20.สภาพขั้วโมเลกุลของสารโคเวเลนต์

การคาดคะเนรปู รา่ งโมเลกลุ จากโครงสรา้ งลวิ อสิ โดยอาศยั
การผลกั กนั ของอเิ ล็กตรอนครู่ ว่ มพนั ธะอเิ ล็กตรอนคโู่ ดดเดยี่ ว
โดยใชห้ ลกั การทฤษฎกี ารผลกั ระหวา่ งคอู่ เิ ล็กตรอนในวงเวเลนซ ์
(VSEPR theory) เป็ นอย่างไร

อเิ ล็กตรอน อเิ ล็กตรอน อเิ ล็กตรอน
คโู่ ดดเดยี่ ว คโู่ ดดเดยี่ ว ครู่ ว่ มพนั ธะ

กบั กบั กบั
อเิ ล็กตรอนคู่ อเิ ล็กตรอนคู่ อเิ ล็กตรอนคู่

โดดเดยี่ ว รว่ มพนั ธะ รว่ มพนั ธะ

รูปร่างโมเลกลุ ขนึ้ อยู่กบั ปัจจยั ใดบ้าง

➢ จานวนพนั ธะ
➢ จานวนอเิ ล็กตรอนคโู่ ดดเดยี่ วรอบอะตอมกลาง

รอยเปื้อนบนเสอื้ ของนักเรยี น
“สมมตวิ า่ เป็ นรอยเปื้อนนา้ มนั
นักเรยี นคดิ ว่าจะทาอยา่ งไรให ้
รอยเปื ้อนน้ันออก”

นักเรยี นคดิ วา่ ถา้ หยดนา้ สลี งในนา้ มนั
และนา้ จากนั้นคนสารใหเ้ ขา้ กนั
ผลจะเป็ นอย่างไร

ถา้ หยดนา้ สลี งในนา้ มนั และ
นา้ จากน้ันคนสารใหเ้ ขา้ กนั

เพราะเหตใุ ดผล
จงึ เป็ นเชน่ นี้

นา้ สแี ละนา้ มสี มบตั กิ าร
ละลายคลา้ ยกนั จงึ สามารถ
ละลายรวมตวั เป็ นเนือ้
เดยี วกนั ไดด้ ี ซงึ่ ตา่ งจากนา้
สแี ละนา้ มนั

นักเรยี นคดิ วา่ ถา้ เทนา้ ยาลา้ งจานลง
ไปผลจะเป็ นอยา่ งไร

นา้ ยาลา้ งจานจะแทรกตวั เขา้ ไปอยู่
ระหวา่ งนา้ สกี บั นา้ มนั และเมอื่ คนสาร
ผสมใหเ้ ขา้ กนั จะทาใหเ้ ม็ดสรี วมตวั
เขา้ กบั นา้ มนั ได ้

เพราะเหตใุ ด เพราะ...
ผลจงึ เป็ นเชน่ นี้
เพราะนา้ ยาลา้ งจานเป็ นสารอมิ ลั ซ-ิ
ไฟเออร ์(emulsifier) ประกอบดว้ ยสว่ น
ทมี่ ขี ว้ั และไม่มขี วั้ ทที่ าหนา้ ทเี่ ป็ นตวั
ประสานนา้ สใี หเ้ ขา้ กบั นา้ ได ้ โดยหนั สว่ น
ทมี่ ขี วั้ เขา้ หานา้ สแี ละสว่ นทไี่ ม่มขี ว้ั เขา้ หา
นา้ มนั และเมอื่ คนใหเ้ ขา้ กนั จงึ ทาใหน้ า้ สี
กบั นา้ มนั รวมตวั เป็ นเนือ้ เดยี วกนั ไดด้ ี

“ดงั น้ันนักเรยี นควรทา “ใชผ้ งซกั ฟอก เพราะผงซกั ฟอก
ความสะอาดเสอื้ ผา้ อยา่ งไร” ก็เป็ นสารอมิ ลั ซไิ ฟเออรเ์ชน่ กนั
ทปี่ ระกอบดว้ ยสารทมี่ ขี ว้ั และ
ไม่มขี ว้ั โดยหนั สว่ นทไี่ ม่มขี ว้ั เขา้
หาคราบสกปรก และหนั สว่ นทมี่ ี
ขวั้ เขา้ หานา้ จงึ ทาใหค้ ราบ
สกปรกหลดุ ออกมาได”้

เราจะทราบไดอ้ ย่างไรวา่ สารใดเป็ นโมเลกลุ มขี ว้ั หรอื ไม่มขี วั้
และสภาพขว้ั ของโมเลกลุ นนั้ ขนึ้ อยู่กบั ปัจจยั ใดบา้ ง

สภาพข้วั ของ
โมเลกลุ โคเวเลนต์

By..Kru Aom

นกั เรยี นแตล่ ะกลมุ่ รว่ มกนั 1. จะทราบไดอ้ ยา่ งไรวา่ สาร
สบื คน้ ขอ้ มูลและศกึ ษาใน ใดเป็ นโมเลกลุ มขี วั้
หนงั สอื เรยี นเพอื่ ตอบคาถาม หรอื ไม่มขี ว้ั

pp.185-188 2. สภาพขว้ั ของโมเลกลุ
นนั้ ขนึ้ อยู่กบั ปัจจยั ใดบา้ ง

1. สภาพขว้ั พนั ธะ ➢ สภาพขวั้ ของโมเลกลุ
โคเวเลนตข์ นึ้ อยู่กบั
ปัจจยั ใดบา้ ง และเป็ น
อย่างไร

2. รูปรา่ งโมเลกลุ

การพจิ ารณาสภาพขว้ั พนั ธะของโมเลกลุ โคเวเลนต ์

พนั ธะโคเวเลนตไ์ ม่มขี วั้

non-polar covalent bond ➢ เกิดจากอะตอมชนิดเดียวกนั
มีคา่ EN เท่ากนั

➢ เช่น H - H

H-H

การกระจายกลมุ่ หมอกอเิ ล็กตรอนครู่ ว่ มพนั ธะระหวา่ งอะตอมเทา่ กนั

การพจิ ารณาสภาพขว้ั พนั ธะของโมเลกลุ โคเวเลนต ์

พนั ธะโคเวเลนตม์ ขี วั้
polar covalent bond
➢ เกดิ จากอะตอมตา่ งชนิดกนั

คา่ EN ไม่เทา่ กนั

➢ เชน่ H - Cl

H - Cl H - Cl อเิ ล็กตรอนครู่ ว่ มพนั ธะอย่บู รเิ วณอะตอม Cl
มากกวา่ อะตอม H เพราะ Cl มคี า่ EN สงู กวา่

การกระจายกลมุ่ หมอกอเิ ล็กตรอนครู่ ว่ มพนั ธะระหวา่ งอะตอมไม่เทา่ กนั

การพจิ ารณาสภาพขวั้ โมเลกลุ โคเวเลนต ์

ขวั้ ของพนั ธะ H2 เป็ น
ทาใหโ้ มเลกลุ O2 โมเลกลุ
Cl2 ไม่มขี วั้
อะตอมคทู่ ี่
ประกอบดว้ ยธาตุ

ชนิดเดยี วกนั

non- polar molecue

การพจิ ารณาสภาพขวั้ โมเลกลุ โคเวเลนต ์

โมเลกลุ อะตอมคทู่ ี่ HF เป็ น
ประกอบดว้ ยธาตุ โมเลกลุ
HCl มขี วั้
ตา่ งชนิดกนั CO

polar molecue

......แลว้ โมเลกลุ โคเวเลนตท์ ี่
ประกอบดว้ ยอะตอมมากกวา่
2 อะตอม

และพนั ธะระหวา่ งอะตอมเป็ น
พนั ธะมขี ว้ั จะเป็ นโมเลกลุ มี
ขวั้ หรอื ไม่ อยา่ งไร

สภาพขว้ั ของโมเลกลุ

(โมเลกลุ ทปี่ ระกอบดว้ ยอะตอม
มากกวา่ 2 อะตอม)

เป็ นการรวมเวกเตอรข์ องสภาพขว้ั
แตล่ ะพนั ธะในโมเลกลุ
➢ ถา้ เวกเตอรห์ กั ลา้ งกนั หมดจะเป็ น

โมเลกลุ ไม่มขี วั้
➢ ถา้ เวกเตอรห์ กั ลา้ งกนั ไมห่ มดจะเป็ น

โมเลกลุ มขี ว้ั

➢ มรี ูปรา่ งเป็ นเสน้ ตรง

โมเลกลุ แกส๊ คารบ์ อนไดออกไซด ์ ➢ มเี วกเตอรส์ ภาพขวั้ ของ
CO2 พนั ธะ C=O สองพนั ธะ
ในทศิ ทางตรงกนั ขา้ ม
จงึ หกั ลา้ งกนั หมด

➢ เป็ นโมเลกลุ ไม่มขี ว้ั

โมเลกลุ ไฮโดรเจนไซยาไนด ์ ➢ มรี ูปรา่ งเป็ นเสน้ ตรง
(HCN)
➢ มเี วกเตอรส์ ภาพขวั้ ของ
HCN พนั ธะ C-H และ C=N
ในทศิ ทางเดยี วกนั จงึ ไม่
หกั ลา้ งกนั

➢ เป็ นโมเลกุลมขี วั้

HCN

➢ โมเลกลุ ทอี่ ะตอมกลาง
ไมม่ อี เิ ลก็ ตรอนคูโ่ ดด
เดยี่ วและอะตอม
ลอ้ มรอบเหมอื นกนั ทกุ
อะตอมจะเป็ นโมเลกลุ มี
ขว้ั หรอื ไม่ อยา่ งไร

➢ โมเลกลุ ทอี่ ะตอมกลางไม่มอี เิ ล็กตรอนคูโ่ ดดเดยี่ วและอะตอมลอ้ มรอบ

เหมอื นกนั ทุกอะตอม

สูตรทว่ั ไป รูปรา่ งโมเลกลุ ตวั อย่างโมเลกลุ

AB2 เสน้ ตรง

AB3 สามเหลยี่ มแบนราบ

AB4 ทรงสหี่ น้า

AB5 พรี ะมดิ คูฐ่ านสามเหลยี่ ม

AB6 ทรงแปดหน้า

เวกเตอรห์ กั ลา้ งกนั หมด เป็ นโมเลกลุ ไม่มขี วั้

➢ นกั เรยี นคดิ วา่ โมเลกลุ
ทอี่ ะตอมกลางมี
อเิ ลก็ ตรอนคูโ่ ดดเดยี่ ว
หรอื อะตอมลอ้ มรอบ
เป็ นธาตตุ า่ งชนิดกนั จะ
เป็ นโมเลกลุ มขี วั้ หรอื ไม่
อยา่ งไร

น้า แอมโมเนีย ไตรคลอโรมเี ทน
(H2O) (NH3) (CHCl3)

เวกเตอรห์ กั ลา้ งกนั ไม่หมด เป็ นโมเลกลุ มขี ว้ั

ยกเวน้
รูปรา่ งโมเลกลุ แบบสเี่ หลยี่ มแบนราบเวกเตอรห์ กั ลา้ งกนั หมด

เป็ นโมเลกลุ ไม่มขี วั้

สรุปไดว้ า่ ….สภาพขว้ั ของ
โมเลกลุ โคเวเลนตข์ นึ้ อยูก่ บั
ปัจจยั ใดบา้ ง และเป็ นอยา่ งไร

สภาพขว้ั ของโมเลกลุ โคเวเลนตข์ นึ้ อยู่กบั
สภาพขว้ั พนั ธะและรูปรา่ งโมเลกลุ
เป็ นการรวมเวกเตอรข์ องแตล่ ะพนั ธะใน
รูปรา่ งโมเลกลุ ซงึ่ ทาใหโ้ มเลกลุ โคเวเลนต ์
มที งั้ โมเลกลุ มขี ว้ั และไมม่ ขี ว้ั

สรุปไดว้ า่ ….สภาพขว้ั ของ
โมเลกลุ โคเวเลนตข์ นึ้ อยูก่ บั
ปัจจยั ใดบา้ ง และเป็ นอยา่ งไร

สภาพขว้ั ของโมเลกลุ โคเวเลนตข์ นึ้ อยู่กบั
สภาพขว้ั พนั ธะและรูปรา่ งโมเลกลุ
เป็ นการรวมเวกเตอรข์ องแตล่ ะพนั ธะใน
รูปรา่ งโมเลกลุ ซงึ่ ทาใหโ้ มเลกลุ โคเวเลนต ์
มที งั้ โมเลกลุ มขี ว้ั และไมม่ ขี ว้ั

ตรวจสอบความเขา้ ใจ
รูปรา่ งโมเลกลุ ทศิ ทางขวั้ ของพนั ธะ สภาพขว้ั ของ
สาร และทศิ ทางขวั้ โมเลกุล
โมเลกลุ
H2O

OF2

CBrN

ตรวจสอบความเขา้ ใจ
รูปรา่ งโมเลกลุ ทศิ ทางขว้ั ของพนั ธะ สภาพขวั้ ของ
สาร และทศิ ทางขว้ั โมเลกุล
โมเลกลุ
NF3

CBr4

สภาพขวั้ ของโมเลกลุ สามารถใช้ ความรูเ้ พมิ่ เตมิ
ทานายการละลายของสารไดเ้ ป็ น
เนือ้ เดยี วกนั ระหวา่ งสารโคเวเลนต ์

2 ชนิดไดอ้ ย่างไร

สารทมี่ สี ภาพขวั้ ใกลเ้ คยี งกนั จะ
ละลายเป็ นเนือ้ เดยี วกนั ส่วนสารทมี่ ี

สภาพขว้ั ตา่ งกนั มากจะไม่ละลาย
เป็ นเนือ้ เดยี วกนั ซงึ่ หลกั การนี้
เรยี กวา่ like dissolve like

ใหน้ กั เรยี นยกตวั อยา่ งการนา
หลกั การการละลายของสาร

ในชวี ติ ประจาวนั

การลา้ งจาน การซกั ผา้ โดยใช้
ผงซกั ฟอก

การลา้ งสที าเล็บ

นักเรียนบนั ทกึ มโนมตทิ ่ีศึกษาและ
ตวั แทนความคดิ เรื่อง สภาพข้วั

ของโมเลกลุ โคเวเลนต์

THANK
YOU