อาจารย์จักรพันธุ์ โปษยกฤต (1)

อาจารย์จักรพั นธุ์ โปษยกฤต

ประวัติ

จักรพันธุ์ โปษยกฤต หรือที่รู้จักกันในนาม
อาจารย์จักรพันธุ์ โปษยกฤต

เกิดเมื่อวันที่ 16 สิงหาคม พ.ศ. 2486
ที่กรุงเทพมหานคร

เป็นบุตรของนายชุบ และนางสว่างจันทร์ โปษยกฤต
ระยะแรกเข้าศึกษา ต่อที่โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย
จากนั้นจึงเข้าศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัยศิลปากร

ประวัติ

ได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นศิลปินแห่งชาติ
สาขาทัศนศิลป์ (จิตรกรรม) ประจำปีพุทธศักราช 2543
ได้รับการยกย่องเป็น 1 ใน 52 นายช่างเอกในรอบ 200 ปี
แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ อาจารย์จักรพันธุ์ เคยเป็น
พระอาจารย์พิเศษถวายการสอนวิชาจิตรกรรมให้กับ
ทูลกระหม่อมหญิงอุบลรัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี
และสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพ-
รัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ปัจจุบันได้ก่อตั้งมูลนิธิ
จักรพันธุ์ โปษยกฤต ซึ่งเป็นทั้งพิพิธภัณฑ์ มูลนิธิ สถานที่
ทำงาน และโรงละครหุ่นกระบอก ขึ้นที่บริเวณบ้านพัก
ถนนเอกมัย

ประวัติ

อาจารย์จักรพันธุ์ โปษยกฤต เป็นศิลปินอิสระที่มีความ
เชี่ยวชาญด้านจิตรกรรมทั้งแบบไทยประเพณีและศิลปะร่วม
สมัย มีเอกลักษณ์เป็นของตนเอง อีกทั้งผลงานอื่นๆ ได้แก่
งานพุทธศิลป์ ประเภทจิตรกรรมฝาผนังโบสถ์ เช่น โบสถ์วัด
ตรีทศเทพวรวิหาร วัดเขาสุกิม งานประติมากรรมไทย เช่น
ประติมากรรมรูปเจ้าเงาะกับเด็กเลี้ยงควาย จากเรื่องสังข์

ทอง พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้า
นภาลัย ที่อุทยานพระบรมราชานุสรณ์พระบาทสมเด็จ
พระพุทธเลิศหล้านภาลัย จังหวัดสมุทรสงคราม งานหุ่น
กระบอก เช่น หุ่นกระบอกเรื่องสามก๊ก ตอนโจโฉแตกทัพเรือ

ตะเลงพ่าย งานซ่อมหุ่นวังหน้า เป็นต้น

การศึกษา

ในปี พ.ศ. 2504 ศึกษามัธยมศึกษาตอนปลาย ที่โรงเรียนวชิราวุธวิทยาลัย และ จากนั้นจึง
เข้าศึกษาต่อที่มหาวิทยาลัยศิลปากร จนปี พ.ศ. 2511 ได้รับปริญญา ศบ.(จิตรกรรม)จาก

มหาวิทยาลัยศิลปากร นอกจากนี้ยังได้รับ ปริญญาศิลปกรรมศาสตรดุษฎีบัณฑิต
กิตติมศักดิ์ สาขานฤมิตศิลป์ จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย และปริญญาศิลปะดุษฎี

บัณฑิตกิตติมศักดิ์ สาขาประยุกต์ศิลปศึกษา จากมหาวิทยาลัยศิลปากร

การทำงาน

อาจารย์จักรพันธุ์ เคยเป็นพระอาจารย์พิเศษถวาย
การสอนวิชาจิตรกรรมให้กับทูลกระหม่อมหญิงอุบล
รัตนราชกัญญา สิริวัฒนาพรรณวดี และสมเด็จพระ
กนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ
สยามบรมราชกุมารีระหว่างปี พ.ศ. 2509 ต่อมาในปี
พ.ศ. 2512-2517 เป็นอาจารย์พิเศษสอนวิชาศิลปะ
ไทย คณะมัณฑนศิลป์ มหาวิทยาลัยศิลปากร จากปี
พ.ศ. 2510 จนถึงปัจจุบัน เป็นศิลปินอิสระ ทำงาน

จิตรกรรม งานหุ่นไทย และงานวิจิตรศิลป์อื่น ๆ

การทำงาน

•อาจารย์จักรพันธุ์ได้ก่อตั้งและดำรงตำแหน่งประธานมูลนิธิจักรพันธุ์ โปษยกฤต ซึ่งเป็นพิพิธภัณฑ์
รวบรวมงานช่างอันทรงคุณค่าตั้งแต่สมัยโบราณและงานช่างสกุลหนึ่งในรัชกาลที่ 9 เป็นสถานที่
ทำงานของประธานมูลนิธิ ศิลปินแห่งชาติ และศิลปินพื้นบ้านดีเด่น ระดับปรมาจารย์ถึง 5 ท่าน ซึ่ง
ทั้ง 5 ท่าน อาจารย์จักรพันธุ์ได้เขียนไว้ในหนังสือ คิดถึงครู ได้แก่
•คุณครูชื้น สกุลแก้ว ปรมาจารย์การเชิดหุ่นกระบอก
•คุณครูวงษ์ รวมสุข ปรมาจารย์การเชิดหุ่นกระบอก
•คุณครูบุญยงค์ เกตุคง ปรมาจารย์การดนตรีไทย
•คุณครูบุญยัง เกตุคง ปรมาจารย์การดนตรีไทย
•คุณครูจำเนียร ศรีไทยพันธุ์ ปรมาจารย์การดนตรีไทย

ผลงาน

•พ.ศ. 2508 การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 16
•พ.ศ. 2512 การแสดงศิลปกรรมครั้งที่ 19 และเขียนภาพจิตรกรรมไทยประเพณีเรื่อง
มโนราห์และพระลอ เพื่อใช้ประดับพระตำหนักภูพิงค์ราชนิเวศน์
•พ.ศ. 2514 การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 20
•พ.ศ. 2516–7 สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง
โปรดเกล้าให้เขียนภาพจิตรกรรมไทยประเพณีจากวรรณคดีบนผืนผ้า เพื่อประกอบเป็นพระ
วิชนี 11 เล่ม
•พ.ศ. 2517 การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ ครั้งที่ 22
•พ.ศ. 2520 จิตรกรรมไทยประเพณีจากวรรณคดีเรื่องอิเหนา ได้รับการตีพิมพ์บนการ์ด
อวยพรปีใหม่ โดยองค์การยูนิเชฟ
•งานประติมากรรมไทย เช่น ประติมากรรมรูปเจ้าเงาะกับเด็กเลี้ยงควาย จากเรื่องสังข์ทอง
พระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ที่อุทยานพระบรมราชานุสรณ์
พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย จังหวัดสมุทรสงคราม

หุ่นตะเลงพ่ าย

หุ่นพระนางสุพรรณกัลยา

หุ่นพระนเรศวรเล่นชนไก่กับพระมหาอุปราชา

หุ่นพระนเรศวรทรงยุทธหัตถี

หุ่นช้างยุทธหัตถี

พระแม่คงคา

รางวัลสำคัญ

•2508 , 2512 , 2514 , 2517 รางวัลเกียรตินิยมอันดับ 3 เหรียญทองแดง (2508)
และ เกียรตินิยมอันดับ 2 เหรียญเงิน การแสดงศิลปกรรมแห่งชาติ (คณะกรรมการ
โครงการเฉลิมพระเกียรติฯ ศิลปะแห่งรัชกาลที่ 9 และมูลนิธิหอศิลปะแห่งรัชกาลที่ 9 ,
ม.ป.ป. : 513)
•2525 อนุกรรมการผู้ทรงความรู้ทางศิลปะ
•2525 นายช่างเอกในรอบ 200 ปี แห่งกรุงรัตนโกสินทร์
•2530 ผู้มีผลงานดีเด่น
•2531 ได้รับการยกย่องเป็นศิลปินไทยที่มีผลงานดีเด่นและสร้างชื่อให้กับประเทศไทย

รางวัลสำคัญ

•2532 ปริญญาศิลปกรรมศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ จุฬาลงกรณ์
มหาวิทยาลัย
•2532 รางวัลผู้สนับสนุนดีเด่นการอนุรักษ์มรดกไทย
คณะกรรมการอำนวยการวันอนุรักษ์มรดกไทย
•2533 เป็นผู้ทรงคุณวุฒิด้านศิลปะ กระทรวงศึกษาธิการ
•2537 ปริญญาศิลปดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ มหาวิทยาลัยศิลปากร
•2542 เกียรติบัตร กรมศิลปากร
•2543 รางวัล ศิลปินแห่งชาติ สาขาทัศนศิลป์ (วิจิตรศิลป์) สำนักงาน
คณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ

จัดทำโดย

นางสาว ภูริชญา ใจยะเลิศ เลขที่ 6
นางสาว ปาริชาต กูพรรณ เลขที่ 12

ชั้น ม.5/5
โรงเรียนจอมทอง