ศิลปะพื้นบ้านภาคอีสาน

ศิลปะพื้นบ้าน
ภาคอีสาน

ทัศนศิ ลป์

โดย...ครูตุ๊ก

งานทัศนศิลป์ที่สะท้อนวัฒนธรรม ef

และภูมิปัญญาท้องถิ่น

ศิลปะไทย
มีลักษณะเฉพาะที่ไม่เหมือนชาติใด
แสดงให้เห็นถึงเอกลักษณ์ความเป็นไทย
บ่งบอกถึงความเจริญทางวัฒนธรรม
ที่สืบทอดต่อกันมาตั้งแต่สมัยบรรพบุรุษ
สังเกตได้จากหลักฐานทางประวัติศาสตร์
ที่มักแฝงไปด้วยผลงานศิลปะมากมาย
เช่น ภาพวาดบนผนังในถํ้า

นอกจากศิลปะไทยที่แสดงถึง ef
เอกลักษณ์ของความเป็นไทยแล้ว
ในแต่ละท้องถิ่นยังมีผลงานศิลปะ
ที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่นอีกด้วย
เนื่องจากสภาพความเป็นอยู่
วิถีชีวิต รวมถึงวัฒนธรรมประเพณี
ที่แตกต่างกัน ทำให้การสร้างสรรค์
ผลงานศิลปะจึงแตกต่างกันตาม
ท้องถิ่นนั้นๆ ซึ่งเราแบ่งลักษณะงาน
ศิลปะออกไปตามภูมิภาค ดังนี้

ในแต่ละท้องถิ่นยังมีผลงานศิลปะที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะถิ่นอีกด้วย เนื่องจากสภาพความเป็นอยู่ วิถีชีวิต รวมถึงวัฒนธรรมประเพณีที่แตกต่างกัน ทำให้การสร้างสรรค์ผลงานศิลปะจึงแตกต่างกันตามท้องถิ่นนั้นๆ ซึ่งเราแบ่งลักษณะงานศิลปะออกไปตามภูมิภาค ดังนี

ศิลปะพื้นบ้านภาคอีสาน

ภาคอีสานเป็นภูมิภาคที่อยู่ทางตะวัน
ออกเฉียงเหนือของไทย
มีสภาพภูมิประเทศเป็นที่ราบสูงและ
ประสบกับสภาวะแห้งแล้งบ่อยครั้ง
ทำให้ผลงานศิลปะในท้องถิ่นนี้ มักจะ
เกี่ยวข้องกับการดำรงชีวิต การดิ้นรน
ต่อสู้กับภัยแล้ง เช่น การทำภาชนะ
เครื่องใช้ต่างๆ และนอกจากนี้บางพื้นที่
ได้รับอิทธิพลศิลปะจากขอม สังเกตได้
จากสถาปัตยกรรมที่พบเห็นทั่วไป

ตัวอย่างงานศิลปะพื้นบ้านภาคอีสาน

เครื่องปั้ นดินเผา บ้านเชียง จ.อุดรธานี
มีเอกลักษณ์ที่รูปแบบและลวดลาย ภาชนะที่
พบ ได้แก่ ภาชนะก้นกลมปากแตรไม่มีเชิง
ภาชนะก้นกลมมีขอบปาก ภาชนะหักมุมแหลม
ที่ก้น ภาชนะทรงสูงปากแตรหรือมีขอบปาก
และมีเชิงลักษณะเด่นของลวดลาย คือ ลาย
เขียนสีที่มีเส้นโค้งอ่อนช้อย วิธีสร้างลวดลาย
มีหลายแบบ ได้แก่ การทำเป็นร่องด้วยวิธีการ
ขูด ขีด ขุด สัก หรือกลิ้งลาย การปั้ นแปะ และ
การเขียนสีซึ่งมักจะเขียนด้วยสีแดง

ตัวอย่างงานศิลปะพื้นบ้านภาคอีสาน

เทียนพรรษา จ.อุบลราชธานี

มีมาอย่างยาวนานกว่า 118 ปี โดยใช้ขี้ผึ้งทำเทียน
ในสมัยโบราณนั้นจะนำเทียนเล่มเล็กๆ โดยมีการ
มัดรวมกันให้เป็นเทียนเล่มใหญ่ และจัดขบวนนำ
ไปถวายวัด การรวมเทียนพรรษาเป็นกลุ่มนี้แสดง
ถึงความสามัคคีในหมู่คณะนั่นเอง

ต่อมาในการทำเทียนนั้นเริ่มมีการพัฒนา โดยมี
การแกะสลักเข้ามาร่วม ซึ่งจะนำขี้ผึ้งมาหล่อเป็น
เทียนเล่มใหญ่ จากนั้นช่างฝีมือจะมาแกะสลักเป็น
ลวดลายสวยงามต่างๆ โดยเฉพาะลวดลายของ
อีสานดั้งเดิม

ตัวอย่างงานศิลปะพื้นบ้านภาคอีสาน

ปราสาทหินพนมรุ้ง อ.เฉลิมพระเกียรติ
จ.บุรีรัมย์
สร้างขึ้นโดยมีรูปแบบของศิลปะเขมรโบราณ
เป็นงานสถาปัตยกรรมที่มีความงดงามมาก
แห่งหนึ่ง มีรูปแบบเป็นการจำหลักลวดลาย
ทำเลที่ตั้งบนยอดเขามีแผนผังตามแนวแกนที่
มีองค์ประกอบของสิ่งก่อสร้าง เรียงตัวกันเป็น
แนวเส้นตรงพุ่งเข้าหาจุดศูนย์กลาง คือ
ปราสาทประธาน