บท12

Plant hormone

(พลานท-ฮอร-์ โมน)
; ฮอรโ์ มนพืช เป็นสารเคมที พ่ี ืชสรา้ งข้นึ มาเพื่อควบคมุ การเจรญิ เตบิ โตของพืช
และใชเ้ ป็นการตอบสนองตอ่ สง่ิ เรา้ ของพืชดว้ ย

Cytokinin

(ไซ-โท-ไค-นิน)
; เป็นสารกระตุน้ การแบง่ เซลลแ์ ละการเปลี่ยนแปลงของเซลล์ โดยเฉพาะใน
สว่ นของลาตน้ และราก สง่ เสรมิ การสรา้ งและการเจรญิ ของตาขา้ ง การแผ่
ก่ิงกา้ นสาขา และการงอกของเมล็ด

Auxin

(ออก-ซนิ )
; เป็นฮอรโ์ มนพืชทสี่ รา้ งข้นึ จากกลุม่ เซลลเ์ น้ือเยอื่ บรเิ วณยอดใบออ่ น กอ่ นถกู
ลาเลยี งไปยงั เซลลเ์ ป้ าหมาย มีหนา้ ทกี่ ระตนุ้ เซลลข์ องเน้ือเยอื่ ใหเ้ กิดการ
ขยายตวั สง่ ผลใหพ้ ืชเจรญิ เตบิ โตสงู ข้ึนเพิ่มขนาดใบและผล

Ethylene

(เอ-ท-ิ ลีน)
; เป็นกา๊ ซทเ่ี กิดข้นึ ในกระบวนการเมแทบอลิซมึ (Metabolism) ของพืชโดย
สว่ นมากเอทลิ นี ถกู สรา้ งข้ึนเมื่อพืชมบี าดแผลหรอื เขา้ สภู่ าวะรว่ งโรย มีสว่ น
ชว่ ยเรง่ การสุกของผลไม้ กระตนุ้ การออกดอก การผลดั ใบตามฤดกู าล

Coleoptile

(โค-ล-ี ออฟ-ไทล)์
; เน้ือเย่อื หุม้ ยอดแรกเกิดของพืชใบเล้ยี งเดยี่ วของหญา้ คานารที มี่ อี ายุ 4 วนั

Zeatin

(ซ-ี เอ-ทนิ )
; เป็นไซโตไคนินธรรมชาตทิ เ่ี ป็นอนุพนั ธข์ องเบสอะดนี ิน พบครงั้ แรกในเมล็ด
ขา้ วโพดออ่ น ซเี อตนิ และอนุพนั ธุพ์ บมากในนา้ มะพรา้ ว ซงึ่ ทาใหน้ านา้ มะพรา้ ว
ไปใชใ้ นการชกั นาการพฒั นาของพืชในการเพาะเล้ียงเน้ือเยอื่ พืชได้

Calcium carbide

(แคล-เซยี ม-คา-ไบด)์
; แคลเซยี มคารไ์ บดเ์ ป็นสารประกอบชนิดหน่ึง เม่อื ทาปฎิกิรยิ ากบั นา้ จะได้
แกส๊ อะเซทลิ ีน ซงึ่ จดุ ไฟตดิ ใหค้ วามสวา่ ง ใชเ้ ป็นตะเกียงได้

Brassinosteroid

(บราส-ส-ิ โน-สเตอรอยด)์
; เป็นสารกลุม่ สเตยี รอยดท์ อี่ อกฤทธ์ติ อ่ การเจรญิ เตบิ โตของพืชได้
หลากหลาย พบครงั้ แรกในละอองเรณูของพืชตระกูลผกั กาด ในปัจจบุ นั พบ
สารกลุม่ น้ีแลว้ มากกวา่ 60 ชนิด นอกจากนน้ั BR ยงั มโี ครงสรา้ งคลา้ ย
ฮอรโ์ มนทค่ี วบคมุ การลอกคราบของแมลง และสามารถออกฤทธ์ิเป็นสาร
ตอ่ ตา้ นการลอกคราบได้ จงึ เป็นสารธรรมชาตทิ น่ี ่าสนใจในการใชค้ วบคมุ
แมลง

Strigolactone

(ส-ตร-ิ โก-แลค-โทน)
; เกี่ยวขอ้ งกบั การยบั ยง้ั การเจรญิ ของตาขา้ ง ในปัจจบุ นั มนุษยย์ งั สามารถ
สงั เคราะหส์ ารทมี่ สี มบตั คิ ลา้ ยฮอรโ์ มนพืช เพ่ือนามาใชป้ ระโยชนท์ าง
การเกษตรอกี ดว้ ย

Seed dormancy

(ซดี -ดอร-์ มนั -ซ)ี
; การพกั ตวั เนื่องจากเปลอื กหุม้ เมล็ดพบได้ กบั พืชทมี่ เี ปลือกหนาและแข็ง
หรอื เมล็ดทม่ี ีเปลือกเป็นมนั ไมย่ อมใหน้ า้ ซมึ ผา่ นเขา้ ไปไดง้ า่ ย และอาจทาให้
ตน้ กลา้ เจรญิ ผา่ นเปลือกหุม้ เมล็ดออกมาไมไ่ ด้

Tropism

(ทรอ-พิ-ซมึ )
; การเบนของพืช เป็นการตอบสนองตอ่ สง่ิ เรา้ ของพืช เพ่ือใหส้ ามารถมชี วี ติ
อยใู่ นสภาพแวดลอ้ มตา่ ง ๆ ได้ โดยอาจเป็นการเคลื่อนไหวหรอื การ
เจรญิ เตบิ โตเพื่อตอบสนองสง่ิ เรา้ ภายนอก โดยมกี ารเคลอ่ื นไหวทสี่ มั พนั ธก์ บั
ตาแหน่งของสง่ิ เรา้ ภายนอก

Nastic movement

(แนส-ตกิ -มูฟ-เมน้ ท)์
; การเคลือ่ นไหวของพืชโดยมที ศิ ทางไมส่ มั พนั ธก์ บั ทศิ ทางของสง่ิ เรา้ ไดแ้ ก่
photonasty เป็นการตอบสนองทเี่ กิดจากการกระตนุ้ ของแสง thermonasty
เป็นการตอบสนองทเี่ กิดจากการกระตุน้ ของอุณหภมู ิ nutation movement
เป็นการเคลื่อนไหวทเี่ กิดเฉพาะทย่ี อดของพืชบางชนิด spiral movement เป็น
การเคลอ่ื นไหวทป่ี ลายยอดบิดเป็นเกลียว

Phototropism

(โฟ-โต-ทรอ-พิ-ซมึ )
; การเบนตามแสง เป็นการเบนของพืชโดยมแี สงซง่ึ เป็นสงิ่ เรา้ ภายนอก มกั
พบไดก้ บั พืชทป่ี ลกู ในรม่ ซง่ึ สามารถจาแนกไดส้ องประเภทคอื การเบนเขา้ หา
แสง การเบนออกจากแสง

Gravitropism

(แกรฟ-ว-ิ ทรอ-พิ-ซมึ )
; เป็นการตอบสนองทม่ี แี รงโนม้ ถว่ งของโลกเป็นสง่ิ เรา้ จะมีสองแบบดว้ ยกนั
คอื 1. positive gravitropism คอื การตอบสนองทเ่ี ป็นสง่ิ เรา้ ในทางบวก 2.
negative gravitropism คอื การตอบสนองทเี่ ป็นสง่ิ เรา้ ในทางลบ

Chemotropism

(ค-ี โม-ทรอ-พิ-ซมึ )
; เป็นการตอบสนองของพืชโดยการเจรญิ เขา้ หาหรอื หนีจากสารเคมีบางอยา่ ง
ทเี่ ป็นสง่ิ เรา้ เชน่ การงอกของหลอดละอองเรณูไปยงั รงั ไขข่ องพืชโดยมสี ารเคมี
บางอยา่ งเป็นสงิ่ เรา้

Hydrotropism

(ไฮ-โดร-ทรอ-พิ-ซมึ )
; เป็นการตอบสนองของพืชทต่ี อบสนองตอ่ ความช้นื ซงึ่ รากของพืชจะงอกไปสู่
ทมี่ ีความช้นื เชน่ รากพืชเจรญิ เขา้ หานา้ หรอื ความช้นื