The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

หนังสือเรียนวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Supennapa Khottham, 2023-02-16 23:15:18

ร้อยเรียงหลักภาษาไทย

หนังสือเรียนวิชาพื้นฐาน ภาษาไทย ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๕

๑.ระดับภาษามีกี่ระดับ ก. ๓ ระดับ ข. ๔ ระดับ ค. ๕ ระดับ ง. ๖ ระดับ ๒. ภาษาระดับพิธีการ ใชเนื่องในโอกาสใด ก. การประชุมกลุมหรืออภิปราย ข.การกลาวรายงานในพิธีมอบปริญญาบัตร ค.การเขียนจดหมายระหวางเพื่อน ง.บทความในหนังสือพิมพ ธุรกิจระตาง ๆ ๓. เฮอ! เซ็ง เงินทองก็ไมคอยจะมี จากขอความเปนภาษาในระดับใด ก. ภาษาระดับทางการ ข. ภาษาระดับกึ่งทางการ ค. ภาษาระดับไมเปนทางการ ง. ภาษาระดับกันเอง ๔. ขอใดอธิบายความหมายของระดับภาษาไดชัดเจนที่สุด ก. การใชภาษาเปนเครื่องมือสื่อสารความรู ความคิด ความรูสึก ข. การใชภาษาตามสัมพันธภาพของบุคคลโดยคํานึงถึงกาลเทศะ ค. การใชภาษาแบบเปนทางการ ง. การใชภาษาแบบไมเปนทางการ ๕. ขอใดใชภาษาระดับทางการไดถูกตอง ก.คลอดบุตร ข. เผาศพ ค. ทิ้งจดหมาย ง. ตีตรา ๖. คําในขอใดมักจะใชในภาษาระดับสนทนาและระดับกันเองเทานั้น ก. อยางนั้น อยางนี้ อยางไร ข. บริโภค รับประทาน เสวย ค. กระผม ง. ฉัน กัน เรา แบบทดสอบบทที่ ๓ คําชี้แจง ๑. ขอสอบเปนปรนัย จํานวน ๒๐ ขอ ใชเวลาทําขอสอบ ๓๐ นาที ๗. ภาษาในขอใดที่ใชสื่อสารกันในตลาดรานคา ก. หมอนั่นพูดบานนํ้าลายอยูคนเดียว ข. เขาถูกฆาตายหนาโรงภาพยนต ค. บุคคลเหลานั้นประพฤติตนไมเรียบรอย ง. ชายคนนั้นไดแตนั่งซึมดื่มสุราตลอดทั้งวัน ๘. คําในขอใดไมใชภาษาที่ใชในระดับทางการ ก. สุนัข สุกร ข. โรงหนัง แสตมป ค. โรงภาพยนต ดวงตราไปรษณีย ง. รถประจําทาง หนังสือรับรอง ๔๖


๙. ขอ ใ ด ใ ชภ า ษ า ร ะ ดั บ ส น ท น า ม า ก ที่ สุ ด ก. ก า ร ป ร ะ ชุ ม ก ลุม ห รื อ อ ภิ ป ร า ย ก ลุม ข. ก า ร พู ด จ า กั น ร ะ ห วา ง บุ ค ค ล ภ า ย ใ น ค ร อ บ ค รั ว ค. ก า ร เ ขี ย น จ ด ห ม า ย ร ะ ห วา ง เ พื่ อ น ง. ก า ร เ ปด ป ร ะ ชุ ม รั ฐ ส ภ า ๑ ๐. ขอ ใ ด ใ ชภ า ษ า ร ะ ดั บ ท า ง ก า ร ก. น า ย ก รั ฐ ม น ต รี กํ า ลั ง บ ร ร ย า ย เ รื่ อ ง เ ศ ร ษฐ กิ จ ไ ท ย ใ น ปจ จุ บั น ข. คื น นี้ ฉั น ค ง ตอ ง ไ ป ง า น ศ พ ข อ ง พอ เ พื่ อ น นะ ค. เ ด็ ก วั ย รุน ส มั น นี้ ช อ บ โ ท ร ศั พ ท คุ ย กั บ เ พื่ อ น ง. พอ ค ง จ ะ ก ลั บ บา น ดึ ก ห นอ ย เ พ ร า ะ ตอ ง ไ ป รว ม ง า น แ ตง ง า น ลู ก นอ ง ที่ บ ริ ษั ท ๑ ๑. ขอ ใ ด ใ ชถอ ย คํ า สื่ อ ค ว า ม ห ม า ย ไ ดเ ห ม า ะ กั บ บุ ค ค ล ก. ข อ บ คุ ณ นั ก เ รี ย น ม า ก น ะ ค ะ ที่ ตั้ ง ใ จ เ รี ย น ข. ข อ เ ชิ ญ บ ร ร ท ม ไ ดแ ลว ดึ ก ม า ก แ ลว ค. อ า จ า ร ยค ะ ก รุ ณ า อ ธิ บ า ย ก า ร บา น ขอ นี้ใ หห นอ ย คะ ง. พ ร ะ ค รู วิ สุ ท ธิไ ด รั บ เ ชิ ญ ไ ป แ ส ด ง ป า ฐ ก ถ า ธ ร ร ม ที่ โ ร ง เ รี ย น ๑ ๒. ร ะ ดั บ ภ า ษ า ที่ ใ ชใ น ก า ร สื่ อ ส า ร นั้ น ขึ้ น อ ยูกั บ ขอ ใ ด ก. ตั ว ส า ร ข. ผูสง ส า ร ค. ผู รั บ ส า ร ง. ตั ว บุ ค ค ล แ ล ะ โ อ ก า ส ๑ ๓. ขอ ใ ด เ ปน ก า ร พู ด ที่ ไ มเ ปน ท า ง ก า ร ก. ก า ร พู ด โ ฆ ษ ณ า สิ น คา ข. ก า ร ก ลา ว คํ า ป ร า ศ รั ย ค. ก า ร ก ลา ว ส ดุ ดี ง. ก า ร ก ลา ว ร า ย ง า น ๑ ๔. ขอ ใ ด ใ ชภ า ษ า ร ะ ดั บ ท า ง ก า ร ก. ห ว ย บ น ดิ น เ ปน ที่ นิ ย ม กั น ม า ก ข. โ ท ร ทั ศ นชอ ง เ จ็ ด สี มี ร า ย ก า รใ ห มห ล า ย ร า ย ก า ร ค. ก า ร จ ร า จ รใ น ทา อ า ก า ศ ย า น ด อ น เ มื อ ง คั บ คั่ ง ม า ก ง. ส ถ า นี ตํ า ร ว จ ด อ น เ มื อ ง อ ยูใ ก ล กั บ ส ถ า นี ร ถ ไ ฟ ด อ น เ มื อ ง ๔ ๗


๑๕. พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัว.....พระราชดําเนินเปน......ประธาน....รดพระนังคัลแรกนาขวัญ ก. เสด็จ องค พิธี ข. เสด็จ องค พระราชพิธี ค. ทรงเสด็จ องค พิธี ง. ทรงเสด็จ องค พระราชพิธี ๑๖. พระบาทสมเด็จพระเจาอยูหัวถายรูป ใชคําราชาศัพทวาอยางไร ก. ทรงภาพ ข. ทรงรูป ค. ทรงถายรูป ง. ทรงถายภาพ ๑๗. ขอใดเปนราชาศัพทของคําวา”เดิน” ก. ทรงเดิน ข. ทรงพระราชดําเนิน ค. ทรงพระดําเนิน ง. เสด็จพระดําเนิน ๑๘. พระสุธารสหมายถึง ก. นํ้าชา ข. นํ้าดื่ม ค. นํ้าหวาน ง. นํ้าผลไม ๑๙. คําวา”หลาน” ใชคําราชาศัพทวา ก. พระสุนิสา ข. พระชามาดา ค. พระราชนัดดา ง. พระราชปนัดดา ๒๐. เวลาขานรับพระมหากษัติยควรใชคําใด ก. พระพุทธเจาขาขอรับ ข. ขอรับกระหมอม ค. เพคะกระหมอม ง. คะเพคะ ๔๘


บทที่ ๔ การแตงบทรอยกรอง บทรอยกรอง เปนคําประพันธที่ถูกรอยเรียงขึ้น โดยมีลักษณะ บังคับในการแตง เรียกวา "ฉันทลักษณ" มีการกําหนดจํานว นคํา คําเอก คําโท สัมผัสตามลักษณะของ บทรอยกรองประ เภทตางๆ ไดแก โคลง ฉันท กาพย กลอน ราย การรูจัก ลักษณะ ประเภท และฉันทลักษณจะชวยใหแตงบทรอยกรอง ไดถูกตองและไพเราะ แตงบทรอยกรอง (ท ๔.๑ ม.๔-๖/๔) ตัวชี้วัด แตงบทรอยกรองประเภท กาพย โคลง ราย และฉันท์ สาระการเรียนรูแกนกลาง


๑. ลักษณะบังคับ ๙ ประการ ของบทรอยกรอง ๑) พยางค คือ เสียงที่เปลงออกมาครั้งหนึ่งๆ จะมีความหมายหรือไมมีก็ได การนับพยางคขึ้นอยูกับลักษณะบังคับ ของรอยกรองแตละชนิด เชน ในการแตรอยกรองประเภทฉันทถือวาพยางค คือ คํา แตในการแตงรอยกรอง ประเภทอื่น อาจนับรวม ๒ พยางคเปน ๑ คําได เชน วจี ตลาด สนอง เปนตน ๒) คณะ คือ ขอกําหนดของรอยกรองแตละชนิดวาจะตองมีจํานวนคํา จํานวนวรรค จํานวนบาท จํานวนบทเทาใด เชน กลอนแปด กําหนดวา ๑ บทมี ๒ บาท ๑ บาทมี ๒ วรรค ๑ วรรคมี ๘ คํา เปนตน ๓) สัมผัส คือ ลักษณะบังคับใหใชคําคลองจองกัน มี ๒ ชนิด ดังนี้ ๓.๑) สัมผัสบังคับ หรือสัมผัสนอก คือ ตําแหนงบังคับการสงสัมผัสกันระหวางวรรคระหวางบท ของรอยกรองทุกประเภท โดยกําหนดใชคําที่ประสมดวยสระ และมาตราสะกดเดียวกันในการรับสงสัมผัส ดังบทประพันธ์ ตัวอยาง แลวสอนวาอยาไวใจมนุษยมันแสนสุดลึกลํ้าเหลือกําหนด ถึงเถาวัลยพันเกี่ยวที่เลี่ยวลด ก็ไมคดเหมือนหนึ่งในนํ้าใจคน มนุษยนี้ที่รักอยูสองสถาน บิดามารดารักมักเปนผล ที่พึ่งหนึ่งพึ่งไดแตกายตน เกิดเปนคนคิดเห็นจึงเจรจา (พระอภัยมณี : สุนทรภู) ๓.๒) สัมผัสใน คือสัมผัสภายในวรรด ซึ่งจะมีหรือไมมีก็ได ไมไดกําหนดใหเปนสัมผัสบังคับ แตหากมี จะชวยทําใหบทรอยกรองมีความไพเราะมากยิ่งขึ้น สัมผัสที่เกิดภายในวรรค อาจเปนสัมผัสสระ คือ คําที่ประสมดวยสระและมาตราตัวสะกดเดียวกันหรืออาจเปนสัมผัสอักษร คือ คําที่ใชพยัญชนะตน ตัวเดียวกันหรือเสียงเดียวกัน โดยไมคํานึงถึงสระและตัวสะกด เชน ต--ตก ตํ่า แตก ดาน ตอน ตื่น เตน ดังบทประพันธ เจาของตาลรักหวานขึ้นปนตน ระวังตนตีนมือระมัดมั่น เหมือนคบคนคําหวานรําคาญครัน ถาพลั้งพลันเจ็บอกเหมือนตกตาล (นิราศพระบาท : สุนทรภู) สัมผัสสระ ตาล - หวาน, หวาน-คาญ, คํา-รํา, อก-ตก สัมผัสอักษร ตน -ตีน, มือ-มัด- มั่น, คบ-คน-คํา-คาญ พลั้ง-พลัน, ตก-ตาล ๕๐


๔) คําครุ คําลหุ คือ ดําที่มีเสียงหนักและเสียงเบา บังคับใชในบทรอยกรองประเภทฉันท ๔.๑) คําครุ มี ๓ ลักษณะ ดังนี้ ๑. คําที่ประสมดวยสระเสียงยาวในแม ก กา เชน มาลี ศรีโสภา ๒. คําที่มีตัวสะกด เชน นอง รัก นักเรียน พากเพียร เขียน อาน ๓. คําที่ประสมดวยสระอํา ใอ ไอ เอา เชน นํ้า ใจ ไม เมา ๔.๒) คําลหุ มี ๒ ลักษณะ ดังนี้ ๑. คําที่ประสมดวยสระเสียงสั้นในแม ก กา เชน มะลิ เอะอะ ๒. คําที่ประสมดวยสระอํา อาจเปนไดทั้งคําครุและลทุ ในกรณีดําที่ประสมดวยสระอํา เปนพยางคหนา ของคํา ๒ พยางค ใชเปนคําลหุได เชน ตําบล ทํานอง สําแดง ๕) คําเอก คําโท คือ คําที่บังคับใชรูปวรรณยุกตเอกและโท ในตําแหนงที่กําหนดไวในบทรอยกรอง ประเภทโคลง และราย ๑. คําเอก คือ ดําหรือพยางคที่มีรูปวรรณยุกตเอก เชน ไม ใช ที่ ปา นุม ๒. คําโท คือ ดําหรือพยางคที่มี รูปวรรณยุกตโท เชน ฟา ให นํ้า บาน ๓. คําเอกโทษ คือ คําโทที่เขียนโดยใชรูปวรรณยุกดเอก เชน "ทาโขลงโขลงชางคาม ตามโขลง"(ขาม-คาม) ๔. คําโทโทษ คือ คําอีกที่เขียนโดยใชรูปวันในยุคโทร เชน ใครติสิใครเสอ หอนรูสีสา” (เซอ -เสอ) ๖) คําเปน คําตาย เปนลักษณะบังคับที่ใชในการแตง โคลง รายและกลบท โดยเฉพาะโคลงสี่สุภาพใช คําตายแทนคําเอกได ๖.๑) คําเปน มี ๓ ลักษณะ ดังนี้ ๑. คําหรือพยางคที่ประสมสระเสียงยาวใน แม ก กา เชน มา ดี สี ฟา ๒. คําที่มีมาตราตัวสะกด แมกง กน กม เกย เกอว เชน กางเกง ลนลาน จุมจิ๋ม วุ้ยวาย แวววาว ๓. คําที่ประสมดวยสระเสียงสั้น อํา ไอ ใอ เอา เชน ดําขํา ไปไหน ใจใหญ ๖.๑) คําตาย มี ๒ ลักษณะ ดังนี้ ๑. คําหรือพยางคที่ประสมสระเสียงสั้นใน แม ก กา' เชน เอะอะ เลอะเทอะ ๒. คําที่มีมาตราตัวสะกด แมกก กด กบ เชน ยึกยัก อึดอัด ซุบซิบ พบรัก ๗) เสียงวรรณยุกต คือ เสียงสามัญ เสียงเอก เสียงโท เสียงตรี และเสียงจัตวาที่กําหนดใชในบทกลอน ซึ่งถือวา เสียงวรรณยุกดเปนสิ่งจําเปนในการเขียนกลอนใหไพเราะตองรูวาคําทายวรรคใดนิยมใชหรือไมนิยมใชเสียงวรรณ ยุกตใด ๘) คํานํา คือ คําขึ้นตนสําหรับรอยกรองบางประเภท เชน กลอนบทละคร กลอนสักวา กลอนดอกสรอย กลอนเสภา โดยทุกประเภทมีลักษณะบังคับเชนเดียวกับกลอนสุภาพ ๕๑


กลอนบทละคร มีลักษณะบังดับเชนเดียวกับกลอนสุภาพ วรรคหนึ่งมี ๖-๙ ดํา แตนิยมใชเพียง ๖-๘ คํา จึง จะเขาจังหวะรองและรําโดยจะขึ้นตันบทวาเมื่อนั้นบัดนั้นเปนตน ตัวอยางเชน บัดนั้น นายทัพรับสั่งใสเกศา ตางคนตางขับโยธา ทั้งกองหนุนกองหนาประดัง เรงพลพาชีตีกระหนาบ ตัวนายชักดาบออกไลหลัง ทนายปนยิงปนตึงตัง เสียงดังครื้นครั่นสนั่นดง (อิเหนา : พระราชนิพนธ์ใน ร.๒) กลอนสักวา มีลักษณะบังคับดลายกลอนสุภาพตางกันที่ตองขึ้นตนวา สักวา และจบลงดวยคําวา เอย คณะของ กลอนสักวาบทหนึ่งมี ๔ คํากลอน หรือ ๘ วรรค * วรรคแรกหรือวรรคสดับจะใชคําขึ้นตนแตกตางกันออกไปตามประเภทของรอยกรอง แตวรรคอื่น ๆ กําหนด สัมผัสบังคับเหมือนกัน ตัวอยางเชน สักวาหวานอื่นมีหมื่นแสน ไมเหมือนแมนพจมานที่หวานหอม กลิ่นประเทียบเปรียบดวงพวงพะยอม อาจจะนอมจิตโนมดวยโลมลม แมนลอลามหยามหยาบไมปลาบปลื้ม ดังดูดดื่มบอระเพ็ดตองเข็ดขม ผูดีไพรไมประกอบชอบอารมณ ใครฟงลมเมินหนาระอาเอย (สักวาหวานอื่นมีหมื่นแสน : พระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงบดินทรไพศาสโสภณ) วังเอยวังเวง ฝูงวัวควายผายลาทิวากาล ตะวันลับอับแสงทุกแหงหน ทิ้งทุงใหมืดมัวทั่วมณฑล หงางเหงงยํ่าคํ่าระฆังขาน คอยคอยผานทองทุงมุงถิ่นตน ชาวนาเหนื่อยออนตางจรกลับ และทิ้งตนตูเปลี่ยวอยูเดียวเอย (รําพึงในปาชา : พระยาอุปกิตศิลปสาร) กลอนดอกสรอย บทหนึ่งมี ๘ วรรค วรรคละ ๗-๘ คํา วรรคแรกมี ๔ ดํา โดยคําที่ ๑ และคําที่ ๓ เปนคําเดียวกัน สวน คําที่ ๒ จะตองเปนคําวา เอย และตองจบลงดวยคําวา เอย เสมอ ตัวอยางเชน กลอนเสภา มีลักษณะบังคับเชนเดียวกับกลอนสุภาพ ใชคําขึ้นตันวา ครานั้น จะกลาวถึง เปนตน ตัวอยางเชน ครานั้นขุนแผนแสนสนิท เยื้องยางตามนางเขาหองใน แลเห็นนวลนองเจารองไหเสกนํ้าประพรมชโลมพักตร คอยทาชาผิดหามาไมสลดใจสงสารวันทองนัก ลมจับหลับไปยังมึนหนัก ดวยพระเวทวิเศษศักดิ์ประสิทธิ์ (เสภาเรื่องขุนชางขุนแผน : พระราชนิพนธใน ร. ๒) ๕๒


กาพยเปนคําประพันธที่แตงงายมีลักษณะคลายฉันทแตไมบังคับ ครุ ลหุ กาพยที่นิยมใช มี ๓ ชนิด คือ กาพยยานี ๑๑ กาพยฉบัง ๑๖ และกาพยสุรางคนางค ๒๘ ๒.๑ กาพยยานี ๑๑ ลักษณะฉันทลักษณของกาพยยานี ๑๑ ๑) คณะ ๑. กาพยยานี ๑๑ หนึ่งบทมี ๔ วรรค หรือ ๒ บาท บาทแรก เรียกวา บาทเอก และบาทที่ ๒ เรียกวา บาทโท ๒. บาทหนึ่งมี ๒ วรรค วรรคหนามี ๕ คํา วรรคหลังมี ๖ คํา ๒) เสียง คําสุดทายของบท หามใชดําตาย และคําที่มีรูปวรรณยุกต ๓) สัมผัส กําหนดสัมผัสในบท ๒ แหง และสัมผัสระหวางบท ๑ แหง คือ ๑. คําทายของวรรคหนาสัมผัสกับคําที่ ๑, ๒ หรือ ๓ ของวรรคหลังในบาทเอก ๒. คําทายของบาทเอก สัมผัสกับคําทายของวรรคหนาในบาทโท ๓. คําทายของบทแรก สัมผัสกับคําทายของบาทเอกในบทตอไป แผนผังและตัวอยางกาพยยานี ๑๑ ๙) คําสรอย คือ คําที่ใชลงทายวรรคทายบาท เพื่อความไพเราะในการเอื้อนเสียงหรือเพิ่ม ขอความใหสมบูรณ ใชเปนคําถาม ใชเพื่อใหครบความ สวนมากจะใชเฉพาะโคลงกับราย เชน เอย แล แฮนา เทอญ ตัวอยางเชน ตีนงูงูไซรหาก เห็นกัน นมไกไกสําคัญ ไกรู หมูโจรตอโจรหัน เห็นเลห กันนา เชิงปราชญฉลาดกลาวผู ปราชญรูเชิงกัน (ประชุมโคลงโลกนิติ : สมเด็จฯ กรมพระยาเดชาดิศร) ๒. การแตงคําประพันธประเภทกาพย์ พระเสด็จโดยแดนชล กิ่งแกวแพรวพรรณราย นาวาแนนเปนขนัด เรือริ้วทิวธงสลอน ทรงเรือตนงามเฉิดฉาย พายออนหยับจับงามงอน ลวนรูปสัตวแสนยากร สาครลั่นครั่นครื้นฟอง (กาพยเหเรือ : เจาฟาธรรมธิเบศร) ๕๓


คำ เเนะนำ ในการเเต่งกาพย์ยานี ๑๑ ๑. คําที่รับสัมผัสไมนิยมใชดําที่มีเสียงเดียวกับคําที่สงสัมผัส ถึงแมจะเขียนตางกัน เชน สาน-สาสน-ศาล-สาร เปนตน ๒. ในการแตงกาพยยานี ๑๑ ไมมีขอบังคับเสียงวรรณยุกต หรือรูปวรรณยุกต แตสวนใหญจะนิยมใชเสียง วรรณยุกตสามัญและจัตวา ในคําสุดทายของบาทโท เสียงตรี เสียงเอกก็มีบางแตไมคอยนิยม ๓. คําสุดทายของบท ไมนิยมใชคำ ตายหรือคําที่มีรูปวรรณยุกต ๔. กาพยยานี ๑๑ เหมาะกับเนื้อหาที่เปนพรรณนาโวหาร เชน พรรณนาความรูสึกความรัก และความงาม ๕. สัมผัสใน คือ สัมผัสภายในวรรเปนสัมผัสไมบังคับจะมีหรือไมมีก็ได ไมถือเปนขอบังคับ และไมเครงครัด มากนัก แตถามีจะทําใหทํานองไพเราะสละสลวยยิ่งขึ้น ๒.๒ กาพยฉบัง ๑๖ ลักษณะฉันทลักษณของกาพยฉบัง ๑๖ ๑) คณะ กาพยฉบัง ๑๖ หนึ่งบท มี ๓ วรรค วรรคแรก ๖ ดํา วรรคที่สอง ๔ คํา และวรรคทาย ๖ คํา ๒) เสียง นิยมใชเสียงสามัญและเสียงจัตวาเปนคําสงสัมผัสและคําทายวรรค ๓) สัมผัส สัมผัสมีระหวางวรรค ๑ แหง และสัมผัสระหวางบท ๑ แหง สัมผัสระหวางวรรค คําทายวรรคแรกสัมผัส กับคําทายวรรคที่สอง สัมผัสระหวางบท คําทายวรรคของบทแรก สัมผัสกับคําทายวรรคแรกของบทตอไป แผนผังและตัวอยางกาพยฉบัง ๑๖ ชายใดไมเที่ยวเทียวไป มิอาจประสบพบสุข ชายใดอยูเหยาเนาทุกขก็ชื่อวาชั่วมัวเมา ทุกแควนแดนไพร ไมดนชนชุก (นิทานเวตาล : น.ม.ส.) ๕๔


คําแนะนําในการแตงกาพยฉบัง ๑๖ ๑. กาพยฉบังมีลีลาคึกคัก โลดโผน และสงางามกวากาพยยานี โบราณนิยมใชแตงบทพากยโขน บทสวดมนต์ การตอสู ถาเปนนิยาย นิทาน ก็ใชเปนบทพรรณนาโวหารที่ตองการใหลีลา ดังกลาว ปจจุบันนิยมใชเขียนบทสดุดีและบทปลุกใจ ๒. ดวามไพเราะของกาพยฉบังขึ้นอยูกับเสียงสัมผัสใน มักจะเพิ่มในวรรคเปนคู ๆ ทุกวรรคทั้งสัมผัสสระและสัมผัสอักษร ๓. คําสุดทายของบทนิยมใชเสียงวรรณยุกตสามัญและจัตวา สวนวรรณยุกตอื่นไมนิยมใชและพบไมบอยนัก ๔. กาพยฉบัง ๑๖ ไมบังคับสัมผัสระหวางวรรคที่ ๒ กับวรรคที่ ๓ จะมีหรือไมมีก็ได ๒.๓ กาพยสุรางคนางค ๒๘ ลักษณะฉันทลักษณของกาพยสุรางคนางค ๒๘ ๑) คณะ กาพยสุรางคนางค ๒๘ บทหนึ่งมี ๗ วรรค วรรคละ ๔ คํา รวม ๒๘ คํา จึงเรียกวา กาพยสุรางคนางค ๒๘ ๒) สัมผัส ๑. คําทายวรรคหนาสัมผัสกับคําทายวรรคที่ ๒ ๒. คําทายวรรคที่ ๓ สัมผัสกับคําทายวรรคที่ ๕ และวรรคที่ ๖ ๓. สัมผัสระหวางบท คําทายวรรคที่ ๗ ของบทแรก สัมผัสกับคําทายวรรคที่ ๓ ของแผนผัง ตัวอยางกาพยสุรางคนางค ๒๘ กาพย์พระไชยสุริยา : สุนทรภู่ ผู้ประพันธ์ ๕๕


กาพยสุรางคนางค ไมเครงครัดสัมผัสในอาจเปนสัมผัสสระ สัมผัสอักษร หรือไมมีสัมผัสในก็ได แตเนนความ หมายคำ เปนหลัก แบงจังหวะดําในวรรคเปนสองคู เชน ไมงาม/นํ้าใส รมรื่น/ชื่นใจ สวนสวย/งามตา มาลี/สีสัน ดุจฝน/เห็นมา ชุมชื่น/อุรา พาเพลิน/เชิญชม คําแนะนํำ ในการแตงกาพยสุรางคนางค ๒๘ ๑. คําสุดทายของวรรคที่ ๓ หากลงดวยเสียงจัดวาจะเพิ่มความไพเราะยิ่งขึ้น เชน บานหนองสารแตร ดินแดนเกาแก ประวัติขานไข เปนที่ราบสูง หนองนํ้ากวางใหญ ปลาชุมเหลือใจ ชาวบานชื่นชม ๒. ความไพเราะของกาพยสุรางคนางค ๒๔ บางวรรคอาจจะเลนคํา ซํ้าคําซํ้าความ ดวยเสียงสระหรือดวยเสียง พยัญชนะก็จะเพิ่มความไพเราะขึ้น เชน เรียกขานสืบมา บานคอยคอยทา หรือวาคอยใคร รองรอยฝากไว รอคอยนํ้าใจ อยูที่บานคอย อยาลืมบานคอย ๓. สัมผัสใน เปนสัมผัสไมบังคับจะมีหรือไมก็ได สวนใหญนิยมแตงใหมีเปนคู ๆ ๓. การแตงคําประพันธประเภทโคลง โคลงเปนบทรอยกรองเกาแกของไทย มีปรากฎในลิลิตโองการแชงนํ้า ซึ่งเปนวรรณคดีเลมแรกในสมัย สมเด็จพระ รามาธิบดีที่ ๑ (พระเจาอูทอง) แหงกรุงศรีอยุธยา โคลงแบงออกเปน ๙ ประเภท คือ โคลงสุภาพ โคลงตั้น โคลงกระทู และกลโคลง ประเภทของโคลงที่ควรศึกษาในระดับมัธยมศึกษาตอน ปลาย มีดังนี้ ๒.๑ โคลงสี่สุภาพ บทรอยกรองประเภทโคลงสี่สุภาพ เปนคําประพันธที่มีลักษณะบังคับคณะ สัมผัส และคําเอก คําโท ดังนี้ ๑) คณะ โคลงสี่สุภาพบทหนึ่งมี ๔ บาท บาทหนึ่งมี ๒ วรรค วรรดหนา ๕ ดํา วรรคหลัง ๒ คํา ยกเวนบาทที่ < วรรคหลังมี < คํา และบาทที่หนึ่ง บาทที่สามอาจมีคําสรอยหรือไมมีก็ได ๒) สัมผัส สัมผัสนอกหรือสัมผัสบังคับ คือ คําทายในบาทแรกสงสัมผัสไปยังคําที่ ๕ ของบาทที่สองและ สาม คําทายของบาทที่สองสงสัมผัสไปยังคําที่ ๕ ของบาทที่สี่ สัมผัสในของรอยกรองประเภทโคลงสี่ สุภาพนิยมใชสัมผัสอักษรมากกวา สัมผัสสระ ๓) คําเอก คําโท มีคําเอก ๗ แหง คําโท < แหง ตามแผนผัง ดังนี้ ๕๖


เสียงฦๅเสียงเลาอาง อันใด พ่ีเอย เสียงยอมยอยศใคร ทั่วหลา สองเขือพ่ีหลับใหล ลืมต่ืน พี่ สองพี่คิดเองอา อยาไดถามเผือ ลิลิตพระลอ : ไมปรากฏนามผูแตง) ๓.๒ โคลงสามสุภาพ ๑) คณะ โคลงสามสุภาพบทหน่ึงมี ๒ บาท แบงเปน ๔ วรรค วรรคที่ ๑, ๒, ๓ มีวรรคละ ๕ คํา วรรค สุดทายมี ๔ ดํา อาจมีคำ สรอยได ๒ คํา ๒) คําเอก คําโท มีคําเอก ๓ แหง คือ คําที่ ๔ วรรค ๒ คําที่ ๒ วรรค ๓ และคําที่ ๑ วรรคที่ ๔ มีคําโท ๓ แหง คือ คําสุดทายของวรรคที่ ๒ และ ๓ และคําที่ ๒ วรรคที่ ๔ ๓) สัมผัส คําสุดทายของวรรดที่ ๑ สงสัมผัสไปยังคําท่ี ๑ หรือที่ ๒ หรือที่ ๓ ของวรรคที่ ๒ คําสุดทายของวรรคที่ ๒ สงสัมผัสไปยังคําสุดทายของวรรคที่ ๓ สัมผัสระหวางบทคำ สุดทายของบทแรกสงสัมผัสยังคําที่ ๑, ๒ หรือ ๓ ของบทตอไป ตัวอยางโคลงสามสุภาพ ลวงลุดานเจดียสามองคมีแหงหั้น แดนตอแดนกันนั้น เพ่ือรูราวทาง ขับพลวางเขาแหลง แหงอยุธเยศหลา แลธุลีฟุงฟา มืดคลุมมัวมล ยิ่งนา (ลิลิตตะเลงพาย : สมเด็จพระมหาสมณเจา กรมพระปรมานุชิต ชิโนรส) ๕๗


๓.๓ โคลงสองสุภาพ ๑) คณะ โคลงสองสุภาพบทหนึ่งมี ๒ บาท แบงเปน ๓ วรรค วรรคที่ ๑ และ ๒ มีวรรคละ ๕ คํา วรรคสุดทายมี ๔ คํา อาจมีคําสรอยได ๒ คํา ๒) คําเอก คําโท มีคําเอก ๓ แหง คือ คําที่ ๔ วรรค ๑ คําที่ ๒ วรรค ๒ และดําที่ ๑ วรรคที่ ๓ คําโท ๓ แหง คือ คำ สุดทายของวรรคที่ ๑ และ ๒ และคําที่ ๒ วรรคที่ ๓ ๓) สัมผัส คําสุดทายของวรรดที่ ๑ สงสัมผัสไปยังดําสุดทายวรรคที่ ๒ สัมผัสระหวางบท คําสุดทายของบทแรกสงสัมผัสไปยังคําที่ ๑, ๒ หรือ ๓ ของบทตอไป ตัวอยางโคลงสองสุภาพ กรตระกองกอดแกว เรียมจักรางรสแคลว คลาดเคลาคลาสมร จําใจจรจากสรอย อยูแมอยาละหอย หอนชาคืนสม แมแล (ลิลิตตะเลงพาย : สมเด็จพระมหาสมณเจา กรมพระปรมานุชิตซิโนรส) การแตงบทรอยกรองมีแบบในการเลือกใชคํา คณะ สัมผัส แตกตางกันไปตามลักษณะฉันทลักษณ และมีธรรมเนียมนิยมในการแตงบทรอยกรองใหเหมาะสมกับงานเขียนซึ่งบทรอยกรองไทยมีความ ไพเราะในเรื่องรสคําและรสความจึงทําใหมีคุณคาในเชิงวรรณศิลปและสังคม การแตงบทรอยกรองนอก จากจะทําใหมีความแตกฉานในเรื่องการใชคําแลวบทรอยกรองที่แตงจะเปนเครื่องสะทอนความคิด และวัฒนธรรมของสังคม ในยุคนั้นๆ ไดเปนอยางดี ๕๘


แบบทดสอบบทที่ ๔ คําชี้แจง ๑. ขอสอบเปนปรนัย จํานวน ๑๗ ขอ ใชเวลาทําขอสอบ ๓๐ นาที ๑. ขอใดคือสิ่งสําคัญที่สุดของการเขียนรอยกรองที่จะสื่อสารกับผูอื่นได ก. ควรศึกษาสภาพสังคมวาผูอานเปนกลุมใดบาง ข. ควรอานบทรอยกรองจากผูเขียนที่ชื่นชอบ ค. สามารถรูใจผูอานวาชอบรอยกรองประเภทใด ง. จดจําฉันทลักษณของรอยกรองแตละชนิดไดถูกตอง ๒. รอยกรองประเภทใด ที่มีการบังคับครุ ลหุ ก. ราย ข. กาพย ค. โคลง ง. ฉันท ๓. ขอใดเปน “กาพยยานี ๑๑” ก. สุพรรณหงสทรงสูหอย งามชดชอยลอยหลังสินธุ เพียงหงสทรงพรหมินทร ลินลาศเลื่อนเตือนตาชม ข. เขาสูงฝูงหงสลงเรียง เริงรองซองเสียง สําเนียงนาฟงวังเวง ค. วังเอยวังเวง หงางเหงงยํ่าคํ่าระฆังขาน ฝูงวัวควายเฝาลาทิวากาล มุงกลับบานชานเรือนทองถิ่นตน ง. นกนอยนอนแนบนํ้า ในนา ตมเตอะติดเต็มตา ตํ่าตอย ๔. “เขาสูงฝูงหงสลงเรียง เริงรองซองเสียงสําเนียงนาฟงวังเวง” จากบทประพันธขางบนนี้ คือขอใด ก. กาพยยานี ๑๑ ข. กาพยสุรางคนาง ๒๘ ค. กาพยฉบัง ๑๖ ง. วิชชุมาลาฉันท ๘ ๕. วรรณคดีที่แตงดวยบทประพันธรอยแกว คือขอใด ก. อิเหนา ข. รามเกียรติ์ ค. พระอภัยมณี ง. ราชาธิราช ๖. ขอใดเปนคําประพันธประเภท “ฉันท” ก. เกิดมาเปนคน หนังสือเปนตน วิชาหนาเจา ข. แรมทางกลางเถื่อน หางเพื่อนหางผู หนึ่งใดนึกดู เห็นใครไปมี ค. เขาสูงฝูงหงสลงเรียง เริงรองซองเสียง ง. สุพรรณหงสทรงพูหอย งามชดชอยลอยหลังสินธุ ๗. ขอใด ไมใช ชื่อคําประพันธประเภทราย ก.รายสุภาพ ข.รายโบราณ ค. รายยาว ง.รายยานี ๘. บทประพันธที่ประกอบดวยรายสุภาพ โคลง ๒ สุภาพ โคลง ๓ สุภาพ และโคลง ๔ สุภาพ หมายถึงขอใด ก. ราย ข. โคลง ค. ลิลิต ง. บทกวี ๙. ขอใดเปนคําประพันธของสุนทรภู ก. ราชาธิราช ข. กาพยเหเรือ ค. นิราศภูเขาทอง ง. ลิลิตตะเลงพาย ๕๙


๑๐. “เดินเที่ยวอยูเดียวดายใจมิวายคิดกังวล หากมีใครสักคนมาเดินดวยคงจะดี” ขอความนี้หากจัดวรรคใหถูกตอง จะเปนคําประพันธชนิดใด ก. กาพยยานี ข. กาพยฉบัง ค. กาพยสุรางคนางคง. กลอนสุภาพ ๑๑. ขอความตอไปนี้ ถาจัดใหถูกตองจะเปนฉันทลักษณชนิดใด “โดยเสด็จเด็ดดวงสวาทแรมนิราศคลาดพักตราปานนี้ แกวพี่อานอนนั่งตั้งตาคอยอยูเดียวเปลี่ยวใจ เศราคิดถึงเจาเปลาใจถอยเสียดายวายรักรอยชั่งเรียมเอยไมเคยไกล” ก. กาพยฉบัง ข. กาพยสุรางคนางค ค. โคลงสี่สุภาพ ง. กาพยยานี ๑๒. คําที่ตองเติมลงไปในโคลงสี่สุภาพตอไปนี้คือคําใด “โมงเมียงแมกมวงไม มองเมีย ยางเหยียบยอดยางเยีย ยาตร .......... คลิ้งโคลงคลํ่าคลาเคลีย คลอเคลา แอนแอนอกแอบเอื้อง ออกเอี้ยงอึงอล” ก. ยํ้า ข. ยาย ค. เยื้อง ง. เยา ๑๓. ขอความตอไปนี้หากจัดระเบียบฉันทลักษณถูกตอง จะเปนคําประพันธชนิดใด “มหาโจรเที่ยวปลนฆามหาชน ดาอุบาทวราชทัณฑปรนปราบปองมหาราชยาตรพหลผจญมหาราษฎรละพอชมฉกาจราชเดชกองเกียรติกนั้นขันไหม” ก. ฉันทข. โคลง ค. กาพยง. ราย ๑๔. “โดยเต็มกตัญูกตเวทิตาครัน ใหญยิ่งและยากอัน นรอื่นจะอาจทน หยั่งชอบนิยมเชื่อ สละเนื้อและเลือดตน ยอมรับทุเรศผล ขรการณพะพานกาย” ฉันทขางตนนี้เปนฉันทชนิดใด ก. วสันตดิลกฉันทข. อินทรวิเชียรฉันท ค. มาณวกฉันทง. วิชชุมมาลาฉันท ๑๕. สามยอดตลอดระยะระยับ วะวะวับสลับพรรณ ก. ชอฟาตระการกละจะหยัน จะเยาะยั่วทิฆัมพร ข. บราลีพิลาศศุภจรูญ นภศูลประภัสสร ค. หางหงสผจงพิจิตรงอน ดุจกวักนภาลัย ง. รอบดานตระหงานจตุรมุข พิศสุกอรามใส ๑๖. กาญจนแกมมณีกนกไพ - ฑุรยพรางพะแพรวพราย คําประพันธขางตนเปนฉันทชนิดใด ก. วิชชุมมาลาฉันท ข. อินทรวิเชียรฉันท ค. วสันตดิลกฉันท ง. มาณวกฉันท ๑๗. เซอะซุมซามไซร ไปควร เงอะงะเกะกะกวน จิตฟุง ทําใด ... ยั่วยวนความโกรธ เสมอนา ชักแตดุดากลุม ... ดวยเซอะเซิง คําในขอใดเหมาะสมที่จะนํามาเติมในชองวาง.…..ของคําประพันธขางตน ใหถูกตองตามฉันทลักษณและความหมาย ก. เยา , เนื่อง ข. มัก, เพราะ ค.ดุจ,อัน ง. ได , เกิด ๖๐


ท๔.๑ ม.๔-๖/๕ วิเคราะหอิทธิพลของภาษาตางประเทศและภาษาถ่ิน อิทธิพลของภาษาตางประเทศและภาษาถิ่น ตัวช้ีวัด สาระการเรียนรูแกนกลาง ธรรมชาติของภาษามีความเปล่ียนแปลงตลอดเวลา ความเปล่ียนประการหน่ึงมาจากอิทธิพล ของภาษาท่ีมีตอกัน ภาษาตางประเทศและภาษาถ่ินในภาษาไทยเปนตัวอยางอันดีท่ีทําใหเขาใจ ความจริงน้ีได โดยเฉพาะการรับภาษาตางประเทศมาใชในภาษาไทย ทําใหภาษาไทยเปลี่ยนแปลงไป มีคําใชในภาษาไทยมากข้ึน และมีผลตอระบบเสียง คํา ความหมาย ประโยค และสํานวนโวหาร ในสวนของภาษาถ่ินเขามาประปนในภาษาไทยท่ัวไปและวรรณคดีไทย ทําใหเขาใจธรรมชาติ ของภาษาความเปนมาและความเปนไไปของภาษาไทยไดดีย่ิง บทที่ ๕ อิทธิพลของภาษาตางประเทศและภาษาถิ่น


๑. ความสัมพันธทางดานสภาพภูมิศาสตร ประเทศไทยมีอาณาเขตติดตอกับประเทศ ตาง ๆ ไดแก พมา ลาว เขมร มาเลเซีย จึงทําใหคนไทยที่อาศัยอยูบริเวณชายแดนเดินทางขามแดนไปมาหาสูกันและมีความเกี่ยวของกัน จึงมีการ แลกเปลี่ยนภาษากัน เชน คนไทยที่อยูในจังหวัดสุรินทร ศรีสะเกษ บุรีรัมย ก็สามารถสื่อสารดวยภาษาเขมรได คนไทยที่อยูในจังหวัดปตตานี ยะลา สงขลา นราธิวาสรับเอาภาษามลายู เขามาใช เปนตน ๒. ความสัมพันธทางดานประวัติศาสตร ชนชาติไทยเปนชนชาติที่มีประวัติศาสตรอันยาวนานมีการอพยพยายถิ่น ของ คนไทยเขามาอาศัยในถิ่นที่อาศัยปจจุบัน ซึ่งเดิมชนชาติที่อาศัยอยูกอน เชน เขมร ละวา มอญ หรือการทําสงคราม กับชนชาติอื่นมีการกวาดตอนชนชาติอื่นเขามาเปนเชลยศึกหรือชนชาติอื่นอพยพเขามาอยูในแผนดินไทยดวยเหตุ ผลตาง ๆ และจะกลายเปนคนไทยในที่สุด ผลที่ตามมาก็คือคนเหลานั้นนําถอยคําภาษาเดิมของตนเองเขามา ปะปนกับภาษาไทย ๓. ความสัมพันธทางดานศาสนา คนไทยมีเสรีภาพในการนับถือศาสนามาเปนเวลาชานาน เมื่อนับถือศาสนาใด ก็ยอม ไดรับถอยคําภาษาที่ใชในคําสอนหรือคําเรียกชื่อตาง ๆ ในทางศาสนาของศาสนา นั้น ๆ มาปะปนอยูในภาษา ไทยดวย เชน ศาสนาพราหมณใชภาษาสันสกฤต ศาสนาพุทธใชภาษาบาลี ศาสนาอิสลามใชภาษาอาหรับ และศาสนาคริสตใชภาษาอังกฤษ ดังนั้นภาษาตาง ๆ ที่ใชในทางศาสนาก็จะ เขามาปะปนในภาษาไทยดวย ๔. ความสัมพันธทางดานการคาขาย จากหลักฐานทางดานประวัติศาสตร ชนชาติไทยมีการติดตอคาขายแลก เปลี่ยน สินคากับชนชาติตาง ๆ มาเปนเวลาอันยาวนาน เชน ชาวจีน ชาวโปรตุเกส ฝรั่งเศส อังกฤษ ฮอลันดา ตลอดถึงญี่ปุน ทําใหมีถอยคําในภาษาของชนชาตินั้น ๆ เขามาปะปนอยูในภาษาไทยเปนจํานวนมากตลอดเวลาไมมีวันสิ้นสุด ๕. ความสัมพันธทางดานวรรณคดี วรรณคดีอินเดียที่ไทยนําเขามา เชน เรื่องมหากาพยรามายณะและมหาภารตะ แตงขึ้นเปนภาษาสันสกฤต อิเหนาเปนวรรณคดีที่มาจากเรื่องดาหลังของชวา ดวยเหตุนี้วรรณคดีทําใหภาษาสันสกฤต และภาษาชวาเขามาปะปนในภาษาไทย ๑. สาเหตุท่ีทําใหภาษาตางประเทศเขามาปะปนในภาษาไทย คําที่ยืมมาจากภาษาตางประเทศในภาษาไทยแตละภาษาที่นํามาใชมีลักษณะภาษาท่ี แตกตางกันภาษาไทยมี การยืมภาษาตาง ๆ มาใช เชน ภาษาบาลี ภาษาสันสกฤต ภาษาเขมร ภาษาญ่ีปุน ภาษาจีน ภาษาชวา - มลายู มีสําเหตุ ดังนี้ ๖๒


๖. ความสัมพันธทางดานวัฒนธรรมประเพณี เมื่อชนชาติตาง ๆ เขามาติดตอกับชาติไทยหรือมาตั้งหลัก แหลงอยูในประเทศไทย ยอมนําเอาวัฒนธรรมและประเพณีที่เคยถือปฏิบัติอยูในสังคมของตนมาปฏิบัติในสังคมไทย นาน ๆ เขาถอยคําภาษาที่เกี่ยวของกับวัฒนธรรมและประเพณีเหลานั้น ก็กลายมาเปนถอยคําภาษาที่เกี่ยวของ กับชีวิตประจําวันของคนไทยมากขึ้น ๗. ความกาวหนาทางวิทยาการและเทคโนโลยี ความกาวหนาทางวิทยากรและเทคโนโลยีของประเทศที่เจริญ แลวทําใหเกิดเครื่องมือเครื่องใชสําหรับอํานวยความสะดวกแกบุคคลในสังคมตาง ๆ คนไทยไดรับอิทธิพลจากความ กาวหนาทางวิทยาการและเทคโนโลยีของประเทศเหลานั้น เชนเดียวกับมีการสั่งซื้อเครื่องมือ เครื่องใชใหมเขามาใน ประเทศไทยจํานวนมาก ชื่อของเครื่องมือเครื่องใชและถอยคําที่เกี่ยวของกับเครื่องมือเหลานั้นไดเขามาปะปนอยูใน ภาษาไทยมากขึ้น เชน คอมพิวเตอร ฮารดแวร ซอฟตแวร ไอคอน เมาส เปนตน ๘. การศึกษาวิชาการตาง ๆ การศึกษาของไทยมีความเจริญกาวหนามากยิ่งขึ้น แตความรูใน สาขาวิชาการตาง ๆ สวนใหญรับมาจากตางประเทศ โดยเฉพาะการศึกษาในระดับอุดมศึกษาและสถาบัน ตาง ๆ มีการใชตําราภาษาตาง ประเทศประกอบการเรียนและการศึกษาคนควา นอกจากนี้คนไทยยังนิยมเดินทางไปศึกษาวิชาการตาง ๆ ในตางประเทศ เมื่อกลับมาไทยก็รับเอาคําบางคําของภาษาตางประเทศเหลานั้น มาใชปะปนกับภาษาไทยดวย ๙. การศึกษาตางประเทศโดยตรง ในประเทศที่มีการเรียนการสอนภาษาตางประเทศเพื่อประโยชนในการศึกษา วิชาภาษาไทยในระดับสูง เพราะเรารับรูปคําและวิธีการสรางคําจากภาษาเหลาน้ันมามาก ไดแก การศึกษาภาษา บาลี ภาษาสันสกฤต และภาษาเขมร และการศึกษาเพื่อประโยชน ในการศึกษาโดยตรง เชน การศึกษาภาษา อังกฤษ ภาษาฝรั่งเศษ ภาษาเยอรมัน ภาษาจีน ภาษาญี่ปุน เปนตน ๑๐. ความสัมพันธทางดานการทูต การเจริญสัมพันธไมตรีกับประเทศตาง ๆ ทําใหมีการใช ภาษาตาง ๆ สื่อสารสัมพันธกันทําใหเกิดการแพรกระจายของภาษาตาง ๆ เขามาในประเทศไทย ๖๓


การที่มีภาษาตางประเทศตาง ๆ เขามาปะปนในภาษาไทยเปนจํานวนมาก การรับคําภาษาตางประเทศ เขามาใชส่ือสารในภาษาไทยและคนไทยไดเรียนภาษาตางประเทศตรงมากขึ้น จึงมีการฝกออกเสียงตามเสียง ของคําในภาษาตางประเทศ ทําใหเกิดการเปล่ียนแปลงตอการใชภาษาไทยในการสื่อสารหลายประการ อิทธิพลของการยืมคําจากภาษาตางประเทศมาปะปนอยูในภาษาไทย ทําใหภาษาไทยเปลี่ยนแปลงไป จากลักษณะดั้งเดิม ดังน้ี ๑. มีคําพยางคมากขึ้น ภาษาไทยเปนภาษาคําโดด เปนคําพยางคเดียว เม่ือมีการยืมคําภาษาตางประเทศ มาใช ทําใหภาษาไทยเปล่ียนไป ดังนี้ ๑.๑ คําสองพยางค เชน ธานี กุญชร โซดา เขนย กุยชาย มงกุฎ อัคคี มารดา กรรแสง เสด็จ ทัพพี ๑.๒ คําสามพยางค เชน โทรศัพท บริบูรณ พาหนะ ไวโอลิน ไอศกรีม แบดมินตัน ช็อกโกแลต ซาลาเปา ๑.๓ คํามากพยางค เชน มหรสพ ทรงพระเจริญ อุตังอุรัง สาธารณะ บุหงารําไป อสัญแดหวา มะงุมมะงาหรา อุทกภัย วินาศกรรม กัลปาวสาน ๒. มีคําควบกลํ้าใชมากขึ้น ภาษาไทยคําพยางคเดียวสวนใหญจะไมมีคําท่ีมีพยัญชนะ ควบกล้ํา เมื่อยืมคํา ตางประเทศมาใชทําใหมีคําควบกลํ้าจํานวนมาก เชน โปรด ปราศรัย ทรวง เคลียร ดรัมเมเยอร ตะกรุด ครุฑ ประสาท จันทรคราส กระยาสารท เอ็นทรานซ ๓. มีคําไวพจนมากขึ้น (คําไวพจน หมายถึง คําที่มีความหมายเหมือนกัน) ซึ่งสะดวกและ สามารถเลือกใช คําไดเหมาะสมกับความตองการ เชน นก >> วิหค สกุณา บุหรง ปกษา ปกษิณ ช้าง >> หัตถี คชสาร กุญชร ม้า >> พาชี อาชา สินธพ อัศวะ ผู้หญิง >> สตรี นารี อิตถี กัญญา สมร วนิดา ดอกไม้ >> สุมาลี ผกา บุษบา กรรณิการ บุหงา ดวงอําทิตย >> สุริยา ทินกร ตะวัน ไถง อุทัย ทองฟา >> อัมพร โพยม คัคนานต ฑิฆัมพร นภดล นํ้า >> อุทก วารี คงคา สาคร ธาร ชล ชโลธร ๒. อิทธิพลของภาษาตางประเทศที่มีตอภาษาไทย ๖๔


การยืมคําจากภาษาบาลีและสันสกฤต คํายืมจากภาษาบาลีและสันสกฤตที่นํามาใชในภาษาไทย สามารถแบงเปนประเภทได ดังตอไปนี้ ๑. ใชเปนคําราชาศัพท คําราชาศัพทหมายรวมถึงคําที่คนทั่วไป ใชกับพระสงฆและพระสงฆใช ในหมูพระสงฆดวยกันเอง และยังหมายรวมถึงคําภาษาแบบแผนและคําสุภาพทั่วๆ ไป ซึ่งใชกับ ขาราชการและสุภาพชนอีกดวย ๒. ใชเปนศัพทเฉพาะทางศาสนา ศัพทเฉพาะเหลานี้นิยมสรางหรือยืมจากภาษาบาลีสันสกฤต ๓. ใชในการเขียนวรรณคดี รอยแกวและรอยกรอง ๔. ใชในภาษามาตรฐานหรือใชเปนคําสุภาพ ใชทั้งในภาษาพูดและภาษาเขียน ๕. ใชเปนศัพทบัญญัติหรือศัพทเฉพาะทางวิชาการ ๖. ใชเปนคําสามัญ คือคําในภาษาพูดที่ใชสนทนากันทั่วไปในชีวิตประจําวัน ๗. ใชเปนชื่อเฉพาะ ชื่อวัน เดือน ดวงดาวและกลุมดาวบนทองฟา เทพเจาทั้งชายและหญิง ตลอดจนชื่อบุคคลในประวัติศาสตร ตํานาน และเทพนิยายตาง ๆ ชื่อสถานที่และอื่น ๆ เชน ชื่อจังหวัด อําเภอ แมนํ้าและภูเขา เปนตน ๔. ภาษาไทยมีตัวสะกดไมตรงมาตราตัวสะกด ซึ่งแตเดิมภาษาไทยมีลักษณะเดน คือ มีการสะกดคําตรงมาตราตัวสะกด เมื่อไดรับอิทธิพลจากภาษาตางประเทศคําสวนใหญ จะสะกดไมตรง มาตรา เดิม เชน แมกบ >> นิพพาน รูป โลภ กราฟ กอลฟ แมกด >> อํานาจ ฉกาจ ตํารวจ สมเด็จ สํารวจ เผด็จ ฤทธิ์ พุทธ แมกน >> เจริญ บังอร บําเพ็ญ บํานาญ ถวัลย กังวล ชํานาญ สําราญ แมกก >> วิหค อัคคี สุข เมฆ เช็ค สมัคร ๕. ทําใหโครงสรางของภาษาเปลี่ยนไป ภาษาตางประเทศที่นํามาใชในภาษาไทย ๖๕


ขอแตกตางระหวางคําที่มาจากภาษาบาลีและภาษาสันสกฤต ภาษาบาลีและสันสกฤตมีขอแตกตางหลายประการ เชน ๑. สระ ภาษาบาลีมีสระ ๘ เสียง คือ อะ อา อิ อี อุ อู เอ โอ / ภาษาสันสกฤตมีสระ ๑๔ เสียง คือ อะ อา อิ อี อุ อู เอ โอ ไอ เอา ฤ  ฦ ฦๅ ๒. พยัญชนะ ภาษาบาลีมีพยัญชนะ ๓๓ เสียง / ภาษาสันสกฤตมีพยัญชนะ ๓๕ เสียง มีตัวอักษร “ศ และ ษ” ที่ไมมีในบาลี ๓. พยัญชนะควบกลํ้า ภาษาบาลีไมนิยมควบกลํ้า / ภาษาสันสกฤตนิยมคําควบกลํ้า ตัวอยางเปรียบเทียบคําในภาษาบาลี และสันสกฤต คำ บาลี คำ สันสกฤต กีฬา กิเลส เขต จัก ปณีต ขัตติยะ สัตตุ ภิกขุ กรีฑา เกลศ เกษตร จักร เกษม ประณีต กษัตริย์ ศัตรู ภิกษุ นิพพาน นิรวาณ เขม ๖๖


กรีฑา จุฑา ครุฑ ไพฑูรย์ กีฬา จุฬา ครุฬ เวฬุริยะ คำ บาลี คำ สันสกฤต ๔. พยัญชนะ “ฬ และ ฑ” ภาษาบาลีนิยมใช ฬ / ภาษาสันสกฤตนิยมใช ฑ ๕. การเขียน “รร” ภาษาสันสกฤต นิยมใช “รร” / ภาษาบาลีไมใช “รร” ตัวอยางการเขียน “รร” ในภาษาสันสกฤต เชน กรรม กรรณ ครรภ จรรยา ดรรชนี ธรรม การยืมคําจากภาษาเขมร คํายืมจากภาษาเขมรที่นํามาใชในภาษาไทย มีลักษณะ ดังตอไปน้ี - มักใชเปนคําราชาศัพท เชน เสวย เขนย ถวาย ขนง โปรด ตรัส - คําเขมรที่ใชในคําสามัญท่ัวไป เชน กระบือ กระบาล (กบาล) โตนด โขมด จมูก เสนียด เพนียด ตําบล ถนน จังหวัด ทําเนียบ ลําเนา ชุมนุม ชมรม ฯลฯ - คําเขมรที่เปนคําโดดคลายกับภาษาไทย จนเราเองลืมไป คิดวาเปนคําไทยเพราะความ ใกลชิด ใชกันมาตั้งแตกอนเราเกิด แตมีที่สังเกตไดวาเปนคําเขมร ตองแปลความหมายกอน จึงจะเขาใจ เชน แข (ดวงจันทร) บาย (ขาว) เมิล (มอง) ศก (ผม) ฯลฯ ๖๗


การยืมคําจากภาษาจีน หลักการสังเกตคําภาษาไทยที่มาจากภาษาจีน - เปนชื่ออาหารการกิน เชน กวยเตี๋ยว เตาทึง แปะซะ เฉากวย จับฉาย เปนตน - เปนคําที่เกี่ยวกับสิ่งของเคร่ืองใชที่เรารับมาจากชาวจีน เชน ตะหลิว ตึก เกาอี้ เกง ฮวงซุย - เปนคําที่เกี่ยวกับการคา เชน เจง หุน หาง โสหุย เปนตน - เปนคําที่ใชวรรณยุกตตรี จัตวา เปนสวนมาก เชน กวยจั๊บ กุย เก เกก กง ตุน เปนตน ตัวอยางคํายืมที่มาจากภาษาจีน กงสี กงฉิน กงไฉ กงเต็ก กวยเตี๋ยว กวยจั๊บ เกาหลา กุย เก เกก เกี้ยว เกี๊ยว เกี๊ยะ กุยเฮง เกก กง เกาอี้ ขากวย เขง จับกัง จับฉาย จับยี่กี จันอับ เจง เจี๋ยน เจ เฉากวย เซง เซียน แซ แซยิด เซ็งลี้ ซาลาเปา ซิ้ม ตะหลิว เตา ตุน ตุน แตะเอีย เตาหู เตาฮวย เตาเจี้ยว โตะ ไตกง ตังเก บวย บะฉอ บะหมี่ บู ปุงกี๋ ปอเปยะ แปะเจี๊ยะ พะโล เย็นตาโฟ หวย ยี่หอ ลิ้นจี่ หาง หุน เอี๊ยม โสหุย เฮงซวย ฮวงซุย ฮองเต อั้งโล ขอสังเกตคําที่มาจากภาษาเขมร ๑. มักสะกดดวยพยัญชนะ จ ญ ร ล ส เชน เสร็จ บังเอิญ จร สรวล จรัส ๒. มักเปนศัพท์พยางคเดียวที่ตองแปลความหมาย ๓. มักเปนศัพทที่ใชพยัญชนะควบกลํ้า หรือมีอักษรนํา ๔. มักแผลงคําได้ การยืมคําจากภาษาอังกฤษ คนไทยไดศึกษาภาษาอังกฤษเปนภาษาที่สองมาเปนเวลานาน จากการติดตอคาขายและการทูต จนภาษา อังกฤษเขามามีอิทธิพลตอชีวิตของคนไทยมากขึ้น ตัวอยางคําทับศัพทภาษาอังกฤษที่มีใชในภาษาไทย กราฟ การตูน กลูโคส กัปตัน แกส กุก เกียร แกง แกลลอน คริสตมาส ไดนาโม ไดโนเสาร ครีม คลอรีน คอนกรีต คลินิก คอนเสิรต คอมพิวเตอร คุกกี้ เคเบิล เครดิต แคปซูล เคานเตอร แคลอรี โควตา ชอลก ช็อกโกเลต เช็ค เชิ้ต เชียร โชว ซีเมนต เซลล ไซเรน ดีเซล ดอลลาร ดีเปรสชัน เต็นท ทอนซิล เทอม ๖๘


ภาษาถิ่นในภาษาไทย ภาษาถิ่น คือ ภาษาพูดที่ใชสื่อสารในแตละทองถิ่นซึ่งมีเอกลักษณเฉพาะตน สาเหตุที่ทําใหคนไทยแตละทองถิ่น พูดตางกัน ไดแก ภูมิศาสตร การเปลี่ยนแปลงดานเวลา การรับวัฒนธรรมและอิทธิพล ภาษาอื่น ประเภทของภาษาถิ่น ๖๙


๑. เหตุใดจึงมีการยืมคําภาษาตางประเทศเขามา ใชในภาษาไทย ก. เพราะในปจจุบันมีคนนิยมใชกันมาก ข. เพราะมีวิทยากรเขามาเผยแพรในประเทศไทย ค. เพราะมีการติดตอระหวางประเทศท้ังดานการทูตการคาขาย ง. เพราะภาษาตางประเทศมีมากจึงตองนํามาใชบาง ๒. ขอใดเปนคําที่มาจากภาษาตางประเทศทุกคํา ก. เกาเหลา ขาวเปลา ข. บันได แกวน้ํา ค. ทุเรียน มะขาม ง. กัลปงหา กีตาร ๓. “กัปตันทีมฟุตบอลของไทย ไดรับแรงเชียรจาก แฟนคลับอยางแนนอน” มีคําท่ีมาจากภาษา อังกฤษก่ีคํา ก.๔คํา ข.๕คํา ค.๖คํา ง.๗คํา ๔. ขอใดเปนคําท่ีมาจากภาษาจีนทุกคํา ก. โบต๋ัน กุยชาย เท็มปุระ ข. คะนา ทอ สึนามิ ค. กวยเต๋ียว โจก โอเลี้ยง ง. จับเล้ียง ซาโยนาระ โหงวเฮง ๕. ขอใดจําเปนตองใชคําทับศัพทภาษาอังกฤษ ก. ผูหญิงชอบขับรถเกียรอัตโนมัติเพราะงายดี ข. นักเรียนโรงเรียนน้ีเขาคิวรอใชบริการเสมอ ค. เขาจับสลากไดเบอรหนึ่งจึงตองพูดกอน ง. เขามีความรับผิดชอบเพื่อนจึงโหวตใหเปนหัวหนา ๖. ขอใดใชภาษาตางประเทศโดยไมจําเปน ก. เม่ือไฟดับควรตรวจดูวาเปนเพราะฟวสขาดหรือปลั๊กหลุด ข. เด็ก ๆ ชอบรับประทานไอศกรีมช็อกโกแลตมากกวาไอศกรีมกะทิสด ค. กอนเขาแบงกผูขับขี่รถจักรยานยนตตองถอดหมวกกันน็อกออก ง. นักกอลฟหลายคนอยากเปลี่ยนวงสวิงใหคลาย กับ Tiger Woods เพ่ือใหตีลูกไดแมน ๗. ขอใดไมมีคํายืมจากภาษาตางประเทศ ก. พอแมควรสอนลูกวายาเสพติดและเครื่องด่ืม มึนเมาเผยแพรกันอยางไร ข. การยกตัวอยางจากรายการโทรทัศนเพ่ือสอนให ลูกเขาใจอันตรายเปนวิธีที่ดี ค. ในกรณีท่ีลูกอายุตํ่ากวา 10 ขวบพอแมควรอธิบายส้ันๆใหเขาใจงาย ง. ถาสอนอะไรยาว ๆ เก่ียวกับสิ่งท่ีเด็กไมรูจักเด็กจะเบ่ือและสับสน แบบทดสอบบทที่ ๓ คําชี้แจง ข้อสอบ จํานวน ๒๐ ขอ ใชเวลาทําขอสอบ ๓๐ นาที ๗๐


๘. ขอใดมีคําที่มาจากภาษาเขมรมากที่สุด ก. คุณพอของเพื่อนฉันเปนตํารวจออกตรวจทุกวัน ข. ในหลวงเสด็จพระราชดําเนินทรงเปดสะพาน พระราม ๘ ค. คุณครูบอกวาหามนักเรียนหญิงใสกระโปรงสั้นมาโรงเรียน ง. กลุมเขาทํางานสําเร็จไดดีเพราะมีการประชุมวางแผนลวงหนา ๙. คําวา สาแหรก เปนคําท่ีมาจากภาษาใด ก. จีน ข. อังกฤษ ค. เขมร ง. ไทย ๑๐. คําวา “นีออน” เปนคํามาจากภาษาใด ก. จีน ข. ฝร่ังเศส ค. ญ่ีปุน ง. อังกฤษ ๑๑. ขอใดไมใชสาเหตุท่ีทําใหภาษาตางประเทศ เขามาปะปนในภาษาไทย ก. มีอาณาเขตใกลเคียงติดตอกัน ข. นับถือสถาบันกษัตริยเหมือนกัน ค. มีการไปศึกษาตอตางประเทศ ง. ความเจริญทางเทคโนโลยี ๑๒. ขอใดไมใชอิทธิพลของภาษาตางประเทศที่มีตอภาษาไทย ก. ทําใหเกิดความหมายที่สวยงามมากขึ้น ข. ทําใหคําไทยมีตัวสะกดเพิ่มขึ้น ค. มีคําไวพจนใชมากข้ึน ง. ทําใหมีพยางคใชมากขึ้น ๑๓. ขอใดกลาวถึงขอสังเกตลักษณะของคําที่มาจากภาษาเขมรไดถูกตอง ก. เปนคําที่สะกดตรงตามมาตรา ข. มักใชพยัญชนะ ศ ษ ค. มีวรรณยุกตหลากหลาย ง. มักจะเปนคําควบกลํ้า ๗๑


๑๔. สํานวนไทยในขอใดไมมีคํายืมภาษาเขมร ก. มาเหนือเมฆ ข. โปรดสัตวไดบาป ค. ลูกหนาปะจมูก ง. ไมพนชวดฉลู ๑๕. บุคคลในขอใดมีวิธีการใชคํายืมภาษาตาง ประเทศมาใชในภาษาไทยไดถูกตอง ก. ขจรศักดิ์นําคําภาษาเขมรมาเปล่ียนตัวสะกดให ผิดไปจากเดิม ข. นารีรัตนนําคําภาษาอังกฤษมาใชโดยใชตัวสะกด คําเดิม ค. บันลือศักดิ์ใชรูปและเสียงใหเหมือนเสียงเดิม ง. บุญฑิตาแผลงสระและพยัญชนะใหเหมือนคํา เดิม ๑๖. คําวา "อู" มีความหมายวา พูด เปนคํา ภาษาถ่ินของภาคใด ก. ภาษาอีสาน ข. ภาคใต้ ค.ภาคเหนือ ง.ภาคกลาง ๑๗. คําในขอใดของภาคเหนือที่มีความหมายวา “รม” ก. หวัก ข. กะโป ค. เตว ง. จอง ๑๘. ในภาษาอีสาน คําวา “สีดา” หมายถึงผลไม ชนิดใด ก. ฝร่ัง ข. สับปะรด ค. มะละกอ ง. บักนัด ๑๙. คําในขอใดมีความหมายตางจากพวก ก. หรอย ข. ลํา ค. แซบ ง. พรก ๒๐. คําวา “เกี๊ยด” เปนคําภาษาถิ่นใด มีความ หมายวาอยางไร ก. ภาษาเหนือ แปลวา โมโห ข. ภาษาใต แปลวา โมโห ค. ภาษาอีสาน แปลวา โมโห ง. ภาษากลาง แปลวา โมโห ๗๒


บทที่ ๖ หลักการสร้างคำ ในภาษาไทย อธิบายและวิเคราะหหลักการสรางคําในภาษาไทย (ท ๔.๑ ม.๔-๖/๖) หลักการสรางคําในภาษาไทย ตัวชี้วัด สาระหลักสูตรแกนกลาง คําทีใชในภาษาไทยดั้งเดิม สวนมากจะเปนคําพยางคเดียว เชน พ่ีนอง เดือนดาว จอบ ไถ หมูหมา กิน นอน ดี ชั่ว สอง สาม เปนตน เมื่อโลกวิวัฒนาการมีส่ิงแปลกใหม เพิ่มข้ึน ภาษาไทยก็จะตองพัฒนาท้ังรูปคําและการเพ่ิมจํานวนคําเพื่อใหมีคําใชในการ ส่ือสารใหเพียงพอกับการเปล่ียนแปลงของวัตถุส่ิงของและเหตุการณตาง ๆ ดวยการสรางคํา ยืมคําและเปลี่ยนแปลงรูปคํา


๑. การสรางคํา คํา คือ พยางคที่มีความหมาย เร่ิมตนท่ีคํา 1 พยางค เชน พอ แม พี่ นอง ลุง ปา นา อา พยางคเปด คือ คําที่ไมมี ตัวสะกด มี 3 สวน คือ พยัญชนะตน สระ และวรรณยุกต พยางคปด คือ คําที่มีตัวสะกด มี 4 สวน คือ พยัญชนะตน สระ วรรณยุกต และตัวสะกด ตัวการันต คือพยางคท่ีไมออกเสียงจะนับเปนสวนประสมพิเศษในพยางคน้ัน ตัวอยางพยางคที่มีสวนประกอบเสียงแบบตาง ๆ สวนประสม 3 สวน (พยัญชนะตน + สระ + วรรณยุกต) เชน งู มา ลา ไก สวนประสม 4 สวน (พยัญชนะตน + สระ + วรรณยุกต + ตัวสะกด) เชน มด ยุง หุง ขาว สวนประสม 4 สวนพิเศษ (พยัญชนะตน + สระ + วรรณยุกต + ตัวการันต) เชน เลห เสนห สวนประสม 5 สวน (พยัญชนะตน + สระ + วรรณยุกต + ตัวสะกด + ตัวการันต) เชน จันทร เทศน ทุกข์ หลักการสรางคําในภาษาไทย ภาษาเหมือนตนไมท่ีแตกก่ิงกานสาขางอกงามออกไป การแตกกิ่งกานของตนไมก็เหมือนกับการเพ่ิม คําศัพทใหมของภาษา นับวันเราจะมีคําใหมๆ เพ่ิมมากข้ึนเพราะมีคนใชภาษามากข้ึน เรื่องราวมากขึ้น คนก็สรางคํามารองรับกับสิ่งที่เกิดข้ึนใหม คําใหมท่ีมีความหมายใหมจึงเกิดขึ้นใหมเสมอ ๆ ซ่ึงแตละ ภาษาก็จะมีวิธีการสรางคําท่ีแตกตางกันออกไป สําหรับภาษาไทยการสรางคําใหมจะเปนไปตามหลัก กรสรางคํา การนํา “คํามูล” มารวมกันในรูป แบบตาง ๆ ก็จะทําใหเกิด “คําประสม” “คําซอน” “คําซ้ํา” การผสมคําบาลีหรือสันสกฤตก็จะเกิดคําใหมที่เปน “คํา สมาส” หรือ “คําสนธิ” เปนตน ๒. คํามูล มูล มีความหมายวา “โคน รากเหงา” หรือ สวนลางสุดของตนไมที่อยูในดิน คํามูล จึงหมายถึง คําพ้ืนฐานท่ีมี ความหมายสมบูรณในตัวเอง เปนคําท่ีจะนําไปใชสรางเปนคําประสม คําซ้ํา และคําซอน ท่ีเราจะไดเรียนรูกันตอไป คํามูลเปนคําที่มีความหมายเดียว เชน ทํา บาน พอ แม หรือหลายความหมายก็ได เชน สาว พาย ชาย แก ปาน กา รา คํามูลอาจมีพยางคเดียวหรือหลายพยางคก็ได เชน กระจอก สนุก สับปะรด บันได ลิเก นิโคติน เปนตน หากคํามูลมีหลายพยางคเมื่อแยกพยางคออกแลวแตละพยางคจะตองไมมีความหมาย หากมีพยางคใดพยาง คหนึ่งหรือทุกพยางค มีความหมาย ความหมายน้ันจะตองไมเหมือนกับความหมายของคํามูลเดิม ๗๔


ตัวอยางการแยกคํามูลหลายพยางค ซะซราว แยกเปน “ซะ” + “ซราว” ซึ่งแตละพยางคไมมีความหมาย กระตาย แยกเปน “กระ” มีความหมายวา เตาชนิดหนึ่งหรือจุดดํา ๆ สวน “ตาย” ไมมีความหมาย เมื่อรวมกันหมายถึง “กระตาย” ซึ่งไมเกี่ยวของกัน สับปะรด แยกเปน “สับ” แปลวา ใชของมีคมฟนลงไป “ปะ” แปลวา พบกัน หรือ ปดทับสวนที่ชํารุด “รด” แปลวา เท ราด สาด ฉีด ของเหลวลงไป เมื่อรวมกันหมายถึงผลไมชนิดหนึ่ง ตัวอยางคําที่ไมใชคํามูล เชน “สูรบ” เมื่อแยกพยางคออก ทั้งคําวา “สู” และ “รบ” มีความหมาย ไปในทางเดียวกับคําวา “สูรบ” การสรางคําในภาษาไทยจากคํามูล มีอยู 3 แบบ คือ คําประสม คําซอน และคําซํ้า ขอสังเกตคํามูล คํามูลหลายพยางค ควรดูวาในคําหลายพยางคนั้นมีความหมายทุกพยางคหรือไม ถามีความหมายบางไมมีความ หมายบางเปนคํามูลหลายพยางค เชน มะละกอ = คํามูล 3 พยางค มะ = ไมมีความหมาย ละ = ไมมีความหมาย กอ = มีความหมาย นาิกา = คํามูล 3 พยางค นา = มีความหมาย ิ = ไมมีความหมาย กา = มีความหมาย ๗๕


๓. คําประสม คําประสม คือ คําที่มาจากคํามูลตั้งแต 2 คําขึ้นไป ที่มีความหมายตางกันมารวมกัน แลวมีความหมายใหม แตตองมีความหมายใกลเคียงกับคํามูลเดิมคําใดคําหนึ่งที่นํามาประสมกันหรือมีความหมายไปในเชิงเปรียบเทียบ เชน “แมทัพ” คําวา “แม” หมายถึง “มารดา” ความหมายตางจากคําวา “ทัพ” ที่หมายถึง “กองกําลังทหาร” แตเมื่อ รวมกัน หมายถึง “ผูออกคําสั่ง หรือ หัวหนาสูงสุดของกองทหาร” ซึ่งจะเห็นไดวา ความหมายใหมมีความ เกี่ยวของกับความหมายของคํามูลเดิม คือ เปนเรื่องของการทหารและหมายถึงตัวผูมีอํานาจสูงสุด ผูเปนใหญใน กองทหาร ซึ่งเปรียบ เหมือน “แม” ที่เปนใหญในบาน (ตามวัฒนธรรมดั้งเดิมในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต) ขอสังเกตสําหรับการแยกคําประสม คือ หากความหมายของคํานั้นไมมีความเกี่ยวของกับความหมายของ คํามูลที่ประสมกันเลย แสดงวาคํานั้นเปนคํามูลหลายพยางคไมใชคําประสม ตัวอยางคําประสม เชน แมบาน พอครัว รถบรรทุก ปลาเสือ ละครลิง นํ้าปลา ผงซักฟอก เปนตน ชนิดของคําที่นํามาประสมจนเกิดคําใหม ๑. คํานามประสมกับคํานาม เชน ผีเสื้อ ปลาเสือ นํ้าปลา พอตา รถไฟ ๒. คํานามประสมกับคํากริยา เชน รถเข็น ปลากัด ขาวผัด นักวิ่ง ไกชน ๓. คํานามประสมกับคําวิเศษณ เชน นํ้าหวาน หัวหอม ใจดี ปากหวาน กลวยหอม ๔. คํานามประสมกับคําลักษณะนาม เชน วงเดือน ดวงใจ เพื่อนฝูง วงแหวน ใบสั่ง ๕. คํานามประสมกับคําสรรพนาม เชน คุณพอ คุณแม คุณหลวง ทาวเธอ ๖. คํากริยาประสมกับคํากริยา เชน กันชน ตีพิมพ เดินเลน กินรวบ ๗. คํากริยาประสมกับคําวิเศษณ เชน ยิ้มแปน เดินทน ผัดเผ็ด ๘. คําวิเศษณประสมกับคําวิเศษณ เชน หวานเย็น เปรี้ยวหวาน ดํามืด คมกริบ ขาวปลอด ๗๖


๔. คําซอน คําซอนเปนการประสมกันของคําที่มีความหมายเหมือนกัน คลายกัน หรือ ตรงขามกันมารวมกันเปนคําใหม เพื่อใหมีความหมายชัดเจนหนักแนนมากขึ้นใหรายละเอียดมากขึ้นในคําที่เกิดใหม เชน เสียดสี เกียจคราน รุงเรือง มุงหมาย ผลัดเปลี่ยน ๑. คําซอนมีลักษณะคลายคําประสม คือ คําซอนมาจากคําในภาษาใดก็ได เปนคําชนิดใดก็ไดไมวาจะเปน คํานาม สรรพนาม กริยา วิเศษณ 2 คําขึ้นไป มาประสมกันโดยจะแตกตางจากคําประสมตรงที่คําซอนจะมาจากคํามูลที่มี ความหมายคลายกันหรือเกี่ยวของในเรื่องเดียวกันโดยเปนไปในทางเดียวกัน หรือทางตรงกันขามก็ได คําซอนที่มาจากคํามูลที่มีความหมายคลายกัน เชน ตอสู ฆาฟน ยากเข็ญ แพรวพราว แลกเปลี่ยน หลับ ไหล เรียบงาย เกลียดชัง ชานาน หยาราง คําซอนที่มาจากคํามูลที่มีความหมายตรงกันขาม เชน รบรา ตื้นลึก หนาบาง สูงตํ่า ดําขาว ชั่วดี ถี่หาง เปรียบเทียบความแตกตางกันใหเห็น ดังตัวอยาง คำ ซ้อน คำ ประสม รากฐาน เรือเเพ บ้านเรือน ลูกหลาน รูปร่าง ปูปลา ภูมิฐาน เรือรบ บ้านนอก ลูกค้า รูปถ่าย ปูเค็ม ๗๗


2. ความหมายของคําซอนจะอยูในคํามูลคําใดคําหนึ่งเพียงคําเดียว สวนคําประสมความหมายจะเปน ความ หมายใหมตางจากคํามูลเดิม คําซอน กีดกัน (ความหมายอยูที่คําวา กัน) เขตแดน (ความหมายอยูที่คําวา เขต หรือ แดน) เนื้อตัว (ความหมายอยูที่คําวา ตัว) ปากคอ (ความหมายอยูที่คําวา ปาก) คําประสม กันสาด (ความหมายใหม) ดินแดน (ความหมายใหม) เลนตัว (ความหมายใหม) ปากกา (ความหมายใหม) คําซํ้ามีรูปแบบคลายกับคําซอน คือ เปนคําที่เกิดจากคํามูลตั้งแต 2 คําขึ้นไปมาประสมกัน แตคํามูลที่นํามา ประสมกันนั้นตองเปนคําเดียวกัน จึงจะเกิดเปนคําซํ้าโดยคําที่เกิดขึ้นใหมจะมีความหมายคลายเดิม แตเนนนํ้า หนักของความหมายใหหนักขึ้นหรือเบาลงหรืออาจเปลี่ยนความหมายเปนอยางอื่นก็ได้ คำ ซ้ำ ลักษณะของคําซํ้า - เปนคําประเภทใดก็ไดเชน คํานาม สรรพนาม กริยา วิเศษณ - นําคําหนึ่งคํามาซํ้ากันสองครั้ง เชน “รอนๆ” “หนาวๆ” “เด็กๆ” “เลนๆ” - นํ้าคําซอนมาแยกเปนคําซํ้าสองคํา เชน “ลูบคลํา” เปน “ลูบๆ คลําๆ” “ดีชั่ว” เปน “ดีๆ ชั่วๆ” “เงินทอง” เปน “เงินๆ ทองๆ” - นํ้าคําซํ้ามาประสมกัน เชน “งูๆ ปลาๆ” “ไปๆ มาๆ” “ลมๆ แลงๆ” ๗๘


ความหมายของคําซํ้าอาจเปลี่ยนไปจากคําเดิมได เชน ๑. บอกความเปนพหูพจน คําเดิมอาจจะเปนคําเอกพจนหรือพหูพน อยางใดอยางหนึ่ง แตคําที่ซํ้าที่เกิดขึ้น ใหมจะเปนพหูพจนไดอยางเดียว เชน “ไปเที่ยวกับเพื่อน” (เอกพจนหรือพหูพจน ไดทั้ง ๒ กรณี) “ไปเที่ยวกับ เพื่อนๆ” (เปนพหูพจน เพราะเพื่อนหลายคน) “เด็กอยูในหอง” (เอกพจนหรือพหูพจน ไดทั้ง ๒ กรณี) “เด็กๆ อยูในหอง” (เปนพหูพจน เพราะเด็กหลายคน) ๒. บอกความเนนหนักของคํา คําวิเศษณบางคํา เมื่อเปนคําซํ้าจะมีความหมายเนนหนักมากกวาเดิม โดยมากเปนภาษาพูด โดยออกเสียงคําแรกเปนเสียงตรี เชน “สวยๆ” ออกเสียงเปน “ซวยสวย” “ดีๆ” ออกเสียงเปน “ดี๊ดี” “มากๆ” ออกเสียงเปน “มากมาก” “ดําๆ” ออกเสียงเปน “ดํ๊าดํา” “ใหญๆ” ออกเสียงเปน “ไยใหญ” ๓. บอกความไมเนนหนัก คําวิเศษณบางคําเมื่อเปนคําซํ้า ความหมายอาจคลายความหนักแนนไปกวาคําเดิม แตกตางจากคําที่ใหความหมายเนนหนัก เพราะไมเนนเสียงคําแรกเปนเสียงตรีสวนมากคําเหลานี้ใชในภาษาพูด มากกวาภาษาเขียน แดง : “ฉันชอบสีแดง” (แดงเลย) กับ “ฉันชอบสีแดงๆ” (ขอใหออกแดงหนอย) ใกล : “ธนาคารอยูใกล” (ใกลจริง) กับ “ธนาคารอยูใกลๆ” (อยูไมไกล) เย็น : “วันนี้อากาศเย็น” (เย็นจริง) กับ “วันนี้อากาศเย็นๆ” (คอนขางเย็น) ๔. บอกคําสั่ง คําวิเศษณที่เปนคําซํ้า บางครั้งมีความหมายเปนคําสั่งใชในภาษาพูด ถาผูพูดออกเสียงหนัก ๆ ก็ จะเปนคําสั่งที่ชัดเจนยิ่งขึ้น “เงียบๆ” (สั่งใหงดใชเสียง) “เบาๆ” (สั่งใหระวัง) “ดังๆ” (สั่งใหพูดดังขึ้น) “นิ่งๆ” (ส่ังไมใหขยับ) ๕. เปลี่ยนความหมายใหม คําซํ้าบางคํา จะเปลี่ยนเปนความหมายใหมไปเลยโดยไมมีเคาของคํา ๆ เดิม เชน “กลวยๆ” (งายมาก) “หมูๆ” (งายมาก) “ลวกๆ” (ขอไปที) “งูๆ ปลาๆ” (รูแคผิวเผิน) ๗๙


๖. คําสมาสและสนธิ การสรางคําในภาษาไทยของเรา นอกจากเรานําคําภาษาไทยของเราที่เปนคํามูลมาสรางเปนคําประสม ทําใหเกิดคําในความหมายใหมแลว ภาษาไทยของเรายังมีภาษาอื่นที่เรารับเขามาใชรวมกับภาษาไทย เปนภาษาตางประเทศมากมายอันเกิดจากการรับเอาเขามาผาน ศาสนา วัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี การติดตอคาขาย การทูต การเมืองการปกครองและอีกมากมาย ภาษาบาลีและสันสกฤตก็เปนภาษาที่เรารับเอา เขามาใชในภาษาไทย แตโบราณ นักภาษาศาสตรของไทยเราก็นําคําในภาษาบาลีสันสกฤต มาสรางคําใชใหม ๆ มากมาย ในรูปแบบของคําสมาสและคําสนธิ ๗. คําสมาส คําสมาสเปนวิธีสรางคําในภาษาบาลีและสันสกฤต โดยนําคําตั้งแต ๒ คําขึ้นไปมาประกอบกัน คลายคํา ประสม หลักในการสังเกตคําสมาส ๑. เปนคําในภาษาบาลี-สันสกฤตเทานั้น ถาอีกคําเปนภาษาไทย ก็เปนแคคําประสม ราช + ฤทธิ์ = ราชฤทธิ์ จักร + ราศี = จักรราศี กิจ + วัตร = กิจวัตร อุทก + ภัย = อุทกภัย ๒. การอานคําสมาสจะมีเสียงสระกลางคําเสมอ แมวาจะไมมีรูปสระกํากับ ก็มีเสียงสระกลางคํา เชน เทวนคร อานวา เท-วะ-นะ-คอน จันทรคติ อานวา จัน-ทะ-ระ-คะ-ติ อิสรภาพ อานวา อิด-สะ-หระ-พาบ ทันตกรรม อานวา ทัน-ตะ-กํา ๘๐


๓. การแปลความหมายจะตองแปลจากขางหลังมาขางหนา เพราะคําที่มีความหมายหลักอยูคําหลัง คําขางหนาเปนตัวขยาย เช่น ราชรถ = ราช + รถ หมายถึง รถของพระราชา รัฐสภา = รัฐ + สภา หมายถึง สภาของรัฐ ๔. คําบาลี-สันสกฤตที่มีคําวา “พระ” กลายเสียงมาจากคําบาลี-สันสกฤตวา “วร” (วะ-ระ) เชน พระกรรณ พระขรรค พระคฑา พระจันทร พระฉวี ๕. คําสมาสตองไมประวิสรรชนียระหวางคํา มีแตเพียงเสียงสระเทานั้น เช่น อิสระ + ภาพ = อิสรภาพ พละ +ศึกษา = พลศึกษา วีระ + ชน = วีรชน ๘. คําสนธิ การสนธิ คือ การเชื่อมคําที่มาจากบาลีและสันสกฤต โดยเชื่อมใหเสียงกลมกลืนกันตามหลักไวยากรณ บาลีสันสกฤต เปนการเชื่อมอักษรใหตอเนื่องกันเพื่อตัดตัวอักษรใหนอยลงทําใหคําใหมมีความสละสลวย นําไปใชประโยชนในการแตงคําประพันธหรือตั้งชื่อตาง ๆ คําสนธิ เกิดจากการเชื่อมคําในภาษาบาลีและสันสกฤตเทานั้น ถาคําที่นํามาเชื่อมกันไมใชภาษาบาลีสันสกฤต ไมถือวาเปนคําสนธิ เชน “กระยาหาร” มาจากคําวา “กระยา + อาหาร” ไมใชคําสนธิ เพราะ “กระยา” ไมใชคําบาลีสันสกฤต และหากวานําคําบาลีสันสกฤตมารวมกันแตไมไดเชื่อมกัน คือไมไดเปลี่ยนรูปคําก็ไมถือวาเปนคําสนธิเชนกัน ตัวอยางเชน “ทัศนาจร” มาจาก ทัศนา + จร “วิทยาศาสตร” มาจาก วิทยา + ศาสตร์ ๘๑


๑. สระสนธิ การสนธิสระทําได ๓ วิธี คือ - ตัดสระพยางคทาย แลวใชสระพยางคหนาของคําหลังแทน เชน มหา สนธิกับ อรรณพ เปน มหรรณพ นร สนธิกับ อินทร เปน นรินทร ปรมะ สนธิกับ อินทร เปน ปรมินทร - ตัดสระพยางคทายของคําหนา แลวใชสระพยางคหนาของคําหลัง แตเปลี่ยนรูปโดย อะ เปน อา / อิ เปน เอ / อุ เปน อู หรือ โอ ตัวอยางเชน เทศ สนธิกับ อภิบาล เปน เทศาภิบาล ราช สนธิกับ อธิราช เปน ราชาธิราช ประชา สนธิกับ อธิปไตย เปน ประชาธิปไตย จุฬา สนธิกับ อลงกรณ เปน จุฬาลงกรณ นร สนธิกับ อิศวร เปน นเรศวร ปรม สนธิกับ อินทร เปน ปรเมนทร คช สนธิกับ อินทร เปน คเชนทร ราช สนธิกับ อุปถัมภ เปน ราชูปถัมภ สาธารณะ สนธิกับ อุปโภค เปน สาธารณูปโภค วิเทศ สนธิกับ อุบาย เปน วิเทโศบาย สุข สนธิกับ อุทัย เปน สุโขทัย นย สนธิกับ อุบาย เปน นโยบาย รูปแบบคําสนธิที่ใชในภาษาไทย - เปลี่ยนสระพยางคทายของคําหนา อิ อี เปน “ย” และ อุ อู เปน “ว” แลวใชสระพยางคหนา ของคําหลังแทน เชน เปลี่ยน อิ อี เปน ย หรือเปลี่ยน อุ อู เปน ว เช่น มติ สนธิกับ อธิบาย เปน มัตยาธิบาย รังสี สนธิกับ โอภาส เปน รังสิโยภาส สามัคคี สนธิกับ อาจารย เปน สามัคยาจารย สินธุ สนธิกับ อานนท เปน สินธวานนท ธนู สนธิกับ อาคม เปน ธันวาคม ๒. พยัญชนะสนธิ พยัญชนะสนธิในภาษาไทยมีนอย คือเมื่อนําคํา 2 คํามาสนธิกัน ถาหากวาพยัญชนะตัวสุดทาย ของคําหนากับพยัญชนะตัวหนาของคําหลังเหมือนกัน ใหตัดพยัญชนะที่เหมือนกันออกเสียหนึ่งตัว เชน เทพ สนธิกับ พนม เปน เทพนม นิวาส สนธิกับ สถาน เปน นิวาสถาน ๘๒


๑. ขอใดไมใชการสรางคําใหมในภาษาไทย ก. ซํ้าคํา ข. ซอนคํา ค. ประสมคํา ง. สมาส สนธิ ๒. ขอใดไมใชลักษณะภาษาไทย ก. ภาษาคําโดด ข. มีเสียงวรรณยุกต ค. ภาษามีวิภัตติปจจัย ง. มีวิธีการสรางคําใหม ๓. ขอใดเปนคําซํ้าทั้งหมด ก. ปดๆ เปดๆ ทรัพยสมบัติ ข. ผิดชอบ กระโดกกระเดก ค. กระชุมกระชวย จุกจิก ง. เปนรูปเปนราง ระริกระรี้ ๔. ประโยคในขอใดมีเสียงวรรณยุกตครบหาเสียง ก.มีดอกไมสวยมาก ข. ฉันมาพบคุณพรุงนี้ ค. สุนัขพันธนี้ดุจริง ง. รถคันนี้เกามากแลว ๕. ขอใดเปนคําประสมทั้งหมด ก. กระดานดํา แปดเปอน ข.เครื่องคิดเลข ขาวสุก ค. ผิดชอบเสแสรง ง. ผลิตผล ชดวอย ๖. คําที่ขีดเสนใตคําใดไมใชคําประสม ก. แกงรอนตองกินกําลังรอน ข. อยาหาเรื่องรอนใจอีกเลย ค. อากาศรอนใคร ๆ ก็อารมณไมดี ง. อยาเพิ่งใจรอนรอสักครูก็เรียบรอย แบบทดสอบบทที่ ๖ คําชี้แจง ๑. ขอสอบเปนปรนัย จํานวน ๒๐ ขอ ใชเวลาทําขอสอบ ๓๐ นาที ๘๓


๗.“ประสบการณ” ใหประโยชนอยางไรในการเขียนเรียงความ เรื่องเกี่ยวกับโลกสวนตัว ก. ทําใหไดวิธีการเขียน ข. ทําใหเรียงความสนุกสนาน ค.ทําใหไดรายละเอียดในการเขียน ง. ทําใหเรียงความสละสลวย ๘. ขอใดเปนคําไทยแททุกคํา ก. เตรียมอุปกรณข. หาสถานที่ที่เงียบ ค.รูสึกพอใจที่จะทํา ง. รวบรวมความคิดที่จะเขียน ๙. สิ่งใดจะเปนประโยชนในการเขียนเรียงความเกี่ยวกับโลกสวนตัว ก. การบันทึกเหตุการณสําคัญ ข. การทํากิจวัตรตาง ๆ ค. การทํางานรวมกับคนอื่น ง. การอยูคนเดียวในโลกสวนตัว ๑๐. ขอใดแตกตางจากขออื่น ก. ทําใหพัฒนาสติปญญา ข. ทําใหไมลืมความคิดนั้น ค. ทําใหเขียนหนังสือไดเกง ง. ทําใหไดรวบรวมความคิดตาง ๆ ๑๑. การเขียนเรียงความควรใชวิธีเขียนอยางไรจึงจะดูดีที่สุด ก. คิดไปเขียนไปใหตรงตามแนวเรื่องจนจบ ข. ตีความของเรื่อง วางแนวคิดแลวเขียนตามแนวคิด ค.วางโครงเรื่อง ลําดับความสําคัญแลวเรียบเรียงจนจบ ง. เขียนเนื้อเรื่องคราว ๆ ๑๒. ควรนําขอความใดมาใชประกอบการเขียนเรียงความเรื่อง “การประหยัด” ก. รักดีหามจั่ว รักชั่วหามเสา ข. งานคือเงิน เงินคืองานบันดาลสุข ค. มีเงินนับวานอง มีทองนับวาพี่ ง.ชาติที่เจริญเพราะประชาชนรูจักประหยัด ๑๓. งานเขียนซึ่งใหความรูอยางใดอยางหนึ่ง แตไมใชตําราหรือแบบเรียน ก. นิยาย ข. นวนิยาย ค. เรื่องสั้น ง. บทความ ๘๔


๑ ๔. ช นิ ด ข อ ง คํ า ช นิ ด ใ ด ที่ ไ มส า ม า ร ถ นํ า ม า ก ลา ว เ ปน คํ า ซํ้ า ไ ด ก. คํ า น า ม ข. คํ า อุ ท า น ค. คํ า ก ริ ย า ง. คํ า ส ร ร พ น า ม ๑ ๕. คํ า ซํ้ า ใ น ขอ ใ ด ไ มใ ชก า ร ซํ้ า คํ า น า ม ก. เ ธ อ ๆ ไ ป ซื้ อ ห นั ง สื อ กั บ เ ร า ห นอ ย ข. วั น นี้ เ พื่ อ น ๆ จ ะ ไ ป หั ว หิ น กั น ค. พอ พ า ลู ก ๆ ไ ป เ ที่ ย ว ง. กิ น ป ล า เ ปน ตั ว ๆ ซิ ค น อื่ น จ ะ ไ ด กิ น ดว ย ๑ ๖. คํ า ซํ้ า ใ น ขอ ใ ด มี ค ว า ม ห ม า ย แ ย ก เ ปน สว น ๆ ก. ม ะ มว ง จ า น นี้ เ ป รี๊ ย ว เ ป รี้ ย ว ข. คุ ณ ค รู ต ร ว จ ผ ม นั ก เ รี ย น เ ปน ค น ๆ ไ ป ค. อา น ๆ ไ ป เ ดี๋ ย ว ก็ เ ขา ใ จ ง. เ ด็ ก ๆ วิ่ ง เ ลน อ ยูใ น ส น า ม ๑ ๗. คํ า ใ น ขอ ใ ด ไ มใ ชคํ า ซํ้ า ก. ก ลว ย ๆ ข.ริ ม ๆ ค. บั ง บ า ง ง. น า น า ๑ ๘. คํ า ใ น ขอ ใ ด จั ด เ ปน คํ า ซอ น ที่ มี ค ว า ม ห ม า ย ค ลา ย กั น ทั้ ง ห ม ด ก. เ สื้ อ ผา ป า ก ค อ ข. ห นา ต า เ สื่ อ ส า ด ค. จิ ต ใ จ เ น้ื อ ตั ว ง. ใ ก ลไ ก ล ค รู บ า ๑ ๙. คํ า วา แ ส ว ง ห า เ ปน ก า ร นํ า คํ า ภ า ษ า ตา ง ป ร ะ เ ท ศ ภ า ษ า ใ ด ม า ร ว ม กั น ก. คํ า ภ า ษ า ไ ท ย กั บ คํ า ภ า ษ า อั ง ก ฤ ษ ข. คํ า ภ า ษ า ไ ท ย กั บ คํ า บ า ลี สั น ส ก ฤ ต ค. คํ า ภ า ษ า เ ข ม ร กั บ คํ า ภ า ษ า ไ ท ย ง. คํ า ภ า ษ า เ ข ม ร ซอ น กั น ๒ ๐. คํ า ใ น ขอ ใ ด คื อ คํ า ป ร ะ ส ม ที่ มี ค ว า ม ห ม า ย เ ป รี ย บ ก. ห นา ออ น ข. ย า ง ล บ ค. ด อ ก ฟา ง. หอ ห ม ก ๘ ๕


ท๔.๑ม๔-๖/๗ วิเคราะหและประเมินการใชภาษาจากส่ือส่ิงพิมพและสื่ออิเล็กทรอนิกส์ การประเมินการใชภาษาจากสื่อสิ่งพิมพและส่ืออิเล็กทรอนิกส ตัวชี้วัด สาระการเรียนรูแกนกลาง บทที่ ๗ การอานส่ือส่ิงพิมพและส่ืออิเล็กทรอนิกส์ ในโลกปจจุบันเทคโนโลยีการพิมพมีความเจริญกาวหนาอยางรวดเร็วดวยวิทยาการตาง ๆ ไดอยางรวดเร็ว และมีความหลากหลายในการนําเสนอขอมูลขาวสารสาระและความบันเทิง ในรูปแบบของสื่อสิ่งพิมพประเภทหนังสือทั้งสารคดีและบันเทิงคดี ตลอดจนส่ืออิเล็กทรอนิกส ดังนั้น ผูอานตองมีความรูความเขาใจในสื่อที่อานและเลือกอานใหเหมาะสม จึงทําใหการอานสัมฤทธิผลได้


๑. การอานสื่อสิ่งพิมพ์ พจนานุกรมฉบับราชบัญฑิตยสถานไดใหความหมายดําที่เกี่ยวกับ "สื่อสิ่งพิมพ" ไววา สื่อ หมายถึง ก. ทําการติดตอใหถึงกัน ชักนําใหรูจักกัน น. ผูหรือสิ่งที่ทําการติดตอใหถึงกัน หรือชักนําใหรูจักกัน พิมพ หมายถึง ก. ถายแบบ, ใชเครื่องจักรกดตัวหนังสือหรือภาพใหติดบนวัตถุ เชน แผนกระดาษ ผา ทําใหเปนตัวหนังสือหรือรูปรอย โดยการกดหรือการใชพิมพหิน เครื่องกล วิธีเคมี หรือวิธีอื่นใด อันอาจใหเกิดเปน สิ่งพิมพขึ้น หลายสําเนา สิ่งพิมพ หมายถึง สมุด แผนกระดาษ หรือวัตถุใดๆ ที่พิมพขึ้น รวมตลอดทั้งบทเพลงแผนที่ แผนผัง แผนภาพ ภาพ วาด ภาพระบายสี ใบประกาศ แผนเสียง หรือสิ่งอื่นใดอันมีลักษณะเชนเดียวกัน ๑) สื่อสิ่งพิมพประเภทหนังสือ ๑.๑) หนังสือสารคดี ตํารา แบบเรียน เปนสื่อสิ่งพิมพที่แสดงเนื้อหาวิชาการในศาสตรความรูตาง ๆ เพื่อ สื่อ ใหผูอานเขาใจความหมาย ดวยความรูที่เปนจริง จึงเปนสื่อสิ่งพิมพที่เนนความรูอยางถูกตอง ๑.๒) หนังสือบันเทิงคดี เปนสื่อสิ่งพิมพที่ผลิตขึ้นโดยใชเรื่องราวสมมติ เพื่อใหผูอานไดรับความ เพลิดเพลินสนุกสนาน มักมีขนาดเล็ก เรียกวา หนังสือฉบับกระเปา (Pocket Book) ๒) สื่อสิ่งพิมพเพื่อเผยแพรขาวสาร ๒.๑) หนังสือพิมพ เปนสื่อสิ่งพิมพที่ผลิตขึ้นโดยนําเสนอเรื่องราว ขาวสาร ภาพและความคิดเห็นในลักษณะ ของแผนพิมพแผนใหญที่ใชวิธีการพับรวมกัน ๒.๒) วารสาร นิตยสาร เปนสื่อพิมพที่ผลิตขึ้นโดยนําเสนอสาระ ขาว ความบันเทิง ที่มีรูปแบบการนําเสนอ ที่โดดเดน สะดุดตา และสรางความสนใจใหกับผูอาน ๒.๓) จุลสาร เปนสื่อสิ่งพิมพที่ผลิตขึ้นแบบไมมุงหวังผลกําไร เปนแบบใหเปลาโดยที่ใหผูอานไดศึกษาหาความรู มีกําหนดในการออกเผยแพรเปนครั้ง ๆ หรือลําดับตาง ๆ ในวาระพิเศษ ๒.๔) สิ่งพิมพโฆษณา ๑. โบรชัวร (Brochure) เปนคําที่มาจากภาษาฝรั่งเศสโดยใชเรียกทับศัพทของสื่อสิ่งพิมพมีลักษณะเปนสมุดเลมเล็ก ๆ ๒. ใบปลิว (Leaflet, Handbill) เปนสื่อพิมพใบเดียว ที่เนนการประกาศหรือโฆษณา ลักษณะการแสดงเนื้อหาเปน ขอความที่ผูอานอานแลวเขาใจงาย ๓. แผนพับ (Folder) เปนสื่อสิ่งพิมพที่ผลิตโดยเนนการนําเสนอและการสรุปใจความสําคัญ มีลักษณะ การพับเปนรูปเลมตาง ๆ ๔. ใบปด (Poster) เปนสื่อสิ่งที่พิมพโฆษณา โดยใชปดตามสถานที่ตาง ๆ มีขนาดใหญเปนพิเศษ ซึ่งเนนการนําเสนออยางโดดเดน ๘๗


๓) สิ่งพิมพเพื่อการบรรจุภัณฑ เปนสื่อสิ่งพิมพที่ใชในการหอหุมผลิตภัณฑการคาตาง ๆ แยกเปนสิ่งพิมพหลัก ไดแก สิ่งพิมพที่ใช ปดรอบขวดหรือกระปองผลิตภัณฑการคา สิ่งพิมพรอง ไดแก สิ่งพิมพที่เปนกลองบรรจุหรือลัง ๒. การอานสื่อสิ่งพิมพประเภทเรื่องสั้น เรื่องสั้น คือ งานเขียนที่คลายนวนิยาย แตมีขนาดสั้นและไมซับซอน เรื่องสั้นไมใชนวนิยายขนาดสั้นหรือการยอ นวนิยาย ๑) องคประกอบของเรื่องสั้น ๑.๑) แนวคิดหรือแกนของเรื่อง แนวคิด คือ สาระสําคัญของเรื่องที่เขียนขึ้น เรื่องสั้นจะมีแนวคิดสําคัญเพียงจุดเดียว และจะเปนแกนของเรื่อง การเสนอแนวคิดอาจบอกตรง ๆ บอกผานตัวละคร อยูที่ชื่อเรื่องหรืออาจจะตองตีความเอง เมื่ออานเรื่องสั้นจบแลว ความหมายที่ผูอานสรุปไดคือแนวคิดของเรื่องสั้นเรื่องนั้น ซึ่งเรื่องสั้นที่ดี ตองเขียนใหผูอานเขาใจแกนเรื่อง ๑.๒) โครงเรื่อง เปนโครงเรื่องที่กระชับชัดเจนไมซับซอนเพื่อเสนอแนวคิดที่ผูเขียนกําหนดไว ๑.๓) เนื้อเรื่อง คือ เรื่องราวและเหตุการณตาง ๆ อาจเปนเพียงสวนหนึ่งของชีวิตเปนเรื่องราวบางแงมุมไมใชเรื่องราว ละเอียดทั้งชีวิตของตัวละคร ๑.๔) ตัวละคร บทสนทนา ตัวละครหลักมีเพียง ๑-๒ ตัว ตัวละครอื่นมีเทาที่จําเปนเทานั้น ตัวละครและบทสนทนา จะเลาเรื่องแสดงพฤติกรรมในเหตุการณที่สมเหตุสมผล ๑.๕) ฉาก ผูเขียนจะใชการบรรยายหรือบอกผานบทสนทนา อาจเปนฉากในชีวิตจริงหรือเหนือจริงแตจะไมบรรยาย อยางชัดเจนเหมือนนวนิยาย ๘๘


๒) ชนิดของเรื่องสั้น ผูอานเรื่องสั้นสามารถเขาใจเจตนาของผูเขียนได ถาผูอานทราบชนิดของเรื่องสั้น แบงเรื่องสั้น ไว ๔ ชนิด คือ ๒.๑) ชนิดผูกเรื่อง เปนเรื่องสั้นที่มีการกําหนดเคาเรื่องไวอยางซับซอน มีการผูกปมเรื่องให เกิดความฉงน สนเทห บางครั้งเนื้อเร่ืองก็ทําใหผูอานเขวไปทางหนึ่ง แตพอถึงตอนจบกลับหักมุม เปนการจบที่ผูอานคาดไมถึง ๒.๒) ชนิดเพงแสดงลักษณะของตัวละคร เปนเรื่องสั้นที่มุงแสดงใหเห็นบุคลิกภาพของตัวละครเปนหลัก เปนการวาดภาพตัวละครเพื่อชี้ใหเห็นลักษณะนิสัยของตัวละคร ซึ่งจะมีความโดดเดนเปนพิเศษ เชน เกรี้ยว กราด เมตตากรุณา ฉลาดเกินคน ๒.๓) ชนิดถือฉากเปนสวนสําคัญ เปนเรื่องสั้นที่ผูเขียนเนนการพรรณนาฉากตัวละครเปนสวน ประกอบที่ เกี่ยวโยงอยูในฉากนั้น ผูเขียนจะบรรยายฉากอยางละเอียดจนผูอานสามารถเห็นภาพจากการอานไดชัดเจน ๒.๔) ชนิดแสดงแนวความคิดเห็น เปนเรื่องสั้นในแนวอุดมคติที่ตองการชี้ใหเห็นประเด็นความคิดใด ความคิดหนึ่งที่ผูเขียนตองการจะบอกหรือชี้ใหเห็นถึงความเชื่อในสิ่งหนึ่งสิ่งใด รวมไปถึงการวิพากษสังคมโดยผานตัวละคร ๓) แนวทางในการอานเรื่องส้ัน การอานเรื่องสั้นมีประเด็นที่ควรสังเกต ดังนี้ ๑. พิจารณาชื่อเร่ือง และเนื้อเรื่องวาสอดคลองกันหรือไม เพียงใด ๒. พิจารณารูปแบบการเขียนวา ใชแนวการเขียนแบบใด เชน การเขียนเหตุการณเปนหลัก หรือใชความรูสึกที่มีตอสถานการณท่ีเกิดขึ้นหรือใชสัญลักษณ ๓. วิเคราะหวิจารณลักษณะเดนของเร่ืองส้ัน เชน โครงเร่ือง ตัวละคร ฉาก บทสนทนา วิธีดําเนิน เรื่องโดยอาจใชหลักเกณฑท่ีกลาวไวแลวมาประกอบการ ๔. พิจารณาแกนเรื่องวาคืออะไร ผูเขียนสามารถสื่อใหผูอานเขาใจไดอยางชัดเจนหรือคลุมเครือ ๕. สรุปความคิดเห็นของผูเขียนจากการอานเร่ืองที่เปนผลงานของเขาหลายๆ เร่ือง เชน ตองการ พัฒนาสังคมใหดีขึ้นตองการช้ีใหเห็นความสําคัญของการศึกษา ๘๙


๓. การอานสื่อสิ่งพิมพประเภทนวนิยาย แปลตามศัพทวา "นิยายใหม" มาจากคําวา nove! เปนงานเขียนรอยแกวความบันเทิงแกผูผาน ๑) องคประกอบของนวนิยาย นวนิยายเปนเรื่องเลารอยแกวที่ยึดหลักความจริงเปนเกณฑ กลาวคือ เขียนใหใกลเคียงกับความเปนจริงเทาที่จะสามารถทําได องคประกอบที่สําคัญของนวนิยายที่จะทําใหผูอาน เกิดความบันเทิงมี ดังนี้ ๑.๑) โครงเรื่อง เปนเคาโครงของพฤติกรรมตาง ๆ นวนิยายแตละเรื่องจะมีโครงเรื่อง ใหญและโครงเรื่อง ยอย ๑.๒) แกนเรื่องหรือความคิดหลัก คือ จุดสําคัญของเรื่องที่จะเชื่อมโยงเรื่องทั้งหมดเขาดวยกัน เพื่อสื่อความ คิดของผูแตง ๑.๓) ตัวละคร คือ ผูที่มีบทบาทในเรื่อง จะตองเหมือนมนุษยหรือเทียบเทา มีชีวิตจิตใจ แสดงอารมณ บทบาท คําพูด และมีปฏิกิริยาเชนคนจริง ๆ พฤติกรรมที่ตัวละครแสดงออกตองนาเชื่อถือ ๑.๔) ฉากและบรรยากาศ ฉาก คือ ขอเท็จจริงเกี่ยวกับสิ่งตางๆ ที่ปรากฎในเนื้อเรื่องบอกใหรูวาเหตุกา รณนั้นเกิดที่ใด การใชฉากที่มีจริงและเปนที่รูจักยอมทําใหเรื่องมีความสมจริงมากขึ้น ฉากที่ดีควรจะสอดคลอง กับเนื้อเรื่องและชวยสรางบรรยากาศ ๑.๕) บทสนทนา คือ การโตตอบระหวางตัวละคร บทสนทนาจะตองชวยสรางความสมจริงเปนธรรมชาติ คลายคลึงกับชีวิตจริงและตองเหมาะสมกับบุคลิกลักษณะของตัวละครแตละตัว ๑.๖) ทรรศนะของผูแตง คือ ขอคิดเห็นของผูแตงที่ตองการเสนอตอผูอานสวนใหญเสนอผานตัวละครใน เรื่อง ๑.๗) ทวงทํานองแตงหรือกลวิธี คือ ลักษณะวิธีการของผูแตงที่จะแสดงความคิดความรูสึกเพื่อใหเนื้อเรื่อง ดําเนินไปตามโครงเรื่องที่ผูกไวรวมไปถึงการเลือกใชภาษา ๙๐


๒) แนวทางในการอานนวนิยาย คนสวนใหญเมื่อหยิบนวนิยายขึ้นมาอานก็มุงหวังความเพลิดเพลินเปนหลัก ไมไดตั้งใจจะศึกษาอยางจริงจัง แตนวนิยายเปนเรื่องของชีวิต การอานนวนิยายแลวนํามาพินิจพิจารณาแมเพียงเล็กนอยยอมจะใหแงคิดหรือ บทเรียนแกผูอานบางการพิจารณานวนิยายนั้นจะตองนําองคประกอบของนวนิยายมาเปนเกณฑในการอาน ดังนี้ ๒.๑) เนื้อเรื่อง โครงเรื่องและแกนเรื่อง เมื่ออานนวนิยายเรื่องใดแลวควรจะเลาเรื่องยอ ได บอกไดวาใชกล วิธีอะไรบางในการดําเนินเรื่องและรูวาแกนหรือแนวคิดหลักของเรื่องคืออะไร โครงเรื่องนั้นตอเนื่องสัมพันธกันหรือไม ๒.๒) ตัวละคร ตัวละครตัวใดเปนตัวเอก มีลักษณะนิสัยอยางไรและตัวละครแตละตัวสรางอยางสมจริงหรือ ไม ๒.๓) ฉากและบรรยากาศ ผูอานตองพิจารณาความสมจริงและความถูกตองตรงกับชวง เวลาหรือสภาพ การณในเรื่องนั้น ตลอดจนพิจารณาวาฉากและบรรยากาศมีอิทธิพลตอตัวละครหรือไม ๒.๔) บทสนทนา สํานวนภาษา และกลวิธีในการแตง นวนิยายควรใชภาษากับตัวละคร เชน วัย การอบรม และยุคสมัย เพื่อจะไดแสดงบุคลิกกับลักษณะของตัวละครไดและควรแยกคําบรรยายกับคําเจรจา หรือสํานวนภาษาของตัวละครใหเห็นเดนชัดในแงของกลวิธีที่จะนําเสนอเรื่อง ใหมีความนาสนใจ พิจารณาวาผูแตงเลือกใชเหมาะสมหรือไม ๒.๕)ทรรศนะของผูแต่ง การมองหาทรรศนะของผูแตงตองมองจากสวนตาง ๆ ของ นวนิยาย เชน จากคําพูดของตัวละคร จากวิธีการที่ผูแตงบรรยายเหตุการณตาง ๆ จากทรรศนะของตัวเอก เปนตน ๙๑


๔. การอานสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ๑) ความหมายของสื่ออิเล็กทรอนิกส์ พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒ ไดใหความหมายของคําวา "สื่อ" วา หมายถึง สิ่งที่ ติดตอใหถึงกันหรือชักนําใหรูจักกัน สื่อหรือมีเดีย (media) มีรากศัพทมาจากภาษาลาติน แปลวา "ระหวาง" ซึ่งหมาย ถึง สิ่งที่บรรจุขาวสารเพื่อกอใหเกิดการสื่อสารตามวัตถุประสงค จึงกลาวไดวา "สื่อ" คือ ตัวกลางในการ นําเสนอขอมูลขาวสารนั่นเอง ๒) ประเภทของสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ๒.๑) สื่ออิเล็กทรอนิกสประเภทออฟไลน คือ ขอมูลที่ถูกเก็บอยูในอุปกรณบันทึกขอมูล เชน ซีดีรอม (CD-ROM) ฮารดดิสก์ ๒.๒) สื่ออิเล็กทรอนิกสประเภทออนไลน คือ สื่อที่ถูกเก็บอยูในเครื่องคอมพิวเตอรอื่น ผูอานจะเขาถึงสื่อไดโดยผานบริการตาง ๆ ของ เครือขายกา รสื่อสารขอมูล เชน หนังสือพิมพที่ใหบริการผานทางอินเทอรเน็ต หรือขอความ ประชาสัมพันธ ๓) แนวทางในการอานสื่ออิเล็กทรอนิกส ๑. พิจารณาความนาเชื่อถือของขอมูลที่นําเสนออาจจะพิจารณาไดจากขอมูลมีการระบุชื่อของผูใหขอมูล หรือแหลงที่มาของขอมูลมีการตรวจสอบความถูกตองของขอมูลกอนนําออกเผยแพร ๒. พิจารณาความถูกตองของขอมูลท่ีนําเสนอขอมูลที่ดีตองมีความถูกตองครบถวนมีการอางอิงขอมูลมา กกวาหนึ่งแหลงขอมูลควรมีการระบุวันที่ไว ๓. พิจารณาจากความทันสมัย วามีการเปลี่ยนแปลงหรือปรับปรุงขอมูลอยูเสมอ ๆ โดยเฉพาะขอมูล ที่เปนขอมูลทางดานการแพทยธุรกิจ วิทยาศาสตร์ ๙๒


ใชคําตอบตอไปนี้ ตอบขอ ๑-๕ ก. ธนาณัติ บัตรเครดิต เช็คธนาคาร ข. บัตรอวยพร ปฏิทิน บัตรเชิญ นามบัตร ค. โบรชัวร ใบปลิว แผนพับ ใบปด ง. หนังสือพิมพ จุลสาร วารสาร นิตยสาร จ. หนังสือสารคดี ตํารา แบบเรียน หนังสือ บันเทิงคดี ๑.ขอใดคือสิ่งพิมพประเภทหนังสือ ๒.ขอใดคือส่ิงพิมพเพื่อเผยแพรขาวสาร ๓.ขอใดคือสิ่งพิมพโฆษณา ๔.ขอใดคือสิ่งพิมพลักษณะพิเศษ ๕.ขอใดคือสิ่งพิมพมีคา ใชคําตอบตอไปนี้ ตอบขอ ๖-๑๐ ก. บทบาทของส่ือสิ่งพิมพในงานส่ือมวลชน ข. บทบาทของส่ือสิ่งพิมพในสถานศึกษา ค. บทบาทของสื่อสิ่งพิมพในงานธุรกิจ ง. บทบาทของสื่อส่ิงพิมพในงานธนาคาร จ. บทบาทของส่ือส่ิงพิมพในหางสรรพสินคาและรานคาปลีก ๖.ขอใดสื่อถึงบทบาท ขาวสาร สาระ และความบันเทิง ตอบ ๗.ขอใดส่ือถึงบทบาท ใบนําฝาก ใบถอน ธนบัตร บัตรเครดิต เช็คธนาคาร ตอบ ๘.ขอใดสื่อถึงบทบาท งานโฆษณา ใบเสร็จรับเงิน นามบัตร ตอบ ๙.ขอใดส่ือถึงบทบาท หนังสือ ตํารา แบบเรียน แบบ ฝกหัด ตอบ ๑๐.ขอใดสื่อถึงบทบาท โบรชัวร ใบปลิว แผนพับ จุลสาร ส่ิงพิมพลักษณะพิเศษ ตอบ ๑๑. การระบุคาตาง ๆ ของโปรแกรมไดแก ก. การกําหนดแถบไมบรรทัด การตั้งคาเปนน้ิว เปนเซน ข. การตั้งคากระดาษ ค. การต้ังชนิดกระดาษ ง. ถูกทุกขอ . แบบทดสอบบทที่ ๗ คำ ชี้เเจง ๑. ขอสอบเปนปรนัย จํานวน ๒๐ ขอ ใชเวลาทําขอสอบ ๓๐ นาที ๙๓


๑๒. คุณสมบัติของนักออกแบบสิ่งพิมพตองมีความ สามารถในดานใด ก. ดานวิทยาศาสตร ข. ดานคณิตศาสตร ค. ดานศิลปะ ออกแบบ ง. ดานภาษาอังกฤษ ๑๓. ขอใดคือขั้นตอนแรกของการออกแบบสิ่งพิมพ ก. เก็บรวบรวมขอมูลของส่ือสิ่งพิมพ ข. ออกแบบแนวคิดสื่อสงพิมพ ค. สรุปลักษณะตาง ๆ เชน ประเภทสื่อสิ่งพิมพ ลักษณะ กระดาษ ง. ทดลองทําและแกไขในสิ่งที่ตองการปรับปรุง ๑๔. “หนังสือเรื่อง บุพเพสันนิวาส เปนหนังสือดี มีคุณคา ประพันธโดย รอมแพง” เปนจุดมุงหมายการอานในขอใด ก. อานเพ่ือทราบขาวสาร ข. อานเพ่ือศึกษาหาความรู ค. อานเพื่อความเพลิดเพลิน ง. อานเพื่อคลายความทุกข. ๑๕. “จีนเล็งประกาศมาตรการปรับลดภาษีสินคา นําเขาหลังสหรัฐเก็บภาษีตอเนื่อง” เปนการอานเพื่อจุดหมายใด ก.อานเพื่อทราบขาวสาร ข. อานเพื่อศึกษาหาความรูค. อานเพ่ือความเพลิดเพลิน ง. อานเพ่ือคลายความทุกข์ ง. อานเพ่ือคลายความทุกข ๑๖.“ผักผลไมดีมีประโยชน”เปนการอานเพื่อจุดหมายใด ก. อานเพ่ือทราบขาวสาร ข. อานเพื่อศึกษาหาความรู ค. อานเพื่อความเพลิดเพลิน ง. อานเพื่อคลายความทุกข ๙๔


๑๗. ขอใดคือส่ิงพิมพลักษณะพิเศษ ก. บัตรอวยพร ข. ปฏิทิน ค. นามบัตร ง. ถูกทุกขอ ๑๘. การออกแบบสิ่งพิมพมีกี่ข้ันตอน ก. ๒ ข้ันตอน ข. ๓ ข้ันตอน ค. ๔ ขั้นตอน ง. ๕ ข้ันตอน ๑๙. สิ่งพิมพมีคา คืออะไร ก. เปนส่ือส่ิงพิมพท่ีเนนการนําไปใชเปนหลักฐานสําคัญตาง ๆ ข. เปนส่ือสิ่งพิมพที่ผลิตขึ้นเพื่อใชงานในคอมพิวเตอร ค. เปนส่ือส่ิงพิมพมีการผลิตขึ้นตามลักษณะพิเศษแลวแตการใชงาน ง. เปนสื่อส่ิงพิมพท่ีใชในการหอหุมผลิตภัณฑการคา ๒๐. สิ่งพิมพอิเล็กทรอนิกสคืออะไร ก. เปนสื่อส่ิงพิมพที่เนนการนําไปใชเปนหลักฐานสําคัญตาง ๆ ข. เปนส่ือส่ิงพิมพท่ีผลิตขึ้นเพ่ือใชงานในคอมพิวเตอรหรืออินเตอรเน็ต ค. เปนสื่อสิ่งพิมพมีการผลิตขึ้นตามลักษณะพิเศษแลวแตการใชงาน ง. เปนสื่อสิ่งพิมพที่ใชในการหอหุมผลิตภัณฑการคาตาง ๆ ๙๕


Click to View FlipBook Version