ชั้ น มั ธ ย ม ศึ ก ษ า ปี ที่ 1 ก า ร ง า น อ า ชี พ
ก า ร ป ร ะ ดิ ษ ฐ์ ข อ ง ใ ช้
ข อ ง ต ก แ ต่ ง จ า ก วั ส ดุ
ใ น ท้ อ ง ถิ่ น
น า ง ศั น ส นี ย์ บุ ญ นิ ย ม
ค รู ผู้ ช่ ว ย
ใบความรู้ที่ 1 รายวิชา การงานอาชีพ ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 1
หน่วยที่ 4 การประดิษฐ์ของใช้ของตกแต่งจากวัสดุในท้องถิ่น
ผลิตภัณฑ์จากวัสดุในท้องถิ่น
ความหมายของผลิตภัณฑ์จาก ด้านสังคม
วัสดุในท้องถิ่น
1.เศรษฐกิจ การนำวัสดุในท้องถิ่นมาดัดแปลง สร้างสรรค์
วัสดุ หมายถึง ของใช้ที่มีอายุการใช้งาน เพื่อสร้างสิ่ง ใช้สอยสนองความต้องการในครอบครัวของ
ระยะเวลาสั้นๆ สิ่งของที่ใช้แล้วหมดไป ตนเอง จากนั้นก็ขยายไปครอบครัวอื่น ระดับภูมิภาค
เช่น วัสดุสิ้นเปลือง วัสดุสำนักงาน ระดับชาติ ทำให้ครอบครัว มีรายได้เพิ่มขึ้น ซึ่งการผลิต
ระดับครัวเรือนที่สามารถพัฒนาเป็นการผลิตระดับ
ท้องถิ่น หมายถึง ท้องที่ ใดท้องที่หนึ่ง อุตสาหกรรมจัดว่าเป็นรากฐานทางเศรษฐกิจเบื้องต้น
โดยเฉพาะ เช่น พื้นที่ภายในเขตปกครอง 2. วัฒนธรรม ผลิตภัณฑ์จากวัสดุในท้องถิ่นเป็นการแสดง
ของราชการบริหารส่วนท้องถิ่น เอกลักษณ์เฉพาะในการดำเนินชีวิตที่มีแบบแผนขั้นตอน
ระบบ ความงาม ทั้งในด้านการประดิษฐ์และลักษณะที่
วัสดุในท้องถิ่น หมายถึง วัสดุที่มีในท้อง แตกต่างกัน เช่น กระติ๊บข้าวของภาคเหนือกับกล่องข้าว
ถิ่น สามารถนำมาผลิตหรือประดิษฐ์เป็น ของชาวภาคอีสาน เป็นเอกลักษณ์เฉพาะของแต่ละภาค
สิ่งของต่าง ๆ เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ใน 3. ด้านอาชีพ การประดิษฐ์ผลิตภัณฑ์จากวัสดุในท้องถิ่น
พื้นที่ใดพื้นที่หนึ่งโดยเฉพาะและเป็นที่ เป็นงานที่สามารถประกอบเป็นอาชีพอิสระที่อาศัยฝีมือ
นิยมรับในพื้นที่นั้นๆ ดังนั้นวัสดุในท้องถิ่น ความคิดสร้างสรรค์เป็นหลัก ลงทุนน้อย มีประโยชน์ต่อ
จึงมักเป็นวัสดุที่มีมาก หาง่าย และราคา การใช้สอยหรือประดับตกแต่ง เช่น การนำกะลามะพร้าว
ถูก มาต่อด้ามไม้เป็นกระบวยตักน้ำ การนำไม้ไผ่มาสาน
เป็นภาชนะและเครื่องมือจับสัตว์ต่าง ๆ
ความสำคัญของงานประดิษฐ์ จุุดมุุ่งหมายของการประดิษฐ์
ผลิตภัณฑ์จากวัสดุในท้องถิ่น ผลิตภัณฑ์จากวัสดุในท้องถิ่น
งานประดิษฐ์ผลิตภัณฑ์จากวัสดุในท้องถิ่นมี
ความสำคัญต่อการดำเนินชีวิตของมนุษย์ทั้ง
ทางตรงและทางอ้อม เพราะเป็นสิ่งจำเป็น
เบื้องต้นที่สำคัญ 2 ด้าน คือ
ด้านประโยชน์ใช้สอยในชีวิตประจำวัน
ได้แก่ การประดิษฐ์ขึ้นเพื่ออำนวยความ
สะดวกในชีวิตประจำวัน เช่น การนำดิน
เหนียวมาปั้ นเป็นชาม ถ้วยหม้อ ไหใส่อ
าหาร เป็นต้น
เพื่อใช้เป็น เครื่องนุ่งห่ม เพื่อใช้เป็น เครื่องประดับ
เพื่อใช้เป็นเครื่องมือ เพื่อใช้เป็นเครื่องตกแต่ง
เครื่องใช ้
ใบความรู้ที่ 2 รายวิชา การงานอาชีพ ช้ันมัธยมศึกษาปีที่ 1
หน่วยที่ 4 การประดิษฐ์ของใช้ของตกแต่งจากวัสดุในท้องถิ่น
ประดิษฐ์ของใช้จากวัสดุในท้องถิ่น
การประดิษฐ์ของใช้ ของตกแต่ง ตัวอย่างของใช้จากวัสดุในท้องถิ่น
จากวัสดุในท้องถิ่น
ตะกร้าและกระเป๋าผักตบชวา
วัสดุในท้องถิ่นที่ นิยมนำมาใช้ในการ
ประดิษฐ์มักเป็นวัสดุธรรมชาติ ได้แก่ กก ประโยชน์ใช้สอย
หวาย ไม้ใบ ยางพารา เปลือกหอย ผัก ใช้สำหรับใส่หรือบรรจุของ สะพายหรือวางไว้กับ
ตบชวา ปอ เชือกกล้วย กะลามะพร้าว ที่ ตามแต่รูปแบบและการใช้งาน
ลูก และเมล็ดของพืชที่ มีรูปร่างลักษณะ
สวยงามแปลกตาเหมาะกับงานประดิษฐ์ เสื่อ
ที่ออกแบบไว้้
ของใช้
คือ สิ่งของต่าง ๆ ที่เราใช้งานในชีวิตประจำ
วัน ของใช้จะทำให้เราได้รับความสะดวก
สบาย มีหลากหลายประเภทการใช้งาน
ของใช้จากวัสดุในท้องถิ่น
ในท้องถิ่นแต่ละแห่ง ล้วนมีความแตกต่าง ประโยชน์ใช้สอย
กันทั้งทางวัฒนธรรม ความเป็นอยูู่และการ ใช้สำหรับปูหรือรองนั่ง มีชื่อเรียกแตกต่างกันไป
ดำเนินชีวิต ซึ่งการที่จะตอบสนองความ เป็น ตามแต่วัสดุที่นำมาใช้ในการทอ ได้แก่ กกทอเสื่อ
อยู่ในชีวิตเพื่อให้เกิดความสะดวก สบายนั้น กกกระจูด ทอเสื่อกระจูด
จึงต้องมีการประยุกต์และพัฒนา สิ่งต่าง ๆ
รอบตัวให้มีประโยชน์นำมาใช้ หรือทำให้เกิด เครื่องปั้ นดินเผา
มูลค่าขึ้นมาให้ได้วัสดุภายใน ท้องถิ่นจึงเป็น
ทางเลือกอันดับต้น ในการพัฒนา และจะ ประโยชน์ใช้สอย
สร้างให้เกิดเอกลักษณ์ประจำถิ่นได้ง่ายที่สุด มีหลากหลายรูปแบบตามประเภทและการใช้งาน
เช่น การนำผักตบชวามาทำผลิตภัณฑ์ เช่น ครก จาน ชาม หม้อ ไห โอ่ง กระถาง และอื่น ๆ
จักสานจากจังหวัดชัยนาท เครื่องปั้ นดินเผา อีกมากมายที่ ปั้ นจากดินเหนียวและผ่านความร้อน
จากบ้านด่านเกวียน อำเภอโชคชัย จังหวัด ตามกรรมวิธี
นครราชสีมา เครื่องเซรามิกจากจังหวัด
ลำปาง เสื่อกกจันทบูร จากจังหวัดจันทบุรี
ใบความรู้ที่ 3 รายวิชา การงานอาชีพ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 1
หน่วยที่ 4 การประดิษฐ์ของใช้ของตกแต่งจากวัสดุในท้องถิ่น
ประดิษฐ์ของตกแต่งจากวัสดุในท้องถิ่น
การประดิษฐ์ของใช้ ของตกแต่ง ตัวอย่างของตกแต่งจากวัสดุในท้องถิ่น
จากวัสดุในท้องถิ่น
ของตกแต่งกะลามะพร้าว
วัสดุในท้องถิ่นที่นิยมนำมาใช้ในการ
ประดิษฐ์มักเป็นวัสดุธรรมชาติ ได้แก่ กก ประโยชน์ใช้สอย
หวาย ไม้ใบยางพารา เปลือกหอย ผักตบ ใช้สำหรับตกแต่งภายในบ้านหรือให้เป็นของ
ชวา ปอ เชือกกล้วย กะลามะพร้าว ลูก ขวัญของฝาก ชิ้นงานทำจากกะลามะพร้าวหลาก
และเมล็ดของพืชที่มีรูปร่างลักษณะสวย หลายรูปแบบรูปทรง
งานแปลกตาเหมาะกับงานประดิษฐ์ที่
ออกแบบไว้ ตุ๊กตาชาววัง
ของตกแต่ง ประโยชน์ใช้สอย
ใช้สำหรับตกแต่งภายในบ้าน หรือให้เป็นของ
สิ่งที่ใช้ในการตกแต่งที่เพิ่มเข้าไปในตัว ขวัญของที่ระลึกมีความสวยงาม มีหลายขนาด
สิ่งก่อสร้างหรือโครงสร้างของสิ่งก่อสร้างที่ หลากหลายรูปแบบ ตามจินตนาการของผู้ปั้ น
อาจจะทำด้วยพลาสเตอร์, ไม้, โลหะ หรือ
หินในสถาปัตยกรรมลักษณะต่างๆ ของ เครื่องประดับเกล็ดปลา
สมัยต่างๆ
ประโยชน์ใช้สอย
ของตกแต่งจากวัสดุในท้องถิ่น มีหลากหลายรูปแบบตามการออกแบบของผูู้
ประดิษฐ์มีทั้งสำหรับตกแต่งตามร่างกาย ตกแต่ง
ในท้องถิ่นแต่ละแห่งล้วนมีความแตกต่าง ภายในบ้านหรือใช้เป็นของฝาก
กันทั้งทางวัฒนธรรม ความเป็นอยู่และการ
ดำเนินชีวิต การนำวัสดุมาประดิษฐ์เป็น ของ
ตกแต่งจึงมาจากของที่หาได้ง่ายในท้อง ถิ่น
เช่น กะลามะพร้าว เปลือกหอย รังไหม ดิน
เหนียว ใบยางพารา เป็นต้น ซึ่งมีคุณสมบัติ
แตกต่างกัน ในการนำมาทำงาน ประดิษฐ์
ของตกแต่งจากวัสดุในท้องถิ่นที่ มีชื่อเสียง
เช่น เครื่องประดับจากเกล็ดปลาจากจังหวัด
สงขลา ของตกแต่งจากกะลามะพร้าวจาก
จังหวัดสมุทรสงคราม ตุ๊กตาชาววังบ้านบาง
เสด็จ จากจังหวัดอ่างทอง ซึ่งของตกแต่ง
เหล่านี้ ล้วนให้คุณุค่าทางด้านความงามเป็น
คุณค่าทางจิตใจด้วย
น า ง ศั น ส นี ย์ บุ ญ นิ ย ม ก า ร ง า น อ า ชี พ
ค รู ผู้ ช่ ว ย