เล่มที่ 4 สายใยอาหาร

หนังสอื อิเลก็ ทรอนกิ ส์ เรือ่ ง สายใยอาหาร (Food web)

ศศมิ าภรณ์ ดเี ลศิ ครูชานาญการ กลุม่ สาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์
โรงเรียนบา้ นอาโพน สานักงานเขตพน้ื ทีก่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษาสุรนิ ทรเ์ ขต 3

ก

หนงั สอื อิเล็กทรอนิกส์ เร่อื ง สายใยอาหาร (Food web)

คาแนะนาการใชห้ นงั สืออเิ ล็กทรอนกิ ส์

หนังสืออิเล็กทรอนิกส์หน่วยการเรียนสิ่งมีชีวิตกับส่ิงแวดล้อม กลุ่มสาระการเรียนรู้
วิทยาศาสตร์ ระดับช้ันประถมศึกษาปีท่ี 6 มีทั้งหมด 9 ชุด ซ่ึงผู้วิจัยได้พัฒนาข้ึนจากประสบการณ์
และการศึกษาสภาพปัญหา เพ่ือให้เป็นสื่อการเรียนรู้ ที่เน้นผู้เรียนเป็นสาคัญ ให้นักเรียนได้เรียนรู้
ด้วยตนเอง เกดิ ความสนใจ มคี วามสขุ และสนุกในการเรียนรู้ โดยครูเป็นผู้ให้คาปรึกษา แนะนา และ
ควบคมุ การเรยี นการสอนใหเ้ ป็นไปตามแผนท่กี าหนดไว้ ทั้งน้ีขอให้ดาเนินการดงั น้ี

1. ครคู วรศึกษาแผนการสอนและส่ือการเรียนร้ใู หเ้ ข้าใจกอ่ นจัดกจิ กรรมการเรยี นรู้
2. ครูต้องแจ้งขั้นตอนการเรียน การใช้สอื่ การเรียนรใู้ หน้ ักเรยี นเขา้ ใจก่อนจัดกจิ กรรมการ
เรียนรู้ และผ้ใู ห้คาปรกึ ษา แนะนา และควบคมุ การเรยี นการสอนให้เปน็ ไปตามแผนที่กาหนดไว้
3. เมอ่ื ครดู าเนนิ การสอนตามแผนทีก่ าหนดไวแ้ ลว้ สามารถทาสาเนาหนังสอื อิเลก็ ทรอนิกส์
ฉบบั นีใ้ ห้นกั เรยี นเพอื่ นาไปทบทวนทบี่ า้ นได้ ท้งั นีน้ ักเรียนควรดาเนนิ การดังนี้

3.1 นักเรยี นมีเวลาศึกษาเน้ือหาบทเรยี น 30 นาที
3.2 ในขณะท่ศี กึ ษาเมอื่ พบปัญหาหรอื ขอ้ ข้องใจใหป้ รกึ ษาครู
3.3 เมอื่ ศึกษาจบแล้วให้ทาแบบฝกึ พัฒนาการเรียนร้แู ละแบบทดสอบโดยใช้เวลา 30 นาที
3.4 นักเรียนควรซื่อสัตย์ต่อตนเองโดยไมแ่ อบดูเฉลยในแบบฝึกพฒั นาการเรียนรู้และ
แบบทดสอบ

สาระสาคัญ เร่ือง สายใยอาหาร (Food web)

สายใยอาหาร (Food web) คือ ความสมั พันธ์ของโซ่อาหารหลายๆ โซ่อาหารในธรรมชาตโิ ซ่
อาหารจะสัมพันธก์ ันอย่างซบั ซอ้ นในรปู ของสายใยอาหาร

การถา่ ยทอดพลังงานในรูปแบบของอาหารในแตล่ ะโซอ่ าหารมารวมกันหลายๆโซอ่ าหาร จนทา
ให้เกดิ การถ่ายทอดพลงั งานท่ซี บั ซ้อน โดยท่ัวไปในโซอ่ าหารหนึง่ ๆ จะมีส่ิงมชี ีวิตอยูน่ ้อยกว่า 6 ชนิด
แตใ่ นสายใยอาหารอาจมมี ากกว่า 1,000 ชนิดกไ็ ด้

หนา้ หลัก สารบญั ปดิ

ศศมิ าภรณ์ ดีเลิศ ครูชานาญการ กลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์
โรงเรียนบา้ นอาโพน สานักงานเขตพน้ื ทก่ี ารศกึ ษาประถมศกึ ษาสรุ นิ ทร์เขต 3

ข

หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ เรอื่ ง สายใยอาหาร (Food web)

มาตรฐานการเรียนรตู้ ัวช้ีวัด

มาตรฐาน ว 2.1 เขา้ ใจสิ่งแวดล้อมในทอ้ งถ่ิน ความสัมพันธ์ระหว่างสิ่งแวดล้อมกบั สง่ิ มีชีวิต
ความสัมพนั ธ์ระหว่างส่ิงมีชีวิตต่างๆ ในระบบนิเวศ มกี ระบวนการสบื เสาะหาความรู้และจติ วทิ ยา
ศาสตร์สื่อสารสิ่งทเี่ รยี นรแู้ ละนาความรไู้ ปใช้ประโยชน์

ตวั ชว้ี ัด
มฐ ว 2.1 ป.6/2 อธิบายความสัมพนั ธข์ องส่งิ มีชีวติ กับสง่ิ มชี ีวติ ในรูปของโซอ่ าหารและ

สายใยอาหาร
มฐ ว 8.1 ป.6/1-ป.6/8 บรู ณาการส่กู ารเรยี นร้ใู นการจดั การเรยี นรู้

จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้

ด้านความรู้ (K)
อธบิ ายความสัมพันธข์ องสิ่งมชี ีวติ กับสิ่งมีชีวิตในรูปของโซอ่ าหารและสายใยอาหาร

ดา้ นทักษะกระบวนการ (P)
สารวจสง่ิ มีชีวิตชนิดต่างๆในโซ่อาหารท่ีเปน็ ผผู้ ลติ ผู้บริโภค และผูย้ อ่ ยสลายได้

ด้านคุณลกั ษณะอันพึงประสงค์ (A)
มพี ฤตกิ รรมการทางานกลุ่มทดี่ ี
- มวี ินัย
- ใฝ่เรียนรู้
- มุ่งมน่ั ในการทางาน
- ซ่ือสตั ย์สุจริต

หน้าหลัก สารบญั ปิด

ศศมิ าภรณ์ ดีเลศิ ครูชานาญการ กลุ่มสาระการเรียนรูว้ ทิ ยาศาสตร์
โรงเรียนบ้านอาโพน สานักงานเขตพื้นทก่ี ารศึกษาประถมศึกษาสรุ นิ ทรเ์ ขต 3

ค

หนงั สอื อเิ ล็กทรอนกิ ส์ เรื่อง สายใยอาหาร (Food web)

สารบญั

คาแนะนาในการใช้หนังสืออเิ ล็กทรอนิกส์ ก
สาระสาคัญ ก
มาตรฐานการเรยี นรู้และตัวช้วี ัด ข
จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ ข
สายใยอาหาร (Food web) 1
แบบฝกึ พฒั นาการเรียนรู้ 7
เฉลยแบบฝึกพัฒนาการเรียนรู้ 9
แบบทดสอบย่อย 10
เฉลยแบบทดสอบยอ่ ย 12
สรุปผลการเรยี นรู้ 16
บรรณานุกรม 17

หน้าหลัก สารบญั ปิด

ศศิมาภรณ์ ดีเลศิ ครูชานาญการ กลมุ่ สาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์
โรงเรยี นบา้ นอาโพน สานักงานเขตพื้นทก่ี ารศึกษาประถมศกึ ษาสรุ นิ ทรเ์ ขต 3

1

หนังสอื อเิ ล็กทรอนิกส์ เรอ่ื ง สายใยอาหาร (Food web)

สายใยอาหาร (Food web)

ทบทวนเกี่ยวกบั โซอ่ าหาร (Food chain) ผูบ้ ริโภคอนั ดบั 2 ผู้บริโภคอันดบั 3

ผผู้ ลติ ผู้บริโภคอนั ดับ 1

ภาพที่ 1 แสดงโซ่อาหาร (Food chain)

จากภาพท่ี 1 โซอ่ าหาร ประกอบด้วย ผู้ผลติ ผบู้ ริโภคอันดบั 1 ผูบ้ รโิ ภคอนั ดบั 2 และ
ผ้บู รโิ ภคอันดบั 3 รวมกัน จงึ กอ่ ใหเ้ กดิ โซอ่ าหาร

โซอ่ าหาร (Food chain) หลายๆโซ่อาหารทม่ี กี ารกนิ กนั เป็นทอดๆ มาเชื่อมโยงกนั จะทาให้
เกดิ สายใยอาหาร (Food web)

ภาพท่ี 2 แสดงสายใยอาหาร (food web)

สายใยอาหาร (food web) หมายถึง ความสมั พันธข์ องโซอ่ าหารหลายๆ โซอ่ าหารใน
ธรรมชาตโิ ซอ่ าหารจะสัมพนั ธ์กนั อย่างซับซ้อนในรปู ของสายใยอาหาร

การถา่ ยทอดพลงั งานในรปู แบบของอาหารในแตล่ ะโซ่อาหาร มารวมกนั หลายๆโซ่อาหาร จน
ทาให้เกดิ การถา่ ยทอดพลังงานทซี่ ับซอ้ น

หนา้ หลกั สารบัญ ปิด

ศศิมาภรณ์ ดเี ลิศ ครูชานาญการ กลมุ่ สาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์
โรงเรยี นบา้ นอาโพน สานักงานเขตพ้นื ท่ีการศึกษาประถมศึกษาสุรินทรเ์ ขต 3

2

หนังสอื อิเล็กทรอนิกส์ เรื่อง สายใยอาหาร (Food web)

ส่วนประกอบสาคัญของสายใยอาหาร
โดยท่วั ไปในโซอ่ าหารหน่ึงๆ จะมีสิง่ มชี วี ิตอยนู่ อ้ ยกว่า 6 ชนดิ แตใ่ นสายใยอาหารอาจมี
มากกวา่ 1,000 ชนดิ กไ็ ด้

ภาพท่ี 3 แสดงสายใยอาหาร (food web)

สว่ นประกอบสาคญั ของสายใยอาหาร ประกอบด้วย
1. ผสู้ รา้ งหรอื ผผู้ ลิตอาหาร
ในระบบนเิ วศจะมีพืชเปน็ ผูผ้ ลติ อาหารเพราะพืชเป็นส่งิ มีชวี ิตทส่ี ามารถสร้างอาหารเอง

ได้ หรอื ทีเ่ ราเรยี กกนั วา่ กระบวนการสงั เคราะห์ดว้ ยแสง ดังนนั้ พืชจึงเป็นสงิ่ มชี ีวิตอนั ดับแรกในการ
ถา่ ยทอดพลงั งาน

ภาพที่ 4 แสดงผู้สรา้ งหรือผ้ผู ลิตอาหาร

หน้าหลกั สารบัญ ปิด

ศศิมาภรณ์ ดีเลศิ ครูชานาญการ กลุ่มสาระการเรยี นรู้วทิ ยาศาสตร์
โรงเรียนบา้ นอาโพน สานักงานเขตพ้ืนทก่ี ารศึกษาประถมศึกษาสรุ ินทร์เขต 3

3

หนงั สอื อิเลก็ ทรอนิกส์ เรอ่ื ง สายใยอาหาร (Food web)

นอกจากนีย้ ังมีผู้สร้างหรอื ผู้ผลิตอาหารพืชที่คล้ายๆ จะเป็นผู้บริโภค เช่น กาบหอยแครง
หมอ้ ข้าวหม้อแกงลิง

สาเหตทุ ่ีตอ้ งกนิ แมลงก็เพื่อปรบั ตัวเองให้สามารถอยู่รอดได้ในดินทมี่ ีธาตุอาหารน้อย ดังนน้ั จึง
จบั แมลงกินเพ่ือเพ่ิมธาตุอาหารโดยเฉพาะธาตุในโตรเจนให้เพยี งพอกับความต้องการ พืชกินสัตว์หรือพืช
กนิ แมลง จับแมลงกนิ เพื่อเพิม่ ธาตอุ าหารให้เพียงพอกับความต้องการ เชน่ กาบหอยแครง
หมอ้ ข้าวหม้อแกงลิง หยาดนา้ ค้าง

ภาพที่ 5 แสดงผู้สร้างหรอื ผู้ผลิตอาหารพืชทค่ี ล้ายๆ จะเปน็ ผ้บู รโิ ภค

นอกจากพชื แลว้ แบคทีเรยี บางชนดิ ทีส่ ามารถสรา้ งอาหารเองได้ก็ถอื วา่ เป็นผูผ้ ลิต

2. ผ้บู รโิ ภค สง่ิ มชี ีวิตท่ไี มส่ ามารถสรา้ งอาหารเองได้จาเปน็ ต้องบรโิ ภคผู้ผลิตหรอื ผูบ้ รโิ ภค
ด้วยกนั เองเพอื่ เปน็ อาหารซ่งึ ผู้บริโภคมีหลายระดับ ดังนน้ั สิง่ มชี วี ิตหนึ่งอาจเป็นผบู้ ริโภคได้หลาย
ระดับ ข้นึ อย่กู ับชนดิ ของอาหารท่สี ิง่ มชี วี ิตนัน้ กิน

หนา้ หลัก ภาพท่ี 6 แสดงผบู้ ริโภคลาดับตา่ งๆ ปิด

สารบัญ

ศศิมาภรณ์ ดเี ลิศ ครูชานาญการ กลมุ่ สาระการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์
โรงเรียนบา้ นอาโพน สานักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาสรุ นิ ทรเ์ ขต 3

4

หนังสืออิเลก็ ทรอนกิ ส์ เร่ือง สายใยอาหาร (Food web)

ผู้บริโภคลาดบั ตา่ งๆ

ถาม : ถา้ คนกินถ่ัว คนจะเป็นผบู้ ริโภคอนั ดับทเ่ี ท่าไร
ตอบ : ถา้ คนกินถัว่ คนจะเป็นผู้บรโิ ภคอันดับท่ี 1
ถาม : ถ้าววั กนิ ถว่ั แลว้ คนกินเนอ้ื ววั คนจะเป็นผบู้ ริโภคลาดับทเ่ี ทา่ ใด
ตอบ : ถา้ วัวกนิ ถ่ัวววั จะเปน็ ผบู้ ริโภคลาดบั ท่หี นึง่ แล้วคนมากนิ เน้ือวัวตอ่ อกี ทคี นจะเป็น
ผบู้ ริโภคลาดบั สดุ ท้าย
เราจึงแบ่งชนดิ ของผูบ้ ริโภคตามอาหารทก่ี ินไดด้ ังน้ี

1.ผู้บริโภคทีก่ ินพชื เป็นอาหาร จะเปน็ ผู้บรโิ ภคลาดับแรกท่ไี ด้รบั การถ่ายทอดพลังงาน เช่น
รปู ชา้ ง รูปมา้ รูปววั ควาย กวาง กระตา่ ย เป็นตน้

2.ผู้บรโิ ภคท่กี นิ สตั วเ์ ป็นอาหาร เปน็ สตั ว์ทก่ี ินเน้อื สัตว์เปน็ อาหารจะไดร้ ับพลังงานจากพืช ก็
ตอ่ เมอ่ื ต้องกนิ สตั วท่ีกนิ พืชอกี ตอ่ หน่ึง เชน่ สิงโต เสอื เหยย่ี ว ฉลาม

หนา้ หลกั สารบญั ปดิ

ศศมิ าภรณ์ ดเี ลศิ ครูชานาญการ กลุ่มสาระการเรียนรู้วทิ ยาศาสตร์
โรงเรยี นบ้านอาโพน สานักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาประถมศกึ ษาสุรินทร์เขต 3

5

หนงั สืออิเลก็ ทรอนิกส์ เรือ่ ง สายใยอาหาร (Food web)

3. ผู้บรโิ ภคทก่ี ินทงั้ พืชและสัตว์เป็นอาหาร จะได้รับการถ่ายทอดพลังงาน จากท้ังพชื สัตว์ท่ี
กนิ พืช และสัตว์ท่ีกนิ สัตว์เป็นอาหาร เชน่ ไก่ เป็ด นก คน เป็นต้น

4. ผู้บริโภคทกี่ ินซากพืชซากสตั ว์เป็นอาหารกนิ ซากพืชซากสตั วท์ ีต่ ายแลว้ และเนา่ เปื่อย ผุ
พงั เปน็ อาหาร เชน่ แร้ง ไส้เดอื นดนิ ปลวก กิ้งกอื

3.ผยู้ ่อยสลายอินทรียสาร หมายถงึ สงิ่ มชี ีวิตทสี่ รา้ งอาหารเองไม่ได้ ดารงชีวิต โดยการหลง่ั เอนไซม์
ออกมาย่อยสลายซากพชื ซากสัตว์ แล้วดูดซึมเพอ่ื ใช้ประโยชนต์ อ่ ไป เชน่ เห็ด รา แบคทเี รยี

หากไม่มีผยู้ อ่ ยสลายอินทรียสาร ซากพืชซากสัตวก์ ็จะไม่เน่าเปื่อยและกองทับถมกันจนล้นโลก
ดังน้ันผู้ย่อยสลายอินทรียสารจึงเป็นเหมือนตัวกลางเชื่อมโยงสารในระบบนิเวศ แล้วยังถือเป็นผู้ท่ี
ไดร้ ับการถา่ ยทอดพลงั งานเปน็ ลาดบั สดุ ท้าย แตผ่ ยู้ อ่ ยสลายอินทรยี สารบางชนดิ กใ็ ห้โทษต่อสิ่งมีชีวิต
อน่ื เชน่ ทาใหอ้ าหารเนา่ เสยี หรือเห็ดและราบางชนดิ กม็ ีโทษถงึ ชีวิตเมอ่ื บริโภคเขา้ ไป

หน้าหลัก สารบญั ปดิ

ศศิมาภรณ์ ดีเลศิ ครูชานาญการ กลมุ่ สาระการเรียนร้วู ทิ ยาศาสตร์
โรงเรียนบ้านอาโพน สานักงานเขตพื้นที่การศกึ ษาประถมศกึ ษาสุรนิ ทร์เขต 3

6

หนงั สอื อเิ ลก็ ทรอนิกส์ เรือ่ ง สายใยอาหาร (Food web)

การหมนุ เวยี นสารในระบบนเิ วศ
ผู้ย่อยสลายอนิ ทรียส์ ารเปน็ ตวั กลางเชอ่ื มโยงการหมุนเวยี นสารในระบบนิเวศและเป็นผู้ท่ีได้รับ
การถา่ ยทอดพลงั งานเปน็ ลาดบั สดุ ท้าย สายใยอาหารน้ีเกิดจากโซ่อาหาร หลายๆโซ่ มาประกอบกัน
เชน่

โซอ่ าหารที่ 1 พืช กระต่าย สนุ ขั

โซอ่ าหารท่ี 2 พชื กวาง เสือ

โซอ่ าหารที่ 3 พชื หนู สนุ ัข

โซ่อาหารท่ี 3.1 พชื หนู เหย่ยี ว

โซอ่ าหารท่ี 3.2 พืช หนู งู เหยย่ี ว

โซอ่ าหารที่ 3.3 พืช หนู นกฮูก

โซอ่ าหารที่ 4 พืช มด นก

โซอ่ าหารที่ 4.1 พืช มด นก นกฮูก

โซอ่ าหารที่ 4.2 พชื มด นก เหยีย่ ว

โซ่อาหารหลายๆ โซ่อาหาร ประกอบกนั ขนึ้ เป็นสายใยอาหารทม่ี ผี ้บู ริโภคหลายลาดับ และ

แสดงให้เห็นว่าสิ่งมชี ีวิตตา่ งชนดิ กันสามารถกินอาหารชนดิ เดียวกันได้

หนา้ หลัก สารบญั ปิด

ศศิมาภรณ์ ดเี ลิศ ครูชานาญการ กลุ่มสาระการเรียนรวู้ ิทยาศาสตร์
โรงเรยี นบ้านอาโพน สานักงานเขตพื้นท่ีการศกึ ษาประถมศกึ ษาสุรินทรเ์ ขต 3

7

หนงั สืออเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ เร่อื ง สายใยอาหาร (Food web)

แบบฝึกพฒั นาการเรียนรู้

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

(คค) ช(ช)

dd
ข ฉ(ข)
(ฉ) d)
d)
d

ก(ก) d
d)
d จ(จ)

d) d)

d

(งง)

d)

คาชแี้ จง : ใหน้ กั เรยี นนาสัตว์ทอ่ี ยู่ในภาพมาใส่ในโครงสร้างของสายใยอาหารdท่วี ่างอยใู่ ห้ถกู ตอ้ ง

โดยใชเ้ มาส์ชเี้ ลือกทบ่ี รเิ วณคาตอบ d)

ก. ภาพที่ (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

ข. ภาพที่ (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

ค. ภาพท่ี (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

ง. ภาพท่ี (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

จ. ภาพท่ี (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

ฉ. ภาพท่ี (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

ช. ภาพที่ (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

หนา้ หลัก สารบัญ ปดิ

ศศมิ าภรณ์ ดีเลศิ ครูชานาญการ กลุ่มสาระการเรยี นร้วู ทิ ยาศาสตร์
โรงเรยี นบ้านอาโพน สานักงานเขตพน้ื ท่กี ารศึกษาประถมศกึ ษาสุรินทรเ์ ขต 3

8

หนังสอื อิเลก็ ทรอนิกส์ เร่อื ง สายใยอาหาร (Food web)

เฉลยแบบฝกึ พฒั นาการเรียนรู้

ทาถกู กันบ้างหรือเปล่า...มาดเู ฉลยกันดกี วา่

หนา้ หลกั สารบัญ ปิด

ศศมิ าภรณ์ ดีเลิศ ครูชานาญการ กลุ่มสาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
โรงเรียนบา้ นอาโพน สานักงานเขตพน้ื ทก่ี ารศึกษาประถมศกึ ษาสุรินทร์เขต 3

9

หนงั สอื อิเล็กทรอนกิ ส์ เรอ่ื ง สายใยอาหาร (Food web)

เฉลยแบบฝกึ พัฒนาการเรียนรู้

(1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

(คค) ช(ช)

(ข)ข ฉd d
(ฉ) d)
d)

d
ก จ(ก)
d) d

(จ)

d d)
งd

d) (ง)
d)

คาชแ้ี จง : ให้นักเรียนนาสตั ว์ทีอ่ ยใู่ นภาพมาใสใ่ นโครงสรา้ งของสายใยอาหารdทว่ี ่างอยูใ่ ห้ถกู ต้อง

โดยใช้เมาส์ชเี้ ลือกท่บี รเิ วณคาตอบ d)

ก. ภาพที่ (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

ข. ภาพที่ (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

ค. ภาพที่ (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

ง. ภาพที่ (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

จ. ภาพท่ี (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

ฉ. ภาพท่ี (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

ช. ภาพท่ี (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7)

หนา้ หลัก สารบัญ ปดิ

ศศมิ าภรณ์ ดีเลศิ ครูชานาญการ กล่มุ สาระการเรียนรูว้ ิทยาศาสตร์
โรงเรียนบา้ นอาโพน สานักงานเขตพน้ื ท่ีการศกึ ษาประถมศึกษาสรุ นิ ทรเ์ ขต 3

10

หนงั สืออเิ ล็กทรอนิกส์ เรื่อง สายใยอาหาร (Food web)

คาชแี้ จง : ให้นักเรียนเลือกคาตอบที่ถกู ต้องเพยี งข้อเดยี ว แบบทดสอบย่อย
โดยใช้เมาส์ชี้ท่ีบรเิ วณคาตอบ

1. การถา่ ยทอดพลงั งานแบบใดทีจ่ ดั เป็นสายใยอาหาร ค. เป็นตัวกลางเช่อื มโยงการหมนุ เวยี นสารในระบบ
ก. แบบซับซอ้ น ไม่เป็นระเบยี บ นเิ วศ
ข. แบบเสน้ ตรง
ค. แบบวงกลม ง. เป็นผทู้ ่ีไดร้ ับการถา่ ยทอดพลงั งานเป็นลาดบั สดุ ท้าย
ง. แบบหมุนเวียนเป็นวัฏจักร 7. สายใยอาหารมคี วามหมายตรงกบั ขอ้ ใด

2. ขอ้ ใดมีสว่ นประกอบในสายใยอาหารครบสมบรู ณ์ ก. พืชสามารถสรา้ งอาหารเองได้
ก. ผูผ้ ลติ เหยื่อ ผ้ลู ่า ข. สัตวบ์ างชนิดเป็นได้ท้งั ผ้ลู ่าและเหย่ือ
ข. ผู้ผลติ เหยือ่ ผ้ยู ่อยสลายอนิ ทรยี สาร ค. โซอ่ าหารหลายๆ โซอ่ าหารที่มคี วามสัมพันธ์กัน
ค. ผูผ้ ลิต ผ้บู รโิ ภค ผู้ย่อยอินทรียสาร ง. ความสมั พนั ธ์ของสงิ่ มีชีวิตที่กนิ ต่อกันเป็นทอด ๆ
ง. เหยอื่ ผบู้ รโิ ภค ผ้ลู ่า จากแผนภาพสายใยอาหารตอ่ ไปนี้ ใชต้ อบคาถามขอ้
8-10
3. จากภาพสายใยอาหารตอ่ ไปน้ขี ้อใดคือ ผู้ผลิต และ
ผบู้ ริโภคลาดบั สุดทา้ ยตามลาดบั

ก. สาหรา่ ยและนก ค. แมลงและคน 8. จากแผนภาพ สง่ิ มีชวี ติ ชนดิ ใดเป็นผ้บู ริโภคอนั ดับที่ 1
ข. สาหรา่ ยและคน ง. สาหร่ายและปลา
4. ขอ้ ใดเปน็ ผูย้ อ่ ยสลายอินทรยี สารทั้งหมด ก. หนอน จงิ้ จก และตัก๊ แตน
ก. นกแร้งและหนู ค. ไสเ้ ดอื นดินและหนอน
ข. กิง้ กือและหนอน ง. เหด็ และรา ข. หนอน ไก่ และตก๊ั แตน
5. ถ้าโลกขาดผู้ยอ่ ยอินทรยี สารจะเกิดเหตุการณ์ข้อใด
ก. ดนิ จะเสื่อมคณุ ภาพ ค. หนอน จิ้งจก และแมลง
ข. พืชขาดอาหารทจี่ าเปน็
ค. ซากพชื ซากสัตวจ์ ะลน้ โลก ง. จ้ิงจก แมลง และตัก๊ แตน
ง. เปน็ ไปได้ทกุ ขอ้
6. ข้อใดกล่าวถึงผ้ยู ่อยสลายอนิ ทรยี สารไมถ่ ูกตอ้ ง 9. จากแผนภาพ ถา้ หนอนเพ่มิ จานวนมากข้ึนจะเกดิ
ก. ช่วยกาจัดซากพชื ซากสัตว์ทเ่ี นา่ เปอื่ ย ไม่ใหก้ องทับ
ถมกนั จนมากเกนิ ไป เหตกุ ารณใ์ นขอ้ ใด
ข. ชว่ ยสรา้ งอาหารให้แกพ่ ืชที่สงั เคราะหด์ ว้ ยแสงไม่ได้
ก. จานวนไกแ่ ละแมลงเพ่ิมขึน้

ข. จานวนไก่และตก๊ั แตนเพิ่มขน้ึ

ค. จานวนพชื และตกั๊ แตนลดลง

ง. จานวนพืชลดลงแต่จิง้ จกเพิม่ ขน้ึ

10. จากแผนภาพ สิ่งมีชีวติ ชนิดใดเป็นผบู้ ริโภคอันดับ

สุดทา้ ย

ก. ต๊ักแตน ค. แมลง

ข. ไก่ ง. จ้ิงจก

หน้าหลัก สารบัญ ปิด

ศศิมาภรณ์ ดเี ลิศ ครูชานาญการ กลุ่มสาระการเรียนร้วู ิทยาศาสตร์
โรงเรยี นบา้ นอาโพน สานักงานเขตพ้ืนที่การศกึ ษาประถมศกึ ษาสรุ นิ ทร์เขต 3

11

หนงั สืออิเลก็ ทรอนกิ ส์ เร่อื ง สายใยอาหาร (Food web)

ทาแบบทดสอบได้บา้ งมัย๊ เอ่ย...มาดูเฉลยกันคะ

หน้าหลกั สารบญั ปดิ

ศศิมาภรณ์ ดเี ลศิ ครูชานาญการ กล่มุ สาระการเรยี นรูว้ ิทยาศาสตร์
โรงเรยี นบา้ นอาโพน สานักงานเขตพ้นื ทก่ี ารศกึ ษาประถมศกึ ษาสรุ ินทร์เขต 3

12

หนงั สืออเิ ลก็ ทรอนิกส์ เรอื่ ง สายใยอาหาร (Food web)

เฉลยแบบทดสอบย่อย

1. การถา่ ยทอดพลังงานแบบใดที่จดั เป็นสายใยอาหาร ค. เป็นตวั กลางเชอื่ มโยงการหมนุ เวียนสารในระบบ
ก. แบบซบั ซอ้ น ไม่เปน็ ระเบยี บ นิเวศ
ข. แบบเสน้ ตรง
ค. แบบวงกลม ง. เปน็ ผทู้ ไ่ี ดร้ ับการถ่ายทอดพลงั งานเป็นลาดับสุดท้าย
ง. แบบหมุนเวียนเป็นวฏั จกั ร 7. สายใยอาหารมีความหมายตรงกบั ขอ้ ใด

2. ข้อใดมีส่วนประกอบในสายใยอาหารครบสมบรู ณ์ ก. พชื สามารถสรา้ งอาหารเองได้
ก. ผู้ผลิต เหยอ่ื ผ้ลู ่า ข. สตั วบ์ างชนิดเป็นได้ท้งั ผูล้ ่าและเหยอื่
ข. ผู้ผลิต เหยอ่ื ผู้ยอ่ ยสลายอินทรียสาร ค. โซอ่ าหารหลายๆ โซ่อาหารท่มี คี วามสมั พันธก์ นั
ค. ผผู้ ลติ ผบู้ รโิ ภค ผู้ยอ่ ยอนิ ทรยี สาร ง. ความสมั พันธ์ของสิ่งมชี วี ิตทีก่ นิ ตอ่ กันเป็นทอด ๆ
ง. เหยื่อ ผ้บู ริโภค ผ้ลู ่า จากแผนภาพสายใยอาหารต่อไปนี้ ใช้ตอบคาถามข้อ
8-10
3. จากภาพสายใยอาหารต่อไปนี้ข้อใดคือ ผู้ผลิต และ
ผูบ้ รโิ ภคลาดบั สดุ ท้ายตามลาดบั

ก. สาหรา่ ยและนก ค. แมลงและคน 8. จากแผนภาพ ส่ิงมีชีวติ ชนิดใดเป็นผ้บู ริโภคอันดับที่ 1
ข. สาหรา่ ยและคน ง. สาหร่ายและปลา
4. ขอ้ ใดเปน็ ผู้ยอ่ ยสลายอินทรยี สารทงั้ หมด ก. หนอน จิ้งจก และตั๊กแตน
ก. นกแรง้ และหนู ค. ไสเ้ ดือนดินและหนอน
ข. กิ้งกอื และหนอน ง. เหด็ และรา ข. หนอน ไก่ และตกั๊ แตน
5. ถา้ โลกขาดผู้ยอ่ ยอนิ ทรยี สารจะเกิดเหตกุ ารณ์ขอ้ ใด
ก. ดินจะเส่ือมคุณภาพ ค. หนอน จ้ิงจก และแมลง
ข. พชื ขาดอาหารทจี่ าเป็น
ค. ซากพืชซากสัตวจ์ ะลน้ โลก ง. จ้ิงจก แมลง และตั๊กแตน
ง. เปน็ ไปไดท้ กุ ขอ้
6. ขอ้ ใดกล่าวถงึ ผ้ยู อ่ ยสลายอินทรียสารไม่ถูกตอ้ ง 9. จากแผนภาพ ถ้าหนอนเพ่มิ จานวนมากขน้ึ จะเกดิ
ก. ช่วยกาจดั ซากพืชซากสตั วท์ ี่เน่าเปอ่ื ย ไม่ให้กองทบั
ถมกนั จนมากเกินไป เหตกุ ารณใ์ นข้อใด
ข. ช่วยสร้างอาหารให้แก่พชื ที่สังเคราะหด์ ว้ ยแสงไม่ได้
ก. จานวนไกแ่ ละแมลงเพ่มิ ข้นึ

ข. จานวนไก่และต๊กั แตนเพิ่มข้ึน

ค. จานวนพชื และตก๊ั แตนลดลง

ง. จานวนพืชลดลงแต่จง้ิ จกเพมิ่ ขน้ึ

10. จากแผนภาพ ส่งิ มชี ีวิตชนิดใดเป็นผู้บริโภคอันดับ

สุดทา้ ย

ก. ตกั๊ แตน ค. แมลง

ข. ไก่ ง. จงิ้ จก

หนา้ หลกั สารบญั ปิด

ศศมิ าภรณ์ ดเี ลศิ ครูชานาญการ กล่มุ สาระการเรียนรวู้ ทิ ยาศาสตร์
โรงเรียนบา้ นอาโพน สานักงานเขตพ้นื ท่ีการศกึ ษาประถมศกึ ษาสุรินทร์เขต 3

13

หนังสอื อเิ ล็กทรอนกิ ส์ เร่ือง สายใยอาหาร (Food web)

เฉลยละเอียดแบบทดสอบย่อย

ข้อ 1. สายใยอาหารหมายถงึ การถา่ ยทอดพลังงานในรปู แบบของอาหาร โดยการกินกันเปน็ ทอดๆ
ในแต่ละโซอ่ าหารหลายๆโซ่อาหารมารวมกัน จนทาใหเ้ กิดการถา่ ยทอดพลังงานท่ซี บั ซอ้ นไมเ่ ปน็
ระเบยี บและไม่มีวัฏจกั ร
ข้อ 2. สว่ นประกอบหลกั ในสายใยอาหารเรม่ิ จาก ผู้สร้างหรือผู้ผลิต ผ้บู รโิ ภค ผูย้ ่อยสลาย
อนิ ทรียสาร

ข้อ 3. จากภาพสายใยอาหารพืชเปน็ ผผู้ ลติ เพราะพืชสร้างอาหารเองได้ จึงเปน็ อาหารของผู้บรโิ ภค
ลาดับที่ 1 และสตั ว์กนิ พชื ต่าง ๆ ส่วน คน เปน็ ผ้บู รโิ ภคลาดับสดุ ทา้ ย เพราะไมม่ ีสิ่งมชี วี ิตชนดิ ใดมา
กินตอ่ ทอดหนึ่ง
ข้อ 4. ผยู้ ่อยสลายอนิ ทรียสาร คือ สิ่งมชี วี ติ ทส่ี ร้างอาหารเองไมไ่ ดจ้ ะหลั่งเอนไซมอ์ อกมายอ่ ยสลาย
ซากพชื ซากสตั วใ์ หก้ ลายเป็นอนิ ทรียสารเลก็ ๆ
ข้อ 5. ผูย้ ่อยสลายอินทรยี สาร ช่วยกาจดั ซากพืชซากสตั ว์ท่ีเนา่ เปื่อยและเปน็ ตวั กลางเช่ือมโยงการ
หมนุ เวยี นสารในระบบนิเวศซึ่งถือเป็นผทู้ ่ไี ด้รบั การถา่ ยทอดพลังงานเป็นลาดับสดุ ท้าย

หน้าหลัก สารบญั ปดิ

ศศมิ าภรณ์ ดีเลิศ ครูชานาญการ กลมุ่ สาระการเรียนรวู้ ทิ ยาศาสตร์
โรงเรยี นบา้ นอาโพน สานักงานเขตพืน้ ทีก่ ารศกึ ษาประถมศึกษาสรุ ินทรเ์ ขต 3

14

หนงั สืออเิ ล็กทรอนกิ ส์ เรอื่ ง สายใยอาหาร (Food web)

เฉลยละเอียดแบบทดสอบย่อย

6. สายใยอาหารหมายถงึ การถ่ายทอดพลังงานในรูปแบบของอาหาร โดยการกนิ กันเป็นทอดๆในแต่
ละโซ่อาหารหลายๆโซอ่ าหารมารวมกัน จนทาใหเ้ กิดการถ่ายทอดพลังงานทซี่ ับซอ้ นไมเ่ ปน็ ระเบียบ
และไมม่ ีวฏั จักร
7. ถ้าโลกขาดผู้ยอ่ ยอินทรียสารซากพชื ซากสตั ว์ก็จะไม่เนา่ เปอื่ ยและกองทบั ถมกนั จนลน้ โลก ดนิ จะ
เส่อื มคณุ ภาพ พืชขาดอาหารท่ีจาเป็นเพราะไม่มีแร่ธาตุทีจ่ าเป็นตอ่ การเจริญเตบิ โตของพืชเนือ่ งจาก
ดนิ ไมม่ ฮี ิวมสั

หน้าหลกั สารบัญ ปิด

ศศมิ าภรณ์ ดเี ลศิ ครูชานาญการ กลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ิทยาศาสตร์
โรงเรียนบา้ นอาโพน สานักงานเขตพื้นทีก่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษาสุรนิ ทร์เขต 3

15

หนังสอื อิเล็กทรอนกิ ส์ เร่ือง สายใยอาหาร (Food web)

เฉลยละเอียดแบบทดสอบย่อย

8.จากภาพสายใยอาหารพชื เปน็ ผูผ้ ลติ เพราะพชื สรา้ งอาหารเองได้ จึงเปน็ อาหารของผบู้ รโิ ภคลาดบั ที่ 1
และสัตว์กินพชื ต่าง ๆ เชน่ ไก่ ต๊กั แตน หนอน เป็นต้น
9. จากแผนภาพ ถ้าหนอนเพ่มิ จานวนมากขน้ึ จานวนพืชและตก๊ั แตนลดลง เพราะหนอนกินพชื เปน็
อาหาร ตกั๊ แตนกก็ นิ พชื เป็นอาหารถา้ พชื ลดลงตัก๊ แตนกจ็ ะไม่มอี าหารกินเชน่ กนั
10. จากภาพสายใยอาหาร ไก่ เปน็ ผบู้ รโิ ภคลาดับสดุ ท้าย เพราะไมม่ ีส่งิ มชี ีวิตชนิดใดมากนิ ต่อทอด
หน่งึ

หน้าหลกั สารบญั ปิด

ศศมิ าภรณ์ ดีเลศิ ครูชานาญการ กล่มุ สาระการเรยี นรู้วทิ ยาศาสตร์
โรงเรยี นบ้านอาโพน สานักงานเขตพืน้ ที่การศึกษาประถมศกึ ษาสรุ นิ ทรเ์ ขต 3

16

หนังสืออิเลก็ ทรอนิกส์ เรอื่ ง สายใยอาหาร (Food web)

สรปุ ผลการเรียนรู้

สายใยอาหาร (Food web) คือ การถา่ ยทอดพลงั งานในรูปแบบของอาหารในแตล่ ะโซ่
อาหาร มารวมกันหลายๆโซ่อาหารจนทาให้เกิดการถ่ายทอดพลังงานท่ซี ับซอ้ น

การถ่ายทอดพลังงานในสายใยอาหารเริ่มต้นจากผผู้ ลิตไปยงั ผบู้ รโิ ภคและผู้ยอ่ ยสลายอินทรีย
สารจะมีการสญู เสยี พลงั งานออกไปในแตล่ ะลาดับแต่ไมม่ กี ารหมุนเวยี นเปน็ วฏั จักร

หนา้ หลกั สารบัญ ปดิ

ศศิมาภรณ์ ดเี ลศิ ครูชานาญการ กลมุ่ สาระการเรยี นร้วู ทิ ยาศาสตร์
โรงเรียนบา้ นอาโพน สานักงานเขตพน้ื ทก่ี ารศกึ ษาประถมศึกษาสรุ นิ ทรเ์ ขต 3

17

หนังสืออเิ ลก็ ทรอนกิ ส์ เร่ือง สายใยอาหาร (Food web)

บรรณานุกรม

ปานนนท์ นิลรัตน์. (2556). “สง่ิ แวดลอ้ มและระบบนเิ วศ”. [ออนไลน]์ . เข้าถึงได้จาก :
http://pannon32.blogspot.com/ สืบคน้ เมอื่ 8 เมษายน พ.ศ. 2559

มณฑา นิระทัย . (2554). เกง็ ขอ้ สอบ วิทยาศาสตร์ ป.6 . กรุงเทพ : บริษทั ดบั เบ้ลิ บี เพรส จากดั .
โรงเรียนมงฟอร์ตวทิ ยาลัย จงั หวัดเชยี งใหม่. (2556). “E-Learning ระดบั ช้นั ประถมศกึ ษาปที ่ี 4-6”.

[ออนไลน์]. เข้าถงึ ได้จาก : http://goo.gl/XXIUXy สบื คน้ เม่อื 8 เมษายน พ.ศ. 2559
ลดั ดาวัลย์ เสียงสังข์ และ สามารถ พงศ์ไพบลู ย์ . (2552). วิทยาศาสตร์ ป.6 สอบเขา้ ม.1.

(พมิ พคร้ังที่ 2). กรุงเทพ : เจรญิ ม่ันคงการพิมพ์.
สถาบนั พัฒนาคุณภาพวชิ าการ (พว.). (2557). ชดุ กจิ กรรมการเรียนรูพ้ ฒั นาการคิดวิเคราะห์

วทิ ยาศาสตร์ ป.6 . (พิมพครั้งที่ 1). กรุงเทพ : บรษิ ัทพัฒนาคณุ ภาพวชิ าการ.
สนิ ธธุ์ ู สยารมณ์ . (2557). เจาะลึก วทิ ยาศาสตร์ ป.6 สอบเข้า ม.1 ฉบับเข้มข้น. กรุงเทพ :

บริษทั ฐานบัณฑติ จากดั .
สุภาภรณ์ จนั ทร์สิงห์ . (2556). “สนุกคิดนักวิทยาศาสตร์น้อย”. [ออนไลน์]. เข้าถึงไดจ้ าก :

http://goo.gl/OwmNjk สืบคน้ เมอื่ 8 เมษายน พ.ศ. 2559
สมพงษ์ จันทรโ์ พธิ์ศรี . (2557). คมู่ อื เตรยี มสอบ วิทยาศาสตร์ ป. 4-5-6. กรงุ เทพ :

บรษิ ัทเจา้ พระยาระบบการพมิ พ์ จากดั .
เอกรินทร์ สม่ี หาศาลและคณะ . (2551). ชดุ แมบ่ ทมาตรฐาน Smart O-NET วทิ ยาศาสตร์ ป.6 .

กรุงเทพ : บริษัทอกั ษรเจรญิ ทัศน์ อจท จากัด.
อนตุ ตรยี ์ แซ่โคว้ . (2558). “ส่ิงมชี วี ิตใตท้ อ้ งทะเล”. [ออนไลน]์ . เขา้ ถึงไดจ้ าก :

https://anutree05.wordpress.co สบื ค้นเมือ่ 8 เมษายน พ.ศ. 2559

หนา้ หลกั สารบัญ ปดิ

ศศิมาภรณ์ ดเี ลิศ ครูชานาญการ กล่มุ สาระการเรียนรู้วิทยาศาสตร์
โรงเรยี นบา้ นอาโพน สานักงานเขตพ้ืนที่การศกึ ษาประถมศึกษาสุรนิ ทร์เขต 3

หนังสอื อิเลก็ ทรอนกิ ส์ เรือ่ ง สายใยอาหาร (Food web)

ศศมิ าภรณ์ ดเี ลศิ ครูชานาญการ กลุม่ สาระการเรยี นรู้วิทยาศาสตร์
โรงเรียนบา้ นอาโพน สานักงานเขตพน้ื ทีก่ ารศกึ ษาประถมศกึ ษาสุรนิ ทรเ์ ขต 3