หนงั สือเรียนสาระการประกอบอาชีพ
รายวชิ า ทกั ษะการขยายอาชีพ
(อช31002)
ระดบั มัธยมศึกษาตอนปลาย
(ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560)
หลกั สูตรการศึกษานอกระบบระดบั การศึกษาข้นั พ้ืนฐาน
พทุ ธศกั ราช 2551
สานกั งานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั
สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ
กระทรวงศึกษาธิการ
ห้ามจาหน่าย
หนงั สือเรียนเลม่ น้ีจดั พิมพด์ ว้ ยเงินงบประมาณแผน่ ดินเพอ่ื การศึกษาตลอดชีวติ สาหรับประชาชน ลิขสิทธ์ิเป็นของ สานกั งาน
กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ
เอกสารทางวชิ าการลาดบั ท่ี 29/2555
หนงั สือเรียนสาระการประกอบอาชีพ
รายวชิ า ทกั ษะการขยายอาชีพ (อช31002)
ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย
ฉบับปรับปรุง พ.ศ. 2560
ลิขสิทธ์ิเป็นของ สานกั งาน กศน. สานกั งานปลดั กระทรวงศึกษาธิการ
เอกสารทางวชิ าการลาดบั ที่ 29/2555
คํานํา
กระทรวงศึกษาธิการไดประกาศใชหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพ้ืนฐาน
พุทธศักราช 2551 เมอ่ื วันท่ี 18 กันยายน พ.ศ. 2551 แทนหลกั เกณฑแ ละวธิ ีการจดั การศึกษานอกโรงเรียน
ตามหลกั สตู รการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2544 ซ่ึงเปนหลักสูตรที่พัฒนาขึ้นตามหลักปรัชญาและ
ความเช่ือพื้นฐานในการจัดการศึกษานอกโรงเรียนที่มีกลุมเปาหมายเปนผูใหญมีการเรียนรูและส่ังสม
ความรู และประสบการณอ ยางตอเน่อื ง
ในปงบประมาณ 2554 กระทรวงศึกษาธิการไดกําหนดแผนยุทธศาสตรในการขับเคล่ือน
นโยบายทางการศึกษาเพ่ือเพิ่มศักยภาพและขีดความสามารถในการแขงขันใหประชาชนไดมีอาชีพ ท่ี
สามารถสรางรายไดท่ีมง่ั คัง่ และมน่ั คง เปนบุคลากรที่มีวินัย เปยมไปดวยคุณธรรมและจริยธรรม และมี
จิตสํานึกรับผิดชอบตอตนเองและผูอ่ืน สํานักงาน กศน. จึงไดพิจารณาทบทวนหลักการ จุดหมาย
มาตรฐาน ผลการเรียนรูที่คาดหวงั และเนื้อหาสาระ ท้ัง 5 กลุมสาระการเรียนรู ของหลักสูตรการศึกษา
นอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช 2551 ใหมีความสอดคลองตอบสนองนโยบาย
กระทรวงศึกษาธิการ ซึ่งสงผลใหตองปรับปรุงหนังสือเรียน โดยการเพ่ิมและสอดแทรกเน้ือหาสาระ
เกย่ี วกับอาชพี คณุ ธรรม จริยธรรมและการเตรยี มพรอม เพือ่ เขา สปู ระชาคมอาเซียน ในรายวิชาที่มีความ
เก่ียวของสัมพันธกัน แตยังคงหลักการและวิธีการเดิมในการพัฒนาหนังสือที่ใหผูเรียนศึกษาคนควา
ความรูดวยตนเอง ปฏิบัติกิจกรรม ทําแบบฝกหัด เพื่อทดสอบความรูความเขาใจ มีการอภิปราย
แลกเปลย่ี นเรยี นรกู บั กลุม หรือศกึ ษาเพิ่มเตมิ จากภูมิปญญาทอ งถ่นิ แหลงการเรยี นรแู ละสอ่ื อืน่
การปรับปรุงหนังสือเรียนในคร้ังนี้ ไดรับความรวมมืออยางดีย่ิงจากผูทรงคุณวุฒิในแตละ
สาขาวชิ า และผูเก่ยี วของในการจัดการเรียนการสอนที่ศึกษาคนควา รวบรวมขอมูลองคความรูจากส่ือ
ตาง ๆ มาเรยี บเรียงเนอ้ื หาใหค รบถว นสอดคลองกบั มาตรฐาน ผลการเรยี นรทู คี่ าดหวัง ตัวช้ีวัดและกรอบ
เนื้อหาสาระของรายวิชา สํานักงาน กศน. ขอขอบคุณผมู สี วนเก่ียวขอ งทกุ ทา นไว ณ โอกาสนี้ และหวงั วา
หนงั สอื เรยี นชดุ น้ีจะเปน ประโยชนแกผ ูเรยี น ครู ผูสอน และผูเกี่ยวของในทุกระดับ หากมีขอเสนอแนะ
ประการใด สาํ นักงาน กศน. ขอนอ มรบั ดวยความขอบคณุ ยงิ่
สารบญั
หนา
คาํ นํา
คําแนะนาํ การใชหนงั สือเรียน
โครงสรา งรายวิชาทกั ษะการขยายอาชพี
บทท่ี 1 ทักษะในการขยายอาชพี 1
เรอื่ งท่ี 1 ความจําเปนในการฝก ทักษะอาชพี 2
เร่ืองที่ 2 ทักษะการใชนวัตกรรมและเทคโนโลยเี พ่ือการขยายอาชพี 15
บทที่ 2 ตรวจสอบระบบความพรอมการสรา งอาชพี ใหมคี วามม่ันคง 24
เรอ่ื งท่ี 1 การตรวจสอบระบบความพรอ มการสรา งอาชีพใหมัน่ คง 25
บทท่ี 3 การพัฒนาตนเองเพ่ือการขยายอาชพี 43
เร่อื งที่ 1 การวเิ คราะหทําความเขาใจและรูจกั ตัวตนทแี่ ทจ ริง 44
เรอ่ื งที่ 2 การพฒั นาทกั ษะการขยายอาชีพใหเปน ลกั ษณะนสิ ัย 48
บทท่ี 4 ความหมาย ความสําคญั ของการขยายอาชีพ 53
เรื่องท่ี 1 ความหมายของการจดั การขยายอาชพี 54
ตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
เรอ่ื งท่ี 2 ความสําคัญของการจดั การขยายอาชีพ เพือ่ ความมนั่ คง 58
ตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
บทท่ี 5 ความรเู บ้อื งตนเก่ียวกับการบริหารจดั การในการขยายอาชพี 65
บทที่ 6 การจดั ทาํ และพัฒนาระบบการขยายอาชพี 87
ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
เรอ่ื งท่ี 1 องคป ระกอบของระบบขยายอาชพี 88
ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
เรื่องที่ 2 การจดั ทาํ แผนธรุ กจิ 95
บทที่ 7 การขบั เคลอ่ื นธรุ กจิ เพ่ือการขยายอาชพี 130
เรอ่ื งที่ 1 การควบคมุ ใหการขยายอาชพี เปนไปตามแผนกลยุทธ 131
เรอ่ื งที่ 2 การตรวจสอบใหก ารปฏิบตั ิการขยายอาชพี เกดิ ผลตามแผนปฏบิ ัติการ 137
บทที่ 8 โครงการขยายอาชพี 142
เรือ่ งที่ 1 การจดั ทาํ โครงการขยายอาชพี เพื่อนาํ เสนอแหลงทุน 143
คาํ แนะนําการใชห นังสอื เรยี น
หนงั สือเรียนสาระการประกอบอาชีพ รายวิชาทกั ษะการขยายอาชีพ ระดบั มธั ยมศึกษาตอนปลาย
เปน แบบเรยี นท่ีจัดทาํ ขึ้น สําหรบั ผูเ รียนทเ่ี ปน นักศึกษานอกระบบ
ในการศึกษาหนังสือเรียนสาระการประกอบอาชีพ รายวิชาทักษะการขยายอาชีพ ผูเรียนควร
ปฏิบตั ิดังนี้
1. ศกึ ษาโครงสรา งรายวชิ าใหเขาใจในหัวขอและสาระสําคัญ มาตรฐานการเรียนรูระดับ และ
ผลการเรียนรทู ่ีคาดหวงั และขอบขายเนอ้ื หาของรายวิชานน้ั ๆ โดยละเอียด
2. ศกึ ษารายละเอยี ดเน้อื หาของแตล ะบทอยา งละเอียด และทํากิจกรรมตามที่กําหนด ถาผูเรียน
ไมเ ขา ใจควรกลับไปศึกษาและทําความเขาใจในเนื้อหานั้นใหมใหเขาใจ กอ นท่จี ะศกึ ษาเร่อื งตอ ๆ ไป
3. ครูควรทบทวนสาระสําคญั ของรายวชิ าชอ งทางการขยายอาชีพ (อช31001) ใหผูเรียนสามารถ
เชื่อมโยงระหวางรายวชิ าได ทาํ ใหเ กดิ ความเขาใจตอเนือ่ งกบั รายวิชาทักษะการขยายอาชีพ
4. หนังสือเรียนเลมนี้เนนการจัดการเรียนรูในลักษณะกระบวนการสวนใหญ จะยกตัวอยาง
อาชพี เกษตรกรรมแตอาชีพอืน่ ๆ ก็สามารถนํากระบวนการไปใชไ ด
5. หนังสือเรยี นเลมน้ีมี 8 บท คือ
บทที่ 1 ทกั ษะในการขยายอาชีพ
บทที่ 2 ตรวจสอบระบบความพรอ มการสรางอาชพี ใหม ีความมน่ั คง
บทที่ 3 การพฒั นาตนเองเพ่อื การขยายอาชีพ
บทท่ี 4 ความหมาย ความสาํ คญั ของการขยายอาชพี
บทที่ 5 ความรูเบ้ืองตน เกย่ี วกับการบริหารจดั การในการขยายอาชพี
บทที่ 6 การจดั ทําและพฒั นาระบบการขยายอาชีพ
ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
บทที่ 7 การขับเคล่อื นธุรกิจเพ่อื การขยายอาชีพ
บทท่ี 8 โครงการขยายอาชีพ
โครงสรางรายวชิ าทกั ษะการขยายอาชพี (อช31002)
ระดบั มัธยมศกึ ษาตอนปลาย
มาตรฐานการเรยี นรรู ะดบั และผลการเรียนรูทคี่ าดหวัง
มาตรฐานการเรยี นรรู ะดบั
1. มคี วามรู ความเขาใจ ทักษะในการขยายอาชีพ เพื่อสรางความม่ันคงบนพ้ืนฐานความรูใน
กระบวนการผลิต กระบวนการตลาด ท่ีใชนวัตกรรม เทคโนโลยีที่เหมาะสม มีความ
หลากหลายทางชีวภาพ พฒั นาตอ ยอดและประยกุ ตใชภ มู ิปญ ญา
2. มีความรู ความเขาใจ และสามารถจัดทําแผนงานและโครงการธุรกิจเพ่ือขยายอาชีพเขาสู
ตลาดการแขง ขัน ตามแนวคดิ ปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพยี งเพอ่ื สคู วามม่นั คง
ผลการเรียนรูทค่ี าดหวัง
1. อธิบายทกั ษะทีเ่ กยี่ วขอ งในกระบวนการผลติ และการตลาดทใี่ ชนวตั กรรม เทคโนโลยีในการ
ขยายอาชีพท่ีตดั สนิ ใจเลอื ก
2. ตรวจสอบระบบความพรอมในการขยายอาชพี ใหม คี วามมั่นคง
3. ปฏบิ ตั กิ ารวเิ คราะหต นเองและพฒั นาทกั ษะการขยายอาชพี ใหเปน ลกั ษณะนสิ ยั
4. อธิบายความหมาย ความสําคัญของการจัดการอาชีพ เพ่ือการขยายอาชีพได
5. ดําเนนิ การจัดทําและหรอื ปรับปรงุ แผนธุรกิจดานการจัดการ การผลิตหรือ การบริการและ
ดา นการจดั การ การตลาด ตามแนวคดิ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียงได
6. ตรวจสอบระบบธรุ กจิ เพ่ือการขยายอาชีพได
7. ปฏบิ ัติการจดั ทาํ แผนและโครงการขยายอาชพี ได
ขอบขา ยเน้ือหา
บทที่ 1 ทักษะในการขยายอาชีพ
บทที่ 2 ตรวจสอบระบบความพรอ มการสรา งอาชีพใหม คี วามมน่ั คง
บทที่ 3 การพฒั นาตนเองเพ่อื การขยายอาชพี
บทที่ 4 ความหมาย ความสาํ คญั ของการขยายอาชพี
บทท่ี 5 ความรเู บือ้ งตน เกี่ยวกบั การบรหิ ารจดั การในการขยายอาชีพ
บทที่ 6 การจดั ทาํ และพัฒนาระบบการขยายอาชีพ
ตามแนวปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพยี ง
บทท่ี 7 การขับเคลือ่ นธรุ กิจเพ่ือการขยายอาชพี
บทท่ี 8 โครงการขยายอาชีพ
1
บทที่ 1
ทักษะในการขยายอาชีพ
ผลการเรียนรทู ี่คาดหวงั
อธิบายทักษะท่ีเก่ียวของในกระบวนการผลิตและการตลาดท่ีใชนวัตกรรม เทคโนโลยีในการ
ขยายอาชีพทีต่ ัดสนิ ใจเลอื ก
ขอบขา ยเนอ้ื หา
เร่อื งที่ 1 ความจําเปน ในการฝกทกั ษะอาชพี
เรอื่ งที่ 2 ทกั ษะการใชนวัตกรรมและเทคโนโลยเี พ่อื การขยายอาชีพ
สือ่ ประกอบการเรยี นรู
1. เอกสารหมายเลข 1 ใบความรู เรื่อง ทักษะการทํางานบนฐานขอมลู
2. เอกสารหมายเลข 2 ใบความรู เรอ่ื ง การตอ ยอดภมู ปิ ญญายกระดบั ความรูใ หสงู ขึ้น
3. เอกสารหมายเลข 3 ใบความรู เรอ่ื ง การสรา งความหลากหลาย เพื่อความมั่นคงในอาชพี
4. เอกสารหมายเลข 4 ใบความรู เร่อื ง การประเมนิ ประสิทธภิ าพ นวตั กรรม เทคโนโลยี
5. เอกสารหมายเลข 5 ใบความรู เรื่อง การวิเคราะหเพื่อจําแนกบทบาทหนาที่ของนวัตกรรม
เทคโนโลยี
2
เรื่องที่ 1 ความจําเปน ในการฝก ทกั ษะอาชพี
ลักษณะบง ชี้ความสําเรจ็ ของการเรยี นรู
1. มีความเขาใจทกั ษะการทํางานบนฐานความรู
2. เขา ใจการเรยี นรตู อ ยอดภูมปิ ญ ญา ยกระดบั ความรใู หส งู ขึ้น
3. เขาใจความหลากหลายทางชีวภาพ และกิจกรรม เพอ่ื ความมัน่ คงของอาชพี
แผนปฏิบัติการเรยี นรู
ลักษณะบง ช้ีความสําเรจ็ กจิ กรรม การวดั ผล ประเมินผล ส่ือการเรียน
ของการเรียนรู
1. มีความเขาใจทกั ษะ เรียนดวยตนเอง 1. การระบเุ หตุการณข อง เอกสารหมายเลข 1
การทาํ งานบนฐานความรู 1. ผเู รยี นแตล ะคนทําความเขา ใจ การประกอบอาชีพที่ ใบความรเู รอ่ื งทักษะการ
เรื่องทักษะการทํางานบน ตองใชความรูข อ มูล ทาํ งานบนฐานขอมลู
ฐานขอ มูลจากเอกสารใบความรู สารสนเทศ
2. ทบทวนประสบการณก าร
ทาํ งานบนฐานขอมูลของ
ตนเองแลวบูรณาการความรู
เขา ดวยกัน หาแนวทาง
วิธีการทํางานบนฐานขอ มูลเพอ่ื
ขยายขอบขา ยอาชีพของตนเอง
2. เขา ใจการเรยี นรตู อ เรียนดว ยตนเอง
ยอดภมู ปิ ญ ญา
ยกระดับความรูใ หส ูงขน้ึ 1. ผูเรยี นแตล ะคนทําความเขาใจ 1. การระบุภูมิปญญาที่ เอกสารหมายเลข 2
ใบความรเู รอ่ื งการ
3. เขาใจความ เร่อื งการตอยอดภูมปิ ญญา จะใชเปนความสามารถ ตอ ยอดภูมิปญ ญา
หลากหลายทางชีวภาพ ยกระดับความรูใหส งู ขึ้น
และกิจกรรมเพื่อความ ยกระดบั ความรใู หส ูงขนึ้ หลักของการขยาย
มนั่ คงของอาชพี เอกสารหมายเลข 3
เรยี นโดยกลุม ขอบขา ยอาชีพ ใบความรูเรอื่ งการสรา ง
ความหลากหลาย เพื่อ
2. ใหคณะผเู รียนทเี่ ปนกลมุ อาชีพ ความมั่นคงในอาชพี
ลักษณะเดียวกัน รวมกลุมกัน 2. การกาํ หนดแนวทาง
คน หาภมู ิปญ ญาท่ีจะตอ งใชเ ปน การยกระดบั ความรู
ความสามารถหลักและกาํ หนด ใหสูงข้ึน
แนวทางยกระดบั ความรูใหส งู ขึ้น
เรียนรูดว ยตนเอง
ทาํ ความเขาใจเรื่องการสรางความ 1. ไมค ดิ เชงิ เดยี่ ว
หลากหลายในอาชีพ เพอ่ื ความ 2. การบูรณาการความ
ม่นั คง ลดอัตราเส่ยี งของตลาด หลากหลาย สรา ง
ความมน่ั คง
3
เอกสารหมายเลข 1 : ใบความรู เรอ่ื ง ทกั ษะการทํางานบนฐานขอ มลู
การขยายอาชพี หลายคนใชวิธที ําตามกระแสความนิยม เห็นเขาไดดีก็จะทําตามเขาดวย
คิดตัดสนิ ใจดวยความรูสึก บางคนกป็ ระสบผลสาํ เรจ็ แตหลายคนพบความลมเหลว แตห ากเราหันมามอง
คนประสบความสําเร็จอาชีพม่ันคง เราจะเห็นวาบุคคลเหลาน้ีจะทําอะไรตองคิดอยางถ่ีถวน หาความรู
ขอมูลมากมายมาใชคิดชั่งน้ําหนักโอกาสความสําเร็จ จัดระบบทําการทดลองสรุปผลจนม่ันใจจึงจะมี
การลงทุน การกระทําลักษณะนีเ้ ปน ลักษณะของคนทํางานบนฐานขอมลู ผูเรียนการศึกษานอกระบบจึงมี
ความจําเปนท่ีจะตองพัฒนาทักษะการทํางานบนฐานขอมูล เพื่อใหการขยายอาชีพเริ่มตนไดเหมาะสม
เฉพาะกบั ตนเอง
กรอบแนวคดิ การทาํ งานบนฐานขอ มลู
ฐานขอ มูลอาชพี
ทุน
สรา งแบบจาํ ลอง ปฏบิ ตั ิการใชแ ละ
ผลติ ภณั ฑ อาชพี สาํ หรับตนเอง สรปุ บทเรียน
ลูกคา
ตนเอง
แผนภมู กิ รอบแนวคดิ การทํางานบนฐานขอมลู
จากแผนภูมิกรอบแนวคิดการทํางานบนฐานขอมูล แสดงใหเห็นวา การทํางานบน
ฐานขอ มูลจะมีกิจกรรมอยา งนอ ย 3 กิจกรรมที่จาํ เปน สําหรับการพฒั นาตนเองของผูเรียนที่จะตองเรียนรู
สรางเปน พฤติกรรมใหเ ปนลักษณะนิสยั ในอันท่จี ะเปลยี่ นแปลงหรือขยายขอบขา ยอาชีพสูความม่ันคง
ฐานขอ มูลอาชพี
การดําเนินการทางธรุ กิจ มอี งคป ระกอบรวม 4 องคประกอบดว ยกนั คอื
(1) องคประกอบดานทนุ
(2) องคประกอบดานผลติ ภณั ฑ
(3) องคป ระกอบดานลูกคา
(4) องคประกอบดา นตนเอง
องคป ระกอบดังกลาวเปนฐานขอมูลอาชีพที่ผูเรียนจะตองจัดระบบขอมูลไวใชทํางาน
โดยมรี ายละเอียดดังน้ี
4
1. องคป ระกอบดา นทนุ ประกอบดว ย
1.1 ทนุ อสังหารมิ ทรพั ย ไดแก บา น ทีด่ ิน โรงงาน ของที่เรามีอยู หรือตองจัดซื้อ จัดทํา
ไวใ ชทําธรุ กจิ
1.2 ทุนเงิน มีหรือยัง ถายังไมมีแหลงเงินทุนอยูท่ีไหน จะเขาถึงไดอยางไร จะสูกับ
ดอกเบ้ยี ไดหรือไม
2. องคป ระกอบดานผลติ ภณั ฑ ประกอบดว ย
2.1 คุณภาพของผลติ ภณั ฑ ตลาดตอ งการอยางไร
2.2 กระบวนการผลติ ท่ีตอ งใช
2.3 นวตั กรรม เทคโนโลยี การลดตน ทุน เปนอยางไร
2.4 นวัตกรรม เทคโนโลยี การผลติ จะเขาถึงไดระดบั ใด
2.5 บรรจุภัณฑ
2.6 การเก็บรักษา
3. องคป ระกอบดานลูกคา ประกอบดวย
3.1 คา นยิ มเปน อยางไร
3.2 ชองทางเขา ถึงลกู คา
3.3 การสรา งความภักดใี หเ กดิ กบั ลกู คา
3.4 การสงเสรมิ การขาย
4. องคประกอบดา นตนเอง ประกอบดวย
4.1 ความรทู กั ษะการดาํ เนนิ งาน ตอ งมีอะไรบาง
4.2 การพัฒนาทมี งาน คนงาน จะตอ งทําอะไร อยางไร
4.3 ความนาเชอื่ ถือของเรา
4.4 สงั คม สง่ิ แวดลอม กับสถานประกอบการของเรา
จากรายละเอียดพอสังเขปดังกลาวขางตน ผูเรียนจะตองสืบคน เรียนรู ทําความเขาใจ
อยางลึกซ้ึง สําหรับตดั สนิ ใจออกแบบระบบทาํ งานหรอื จะคอย ๆ ศึกษา สรางความมั่นใจดานการจัดทํา
แบบจาํ ลองอาชีพแลว ทดลองทําเพ่ือสรุปผล ตดั สินใจกาํ หนดขนาดธรุ กจิ หรือจะยกเลิกเปลี่ยนความคิด
5
การสรา งแบบจําลองอาชีพ
แบบจาํ ลองอาชีพ เปนเหมือนสมมติฐาน เพ่อื การพสิ ูจนข องการทําอาชีพ โดยมีขั้นตอน
ดําเนนิ การดงั น้ี
ข้ันตอนที่ 1 การศึกษาเบอ้ื งตน เพ่อื สรปุ ขอมลู สรา งแบบจําลองอาชีพ
โดยเร่ิมตนวิเคราะหฐานขอมูลอาชีพที่เราจะทําทั้ง 4 องคประกอบ แลวนําขอมูลมา
กาํ หนดรูปแบบเบือ้ งตน เพอ่ื การทดลองสรุปขอ มลู สารสนเทศ ดงั ตวั อยาง
ธรุ กจิ เปาหมาย กิจกรรม วิธกี ารทาํ งาน สมมติฐาน ปจจยั นําเขา
ปลกู มะเด่อื ฝรง่ั อบแหง - ขยายพนั ธุ 1. ใหผลผลิตลูกสด 1. มะเดอ่ื ฝรั่งสาย
เขาสตู ลาด - งานผลิตปุย หมัก 5 กก./ตน /ป พนั ธุญีป่ นุ
- งานผลิตจุลนิ ทรยี 2. ไดผลผลิตแหง 2. ข้ีไกท ําปยุ หมกั
- งานปลูกบาํ รุงรกั ษา 1.5 กก./ตน /ป 3. จุลินทรีย พด. 1
- งานอารักขาตน พืช 3. พน้ื ท่ี 1 ไรสามารถ พด. 2 และ พด. 3
- งานเก็บเกยี่ ว ปลกู ได 400 ตน 4. พนื้ ท่ดี นิ 1 ไร
- งานอบแหง
- งานบรรจุหบี หอ
ข้ันตอนท่ี 2 การจดั ทาํ แบบจาํ ลอง
หลังจากการศึกษาเบอ้ื งตน ผลการทดลองไดข อมูลสารสนเทศตามที่กําหนดแลวนํามาจัดทํา
แบบจําลองธุรกิจ การผลิตลกู มะเด่อื ฝรัง่ อบแหง (Fix) เขา สูตลาดใหไ ดส ปั ดาหละ 200 กก. ดังตวั อยา งนี้
1. รปู แบบการดาํ เนินงาน
เปา หมาย เกณฑช ี้วดั กจิ กรรมวธิ กี ารทาํ งาน ปจจัยดาํ เนนิ งาน
ผลติ มะเดือ่ ฝรัง่ อบแหง ความสําเร็จ 1. ขยายพนั ธุโดยวธิ ปี กชาํ 1. สารเคมเี รง รากพืช
(Fix) เขา สูตลาด 1. ผลผลติ สดได 5 กก./
สัปดาหล ะ 200 กก. ตน /ป แปรรปู เปน 2. ผลิตปุยหมักจากมูลไก 96 ตัน/ป 2.ถุงและขยุ มะพรา ว ปก ชาํ
ผลแหงได 1.5 กก./ตน/ป
2. ตอ งปลูกตน มะเดอ่ื ฝร่ัง 3. งานผลติ จลุ นิ ทรีย 9,600 ลิตร/ป 3. มลู ไก 96 ตัน
จํานวน 6,400 ตน
3. ใชพ้ืนท่ี 16 ไร 4. งานปลกู บาํ รุงรักษา 16 ไร 4. จลุ นิ ทรยี
5. งานอารกั ขาพืช - พด. 1
6. งานเกบ็ เก่ยี ว - พด. 2
7. งานอบแหง - พด. 3
8. งานบรรจหุ ีบหอ 5. ทด่ี ินพฒั นา
คุณภาพแลว 16 ไร
6
2. เอกสารขัน้ ตอนการทํางาน เปนการนํากิจกรรมวิธีการไปจัดทํารายละเอียดวิธีการ
ขนั้ ตอนการทาํ งานเปนเอกสาร เพอ่ื ใหคนทํางานไดใชป ฏิบัติตาม ปฏิบัติการใชและสรุปบทเรียน
ขั้นตอนนีเ้ ปนการปฏบิ ัติการเรม่ิ ตน ทดลองเตม็ รูปแบบการทําธุรกจิ จริงดา นการวางแผน
ปฏิบัติการ(Plan) ทํางานตามแผนปฏิบัติการ(Do) ติดตามตรวจสอบหาขอบกพรอง (Check) ปฏิบัติการ
แกไขขอบกพรอง (Action) เปนวงจร PDCA โดยในทุกขั้นตอนตองมีการจดบันทึกขอมูลเกี่ยวกับ
ปรากฏการณ ผลที่เกิดและผลกระทบอยางเปนระบบ เพื่อนํามาสรุปบทเรียนพัฒนาระบบธุรกิจใหมี
ประสิทธิภาพอยางตอ เนื่องเขาสูความม่นั คง
สรุป
การประกอบธุรกิจท้ังภาคการผลิต ภาคบริการ เปนอาชีพอิสระท่ีผูประกอบการตอง
สรางภูมิคมุ กันใหก บั ธุรกจิ ของตนเอง จะตองอาศัยขอมูลสารสนเทศทางอาชีพมากมาย ซึ่งสามารถจํากัด
ขอบเขตลงได 4 องคประกอบ คอื (1) ทุน (2) ผลติ ภัณฑหรอื บรกิ ารทจี่ ะทํา (3) ลูกคา และ (4) ตนเอง มา
ใชตั้งแตเริ่มตนคิดตัดสินใจ กําหนดแบบจําลองอาชีพใหเหมาะสมกับตนเอง และปฏิบัติการใชสรุป
บทเรียนเปนองคค วามรูท ีจ่ ะตองถูกพัฒนาใหส งู สดุ เปนระยะ ๆ ดวยตนเอง การกระทําดังกลาวหรือเร่ือง
ของการใชขอมูลสารสนเทศเขามาใชทํางานทั้งส้ินจําเปนที่ผูเรียนจะตองพัฒนาทักษะการทํางาน
บนฐานขอ มูลไปอยางตอเนอื่ ง
กจิ กรรมท่ี 1
1. ผูเรยี นพจิ ารณาอาชพี ของตนเอง หรืออาชพี ท่ีสนใจวา มคี วามจาํ เปนตอ งฝกทกั ษะเพือ่ ขยายอาชีพ
ดานใดบา ง อยา งไร
2. ผูเรียนสรางแบบจาํ ลองอาชีพทตี่ นเองประกอบอยู หรืออาชีพตามความสนใจ หรือถอดบทเรียน
การจาํ ลองอาชพี จากภูมิปญญามา 1 อาชพี โดยมีองคประกอบ 2 ขั้นตอน คือการศึกษาเบื้องตน
เพ่ือสรปุ ขอ มลู สรา งแบบจาํ ลองอาชพี และการจัดทําแบบจาํ ลอง
7
เอกสารหมายเลข 2 : ใบความรู เร่อื ง การตอยอดภมู ปิ ญญายกระดบั ความรูใหส งู ขน้ึ
การถายทอดภูมปิ ญญาจากเจา ขององคค วามรไู ปสบู ุคคลที่รบั การถา ยทอด สวนใหญจะ
ใหความสําคัญกับเทคนิค ขั้นตอน วิธีการของการทํางานหรือการแกปญหา แตในความเปนจริงแลว
ภูมิปญญายังมีองคประกอบอื่น ๆ อีกมากมาย เปนองครวมที่จะนําไปสูความสําเร็จ มั่นคง ย่ังยืนได
แตผ ูรบั การถา ยทอดมักจะมงุ ไปรับเทคนคิ วิธกี ารมากกวา เชน ภมู ปิ ญ ญาแยกอินทรียก็จะใหความสําคัญ
กับวธิ ีการทําปุยหมัก ปุยนํ้า เทานั้น ทั้ง ๆ ยังมีสวนประกอบอ่ืน ๆ ท่ีสําคัญมากมาย ดังน้ัน การตอยอด
ภมู ปิ ญ ญาจงึ เปน เรื่องทจ่ี ะตองมกี ระบวนการคิดวิเคราะหอยางเปนระบบ เพ่ือยกระดับความรูใหสูงขึ้น
สอดคลอ งไปกบั ยุคสมัย
กรอบความคดิ
การถา ยทอดภมู ิปญ ญานาจะมกี รอบแนวคดิ ดังนี้
ขน้ั ตอนการวเิ คราะห ขน้ั ตอนศกึ ษา ข้ันตอนพฒั นา
ภมู ิปญ ญา เจาะลึก
1.1 วเิ คราะหภ ูมิปญ ญาระบภุ ารกจิ ระบคุ วามรสู ารสนเทศ ตอยอดภมู ิปญญา
ปรับแตง พฒั นาเขา สยู ุคสมยั
1.2 วิเคราะหภารกจิ ระบุกจิ กรรม และขอ มูล ศกึ ษาทบทวน
1.3 วเิ คราะหก ิจกรรมระบุข้นั ตอนระบบ ทําความเขาใจใหกระจา ง
1.4 วิเคราะหข้ันตอนระบบ ระบุเทคนิควธิ กี าร
8
1. กรอบการคดิ วิเคราะห ภมู ปิ ญ ญาและการศึกษาเจาะลึก กรณกี ารผลติ ผลมะเด่ือฝร่งั อบแหง
ภารกจิ กจิ กรรม ขนั้ ตอนระบบของภมู ิปญญา เทคนิควิธกี าร สารสนเทศ
ความรทู จ่ี าํ เปน
ผลติ ผลสด 1. การขยายพนั ธุ 1.1 การควัน่ ก่งิ 1.1.1 เลือกตําแหนง ใตตา
1.1.2 ใชมดี ควั่นรอบกิ่ง
1.1.3 ขดู เยอ่ื เจรญิ ออก
1.4 ทาฮอรโมนเรง ราก ชนดิ ของฮอรโ มน
ใหป ด ทับรอยแผล เรง รากและวิธใี ช
ดา นบน ท่ีมจี ําหนา ยใน
ทอ งตลาด
2. การปลูกบํารุงรักษา 1.2 การหอ วัสดตุ อน
3. การอารกั ขาพืช
ผลิตผล 1. การเกบ็ เกย่ี ว
อบแหง 2. การแปรรูป
3. การบรรจุภัณฑ
2. กรอบการคิดพฒั นาตอยอดภูมิปญญาเขาสยู คุ สมยั
ภูมปิ ญญา ทฤษฎแี นวคดิ ยคุ ใหม
1. ภารกจิ ของภูมิปญญา 1. ความเหมาะสมของ 1.1 บทบาทหนา ที่ของ
การบรหิ ารจดั การคณุ ภาพ ผูประกอบการธรุ กจิ
2. กจิ กรรม ขนั้ ตอนระบบ 1.2 การบริหารทรัพยากรดาํ เนินงาน
ของภูมิปญ ญา 2. ความเหมาะสมของ 1.3 การบริหารการผลิต
ระบบการผลิต 1.4 การควบคมุ คณุ ภาพ
3. เทคนคิ วธิ ีการ 2.1 คณุ ภาพผลผลติ
3. ความเหมาะสมของ 2.2 ประสิทธิภาพของกระบวนการผลติ
เทคนคิ วธิ ีการ 2.3 ความสามารถของปจจัยนําเขา
3.1 ความสามารถลดตนทุนและเวลา
3.2 มคี วามถกู ตอ ง เสียหายนอย
3.3 สงิ่ แวดลอ มปลอดภยั
9
จากกรอบแนวคดิ ดังกลา ว ผเู รียนจะพบวา การขยายอาชีพหรือพัฒนาอาชีพเขาสูความ
มั่นคงเปน เรอ่ื งของการคดิ วิเคราะห การใชสารสนเทศขอมูล การประยกุ ตใ ชค วามรู เปนเรื่องสําคัญของ
การตอยอดภมู ิปญ ญามายกระดับความรใู หส ูงขนึ้
การตอยอดภูมิปญ ญายกระดับความรูใหสูงข้ึน
เปนกระบวนการขั้นตอนการวิเคราะหภูมิปญญาทองถ่ิน เพ่ือใหมีความรูเกิดความ
กระจา งในองคค วามรูข องภูมิปญญานําไปสูการวเิ คราะห ระบุ ทฤษฎีแนวคิดยุคใหมใชยกระดับความรู
ใหสงู ขน้ึ ดังแผนภูมิน้ี
10
แผนภูมิตอ ยอดภูมปิ ญญายกระดับความรู
ภูมิปญ ญาผลติ ผลมะเด่อื ฝรง่ั อบแหง การวเิ คราะหร ะบบ เพอื่ ระบุทฤษฎแี นวคดิ
ยคุ ใหมใ ชยกระดับความรใู หสูงข้นึ
ภารกจิ ความเหมาะสมของ
การบริหารจดั การ
1. การผลติ ผลสด - บทบาทเจาของธุรกจิ ขอมลู สารสนเทศ
2. การผลิตผลแหง - การบรหิ ารทรพั ยากร ยกระดบั ความรใู หส ูงขนึ้
- การบริหารการผลิต
กิจกรรมระบบ - การควบคมุ คุณภาพ 1. การบรหิ ารจัดการคณุ ภาพ
การดําเนนิ งาน ISO 90001/2000
ความเหมาะสมของระบบ
1. การขยายพนั ธุ
2. การปลกู - คณุ ภาพผลผลิต ขอมูลสารสนเทศ
3. การอารกั ขาพืช - ประสทิ ธิภาพของ ยกระดับความรใู หสงู ขนึ้
ขนั้ ตอน กระบวนการ
วิธีการ - ความสามารถของ 1. การกาํ หนดมาตรฐานผลผลติ
ทาํ งาน ปจ จัยดาํ เนนิ การ 2. การจดั การระบบ ISO
3. การควบคุมเชิงกลยทุ ธ
ความเหมาะสมของ
เทคนคิ วธิ กี าร
ปจจยั การคว่ัน การหอ ก่ิงพันธุ
นําเขา กิง่ วสั ดุ พรอมปลูก
1. เลอื กตําแหนง ใตต า 1. นําถงุ ขนาด 2” บรรจขุ ุย
2. ควน่ั เปลอื กใตตา มะพรา วมคี วามช้ืนมัดปากถงุ ให
3. ขูดเยอ่ื เจริญ แนน
4. ทาฮอรโมนเรง ราก 2. ผา ถุงมคี วามยาวหุมรอยแผล
ใหม ดิ ชิด
3. มัดตุม ดว ยเชือกฟางตดิ กบั กิง่
ใหแนน
4. ทาฮอรโมนเรงราก
11
เอกสารหมายเลข 3 : ใบความรู เรื่อง การสรางความหลากหลายเพอ่ื ความม่ันคงในอาชพี
กรอบความคิด
ความหลากหลาย ผลผลิตเพิม่ มรี ายได อาชพี
ทางชวี ภาพและ มั่นคง
กิจกรรม ยงั่ ยืน
การหมุนเวียน
เปลีย่ นรปู บน
ความหลากหลาย
รปู แสดงผังความสัมพนั ธของการสรา งความหลากหลายสคู วามม่นั คงในอาชพี
การสรา งความหลากหลาย
การสรางความหลากหลายในอาชีพเปนภูมิปญญา เพ่ือใชสรางภูมิคุมกันใหกับการดํารง
อาชพี ตามหลักทฤษฎีใหมของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มีพระราชประสงคท่ีจะ
ใหอ าชีพเกษตรกรสูความเขมแข็งม่ันคงย่ังยืน ดวยการใหปลูกขาว ปลูกผัก ผลไม และเลี้ยงไก ไวกินใน
ครอบครัวเหลือขาย เลี้ยงหมูไวเปนเงินเก็บ เงินออม ปลูกไมใชงาน ใชเปนเช้ือเพลิง ใหรมเงา จัดการ
บา นเรือนใหสะอาด ชีวิตก็จะรํ่ารวยความสุข (จากความจําของผูเขียน เม่ือคร้ังเขาเฝาถวายงานโครงการ
เกษตรธรรมชาติถาวรนมิ ิตอันเนอื่ งมาจากพระราชดําริ จังหวัดนครนายก พ.ศ. 2537 โดยมีพระมหาถาวร
จิตตภาวโรวงศม าลัยเปน ผอู ปุ ถมั ภ)
พระราชดํารัสของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บงช้ีถึงการสราง
ความหลากหลายทางชีวภาพ การหมนุ เวียนเปลี่ยนรูปบนความหลากหลายไดผลผลิตพอเพียงกับการกินอยู
และเหลอื ขายเปนรายไดใ ชด าํ รงชวี ติ
12
ตวั อยาง การหมนุ เวียนบนความหลากหลายทางชวี ภาพของอาชพี เกษตรกร
การหมุนเวยี นระหวางชีวภาพ
ผใู ห ผูรบั ประโยชนจ ากการหมุนเวยี น
ชวี ภาพ สิง่ ที่ได
รําขาว ผัก - รําขา วใชเปน อาหารจุลินทรยี พัฒนาดนิ
ฟางขาว ไมผล - ฟางขางเปนอนิ ทรยี วตั ถุใชท าํ ปยุ หมัก
ไมใ ชงาน
ขา ว ราํ ขาว เปด
ฟางขา ว ไก - หมุนเวยี นเปนอาหารสตั ว
หมู
ปลา
เศษผักผลไม เปด
ผัก สวนกนิ ไมไ ด ไก - หมุนเวยี นเปน อาหารสตั ว
ไมผ ล ขายไมได หมู
ปลา
ไมใ ชง าน ใบรว งหลนลงหนา ดนิ ขา ว - ใบตกลงดินยอยสลายเปน ปยุ อินทรยี
(ไมป าตระกลู ถ่ัว) ผกั
ไมผล
เปด อุจจาระ ขาว - ใชท าํ ปยุ หมกั บํารุงดนิ ใหธ าตอุ าหาร
ไก ปส สาวะ ผัก แกพ ชื
หมู ขน ไมผ ล
ไมใชง าน
จากตัวอยางการหมุนเวียนดังกลาวทําใหเกษตรกรสามารถลดตนทุนลงได หากมีการ
จดั การวางแผนการทํางานตามสูตรพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
3 + 3 + 3 + 1 ประกอบดวยพื้นทนี่ าํ้ 3 สวน ใชก ักเกบ็ นํ้าเลี้ยงปลา พนื้ ทท่ี าํ นา 3 สว น จะมีผลผลิตพอเพียง
หมุนเวียนระหวางชีวภาพ พื้นท่ีปลูกผักผลไมและไมใชงาน 3 สวน และพื้นที่อยูอาศัย เล้ียงสัตวและ
ทางเดินอกี 1 สวน โครงสรางสูตรพระราชทานของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช
ดงั กลา วจะสามารถจัดระบบการผลติ ท่ีพง่ึ พาปจ จัยภายนอกไดนอยทส่ี ุด
ตวั อยา ง การเปลย่ี นรปู แปรรูป ยกระดบั มลู คา ผลผลิต 13
ชวี ภาพ ผลผลติ การแปรรปู ยกระดับมลู คา
- ขา วกลอ ง
ขาวเปลือก - ขาวขาว
- ธญั พืชเพ่ือสุขภาพ
ขา ว รํา - เช้อี เพลิงแทง
แกลบ - หวั ไชโปว หวาน
หวั ผักกาดขาว - เก้ียมฉาย
ผกั กาดเขียว - กง ฉา ย
- ผักกาดดอง
ผัก - นํ้าพรกิ เผา
พรกิ ชี้ฟา - นาํ้ พรกิ ตาแดง
หวั หอม - กระเทยี มดอง
หวั กระเทียม - ผลไมอบแหง
ผลไม - ผลไมกวน
- นํา้ สมสายชหู มกั
ไมผล - ถา น
- นาํ้ สมควันไม
ไมโ ตเร็ว ไมเช้อื เพลิง - เครอื่ งเรอื น
ไมใชง าน - กระดาน
- หมูสม
เนอื้ หมู - หมแู หนม
- หมกู นุ เชียง
หมู มันหมู - สบูเ หลวอาบน้าํ
- สบูลางชาม
- แคบหมู
จากตวั อยา ง จะเหน็ วา การแปรรปู ทาํ ใหเ กดิ ความหลากหลายทางกิจกรรมมากมายที่จะ
ทําใหเกิดการเพิ่มผลผลิตและผลิตภัณฑสามารถใชอยู ใชกินเหลือขาย เพิ่มมูลคาสรางใหเกิดรายไดสู
ความมน่ั คงย่งั ยืนได
14
ปจจยั แหงความสาํ เร็จ
ปจจัยแหงความสําเร็จของการสรางความหลากหลายทางชีวภาพและกิจกรรมท่ีจะ
จดั การใหค วามหลากหลายตาง ๆ นั้นลงตัว คงไมมีสูตรสําเร็จเปนเรื่องท่ีผูเรียนจะตองเรียนรูคนพบได
ดว ยตนเองจากวิธีการตา ง ๆ เชน
1. การสืบคนขอมูลสารสนเทศตาง ๆ นํามาวิเคราะหหาความลงตัวแลวจัดระบบการ
ดําเนินงาน
2. การถอดบทเรียนจากผูประสบความสําเร็จนําขอมูลสารสนเทศที่ไดมาจัดระบบให
เหมาะสมกบั ตนเอง
3. การทดลอง เพ่ือตรวจสอบระบบการดําเนินงานท่ีไดมาจากขอมูลสารสนเทศวา
เกดิ ผลตามความรเู พยี งใดจะตอ งเพ่ิมเติมพฒั นาอะไร
จึงอาจจะสรุปไดวา ปจ จยั แหงความสาํ เรจ็ ของการใชความหลากหลายทางชีวภาพและ
กิจกรรมมาสรางความม่ันคงย่ังยืนในอาชีพไดอยางลงตัว คือ การทํางานบนฐานขอมูลและใช
กระบวนการวจิ ยั มาเปน เครอ่ื งมอื ของผเู รียนนัน่ เอง
กจิ กรรมที่ 2
ใหผูเรยี นบอกการหมนุ เวียนบนความหลากหลายทางชีวภาพ หรือกิจกรรมในอาชีพของตนเอง
หรอื สัมภาษณผ ูป ระกอบอาชพี ทีส่ นใจมา 1 อาชพี ตามรูปแบบ ดงั นี้
การหมุนเวยี นระหวา งชวี ภาพหรือกจิ กรรม ประโยชนจากการ
หมุนเวยี น
ผใู ห ผรู ับ
ชีวภาพ ส่งิ ทไี่ ด
15
เรือ่ งท่ี 2 ทักษะการใชนวตั กรรมและเทคโนโลยีเพ่อื การขยายอาชพี
ลักษณะบง ช้คี วามสําเร็จของการเรียนรู
1. ประเมนิ ประสทิ ธภิ าพการตัดสินใจยอมรับหรอื ปฏเิ สธนวัตกรรมหรือเทคโนโลยีได
2. มีความรู ความเขา ใจและจาํ แนกบทบาทหนา ที่ของนวัตกรรมหรือเทคโนโลยไี ด
3. ปฏิบตั กิ ารใชนวัตกรรมและเทคโนโลยีไดอยา งคลอ งแคลว
แผนปฏิบตั ิการเรียนรู
ลกั ษณะบง ช้ีความสําเร็จ กิจกรรม การวดั ผล ประเมนิ ผล ส่อื การเรียนรู
ของการเรยี นรู
1. ประเมินประสิทธภิ าพ เรยี นดว ยตนเอง
ตดั สนิ ใจ ยอมรับ หรอื 1. ผเู รียนทาํ ความเขา ใจเกี่ยวกบั 1. ความสามารถตอบสนอง เอกสารหมายเลข 4
ปฏิเสธนวัตกรรมหรอื การประเมินประสิทธิภาพ วตั ถปุ ระสงค เรื่อง การประเมนิ
เทคโนโลยีได นวตั กรรมหรือเทคโนโลยจี าก 2. ประหยัดคา ใชจา ย ประสทิ ธิภาพ
เอกสารใบความรู 3. ทําใหง านดาํ เนนิ ไปอยาง นวตั กรรมเทคโนโลยี
2. ปฏบิ ัติการประเมินนวัตกรรม รวดเรว็
เทคโนโลยีทภี่ าครฐั และ
เอกชนเสนอใหใช
2. มคี วามเขา ใจ สามารถ เรยี นดวยตนเอง
จาํ แนกบทบาท หนา ที่ 1. ผูเรียนนาํ นวัตกรรมหรอื 1. บอกบทบาท เอกสารหมายเลข 5
ของนวัตกรรมหรอื เทคโนโลยีทตี่ ดั สนิ ใจใชมา 2. บอกหนา ท่ี เร่ือง การวิเคราะหเ พ่อื
เทคโนโลยไี ด วิเคราะห ศกึ ษา บทบาท หนา ที่ จาํ แนก บทบาทหนา ท่ี
เพื่อทราบรายละเอยี ดและ ของนวตั กรรม
ประยุกตใ ชใ หถ ูกตองไดด วย เทคโนโลยี
การศกึ ษาตวั อยางการวิเคราะห
จากเอกสารใบความรู
3. ปฏิบัติการใชน วตั กรรม เรยี นดวยตนเอง
และเทคโนโลยไี ดอยา ง ใหผ เู รียนศกึ ษาขน้ั ตอนการทาํ งาน 1. ใชนวตั กรรม เทคโนโลยี -
คลองแคลว ของนวัตกรรม เทคโนโลยี แลว อยา งคลองแคลว
ทาํ ตาม ตรวจสอบหาขอ บกพรอง
ของตนเองในการใชนวตั กรรม
เทคโนโลยี แลวฝก การใชง านจน
คลองแคลว
16
เอกสารหมายเลข 4 : ใบความรู เร่อื ง การประเมนิ ประสทิ ธิภาพนวัตกรรม เทคโนโลยี
กรอบความคิด
ความถกู ตองได
ตาม
วัตถปุ ระสงค
ประสทิ ธิภาพ
ลดตนทุน รวดเร็ว
จากแผนภูมิสามารถอธิบายไดวา ประสิทธิภาพมีองคประกอบรวมอยางนอย 3
องคประกอบ คือ (1) ความถูกตองเปนไปตามวัตถุประสงค (2) มีความรวดเร็ว และ (3) สามารถลด
ตนทุนรายจายได นอกจากนั้นในแตละองคประกอบจะตอ งมคี วามสมั พนั ธต อกนั หากนาํ กรอบแนวคิดน้ี
มาอธบิ ายกับประสิทธภิ าพของนวตั กรรมหรือเทคโนโลยอี าจจะสรปุ ไดว า
ประสิทธิภาพของนวตั กรรม เทคโนโลยกี ารประกอบอาชีพขน้ึ อยูกบั องคประกอบ ดงั น้ี
1 ความสามารถทาํ งานไดถ กู ตอ งตามวตั ถุประสงคแ ละมีขอ เสียนอ ย
2 ประหยดั คา ใชจ าย
3 ทาํ งานไดร วดเรว็
17
ประเมินการทาํ งานใหถกู ตองตามวัตถุประสงคของเทคโนโลยี
การประเมินความสามารถทํางานไดตามวตั ถปุ ระสงคของนวัตกรรม เทคโนโลยี ผูเรียน
ตอ งคดิ ลกั ษณะบงชคี้ วามสําเร็จ และตวั ชว้ี ดั ความสําเร็จดว ยตนเอง ดงั ตวั อยางนี้
ตัวอยาง การประเมนิ การทํางานใหถูกตอ งตามวตั ถปุ ระสงค
องคป ระกอบการประเมนิ ลกั ษณะบง ช้คี วามสําเร็จ เกณฑช ้ีวัดความสาํ เรจ็ ของงาน
1. การทาํ ไดต ามวตั ถปุ ระสงค 1. เนื้องานทนี่ วัตกรรม เทคโนโลยี 1. ความสามารถขน้ั ตาํ่ ที่ยอมรบั ได
ทําได รอ ยละ 90 ของเนื้องาน
2. ความเสียหายของผลงาน 2. ผลงานทเี่ สียหายหรือไมผาน 2. ความเสยี หายขน้ั สูงสุดที่ยอมรับ
คณุ ภาพ ไดรอยละ 5 ของงาน
จากตัวอยางเกณฑการประเมิน เพ่ือใหเห็นรูปธรรมจึงขอยกตัวอยางการกําหนดเกณฑการ
ประเมนิ การทํางานไดถ กู ตอ งของนวตั กรรม เทคโนโลยี ดังนี้
ตัวอยา ง เกณฑการประเมินการทาํ งานไดถ ูกตองของนวัตกรรมจลุ ินทรยี
องคป ระกอบการประเมิน ลกั ษณะบง ชค้ี วามสําเรจ็ เกณฑช ้ีวัดความสาํ เร็จของงาน
1. การหมักสังเคราะห หลังจากปรุงสวนผสมกับจุลนิ ทรีย กระบวนการหมักตอ งแลวเสรจ็
อนิ ทรยี วัตถุใหเ ปนปยุ หมกั เสรจ็ แลว กระบวนการหมกั ตอง ภายใน 5 – 7 วัน โดยกระบวนการ
ดาํ เนนิ การแลว เสรจ็ ภายใน 5 – 7 วัน จลุ ินทรยี 100%
โดยกระบวนการของจลุ นิ ทรีย
2. ความเสยี หายของปยุ หมัก อินทรียวตั ถคุ วรจะไดรับการยอ ย จะมีอนิ ทรยี วตั ถุทย่ี งั ไมยอ ยสลาย
สลายใหม ากท่ีสุด ไดไ มเ กินรอยละ 10
ตัวอยา ง การประเมินเทียบเคยี งการทํางานไดตามจดุ ประสงคของจลุ ินทรีย 2 สํานัก
องคป ระกอบการประเมนิ เทคนคิ การใช พด.1 + พด.2 จุลินทรยี เ อกชน
กระบวนการหมักตอ ง กระบวนการหมักความรอน กระบวนการหมกั ความรอ นสูงมาก
ดําเนนิ การแลว เสร็จภายใน 35°C - 40°C และเย็นลงทงั้ หมด ตองใชแ รงงานคนเขาไปกลบั กอง
5 – 7 วัน โดยกระบวนการ ภายใน 5 – 7 วนั เปน กระบวนการ ปยุ ทกุ ๆ 6 ช่วั โมง เพือ่ รกั ษา
ของจลุ นิ ทรีย ทาํ งานของจลุ ินทรีย 100% อุณหภูมิตอง 35°C - 40°C
อินทรียวตั ถคุ วรจะไดรบั มอี นิ ทรยี วตั ถทุ ่รี าเดนิ มากกวา มีอนิ ทรียวัตถทุ ร่ี าเดนิ ไดเ พียง
การยอ ยสลายใหม ากทีส่ ุด รอ ยละ 95 รอยละ 70
จากตาราง บง ชีใ้ หเ หน็ วา จลุ ินทรยี พด.1 + พด.2 สามารถทาํ งานไดถูกตองตามวัตถุประสงค
มากกวาชนิดอื่น
18
ประเมินความประหยดั คา ใชจ า ย
เปนการประเมินเทียบเคียงระหวางนวัตกรรมเทคโนโลยีอันใหมท่ีจะนําเขามาใช
เทียบเคียงกับนวัตกรรม เทคโนโลยเี กา โดยมีตวั แปรการประเมินประกอบการ
1 ราคานวตั กรรม เทคโนโลยีตองจายเทา ไร
2 คา ใชจายระหวา งการใชเ ทา ไร
3 ลดรายจายจากเดิมเทา ไร
ตวั อยา ง การประเมินเทียบเคียงคาใชจายนวัตกรรม เทคโนโลยี
เปาหมาย : พรวนดนิ ใหละเอยี ดบนพื้นที่ 3 ไร ใหแลว เสร็จไมเกนิ 6 ช่วั โมง (1 วัน)
ใชแ รงงาน คน ขุด พรวน ดวยจอบ ใชเ คร่อื งจอบหมุนแบบเดนิ ตามเครอื่ งยนต 5 แรงมา
1. ราคานวตั กรรมเทคโนโลยี 1. ราคานวตั กรรมเทคโนโลยี
- ตอ งใชคน 15 คน คาแรงงาน - รถพรวนแบบเดนิ ตามราคาคันละ 40,000 บาท ทํางานได
1 คน/200 บาท/วนั ตองจา ย 4,000 ช่วั โมง คิดคา ใชจายชวั่ โมงละ 100 บาท
คา แรงงาน 3,000 บาท - พื้นที่ขนาด 3 ไร ใชเวลาทํางาน 3 ช่วั โมง
ตอ งเสียคา ใชจา ย 300 บาท
2. คาใชจ ายระหวางการใชง าน 2. คา ใชจา ยระหวางใชงาน
- เคร่ืองดื่มชกู ําลัง 15 ขวด 150 บาท - คา นํา้ มนั เชอ้ื เพลงิ 3 ช่ัวโมง ขนาด 6 ลิตร
- น้าํ เยน็ 50 บาท เปนเงิน 180 บาท
รวม 200 บาท - คาใบมดี พรวนเสยี หาย ประมาณ 300 บาท
- คาแรงคนงาน 1 คน 200 บาท
รวม 680 บาท
รวมรายจา ยท้งั หมด 3,200 บาท รวมรายจายทัง้ หมดเปนเงิน 980 บาท
4. ลดรายจา ยจากเดมิ
คา ใชจายโดยแรงงานคน 3,200 บาท
คา ใชจา ยโดยเคร่อื งจอบหมุนแบบเดนิ ตาม 980 บาท
จงึ สามารถลดรายจา ยได 2,220 บาท
19
ประเมนิ ความรวดเร็ว
เปน การประเมินเทียบเคียงหรือเปรียบเทียบระหวางการใชเวลาทํางานจากนวัตกรรม
เทคโนโลยีท่ีจะนาํ เขากับนวตั กรรม เทคโนโลยที ใ่ี ชอยเู ดมิ ดงั ตวั อยา งการพรวนดินการใชแรงงานคนกับ
เคร่ืองจักรกลขนาดเล็ก พบวา เคร่ืองจักรกลขนาดเล็กพรวนดิน ใชเวลาเพียง 3 ชั่วโมง แตแรงงานคน
จะตอ งใชเ วลาถงึ 6 ช่ัวโมง ตองพบกบั ความยุงยากในการจัดการคนใหทํางานไปตามเปา หมาย
สรุป
การตัดสินใจนํานวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใชประกอบอาชีพ จําเปนตองประเมินให
มองเห็นเหตุผลการนาํ เขา มา ความคมุ คา และศกั ยภาพในการเปนภูมคิ มุ กนั ใหอาชีพมัน่ คงยั่งยนื จงึ ตองมี
การประเมนิ ดวยองคประกอบทั้ง 3 ดานและตัวแปรรวมตา ง ๆ จงึ มคี วามจําเปนท่ีจะตองแสวงหาความรู
ขอมูลใหมากพอท่จี ะใชป ระเมนิ ตดั สนิ ใจ ดงั น้นั การประเมินประสิทธิภาพนวัตกรรม เทคโนโลยีจึงเปน
สว นหนง่ึ ของการทํางานบนฐานความรู
20
เอกสารหมายเลข 5 : ใบความรู เร่อื ง การวเิ คราะหเ พือ่ จําแนกบทบาทหนา ท่ขี องนวัตกรรมเทคโนโลยี
การเขา สอู าชพี เมอื่ ดําเนินธรุ กจิ ไปจนประสบผลสาํ เร็จ มักจะถูกจับตามอง ทําตามกันมาก
สวนแบงการตลาดจึงมขี นาดเลก็ ลงโดยลาํ ดับ จนถึงวนั หนง่ึ จะเกิดวกิ ฤติ จึงมคี วามจําเปนทจี่ ะตองพัฒนา
หรือขยายขอบขายอาชีพออกไปหรือเรียนรูทําในสิ่งท่ีคนอ่ืนทําไมได เพ่ือใหอยูไดอยางม่ันคงยั่งยืน
การพฒั นาหรือขยายอาชพี จะตอ งใชน วตั กรรม เทคโนโลยีเขา มาชว ย
ปญหาดังกลา วสามารถแสดงใหเ ห็นข้ันตอนของพฒั นาการไดดงั นี้
4 ถา ไมมีการพัฒนาธุรกิจจะเปน
ขาลง จําเปนตอ งขยายขอบขา ย
จงึ มีความตอ งการใชนวตั กรรม
เทคโนโลยีเขามาใชงาน
3 ธุรกจิ ในอนาคตจะมผี คู นเขามาเรยี นรทู าํ ตาม
ทําใหเ กดิ วกิ ฤตสิ ว นแบง ตลาด
2 ธรุ กจิ อยใู นชว งพัฒนาขยายตวั
จะมีคนจับตามองพรอ มทาํ ตาม
1 ธรุ กจิ ระยะฟก ตวั ของ
การเขาสูอาชพี
แผนภูมแิ สดงวงจรชีวติ ของอาชีพ
ปญหาท่ีตอ งการคําตอบของผูป ระกอบธรุ กจิ
ปญหาการเลือกนวัตกรรม เทคโนโลยีของผูประกอบอาชีพ การตัดสินใจเลือก
นวตั กรรม เทคโนโลยไี ดตรงกับปญ หาความตองการในธุรกจิ ใหมากทีส่ ดุ ตรงนเี้ ปนจุดกําเนิดภูมิปญญา
แตเรายังอยูในสภาวะท่ีทําเองไมไดอาศัยการนําเขาดวยตัวเราเอง เพ่ือใหไดนวัตกรรม เทคโนโลยีท่ี
เหมาะสมลงตวั กบั งานอาชีพของเรามากท่ีสดุ
21
กรอบแนวคิด
กรอบแนวคิดการจดั การใหไ ดนวตั กรรมเทคโนโลยที เ่ี หมาะสมลงตวั กับธรุ กจิ มากที่สุด
มีกรอบแนวคดิ การดาํ เนินการดังน้ี
1. กําหนดความตอ งการ
1. ระบสุ ่ิงทีจ่ ะตองทาํ ตอ ง 2. แสวงหาความรู 3. ประเมนิ ความสามารถ 4. ตัดสินใจ
ใชน วตั กรรม เทคโนโลยี ความเขา ใจ เพ่ือระบุ ในการทาํ งานไดแ ทจรงิ นําเขา มาใช
เขา มาทํางาน นวัตกรรม เทคโนโลยี ของนวตั กรรมให งานใหเ หมาะสม
กระจา งดว ยตนเอง
วธิ ีการกําหนดความตองการ
1. ระบุสิ่งที่จะตองทําและจําเปนจะตองใชนวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใช เพื่อลดตนทุน
ลดระยะเวลา การทํางานและสรางงานใหม ขี องเสียหายเกดิ ขึ้นนอยทส่ี ุด
ตัวอยาง สงิ่ ทจ่ี ะตอ งทํา และจาํ เปน ตองใชนวัตกรรม เทคโนโลยี
(1) การพรวนดินใหละเอียดและผสมปุยหมักคลุกเคลาลงดินใหกระจายสมํ่าเสมอตองใช
แรงงานคนจํานวนมาก คาใชจ ายสงู งานหนัก คนงานสูไมไหว ท้ิงงานลาออก จําเปนตองใชเทคโนโลยี
การพัฒนาดนิ
(2) ชว งฤดหู นาวเบญจมาศไมอ อกดอก ถา สามารถทําใหอ อกดอกไดจะทําใหการปอนสินคาเขา
ตลาดไมขาดชว ง จาํ เปนตองใชเ ทคโนโลยกี ารบงั คับพืชใหอ อกดอกนอกฤดูกาล
2. บอกบทบาทหนา ท่ีที่จะตอ งนํานวตั กรรม เทคโนโลยเี ขามาใช
ตัวอยา ง
(1) ทําใหแสงของวนั ในชว งเดอื นธนั วาคม– กุมภาพันธมคี วามยาวขน้ึ เพอ่ื กระตนุ ตาดอกเบญจมาศ
(2) เกษตรอินทรียพืชขาดไนโตรเจน แตขอกําหนดหามใชปุยเคมี จําเปนตองใชไนโตรเจนจาก
ธรรมชาติ
แสวงหาความรู ความเขาใจเพอื่ ระบุ นวัตกรรม เทคโนโลยีทเ่ี หมาะสม
ดวยการนําผลการวิเคราะห (1) ระบุส่ิงท่ีตองทําและ (2) บทบาทหนาที่ท่ีจะตองนํา
นวัตกรรมเทคโนโลยเี ขา มาใชไ ปสืบคนขอ มลู สารสนเทศและศกึ ษา สังเกตจากผรู ูภ ูมิปญญาตาง ๆ ตองสรุป
ดว ยตนเองวา ควรจะใชเทคโนโลยีอะไรและจําแนกบทบาทหนาทีใ่ หช ัดเจน ดังตวั อยา ง
ตวั อยา งที่ 1 เทคโนโลยีการหมกั ดอง
เทคโนโลยี บทบาท หนา ที่
ลูกแปงขาวหมาก ยอยแปง สรางนํา้ ตาล
ลูกแปง เหลา ยอ ยน้าํ ตาล สรา งแอลกอฮอล
แลคโตบาซลิ ลสั ในเครอ่ื งดม่ื ยอ ยโปรตนี ยอยถว่ั เหลืองใหเปน กรดยูรคิ
ยาคลู ท ยอยปลาใหเปน นํ้าปลา
22
ตวั อยา งที่ 2 เทคโนโลยีบังคบั พืชออกผลนอกฤดกู าล
เทคโนโลยี บทบาท หนาท่ี
แสงหลอดฟลูออเรสเซนต สรางแสงใหวนั ยาวข้ึน กระตนุ ใหพ ชื ตองการวนั แสงยาว
ออกดอก
น้ําหมกั พืชผกั ผลไม เรงใบพืชใหสะสมอาหารแกต วั กระตนุ ผักกนิ ดอกใหอ อกดอก
ฮอรโมนเรงการออกดอก อยา งรวดเรว็ สมาํ่ เสมอทัง้ แปลง
เรงใบไมผลใหแกเรว็ ขึ้น กระตนุ ไมผล (มะมว ง) ออกดอก
นอกฤดกู าล
การงดนํ้าตนไม ทาํ ใหต น โทรม ใบรว ง กระตนุ ใหตน สม ทิ้งใบออกจาก
ดอกพรอมกนั
ตัวอยา งท่ี 3 เทคโนโลยพี ฒั นาดินดวยแทรกเตอร
หนาท่ี
เทคโนโลยี บทบาท
ผานกระทะ ไถบกุ เบิก พลิกหนา ดนิ จากลางขนึ้ บน
ผานหัวสิ่ว ไถแหวกดนิ ระดบั ลกึ สลายดนิ ดานใหแตกนาํ้ ซึมลกึ ลง
ในดนิ ได
โรตารี่ ตสี บั ดนิ สับดนิ ใหล ะเอยี ด เพื่อการปลูก
ผักและนาขา ว
ประเมินความเหมาะสมและตดั สินใจ
เมือ่ ไดศึกษาบทบาทหนาทข่ี องนวตั กรรม เทคโนโลยีแลว ตอไปเปนขั้นตอนการประเมินความ
เหมาะสมดว ยการเทยี บเคียงกับเทคโนโลยีทเ่ี คยใชว าจะทําใหดขี น้ึ แตกตางจากเดิมไดมากหรือปานกลาง
ดังตวั อยา ง
ตัวอยางที่ 1 มะมวงนํ้าดอกไม ถาเกษตรกรใหนํ้าใหอาหารพืชอยางตอเน่ืองอยางสมบูรณ มะมวง
นาํ้ ดอกไมจ ะออกลูกตอเนือ่ งใหลกู ตอ เนื่องใหลกู รนุ พี่ รุนนองในปรมิ าณพอเหมาะนําเขาสูตลาดไดเปนระยะ ๆ
อยางตอเนื่องกับการท่ีเราตองลงทุนใหสารเคมีบังคับใหออกดอกติดผลพรอมกันนอกฤดูกาลเหมาะสมกับ
ลักษณะตลาดทเี่ รามอี ยหู รือไม
ตัวอยา งที่ 2 หมกั นํา้ ปลา เดมิ เพียงเตมิ เกลือกับปลาในอตั ราสว นที่เหมาะสม หมักทิ้งขามปกจ็ ะได
นา้ํ ปลา แตถาเราใชเทคโนโลยีจุลินทรียแลคโตบาซิลลัสท่ีตองบดปลาใหละเอียดผสมแลคโตบาซิลลัส
เพิ่มเขามาจะใชเวลาหกเดือนไดน้ําปลา แบบใดจะเหมาะสมกวากัน เพราะถาใชเทคโนโลยีแลคโตบาซิลลัส
จะตอ งเพิม่ คา ใชจา ยบดปลาและคาจุลนิ ทรีย
23
สรุป
การตัดสินใจนํานวัตกรรม เทคโนโลยีเขามาใชโดยไมผานการวิเคราะหเพื่อศึกษา
บทบาทหนาที่และความเหมาะสมมีโอกาสท่ีจะเสี่ยงตอความเสียหายส้ินเปลืองได หากเราหันมาให
ความสําคัญเก่ียวกับขอมูลสารสนเทศของนวัตกรรม เทคโนโลยี เรียนรูทําความกระจางก็จะลดอัตรา
การเสี่ยงไดดี
กิจกรรมที่ 3
1. ผเู รียนปฏบิ ตั ิการประเมินนวัตกรรม เทคโนโลยที ภี่ าครัฐและเอกชนเสนอใหใ ช
2. ผูเรียนนํานวัตกรรมหรือเทคโนโลยีท่ีตัดสินใจใชมาวิเคราะห ศึกษา บทบาท หนาที่ เพื่อ
ทราบรายละเอียดและประยกุ ตใชใ หถ กู ตองไดดว ยการศึกษาตัวอยาง
3. ผูเรียนศึกษาข้ันตอนการทํางานของนวัตกรรม เทคโนโลยี แลวทําตาม ตรวจสอบหา
ขอ บกพรองของตนเองในการใชน วัตกรรม เทคโนโลยี แลว ฝกการใชงานจนคลองแคลว
4. ผูเรียนวางแผนการฝกทักษะท่ีจาํ เปนตอการขยายอาชีพ โดยรวมแหลง ฝก ความรทู ี่ตองการฝก
วิธีการฝก และผลการฝก
24
บทท่ี 2
ตรวจสอบระบบความพรอ มการสรางอาชีพใหมีความม่นั คง
ผลการเรยี นรทู ่คี าดหวัง
สามารถตรวจสอบระบบความพรอ มในการขยายอาชพี ใหมคี วามมัน่ คง
ขอบขายเนอ้ื หา
เรื่อง การตรวจสอบระบบความพรอ มการสรางอาชพี ใหม่นั คง
สื่อประกอบการเรียนรู
1. เอกสารหมายเลข 6 ใบความรู เร่อื ง ความหมายและลักษณะองคประกอบในขอบขา ยอาชีพ
2. เอกสารหมายเลข 7 ใบความรู เรอื่ ง การวิเคราะหชมุ ชน
3. เอกสารหมายเลข 8 ใบความรู เรอ่ื ง ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง
4. เอกสารหมายเลข 9 ใบความรู เรอื่ ง การวเิ คราะห ตรวจสอบระบบความพรอมในการสราง
อาชีพ
25
เร่ืองที่ 1 การตรวจสอบระบบความพรอมการสรางอาชพี ใหม ั่นคง
ลกั ษณะบงชคี้ วามสําเรจ็ ของการเรยี นรู
1. เขา ใจขอบขายระบบธรุ กจิ
2. เขา ใจขอบขา ยระบบเศรษฐกจิ พอเพยี ง
3. เขาใจการวิเคราะหตรวจสอบปฏิสัมพันธระหวางองคประกอบในขอบขายระบบ
ธุรกจิ กับเศรษฐกจิ พอเพยี งเพอ่ื ประเมนิ ระบุความพรอ มการสรางอาชีพใหมั่นคง
แผนปฏบิ ตั กิ ารเรยี นรู
ลกั ษณะบง ชีค้ วามสาํ เรจ็ กจิ กรรม การวัดผลและ ส่อื การเรยี น
ของการเรยี นรู ประเมนิ ผล
1. เขาใจขอบขา ยระบบ เรียนรดู ว ยตนเอง
ธุรกจิ ใหผ เู รียนศกึ ษาความหมายและ การระบอุ งคประกอบ เอกสารหมายเลข 6
ลกั ษณะองคประกอบรว มใน รวมในขอบขายระบบ ใบความรู เรอื่ ง
ขอบขา ยระบบอาชีพจาก ธรุ กจิ ความหมายและ
ใบความรู ลกั ษณะของ
องคประกอบใน
ขอบขา ยอาชพี
2. เขาใจขอบขา ยระบบ เรียนรดู ว ยตนเอง
เศรษฐกจิ พอเพยี ง ใหผเู รียนศกึ ษาความหมายและ การระบุองคประกอบ เอกสารหมายเลข 7
ลักษณะองคป ระกอบการคิดใน การคดิ ในระบอบ ใบความรู เร่ือง ปรชั ญา
ระบบเศรษฐกจิ พอเพยี งจาก เศรษฐกิจพอเพยี ง ของเศรษฐกจิ พอเพยี ง
ใบความรู
3. เขา ใจวเิ คราะห เรยี นรดู วยตนเอง
ตรวจสอบปฏิสัมพนั ธ 1. ใหผูเ รยี นศกึ ษา วเิ คราะหก าร ความคดิ รวบยอดของ เอกสารหมายเลข 8
ระหวา งองคประกอบ ประกอบอาชีพ โดยยดึ หลกั ปฏสิ ัมพนั ธระหวาง ใบความรู เร่อื ง การ
ในขอบขายระบบ ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง องคประกอบในอาชพี วิเคราะห ตรวจสอบ
เศรษฐกจิ พอเพยี ง เพ่อื กับเศรษฐกจิ พอเพยี ง ระบบความพรอ มใน
ประเมนิ ระบคุ วาม 2. ผเู รียนทาํ บันทึกความพรอมใน การระบุปฏิสมั พันธบอก การสรางอาชพี
พรอ มการสรา งอาชพี การสรา งอาชีพตามความคดิ รวบ ขอ บกพรองทต่ี องพฒั นา
ใหมน่ั คง ยอดของปฏิสมั พนั ธ ระหวาง ใหเกิดความพรอ ม
เศรษฐกจิ พอเพียงกบั
องคประกอบการทาํ อาชพี
26
เอกสารหมายเลข 6 : ใบความรู เรอ่ื ง ความหมายและลักษณะองคป ระกอบในขอบขา ยอาชีพ
องคป ระกอบในระบบอาชีพ
ทนุ
การ ผลผลิต อาชีพมนั่ คง
พัฒนา
ลกู คา
แผนภูมแิ สดงความสมั พนั ธองคประกอบภายในระบบอาชีพ
จากแผนภูมิความสัมพันธองคประกอบภายในระบบอาชีพ มีองคประกอบท่ีสําคัญและ
สงผลกระทบความมั่นคงของอาชีพ 4 องคประกอบดวยกันคือ (1) ทุน (2) ผลผลิต (3) ลูกคา และ
(4) การเรยี นรูพฒั นาตนเองของสถานประกอบการ
ทุน
ในการประกอบอาชีพ การจัดการทุนเปนเรื่องสําคัญ เพราะทุนจะตองผันแปรสําคัญตอ
ความมัน่ คงของอาชพี ทุนมหี ลายประเภททผ่ี ูประกอบอาชพี จะนาํ เขามาบูรณาการใชลงทุนประกอบการ
เชน
1. เงินทุน ไดมาจากการออม จากการสะสมทนุ จากการกยู มื สถาบันการเงนิ
2. ทนุ ทีด่ นิ เปนที่ตั้งสถานประกอบการ เปนฐานการผลิตท่ีจะตองมีการจัดการใหการใชที่ดิน
เปนไปอยา งมีประสทิ ธิภาพ
3. ทนุ ทางส่งิ แวดลอ ม เชน การเกษตรอินทรีย ตั้งบนพ้นื ท่ีปาเขาโดยรอบ ทําใหไดความช้ืนและ
ปุยธรรมชาติมาตามลม และไหลมากบั น้ําฝน ทําใหลดตนทุนเกย่ี วกบั ปุย หมกั และจลุ นิ ทรียล งได
27
ผลผลติ
เปน ตัวเปา หมายการประกอบอาชีพที่จะตองมีมาตรฐาน ขอกําหนดในรูปแบบตาง ๆ ท้ังในรูป
ลายลกั ษณอักษร ในรปู ของคา นยิ มท่ยี อมรับกันท่ัวไปทีผ่ ผู ลติ จะตองทําใหไดตามมาตรฐานในการจัดการ
ใหเ กิดผลผลิตมีองคประกอบรวมอยหู ลายประการ เชน
1. คุณภาพผลผลติ ตองเปน ไปตามมาตรฐาน คานยิ มของลกู คา
2. กระบวนการผลติ ตอ งสามารถลดตนทนุ ได
3. การจัดการผลผลติ สงมอบใหลูกคา ในสภาพทีม่ คี ุณภาพใหมากท่ีสุด
4. ความปลอดภัยของผลผลิต
ลกู คา
เปนองคประกอบที่สําคัญเพราะถาไมมีลูกคาก็จะไมเกิดการหมุนเวียนทางรายได รูปแบบ
เศรษฐกจิ จะเปนการทําเพื่ออยูเพ่อื กนิ แบง ปนกันในชุมชน ประเทศชาติคงไมมีรายไดมาพัฒนาประเทศ
การประกอบอาชีพจึงใหความสําคัญกับลูกคาท่ีจะตองสรางความผูกพันภักดีตอกันและขยายวงกวาง
ออกไป ทาํ ใหผลผลติ จําหนายไดป รมิ าณสูงขน้ึ ซึ่งสงผลกระทบโดยตรงตอความมั่นคง ย่ังยืนของอาชีพ
สว นบุคคลและสังคมประเทศชาติ
การพฒั นาตนเอง
การประกอบอาชีพธุรกิจ ผูประกอบอาชีพจําเปนตองศึกษาวิเคราะหสภาพการผลิต การตลาด
การลงทนุ คา นยิ ม นวตั กรรมเทคโนโลยตี า ง ๆ ใหสามารถจดั การพฒั นาธรุ กิจใหกาวหนา สัมพันธกับการ
เปล่ียนแปลงของสังคมโลก เพือ่ สรา งความมน่ั คงในอาชีพใหเติบโตข้ึนไมใ หอ าชีพตกต่ําและตายลง
ตัวอยางที่ 1 อาชีพเขยี นปายประกาศถาพฒั นาตนเองไมใ ชคอมพิวเตอรและอิงคเจ็ทก็ยังสามารถ
ดาํ เนินธุรกิจตอไปได แตถาหากไมยอมรบั การเปล่ยี นแปลงและเรียนรูอาชีพเขยี นปายประกาศก็จะตายลง
ทั้งหมดแลว
ตัวอยางท่ี 2 รานโชหวยท่ีเรียนรูพัฒนาตนเอง วิจัยระบุสินคาจําเปนของคนในชุมชน ตองใช
ประจาํ และจาํ นวนมาก แลวจัดรานใหมบรรจุสินคาท่ีจําเปน ทําใหรานคาไมรกรุงรัง ถาหากราคาขายที่
เปนจริงไมเ อาเปรยี บ คนในชุมชนกเ็ ต็มใจซ้อื ไมเสยี เวลาไปศูนยการคา ท่ีตองมกี ารเดนิ ทาง รานโชหวยที่
ไมเ รียนรูพัฒนาตนเอง จึงตายไปจากทองถ่นิ
28
เอกสารหมายเลข 7 : ใบความรู เร่ือง การวเิ คราะหช มุ ชน
วิเคราะหช ุมชน
การขยายงานอาชีพ เปน แนวทางการดําเนินงานอาชพี ใหมคี วามเขม แขง็ และเกดิ ความมน่ั คงใน
การประกอบอาชีพ ที่มคี วามสอดคลองกบั ความตองการของตลาด
การขยายงานอาชพี จะประสบความสาํ เรจ็ หรอื ไมน น้ั ขนึ้ อยกู ับการศึกษาและการวิเคราะห
ขอ มลู สถานการณข องชมุ ชนทั้งภายในและภายนอก ใหต รงกับสภาพความเปน จริงตามสภาพการณที่มี
การเปลยี่ นแปลง เพ่ือสรา งความเชอ่ื ม่นั และกําหนดเปา หมายการขยายงานอาชีพท่ีชัดเจน
ดังน้ัน การดําเนินการขยายงานอาชพี ใหป ระสบความสําเร็จ แมวาผูดําเนินการอาชีพ จะไดมี
การพัฒนางานอาชีพมาแลวอยางตอเนือ่ ง พรอมทงั้ ไดวิเคราะหความเปนไปได รวมถึง ไดศึกษาขอมูล
องคประกอบท่เี ก่ยี วของมาแลวกต็ าม
ในการขยายงานอาชีพใหเกิดความมั่นคง จําเปนตองใหความสําคัญตอการวิเคราะหขอมูล
สถานการณของชุมชน ใหเหมาะสมและมีความสอดคลองกับสภาพบริบทของพื้นท่ี ไดแก
ทรัพยากรธรรมชาติ ลักษณะภูมิอากาศ ภูมิประเทศ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวิต และ
ทรพั ยากรมนษุ ย
ดังนั้น เพ่ือเปนการสรางความเช่ือม่ันและสามารถกําหนดเปาหมายในการดําเนินงานขยาย
อาชพี เพ่อื ความม่ันคงไดอยา งเหมาะสม จงึ ควรไดมกี ารวเิ คราะหช มุ ชนเกี่ยวกบั สภาพบรบิ ทของพน้ื ทกี่ บั
งานอาชพี ท่ีตัดสินใจจะดาํ เนนิ การพฒั นา
การดาํ เนินการวเิ คราะหชมุ ชน โดยทั่วไปนิยมใชเทคนิค SWOT ในการประเมิน เพราะ เปน
เทคนิคสาํ หรบั การวิเคราะหส ภาพแวดลอ มทมี่ ผี ลกระทบวา มผี ลดีหรือผลเสียอยางไรตอส่ิงท่ีจะกระทํา
มีรายละเอียด ดังนี้
S (Strength) จุดแขง็ หมายถงึ ความสามารถ หรือสถานการณภายในชุมชนที่เปนเชิงบวก
ซึง่ สามารถนํามาใชป ระโยชนใ นการทาํ งาน เพอ่ื ใหงานบรรลุวัตถุประสงค หรือกอใหเกิดประโยชนตอ
การทาํ งาน สง ผลใหงานทที่ าํ เกดิ ความเขมแข็ง
W (Weakness) จดุ ออน หมายถึง สถานการณภ ายในชุมชนที่เปนเชงิ ลบ ซงึ่ ไมสามารถ
นํามาใชเปน ประโยชนใ นการทํางาน เพือ่ ใหงานบรรลุวัตถุประสงค หรือไมกอใหเกิดประโยชนตองาน
อาจสง ผลใหงานทท่ี ําเกดิ ความลมเหลวได
O (Opportunity) โอกาส หมายถงึ ปจ จยั และสถานการณภายนอกชุมชน ท่ีเอื้อประโยชน
ในการทํางานใหบรรลุวัตถุประสงค หรือหมายถึง สภาพแวดลอมภายนอกท่ีเปนประโยชนตอการ
ดาํ เนินงาน
29
T (Treat) อปุ สรรค หมายถึง ปจจัยและสถานการณภายนอกชุมชน ท่ีขัดขวางหรือไม
สนบั สนนุ ตอ การทาํ งานใหบ รรลวุ ัตถุประสงค หรอื หมายถงึ สภาพแวดลอ มภายนอกท่เี ปนปญหาตอการ
ดําเนินงาน
ในการดาํ เนนิ การวิเคราะหชมุ ชนตามสภาพบรบิ ทของพนื้ ท่ี ไดแ ก ทรัพยากรธรรมชาติ
ลกั ษณะภูมิอากาศ ภมู ปิ ระเทศ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถชี ีวติ และทรัพยากรมนุษย กับงานอาชีพ
ที่ตัดสินใจจะดําเนินการพัฒนา ดวยเทคนิค SWOT เพื่อการเขาสูอาชีพ มีข้ันตอนการดําเนินงานดังนี้
1. กาํ หนดประเดน็ สภาพบริบทของพ้นื ทท่ี ีม่ คี วามสัมพันธตองานอาชีพที่ตัดสินใจท่ีจะ
ดําเนินการพัฒนา เพอ่ื การนํามาวเิ คราะห เชน
1.1 กลุมอาชพี เกษตรกรรม ประเด็นสภาพบริบทที่ควรนํามาวิเคราะห ไดแก
ทรพั ยากรธรรมชาติ ลกั ษณะภมู ิอากาศ ลกั ษณะภมู ิประเทศ และทรพั ยากรมนุษย
1.2 กลมุ อาชพี อตุ สาหกรรม ประเด็นสภาพบริบทที่ควรนํามาวิเคราะห ไดแก
ทรพั ยากรธรรมชาติ ลักษณะภมู ปิ ระเทศ สภาพภูมอิ ากาศ ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชวี ติ
1.3 กลุมอาชพี พาณิชยกรรม ประเดน็ สภาพบรบิ ทที่ควรนํามาวิเคราะห ไดแก
ทรัพยากรธรรมชาติ ภูมอิ ากาศ ภูมปิ ระเทศ และทําเลที่ตงั้
1.4 กลุม อาชีพความคดิ สรางสรรค ประเด็นสภาพบริบทที่ควรนํามาวิเคราะห
ไดแ ก ทรัพยากรธรรมชาติ ทรพั ยากรมนุษย
1.5 กลุมอาชีพอํานวยการและอาชีพเฉพาะทาง ประเด็นสภาพบริบทท่ีควร
นาํ มาวเิ คราะห ไดแ ก ทรพั ยากรธรรมชาติ ลักษณะภูมิอากาศ ภูมิประเทศ ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี
วิถีชวี ติ และทรพั ยากรมนุษย
2. กําหนดรายละเอยี ดยอ ยทีจ่ ะทาํ การวิเคราะหในแตล ะประเด็นของสภาพบริบทแตละ
ดานกบั งานอาชีพที่กาํ หนดจะดําเนินการพฒั นา เชน
ประเด็นของสภาพบรบิ ท รายละเอียดของประเดน็
1. ทรพั ยากรธรรมชาติ 1.1 ความเหมาะสมและคณุ ภาพของทรพั ยากรธรรมชาติ
1.2 ทรพั ยากรธรรมชาตใิ นชมุ ชน และ/หรอื ชมุ ชนขา งเคียงที่
เอ้ือตองานอาชพี
1.3 ปริมาณและคาใชจ ายในการซ้ือทรัพยากร
1.4 ปริมาณนํ้า / แหลง นํ้า ทต่ี อ งใชใ นงานอาชีพ
1.5 รายละเอียดของประเด็นอืน่ ๆ ทเี่ กย่ี วของ
30
ประเดน็ ของสภาพบริบท รายละเอยี ดของประเด็น
2. ลกั ษณะภูมิอากาศ 2.1 ลกั ษณะภมู ิอากาศ
2.2 สภาพภมู อิ ากาศกบั การสนบั สนนุ งานอาชีพ
3. ภมู ิประเทศ 2.3 ความสัมพันธของภมู อิ ากาศกับสภาพพนื้ ท่ี
2.4 ความสัมพนั ธของภมู อิ ากาศกับทรพั ยากรธรรมชาติ
4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี 2.5 รายละเอียดของประเดน็ อ่ืน ๆ ทเ่ี กย่ี วขอ ง
และวิถีชีวิต 3.1 ลกั ษณะภูมปิ ระเทศ
3.2 สภาพภมู ิประเทศกบั การเกอ้ื หนุนงานอาชีพ
5. ทรัพยากรมนษุ ย 3.3 ความสมั พนั ธของภูมปิ ระเทศกบั งานอาชีพ
3.4 ความสัมพนั ธข องภูมิประเทศกบั ทรพั ยากรธรรมชาติ
3.5 รายละเอียดของประเด็นอื่น ๆ ท่ีเกยี่ วของ
4.1 งานอาชีพสอดคลอ งกบั ศลิ ปะของชุมชน
4.2 งานอาชีพมีความสัมพนั ธก บั วัฒนธรรมของชุมชน
4.3 งานอาชีพมคี วามสัมพนั ธกับประเพณขี องชุมชน
4.4 งานอาชีพมีความสมั พันธกับวิถีชีวติ ของคนในชมุ ชน
4.5 รายละเอยี ดของประเด็นอนื่ ๆ ที่เกยี่ วของ
5.1 ความรู ในการประกอบอาชีพของตนเอง
5.2 ผูรใู นชุมชน ทีม่ คี วามรูเก่ียวกับงานอาชีพ
5.3 แรงงานในชมุ ชนทจ่ี าํ เปนตอ งใชใ นงานอาชพี
5.4 การบรหิ ารงานบคุ คล / แรงงาน
5.5 ความสมั พนั ธของคนในชุมชนกบั ผปู ระกอบการ
5.6 รายละเอยี ดของประเดน็ อ่ืน ๆ ท่เี กยี่ วขอ ง
3. เมื่อสามารถกําหนดรายละเอียดยอยไดในแตละประเด็นของสภาพบริบทแลว
ในการวิเคราะห ใหดําเนินการวิเคราะหในแตละดานของการวิเคราะหดวยเทคนิค SWOT ตามตาราง
วเิ คราะหด ังน้ี
31
อาชพี ทต่ี ดั สนิ ใจเลอื ก .................................................
สถานการณภ ายในชุมชน
จดุ แข็ง จุดออ น
1. ทรพั ยากรธรรมชาติ 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ
2. ลักษณะภมู ิอากาศ 2. ลกั ษณะภูมิอากาศ
3. ภมู ิประเทศ 3. ภูมปิ ระเทศ
4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชวี ิต 4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ชี ีวติ
5.ทรัพยากรมนุษย 5.ทรัพยากรมนุษย
สถานการณภ ายนอกชมุ ชน
โอกาส อปุ สรรค
1. ทรัพยากรธรรมชาติ 1. ทรัพยากรธรรมชาติ
2. ลกั ษณะภูมอิ ากาศ 2. ลกั ษณะภมู ิอากาศ
3. ภมู ิประเทศ 3. ภมู ปิ ระเทศ
4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชวี ติ \ 4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ชี ีวิต
5.ทรัพยากรมนษุ ย 5.ทรัพยากรมนุษย
4. ดาํ เนินการวิเคราะหร ะบุขอ มูลตามความเปน จริง ตามหวั ขอ ของรายละเอียดยอยในแตละ
ประเด็นของสภาพบริบทชุมชนวา มีความสัมพันธกับงานอาชีพที่จะดําเนินการพัฒนาอยางไร ทั้งน้ี
ในการวเิ คราะหร ะบุขอ มลู ผูดําเนินการไดแกผ ทู ต่ี ัดสนิ ใจขยายอาชีพเพ่อื ความมน่ั คง เปน ผดู าํ เนนิ การเอง
โดยตองวเิ คราะหระบขุ อมูลดว ยความเปนจริง
ในการวิเคราะหระบุขอมูลสถานการณภายในชุมชน เปนการวิเคราะหระบุขอมูล
เกย่ี วกบั รายละเอยี ดยอ ยในแตล ะประเดน็ แยกขอ มลู ภายในชุมชนที่เปนเชิงบวกหรือเปนสวนสนับสนุน
เก้ือหนุนใหงานอาชีพประสบความสําเร็จ ในดา นจุดแขง็ และระบุขอ มูลในชุมชนท่ีเปนเชิงลบ หรือเปน
ขอมูลท่อี าจจะเปนปญหาไดก ับงานอาชีพ ในดา นจุดออน
ในการวิเคราะหระบุขอมูลสถานการณภายนอกชุมชน เปนการวิเคราะหระบุขอมูล
เก่ียวกับรายละเอียดยอยในแตละประเด็น แยกขอมูลภายนอกชุมชนที่เปนเชิงบวก หรือเปนสวน
สนบั สนุน เอือ้ ประโยชนใ นการทํางานอาชีพใหบ รรลุวัตถุประสงค หรือเปน ประโยชนตอการดาํ เนินงาน
ในดานโอกาส และระบุขอมูลภายนอกชุมชนท่ีเปนเชิงลบ หรืออาจจะเปนสิ่งที่ขัดขวางหรือไม
สนับสนุนตอการทํางานอาชีพใหบรรลุวัตถุประสงค หรือเปนปญหาตอการดําเนินงานอาชีพ ในดาน
อุปสรรค
32
ตวั อยา งการวิเคราะหระบุขอ มูล
อาชพี การขยายผลติ ภัณฑจ ากน้ํามนั มะพราวกลั่นเย็น
สถานการณภายในชมุ ชน
จดุ แข็ง จุดออ น
1. ทรัพยากรธรรมชาติ ในพน้ื ทตี่ าํ บลเกาะกดู มี 1. ทรัพยากรธรรมชาติ ไมม ที รัพยากรธรรมชาติ
มะพราวเปน จํานวนมาก เปนวตั ถุดบิ สว นผสมในการผลติ
2. ลกั ษณะภูมอิ ากาศ ลกั ษณะภูมิอากาศ มีความ 2. ลกั ษณะภูมอิ ากาศ อาจมีปญ หาไดใ นชว งฤดู
เหมาะสมตอการทองเท่ียว มีนักทอ งเทย่ี วทง้ั มรสมุ เพราะเรอื โดยสารอาจจะไมออกเรอื
ชาวไทยและชาวตา งประเทศนยิ มเดินทางมา 3. ภมู ิประเทศ ตําบลเกาะกูดหา งจากฝงรว ม
เทยี่ วเปนจํานวนมาก จึงเก้ือหนนุ ในการ 80 กโิ ลเมตรทางทะเล อาจจะมปี ญ หาในการ
ดําเนินงานอาชีพ ขนสงและการจําหนา ยผลผลิตได
3. ภมู ิประเทศ ตําบลเกาะกดู มภี ูมิประเทศเปน 4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ีชวี ิต ไม
เกาะที่มีธรรมชาติสวยงาม มนี ักทองเที่ยวท้งั มขี อ มลู เปน จดุ ออน
ชาวไทยและชาวตางประเทศเดนิ ทางมาเที่ยว 5. ทรพั ยากรมนษุ ย ไมมขี อ มูลเปน จดุ ออน
เปนจํานวนมาก จึงเก้ือหนนุ ในการดาํ เนนิ งาน
อาชพี 4. ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชีวติ
นา้ํ มันมะพราว เปนผลติ ภัณฑท ส่ี ามารถนําไปใช
รวมในการผลติ เปนผลติ ภัณฑอ นื่ ๆ ได
5. ทรพั ยากรมนษุ ย ดําเนินการดวยสมาชกิ
ภายในครอบครัว และสามารถจา งแรงงานใน
พน้ื ทีไ่ ด
33
สถานการณภายนอกชุมชน
โอกาส อปุ สรรค
1. ทรพั ยากรธรรมชาติ ไมม ขี อ มูลเปน โอกาส 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ จะตอ งส่งั วัตถุดบิ
2. ลกั ษณะภมู อิ ากาศ นักทอ งเทยี่ วท้งั ชาวไทย สว นผสมในการผลติ จากภายนอกทองถนิ่ มาใช
และชาวตางประเทศนิยมเดนิ ทางมาเท่ยี วเปน ในการผลติ
จํานวนมาก เพราะมีลกั ษณะภมู อิ ากาศ มีความ 2. ลกั ษณะภมู อิ ากาศ อาจมปี ญ หาไดใ นชว งฤดู
เหมาะสมตอการทอ งเที่ยว จงึ เกื้อหนุนในการ มรสุม เพราะเรือโดยสารอาจจะไมออกเรือ
ดาํ เนินงานอาชีพ 3. ภมู ปิ ระเทศ ตาํ บลเกาะกูดหางจากฝง รว ม
3. ภมู ิประเทศ ภมู ปิ ระเทศของตาํ บลเกาะกูด 80 กโิ ลเมตรทางทะเล อาจจะมปี ญ หาในการ
มมี ะพรา วเปนจํานวนมาก และมธี รรมชาติ ขนสง และการจาํ หนา ยผลผลิตได
สวยงาม มีนักทองเท่ียวท้ังชาวไทยและชาว 4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ีชีวติ ไมมี
ตางประเทศเดินทางมาเที่ยวเปน จํานวนมาก ขอมูลเปน อปุ สรรค
จงึ เก้ือหนุนในการดําเนนิ งานอาชพี 5. ทรพั ยากรมนษุ ย มผี ูผ ลติ ในทอ งถน่ิ อื่น ที่
4. ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวถิ ีชวี ิต ดาํ เนนิ การผลติ อาจสง ผลตอ การจําหนา ยได
การดํารงชวี ติ สามารถใชน ํ้ามันมะพราวกลน่ั เยน็
นาํ มาเปน สวนผสมหลกั ในการผลิตผลิตภัณฑ
เพอ่ื ใชใ นชวี ิตประจําวันได
5. ทรพั ยากรมนษุ ย ไมม ีขอมลู เปน โอกาส
5. เมอ่ื ดาํ เนนิ การวิเคราะหร ะบขุ อมูลตามหวั ขอ ของรายละเอียดยอยในแตละประเดน็
ของสภาพบริบทชุมชนแลว ผวู ิเคราะหข อมูลตองวเิ คราะหสรปุ ขอ มลู ทง้ั หมด เพื่อใหม องเหน็ สภาพการณ
ทงั้ หมด พรอ มที่จะนําไปกาํ หนดเปา หมายและทิศทางที่จะดาํ เนนิ การขยายอาชพี โดยควรสรุปเปน ขอ
เพอ่ื ความชดั เจน
ตวั อยา งการวิเคราะหส รุปขอ มูล
จากผลการวิเคราะหร ะบุขอมูล สามารถสรปุ ขอมูลไดดังน้ี
1. จากขอ มลู สภาพการณภ ายใน สรุปไดวา การขยายผลติ ภณั ฑจากน้ํามนั มะพรา วกลั่นเย็น
สามารถนําน้ํามันมะพราวกลั่นเย็น ไปใชเปนสวนผสมหลักในการผลิตผลิตภัณฑ สําหรับนําไปใชใน
ชีวติ ประจาํ วนั ได ประกอบกับ ตําบลเกาะกูด เปนแหลงทองเท่ียว ที่มีภูมิประเทศ อุดมไปดวยมะพราว
34
และธรรมชาตสิ วยงาม มลี ักษณะภูมิอากาศ ที่เหมาะสมตอ การทอ งเท่ยี ว ทําใหมีนักทองเที่ยวทั้งชาวไทย
และชาวตางประเทศ นิยมเดินทางมาเที่ยวเปนจํานวนมาก จึงเก้ือหนุนในการดําเนินงานอาชีพ โดย
สามารถดาํ เนนิ การไดด ว ยสมาชิกภายในครอบครวั และสามารถจางแรงงานในพน้ื ที่ได
ทั้งนี้ หากมีการดําเนินงานการขยายผลิตภัณฑจากน้ํามันมะพราวกล่ันเย็น ตอง
คํานงึ ถงึ วัสดุสวนผสมในการผลติ เพราะในพืน้ ทต่ี ําบลเกาะกูดไมมีทรัพยากรธรรมชาติ เพื่อใชในการผลิต
รวมทั้ง ระยะทางของตําบลเกาะกดู หา งจากฝงรวม 80 กิโลเมตรทางทะเล และสภาพภูมิอากาศในชวง
ฤดมู รสมุ เพราะเรือโดยสารทีจ่ ะฝากผลผลิตไปจาํ หนา ยอาจจะไมออกเรอื
2. จากขอมูลสภาพการณภายนอก สรุปไดวา การขยายผลิตภัณฑจากนํ้ามันมะพราว
กลั่นเย็น สามารถใชน้ํามันมะพราวกลั่นเย็น นํามาเปนวัสดุหลักในการผลิตผลิตภัณฑเพื่อใช
ในชวี ติ ประจําวัน เพื่อการจําหนายได เพราะตําบลเกาะกูด เปนแหลงทองเท่ียว ท่ีมีภูมิประเทศ อุดมไป
ดวยมะพราว และธรรมชาติสวยงาม มีลักษณะภูมิอากาศ ที่เหมาะสมตอการทองเที่ยว ทําใหมี
นักทอ งเท่ยี วทง้ั ชาวไทยและชาวตางประเทศ นิยมเดินทางมาเท่ียวเปนจํานวนมาก จึงเก้ือหนุนในการ
ดาํ เนินงานอาชพี
ทัง้ นี้ การขยายผลิตภัณฑจากน้ํามันมะพราวกลั่นเย็น ตองคํานึงถึงวัสดุสวนผสมใน
การผลิต เพราะตองสั่งซ้ือจากภายนอกพื้นที่ รวมท้ัง ระยะทางของตําบลเกาะกูดหางจากฝงรวม
80 กิโลเมตรทางทะเล และสภาพภมู ิอากาศในชวงฤดมู รสุม เพราะเรอื โดยสารทีจ่ ะฝากซื้อวัสดุสวนผสม
ในการผลติ และฝากผลผลติ ไปจําหนา ยอาจจะไมม กี ารออกเรือ
3. ภาพรวมการวิเคราะหสภาพการณส รุปไดวา
3.1 มคี วามเหมาะสมและเปนไปได ในการขยายผลิตภัณฑจากน้ํามันมะพราวกล่ันเย็น
เพราะสามารถนํานา้ํ มนั มะพรา วกล่ันเย็น ไปใชเปน สวนผสมหลกั ในการผลติ ผลิตภัณฑ สําหรับนําไปใช
ในชวี ิตประจาํ วันได
3.2 ดําเนินการขยายอาชีพเพื่อความมั่นคง ใชการบริหารจัดการอาชีพในลักษณะ
ครอบครัว และสามารถจางแรงงานเพ่ือสนับสนุนการผลิตได ตามจํานวนการผลิตในแตละชวง
6. เมอ่ื สามารถวิเคราะหก ําหนดเปา หมายและทิศทางท่ีจะดําเนินการขยายอาชีพไดแลว
เพ่อื ใหเ กดิ เปา หมายสงู สุดและเสนทางการดําเนินการขยายอาชีพใหเกิดความม่ันคง ผูประกอบการควร
จัดทําแผนพัฒนาธุรกิจชุมชน เพ่ือใหการบริหารจัดการงานอาชีพเปนไปอยางมีระบบและเปาหมายที่
ชัดเจน
35
กจิ กรรมที่ 4
ใหผ เู รียนวิเคราะหชุมชน ตามสภาพบริบทของพืน้ ที่ ไดแ ก ทรพั ยากรธรรมชาติ
ลกั ษณะภูมอิ ากาศ ภมู ปิ ระเทศ ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณแี ละวิถชี ีวติ และทรพั ยากรมนษุ ย กบั งาน
อาชีพท่กี ําหนดจะขยายงานอาชพี ดว ยเทคนิค SWOT เพื่อการขยายอาชพี เพอ่ื ความม่นั คง
อาชพี ท่ีตดั สนิ ใจเลอื ก .................................................
สถานการณภายในชุมชน
จุดแขง็ จดุ ออ น
1. ทรัพยากรธรรมชาติ 1. ทรพั ยากรธรรมชาติ
2. ลักษณะภูมอิ ากาศ 2. ลกั ษณะภูมิอากาศ
3. ภูมปิ ระเทศ 3. ภมู ิประเทศ
4. ศลิ ปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวถิ ีชีวติ 4. ศิลปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถีชวี ิต
5.ทรัพยากรมนษุ ย 5.ทรัพยากรมนษุ ย
สถานการณภ ายนอกชุมชน
โอกาส อปุ สรรค
1. ทรัพยากรธรรมชาติ 1. ทรัพยากรธรรมชาติ
2. ลักษณะภูมิอากาศ 2. ลักษณะภมู ิอากาศ
3. ภูมปิ ระเทศ 3. ภมู ปิ ระเทศ
4. ศลิ ปะ วัฒนธรรม ประเพณี และวิถชี ีวติ 4. ศิลปะ วฒั นธรรม ประเพณี และวิถีชวี ติ
5.ทรพั ยากรมนุษย 5.ทรัพยากรมนุษย
36
เอกสารหมายเลข 8 : ใบความรู เรื่อง ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง
ปรัชญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
เช่ือวา คนไทยสามารถพัฒนาศักยภาพการคิด การกระทําใหเขมแข็งข้ึน เพ่ือสราง
เศรษฐกิจแกปญหาความยากจนดวยการสรางลักษณะนิสัยประจําใหเปนบุคคลที่จะทําอะไรตองคิดหา
เหตุผล คิดตัดสินใจระบบความพอดีสําหรับตนเองหรือชุมชน กําหนดแนวทางสรางภูมิคุมกันใหกับ
อาชพี ทจี่ ะทํา เรียนรู สรา งความรอบรูใหก ระจางพงึ่ พาตนเองได และมีคุณธรรม จริยธรรม สงผลใหการ
พัฒนาเศรษฐกจิ ของบุคคล สามารถสรางความพอเพียงอยูดีมีสุข และกาวถึงความม่ังมีศรีสุข ดํารงชีวิต
อยางพอเพยี งเกื้อกูลสงั คมได
การเรยี นรูเพ่อื พฒั นาศกั ยภาพ การคดิ การกระทํา ตามแนวปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง
จะมุงเนน องคป ระกอบแหงคณุ คา 5 ประการ คือ
1. การพฒั นาทักษะการคดิ หาเหตุผล
2. การพฒั นาทกั ษะการคิดตดั สนิ ใจระบุความพอดสี ําหรับตนเองและชมุ ชน
3. การพัฒนาทกั ษะการคดิ กําหนดแนวทางสรา งภูมิคุมกนั ใหกับเรอ่ื งทีจ่ ะทาํ
4. การพัฒนาทักษะการแสวงหาความรูและสรปุ องคค วามรูในเรือ่ งท่จี ะทาํ
5. การพัฒนาเจตคติเพอื่ การคิดการกระทาํ ใหเ กิดคณุ คา ในคณุ ธรรมและจริยธรรม
การประยุกตใชปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เปนการนําองคประกอบแหงคุณคา
5 ประการ ไปบูรณาการกับเหตกุ ารณสาระที่นาํ เขา มาเกยี่ วขอ ง ดวยการนํามาวิเคราะหความสัมพันธระบุ
ลกั ษณะปฏสิ มั พนั ธท่ีนาจะเกิดใชเปน ขอมูลสารสนเทศในการตดั สินใจกาํ หนดแผนพฒั นาระดบั ตาง ๆ
การวัดผลประเมนิ ผล ความสําเรจ็ ของการใชปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ควรจะเปน
การประเมินตนเองเพื่อการพัฒนา เพราะผลสําเร็จของแตละบุคคลแตกตางกัน จึงเปนการวัดผล
ประเมินผล เพอื่ บอกตนเองวา ขณะนี้เราอยูตรงไหน แลว เราพอหรือยัง มใิ ชก ารตดั สินใจวาเกง กวา ใคร
ความหมายและลักษณะองคประกอบแหงคณุ คา 5 ประการ
ความมีเหตผุ ล หมายถงึ การท่ีเราจะทําอะไร เราจะตองศึกษาวาอะไรเปนเหตุและลักษณะ
ผลท่เี กดิ เปน อยางไรดวยการจําแนกออกใหไดวา ถาเราตองการใหเ กดิ อะไร มีอะไรเปนเหตทุ ่ีทาํ ใหเกิด
เหตทุ ี่ 1
เหตทุ ี่ 2 ผลทเ่ี กิดจากความคิด
เหตุที่ 3
ตวั อยา ง
รสชาติถกู ปากคนไทยอยูแลว
กลว ยตากมี มีกระแสและผลการวิจยั วา
คนนิยมกนิ มาก กลวยตากเปนอาหารมีคณุ คาสูง
เปน อาหารราคาถูกหาซือ้ งา ย
37
ความพอดี หมายถึง ส่ิงท่ีเราจะทํามีความพอดีอยูตรงไหนท่ีเราสามารถเขาถึงไดจริง
อยางไมทุกขยากเดอื ดรอนมากนกั ซ่งึ เปน เร่อื งของเอกตั บุคคลดังตัวอยาง
ตัวอยางที่ 1 นางลอยตัดสินใจปลูกกลวยนํ้าวาพันธุมะลิออง เพ่ือใชทํากลวยตาก
บนพ้นื ท่ี 3 ไร โดยมขี อมูลในการระบคุ วามพอดี ดังนี้
1. ตองใชแ รงงานของตัวเองเพียงคนเดยี ว
2. มีความรูวา กลวยเมื่อปลูกแลวจะใชเวลา 12 เดือน จึงใหผลผลิต ถาปลูกเดือนละ
100 ตารางวา เมื่อครบ 12 เดือน จะเตม็ พ้ืนท่ี 3 ไร มผี ลผลิตออกมาในปริมาณพอดีกับการจัดการตากแหงได
เปน ระยะ ๆ
3. ผลผลิตกลว ยตากอบแหงจะมปี ริมาณพอดกี ับการจัดจําหนา ยดวยตนเอง
ตวั อยา งที่ 2 นายเขม็ ชายพกิ ารเดนิ ไมไ ด แตน่ังเคล่ือนที่ได ตัดสินใจปลูกหนอไมฝร่ัง
200 ตารางวา (ครง่ึ ไร) โดยมีขอมูลในการระบคุ วามพอดี ดงั น้ี
1. ตองการมีรายไดเพียงวนั ละ 300 บาท ใชเ ลยี้ งตนเอง และคุณแม
2. มที ดี่ ินของตนเอง 2 ไร อยูทา มกลางพ้นื ท่ปี ลูกหนอ ไมฝ รั่ง มีบริษัทจัดจําหนายมารับ
ซือ้ ถึงชุมชนทกุ วนั
3. ถาเริ่มตน ใชพ ้นื ที่ 200 ตารางวาในการผลิตจะพอดีกับสภาพรางกายทําไดส บาย ๆ
4. พ้นื ท่ี 200 ตารางวาสามารถใหผลผลิตไดวันละ 8 – 10 กโิ ลกรมั
5. หนอไมฝร่งั ราคากิโลกรัมละ 40 บาท วันหนึง่ จะมรี ายได 300 – 400 บาท คอ นขา งแนนอน
6. การปฏิบัติการดูแลตนหนอไมฝร่ัง คนปกตินั่งทํา คนพิการจะตองน่ังอยูแลว
การเคล่ือนตัวก็ใชว ิธีการถัดไป จงึ เปนกจิ กรรมทเ่ี หมาะสมทส่ี ุดขณะนี้
ภูมิคุมกัน หมายถึง การกําหนดแนวทางการจัดการปองกันความเสียหาย ไดแก
การออมสะสมทุนเพ่ือปองกันสภาพคลองทางการเงินและเปนทุนขยายกิจกรรม เมื่อไดจังหวะเวลา
ที่สมควรมาถึง การสรางศรัทธาใหลูกคายอมรับไมทอดทิ้งเลิกซื้อขายกับเรา การสรางคุณภาพผลผลิต
ใหล ูกคา เชอ่ื ถือไดว า ผลผลิตทซี่ ้อื มีคุณภาพแนน อน การสรา งความรกั ภกั ดีตอ คนรว มงานใหมีความรูส กึ วา
ทํางานอยูก บั เรามชี ีวติ ปลอดภัยมีอยมู กี ินแนนอน
ความรอบรู หมายถึง เม่อื เราคิดหาเหตหุ าผลวา เราจะทําอะไรแลวคิดตัดสินใจวาควรทํา
เทาไร จะพอดีกับสภาพท่ีเปนจริงและเขาถึงได ดังน้ัน เมื่อตัดสินใจไดและทําจริงเราจําเปนตองเรียนรู
รายละเอยี ดตา ง ๆ แสวงหาความรู ตรวจสอบความรูจนกระจา งบรู ณาการเขา กับประสบการณของตนเอง
สรปุ เปน องคความรูเพอ่ื ใชด ําเนินการจรงิ ได
คุณธรรม หมายถงึ ความคดิ เจตนาท่เี กยี่ วขอ งกับการประกอบอาชีพเปน ไปอยางมคี ุณคา
สอดคลอ งกับศลี ธรรม กฎระเบียบ ขอ กาํ หนด และไมส รางความเดอื ดรอ นแกส ังคม
38
สรุป
ปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง เปนเรอ่ื งของความรูส กึ ความมงุ ม่ัน การรทู ันและเขาใจในส่ิงท่ีจะ
ทาํ คิดสรางสรรคและรับรูโลกกวาง เพ่ือการดํารงชีวิตอยูอยางพอเพียงในสังคม ชุมชนของงาน และกาว
เขาสโู ลกแหง การแขง ขนั ทางเศรษฐกจิ ในระบบทุนนยิ มไดอยางมีสติปญ ญา
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงไมไดปฏิเสธทุนนิยม แตจะใชพลังแหงสติปญญา พัฒนาตนเอง
สังคม ชุมชน รวมกัน สรางทุนนิยมใหม นําพาประเทศเขาสูความเปนมหาอํานาจแหงสันติสุขที่มั่นคง
ยงั่ ยนื
กิจกรรมท่ี 5
ใหผูเรยี นวเิ คราะหการประกอบอาชพี ของตนเอง หรือสัมภาษณภ มู ิปญ ญาในชุมชน วาไดย ดึ หลัก
ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง เปนแนวทางในการประกอบอาชีพหรือไม โดยวิเคราะหใหครบท้ัง 5
องคประกอบ
39
เอกสารหมายเลข 9 : ใบความรู เรือ่ ง การวเิ คราะหตรวจสอบระบบความพรอมในการสรา งอาชีพ
กรอบแนวคิด
องคประกอบของ องคประกอบของ ปฏิสมั พนั ธ ตรวจสอบกับ
เศรษฐกจิ พอเพียง การทาํ อาชพี ทีค่ วรจะเปน สภาพจรงิ
สรุปความพรอ ม
1. เหตุผล 1. ทุน
2. ความพอประมาณ 2. ผลผลิต
3. ภูมคิ มุ กนั 3. ลกู คา
4. ความรอบรู 4. การเรยี นรูพฒั นา
5. คุณธรรม
ตนเอง
ใชตารางสัมพนั ธส องทาง
วิเคราะหความสมั พนั ธ
แผนภมู ิแสดงกรอบแนวคิดการวเิ คราะหต รวจสอบระบบความพรอ มในการสรา งอาชพี
จากแผนภมู ิดังกลาว จะเห็นวา การวิเคราะหตรวจสอบระบบความพรอมในการสราง
อาชีพมภี ารกจิ ท่จี ะตองทํา 2 ข้ันตอน คือ
1. การนาํ องคประกอบของเศรษฐกจิ พอเพยี งและองคป ระกอบการทําอาชพี มาวเิ คราะห
โดยตารางสัมพันธสองทาง เพอ่ื คดิ หาปฏิสมั พันธทเ่ี กิดขึน้ ระหวา งองคป ระกอบ
2. นําปฏิสัมพนั ธท่ีวเิ คราะหไดม าตรวจสอบกับสภาพจริงวา มีอะไรบางท่ียังไมพรอม
แลว สรุปลักษณะความพรอมและสงิ่ ทจ่ี ะตอ งสรางใหเ กดิ ความพรอ ม
การวเิ คราะหร ะบปุ ฏสิ มั พนั ธร ะหวางองคประกอบ
ดวยการนาํ องคประกอบของเศรษฐกิจพอเพียงมาบรรจุในตารางสัมพันธสองทางตาม
แนวตั้งแลว นําองคป ระกอบทางอาชพี มาบรรจุในตารางสมั พันธสองทางตามแนวนอน แลวระบุความคิด
รวบยอดของปฏสิ ัมพันธท่คี วรจะเปน ดงั น้ี
40
ตัวอยาง : การวเิ คราะหความสัมพันธเพอ่ื กาํ หนดความคิดรวบยอดของปฏสิ ัมพนั ธท ีค่ วรจะเกดิ
องคประกอบ
เศรษฐกจิ ของการ 1. ทุน 2. ผลผลติ 3. ลูกคา 4. การเรยี นรูพฒั นา
ตนเอง
พอเพียง ทําอาชพี
A A1 A2 A3 A4
ความมีเหตุผล เอาจากไหน คณุ ภาพเปน เปนใคร ความสามารถ
อยา งไร ขายใหใ คร ยกระดับคุณภาพ
B B1 อยางตอเนอ่ื ง
ความพอประมาณ เทา ไร B2 B3 B4
จะทําเทา ไร ขายแบบไหน ความสามารถที่
C จําเปน ตอ งพัฒนา
ภมู คิ ุมกนั C1 การออม C2 C3 ใหเกดิ มีอะไรบาง
- การสะสมทุน ลูกคายอมรบั ความเชอ่ื ทจ่ี ะได C4
D ผลติ ภัณฑที่ดี ความภกั ดขี อง
ความรอบรู D1 D2 D3 บุคลากรรว มงาน
- แผนธรุ กิจ วธิ ีการผลติ วิธกี ารบริโภค D4
E - แผนการลงทุน - การผลิต
คณุ ธรรม E3 - การตลาด
E1 E2 ผลผลติ ปลอดภัย - การกระจายสินคา
ระเบยี บวนิ ยั การ คุณภาพไดต าม E4
ใชเงิน ขอกําหนด อนรุ กั ษ
สภาพแวดลอม
จากตารางสัมพนั ธสอง ทางเราจะเห็นความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธท้ัง 20 รายการ
ทีผ่ ูเ รยี นผปู ระกอบอาชพี จะตองคิดหาคําตอบในทกุ รายการ (ตั้งแต A1 ไปจนถึง E4) กับสภาพท่ีเปนจริง
ของตนเองแลวจาํ แนกรายการทีม่ ีความพรอม และรายการที่ไมพรอ ม กจ็ ะเปนการตรวจสอบความพรอม
ในการสรางอาชพี จาก 20 คาํ ถาม แลว จัดทําบนั ทกึ สภาพความพรอ มในการสรา งอาชพี
41
ตวั อยาง บนั ทึกความพรอมในการสรางอาชพี การผลติ ผลมะเด่อื ฝรง่ั (Fix) อบแหง
ความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธ สภาพทเ่ี ปนจรงิ
A1 เหตผุ ลเกย่ี วกบั ทนุ : ใชทนุ จากแหลง ใด A1 ทุนจากการออมของตนเอง
B1 ความพอประมาณเกยี่ วกับทนุ : จะตอ งใชเทา ไร B1 เร่ิมตนท่ี 20,000 บาท
C1 ภมู คิ มุ กนั เก่ียวกับทนุ : การออม การสะสม C1 -
D1 ความรอบรูเก่ยี วกบั ทุน : แผนการลงทุน D1 -
E1 คุณธรรมทเ่ี ก่ียวกับทุน : ระเบยี บวนิ ัยการใชเงิน E1 มั่นใจในการฝกอบรมจากครอบครัว และไปรบั
การอบรมสัมมนาเกีย่ วกบั การจดั การทุนแลว
A2 เหตุผลเกย่ี วกับผลผลิต : คณุ ภาพเปนอยา งไร A2 ผลผลิตลกู โตขนาด 6 ลกู /กก. เนอ้ื หวานนุม กลิน่
แบบกุหลาบ
B2 ความพอประมาณเก่ียวกับผลผลิต : จะทําเทา ไร B2 จะทาํ ผลผลติ 2 ไร
C2 ภมู คิ ุมกนั เกีย่ วกบั ผลผลติ : ลกู คายอมรบั C2 -
D2 ความรอบรเู กี่ยวกบั ผลผลติ : วิธกี ารผลติ D2 แสวงหาความรูศ กึ ษาดูงานสรุปองคค วามรูไดแ ลว
E2 คณุ ธรรมเกี่ยวกบั ผลผลติ : คุณภาพไดตาม E2 -
ขอกาํ หนด
A3 เหตุผลเกยี่ วกบั ลูกคา : ขายใหใ คร A3 ขายกับกลุมผรู ักษาสขุ ภาพ
B3 เหตผุ ลเกยี่ วกบั ลูกคา : ขายไดไหม B3 ขายตรงกับผูรักสขุ ภาพ
C2 ภมู คิ ุมกันเกี่ยวกบั ลกู คา : ความเชื่อถือผลติ ภัณฑ C3 มีเอกสารรับรองคณุ ภาพเกษตรอินทรยี ข อง
กรมวิชาการเกษตร
D3 ความรอบรเู กย่ี วกับ : มาตรฐานคณุ ภาพผลผลติ D3 จัดทาํ เอกสารคณุ คา ผลผลติ และวิธกี ารบริโภค
กํากับสนิ คา
E3 คณุ ธรรมเก่ยี วกับลกู คา : ผลผลิตปลอดภัย E3 ใชก ระบวนการเกษตรอนิ ทรยี ไ มใชสารพษิ
A4 เหตุผลเก่ยี วกบั การพฒั นาตนเอง : ความสามารถ A4 -
ยกระดับคณุ ภาพอยา งตอ เน่ือง
B4 ความพอประมาณเกี่ยวกบั การพฒั นาตนเอง : B4 -
ศกั ยภาพทต่ี อ งพฒั นา
C4 ภูมิคมุ กนั เกยี่ วกับการพัฒนาตนเอง : ความภกั ดี C4 มีการพัฒนาทกั ษะการทํางาน มสี วสั ดิการรานคา
ของผูรว มงาน ประกนั ความอดอยาก
D4 ความรอบรเู กย่ี วกบั การพฒั นาตนเอง : การผลิต D4 การขยายพันธุ การบาํ รงุ รักษาตน การแปรรูป
การตลาด ความสัมพนั ธก บั ชุมชน อบแหง (Fix)
E4 คุณธรรมเกย่ี วกับการพฒั นาตนเอง : การอนรุ ักษ E4 กระบวนการเกษตรอนิ ทรยี เ ปนกระบวนการ
ส่ิงแวดลอ ม อนรุ ักษส่ิงแวดลอ มอยแู ลว
42
จากตารางตัวอยาง ทําใหเราทราบวา การเขาสูอาชีพผลิตมะเดื่อฝร่ังอบแหง ยังมีรายการที่ตอง
ดาํ เนนิ การเรยี นรูค ิดเพ่มิ เติม 6 รายการ
สรปุ
การวเิ คราะหต รวจสอบระบบความพรอมในการสรา งอาชีพ เปนกระบวนการวิเคราะห
ดวยตารางสองตาราง เพื่อสรุปความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธระหวางองคประกอบทางเศรษฐกิจ
พอเพียง กับองคประกอบในระบบอาชีพ จากสภาพท่ีเปนจริงของผูประกอบอาชีพจะสะทอนใหรูจัก
ตนเองมองเห็นสภาพทต่ี องเสรมิ เติมใหเ กดิ ความพรอม
กจิ กรรมที่ 6
ใหผูเรียนจัดทําบันทึกความพรอมในการสรางอาชีพท่ีตนเองประกอบอยู หรืออาชีพที่ผูเรียน
ตองการประกอบการมา 1 อาชีพ ตามความคิดรวบยอดของปฏิสัมพันธระหวางเศรษฐกิจพอเพียงกับ
องคประกอบการทําอาชพี (ตง้ั แต A1 ไปจนถึง E4)
43
บทท่ี 3
การพฒั นาตนเองเพอ่ื การขยายอาชีพ
ผลการเรยี นรทู ี่คาดหวงั
ปฏิบัตกิ ารวิเคราะหตนเองและพฒั นาทักษะ การขยายอาชพี ใหเ ปนลกั ษณะนิสยั
ขอบขา ยเน้อื หา
เรอ่ื งท่ี 1 การวิเคราะหทาํ ความเขาใจและรูจ กั ตวั ตนทแี่ ทจรงิ
เรอ่ื งท่ี 2 การพัฒนาทักษะการขยายอาชีพใหเปน ลักษณะนิสัย
สือ่ ประกอบการเรยี นรู
1. เอกสารหมายเลข 10 ใบความรู เรื่อง ตัวตนทีแ่ ทจ ริงของตนเอง
2. เอกสารหมายเลข 11 ใบความรู เร่อื ง การพัฒนาทกั ษะการขยายอาชพี ใหเ ปนลกั ษณะนสิ ัย