โหระพา

โหระพำ

โหระพา ชือ่ สามญั Sweet basil, Thai basil
โหระพา ชื่อวทิ ยาศาสตร์ Ocimum
basilicuml. จดั อยใู่ นวงศ์กะเพรา
(LAMIACEAE หรอื LABIATAE) มีถิ่นกาเนิด
ในทวีปเอเชยี และแอฟริกา เป็นพืชพน้ื เมืองของ
อินเดีย แตแ่ พร่หลายในเอเชียและตะวนั ตก
โหระพาเปน็ พชื สมนุ ไพรที่มีกล่นิ หอม
นิยมอยา่ งมากในการนามาประกอบอาหารและแตง่ กลิน่ ของรสชาติให้น่ารบั ประทานย่ิงขึ้น
โหระพำ สรรพคุณนั้นมีมากมายแตน่ อ้ ยคนนักทจ่ี ะรู้วา่ มันมีประโยชน์อย่างไร โดยโหระพา 1 ขดี มเี บต้าแคโร
ทนี สูงถงึ 452.16 ไมโครกรัม ซึง่ สามารถชว่ ยปอ้ งกนั โรคหวั ใจ และยงั มวี ติ ามนิ และแร่ธาตุอ่ืน ๆ ด้วย เชน่
วติ ามนิ เอ วิตามนิ บี 1 วิตามนิ บี 2 วิตามนิ ซี ธาตุแคลเซียม ธาตุฟอสฟอรัส ธาตุเหลก็ รวมไปถึงคาร์โบไฮเดรต
โปรตีน และไขมัน เปน็ ตน้ โดยสรรพคุณของโหระพาท่ีเรานามาใชใ้ นการรักษาโรคหลกั ๆ แล้วจะใชแ้ ค่ใบและ
นา้ มนั สกัดจากใบโหระพาเป็นหลัก แต่สว่ นอ่นื ๆ กใ็ ช้ไดเ้ หมือนกันไมว่ า่ จะเปน็ ราก ลาตน้ กถ็ อื ว่ามีประโยชน์
แทบท้งั สน้ิ แตน่ า้ มันโหระพาอาจทาให้เกดิ อาการแพ้ได้หากใช้กบั หญิงตั้งครรภ์ ดังน้ันควรหลีกเล่ยี ง
สรรพคุณของโหระพำ

1. ใบสดโหระพาใชเ้ ปน็ น้ามนั หอมระเหย
2. ชว่ ยปอ้ งกนั ความเสยี หายในร่างกายของเราจากการ

ทาลายของอนุมลู อสิ ระ
3. ช่วยกระต้นุ การสร้างภมู ิคุ้มกันใหแ้ กร่ ่างกาย
4. มสี ว่ นในการช่วยป้องกันโรคหัวใจขาดเลือด
5. มีฤทธิ์ในการช่วยลดคอเลสเตอรอลและแผ่นคราบพลัค

ในกระแสเลอื ด
6. มสี ว่ นช่วยป้องกนั การเกิดโรคมะเร็ง
7. ชว่ ยขบั หัวสิวและต้านการเจริญเติบโตของเช้ือสิว
8. ชว่ ยในการเจริญอาหาร
9. ใชเ้ ปน็ ยาพอกเพอ่ื ดดู ซับสารพษิ ออกจากผิวหนังได้
10. ช่วยเพิ่มปริมาณนา้ นมสาหรบั มารดาที่ใหน้ มบุตร ด้วยการนาใบมาตม้ กับนา้ นมราชสีห์รบั ประทาน
11. มคี วามเชอื่ วา่ เป็นยาบารุงสุขภาพทางเพศได้อีกด้วย
12. ชว่ ยรกั ษาอาการปวดศรี ษะดว้ ยการใชย้ อดออ่ นต้มกับน้า แลว้ นามาดมื่ เปน็ ชา หรือกินเป็นผักสด
13. แก้อาการวิงเวยี นศรี ษะดว้ ยการนาใบมาตม้ ด่ืม
14. น้ามนั โหระพามีคณุ สมบัตชิ ว่ ยให้จิตใจสงบ มีสมาธิ และช่วยลดอาการซึมเศรา้

กศน.ตำบลบ่อสวก ศูนยก์ ำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศยั อำเภอเมืองน่ำน หนา้ 1

15. ชว่ ยรักษาโรคตาแดง ต้อตา มีขต้ี ามาก
16. ช่วยแก้หวัดและช่วยในการขับเหง่อื ด้วยการนาใบและตน้ สดมาต้มเข้าดว้ ยกันแลว้ เอาน้ามาดมื่
17. ชว่ ยบรรเทาอาการคลื่นไส้อาเจยี น ดว้ ยการนาใบโหระพามาค้ันเอานา้ สดให้ไดป้ ระมาณ 1 ชอ้ นโตะ๊

ผสมกบั นา้ อ้อย 2 ชอ้ นผสมกบั น้าอนุ่ แล้วนามาดม่ื วันละ 2 ครั้ง
18. ใชร้ ักษาอาการเหงือกอักเสบเปน็ หนอง ดว้ ยการนาใบโหระพาแห้งมาบดใหเ้ ปน็ ผงแลว้ นามาทา

ในบรเิ วณท่ีอักเสบ
19. ใชแ้ ก้อาการสะอกึ ด้วยการนาใบโหระพาสดพร้อมขิงสดแชใ่ นนา้ เดือดแลว้ นามาดื่มในขณะท่ยี ังรอ้ น
20. ใชเ้ ป็นยาขับปสั สาวะ ดว้ ยการนาเมลด็ แกม่ าแชน่ า้ ให้พองเต็มที่ แล้วนามารบั ประทานกับขนมหวาน

โดยผสมกับนา้ หวานและน้าแขง็
21. ใชเ้ ปน็ ยาระบาย ดว้ ยการนาเมลด็ แหง้ ประมาณ 3-5 กรมั มาต้มน้าดม่ื
22. ช่วยในการรกั ษาแผลในกระเพาะอาหาร เพราะไปชว่ ยยับยงั้ ฤทธ์ขิ อง

ยาแอสไพรนิ ซงึ่ เปน็ ตวั ท่ีทาให้เกิดแผลในกระเพาะอาหาร
23. ชว่ ยในการขับลม แก้ท้องอดื ท้องเฟอ้
24. เมลด็ โหระพาเม่ือแช่นา้ จะพองตวั เป็นเมือก นามากินแก้อาการบดิ
25. นา้ มนั โหระพามีคุณสมบัตแิ ก้อาการจุกเสียดแนน่ ท้อง
26. นา้ มันหอมระเหยของใบจะชว่ ยในการย่อยอาหารทเ่ี ป็นเนอ้ื สตั ว์ได้

เปน็ อยา่ งดี
27. ถ้าเด็กปวดท้อง ให้ใช้ใบโหระพา 20 ใบชงน้ารอ้ นแล้วนามาชงนมให้

เด็กดืม่ แทนยาขบั ลม
28. ใช้แกอ้ าการประจาเดือนมาไม่ปกติ
29. นามาใชเ้ ปน็ ยาบรรเทาอาการผ้งึ ตอ่ ย
30. ช่วยรักษาอาการผดผนื่ คัน มีนา้ เหลอื ง ด้วยการนามาใบตาแล้วพอก

กำรปลกู และขยำยพันธ์ุ

 พนั ธ์ุการคา้ - จมั โบ้ เป็นพันธท์ุ มี่ ีใบใหญ่ นยิ มท่ัวไป พนั ธ์ุพื้นเมอื งมกั มีกล่นิ หอมแรง
 การเตรียมดนิ ไถดินให้ลึก 30-40 ซม. ตากดนิ 2 อาทิตย์ ย่อยดินใหล้ ะเอียดใส่ปุ๋ยคอกหรอื ปุย๋ หมัก

ใหม้ ีอินทรียวัตถุสูง ดินร่วน มคี วามช้ืนในดนิ สูง และแสงแดดปานกลาง การปลูกใชร้ ะยะปลูก ระยะ
ระหว่างตน้ 25 ซม. ระหว่างแถว 50 ซม. ให้นา้ สมา่ เสมอ
 ใช้ก่งิ ปักชาในกระบะทราย หรือแกลบดาชื้นในที่ ประมาณ 1 สปั ดาห์ ก็ย้ายปลกู ได้ หรือเพาะด้วยเมลด็
อาจใชว้ ิธีหวา่ นเมลด็ ใหท้ ั่วแปลง ใชฟ้ างกลบ หรอื ปุ๋ยคอกท่ีย่อยสลายดแี ล้วโรยทบั บาง ๆ รดน้าตาม
ทนั ทดี ว้ ยบวั รดน้าตาถใ่ี นกระบะเพาะชา กล้าเจริญเติบโตสูงประมาณ 10-15 ซม. จึงย้ายปลกู

กศน.ตำบลบ่อสวก ศูนยก์ ำรศกึ ษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัยอำเภอเมืองน่ำน หน้า 2

 การเก็บเก่ยี ว ใช้มดี คม ๆ ตัดก่งิ ที่เจรญิ เติบโตเต็มที่ อายเุ ก็บเกยี่ ว 50 วนั หลงั หยอดเมล็ดสามารถเก็บ
เก่ียวไดห้ ลายคร้ัง ผลผลติ 4 - 6 ตนั
ใบโหระพำ ออกเปน็ ใบเดยี่ ว แทงออกบริเวณข้อของก่งิ ใบมีรูป
ไข่ คล้ายใบกะเพรา ใบมสี ีเขยี วเขม้ หรอื มว่ งแดงหรอื เขยี วอมม่วง
กวา้ งประมาณ 3-4 ซม. ยาวประมาณ 6 ซม. โคนใบมน ใบปลาย
แหลม แผน่ ใบเรียบ และค่อนข้างเปน็ มนั ขอบใบหยักเป็นฟัน
เลือ่ ย มีเสน้ ใบมองเห็นชัดเจน ใบไม่มีขน ใบมนี า้ มันหอมระเหย
ทาให้มกี ลิ่นหอม
ดอก ดอกโหระพาออกเปน็ ช่อที่ปลายยอด แต่ละช่อออกดอก
เรียงเป็นช้ันๆ แตล่ ะชั้นมีประมาณ 6-8 ดอก ดอกมีสีขาวอม
แดงมว่ ง ภายในมเี กสรตวั ผู้ 4 อัน
เมล็ด เมล็ดใน 1 ดอก จะมีประมาณ 3-4 เมลด็ เมลด็ มลี กั ษณะคล้ายหยดนา้ ตา มสี นี ้าตาลเข้ม ขนาดเมล็ด
ประมาณ 1 มิลลเิ มตร เมล็ดโหระพามีเมือกหุม้ เมล็ด หากนามาแชน่ า้ เมือกจะพองตัวออกคล้ายเมลด็ แมงลัก

กศน.ตำบลบ่อสวก ศนู ยก์ ำรศึกษำนอกระบบและกำรศกึ ษำตำมอธั ยำศัยอำเภอเมืองน่ำน หน้า 3