรื้อรังอยางตอเนื่องอยางนอย 3 เดือนตอป และผูปวยจะมีอาการเปน ๆ หาย ๆ ติดตอกันประมาณ 2 ป หรือมากกวานั้น โดยไมมีสาเหตุอื่น เชน วัณโรค เปนตน สาเหตุสวนใหญเกิดจากการสูบบุหรี่หรือ ไดรับควันบุหรี่จากในหองที่มีคนสูบบุหรี่ (NIH 2011) และยังเกิดจากการไดรับฝุนละออง กาซ และ ฟูมดวย โรคถุงลมโปงพอง (Emphysema) โรคถุงลมโปงพอง หมายถึง การที่เนื้อปอดและผนังถุงลมถูกทำลาย จึงสงผลใหการ แลกเปลี่ยนกาซผิดปกติ (อุไรวรรณ ตระการกิจวิชิต 2545) ถุงลมจะมีการขยายใหญขึ้นจนไปกด
14 หลอดลมขนาดเล็ก ๆ ทำใหหลอดลมหนาและบวมผิดปกติ ทำใหอากาศเขาไดนอยเหมือนมีสิ่งอุดกั้น ทางเดินหายใจ โรคปอดอักเสบ (Interstitial lung disease) ฝุนละอองและมลพิษในอากาศบริเวณสถานที่ทำงานจะสงผลกระทบทำใหเกิดการอักเสบ ของเนื้อปอดจนกลายเปนพังผืด เกิดโรคปอดชนิดที่เกิดการจำกัดการขยายตัวของปอดแบบเรื้อรัง (Chronic restrictive lung disease) โรคในกลุมนี้ที่สำคัญ ไดแก โรคนิวโมโคนิโอซีส (Pneumoconiosis) ซึ่งเปนโรคปอดที่เกิดการการไดรับฝุนแร (Fibrosis interstitial lung disease) ซึ่งสามารถเกิดไดกับคนงานที่ทำเหมืองแอสเบสตอสหรือผูที่ไดรับสัมผัสผงแอสเบสตอสที่หลุดออกมา จากฉนวนกันความรอนบนฝาเพดานเปนประจำ นอกจากนี้ยังมีโรคปอดที่เกิดจากการไดรับฝุนถานหิน (Coal worker’s pneumoconiosis) อีกดวย โรคหอบหืด (Asthma) โรคหอบหืดเปนภาวะที่รางกายเกิดการอักเสบเรื้อรังของหลอดลมทำใหเยื่อบุผนังหลอมลม หนาตัว กลามเนื้อหลอดลมแคบเล็กลง มีการหดเกร็งตัว ทำใหหายใจไมสะดวก เหนื่อย แนนหนาอก ลักษณะเดนของโรคหอบหืดที่สำคัญคือหลอดลมจะไวตอสิ่งกระตุนมากกวาหลอดลมของคนปกติหลัง ไดรับสิ่งกระตุน อาการของแตละคนจะแตกตางกันออกไปไมเฉพาะเจาะจง ผลกระทบของฝุนละออง ตอสุขภาพของมนุษยนั้น ขึ้นอยูกับขนาดและปริมาณของฝุนละออง อีกทั้งยังขึ้นอยูกับลักษณะของ การตกคางในระบบทางเดินหายใจของมนุษย ระยะเวลาการไดรับสัมผัส อายุ และสุขภาพของมนุษย อีกดวย การตกคางของอนุภาคในทางเดินหายใจของมนุษย ขนาดของอนุภาคแบงออกเปน 2 กลุมใหญ ๆ ดังนี้ อนุภาคที่มีขนาดใหญเกินกวาที่จะหายใจเขาไปได (Non-respirable particle) อนุภาคที่มีขนาดใหญเกินกวาที่จะหายใจเขาไปได คืออนุภาคที่มีขนาดใหญเกินกวา 10 – 15 ไมครอน ซึ่งอนุภาคขนาดนี้มักจะถูกกรองดวยขนจมูกและมูกในจมูก ทำใหไมสามารถผานลงไปในหลอดลมได อนุภาคที่มีขนาดเล็กกวา 10 ไมครอน อนุภาคที่มีขนาดเล็กกวา 10 ไมครอน จะสามารถผานลงไปในทางเดินหายใจสวนปลายได ซึ่งอนุภาค ขนาดเล็กกวา 10 ไมครอน นี้ยังสามารถแบงตามขนาดเสนผานศูนยกลาง (Mass median aerodynamic diameter; MMAD) ไดเปน 3 กลุม ดังนี้ (วนิดา จีนศาสตร 2551) กลุมที่ 1 อนุภาคขนาด 2.5-10 ไมครอน เรียกวา Coarse mode fraction มักจะตกติดอยูที่ทางเดิน หายใจสวนตนและสวนกลาง กลุมที่ 2 อนุภาคขนาด 0.5-2.5 ไมครอน เรียกวา Fine mode fraction สามารถเคลื่อนที่ลงไปติดใน หลอดลมปอดขนาดเล็กสวนลางและในถุงลมปอดได
15 กลุมที่ 3 อนุภาคขนาดเล็กกวา 0.5 ไมครอน เรียกวา Smallest particle สามารถลอยเขาออกตาม ลมหายใจได การตกคางของอนุภาคในรางกายนั้นจะขึ้นอยูกับกลไกในการตกคางของอนุภาค โดยแบงออกเปน 5 กลไก ดังนี้ (วนิดา จีนศาสตร 2551) กลไกที่ 1 ความเฉื่อยเนื่องจากแรงปะทะ (Inertial impaction) กลไกประเภทนี้เกิดขึ้นโดยอนุภาคที่มี ขนาดใหญ (ใหญกวา 5-10 ไมครอน) ที่เคลื่อนที่ไดชาลอยเขาสูระบบทางเดินหายใจตามกระแสอากาศจาก จมูกไปยังโพรงหลังจมูก (Nasopharynx) แลวเกิดการหักเหของกระแสอากาศประมาณ 90 องศา แตอนุภาค ขนาดใหญเหลานี้ไมสามารถหักเหตามกระแสอากาศไดทัน จึงลอยไปตามความเฉื่อยจนตกกระทบกับผนังคอ หอยดานหลัง (Posterior pharyngeal wall) ทำใหมากกวารอยละ 90 ของอนุภาคขนาดดังกลาวติดอยูใน จมูกและโพรงหลังจมูก มีเพียงบางสวนเทานั้นที่ลงไปถึงหลอดลมสวนตนได และเมื่ออนุภาคลอยลงไปใน หลอดลมแลวมักตกติดอยูบริเวณทางแยก (Bifurcation) ของหลอดลมในระดับตน ๆ กลไกที่ 2 การตกตะกอน (Sedimentation) เปนกลไกที่เกิดกับอนุภาคขนาดประมาณ 0.5–5 ไมครอน โดยอนุภาคขนาดนี้สามารถเคลื่อนที่ลึกลงไปในหลอดลมปอดได และตกติดในหลอดลมที่ระดับตาง ๆ กัน ซึ่งอนุภาคขนาด 2-5 ไมครอน สวนใหญมักตกอยูในหลอดลมสวนกลางหรือสวนลาง (Central หรือ proximal airway) ซึ่งเปนหลอมลมขนาดใหญกวา 2 มิลลิเมตร สำหรับอนุภาคขนาด 0.5-2 ไมครอน จะลงไป ตกตะกอนในหลอดลมสวนปลาย (Peripheral airway) ซึ่งมีนาดเล็กกวา 2 มิลลิเมตร กระแสอากาศจะมีการ เรียงตัวเปนระเบียบ (Laminar flow) ท าใหอนุภาคที่มีน้ำหนักสามารถตกตะกอนติดอยูที่เยื่อบุของผิว หลอดลมได กลไกที่ 3 การแพร (Diffusion) สำหรับอนุภาคขนาดเล็กกวา 0.5 ไมครอน จะเปรียบเสมือนเปนกาซ จึงสามารถผานลงไปในสวนถุงลม (Alveolar unit) ซึ่งอนุภาคเหลานี้จะมีการเคลื่อนไหวแบบไรทิศทาง (Brownian movement) หากมีขนาดเล็กมากจะเคลื่อนที่ออกมากับลมหายใจออก มีสวนนอยเทานั้นที่คงคาง อยูในถุงลม กลไกที่ 4 การตกดวยแรงโนมถวง (Gravitational settling) เปนกลไกของอนุภาคที่ตกดวยแรงโนม ถวงของโลกเปนกลไกสำหรับอนุภาคขนาดใหญกวา 0.5 ไมครอน กลไกที่ 5 แรงดึงดูดจากไฟฟาสถิต (Electrostatic attraction) เปนกลไกแรงดึงดูดจากไฟฟาสถิตที่ เกิดขึ้นเฉพาะกับอนุภาคที่มีประจุ โดยจะเคลื่อนที่ผานบริเวณทางเดินหายใจที่มีประจุตรงกันขาม เกิดเปนแรง ดึงดูดระหวางประจุ และถูกจับไวที่บริเวณทางเดินหายใจ กลไกการตกคางของอนุภาคในรางกายแสดงดังรูปที่ 2 รูปที่ 2 กลไกการตกคางของอนุภาคในรางกาย ที่มา: ดัดแปลงจาก (Lippmann Mortan)
16 สถานการณ PM 2.5 ที่เกิดขึ้นภายในจังหวัดราชบุรี ผูวาราชการจังหวัดราชบุรีนำสวนราชการที่เกี่ยวของและนำเครื่องมือวัดคาฝุนละอองขนาดเล็ก เคลื่อนที่จากสำนักงานปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดราชบุรีที่สามารถวัดคาฝุนละอองขนาด เล็ก อาทิPM1, PM2.5 และPM10 ณ สถานที่และเวลานั้น ๆ ไดเพื่อใหทราบคาฝุนละอองขนาดเล็กวาอยูใน ระดับใดและจะไดแจงเตือนพรอมใหคำแนะนำการปฏิบัติตัวเมื่อมีฝุน PM2.5 เกินเกณฑมาตรฐาน คือ 50 ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร ซึ่งจากสถานการณฝุนละอองขนาดเล็ก PM2.5 ในพื้นที่จังหวัดราชบุรีลาสุด ที่ผานมา วัดได85 ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร ซึ่งเกินเกณฑมาตรฐาน อยูในระดับเริ่มมีผลกระทบตอสุขภาพ ของประชาชนและอาจขยายวงกวาง โดยเฉพาะอยางยิ่งวันที่มีประชาชนมาใชออกกำลังกายจำนวนมากพบวามีคา 51 ไมโครกรัมตอลูกบาศก เมตร ซึ่งอากาศอยูในระดับปานกลาง จากนั้นไดไปวัดที่ยอดเขาแกนจันทนซึ่งอยูในพื้นที่อำเภอเมือง ราชบุรีพบวามีคา 48 ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร ซึ่งต่ำกวาเกณฑมาตรฐาน ทั้งนี้จากการสำรวจของผูวา ราชการจังหวัดราชบุรีบนยอดเขาแกนจันทนพบวาในพื้นที่ตำบลเจดียหัก มีการเผาหญา และตอซังขาว สราง กลุมควัน จึงไดสั่งการใหนายอำเภอเมืองเขาดูสถานที่ทันที อยางไรก็ดีจากสถานการณฝุนละอองขนาดเล็กที่เกินเกณฑมาตรฐานในจังหวัดราชบุรีขณะนี้จังหวัด ราชบุรีไดออกคำสั่ง พรอมขอความรวมมือทุกภาคสวนในการแกไขปญหาดังกลาว ยึดแนวทางจากปที่ผาน มา เพราะทำแลวเห็นผล โดยสวนราชการไดดำเนินการตามมาตรการอยางเขมขน ทั้งหามการเผาทุกอยางในที่ โลงแจง ตรวจวัดคาควันดำจากรถยนตโรงงานอุตสาหกรรมตองไมมีฝุนเกินมาตรฐาน พรอมใหองคกรปกครอง สวนทองถิ่นฉีดน้ำลางทำความสะอาดถนน สถานที่ ไมใหเกิดฝุน เปนตน รูปที่ 3 รายงานคาฝุน PM2.5 เฉลี่ยรายวัน (ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร) ของจังหวัดราชบุรี ตั้งแตวันที่ 14 พฤศจิกายน ถึง 13 ธันวาคม 2566 จำนวน 3 จุดบริการ ที่มา: CCDC : Climate Change Data Center มหาวิทยาลัยเชียงใหม
17 บทที่ 3 อุปกรณและวิธีการดำเนินการ อุปกรณ 1. ปบเกา จำนวน 2 ปบ 2. ตะแกรง จำนวน 1 ชิ้น 3. บานพัน จำนวน 2 ชิ้น 4. กรรไกรเหล็ก จำนวน 1 อัน 5. ปากกาเคมี จำนวน 1 ดาม วิธีการดำเนินการ 1. ออกแบบเครื่องปงยางรักษโลกดวยการนำถังปบเกามาเปนตัวแบบลงในกระดาษออกแบบ โดย ปบเกามีขนาด 23 x 35 x 24 เซนติเมตร 2. นำปบเกาใบที่ 1 วางลงทางแนวนอน วาดสวนที่จะทำเปนชิ้นสวนของประตูเปด-ปด ขนาด 33.5 x 26 เซนติเมตร ที่กั้นภายในขนาด 27 x 14 เซนติเมตร และประตูเปด-ปดชองใสถาน ขนาด 16 x 8 เซนติเมตร ดวยปากกาเคมี 3. จากนั้นนำกรรไกรเหล็กมาตัดชิ้นสวนตามขนาดที่กำหนดไว เพื่อเตรียมประกอบติดกับปบเกาใบที่ 2 4. นำปบเกาใบที่ 2 วางลงทางแนวนอน วาดสวนที่จะทำเปนชองประตู ขนาด 32 x 19.5 เซนติเมตร และชองใสถาน ขนาด 15 x 7 เซนติเมตร 5. จากนั้นนำที่กั้นภายในขนาด 27 x 14 เซนติเมตร นำมาตัดเปนชองถายเทความรอน ขนาด 13 x 7 เซนติเมตร 6. จากนั้นนำตะแกรง ขนาด 24 x 24 x 9.5 เซนติเมตร มาเชื่อมตอเพื่อทำที่วางของปงยางและทำ การติดตั้งที่กั้นภายในปบเกาใบที่ 2 7. ทำการเชื่อมตอประตูเปด-ปดและและประตูเปด-ปดชองใสถานที่ไดจากปบเกาใบที่ 1 ดวยบาน พับ ตามตำแหนงที่กำหนดไว 8. ทำที่จับไวสำหรับเปด-ปดประตูของเครื่องปงยางรักษโลก 9. นำเครื่องปงยางรักษโลกไปทำการทดสอบประสิทธิภาพการใชงาน
18 บทที่ 4 ผลการดำเนินการ ตารางที่ 3 ตารางแสดงการเปรียบเทียบการปงยางไกจากเตายางไกธรรมดากับเตาปงยางรักษโลก ทดลอง (ครั้งที่) เวลาที่ใชในการปงยาง เตาธรรมดา เตาปงยางรักษโลก 1 33 นาที 20 นาที 2 35 นาที 22 นาที 3 36 นาที 23 นาที เฉลี่ย 35.53 นาที 21.50 นาที รูปที่ 4 กราฟแสดงการเปรียบเทียบการปงยางไกจากเตายางไกธรรมดากับเตาปงยางรักษโลก 0 5 10 15 20 25 30 35 40 ครั้งที่ 1 ครั้งที่ 2 ครั้งที่ 3 33 35 36 20 22 23 เตาธรรมดา เตาปิ้งรักษ์โลก
19 บทที่ 5 อภิปรายผลการดำเนินการ จากการนำเครื่องปงยางรักษโลกไปทำการทดสอบประสิทธิภาพการใชงานเปรียบเทียบกับเตาธรรมดา โดยเริ่มตนจากการนำเชื้อเพลิงใสไปยังบริเวณที่ใสเชื้อเพลิง โดยใสปริมาณเชื้อเพลิงที่เทากัน หลังจากนั้นวาง เนื้อไกลงบนตะแกรงที่จัดเตรียมไวทั้ง 2 เตา ผลการทดสอบปรากฎวา การทดลองในครั้งที่ 1 เครื่องปงยางรักษ โลกใชเวลาในการทำใหเนื้อไกสุกรวดเร็วกวาการปงยางจากเตาธรรมดา ภายในเวลา 20 นาทีพรอมทั้งปริมาณ ของควันที่เกิดขึ้นจากการปงยางจากเครื่องปงยางรักษโลกนอยกวาการปงยางจากเตาธรรมดา สำหรับการ ทดลองในครั้งที่ 2เครื่องปงยางรักษโลกยังใชเวลาในการทำใหเนื้อไกสุกรวดเร็วกวาการปงยางจากเตาธรรมดา ภายในเวลา 22 นาที พรอมทั้งปริมาณของควันที่เกิดขึ้นจากการปงยางจากเครื่องปงยางรักษโลกนอยกวาการ ปงยางจากเตาธรรมดา และการทดลองในครั้งสุดทาย ครั้งที่ 3 เครื่องปงยางรักษโลกใชเวลาในการทำใหเนื้อไก สุกรวดเร็วกวาการปงยางจากเตาธรรมดา ภายในเวลา 23 นาที พรอมทั้งปริมาณของควันที่เกิดขึ้นจากการปง ยางจากเครื่องปงยางรักษโลกนอยกวาการปงยางจากเตาธรรมดา เมื่อเฉลี่ยระยะเวลาในการทดลองทั้ง 3 ครั้ง แลว พบวา เครื่องปงยางรักษโลกใชเวลาไปเพียง 21.50 นาที ซึ่งรวดเร็วกวาเตาปงยางแบบธรรมดาที่ใชเวลา เฉลี่ยเทากับ 35.53 นาที สาเหตุที่ทำใหเครื่องปงยางรักษโลกมีประสิทธิภาพที่มากกวานั้น อาจเกิดจากความรอนภายในเครื่อง ปงยางรักษโลกแผความรอนไปยังเนื้อไกจนทำใหเนื้อไกสุกอยางทั่วถึงดวยสภาวะระบบปด และใชเวลานอย กวาการปงยางดวยเตาธรรมดาที่อยูในสภาวะระบบเปด พรอมทั้งเครื่องปงยางรักษโลกนี้ยังสะดวกในการใช งาน โดยอาศัยความรอนที่แผกระจายไปทั่วบริเวณของเครื่องที่ไดปดไว ทำใหชวยกำจัดปญหาในเรื่องของควัน ที่เกิดขึ้นไดอยางดี ทำใหมลภาวะควันในอากาศที่เกิดจากการปงยางลดลง สงผลใหชุมชนไมตองสูดควันเขาสู รางกาย เครื่องปงยางรักษโลกจึงเปนอุปกรณที่สามารถชวยเหลือชุมชนใหประกอบอาชีพคาขายที่เกี่ยวของกับ การปงยางไดลดภาวะของควันที่เกิดขึ้นจากการปงยาง อีกทั้งไดใชเวลาในการปงยางนอยลงจากการปงยาง แบบเดิม ๆ ซึ่งวัสดุที่ใชในการประดิษฐเปนวัสดุอุปกรณที่หาไดงาย เหลือใช ไมสิ้นเปลือง ประดิษฐไดงาย และ ใชประโยชนไดดีสามารถพัฒนาและตอยอดเครื่องปงยางรักษโลกสูชุมชน ประหยัดพลังงานและอนุรักษ สิ่งแวดลอมสืบไป
20 บรรณานุกรม กรมควบคุมมลพิษ, (2565), เกร็ดความรูเรื่องฝุนละออง, เขาถึงเมื่อ 13 กรกฎาคม, เขาถึงไดจาก http://www.pcd.go.th/info_serv/air_dust.html กรมควบคุมมลพิษ, (2565), มาตรฐานคุณภาพอากาศในบรรยากาศทั่วไป, เขาถึงเมื่อ 16 กรกฎาคม, เขาถึง ไดจาก http://www.pcd.go.th/info_serv/reg_std_airsnd01.html#s1 กัลยาณี ญาณวุฒิ, (2543), สารพิษที่เกิดจากการเผาไหมอาหารไมสมบูรณ (PAHs) อาหารปงยาง, เขาถึง เมื่อ 18 กรกฎาคม, เขาถึงไดจาก http://www.learners.in.th/blogs/post/455245 คมสันต แรงจบ และ กาญจนา นาถะพินธุ, (2555), การกระจายตัวของอนุภาคที่เกิดจากกิจกรรมประเภทปง ยาง, วารสารวิจัยสาธารณสุขศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน, 2 มิถุนายน : 11 – 20 เนตรนภิส ธนนิเวศนกุล, (2547), บริโภคเนื้อสัตวอยางไรใหปลอดภัย (ตอน 2), เขาถึงเมื่อ 18 กรกฎาคม, เขาถึงไดจาก http://www.doctor.or.th/article/detail/1873 ปฐมวดี ญาณทัศนียจิต และศุภกิจ โขวุฒิธรรม, (2555), มะเร็ง : ความลับที่อยูในรหัสพันธุกรรม, เขาถึงเมื่อ 1 สิงหาคม, เขาถึงไดจาก http://tci-thaijo.org/index.php/gst/article/download/2983/3344 วนิดา จีนศาสตร, (2551), มลพิษทางอากาศและการจัดการคุณภาพอากาศ, พิมพครั้งที่ 1, กรุงเทพฯ : สำนักพิมพแหงจุฬาลงกรณมหาวิทยาลัย วิเชียร มงคลศรีตระกูล, (2556), ยางหรือไมยาง สำคัญไฉน, เขาถึงเมื่อ 11 สิงหาคม, เขาถึงไดจาก http://www.yourhealthyguide.com/article/ac-grill-or-not-grill.html วิสิฐศักดิ์ วุฒิอดิเรก, (2543), สารกอมะเร็งจากอาหารปง ยาง ทอด, เขาถึงเมื่อ 4 สิงหาคม, เขาถึงไดจาก http://webdb.dmsc.moph.go.th/ifc_toxic/a_tx_1_001c.asp?info_id=77 สุชณะ บอคำ (2556). การศึกษาปริมาณฝุนละอองขนาดเล็กกวา 10 ไมครอนจากกิจกรรมของอุตสาหกรรม บอดิน-บอทรายที่มีตอสุขภาพของเด็กนักเรียน กรณีศึกษาโรงเรียนในตำบลบานยาง อำเภอเมือง จังหวัดนครปฐม, มหาวิทยาลัยศิลปากร. ปริญญาโท. สุธิสา ลามชาง (2556). "โครงสรางของระบบทางเดินหายใจ." Retrieved 5, from http://lms.thaicyberu.go.th/officialtcu/main/advcourse/presentstu/course/bk5 21/006suthisa/_3.html. Yun-Chun Li, et al. (2015). "Characteristics PM2.5 emitted from different cooking activities in China." Atmospheric Research 166: 83-91. US EPA (2016). "National Ambient Air Quality Standards (NAAQS)." Retrieved 6, from http://www3.epa.gov/ttn/naaqs/criteria.html
21 ภาคผนวก รูปภาพกิจกรรมการดำเนินงาน
22
23 รูปภาพผลสำเร็จ เปรียบเทียบ ทดลอง
24
25 สถานการณ PM 2.5 ที่เกิดขึ้นภายในจังหวัดราชบุรี ภาพ ขาวสารสำนักงานประชาสัมพันธ จังหวัดราชบุรี เรื่อง แจงเตือนปริมาณฝุนละอองขนาดเล็ก (PM2.5) เกินมาตรฐาน ที่มา: สำนักงานประชาสัมพันธ จังหวัดราชบุรี ภาพ รายงานคาฝุน PM2.5 เฉลี่ยรายวัน (ไมโครกรัมตอลูกบาศกเมตร) ของจังหวัดราชบุรี ตั้งแตวันที่ 14 พฤศจิกายน ถึง 13 ธันวาคม 2566 จำนวน 3 จุดบริการ ที่มา: CCDC : Climate Change Data Center มหาวิทยาลัยเชียงใหม
26 สถานการณฝุน PM2.5 คาเฉลี่ย 24 ชั่วโมง รายสัปดาห (ตั้งแต 9 พฤศจิกายน – 14 ธันวาคม 2566)
27 ภาพ สถานการณฝุน PM2.5 คาเฉลี่ย 24 ชั่วโมง รายสัปดาห (ตั้งแต 9 พฤศจิกายน – 14 ธันวาคม 2566) ที่มา: สำนักงานสิ่งแวดลอมและควบคุมมลพิษที่ 8 ราชบุรี
28 ภาพ แผนที่คุณภาพอากาศราชบุรีแผนที่มลพิษทางอากาศสดของราชบุรี ที่มา: https://www.iqair.com/th/ ภาพ จัดอันดับเมืองใหญที่มีมลพิษมากที่สุด ที่มา: https://www.iqair.com/th/world-air-quality-ranking
29 ภาพ คุณภาพอากาศใน ราชบุรี ดัชนีคุณภาพอากาศ (AQI) และมลพิษทางอากาศ PM2.5 ใน ราชบุรี ที่มา: https://www.iqair.com/th/thailand/ratchaburi