11. Hafta E-Kitap Çalışması

6

DİN KÜLTÜRÜ
VE AHLAK

BİLGİSİ DERS
KİTABI

BEGÜM OCAKDAN

3. ÜNİTE
“Zararlı
Alışkanlıklar”

Neler Zararlı
öğreneceğiz? alışkanlıklar

nedir?

Bağımlılık
nedir?

???? Zararlı alışkanlıkların
bireysel ve toplumsal

hayat üzerindeki
etkileri nelerdir?

Bazı Zararlı

Alışkanlıklar

• Bilindiği gibi, insanlık tarihi kadar uzun bir
geçmişe sahip olan ve hemen hemen bütün

dönemlerde ve bütün toplumlarda çok yaygın olarak
görülen bir takım zararlı alışkanlıklar vardır.

• İslam dini, insanlığa yol göstermeyi, onları zulüm ve
kötülüklerden uzaklaştırıp rahat ve huzura

kavuşturmayı amaçlayan bir rahmet dindir. Bu
yüzden içki dâhil sarhoşluk veren tüm içecekleri ve

diğer zararlı alışkanlıkları açık ve kesin bir dille
yasaklamış, insanı bu alışkanlık ve bağımlılığa karşı

aklı ve iradesi ile vereceği mücadelede yalnız
bırakmamış, ona destek olmuştur.

( https://www.balikligol.com/m/zararli-
aliskanliklar-makale,97.html
Prof. Dr. Musa Kazım YILMAZ

Başlıca Zararlı
Alışkanlıklar

Sigara
içmek

Uyuşturucu
kullanmak

Alkollü
içki

içmek

Kumar
oynamak

1.Alkollü İçki İçmek:

2.Uyuşturucu Kullanmak:

•Akıl ve irade sahibi olmak insanı diğer varlıklardan ayıran
en temel özelliklerdir. Akıl, insanın iyi ile kötüyü ayırt

etmesini; irade ise iyi ile kötü arasında tercih yapmasını
sağlar. Akıl ve iradenin sağlıklı kullanılamaması

durumunda kişi yaratılış amacına uygun hareket edemez.
Akıl, can, mal, nesil ve din korunması gereken

değerlerdendir. İslam dininde bu değerlere zarar veren her
türlü davranış yasaklanmıştır.

•Uyuşturucu maddeler sağlığa zararlı olan şeyler arasında yer
alır. Genellikle beyin sağlığını olumsuz bir şekilde etkiler.
•Alkol ise bireylerin yaşam standartlarının olumsuz
etkilenmesine neden olur.

(https://www.balikligol.com/m/zararli-aliskanliklar-
makale,97.html

Prof. Dr. Musa Kazım YILMAZ / Zararlı Alışkanlıklar
Makalesi)

Bağımlılık Nedir?


•Genel tanımıyla bağımlılık, haz veren ve içsel huzursuzluktan
uzaklaşmayı sağlayan bir davranışın yaratmış olduğu olumsuz sonuçlara
rağmen kontrolün kaybedilmesiyle birlikte sürekli olarak gerçekleştirilme
halidir. Psikiyatride tanımlanan bağımlılık türleri madde kullanımına bağlı
bağımlılık (alkol, tütün, kafein, uyuşturucu maddeler) ve kumar
bağımlılığı olarak sınıflandırılmaktadır.




•Bağımlılığın Belirtileri Nelerdir?



• Belirli bir davranışın gerçekleştirilmesi ya da belirli bir maddenin
kullanımı ile ilgili yoğun isteği bastıramamak.

• Belirli bir davranışın yapılmadığı ya da kullanılmadığı zamanlarda
gerginlik hissetmek.

• Davranışın gerçekleştirilmesinin ya da maddenin kullanımının ardından
haz duyma ve rahatlama hissi yaşamak.

• Kendini kontrol etmeye çabalarında, bağımlılık geliştirilen
maddeyi/davranışı azaltma veya bırakma girişimlerinde başarısız olmak.
• Yaşamındaki görevler ve sosyal ilişkilerle ilgili çok önemli işlere dahi

odaklanamamak.
• Maddenin kullanılmadığı/davranışın gerçekleşmediği durumlarda yoğun

huzursuzluk ve
rahatsızlık hissedilmesi
• Kullanılan maddeye karşı zamanla tolerans geliştirmek: Gittikçe daha
sık aralıklarla ve daha
yüksek miktarlarda kullanmaya ihtiyaç duymak.




(https://altinbasedutrstorage.blob.core.windows.net/altinbasedutrb

lob/771a821f_Bağımlılık.pdf

Gizem Bodur Atalay Uzm. Klinik Psikolog / Bağımlılık Makalesi)

Maddi Ruh ve
zarara beden
uğratır. sağlığını
bozar.

BİREYSEL
ZARARLAR

İradeyi Güvenirliği
zayıflatır. zedeler.

Aile huzurunu bozar.
Güven ve huzur ortamı bozulur.

Sosyal ilişkileri zedeler.

TOPLUMSAL ZARARLAR

Ülke ekonomisine zarar verir.

Suç oranları artar. Haksız kazanca yol açar.

• “Ey iman edenler! (Aklı örten) içki (ve
benzeri şeyler), kumar, dikili taşlar ve
fal okları ancak, şeytan işi birer
pisliktir. Onlardan kaçının ki kurtuluşa
eresiniz. Şeytan, içki ve kumarla, ancak
aranıza düşmanlık ve kin sokmak; sizi
Allah'ı anmaktan ve namazdan
alıkoymak ister. Artık vazgeçiyor
musunuz?”
(Maide suresi, 90-91. ayetler.)

• "Sarhoşluk veren her içki haramdır.”





• "İçkiden sakınınız. Çünkü içki bütün
kötülüklerin
anasıdır.”



(Buhârî, Eşribe, 4.)



(Nesâî, Eşribe, 44.)

3. Sigara:

Sigara tıpkı içki gibi, gençleri zararlı bir alışkanlığa
sürükleyebilecek bir maddedir. İnsanlar tarafından
yüzyıllardır kullanılmasına rağmen günümüzde uygarlığın
gelişimi, stres doğuran olayların artması ile tüketimi
fazlalaşmıştır. Devamlı sigara içen kişilerde, tıpkı alkol ve
uyuşturucu madde bağımlılığında olduğu gibi fizyolojik bir
bağımlılık yerleşmektedir. Alışkanlığa neden olan nikotin
tütün bitkisinin yapraklarında bulun- maktadır. Sigaranın
içerdiği diğer maddeler karbonmonoksit ve katrandır.
Karbonmonoksit zehirli bir gaz olup, beyinde ve vücut
dokularında oksijeni azaltır. Katran, kanser yapıcı maddeleri
taşır. Akciğer ve sol- unum sistemine zararlıdır. Sigaranın
içerdiği bu mad- deler, sigaranın yanan ucundaki dumanda da
bulunduğu gibi, sigara içmediği halde, sigara içenlerin
yanında bulunan kişileri de pasif sigara içici durumunda olum-

suz etkilemektedir.
(https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/198169

Arş. Gör. Melek ÖZER)

(https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_03/31020007_aile_tYtY
n_baYmlYlYY_kitap_iYeriYi.pdf)

(https://orgm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2018_03/31020007_aile_tYtY
n_baYmlYlYY_kitap_iYeriYi.pdf)

4. Kumar Oynamak:

Şans ve becerinin birlikte veya tek başına söz konusu
olduğu bir olay yahut yarışmanın ya da belirsiz bir
olayın sonucu üzerine bahse tutuşma ve bu yolla
kazanç elde etme” şeklinde tanımlanabilen kumar,

türü ve şekli toplumlara ve dönemlere göre değişiklik
gösterse de esas itibariyle haksız kazanç, mal ve

zaman israfı, irade zafiyeti ve toplumsal çözülme gibi
bir dizi olumsuzluğa yol açtığı için dinler ve temel
ahlâk öğretileri tarafından yasaklanmış ve

kınanmıştır. İslâm dininin temel yasaklarından biri de
kumar yasağıdır.

Rasûlüm! Sana içki ve kumarın hükmünü
soruyorlar. Şöyle de: “Onlarda büyük bir günah
ve zarar, bununla birlikte insanlar için birtakım

faydalar da vardır; fakat günah ve zararları
faydalarından daha büyüktür.” Yine sana Allah
yolunda neyi harcayacaklarını soruyorlar. De ki:

“İhtiyaç fazlası olup kolayınıza geleni verin.”
Allah, etraflıca düşünesiniz diye size âyetleri

böylece açıklıyor.

(Bakara/ 219. Ayet)

PSİKOLOJİK DİĞER
SORUNLARA YOL BAĞIMLILIKLARA
KOLAYCA BULAŞMA
AÇAR.

İHTİMALİ
KUVVETLENİR.

AİLESİNE VE KUMARIN MENFAAT VE KAZANMA
ÇEVRESİNE KARŞI ZARARLAR HIRSI BÜTÜN TOPLUMSAL
SORUMLULUKLARINI
YERİNE GETİRMEZ. I İLİŞKİLERE YANSIR.


FİZİKÎ ZARARLARLA
NETİCELENEBİLECEK TOPLUMSAL AHLÂK
YARA ALIR.
KARMAŞIK BİR

İLİŞKİLER AĞINA

DAHİL OLUR.

AİLEDEKİ GÜVEN AİLEDE MADDİ KAYBA YOL
ORTAMI KAYBOLUR. AÇAR VE BU KAYIPLAR
YÜZÜNDEN PSİKOLOJİK,

AİLEVÎ VE TOPLUMSAL

SORUNLAR ORTAYA ÇIKAR

ETKİNLİK YAPALIM

Aşağıdaki etkinlikte “Zararlı Alışkanlıklar‘ın

bireysel ve toplumsal zararlarını ilgili kutucuklara

yazalım.

1. 2.

Beyin ve sinir sistemini Hırsızlık gibi
etkiler. suç oranlarını arttırır.
3.
4.
Trafik kazalarının
artmasına neden Devlet ekonomisine
zarar verir.
olur. 6.

5. Ruh ve beden
sağlığını bozar.
Aklı doğru
kullanmasına engel

olur.

BİREYSEL TOPLUMSAL
ZARARLARI ZARARLARI

DEĞERLENDİRME
SORULARI

1) Aşağıdaki zararlı alışkanlıkların hangisi doğrudan haksız
kazanç elde edilmesine neden olur?

A) Uyuşturucu B) Kumar C) Sigara D) İçki

2)“Ey iman edenler! İçki, kumar, dikili taşlar(putlar), fal okları
şeytan işi iğrenç şeylerdir. Bunlardan kaçının ki kurtuluşa
eresiniz.’’ (Mâide suresi, 90. ayet) Bu ayetten

I. Falcılık, kumar gibi işler emeksiz para kazanma yollarıdır.
II. Şeytan, insanın kötü alışkanlık edinmesini istemektedir.
III. Mümin, Allah’ın hoşlanmadığı işlerden uzak durmalıdır.

sonuçlarından hangilerine ulaşılabilir?
A) Yalnız I. B) Yalnız III. C) I ve II. D)II ve III

3)Peygamberimizin ifadesine göre aşağıdakilerden hangisi
“bütün kötülüklerin anası” dır?



A) Hırsızlık yapmak B) İçki içmek C) Kumar oynamak D) Sigara
içmek

4)“Her sarhoş edici haramdır. Çok içildiği zaman sarhoş eden şeyin
azı da haramdır.”
Bu hadisten,

I. Sarhoş eden her içecek haramdır.
II. Çoğu haram olanın azı da haramdır.
III. Bir şeyin haram olması için Kur’an’da geçmesi şarttır.
ilkelerinden hangileri çıkarılamaz?

A )Yalnız I. B) Yalnız III.
C) I ve II. D) II ve III

5)İslam; aklı, canı, nesli, malı ve dini korumayı amaçlayan bir
dindir.

Buna göre alkol ve uyuşturucu, aşağıdakilerden hangisine
diğerlerinden önce zarar verir?
A) Akla B) Dine C) Cana D) Nesle

6)“Ey İman edenler! Mallarınızı aranızda haksızlıkla değil,
karşılıklı rıza ile yapılan ticaretle yiyin, haram yiyerek kendinizi

mahvetmeyin. Allah şüphesiz ki size merhamet eder.” (Nisa
suresi, 29. ayet)



Bu ayetten aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
A) Alışveriş, ahlaka ve hukuka uygun olarak yapılmalıdır.
B) Haksızlık yapan kendisine zarar verdiğini bilmelidir.
C) Kazanç getirmeyen alışverişten uzak durulmalıdır.
D) Hiç kimse hakkı olmayan mala göz dikmemelidir.

7)Bağımlılık yapan maddeler bireyde, toplumda ve bütçede pek çok
zarara yol açar.

Buna göre madde bağımlılığıyla ilgili aşağıdaki sonuçların
hangisine ulaşılamaz?

A) Ailelerin dağılmasının önemli nedenlerinden biridir.
B) Suçların yaygınlaşmasına yol açan etkenlerden biridir.
C) Toplumun güvenlik endişesinin artmasının bir sebebidir.
D) Olumsuz etkileri ve zararları kullanan kişilerle sınırlıdır.