แผนการจัดการจัดการเรียนรู้ รายวิชา เคมี 3 ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 นางสาวมณีรัตน์ เชื้อตาหมื่น ตำแหน่ง ครูผู้ช่วย กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี โรงเรียนสระแก้ว
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 1 ชื่อเรื่อง สภาวะสมดุล หน่วยที่ 3 เรื่อง สมดุลเคมี รหัสวิชา ว 30223 รายวิชา เคมีเพิ่มเติม 3 เวลา 6 ชั่วโมง ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ภาค เรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 1. สาระเพิ่มเติม เคมี 2. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด มาตรฐานการเรียนรู้ สาระเคมีข้อ 2เข้าใจการเขียนและการดุลสมการเคมี ปริมาณสัมพันธ์ในปฏิกิริยาเคมี อัตราการเกิด ปฏิกิริยาเคมี สมดุลในปฏิกิริยาเคมี สมบัติและปฏิกิริยาของกรด-เบส ปฏิกิริยารีดอกซ์และเซลล์เคมีไฟฟ้า รวมทั้ง การน าความรู้ไปใช้ประโยชน์ 3. ผลการเรียนรู้ ม.5/7 ทดสอบ และอธิบายความหมายของปฏิกิริยาผันกลับได้และภาวะสมดุล ม.5/8 อธิบายการเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของสาร อัตราการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้า และอัตราการ เกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ เมื่อเริ่มปฏิกิริยาจนกระทั่งระบบอยู่ในภาวะสมดุล 4. สาระการเรียนรู้ 4.1 สาระการเรียนรู้แกนกลาง ปฏิกิริยาเคมีที่สามารถด าเนินไปข้างหน้าและย้อนกลับได้ เรียกว่า ปฏิกิริยาผันกลับได้ เมื่อปฏิกิริยาด าเนิน ไปความเข้มข้นของสารตั้งต้นและอัตราการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าจะลดลง ส่วนความเข้มข้นของผลิตภัณฑ์และ อัตราการเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับจะเพิ่มขึ้น เมื่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าเท่ากับอัตราการเกิดปฏิกิริยา ย้อนกลับ ระบบจะอยู่ในภาวะสมดุลที่มีความเข้มข้นของสารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์คงที่เรียกว่า สมดุลพลวัต 4.2 สาระการเรียนรู้ท้องถิ่น ในท้องถิ่นจะพบปฏิกิริยาเคมีจ านวนมากที่มีภาวะผันกลับได้ 5. สาระส าคัญ ภาวะสมดุล คือ ภาวะที่ระบบมีสมบัติคงที่ หรือภาวะที่สารตั้งต้นและสารผลิตภัณฑ์ทุกชนิดมีปริมาณหรือ ความเข้มข้นคงที่ หรือภาวะที่มีอัตราการเปลี่ยนแปลงไปข้างหน้าเท่ากับอัตราการเปลี่ยนแปลงย้อนกลับ สมดุลไดนามิก คือ สมดุลที่มีการเคลื่อนที่ของอนุภาคอยู่ตลอดเวลา ระบบไม่หยุดนิ่ง อัตราการ เปลี่ยนแปลงไปข้างหน้าเท่ากับอัตราการเปลี่ยนแปลงผันกลับ 6. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายการเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของสาร อัตราการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้า และอัตราการ เกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ เมื่อเริ่มปฏิกิริยาจนกระทั่งระบบอยู่ในสมดุล (K) 2. สร้างแบบจ าลองทางความคิดเกี่ยวกับสมดุลเคมีได้ (P) 3. มีวินัย มีความใฝ่รู้ใฝ่เรียน และมุ่งมั่นในการท างาน (A)
7. จุดเน้นการพัฒนาคุณภาพผู้เรียน 7.1 ด้านความสามารถและทักษะ แสวงหาความรู้เพื่อการแก้ปัญหา ใช้เทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู้ ใช้ภาษาต่างประเทศ (ภาษาอังกฤษ) มี ทักษะการคิดขั้นสูง ทักษะชีวิต ทักษะการสื่อสารอย่างสร้างสรรค์ตามช่วงวัย 7.2 ด้านคุณลักษณะเฉพาะช่วงวัย มุ่งมั่นในการศึกษาและการท างาน 8. สมรรถนะส าคัญของผู้เรียน 1. ความสามารถในการสื่อสาร 2. ความสามารถในการคิด 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา 4. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี 9. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ ซื่อสัตย์สุจริต มีวินัย ใฝ่เรียนรู้ มุ่งมั่นในการท างาน มีจิตสาธารณะ 10. หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 10.1 ความพอประมาณ - ค านึงถึงศักยภาพในการท าการทดลองสมดุลเคมีที่จะก่อให้เกิดการเรียนรู้ต่อตนเอง - การใช้ประโยชน์จากวัสดุอุปกรณ์ที่มีอยู่รอบตัวมาปรับใช้ในการทดลองสมดุลเคมี 10.2 ความมีเหตุผล - ใช้กระบวนการคิดและการแก้ปัญหาอย่างมีเหตุผล 10.3 การมีภูมิคุ้มกันที่ดี - การเรียนรู้เพิ่มเติมจากแหล่งการเรียนรู้ต่าง ๆ - หมั่นฝึกท าแบบฝึกหัดให้เกิดความเข้าใจมากยิ่งขึ้น 10.4 ความรู้ - มีความรู้ความเข้าในในเรื่อง สมดุลเคมี 10.5 คุณธรรม - มีความสื่อสัตย์ รับผิดชอบในการปฏิบัติงาน ตั้งใจเรียน และท างานร่วมกันเป็นทีม 11. การบูรณาการ 11.1 ต่างกลุ่มสาระการเรียนรู้ 1. บูรณาการกับสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี เรื่อง การใช้เทคโนโลยีสืบค้นข้อมูล 2. บูรณาการกับสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เรื่อง การอภิปรายและลงข้อสุป 3. บูรณาการกับสาระการเรียนรู้ภาษาต่างประเทศ เรื่อง การฟัง พูด อ่าน เขียนค าศัพท์ภาษาอังกฤษ เกี่ยวกับสมดุล
11.2 หลักสูตรอาเซียน การฟัง พูด อ่าน เขียนค าศัพท์ภาษาอังกฤษเกี่ยวกับสมดุลเคมีเพื่อการสื่อสารและการท างานตาม มาตรฐานอาชีพที่ก าหนดและการสนับสนุนการเรียนรู้ภาษาอาเซียนและภาษาเพื่อนบ้านเพื่อช่วยเสริมสร้าง สัมพันธภาพทางสังคมและการอยู่ร่วมกันอย่างสันติท่ามกลางความหลากหมายทางวัฒนธรรม 12. กระบวนการจัดการเรียนรู้(CIPPA Model) 1. ขั้นทบทวนความรู้ 1.1 ทบทวนความรู้เดิมของนักเรียนเกี่ยวกับระบบและสิ่งแวดล้อม โดยครูตั้งค าถามว่า หากครูเอาน้ าแข็ง ใส่แก้ว แล้วน้ าแข็งเป็นอย่างไร (แนวค าตอบ : น้ าแข็งจะเกิดการละลาย) 1.2 ครูถามนักเรียนต่อว่าในทางวิทยาศาสตร์สิ่งที่เราให้ความสนใจ เรียกว่าอะไร (ระบบ) และสิ่งที่ นอกเหนือจากที่เราศึกษาหรือให้ความสนใจเรียกว่าอะไร (สิ่งแวดล้อม) (แนวค าตอบ : สิ่งที่เราให้ความสนใจ เรียกว่า ระบบ ส่วนสิ่งที่นอกเหนือจากที่เราศึกษาหรือให้ ความสนใจเรียกว่าสิ่งแวดล้อม) 1.3 ครูถามนักเรียนต่อว่า จากตัวอย่างน้ าแข็งที่ครูยกมาอะไรคือระบบ อะไรคือ สิ่งแวดล้อม (แนวค าตอบ : น้ าแข็ง คือ ระบบ , แก้วน้ า , อุณหภูมิ และสิ่งที่อยู่รอบๆแก้วน้ า คือ สิ่งแวดล้อม) 1.4 ครูถามนักเรียนต่อว่า ระบบแบ่งออกเป็นกี่ประเภท อะไรบ้าง (แนวค าตอบ : ระบบ แบ่งออกได้ 3 ประเภท ดังนี้ 1. ระบบเปิด คือ ระบบที่มีการแลกเปลี่ยนมวลสาร และพลังงาน กับสิ่งแวดล้อม 2. ระบบปิด คือ ระบบที่ไม่มีการแลกเปลี่ยนมวลสาร แต่มีการแลกเปลี่ยนพลังงาน กับสิ่งแวดล้อม 3. ระบบโดดเดี่ยวหรือระบบ แยกตัว คือ ระบบที่ไม่มีการแยกมวลสาร และพลังงานกับสิ่งแวดล้อม) 1.5 เชื่อมโยงเข้าสู่บทเรียน เรื่อง สภาวะสมดุล โดยใช้ค าถามว่า นักเรียนทราบหรือไม่ว่าสมดุลคืออะไร 2. ขั้นแสวงหาความรู้ใหม่ 2.1 แจกใบความรู้ เรื่อง สภาวะสมดุล 2.2 นักเรียนแต่ละคนศึกษาเนื้อหา เรื่อง สภาวะสมดุล โดยให้นักเรียนแสวงหาความรู้ด้วยตนเอง จากแหล่งความรู้และแหล่งข้อมูลต่าง ๆ โดยเป็นแหล่งความรู้ที่ครูเตรียมให้ มีดังนี้ - ใบความรู้เรื่อง สภาวะสมดุล - หนังสือเรียนรายวิชาเคมี - วิดิโอ เรื่อง สภาวะสมดุล (https://youtu.be/uPKUZW_Hng0) 2.3 ครูแนะน าเกี่ยวกับแหล่งข้อมูลต่าง ๆ เช่น ห้องสมุด หนังสือ เพื่อให้นักเรียนแสวงหาความรู้เพิ่มเติม 3. ขั้นศึกษาท าความเข้าใจความรู้ใหม่และเชื่อมโยงความรู้ใหม่กับความรู้เดิม 3.1 นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4-5 คน 3.2 นักเรียนท ากิจกรรมเพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับได้ซึ่งเป็นการท าความเข้าใจความรู้ใหม่ และเชื่อมโยงความรู้ใหม่กับความรู้เดิม โดยให้นักเรียนท ากิจกรรม ดังนี้
ตอนที่1 1. แบ่งลวดเสียบกระดาษเป็นกลุ่ม A และ B โดยเริ่มต้นก าหนดให้มีลวดเสียบกระดาษในกลุ่ม A จ านวน 30 อัน และ B 10 อัน 2. ย้ายลวดเสียบกระดาษ จากทั้งสองกลุ่มพร้อมกัน โดยย้ายลวดเสียบกระดาษ จ านวนครึ่งหนึ่งของ A ไป B และย้ายลวดเสียบกระดาษจ านวนหนึ่งในสี่ของ B ไป A โดยถ้าจ านวนลวดเสียบกระดาษที่ต้องย้ายเป็นเลข ทศนิยมตั้งแต่ 0.5 ให้ปัดขึ้น ส่วนเลขทศนิยมที่น้อยกว่า 0.5 ให้ปัดลง 3. บันทึกจ านวนลวดเสียบกระดาษที่ย้ายไปและจ านวนรวมของลวดเสียบกระดาษในแต่ละกลุ่ม 4. ท าซ้ าข้อ 2-3 อีก 4 ครั้ง ตอนที่2 ท ากิจกรรมเช่นเดียวกับตอนที่ 1 โดยเริ่มต้นให้กลุ่ม A มีลวดเสียบกระดาษจ านวน 40 อัน แต่กลุ่ม B ไม่มีลวดเสียบกระดาษ 3.3 ให้นักเรียนลงมือท ากิจกรรม โดยครูคอยให้ความช่วยเหลือและให้ค าปรึกษา เมื่อนักเรียนไม่เข้าใจ หรือมีข้อสงสัยขณะท ากิจกรรม 4. ขั้นแลกเปลี่ยนความรู้ความเข้าใจกับกลุ่ม 4.1 นักเรียนภายในกลุ่มแลกเปลี่ยนความรู้และระดมความคิด ในการศึกษาการเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับได้ จากนั้นร่วมกันบันทึกผลการทดลอง สรุปและอภิปรายผลการท ากิจกรรมลงในใบกิจกรรม 4.3 หลังจากนักเรียนได้มีการแลกเปลี่ยนความรู้ความเข้าใจกับกลุ่มแล้ว ครูอธิบายเกี่ยวกับสภาวะสมดุล 5. ขั้นสรุปและจัดระเบียบความรู้(โดยใช้ค ำถำม) 5.1 นักเรียนและครูร่วมกันสรุปเกี่ยวกับสภาวะสมดุลจะต้องมีลักษณะ ดังนี้ 1) สมดุลเคมีเกิดในระบบปิด 2) สมดุลเคมีเกิดปฏิกิริยาผันกลับได้ 3) อัตราการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าเท่ากับปฏิกิริยาย้อนกลับ 4) มีสมบัติคงที่ (สี อุณหภูมิ ความดัน ความเข้มข้น และจ านวนโมล ) 5) ในทุก ๆ ระบบจะมีสารตั้งต้นเหลืออยู่ และสามารถตรวจสอบสารในระบบได้ทุกสาร 5.2 ครุอธิบายเพิ่มเติมถึงลักษณะสมดุลไดนามิก ดังนี้ 1) ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า 2) เมื่อเกิด สมดุลไดนามิก สมบัติทางกายภาพของระบบคงที่ เช่น สี กลิ่น รส ความเข้มข้น 3) ในระดับโมเลกุลยังคงมีการ เปลี่ยนแปลงอยู่ แต่สายตามองไม่เห็น และ 4) สมดุลเคมีเป็นสมดุลไดนามิก 5.3 นักเรียนสรุปและจัดระเบียบความรู้โดยจัดท าเป็นผังมโนทัศน์ของตนเอง 6. ขั้นปฏิบัติและการแสดงผลงาน 6.1 นักเรียนสร้างแบบจ าลองทางความคิดเกี่ยวกับสมดุลเคมี 6.2 นักเรียนแต่ละกลุ่มน าเสนอแบบจ าลองความคิดสมดุลเคมี โดยน าเสนอข้อมูลในรูปแบบ Gallry Wallk ให้สมาชิกกลุ่มอื่น แสดงความคิดเห็นและแลกเปลี่ยนเรียนรู้ โดยใช้ Post is 6.3 ประเมินแบบจ าลองทางความคิดสมดุลเคมี โดยใช้ประเด็นค าถามต่อไปนี้ ลักษณะของแบบจ าลองนี้ คืออะไร
ท าไมจึงใช้แบบจ าลองนี้ นักเรียนคิดว่าควรมีอะไรที่ต้องเพิ่มเติมในแบบจ าลอง 7. ขั้นน าไปประยุกต์ใช้(โดยใช้ค ำถำม) 7.1 นักเรียนยกตัวอย่างสมดุลที่เกิดขึ้นในชีวิตประจ าวัน 7.2 นักเรียนท าแบบทดสอบหลังเรียน 13. สื่อและแหล่งการเรียนรู้ 1. แบบทดสอบหลังเรียน เรื่อง สภาวะสมดุล 2. Powerpoint presentation เรื่อง สภาวะสมดุล 3. ใบกิจกรรม เรื่อง การเปลี่ยนแปลงที่ผันกลับได้ 4. ใบความรู้เรื่อง สภาวะสมดุล 5. ห้องสมุด 14. การวัดและการประเมินผล สิ่งที่ต้องการวัด เครื่องมือวัด วิธีวัด เกณฑ์การวัด 1. พุทธิพิสัย - อธิบายการเปลี่ยนแปลงความ เข้มข้นของสาร อัตราการ เกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้า และอัตรา การเกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ เมื่อเริ่ม ปฏิกิริยาจนกระทั่งระบบอยู่ใน สมดุล - แบบทดสอบ (ข้อสอบปรนัย) - ตรวจแบบ แบบทดสอบ - ผ่านเกณฑ์ ร้อยละ 60 ขึ้น ไป 2. ทักษะพิสัย - สร้างแบบจ าลองทางความคิด เกี่ยวกับสมดุลเคมี - ใบกิจกรรม - แบบประเมิน ทักษะการทดลอง - ตรวจจากใบกิจกรรม - สังเกตการปฏิบัติการ ทดลอง - ผ่านเกณฑ์ rubrics ระดับ 2 ขึ้นไป 3. จิตพิสัย - มีวินัย มีความใฝ่รู้ใฝ่เรียน และ มุ่งมั่นในการท างาน - แบบสังเกต พฤติกรรมระหว่าง เรียน - สังเกตพฤติกรรม ระหว่างเรียน และ บันทึกในแบบสังเกต พฤติกรรมระหว่าง เรียน - ผ่านเกณฑ์ rubrics ระดับ 2 ขึ้นไป
เกณฑ์การประเมินรูบริคส์ (Rubrics) 1. ด้านทักษะพิสัย (Process) นักเรียนสามารถสร้างแบบจ าลองทางความคิดเกี่ยวกับสมดุลเคมีโดยผ่าน เกณฑ์รูบริคส์ระดับ 2 ขึ้นไป รายการประเมิน ระดับคะแนน 3 2 1 1. ความสอดคล้องกับ จุดประสงค์ ผลงานสอดคล้องกับ จุดประสงค์ทุกประเด็น ผลงานสอดคล้องกับ จุดประสงค์บางประเด็น ผลงานไม่สอดคล้องกับ จุดประสงค์ 2. ความถูกต้องของ เนื้อหา เนื้อหาสาระของผลงาน ถูกต้องครบถ้วน เนื้อหาสาระของผลงาน ถูกต้องบางประเด็น เนื้อหาสาระของผลงาน ไม่ถูกต้องเป็นส่วนใหญ่ 3. ความคิดสร้างสรรค์ ผลงานแสดงถึงความคิด สร้างสรรค์ แปลกใหม่ และเป็นระบบ ผลงานแสดงถึงความคิด สร้างสรรค์ แปลกใหม่ แต่ยังไม่เป็นระบบ ผลงานไม่มีความ น่าสนใจ และไม่แสดงถึง แนวคิดแปลกใหม่ 4. การมีส่วนร่วมของ สมาชิกในกลุ่ม นักเรียนทุกคนมีส่วนร่วม ในการสร้างชิ้นงาน นักเรียนบ้างคนไม่มีส่วน ร่วมในการสร้างชิ้นงาน นักเรียนส่วนใหญ่ไม่มี ส่วนร่วมในการสร้าง ชิ้นงาน เกณฑ์การวัดผล ประเมิน 4 องค์ประกอบ คะแนนเต็ม 12 คะแนน ก าหนดเกณฑ์การตัดสินแบ่งเป็นระดับคุณภาพดังนี้ ระดับ 3 ดี คะแนน 10-12 ระดับ 2 ปานกลาง คะแนน 7-9 ระดับ 1 พอใช้ คะแนน 1-6 การประเมิน □ ผ่าน □ ไม่ผ่าน 2. ด้านจิตพิสัย นักเรียนสามารถปฏิบัติตามแบบสังเกตพฤติกรรมระหว่างเรียนของนักเรียน ผ่านเกณฑ์ รูบริคส์ระดับ 2 ขึ้นไป รายการประเมิน ระดับคุณภาพ 3 2 1 1. มีวินัย 1. แต่งตัวถูกระเบียบ 2. ตรงต่อเวลา 3. ท างานส่งครบ ขาด 1 ตัวชี้วัด ขาดมากกว่า 1 ตัวชี้วัด 2. มีความใฝ่รู้ใฝ่เรียน 1. กระตือรือร้นตั้งใจมุ่งมั่น ในการเรียน 2. แสวงหาความรู้ ขาด 1 ตัวชี้วัด ขาดมากกว่า 1 ตัวชี้วัด
รายการประเมิน ระดับคุณภาพ 3 2 1 3. การสรุปและถ่ายถอด ความรู้ให้กับเพื่อน 3. มุ่งมั่นในการท างาน 1. ตั้งใจท างาน 2. ไม่หยอกล้อกัน 3. ไม่พูดคุยกันเสียงดัง ขาด 1 ตัวชี้วัด ขาดมากกว่า 1 ตัวชี้วัด เกณฑ์การวัดผล ประเมิน 3 องค์ประกอบ คะแนนเต็ม 9 คะแนน ก าหนดเกณฑ์การตัดสินแบ่งเป็นระดับคุณภาพดังนี้ ระดับ 3 ดี คะแนน 7-9 ระดับ 2 ปานกลาง คะแนน 4-6 ระดับ 1 พอใช้ คะแนน 11-3 การประเมิน □ ผ่าน □ ไม่ผ่าน
รายชื่อนักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/...... ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566 สอนวันที่ ……… เดือน ................................ พ.ศ. .................... ที่ พฤติกรรม ชื่อ-สกุล ความถูกต้อง ของเนื้อหา ความคิด สร้างสรรค์ การ น าเสนอ ความตรง ต่อเวลา คะแนนรวม (12) ผ่าน ไม่ ผ่าน 3 2 1 3 2 1 3 2 1 3 2 1 ลงชื่อ...................................................ผู้ประเมิน (………………………………………..) ............../.................../.......... แบบประเมินนชิ้นงาน
แบบบันทึกคะแนนท้ายแผนการจัดการเรียนรู้ที่ 14 หน่วยการเรียนรู้ที่ 3 สมดุลเคมี เรื่อง สภาวะสมดุล นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/1 ภาคเรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566 สอนวันที่ ……… เดือน ................................ พ.ศ. .................... ที่ ชื่อ-สกุล คุณภาพผู้เรียน รวม (.....) เก็บ (.....) พุทธิพิสัย (.....) ทักษะพิสัย (.....) จิตพิสัย (.....) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 ลงชื่อ ................................................... ผู้ประเมิน ............../................./................
บันทึกหลังการสอน 1. ผลการจัดการเรียนการสอน 1.1 ด้านความรู้…………………………………………………………………………………….................................… .............................................................................................................................................................. 1.2 ด้านทักษกระบวนการ……………………………………………………………............................…………...… .............................................................................................................................................................. 1.3 ด้านคุณลักษณะ………………………………………………………………..............................………………… .............................................................................................................................................................. 2. ปัญหา / อุปสรรค ……………………………………………………………………………….………….........................................…………… ………………………………………………………………………………………..........................................……………… ………………………………………………………………………………………..........................................……………… .............................................................................................................................................................. 3. แนวทางแก้ไข ……………………………………………………………………………….…….........................................………………… …………………………………………………………………………………….........................................………………… ……………………………………………………………………………………..........................................………………… .............................................................................................................................................................. 4. ผลการวิเคราะห์ / ประเมินแผนการจัดการเรียนรู้ ……………………………………………………………………………….…….........................................………………… …………………………………………………………………………………..…........................................………………… …………………………………………………………………………………..........................................…………………… .............................................................................................................................................................. ลงชื่อ…………………………….ผู้บันทึก (นางสาวมณีรัตน์ เชื้อตาหมื่น)
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 2 ชื่อเรื่อง ค่าคงที่สมดุล หน่วยที่ 3 เรื่อง สมดุลเคมี รหัสวิชา ว 30223 รายวิชา เคมีเพิ่มเติม 3 เวลา 8 ชั่วโมง ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ภาค เรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 1. สาระเพิ่มเติม เคมี 2. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด มาตรฐานการเรียนรู้ สาระเคมีข้อ 2 เข้าใจการเขียนและการดุลสมการเคมี ปริมาณสัมพันธ์ในปฏิกิริยาเคมี อัตราการเกิด ปฏิกิริยาเคมี สมดุลในปฏิกิริยาเคมี สมบัติและปฏิกิริยาของกรด-เบส ปฏิกิริยารีดอกซ์และเซลล์เคมีไฟฟ้า รวมทั้ง การน าความรู้ไปใช้ประโยชน์ 3. ผลการเรียนรู้ ม.5/9 ค านวณค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยา ม.5/10 ค านวณความเข้มข้นของสารที่ภาวะสมดุล ม.5/11 ค านวณค่าคงที่สมดุลหรือความเข้มข้นของปฏิกิริยาหลายขั้นตอน 4. สาระการเรียนรู้ 4.1 สาระการเรียนรู้แกนกลาง ณ ภาวะสมดุล ความสัมพันธ์ระหว่างเข้มข้นของผลิตภัณฑ์กับสารตั้งต้น แสดงได้ด้วยค่าคงที่สมดุล ซึ่งเป็นค่าคงที่ ณ อุณหภูมิหนึ่ง ค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยาหลายขั้นตอน หาได้จากผลคูณของค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยาย่อยที่น า สมการเคมีมารวมกัน โดยถ้ามีการคูณสมการย่อยให้ยกก าลังค่าคงที่สมดุลด้วยตัวเลขที่คูณ และหากมีการกลับข้าง สมการ ให้กลับค่าคงที่สมดุลเป็นตัวหาร 5. สาระส าคัญ ณ ภาวะสมดุล ความสัมพันธ์ระหว่างเข้มข้นของผลิตภัณฑ์กับสารตั้งต้น แสดงได้ด้วยค่าคงที่สมดุล ซึ่งเป็น ค่าคงที่ ณ อุณหภูมิหนึ่ง ค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยาหลายขั้นตอน หาได้จากผลคูณของค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยาย่อยที่น าสมการ เคมีมารวมกัน โดยถ้ามีการคูณสมการย่อยให้ยกก าลังค่าคงที่สมดุลด้วยตัวเลขที่คูณ และหากมีการกลับข้างสมการ ให้กลับค่าคงที่สมดุลเป็นตัวหาร 6. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1.อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างความเข้มข้นของสารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์ในปฏิกิริยาเคมีที่ภาวะสมดุลได้ (K) 2. แปลความหมายของค่าคงที่สมดุลได้ (K) 3. ค านวณหาค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยาและความเข้มข้นของสารในปฏิกิริยาที่ภาวะสมดุลได้ (P) 4. มีวินัย มีความใฝ่รู้ใฝ่เรียน และมุ่งมั่นในการท างาน (A)
7. จุดเน้นการพัฒนาคุณภาพผู้เรียน 7.1 ด้านความสามารถและทักษะ แสวงหาความรู้เพื่อการแก้ปัญหา ใช้เทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู้ ใช้ภาษาต่างประเทศ (ภาษาอังกฤษ) มี ทักษะการคิดขั้นสูง ทักษะชีวิต ทักษะการสื่อสารอย่างสร้างสรรค์ตามช่วงวัย 7.2 ด้านคุณลักษณะเฉพาะช่วงวัย มุ่งมั่นในการศึกษาและการท างาน 8. สมรรถนะส าคัญของผู้เรียน 1. ความสามารถในการสื่อสาร 2. ความสามารถในการคิด 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา 4. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี 9. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ ซื่อสัตย์สุจริต มีวินัย ใฝ่เรียนรู้ มุ่งมั่นในการท างาน มีจิตสาธารณะ 10. หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 10.1 ความพอประมาณ - ค านึงถึงศักยภาพในการท าการทดลองสมดุลเคมีที่จะก่อให้เกิดการเรียนรู้ต่อตนเอง - การใช้ประโยชน์จากวัสดุอุปกรณ์ที่มีอยู่รอบตัวมาปรับใช้ในการทดลองสมดุลเคมี 10.2 ความมีเหตุผล - ใช้กระบวนการคิดและการแก้ปัญหาอย่างมีเหตุผล 10.3 การมีภูมิคุ้มกันที่ดี - การเรียนรู้เพิ่มเติมจากแหล่งการเรียนรู้ต่างๆ - หมั่นฝึกท าแบบฝึกหัดให้เกิดความเข้าใจมากยิ่งขึ้น 10.4 ความรู้ - มีความรู้ความเข้าในในเรื่อง สมดุลเคมี 10.5 คุณธรรม - มีความสื่อสัตย์ รับผิดชอบในการปฏิบัติงาน ตั้งใจเรียน และท างานร่วมกันเป็นทีม 11. การบูรณาการ 1. บูรณาการกับสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี เรื่อง การใช้เทคโนโลยีสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับค่าคงที่ สมดุล 2. บูรณาการกับสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เรื่อง การอธิบายการอภิปรายและการน าเสนอเกี่ยวกับค่าคงที่สมดุล 3. บูรณาการกับสาระการเรียนรู้คณิตศาสตร์เรื่อง ค านวณหาค่าคงที่สมดุล
12. กระบวนการจัดการเรียนรู้(CIPPA Model) 1. ขั้นทบทวนความรู้ 1.1 ครูทบทวนความรู้เกี่ยวกับภาวะสมดุลเคมี ดังนี้ เมื่อสารเกิดปฏิกิริยาเคมีจะมีภาวะสมดุลเกิดขึ้นหรือไม่ อย่างไร (แนวตอบ : ภาวะสมดุลจะเกิดขึ้นเมื่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าเท่ากับอัตราการเกิดปฏิกิริยา ย้อนกลับ) เมื่อระบบเข้าสู่ภาวะสมดุล ความเข้มข้นของสารต่าง ๆ ในระบบจะมีค่าอย่างไรให้นักเรียนร่วมกัน ตอบค าถาม จากนั้นครูและนักเรียนร่วมกันอภิปราย เพื่อน าไปสู่ขั้นสอนต่อไป (แนวตอบ : เมื่อระบบเข้าสู่สมดุล ความเข้มข้นของสารต่าง ๆ ในระบบจะมีค่าคงที่ 2. ขั้นแสวงหาความรู้ใหม่ 2.1 แจกเอกสารประกอบการเรียนรู้ เรื่อง ค่าคงที่สมดุล 2.2 นักเรียนจับคู่ โดยให้แต่ละคู่ศึกษาค้นคว้าข้อมูลเกี่ยวกับเรื่อง ค่าคงที่สมดุล จากเอกสารประกอบการเรียน แล้วร่วมกันแสดงความคิดเห็นจนเกิดความเข้าใจที่ตรงกัน 2.3 ครูแนะน าเกี่ยวกับแหล่งข้อมูลต่าง ๆ เช่น ห้องสมุด หนังสือ เพื่อให้นักเรียนแสวงหาความรู้เพิ่มเติม 3. ขั้นศึกษาท าความเข้าใจความรู้ใหม่และเชื่อมโยงความรู้ใหม่กับความรู้เดิม 3.1 นักเรียนและครูร่วมกันอภิปรายถึงความสัมพันธ์ระหว่างความเข้มข้นของสารต่างๆ ณ ภาวะสมดุลโดย 3.2 อธิบายเกี่ยวกับความหมายของค่าคงที่สมดุล สมดุลเอกพันธุ์ และสมดุลวิวิธพันธุ์ พร้อมทั้งยกตัวอย่าง 3.3 ยกตัวอย่างโจทย์เกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างค่าคงที่สมดุลกับความเข้มข้นของสาร โดยครูเขียนโจทย์ และให้นักเรียนร่วมกันอภิปรายเพื่อหาค าตอบ ดังนี้ 1) จงเขียนค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยาต่อไปนี้ CO (g) + H2O (l) ⇌ CO2 (g) + H2 (g) (แนวตอบ : K = [CO2 ][H2] [CO] ) 2) จงเขียนค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยาต่อไปนี้ Pb2+ (aq) + 2I- (aq) ⇌ PbI2 (s) (แนวตอบ : K = 1 [Pb2+][I−] 2 ) 3) จงเขียนสมการแสดงปฏิกิริยาเคมีที่มีค่าคงที่สมดุลเท่ากับ [NO2Cl] 2 [NO2] 2[Cl2] (แนวตอบ : 2NO2 (g) + Cl2 (g) ⇌ 2NO2Cl (g)) 3.4 ครูอธิบายการหาค่าคงที่สมดุลจากสมการเคมีในรูปแบบต่างๆ ในเอกสารประกอบการสอน เรื่อง ค่าคงที่สมดุล 3.5 ครูอธิบายหลักการค านวณหาค่าคงที่สมดุลในเอกสารประกอบการสอน เรื่อง ค่าคงที่สมดุล
4. ขั้นแลกเปลี่ยนความรู้ความเข้าใจกับกลุ่ม 4.1 นักเรียนแบ่งกลุ่มๆล่ะ 5-8 คน 4.1 ครูตั้งโจทย์การค านวณค่าคงที่สมดุลบนกระดาน และให้นักเรียนจับฉลากโจทย์ปัญหา หลังจากนั้น นักเรียนแต่ละกลุ่มระดมความคิดในการหาค าตอบ โดยโจทย์ปัญหามี ดังนี้ 1) แก๊สแอมโมเนียสลายตัวในภาชนะปิดขนาด 500 ลูกบาศก์เซนติเมตร ที่อุณหภูมิค่าหนึ่ง ให้แก๊ส ไนโตรเจนและแก๊สไฮโดรเจน ดังสมการ 2NH3 (g) ⇌ N2 (g) + 3H2 (g) ที่ภาวะสมดุล พบว่า มีแก๊สแอมโมเนีย แก๊สไนโตรเจน และแก๊สไฮโดรเจนเท่ากับ 3.0 2.0 และ 4.0 โมล ตามล าดับ จงค านวณหาค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยานี้ 2) ค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยา H2 (g) + I2 (g) ⇌ 2HI (g) มีค่าเท่ากับ 18.0 ที่ 25 องศาเซลเซียส ณ ภาวะสมดุล ที่อุณหภูมิเดียวกัน พบว่า ในภาชนะขนาด 1 ลิตร มีแก๊สไฮโดรเจนไอโอไดด์และแก๊ส ไอโอดีนอยู่ 0.3 และ 0.2 โมล ตามล าดับ จะมีแก๊สไฮโดรเจนอยู่กี่โมล/ลูกบาศก์เดซิเมตร 3) ถ้าปฏิกิริยา N2O4 (g) ⇌ 2NO2 (g) ที่ภาวะสมดุลมี N2O4 9.2 กรัม มี NO2 23 กรัม ในภาชนะ 5 dm3 จงหาค่าคงที่สมดุล (มวลอะตอม N = 14 , O = 16) 4) โจทย์ข้อ 3 ก าหนดให้ SO2 + NO2 ⇌ SO3 + NO ให้ความเข้มข้นของ SO2 เป็น 0.5 mol/dm3 และ NO2 เป็น 0.6 mol/dm3 เมื่อปฏิกิริยาสิ้นสุดมี NO2 เหลือ 0.2 mol/dm3 จงหาค่า K 5) ปฏิกิริยา H2 + I2 ⇌ 2HI มีค่าคงที่สมดุลเท่ากับ 9.0 ที่อุณหภูมิ 485 องศาเซลเซียส ถ้าน า 1.0 mol ของ H2 และ 1.0 mol ของ I2 มาผสมกันในภาชนะขนาด 1 dm3 ที่อุณหภูมิ ดังกล่าว ความเข้มข้นของ HI ณ ภาวะสมดุลเป็นเท่าใด 4.3 ให้นักเรียนลงมือค านวณเกี่ยวกับค่าคงที่สมดุล โดยครูคอยให้ความช่วยเหลือและให้ค าปรึกษา เมื่อนักเรียนไม่เข้าใจหรือมีข้อสงสัยขณะค านวณ 5. ขั้นสรุปและจัดระเบียบความรู้ 5.1 ครูแสดงสมการ N2 + H2 ⇌ NH3 พร้อมใช้ค าถามต่อไปนี้ 1) จากสมการแสดงปฏิกิริยานี้ เราสามารถสร้างสมการค่าคงที่สมดุลได้หรือไม่ (ไม่ได้) 2) เพราะเหตุใดจึงยังไม่สามารถเขียนสมการค่าคงที่สมดุลได้เลย (ต้องดุลสมการเคมีก่อน) 3) นักเรียนสามารถเขียนสมการที่ถูกต้องได้อย่างไร (N2 + 3H2 ⇌ 2NH3) 4) สมการค่าคงที่สมดุลเขียนได้อย่างไร (K = [NH3 ] 2 [N2 ][H2 ] 3 ) 5.2 ครูแสดงสมการ นักเรียนเขียนสมการค่าคงที่สมดุลได้อย่างไร CaCO3 (s) ⇌ CaO (s) + CO2 (g) (K = [CO2]) 3Fe (s) + 4H2O (l) ⇌ Fe3O4 (s) + 4H2 (g) (K = [H2] 4 ) 5.3 เพราะอะไร จึงไม่แสดงค่าความเข้มข้นของ CaCO3 CaO Fe Fe3O4 และ H2O (เนื่องจากสารเป็นของแข็ง ของเหลว และตัวท าละลายมีความเข้มข้นไม่เปลี่ยนแปลงจึงไม่น ามาคิด ค่าคงที่สมดุล)
5.3 ครูแสดงตารางค่า K พร้อมให้นักเรียนเปรียบเทียบว่าปฏิกิริยาใดสารตั้งต้นท าปฏิกิริยาไปข้างหน้า ได้ดีและไม่ดี พร้อมบอกเหตุผล เรียงล าดับปฏิกิริยาที่เกิดไปข้างหน้าได้ดี 2 > 1 > 3 เพราะปฏิกิริยาที่ 2 มีค่า K สูงที่สุด แสดงว่าเกิดผลิตภัณฑ์มากที่ให้มีผลิตภัณฑ์มีความเข้มข้นสูง กว่าสารตั้งต้น ส่วนปฏิกิริยาที่ 1 และ 3 ค่า K ต่ า แสดงว่าสารตั้งต้นมีความเข้มข้นมากกกว่า ผลิตภัณฑ์ เกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าไม่ดี 6. ขั้นปฏิบัติและการแสดงผลงาน 6.1 นักเรียนแต่ละกลุ่มแสดงวิธีท าบนกระดานพร้อมทั้งอธิบายวิธีคิด เพื่อให้เพื่อนในชั้นเรียนเกิดความ เข้าใจ โดยมีแนวค าตอบดังนี้ โจทย์หมายเลข 1 1) แก๊สแอมโมเนียสลายตัวในภาชนะปิดขนาด 500 ลูกบาศก์เซนติเมตร ที่อุณหภูมิค่าหนึ่ง ให้แก๊ส ไนโตรเจนและแก๊สไฮโดรเจน ดังสมการ 2NH3 (g) ⇌ N2 (g) + 3H2 (g) ที่ภาวะสมดุล พบว่า มีแก๊สแอมโมเนีย แก๊สไนโตรเจน และแก๊สไฮโดรเจนเท่ากับ 3.0 2.0 และ 4.0 โมล ตามล าดับ จงค านวณหาค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยานี้ วิธีท า K = [N2 ][H2] 3 [NH3] 2 ที่ภาวะสมดุล [NH3 ] = 3 mol 500cm3 × 1000 cm3 1dm3 = 6 mol/dm3 [N2 ] = 2 mol 500cm3 × 1000 cm3 1dm3 = 4 mol/dm3 [H2 ] = 4 mol 500cm3 × 1000 cm3 1dm3 = 8 mol/dm3 จะได้ K = (4)(8) 3 (6) 2 = 56.89 ดังนั้น ค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยานี้มีค่าเท่ากับ 56.89 โจทย์หมายเลข 2 2) ค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยา H2 (g) + I2 (g) ⇌ 2HI (g) มีค่าเท่ากับ 18.0 ที่ 25 องศาเซลเซียส ณ ภาวะสมดุล ที่อุณหภูมิเดียวกัน พบว่า ในภาชนะขนาด 1 ลิตร มีแก๊สไฮโดรเจนไอโอไดด์และแก๊ส ไอโอดีนอยู่ 0.3 และ 0.2 โมล ตามล าดับ จะมีแก๊สไฮโดรเจนอยู่กี่โมล/ลูกบาศก์เดซิเมตร วิธีท า K = [HI] 2 [H2 ][I2] = 18.0 ปฏิกิริยา ค่าคงที่สมดุล 1 5.3 x 10-5 2 1.0 x 108 3 4.7 x 10-24
ณ ภาวะสมดุล [HI] = 0.3 1 = 0.3 mol/dm3 [I2] = 0.2 1 = 0.2 mol/dm3 จะได้ว่า 18.0 = (0.3) 2 [H2 ](0.2) [H2] = (0.3) 2 (18.0)(0.2) = 0.025 mol/dm3 ดังนั้น จะมีแก๊สไฮโดรเจนอยู่ 0.025 โมล/ลูกบาศก์เดซิเมตร โจทย์หมายเลข 3 3) ถ้าปฏิกิริยา N2O4 (g) ⇌ 2NO2 (g) ที่ภาวะสมดุลมี N2O4 9.2 กรัม มี NO2 23 กรัม ในภาชนะ 5 dm3 จงหาค่าคงที่สมดุล (มวลอะตอม N = 14 , O = 16) จาก K = [NO2 ] 2 [N2O4 ] ดังนั้นต้องหาความเข้มข้นของสาร หาความเข้มข้นของ N2O4 และ NO2 ที่สมดุล mol N2O4 = 9.2 g x 1 mol 92 g = 0.1 mol ในภาชนะ 5 ลิตร [N2O4] = 0.1 mol 5 dm3 = 0.02 mol/dm3 mol NO2 = 23 g x 1 mol 46 g = 0.5 mol ในภาชนะ 5 ลิตร [NO2] = 0.5 mol 5 dm3 = 0.1 mol/dm3 น าค่าความเข้มข้นไปแทนในสมการ K = [NO2 ] 2 [N2O4 ] จะได้ว่า K = [0.1 ]2 [0.02] = 0.5 เพราะฉะนั้นค่าคงที่สมดุลเท่ากับ 0.5 โจทย์หมายเลข 4 4) ก าหนดให้SO2 + NO2 ⇌ SO3 + NO ให้ความเข้มข้นของ SO2 เป็น 0.5 mol/dm3 และ NO2 เป็น 0.6 mol/dm3 เมื่อปฏิกิริยาสิ้นสุดมี NO2 เหลือ 0.2 mol/dm3 จงหาค่า K ก าหนดให้ค่า K = [SO3 ][NO] [SO2 ][NO2 ]
SO2 + NO2 ⇌ SO3 + NO เริ่มต้น 0.5 0.6 0 0 เปลี่ยนไป 0.4 0.4 0.4 0.4 สมดุล 0.1 0.2 0.4 0.4 จะได้ว่า K = [0.4][0.4] [0.1][0.2] = 8 เพราะฉะนั้นค่า K = 8 โจทย์หมายเลข 5 5) ปฏิกิริยา H2 + I2 ⇌ 2HI มีค่าคงที่สมดุลเท่ากับ 9.0 ที่อุณหภูมิ 485 องศาเซลเซียส ถ้าน า 1.0 mol ของ H2 และ 1.0 mol ของ I2 มาผสมกันในภาชนะขนาด 1 dm3 ที่อุณหภูมิ ดังกล่าว ความเข้มข้นของ HI ณ ภาวะสมดุลเป็นเท่าใด ก าหนดให้ K = [HI]2 [H2 ][I2 ] , K = 9.0 H2 + I2 ⇌ 2HI เริ่มต้น 1 1 0 เปลี่ยนไป x x 2x สมดุล 1-x 1-x 2x จาก K = [HI]2 [H2 ][I2 ] แทนค่าความเข้มข้นของสารที่สมดุล จะได้ว่า 9.0 = [2x]2 [1-x][1-x] 3.0 = 2x 1-x √9.0 = √ [2x]2 [1-x]2 จากความเข้มข้นของ HI ที่สมดุลเท่ากับ 2x แทนค่า x แทนค่า x จะได้ว่า ความเข้มข้นของ HI เท่ากับ 1.2 mol/dm3 6.2 ครูอธิบายวิธีการค านวณเพิ่มเติมจากนักเรียน เพื่อให้นักเรียนมีความเข้าใจมากขึ้น 3 - 3x = 2x 3 = 5x x = 0.6
7. ขั้นน าไปประยุกต์ใช้ 7.1 นักเรียนน าความรู้ที่ได้จากการเรียนรู้ในห้องเรียนฝึกท าข้อสอบเข้ามหาวิทยาลัย เช่น ข้อสอบ PAT 2 O-NET และ 7 วิชาสามัญ เป็นต้น 7.2 นักเรียนท าแบบทดสอบหลังเรียน 13. สื่อและแหล่งการเรียนรู้ 1. แบบทดสอบ เรื่อง ค่าคงที่สมดุล 2. เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง ค่าคงที่สมดุล 3. Powerpoint เรื่อง ค่าคงที่สมดุล 4. ห้องสมุด 14. การวัดและการประเมินผล สิ่งที่ต้องการวัด เครื่องมือวัด วิธีวัด เกณฑ์การวัด 1. พุทธิพิสัย -อธิบายความสัมพันธ์ระหว่างความ เข้มข้นของสารตั้งต้นและผลิตภัณฑ์ ในปฏิกิริยาเคมีที่ภาวะสมดุลได้ - แปลความหมายของค่าคงที่ สมดุลได้ - แบบทดสอบ หลังเรียน - ตรวจแบบทดสอบ หลังเรียน - ผ่านเกณฑ์ ร้อยละ 60 ขึ้นไป 2. ทักษะพิสัย - ค านวณหาค่าคงที่สมดุลของ ปฏิกิริยาและความเข้มข้นของสาร ในปฏิกิริยาที่ภาวะสมดุลได้ - แบบทดสอบ หลังเรียน - ตรวจแบบทดสอบ หลังเรียน - ผ่านเกณฑ์ร้อยละ 60 ขึ้นไป 3. จิตพิสัย - มีวินัย มีความใฝ่รู้ใฝ่เรียน และ มุ่งมั่นในการท างาน - แบบสังเกต พฤติกรรมระหว่าง เรียน - สังเกตพฤติกรรม ระหว่างเรียน และ บันทึกในแบบสังเกต พฤติกรรมระหว่าง เรียน - ผ่านเกณฑ์ rubrics ระดับ 2 ขึ้นไป
เกณฑ์การประเมินรูบริคส์ (Rubrics) ด้านจิตพิสัย นักเรียนสามารถปฏิบัติตามแบบสังเกตพฤติกรรมระหว่างเรียนของนักเรียน ผ่านเกณฑ์รูบริคส์ ระดับ 2 ขึ้นไป รายการประเมิน ระดับคุณภาพ 3 2 1 1. มีวินัย 1. แต่งตัวถูกระเบียบ 2. ตรงต่อเวลา 3. ท างานส่งครบ ขาด 1 ตัวชี้วัด ขาดมากกว่า 1 ตัวชี้วัด 2. มีความใฝ่รู้ใฝ่เรียน 1. กระตือรือร้นตั้งใจมุ่งมั่น ในการเรียน 2. แสวงหาความรู้ 3. การสรุปและถ่ายถอด ความรู้ให้กับเพื่อน ขาด 1 ตัวชี้วัด ขาดมากกว่า 1 ตัวชี้วัด 3. มุ่งมั่นในการท างาน 1. ตั้งใจท างาน 2. ไม่หยอกล้อกัน 3. ไม่พูดคุยกันเสียงดัง ขาด 1 ตัวชี้วัด ขาดมากกว่า 1 ตัวชี้วัด เกณฑ์การวัดผล ประเมิน 3 องค์ประกอบ คะแนนเต็ม 9 คะแนน ก าหนดเกณฑ์การตัดสินแบ่งเป็นระดับคุณภาพดังนี้ ระดับ 3 ดี คะแนน 7-9 ระดับ 2 ปานกลาง คะแนน 4-6 ระดับ 1 พอใช้ คะแนน 11-3 การประเมิน □ ผ่าน □ ไม่ผ่าน
ค าชี้แจง : ให้ผู้สอนประเมินพฤติกรรมระหว่างเรียนของนักเรียนตามรายการที่ก าหนด แล้วขีด ลงในช่องที่ตรง กับระดับคะแนน เลข ที่ ชื่อ - สกุล รายการประเมิน รวม คะแนน คะแนน เฉลี่ย ผลการประเมิน มีวินัย มุ่งมั่นในการ ท างาน ท างานเป็นกลุ่ม 3 2 1 3 2 1 3 2 1 (9) ผ่าน ไม่ผ่าน ลงชื่อ ................................................... ผู้ประเมิน ............../................./................ แบบสังเกตพฤติกรรมระหว่างเรียน
แบบบันทึกคะแนนท้ายแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ..... หน่วยการเรียนรู้ที่ ..................................... เรื่อง ......................................... นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/….. ภาคเรียนที่ ...... ปีการศึกษา ....... สอนวันที่ ……… เดือน ................................ พ.ศ. .................... ที่ ชื่อ-สกุล คุณภาพผู้เรียน รวม (.....) เก็บ (.....) พุทธิพิสัย (.....) ทักษะพิสัย (.....) จิตพิสัย (.....) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 ลงชื่อ ................................................... ผู้ประเมิน ............../................./................
บันทึกหลังการสอน 1. ผลการจัดการเรียนการสอน 1.1 ด้านความรู้…………………………………………………………………………………….................................… .............................................................................................................................................................. 1.2 ด้านทักษกระบวนการ……………………………………………………………............................…………...… .............................................................................................................................................................. 1.3 ด้านคุณลักษณะ………………………………………………………………..............................………………… .............................................................................................................................................................. 2. ปัญหา / อุปสรรค ……………………………………………………………………………….………….........................................…………… ………………………………………………………………………………………..........................................……………… ………………………………………………………………………………………..........................................……………… .............................................................................................................................................................. 3. แนวทางแก้ไข ……………………………………………………………………………….…….........................................………………… …………………………………………………………………………………….........................................………………… ……………………………………………………………………………………..........................................………………… .............................................................................................................................................................. 4. ผลการวิเคราะห์ / ประเมินแผนการจัดการเรียนรู้ ……………………………………………………………………………….…….........................................………………… …………………………………………………………………………………..…........................................………………… …………………………………………………………………………………..........................................…………………… .............................................................................................................................................................. ลงชื่อ…………………………….ผู้บันทึก (นางสาวมณีรัตน์ เชื้อตาหมื่น)
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 3 ชื่อเรื่อง ปัจจัยที่มีผลต่อสมดุล หน่วยที่ 3 เรื่อง สมดุลเคมี รหัสวิชา ว 30223 รายวิชา เคมีเพิ่มเติม 3 เวลา 5 ชั่วโมง ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5 ภาค เรียนที่ 1 ปีการศึกษา 2566 กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี 1. สาระเพิ่มเติม เคมี 2. มาตรฐานการเรียนรู้/ตัวชี้วัด มาตรฐานการเรียนรู้ สาระเคมีข้อ 2 เข้าใจการเขียนและการดุลสมการเคมี ปริมาณสัมพันธ์ในปฏิกิริยาเคมี อัตราการเกิด ปฏิกิริยาเคมี สมดุลในปฏิกิริยาเคมี สมบัติและปฏิกิริยาของกรด-เบส ปฏิกิริยารีดอกซ์และเซลล์เคมีไฟฟ้า รวมทั้ง การน าความรู้ไปใช้ประโยชน์ 3. ผลการเรียนรู้ ม.5/12 ระบุปัจจัยที่มีผลต่อภาวะสมดุลและค่าคงที่สมดุลของระบบ รวมทั้งคาดคะเนการเปลี่ยนแปลงที่ เกิดขึ้นเมื่อภาวะสมดุลของระบบถูกรบกวน โดยใช้หลักของเลอชาเตอลิเอ 4. สาระการเรียนรู้ สาระการเรียนรู้แกนกลาง เมื่อระบบที่อยู่ในภาวะสมดุลถูกรบกวน โดยการเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของสาร ความดัน หรือ อุณหภูมิ ระบบจะเกิดการเปลี่ยนแปลงเพื่อเข้าสู่ภาวะสมดุลอีกครั้งตามหลักของเลอชาเตอลิเอ ทั้งนี้การ เปลี่ยนแปลงอุณหภูมิมีผลท าให้ค่าคงที่สมดุลเปลี่ยนแปลง 5. สาระส าคัญ ปัจจัยที่มีผลต่อภาวะสมดุลได้แก่ การเปลี่ยนแปลงความเข้มข้น การเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิของระบบ ความ ดันไม่มีผลต่อค่าคงที่สมดุลของระบบที่ประกอบด้วยของแข็งและของเหลว แต่จะมีผลต่อระบบที่มีแก๊ส เมื่อระบบที่ อยู่ในสมดุลถูกรบกวนโดยการเปลี่ยนแปลงปัจจัยที่มีผลต่อภาวะสมดุลของระบบ ระบบจะเกิดการเปลี่ยนแปลงไป ในทิศทางที่จะลดผลของการรบกวนนั้น เพื่อให้ระบบเข้าสู่ภาวะสมดุลอีกครั้ง 6. จุดประสงค์การเรียนรู้ 1. อธิบายการเปลี่ยนแปลงของระบบที่อยู่ในภาวะสมดุลเมื่อถูกรบกวนโดยการเปลี่ยนแปลงความเข้มข้น ความดันและอุณหภูมิได้ (K) 2. ท าการทดลองเพื่อศึกษาผลของความเข้มข้นที่มีต่อสมดุล (P) 3. มีวินัย มีความใฝ่รู้ใฝ่เรียน และมุ่งมั่นในการท างาน (A) 7. จุดเน้นการพัฒนาคุณภาพผู้เรียน 7.1 ด้านความสามารถและทักษะ แสวงหาความรู้เพื่อการแก้ปัญหา ใช้เทคโนโลยีเพื่อการเรียนรู้ ใช้ภาษาต่างประเทศ (ภาษาอังกฤษ) มี ทักษะการคิดขั้นสูง ทักษะชีวิต ทักษะการสื่อสารอย่างสร้างสรรค์ตามช่วงวัย 7.2 ด้านคุณลักษณะเฉพาะช่วงวัย มุ่งมั่นในการศึกษาและการท างาน
8. สมรรถนะส าคัญของผู้เรียน 1. ความสามารถในการสื่อสาร 2. ความสามารถในการคิด 3. ความสามารถในการแก้ปัญหา 4. ความสามารถในการใช้ทักษะชีวิต 5. ความสามารถในการใช้เทคโนโลยี 9. คุณลักษณะอันพึงประสงค์ ซื่อสัตย์สุจริต มีวินัย ใฝ่เรียนรู้ มุ่งมั่นในการท างาน มีจิตสาธารณะ 10. หลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียง 10.1 ความพอประมาณ - ค านึงถึงศักยภาพในการท าการทดลองสมดุลเคมีที่จะก่อให้เกิดการเรียนรู้ต่อตนเอง - การใช้ประโยชน์จากวัสดุอุปกรณ์ที่มีอยู่รอบตัวมาปรับใช้ในการทดลองสมดุลเคมี 10.2 ความมีเหตุผล - ใช้กระบวนการคิดและการแก้ปัญหาอย่างมีเหตุผล 10.3 การมีภูมิคุ้มกันที่ดี - การเรียนรู้เพิ่มเติมจากแหล่งการเรียนรู้ต่างๆ - หมั่นฝึกท าแบบฝึกหัดให้เกิดความเข้าใจมากยิ่งขึ้น 10.4 ความรู้ - มีความรู้ความเข้าในในเรื่อง อัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมี 10.5 คุณธรรม - มีความสื่อสัตย์ รับผิดชอบในการปฏิบัติงาน ตั้งใจเรียน และท างานร่วมกันเป็นทีม 11. การบูรณาการ 1. บูรณาการกับสาระการเรียนรู้การงานอาชีพและเทคโนโลยี เรื่อง การใช้เทคโนโลยีสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับปัจจัยที่ มีผลต่อสมดุล 2. บูรณาการกับสาระการเรียนรู้ภาษาไทย เรื่อง การอธิบาย การอภิปรายและการน าเสนอเกี่ยวกับแนวคิดเกี่ยวกับ ปัจจัยที่มีผลต่อสมดุล
12. กระบวนการจัดการเรียนรู้(CIPPA Model) 1. ขั้นทบทวนความรู้ 1.1ครูทบทวนความรู้เกี่ยวกับภาวะสมดุลเคมี ดังนี้ เมื่อสารเกิดปฏิกิริยาเคมีจะมีภาวะสมดุลเกิดขึ้นหรือไม่ อย่างไร (แนวตอบ : ภาวะสมดุลจะเกิดขึ้นเมื่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้าเท่ากับอัตราการ เกิดปฏิกิริยาย้อนกลับ) เมื่อระบบเข้าสู่ภาวะสมดุล ความเข้มข้นของสารต่าง ๆ ในระบบจะมีค่าอย่างไร (แนวตอบ : เมื่อระบบเข้าสู่สมดุล ความเข้มข้นของสารต่าง ๆ ในระบบจะมีค่าคงที่ 1.2 ครูทบทวนความรู้เกี่ยวกับค่าคงที่สมดุล ค่าคงที่สมดุลหาได้อย่างไร (แนวตอบ : อัตราส่วนระหว่างผลคูณของความเข้มข้นของผลิตภัณฑ์แต่ละชนิดยกก าลังด้วยเลข บอกจ านวนโมลของผลิตภัณฑ์นั้นๆ กับผลคูณของความเข้มข้นของสารตั้งต้นแต่ละชนิดยกก าลังด้วยเลขบอก จ านวนโมล) เขียนค่าคงที่สมดุลของปฏิกิริยาต่อไปนี้ CO (g) + H2O (l) ⇌ CO2 (g) + H2 (g) (แนวตอบ : K = [CO2 ][H2] [CO] ) 2. ขั้นแสวงหาความรู้ใหม่ 2.1 แจกใบความรู้ เรื่อง ปัจจัยที่มีผลต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยา 2.2 นักเรียนแต่ละคนศึกษาเนื้อหา เรื่อง ปัจจัยที่มีผลต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยา โดยให้นักเรียนแสวงหา ความรู้ด้วยตนเอง จากแหล่งความรู้และแหล่งข้อมูลต่าง ๆ โดยเป็นแหล่งความรู้ที่ครูเตรียมให้ มีดังนี้ - ใบความรู้ เรื่อง ปัจจัยที่มีผลต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยา - หนังสือเรียนรายวิชาเคมี - วิดิโอ เรื่อง ปัจจัยที่มีผลต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยา (https://youtu.be/QIaiDLy5IZw) - แหล่งเรียนรู้อื่น ๆ เช่น ห้องสมุด 2.3 ครูอธิบายเนื้อหา เรื่องปัจจัยที่มีผลต่อสมดุลเคมี 3. ขั้นศึกษาท าความเข้าใจความรู้ใหม่และเชื่อมโยงความรู้ใหม่กับความรู้เดิม 2.1 นักเรียนแบ่งกลุ่ม กลุ่มละ 4-5 คน เพื่อท ากิจกรรมการทดลอง 2.2 นักเรียนแต่ละกลุ่ม มารับใบกิจกรรมการทดลอง เรื่อง การทดลองผลของความเข้มข้นของสารต่อ สมดุล 2.3 นักเรียนแต่ละกลุ่มศึกษาวิธีการทดลองจากใบกิจกรรมการทดลอง จากนั้นครูอธิบายเพิ่มเติม เกี่ยวกับขั้นตอนการทดลอง เพื่อให้นักเรียนมีความเข้าใจมากขึ้นและปฏิบัติได้ถูกต้อง ซึ่งวิธีการทดลองมีดังนี้ 1) ใส่น้ าดอกอัญชันในหลอดทดลอง 3 หลอด หลอดละ 1.0 mL จากนั้นเติม HCI 0.02 mol/L หลอดละ 5 หยด 2) เติมสารละลายลงในหลอดทดลองในข้อ 1 ดังนี้ หลอดที่ 1 เติมน้ ากลั่น 5 หยด ผสมให้เข้ากัน แล้วบันทึกสี
หลอดที่ 2 เติม HCI 0.02 mol/L 5 หยุด ผสมให้เข้ากัน แล้วบันทึกสี หลอดที่ 3 เติม NaOH 0.02 mol/L 5 หยด ผสมให้เข้ากัน แล้วบันทึกสี เปรียบเทียบสีของสารละลายหลอดที่ 2 และ 3 กับหลอดที่ 1 3) สังเกตสีของสารละลายทั้ง 3 หลอดอีกครั้ง เมื่อเวลาผ่านไป 1 นาที 2.5 นักเรียนท าการทดลอง จากนั้นร่วมกันบันทึกผลการทดลอง 4. ขั้นแลกเปลี่ยนความรู้ความเข้าใจกับกลุ่ม 4.1 นักเรียนแต่ละกลุ่มร่วมกันหาสรุปผลการทดลอง และอภิปรายผลการทดลองของกลุ่มตนเอง การอภิปรายหลังการทดลอง ครูใช้ค าถามน าดังนี้ คือ 1. นักเรียนคิดว่า กิจกรรมนี้เราต้องสังเกตการเปลี่ยนแปลงของสิ่งใด (ต้องสังเกตการเปลี่ยนของสีของสารละลาย) 2. หากปฏิบัติตามขั้นที่ 1 ใส่น้ าดอกอัญชันในหลอดทดลอง หลอดละ 1.0 mL ครูให้นักเรียนสังเกตสี ของน้ าดอกอัญชัน และถามนักเรียนว่า นักเรียนรู้จักสารสีของดอกอัญชันหรือไม่ สารนั้นคืออะไร (สารสีของดอกอัญชันคือสารแอนโทไซยานิน เป็นสารที่ท าให้พืชมีสีน้ าเงิน หรือม่วง) 3. เมื่อเติม HCl 0.02 mol/L หลอดละ 5 หยด สีของดอกอัญชันเปลี่ยนแปลงหรือไม่ (เมื่อเติมกรดดอกอัญเปลี่ยนจากสีน้ าเงินเป็นสีม่วง) 4. ครูถามนักเรียนว่า เมื่อเติมน้ ากลั่นลงไปในหลอดทดลอง มีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร (สีของสารละลายจะเข้มขึ้น/สีของสารละลายจะเป็นสีม่วงเข้ม) 1 2 3
5. ครูถามนักเรียนว่า ถ้าเติม HCl ลงไปในหลอดทดลองที่ 2 มีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร (สีของสารละลายจะอ่อนลง/สีของสารละลายจะเป็นสีม่วงแดง) 6. ครูถามนักเรียนว่า ถ้าเติม NaOH ลงไปในหลอดทดลองที่ 3 มีการเปลี่ยนแปลงอย่างไร (สีของสารละลายจะเปลี่ยนไปเป็นสีน้ าเงิน) น้ าอัญชัน + HCl น้ าอัญชัน + HCl + น้ า 1 2 น้ าอัญชัน + HCl น้ าอัญชัน + HCl + HCl 5 หยด น้ าอัญชัน + HCl น้ าอัญชัน + HCl + NaOH 5 หยด 3
5. ขั้นสรุปและจัดระเบียบความรู้ 5.1 ครูแสดงสมการ A (aq) + H3O + (aq) ⇌ AH+ (aq) + H2O (l) และใช้ค าถามสรุปการทดลอง ต่อไปนี้ 1) สารละลายในหลอดที่ 1 มีสีใด และสีเกิดขึ้นเกี่ยวข้องกับแอนโทไซยานินในรูป A ที่มีสีน้ าเงิน และ AH+ ที่มีสีแดงอย่างไร (สารละลายในหลอดที่ 1 มีสีม่วงน้ าเงิน ซึ่งในหลอดที่ 1 ประกอบด้วยน้ าอัญชัน HCl และน้ าจากการ หยดเพิ่มเข้าไปท าให้เกิดปฏิกิริยาย้อนกลับเพิ่มขึ้น เกิดแอนโทไซยานินในรูป A มากขึ้น ท าให้สารละลายมีสีเข้มขึ้นจาก เดิม) 2) เมื่อเทียบกับหลอดที่ 1 การเติม HCl ลงในหลอดที่ 2 เป็นการเพิ่มความเข้มข้นของสารตั้งต้นใด และ ส่งผลต่อความเข้มข้นของสารอื่นในสารละลายอย่างไร ทราบได้อย่างไร (การเติม HCl เป็นการเพิ่มความเข้มข้นของ H3O + ท าให้เกิดปฏิกิริยาไปข้างหน้ามากขึ้น ความเข้มข้น ของ AH+ จึงเพิ่มขึ้นซึ่ง AH+ มีสีแดง สังเกตจากสีของสารละลายที่มีสีม่วงแดง) 3) เมื่อเทียบกับหลอดที่ 1 การเติม NaOH ลงในหลอดที่ 3 เป็นการลดความเข้มข้นของสารตั้งต้นใด และ ส่งผลต่อความเข้มข้นของสารอื่นในสารละลายอย่างไร ทราบได้อย่างไร (การเติม NaOH เป็นการลดลงความเข้มข้น H3O + เปลี่ยนรูปเป็นน้ า ท าให้เกิดปฏิกิริยาย้อนกลับมาก ขึ้นส่งผลให้ความเข้มข้นของแอนโทไซยานินในรูป A เพิ่มมากขึ้น ท าให้สารละลายเป็นสีน้ าเงิน) 4) เมื่อสมดุลถูกรบกวน โดยการเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของสารใดสารหนึ่งระบบจะเข้าสู่สมดุลใหม่ หรือไม่ ทราบได้อย่างไร (สมดุล จะเข้าสู่สมดุลใหม่สังเกตจากสีของสารละลายที่เปลี่ยนไปจากเดิม และมีสีที่คงที่เมื่อเวลาผ่านไป) 5.2 นักเรียนท าแบบฝึกหัด เรื่อง ปัจจัยที่มีผลต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยา 6. ขั้นแสดงผลงาน 6.1 นักเรียนส่งใบกิจกรรม และใบงาน 6.2 นักเรียนแต่ละกลุ่มออกมาเฉลยใบงานบนกระดาน และให้เพื่อนๆ ช่วยกันหาค าตอบที่ยังไม่ถูกต้อง 7. ขั้นน าไปประยุกต์ใช้ 7.1 ให้นักเรียนศึกษาและยกตัวอย่างการน าความรู้เรื่องสมดุลเคมีไปใช้ในงานอุตสาหกรรม เช่น การผลิตแก๊สแอมโมเนียในอุตสาหกรรม หากต้องการผลิแอมโมยให้ได้ปริมาณมากควรท าอย่างไร 7.2 นักเรียนท าแบบทดสอบหลังเรียน 13. สื่อและแหล่งการเรียนรู้ 1. เอกสารประกอบการเรียน เรื่อง ปัจจัยที่มีผลต่อภาวะสมดุล 2. แบบทดสอบ เรื่อง ปัจจัยที่มีผลต่อภาวะสมดุล 3. แบบฝึกหัด เรื่อง ปัจจัยที่มีผลต่อภาวะสมดุล 4. วิดิโอ เรื่อง ปัจจัยที่มีผลต่อภาวะสมดุล 5. Powerpoint presentation เรื่อง ปัจจัยที่มีผลต่อภาวะสมดุล 6. ใบกิจกรรม เรื่อง การทดลองผลของความเข้มข้นของสารต่อสมดุล
14. การวัดและประเมินผล สิ่งที่ต้องการวัด เครื่องมือวัด วิธีวัด เกณฑ์การวัด 1. พุทธิพิสัย - อธิบายการเปลี่ยนแปลงของ ระบบที่อยู่ในภาวะสมดุลเมื่อถูก รบกวนโดยการเปลี่ยนแปลง ความเข้มข้น ความดันและ อุณหภูมิได้ - แบบทดสอบ - ตรวจแบบทดสอบ - ผ่านเกณฑ์ ร้อยละ 60 ขึ้นไป 2. ทักษะพิสัย - ท าการทดลองเพื่อศึกษาผล ของความเข้มข้นที่มีต่อสมดุล - แบบประ - การน าเสนอ - ผ่านเกณฑ์ rubrics ระดับ 2 ขึ้นไป 3. จิตพิสัย - มีวินัย มีความใฝ่รู้ใฝ่เรียน และ มุ่งมั่นในการท างาน - แบบสังเกต พฤติกรรมระหว่าง เรียน - สังเกตพฤติกรรม ระหว่างเรียน และ บันทึกในแบบสังเกต พฤติกรรมระหว่าง เรียน - ผ่านเกณฑ์ rubrics ระดับ 2 ขึ้นไป เกณฑ์การประเมินรูบริคส์ (Rubrics) 1. ด้านทักษะพิสัย (Process) นักเรียนสามารถท าการทดลอง และอธิบายผลของความเข้มข้นของสาร พื้นที่ผิวของสาร อุณหภูมิและตัวเร่งปฏิกิริยาซึ่งเป็นปัจจัยหลักที่มีผลต่ออัตราการเกิดปฏิกิริยาเคมีโดยผ่านเกณฑ์ รูบริคส์ระดับ 2 ขึ้นไป รายการประเมิน ระดับคะแนน 3 2 1 1. การออกแบบการ ทดลอง เข้าใจปัญหา ตั้งสมมติฐานได้ถูกต้อง ออกแบบการทดลอง และใช้เทคนิควิธีถูกต้อง เข้าใจปัญหา ตั้งสมมติฐานได้ถูกต้อง ออกแบบการทดลอง และใช้เทคนิควิธียังไม่ ถูกต้อง เข้าใจปัญหา ตั้งสมมติฐานได้ถูกต้อง ต้องอาศัยการแนะน าใน การออกแบบการทดลอง 3. การปฏิบัติการทดลอง - ด าเนินการปฏิบัติการ ทดลองได้ตามที่วางแผนไว้ - ด าเนินการปฏิบัติการ ทดลองได้ตามที่วางแผนไว้ - ด าเนินการปฏิบัติการ ทดลองได้ตามที่วางแผนไว้
รายการประเมิน ระดับคะแนน 3 2 1 - สามารถเลือกใช้ อุปกรณ์ได้ถูกต้อง เหมาะสมและจัดวาง อุปกรณ์เป็นระเบียบ สะดวกต่อการใช้งาน - ปฏิบัติการทดลองได้ อย่างคล่องแคล่ว - ทันเวลาตามที่ครูก าหนด - สามารถเลือกใช้ อุปกรณ์ได้ถูกต้อง เหมาะสมและจัดวาง อุปกรณ์เป็นระเบียบ สะดวกต่อการใช้งาน - ปฏิบัติการทดลองไม่ คล่องแคล่ว - ไม่ทันเวลาตามที่ครู ก าหนด - สามารถเลือกใช้ อุปกรณ์ได้ถูกต้อง เหมาะสมและจัดวาง อุปกรณ์ไม่เป็นระเบียบ สะดวกต่อการใช้งาน - ปฏิบัติการทดลองไม่ คล่องแคล่ว – ไม่ทันเวลาตาม ที่ครูก าหนด 3. การบันทึกผลการ ทดลอง บันทึกผลการทดลองได้ ถูกต้องและครบถ้วน สมบูรณ์ บันทึกผลการทดลองได้ ถูกต้อง แต่ไม่ครบถ้วน สมบูรณ์ บันทึกผลการทดลองไม่ ถูกต้อง และครบถ้วนสมบูรณ์ เกณฑ์การวัดผล ประเมิน 3 องค์ประกอบ คะแนนเต็ม 9 คะแนน ก าหนดเกณฑ์การตัดสินแบ่งเป็นระดับคุณภาพดังนี้ ระดับ 3 ดี คะแนน 7-9 ระดับ 2 ปานกลาง คะแนน 4-6 ระดับ 1 พอใช้ คะแนน 11-3 การประเมิน □ ผ่าน □ ไม่ผ่าน 2. ด้านจิตพิสัย นักเรียนสามารถปฏิบัติตามแบบสังเกตพฤติกรรมระหว่างเรียนของนักเรียน ผ่าน เกณฑ์รูบริคส์ระดับ 2 ขึ้นไป รายการประเมิน ระดับคุณภาพ 3 2 1 1. มีวินัย 1. แต่งตัวถูกระเบียบ 2. ตรงต่อเวลา 3. ท างานส่งครบ ขาด 1 ตัวชี้วัด ขาดมากกว่า 1 ตัวชี้วัด 2. มีความใฝ่รู้ใฝ่เรียน 1. กระตือรือร้นตั้งใจมุ่งมั่น ในการเรียน 2. แสวงหาความรู้ 3. การสรุปและถ่ายถอด ความรู้ให้กับเพื่อน ขาด 1 ตัวชี้วัด ขาดมากกว่า 1 ตัวชี้วัด 3. มุ่งมั่นในการท างาน 1. ตั้งใจท างาน 2. ไม่หยอกล้อกัน ขาด 1 ตัวชี้วัด ขาดมากกว่า 1 ตัวชี้วัด
รายการประเมิน ระดับคุณภาพ 3 2 1 3. ไม่พูดคุยกันเสียงดัง เกณฑ์การวัดผล ประเมิน 3 องค์ประกอบ คะแนนเต็ม 9 คะแนน ก าหนดเกณฑ์การตัดสินแบ่งเป็นระดับคุณภาพดังนี้ ระดับ 3 ดี คะแนน 7-9 ระดับ 2 ปานกลาง คะแนน 4-6 ระดับ 1 พอใช้ คะแนน 11-3 การประเมิน □ ผ่าน □ ไม่
ค าชี้แจง : ให้ผู้สอนประเมินการปฏิบัติการของนักเรียนตามรายการที่ก าหนด แล้วขีด ลงในช่องที่ตรงกับระดับ คะแนน ที่ พฤติกรรม ชื่อ-สกุล การออกแบบ การทดลอง การปฏิบัติ การทดลอง การบันทึกผล การทดลอง คะแนน รวม ผ่าน ไม่ผ่าน 3 2 1 3 2 1 3 2 1 ลงชื่อ ................................................... ............../................./................ แบบประเมินการทักษะการทดลอง
ค าชี้แจง : ให้ผู้สอนประเมินพฤติกรรมระหว่างเรียนของนักเรียนตามรายการที่ก าหนด แล้วขีด ลงในช่องที่ตรง กับระดับคะแนน เลข ที่ ชื่อ - สกุล รายการประเมิน รวม คะแนน คะแนน เฉลี่ย ผลการประเมิน มีวินัย มุ่งมั่นในการ ท างาน ท างานเป็นกลุ่ม 3 2 1 3 2 1 3 2 1 (9) ผ่าน ไม่ผ่าน ลงชื่อ ................................................... ผู้ประเมิน ............../................./................ แบบสังเกตพฤติกรรมระหว่างเรียน
แบบบันทึกคะแนนท้ายแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ..... หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 ..................................... เรื่อง ......................................... นักเรียนชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 5/….. ภาคเรียนที่ ...... ปีการศึกษา ....... สอนวันที่ ……… เดือน ................................ พ.ศ. .................... ที่ ชื่อ-สกุล คุณภาพผู้เรียน รวม (.....) เก็บ (.....) พุทธิพิสัย (.....) ทักษะพิสัย (.....) จิตพิสัย (.....) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 ลงชื่อ ................................................... ผู้ประเมิน ............../................./...............
บันทึกหลังการสอน 1. ผลการจัดการเรียนการสอน 1.1 ด้านความรู้…………………………………………………………………………………….................................… .............................................................................................................................................................. 1.2 ด้านทักษกระบวนการ……………………………………………………………............................…………...… .............................................................................................................................................................. 1.3 ด้านคุณลักษณะ………………………………………………………………..............................………………… .............................................................................................................................................................. 2. ปัญหา / อุปสรรค ……………………………………………………………………………….………….........................................…………… ………………………………………………………………………………………..........................................……………… ………………………………………………………………………………………..........................................……………… .............................................................................................................................................................. 3. แนวทางแก้ไข ……………………………………………………………………………….…….........................................………………… …………………………………………………………………………………….........................................………………… ……………………………………………………………………………………..........................................………………… .............................................................................................................................................................. 4. ผลการวิเคราะห์ / ประเมินแผนการจัดการเรียนรู้ ……………………………………………………………………………….…….........................................………………… …………………………………………………………………………………..…........................................………………… …………………………………………………………………………………..........................................…………………… .............................................................................................................................................................. ลงชื่อ…………………………….ผู้บันทึก (นางสาวมณีรัตน์ เชื้อตาหมื่น)