Çoktan Seçmeli Soru Hazırlama Kılavuzu

SOSYALVE BEŞERİ BİLİMLERLE İLGİLİ ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Türk Marşı (Rondo Alla Turca) adlı eseri besteleyen, Hayvanlar alemi içinde insanın yerini sistematik ola-
1756 – 1791 yılları arasında yaşayan Avustralyalı, mü- rak tanımlayan ilk bilim insanının isim ve soy isminin
zisyenin isminin baş harfleri hangi seçenekte doğru baş harfleri hangi seçenekte verilmiştir?
olarak verilmiştir? A) J.B.
A) W.A.M. B) F.B.
B) F.J.H. C) G.C.
C) F.S. D) C.L.
D) J.S.S. E) C.D
E) G.M.
Doğru yanıt: D
Doğru yanıt: A ÖSYM, 2018 KPSS’den uyarlanmıştır.
ÖSYM, 2018 KPSS’den uyarlanmıştır.

SAĞLIK BİLİMLERİYLE İLGİLİ ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Tip II diabetes mellitus ve hipertansiyon tanısı olan 45 Deniz seviyesinde yaşayan, hemoglobin düzeyi 15 g/
yaşındaki kadın hastanın boyu 160 cm, kilosu 100 kg dL olan erişkin sağlıklı ir erkeğin arteriyel kan parsi-
olarak ölçülüyor. yel oksijen basıncı düzeyinin olması beklenen değeri-
ne (mmHg) en yakın değer kaçtır?
Bu hastanın vücut kitle indeksine en yakın değer
kaçtır? A) 93 B) 104 C) 120

A) 33 B) 38 C) 44 D) 149 E) 159

D) 54 E) 62

Doğru yanıt : B Doğru yanıt: A
ÖSYM’den uyarlanmıştır (2018 TUS) ÖSYM’den uyarlanmıştır (2016 TUS)

50

ÖRNEK 3

Normal tidal hacimle soluyan sağlıklı bir yetişkinde,
ekspirasyon sonunda intraplevral basınç değerine
(cmH2O) en yakın değer kaçtır?

A) 0,0 B) -1,0 C) -2,5

D) -5,5 E) -7,5

Doğru yanıt: D
ÖSYM’den uyarlanmıştır (2016 TUS)

İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER ALANINDA ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1

Bir mağazadaki ürünler %25 inidirimlidir. Aynı mağaza,
peşin satışlarını artırmak amacıyla peşin satışlarda ka-
sada ilave %20 indirim uygulamaktadır.

Buna göre ilk satış fiyatı 500 TL olan bir ürün peşin
olarak satıldığında alıcının ödemesi gereken tutara
en yakın tutar hangisidir?

A) 229 B) 275 C) 250

D) 299 E) 350

Doğru yanıt: D
ÖSYM (2016-Muhasebe)’den uyarlanmıştır.

51

FEN VE MÜHENDİSLİK BİLİMLERİ ALANINDA ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 1

Transfer fonksiyonu Herhangi bir yazılımın, üretim aşaması ve kullanım
aşaması birlikte olmak üzere geçirdiği tüm aşamalar
gibi olan sistemi KARARSIZ yapan değer aşağıdaki- Yazılım Geliştirme Yaşam Döngüsü olarak tanımlanır.
lerden hangisidir? Yazılım işlevleri ve ihtiyaçlar sürekli değiştiği ve geliş-
A) s+3+j tiği için bir döngü biçimindedir.
B) s+3j
C) s-3+j Buna göre Yazılım Geliştirme Yaşam Döngüsünün ilk
D) s-3j üç temel adımının baş harfleri aşağıdaki seçenekler-
E) s+3-j den hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Doğru yanıt: C A) P,T,G

B) P,Ç,G

C) Ç,T,G

D) P,Ç,T

E) Ç,P,T

Doğru yanıt: D

ÖRNEK 3

İki değişkenli olan ve iki değişkeni de tam sayı olması
istenen bir tam sayılı matematiksel modelin, uygun bir
doğrusal programlama yöntemi ile çözümünde (64/7;
57/8 ) değerleri bulunmuştur.
Buna göre aşağıdaki dallandırmalardan hangisi yapı-
lamaz?
A) X1 ≤ 10
B) X1 ≥ 10
C) X1 ≤ 9
D) X2 ≤ 7
E) X2 ≥ 8

Doğru yanıt: A

52

DİN BİLİMLERİ ALANINDA ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Düşünürün adının baş harfleri hangi seçenekte veril- Bu hadis öğrenme şekline verilen adın ilk ve son harfi
miştir? hangi seçenekte verilmiştir?
A) İ.S. A) K…t
B) F. B) V…e
C) K. C) İ…a
D) İ.R. D) İ…t
E) G. E) M…e

DOĞRU YANIT: Farabi DOĞRU YANIT: İmla
ÖSYM (2015-ÖABT)’den uyarlanmıştır. ÖSYM (2014-DHBT)’den uyarlanmıştır.

53

BİLEŞİK YANIT VERMEYİ GEREKTİREN MADDELER

Bu tür maddelerde, madde kökünde birden fazla doğru yanıt olabilecek öncül vardır. Öğrenciden bu öncülleri oku-
yarak maddede verilen durumla ilişkilendirmeleri, karşılaştırmaları ve yorumlamaları beklenmektedir.

ÖRNEK

Aşağıda bir testin uygulanması ve puanlanması es-
nasında ortaya çıkabilecek durumlar verilmiştir.

I. Puanlama yapan kişinin puanlama esnasında toplam Maddede öğrencilerden verilen durumlardan
puanları yanlış hesaplaması hangilerinin güvenilirliği düşürdüğünü düşün-
meleri ve seçmeleri beklenmektedir. Bu tür
II. Öğretmenin tüm öğrencilere 5 ek puan vermesi maddelerde konuyu iyi bilmeyen öğrenciler bir
ya da birden fazla öncülü birbiriyle karşılaştır-
III. Öğretmenin sınav hazırlarken erkek öğrencilerin mak durumunda kalabilir. Bu durum konuyu iyi
doğru yanıtlama olasılıklarını artıracak terimler kulla- bilmeyen öğrencilerin çeldiricileri seçme olası-
narak soru yazması lıklarını artırır.

Bunlardan hangileri güvenirliği düşürür?

A. Yalnız I* B. I ve III C. II ve III

D. II ve III E. I, II ve III

Öneriler:
• Seçenek bulmada güçlük yaşandığında bu madde türü test hazırlayan için oldukça kullanışlıdır.
• Bu tür maddeler, yanıtı tek ve biricik olan maddelere göre daha güç olabilir.
• Doğru yanıtı belirlemek konuyla ilgili birden fazla kavram, ilke ya da genelleme bilgisine sahip omayı gerektirir.
• İyi hazırlandığında üst düzey bilgi ve becerileri ölçmede kullanılabilir.

54

SOSYALVE BEŞERİ BİLİMLERLE İLGİLİ ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Doğru yanıt:C
ÖSYM 2018 ÖABT

Doğru yanıt: C
ÖSYM 2018 ÖABT

55

SAĞLIK BİLİMLERİYLE İLGİLİ ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Doğru yanıt: A
ÖSYM 2016 TUS

Doğru yanıt: D
ÖSYM 2018 TUS

ÖRNEK 3

Doğru yanıt: C
ÖSYM 2016 TUS

56

İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER ALANINDA ÖRNEK MADDELER

,

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Doğru yanıt: A
ÖSYM 2018 – Hukuk

Doğru yanıt: E ÖRNEK 3
ÖSYM 2018 – Çalışma Ekonomisi Ve Endüstri İlişkileri

Doğru yanıt: D
ÖSYM 2018 – Maliye

57

FEN VE MÜHENDİSLİK ALANLARINDA ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Bir ışık kaynağı ve farklı X ve Y metal yüzeyleri kullanıla- I. Yakıt sisteminin ayarsızlığı
rak yapılan fotoelektrik olay deneyinde , X ve Y metal- II. Ateşleme açısının ayarından
lerinden sökülen fotoelektronların maksimum kinetik III. Buji eskimesinden
enerjileri (Kmax) yüzeye düşen ışığın frekansına (f) ağlı IV. Hava filtresinin kirlenmesi
olarak şekildeki gibi değişmektedir. Egzozdaki CO, HC konsantrasyonun taşıt için öngö-
rülenden yüksek olması hangi sebeplerden kaynak-
lanır?
A) I ve II
B) II ve III
C) I ve III
D) II, III ve IV
E) I, II, III ve IV

Doğru yanıt: E

Düşünürün adının baş harfleri hangi seçenekte veril-
miştir?
A) İ.S.
B) F.
C) K.
D) İ.R.
E) G.

Doğru yanıt: B
ÖSYM, 2017 LYS 2

58

ÖRNEK 3 ÖRNEK 4

I. Veri değişkendir. I. Proje yönetimi
II. Veriyi değiştirecek kullanıcı sayısı sadece birdir. II. Tedarik zinciri yönetimi
III. Veri değiştirecek kimseler birbirine güvenir. III. İnsan kaynakları yönetimi
IV. Bu veritabanının saldırıya uğraması muhtemeldir. IV. Finans yönetimi
Birden fazla dağıtılmış bilgisayarda yedeklemeye ihti- V. Zaman yönetimi
yaç vardır. Yukarıdakilerden hangisi veya hangileri ERP sistem
V. Veri değiştirecek kimseler üçüncü bir tarafa güvenir. yazılımlarının temel bileşenlerinden değildir?
Yukarıdaki durumlardan hangileri iş modelinizde Blok A) Yalnız V
zincire (Blokchain) ihtiyacınız olduğunu gösterir? B) I ve II
A) I ve II C) I ve III
B) I ve IV D) II ve III
C) II ve III E) I ve IV
D) III ve IV
E) I, IV ve V Doğru yanıt: A

Doğru yanıt: B

59

DİN BİLİMLERİ ALANINDA ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Doğru yanıt: B Doğru yanıt: B
ÖSYM 2018 ÖABT ÖSYM 2018 ÖABT

ÖRNEK 3

Doğru yanıt: E
ÖSYM 2018 ÖABT

60

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ ALANINDA MADDE ÖRNEKLERİ

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

I. Yıpranan dokuların yenilenmesini sağlar. I. İskelet kası

II. Enerji sağlamada görev yapar. II. Düz kas

III. Hücre içi ve dışı sıvıların osmotik dengenin sağlan- III. Kalp kası
masında etkilidir.
Yukarıdaki kaslardan hangisi Somatik sinir sistemi
Proteinlerle ilgili yukarda verilen bilgilerden hangileri tarafından uyarılır ?
doğrudur?
A) I,II,III B) I,II C) II D) II,III E) I

A) I B) II C) II-III D) I- II E) I-II-II

Doğru yanıt: E

Doğru yanıt: E

ÖRNEK 3

Yukarıda verilen organik bileşenlerden hangisi yada
hangileri karbonhidratların yapısında bulunur?

A) I B) II C) I-II D) II-III E) I-II-III

Doğru yanıt: E

KÖKÜ SORU KİPİNDE OLAN MADDELER

Madde kökü, soru cümlesiyle anlatılan madde türüdür.

61

SOSYALVE BEŞERİ BİLİMLERLE İLGİLİ ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Doğru yanıt: A
ÖSYM 2018 ÖABT

Doğru yanıt: C
ÖSYM 2018 ÖABT

62

SAĞLIK BİLİMLERİYLE İLGİLİ ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Doğru yanıt: C
ÖSYM 2018 TUS

Doğru yanıt: B
ÖSYM 2018 TUS

63

İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER ALANINDA ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Doğru yanıt: C
ÖSYM 2014 - Hukuk

FEN VE MÜHENDİSLİK
ALANLARINDA ÖRNEK
MADDELER

ÖRNEK 1

Doğru yanıt: D LPG’nin ana yapısını oluşturan ……. toplam hacmin
ÖSYM 2014 - Muhasebe %85-99’unu oluşturur.
Noktalı kısma aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
A) Helyum
B) Metan
C) Sülfit
D) Azot
E) Hidrojen

Doğru yanıt: B

64

DİN BİLİMLERİ ALANINDA ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Doğru yanıt: A
ÖSYM 2014 ÖABT

Doğru yanıt: D
ÖSYM 2014 ÖABT

65

KÖKÜ EKSİK CÜMLE TİPİNDE OLAN MADDELER

Madde kökü, boşluk doldurma gerektiren madde türüne benzer. Madde kökünde yer alan boşluğu doğru tamamla-
yan kavram, ilke, sayı vb. bilginin seçenekler arasından seçilmesini gerektirir.

ÖRNEK Maddede öğrencilerden verilen tanıma uygun
olan yöntemi seçmeleri beklenmektedir. Hatır-
Aynı bireylere bir ya da birkaç hafta arayla aynı lama düzeyinde bir bilgi yoklanmaktadır.
ölçme aracının uygulanarak, iki ölçüm arasında-
ki korelasyonun hesaplanmasını gerektiren yöntem Öneriler:
……………………………….
A. Test tekrar testtir.* • Genellikle alt düzey bilgi ve becerileri ölç-
B. Eşdeğer formlardır. mede kullanılır. Üst düzey bilgi ve becerileri
C. Eşdeğer yarılardır. ölçmede elverişli değildir.
D. İki yarıya bölmedir.
E. Testi yarılamadır. • Madde kökünün seçeneklerle dil ve anlatım
bakımından tutarlı olmasına dikkate edilme-
lidir.

SOSYALVE BEŞERİ BİLİMLERLE İLGİLİ ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Bu tür akarsuların oluşturduğu vadi tipi ………………. Toplumların yaşayış biçimlerini, adet, gelenek ve gö-
A) Koni karstıdır. reneklerini inceleyen ve bu yönüyle tarihe yardımcı
B) Asılı vadidir. olan bilgi alanı ……………
C) Boğaz vadidir. A) Nümizmatiktir.
D) Kör vadidir. B) Etnografyadır.
E) Labirent karstıdır. C) Toponomidir.
D) Kronolojidir.
Doğru yanıt:D E) Onomastiktir.
ÖSYM’den uyarlanmıştır (2018 ÖABT)
Doğru yanıt:B
ÖSYM’den uyarlanmıştır (2018 ÖABT)

66

SAĞLIK BİLİMLERİYLE İLGİLİ ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Stura coronalis’in oluşumuna katılan kemik çifti ….. Tüm erişkinlere belirli aralıklarla uygulanması gere-
A) Paryetal – Oksipital’dir. ken aşı …..
B) Frontal – Sfenoid’dir. A) Hepatit A aşısıdır.
C) Paryetal – Temporal’dir. B) Pnömokok aşısıdır.
D) Frontal – Paryetal’dir. C) Tetanos aşısıdır.
E) Oksipital – Temporal’dir. D) Meningokok aşısıdır.
E) Hepatit B aşısıdır.
Doğru yanıt: D
ÖSYM (2015, TUS)’den uyarlanmıştır. Doğru yanıt: C
ÖSYM (2015, TUS)’den uyarlanmıştır.

ÖRNEK 3

Ektopik implantasyonun en sık gerçekleştiği bölge…
A) Ligamentum latumdur.
B) Sezaryen skarıdır.
C) Tube uterinanın ampullasıdır.
D) Ovaryumdur.
E) Servikstir.

Doğru yanıt: C
ÖSYM (2015, TUS)’den uyarlanmıştır.

67

İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER ALANINDA ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Bankacılık ve sigortacılık faaliyetlerinde bulunama- Devletin istisna, muafiyet ve vergi indirimleri yoluy-
yan ve ortak sayısı sınırlı olan şirket türü,………… la vazgeçtiği gelir nedeniyle geniş anlamda bir kamu
A) Anonim şirkettir. harcamasını ifade eden kavram ………………………….
B) Limited şirkettir.* A) vergi maliyetidir.
C) Kollektif şirkettir. B) gerçek harcamadır.
D) Adi şirkettir. C) sosyal harcamadır.
E) Komandit şirekttir. D) vergi kapasitesidir.
E) vergi harcamasıdır.*
ÖSYM (2018 - İşletme)’den uyarlanmıştır.
ÖSYM (2018 - Maliye)’den uyarlanmıştır

ÖRNEK 3 FEN VE MÜHENDİSLİK
ALANLARINDA ÖRNEK
Bir firmanın halihazırda üstlendiği ve geri almasının MADDELER
mümkün olmadığı maliyet türü …………………
A) Açık maliyettir. ÖRNEK 1
B) Örtük maliyettir.
C) Batık maliyettir.* {Small, Medium, Large} değerlerini taşıyan bir niteli-
D) Fırsat maliyetidir. ğin………………….
E) İktisadi maliyettir. A) Türü “Nominal”dir.
B) Ortalaması alınabilir.
ÖSYM (2018 - İktisat)’den uyarlanmıştır. C) Standart sapması vardır.
D) Modu vardır.
E) Boş hücreleri doldurulamaz.

Doğru yanıt: D

68

DİN BİLİMLERİ ALANINDA ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Cahiliye dönemi Araplarının kabilecilik anlayışına Müslüman olmadıkları halde cizye vermek suretiyle
……… İslam devletinin tebeası olanlar…………
A) Şerafet anlayışı denir. A) Nasrâniler’dir.
B) Hilf anlayışı denir. B) Cizyedarlar’dır.
C) Mübahele denir. C) Sabiîler’dir.
D) Asabiye anlayışı denir. D) Zimmîler’dir.
E) Mevali anlayışı denir. E) Hariciler’dir.

Doğru yanıt: D Doğru yanıt: D

ÖRNEK 3 ÖRNEK 4

Aşağıdaki fotoğrafta altın yaldızla yapılmış, ışınlı güneş İmamiyye Şiası’nın “imamet konusunda kendileri gibi
motifi şeklinde bir figür bulunmaktadır. düşünmeyenlere ilişkiyi kesmeleri, kendileri gibi dü-
şünenlerlede dostluk kurmaları” anlamındaki temel
Ciltcilik sanatından bir örnek olan bu figür ......... prensibi .............
A) Şemse’dir. * A) Takıyye- Azimet’tir.
B) Mikleb’dir. B) Beda – Recat’tır.
C) Zencirek’tir. C) Efdal – Mefdul’dür.
D) Setab’dır. D) Tevelli- Teberri’dir.
E) Köşebent’tir. E) Gaybet-i Suğra – Gaybet-i Kübra’dır.

ÖSYM (2014 – ÖABT)’den uyarlanmıştır.

ÖSYM (2017 – ÖABT)’den uyarlanmıştır.

69

ÖRNEK 5

............... ‫يُ َف ِّضل بَعض النَّاس فَصل ال�شِّتاء‬
‫( تُرا ِفقها رياح َشدي َدة‬A
‫( يَش ُعر ِبتَ َح ُسن الآن‬B
‫( ِلَ ُش َّم ال َهواء ال َّنظيف‬C

‫( ِلنَّ ُهم يُ ِحبَّون المطَر واللَّ ِعب بالثَلج‬D
‫( في ال َجنوب تَس ُقط الأَمطار ِب َغزا َرة‬E

Doğru yanıt: D

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ ALANINDA MADDE ÖRNEKLERİ

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Kalbin kasılması sırasında damar çeperlerine yapmış Aerobik enerji üretiminin enerji gereksinimini karşı-
olduğu kan basınca………………… layamadığı ve enerji üretiminin anaerobik yolla elde
A) diastolik basınç adı verilir. edilmeye başlandığı nokta …………
B) periferik basınç adı verilir.
C) küçük basınç adı verilir. A) aerobik eşiktir. B) oksijen açığıdır.
D) sistolik basınç adı verilir.
E) sistematik basınç adı verilir. C) oksijen borcudur. D) anaerobik eşiktir.

E)kararlı dengedir.

Doğru yanıt: D

Doğru yanıt: D

ÖRNEK 3

Proteinlerin vücutta en fazla bulunduğu yer…………

A) böbreklerdir. B kaslardır. C) kemiklerdir.

D) böbreklerdir. E) akciğerdir..

Doğru yanıt: B
70

OLUMSUZ KÖKLÜ MADDELER

Madde kökü bir olumsuz anlatımlarla ya da bir değilleme ile biter.
Öneriler:
• Bir sorunun çok sayıda doğru yanıtı olduğunda ya da çeldirici bulmada güçlüğk yaşandığında kullanışlıdır.
• Öğrenciden maddede verilen anlatıma dikkate etmesi beklendiğinden olumsuz anlatımların altı çizili ve koyu renk-
te verilmesi önerilir.
• Bir testte yer alan tüm soruların olumsuz madde kökünde olması önerilmez. Bu madde türündeki madde sayısının
testin ağırlığının %20’sini geçmemesi önerilir.

SOSYALVE BEŞERİ BİLİMLERLE İLGİLİ ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Aşağıdakilerden hangisi, İslamiyet öncesi Türk dev-
letlerinde toplumu oluşturan unsurlardan biri değil-
dir?
A) Urug
B) Boy
C) Oguş
D) Toy
E) Budun

Doğru yanıt: D
ÖSYM, 2018 KPSS

Doğru yanıt: C
ÖSYM, 2018 ÖABT

71

SAĞLIK BİLİMLERİYLE İLGİLİ ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

İnsanda, aşağıdaki sindirim sistemi organlarından
hangisi, karşısındaki işlevi gerçekleştirmez?

Organ İşlevi

A) Karaciğer Safra üretimi

B) Pankreas Sindirim enzimlerinin üretimi

C) İnce bağırsak Besinlerin emilimi

D) Mide Yağların kimyasal sindirimi

E) Kalın bağırsak Suyun emilimi

Doğru yanıt: B Doğru yanıt: D
ÖSYM, 2018 TUS ÖSYM, 2018 ÖABT

ÖRNEK 3

Doğru yanıt: B
ÖSYM, 2017 TUS

72

İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER ALANINDA ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Doğru yanıt: A Doğru yanıt: E
ÖSYM 2018 - Hukuk ÖSYM 2018 – Uluslararası İlişkiler

ÖRNEK 3

Doğru yanıt: D
ÖSYM 2018 – İşletme

73

FEN VE MÜHENDİSLİK ALANLARINDA ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Aşağıdakilerin hangisi daldırma erozyonla işleme Veri madenciliğinde veri ambarındaki eksik veriler
yönteminin dezavantajlarından biri değildir? (missing values) için hangisi yapılmamalıdır?
A) Elektrotta aşınma gözlemlenir A) Uygun değeri el ile doldurmak
B) Elektrik iletmeyen malzemeler işlenemez B) Global sabit kullanmak (Boş)
C) Mekanik işlemeye göre yavaştır C) Niteliğin mean ya da median’ı ile doldurmak
D) Nozul aşınması gözlemlenir D) Veriyi silmek
E) Malzeme yüzeyinde yapısal bozukluklar meydana E) Rastgele değer ile doldurmak

gelir Doğru yanıt: E

Doğru yanıt: D

ÖRNEK 3

Aşağıdakilerden hangisi elektronik veri değişiminin
avantajlarından biri değildir?
A) Zaman ve maliyetten tasarruf
B) Nakit akışında hızlanma
C) Beklenen değeri artırmak
D) Sipariş süresinin kısalması
E) İnsan kaynaklarının etkin kullanımı

Doğru yanıt: C

74

DİN BİLİMLERİ ALANINDA ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Doğru yanıt: E
ÖSYM 2018 DHBT

Doğru yanıt: E ÖRNEK 3
ÖSYM 2018 ÖABT
Hangisi Kalkale’de dikkat edilmesi gereken hususlar-
dan birisi değildir?
a) Kalkale esnasında sukûnlu harfin sesini önceki ha-

rekeye meylettirerek vermemek

b) Kalkale harfinin sükûn sesini sündürüp hareke kal-
kalesine çevirmek

c) Kalkale harfi şeddesiz olduğunda harfin sükûnu
üzerinde oyalanıp şeddeli gibi okumamak

d) Kalkale esnasında hemze mahrecine vurgu yapıp
sakin hemze sesi çıkarmamak

e) Kalkalede ifrata kaçmamak

Doğru yanıt: B

75

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ ALANINDA MADDE ÖRNEKLERİ

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

Aşağıda verilen becerilerden hangisi 5-6 yaş temel Eğitsel oyunlar sınıflandırılırken aşağıdakilerden
hareket döneminin olgunluk evresinde 5-6 yaş büyük hangisine göre sınıflandırılamaz?
kas becerilerinden değildir? A) Öğretmene göre
A) Bisiklete biner B) Oyun araç gereçlerine göre
B) Tek ayak üzerinde 10-15 sn kadar bekler C) Oyun amaçlarına göre
C) Çizgi üzerinden makasla keser D) Oyunculara göre
D) Topa ayakla vurabilir
Doğru yanıt:A
Doğru yanıt: C

ÖRNEK 3 ÖRNEK 4

Basketbolda bir oyuncu, topu kendi sahasında kontrol Aşağıdakilerden hangisi performansı etkileyen dış
ettiğinde bu oyuncunun takımı, topu sekiz saniye için- faktörlerden değildir?
de ön sahaya geçirmelidir. A) Zemin şartları
B) Sıcaklık
Aşağıdakilerden hangisi, sekiz saniyenin baştan baş- C) İrtifa
lamasını gerektirecek bir durum değildir? D) Stres
E) Nem
A) Geri sahadaki bir oyuncu canlı bir topun kontrolünü
kazandığında Doğru yanıt: D

B) Top oyuna sokulduğunda

C) Top hakeme temas ettiğinde

D) Top geri sahadaki bir oyuncuya temas ettiğinde

E) Legal olarak geri sahadaki bir oyuncu topa temas
ettiğinde

Doğru yanıt: C
2019, ÖABT

76

ÖRNEK 5 ÖRNEK 6

Varlığın maddi bir gerçekliği bulunmadığını, aksine var 1. Densitometri terimi vücut yoğunluğundan faydala-
olan her şeyin düşüncede olduğunu savunan görüşler narak vücut kompozisyonunu belirlemede kullanılan
felsefede genel olarak idealizm olarak değerlendirilir. yöntemlerin genel adıdır.
İdealizme göre fiziksel olarak algıladığımız dünya aslın- Buna göre, aşağıdakilerden hangisi vücut kompozis-
da zihnin bir tezahürüdür. Bu anlamda idealizm maddi yonu belirlemede kullanılan yöntemler arasında yer
unsurların varlığını açıklarken bile ruh, düşünce, ahlâk almaz?
ve zihin gibi kavramlardan yola çıkar. A) Su altı tartma yöntemi
B) Su taşırma yöntemi
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi idealizmin beden C) Gaz dilüsyon yöntemi
eğitimi ve sporla ilgili görüşlerinden biri olamaz? D) Dual Enerji X-Ray Soğurma Yöntemi (DEXA)
E) MET yöntemi (Metabolik Eşdeğerlik)
A) Beden eğitiminde başarı ruhsal dinginlikten geçer.
Doğru yanıt: E
B) Bedensel gelişimin ön koşulu zihinsel gelişim olma- 2019, ÖABT
lıdır.

C) Beden eğitimi aynı zamanda ahlâkı terbiye etme yo-
ludur.

D) Sporun gizil amacı kusursuz bir beden tasavvuruna
ulaşmaktır.

E) Spor, insan ruhunu besleyebildiği sürece işlevsel
olabilir.

Doğru yanıt: D
2019, ÖABT

77

ORTAK SEÇENEKLİ MADDELER

Seçenekler madde kökünden önce verilir ve öğrenciden maddede yoklanan bilgiyi ortak seçenekler arasından seç-
mesi beklenir.

ÖRNEK Yanda verilen örneklerde öğrencilerden üç
farklı soruyu yanıtlamak için aynı seçenekleri
A. Yordama geçerliliği kullanmaları beklenmektedir. Bu türde soru-
B. Kapsam geçerliliği larda öğrenciler her soruda yeniden seçenek
C. Nesnellik okumak zorunda kalmazlar. Öğrencilerin sınav-
D. İçtutarlılık da zamanlarını, yeni seçenekler okumaya değil
E. Duyarlılık beklenen yanıtı bulmaya ayırmaları bu tür mad-
Aşağıdaki soruları yukarıda verilen seçenekleri kulla- delerde avantaj sağlar.
narak yanıtlayınız.
1. Bir öğretmen hazırladığı testi uygulama yapacağı Doğru yanıtlar: 1. B, 2. C, 3. D
gruba benzer başka bir grupta deneyerek madde is-
tatistiklerini hesaplamıştır. Bu hesaplamanın sonun-
da öğretmen madde ayırıcılığı 0,29’dan daha küçük
olan beş maddeyi testten çıkarmıştır. Testin nihai
formunu incelediğinde testten çıkardığı maddelerle
aynı kazanımları ölçen soruların olmadığını fark et-
miştir. Buna göre testin hangi özelliği bu durumdan
kesin olarak olumsuz etkilenmiştir?

()
2. Bir öğretmen öğrencilerine uzun yanıt gerektiren
sorular sormuş ve öğrenci yanıtlarını öğrenci isimle-
rini kapatarak puanlamıştır. Aynı branştaki başka bir
öğretmenden öğrenci yanıtlarını değerlendirmesini
istemiştir. Kendi verdiği puanlarla diğer öğretmenin
verdiği puanlar arasındaki ilişkiyi hesaplamıştır. Öğ-
retmen bu işlemle hangi sürece ilişkin kanıt toplama-
yı amaçlamaktadır?

()
3. Bir başarı testinde ayırıcılığı yüksek maddelerin
yer alması verilenlerden hangisini kesinlikle artırır?

()

78

SOSYALVE BEŞERİ SAĞLIK BİLİMLERİYLE
BİLİMLERLE İLGİLİ İLGİLİ ÖRNEK MADDELER
ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 1

A) Maritim A) Osteogenesis imperfekta
B) Katabatik rüzgarlar B) Kistif fibrozis
C) Jet rüzgarları C) Prader Willi sendromu
D) Koriolis kuvveti D) Angelman sendromu
E) Polar E) Polikistik over sendromu
Aşağıdaki soruları yukarıda verilen seçenekleri kulla- Aşağıdaki soruları yukarıda verilen seçenekleri kulla-
narak yanıtlayınız. narak yanıtlayınız.
4. Kaynak bölgelerine göre sınıflandırılmış hava küt- 1. Doğumdan birkaç gün sonra yenidoğan bebekleri-
leleri arasında yukarıdakilerden hangisi yer almakta- ninin kol ve bacaklarında şekil değişiklikleri olduğu-
dır? nu fark etmekeri üzerinde doktora başvuran ailenin,
hasta çocuğu üzerinde yapılan fizik muayenede kli-
() nik tabloda kemiklerde frajilite, anormal yüz şekli,
5. İstanbul’dan New York’a hareket eden bir uçağın mavi sklera tespit eden hekim için yukarıdaki şıklar-
sefer süresi yaklaşık 11 saat iken, New York’tan İs- dan hangisi bir tanı seçeneği olur?
tanbul’a gerçekleştirilen seferin süresi ise 9 saattir.
Sadece doğal faktörler göz önünde bulunduruldu- ()
ğunda, bu sürenin farklılaşması üzerinde ne etkili 2. Üç yaşındaki çocuklarında öfke nöbetleri ve sürek-
olmuştur? li gülme olduğunu fark eden ailenin doktora başvur-
ması üzerine yapılan fizik muayenede, orta derecede
() motor mental retardasyon, happy papet, paroksismal
6. Okyanus ve denizlerdeki akıntıların Kuzey Yarım gülme ve diş deformatileri tespit eden doktor için yu-
Küre’de saat yönünde, Güney Yarım Küre’de ise tersi karıdaki şıklardan hangisi bir tanı seçeneği olur?
yönde hareket etmeleri hangi etkene bağlı olarak or-
taya çıkmaktadır? ()
3. Çocuklarının üç yaşından itibaren yılda pek çok
() kereler öksürük, nefes darlığı ve ateş şikayetlerinin
olması, gelişmesinin yavaşlaması üzerine hekime
Doğru yanıtlar: 1. E, 2. C, 3. D başvuran ailenin çocuğu üzerinde yapılan fizik mua-
ÖSYM’den uyarlanmıştır (2017 ÖABT) yeninin ardından istenilen ter testi pozitif gelen has-
ta için en uygun tanı yukarıdaki seçeneklerden han-
gisidir?

()

Doğru yanıtlar: 1. A, 2. D, 3. B

79

İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER ALANINDA ÖRNEK MADDELER
ÖRNEK 1

ÖRNEK 2

80

ÖRNEK 3

81

FEN VE MÜHENDİSLİK ALANINDA ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

A) N/mm2 A) Round-Robin Zamanlama Algoritması
B) N.m B) Öncelik Zamanlama Algoritması
C) m C) Adil Paylaşım Zamanlama Algoritması
D) m/s2 D) Garantili Zamanlama Algoritması
E) m/s E) Piyango Zamanlama Algoritması
Aşağıdakilerin soruları yukarıdaki verilen seçenekleri Aşağıdaki soruları yukarıda verilen seçenekleri kulla-
kullanarak yanıtlayınız. narak yanıtlayınız.
1. Hangisi işin birimidir? ( ) 1. Genel olarak zamanlama algoritması modelleri
2. Hangisi ivmenin birimidir? ( ) proseslere arasında adil olmayı hedefler. Özellikler
3. Hangisi hızın birimidir? ( ) sunucularda prosesler arasında değil kullanıcılar
arasında işlemci kullanımının adil olması gerekir. Bu
Doğru yanıt: 1. B, 2. D, 3. E sistemlerden kullanılabilecek zamanlama algoritma-
sı hangisidir?

()
2. Her bir prosese quantum süresi kadar işlemcide
çalışma imkanı tanınır. Eğer proses quantum süresi-
nin sonunda hala çalışmaya devam ediyor ise kuyru-
ğun sonuna eklenir. Eğer quantum süresi dolmadan
proses bloklanır ya da sonlanırsa kuyruğun başındaki
proses işlemciye alınır. Bu çalışma prensibine sahip
zamanlama algoritması hangisidir?

()
3. Etkileşimli sistemlerde çalışan proseslerin hepsi
aynı öneme sahip değildir. Bazıları hemen çalışması
gerekir bazılarının çalışmasının ertelenmesi proses
açısından problem oluşturmaz. Bu sistemlerde pro-
seslerin önemine göre çalışma sıraları belirlenir. Bu
özelliğe sahip zamanlama algoritması hangisidir?

()

Doğru yanıtlar:1. E, 2. A, 3. B

82

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR BİLİMLERİ ALANINDA MADDE ÖRNEKLERİ

ÖRNEK 1 ÖRNEK 2

A) Koordinasyon Aşağıdaki soruları yukarıda verilen seçenekleri kulla-
B) Yürüme narak yanıtlayınız.?
C) Kuvvet A) 100 M
D) Esneklik B) 800 M
E) Sağlamlık C) 200 M
Aşağıdaki soruları yukarıda verilen seçenekleri kulla- D) 100 M Engelli
narak yanıtlayınız. E) 200 M Engelli
1)MEB’e göre beden eğitimi ve spor dersinde öğrenci- 1) Yukarıdaki verilen yarışlardan hangisinde sadece
lere kazandırılması beklenen becerilerden değildir?, kadınlar yarışabilir?
2) 4*100 bayrak yarışında 2. atlet kaç metreyi kulvarlı
() koşar?
2)Bir dirençle karşı karşıya kalan kasların kasılabilme 3) Verilen yarışlardan hangisinde yüksek çıkış tekniği
ya da bu direnç karşısında dayanabilme yeteneğine kullanılır?
ne ad verilir?
Doğru yanıtlar:1. D, 2. A, 3. B
()
3) Organizmanın ve kasların enerji oluşum sürecinin
etkileşimi altında kuvvet, dayanıklılık, sürat, hareket-
lilik ve koordinasyon özelliklerinin gerekli psikolojik
özelliklerle bütünleşmesi ve işbirliğine ne ad verilir?

()

Doğru yanıt: 1. B, 2. C, 3. A

83

ORTAK KÖKLÜ MADDELER

Bu maddelerde ortak köke dayalı birden fazla soru oluşturulabilir. Ortak köke dayalı en fazla üç soru sorulması öne-
rilmektedir. Bu tür maddeler hazırlanması bakımından kullanışlıdır.

ÖRNEK

1.-3. Soruları yandaki bilgilere göre
yanıtlayınız.

Yanda bir okulda uygulanan beş farklı
teste ait istatistikler verilmiştir. Test-
ler 1-0 ile puanlanmıştır ve tüm test-
lerde 100 soru bulunmaktadır.

1. Verilenlere göre, 2. Tüm testlerden 60 alan bir öğrenci hangi testin uy-
I. I. testte grubun öğrenme düzeyi daha diğer testlere gulandığı grupta daha başarılı kabul edilir?
göre daha farklıdır. A. I B. II* C. III D. IV E. V

II. Öğrencilerin III. testteki mutlak başarısı daha yük- 3. Hangi testlerde puan dağılımı sola çarpık bir özellik
sektir. göstermektedir?
A. Yalnız II*
III. II. ve V. testte puan aralığı aynıdır. B. Yalnız IV
C. I ve III
hangileri doğrudur? D. II ve V
A. Yalnız I E. III ve IV

B. Yalnız II*

C. Yalnız III

D. I ve II

E. II ve III

Örnek olarak verilen maddede öğrencilerden test istatistikleri konusuyla ilgili üç maddeye yanıt vermeleri
beklenmektedir.

84

SOSYALVE BEŞERİ SAĞLIK BİLİMLERİYLE
BİLİMLERLE İLGİLİ İLGİLİ ÖRNEK MADDELER
ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1 ÖRNEK 1

Daha önce yurtdışında bulunmamış olan Ahmet, lisans 4.-5. Soruları aşağıdaki bilgilere göre yanıtlayınız.
eğitimi için Amerika Birleşik Devletleri’ne gitmiştir. Bu-
rada değerleri, normları, gelenek görenekleri, inanç- Aşağıda gençlerde osteosarkomun erken tanısı için
ları, yaşam tarzı ve davranış kalıpları itibariyle alışkın geliştirilmiş bir tanı kitine ait değerlendirme matrisi
olduğundan çok farklı bir kültürle karşılaşmıştır. Bu sunulmuştur.
durum, Onun büyük bir şaşkınlık yaşamasına ve yeni
kültüre uyumda sorun yaşamasına neden olmuştur. 4. Yukarıdaki matrise göre bu testin başarı oranı ne-
Zaman geçtikçe Ahmet’in yeni kültür öğeleriyle kar- dir?
şılaşması artmıştır. Bu süreçte Ahmet, yeni kültürü
kendi kültürüyle kıyaslayarak onu kendi kültürünün A. 0.8807 B. 0.8929 C. 0.8696
standartları açısından değerlendirmeye yönelmiştir.
Bu yaklaşımı, onun kendi kültürüne aşırı üstünlük at- D. 0.1011 E. 0.8840
federek yeni kültürü yanlış anlamasına ve bu kültüre
karşı olumsuz tavır almasına neden olmuştur. Doğru yanıt: A

1. Ahmet’in ABD’de farklı bir kültürle karşılaştığında 5. Yukarıdaki matrise göre bu testin özgüllük oranı
yaşadığı şaşkınlığı ifade eden kavram aşağıdakiler- nedir?
den hangisidir?
A. 0.8807 B. 0.8929 C. 0.8696
A. Kültürel Asimilasyon
D. 0.1011 E. 0.8840
B. Kültür Şoku
Doğru yanıt: B
C. Kültür Taassubu
6. Yukarıdaki matrise göre aşağıdakilernde hangi ya
D. Kültürel Görecelik da hangileri doğrudur?
I. Test hem özgül hem de duyarlıdır.
E. Kültürel Değişme
II. Yalancı pozitif ve yalancı negatif oranları neredeyse
Doğru yanıt: B benzerdir.

2. Ahmet’in ABD’de karşılaştığı yeni kültürü kendi III. Test gerçekte hasta olmayanları ayırmada başarı-
kültür standartları açısından değerlendirmesini ifa- sızdır.
de eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?
A. Yalnız I
A. Kültürel Asimilasyon
B. Yalnız II
B. Kültür Şoku
C. Yalnız III
C. Kültür Taassubu
D. I ve II
D. Kültürel Görecelik
E. II ve III
E. Kültürel Değişme

Doğru yanıt: C

Doğru yanıt: D

85

İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER ALANINDA ÖRNEK MADDELER
ÖRNEK 1

86

ÖRNEK 2

FEN VE MÜHENDİSLİK ALANLARINDA ÖRNEK MADDELER

ÖRNEK 1

1.-4. Soruları yandaki şekle göre yanıt-
layınız.

87

1. Şekildeki dişli kutusu kaç kademelidir? ÖRNEK 2
A) 2
B) 3 1.-3. Soruları aşağıdaki bilgilere göre yanıtlayınız.
C) 4
D) 5 Yukarıdaki tabloda bir mağazadan yapılan alışverişler
E) 6 verilmiştir. Veri madenciliğinde kullanılan Apriori algo-
ritmasına göre aşağıdaki soruları cevaplayınız. (Destek
Doğru yanıt: B eşiği: 2; Güven eşiği: %60)

2. Şekildeki dişli kutusunda tam olarak 100:1 oranın- 1. Hangisi bir frequent (sık) 2’li ürün setidir?
da aktarım sağlandığında, N3 dişlisinin diş sayısı ne A) J1,J5
olmalıdır? B) J1,J4
A) 80 C) J2, J4
B) 200 D) J4, J5
C) 100 E) J3, J5
D) 40
E) 1000 Doğru yanıt: C

Doğru yanıt: C 2. Hangisi güçlü bir birliktelik kuralı değildir?
A) J1->J2,J3
3. Şekildeki dişli kutusunda tam olarak 100:1 oranın- B) J2,J3->J1
da aktarım sağlandığında, N7 dişlisinin diş sayısı ne C) J1,J3->J2
olmalıdır? D) J2->J1,J3
A) 80 E) J3->J1,J2
B) 200
C) 100 Doğru yanıt: E
D) 20
E) 40 3. Hangi kural en küçük güven (confidence) değerine
sahiptir?
Doğru yanıt: A A) J3->J1
B) J2->J1
4. Şekildeki dişli kutusunda tam olarak 100:1 oranın- C) J1->J3
da aktarım sağlandığında, giriş dişlisindeki modül 3 D) J1->J2
ise ilk dişli çiftinde merkezler arası mesafe (mm) ne- E) J2->J4
dir?
A) 1530 Doğru yanıt: A
B) 330
C) 90
D) 180
E) 150

Doğru yanıt: D

88

ÖRNEK 3 BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR
BİLİMLERİ ALANINDA
1.-3. Soruları aşağıdaki bilgilere göre yanıtlayınız. MADDE ÖRNEKLERİ

ÖRNEK 1

Bir bahçede fındık ağacı boyu ile elde edilen mahsulün 1 ve 2. soruları aşağıdaki bilgilere göre yanıtlayınız.
arasındaki ilişki araştırılmaktadır. Bu amaçla bahçeden Mert öğretmen öğrencilerinden endokrin bezler ve
6 adet ağaç seçilerek aşağıdaki ölçüm değerleri elde salgıladıkları hormonlarla alakalı bir tablo oluşturma-
edilmiştir. (a=0,05 anlamlılık düzeyi) sını istemiştir.
1. İki değişken arasındaki ilişkiye ait regresyon kat-
sayısının (B1) önem kontrolünde t hesaplanan değer 1) Verilenlere göre;
aşağıdakilerden hangisidir? I Öğrencilerin hepsi doğru yapmıştır.
A) 3,44 II Öğrencilerden Nazın hipofiz bezine yazdığı hormon
B) 0,0008
C) 0,42 yanlıştır.
D) 0,01 III. Öğrencilerden Eda’nın yanlışı hipofiz bezi için yazdı-
E) 19,67
ğı hormon yanlıştır.
Doğru yanıt: C hangileri doğrudur ?
A) I B) II C) I-II D) II-III E) I-II-III
2. İki değişken arasındaki ilişkiye ait regresyon kat-
sayısının (B1) önem kontrolünde t tablo değeri aşağı- Doğru yanıt: B
dakilerden hangisidir?
A) 2,48 I. Ali
B) 1,94 II. Eda
C) 1,86 III .Alp
D) 2,78 IV. Naz
E) 2,40 2) Tablodaki yanlışlığın giderilmesi için yukarıdaki
öğrencilerden hangileri düzeltme yapmalıdır?
Doğru yanıt: D A) Yalnız Ali
B) Yalnız Naz
3. İki değişken arasındaki ilişkinin regresyon mode- C) Naz ve Alp
lindeki B1 katsayısının önem kontrolünde istatistiksel D) Alp ve Ali
karar aşağıdakilerden hangisidir? E) Naz ve Ali
A) Hesap Değeri < Tablo Değeri Ho Reddedilir
B) Hesap Değeri > Tablo Değeri Ho Reddedilir Doğru yanıt: C
C) Hesap Değeri < Tablo Değeri Ho Kabul Edilir
D) Hesap Değeri > Tablo Değeri Ho Kabul Edilir
E) Hiçbiri

Doğru yanıt: C

89

SEÇME GEREKTİREN MADDELERİN OLUŞTURULMASINDA DİKKAT
EDİLMESİ GEREKEN İLKELER NELERDİR?

Madde yazımında dikkate edilmesi gereken bazı ilkeler vardır. Aşağıda bu ilkeler açıklanmıştır.

MADDELERİN DİLİ VE ANLATIM

Madde yazımında dil ve anlatım mad-
denin niteliğini belirleyen en önemli
özelliklerdendir. İyi bir madde yazarı-
nın ölçmeye konu olan alanı iyi bilmesi
gerekir, aynı derecede ölçme aracının
hazırlanacağı dili etkili kullanması bek-
lenir. Bu nedenle dil ve anlatım bakı-
mından madde öğrencilerin düzeyine
uygun olmalıdır. Açık ve anlaşılır bir dil
kullanılmalıdır. Yazım ve imla hataları
içermemelidir. Madde kökü ile seçe-
nekler arasında bir tutarlılık olmalıdır.

MADDELERİN BİLİMSEL DOĞRULUĞU

Maddede verilen bilgiler bilimsel ola-
rak doğru olmalıdır. Çeldiriciler de yer
alan bilgilerin de bilimsel olarak doğru
olmasına dikkat edilmelidir. Bu bakım-
dan çeldiricileri oluştururken, oluştu-
rulan çeldiricinin o madde için yanlış
yanıt, bir başka madde için doğru yanıt
olması gerektiği bilgisi kullanılmalıdır.
Maddede bilimsel olarak hatalı bir bil-
ginin yer alması öğrencilerin maddede
zaman kaybetmelerine ya da kavram
yanılgılarına sahip olmalarına neden
olabilir.

90

MADDELERİN BİLİMSEL DOĞRULUĞU

Maddeler oluşturulurken maddenin önemli bir davranışı yoklayıp yoklamadığına, maddede bir başka soruya ya da
maddenin doğru yanıtına ip ucu oluşturabilecek anlatımların olup olmadığına, madde kökünde verilen bilgilerle
seçenekler arasında tutarlılığın olup olmadığına, soruların birbirinden bağımsız yanıtlanıp yanıtlanmadığına dikkat
edilmelidir.

91

MADDE KÖKÜ

Madde kökü kapatıldığında maddenin doğru yanıtlanıp yanıtlanamadığı kontrol edilmelidir. Madde kökünde gerek-
siz açıklamalardan, tekrarlardan kaçınılmalıdır.

DOĞRU YANIT

Madde anahtarlanmış yanıt bakımından incelenmelidir. Maddenin birden fazla doğru yanıtının olmaması gerekir.
Madde kökünde yanıtlayıcının doğru yanıtı bulmasını kolaylaştıracak ipuçları olup olmadığı kontrol edilmelidir.

92

SEÇENEKLER

Madde kökü kapatılarak madde kökü okunmadan sorunu doğru yanıtlanıp yanıtlanmadığı kontrol edilmelidir. Çeldi-
ricilerde kişi isimleri, yer isimleri varsa alfabetik sıraya; sayısal değerler varsa büyükten küçüğe/küçükten büyüğe
sıralı verilmelidir. Çeldiricilerde verilen bilgilerin bilimsel olarak hatalı bilgiler içermemesi gerekmektedir. Birbiriyle
çelişen bilgiler içeren seçenekler kullanılmamalıdır. Yukarıdakilerin hepsi ya da yukarıdakilerin hiçbiri seçenekleri
kullanılmamalıdır. Kullanılması gerekiyorsa dikkatle kullanılmalıdır.

93

SEÇENEKLER

1. Madde açık ve anlaşılır bir dille yazılmalıdır. Yazım kurallarına uygun olmalıdır. Anlatım öğrenci düzeyine uygun
olmalıdır.
2. Maddede gereksiz anlatımlardan, açıklamalardan, bilgilerden, görsellerden kaçınılmalıdır. Maddede verilen her
bilgi, açıklama ya da görsel maddenin çözümünde kullanılmalıdır.
3. Maddede gereksiz tekrarlardan kaçınılmalıdır.
4. Madde ile seçenekler arasında tutarlılık olmalıdır.
5. Madde kökünde ve seçeneklerde bilimsel çelişkiler içeren, bilimsel gelişmelere ya da bilimsel bilgilere aykırı an-
latımlar olmamalıdır.
6. Madde ölçülmek istenilen kazanımı/davranışı (içerik, beceri) ölçmeye uygun olmalıdır.
7. Madde önemli bir davranışı yoklamalıdır. Önemsiz bir ayrıntıyı ölçmemelidir.
8. Madde konuyu öğrenmiş olan öğrenci ile konuyu bilmeyen öğrenciyi birbirinden ayırt edebilmelidir. Bir maddede
doğru yanıtın amacı konuyu iyi bilen öğrencinin yanıt tercihini çekmektir. Çeldiricilerin işlevi ise konuyu öğreneme-
miş, konuyu bilmeyen öğrencilerin yanıt tercihini çekebilmektir. Bu bakımdan maddeyle konuyu bilen öğrencilerin
şaşırtılması amaçlanmamalıdır.
9. Madde kökü ile seçenekleri arasında konu/bağlam tutarlılığı olmalıdır.
10. Maddede verilen bilgiler öğrencilerin düzeyine uygun olmalıdır.
11. Maddeler birbirinden bağımsız bir biçimde yanıtlanabilmelidir. Bir maddenin doğru yanıtlanabilmesi bir başka
maddenin doğru yanıtlanabilmesine bağlı olmamalıdır.
12. Maddede bir başka maddeye ipucu verecek anlatımlardan kaçınılmalıdır.
13. Maddede yanıtlayıcıdan beklenen davranış kolaylıkla anlaşılmalıdır.
14. Seçenekler kapatıldığında konuyu iyi bilen bir yanıtlayıcı maddeyi doğru yanıtlayabilmelidir.
15. Maddede grafik, şema, resim, tablo vb. görseller varsa bunlar madde kökünden ayırt edilebilecek şekilde yazıl-
malıdır, madde kökü ile tutarlı olmalıdır.
16. Maddede çözüm için izlenecek yollar öğrencinin düzeyine uygun olmalıdır.
17. Madde kökü kapatıldığında seçeneklere bakarak doğru yanıta ulaşılmamalıdır.
18. Seçeneklerde sayısal ifadeler varsa bunlar sıralı olarak verilmelidir.
19. Seçeneklerde kişi ya da yer isimleri gibi özel isimler varsa bunlar alfabetik sıraya uygun verilmelidir.
20. Seçeneklerin uzunlukları yaklaşık olarak aynı olmalıdır.
21. Seçeneklerin yazımında zamanların tutarlı olmasına dikkat edilmelidir.
22. Birbiriyle zıt anlamlar içeren ya da birbiriyle çelişen seçenekler bulunmamalıdır.
23. Seçeneklerin konu bağlamları benzer olmalıdır. Konuyla ilgili olmayan seçenekler yanıtlayıcılar tarafından ko-
laylıkla ayırt edilebilir.
24. Çeldiriciler pratik ve mantıksal bir hataya dayalı olmalıdır.
25. Çeldiricilerin tümü tek başına doğru, ancak kökteki sorunun yanıtı olmayacak anlatımlar içermelidir.
26. Yukarıdakilerin tümü ya da yukarıdakilerin hiçbiri seçenekleri şans hatasını artırabilir. Bu tür seçenekler ya hiç
kullanılmamalı ya da kullanılacaksa dikkatle kullanılmalıdır.

94

ÇOKTAN SEÇMELİ MADDELERİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Oluşturduğunuz maddelerin madde yazım ilkelerine uygun olup olmadığını aşağıda verilen kontrol listesi ile değer-
lendirebilirsiniz.

MADDELERİN DİLİ VE ANLATIMI

Madde yazım sürecinde bir maddenin açık ve anlaşılır olması, öğrenci düzeyine uygun olması, yazım kurallarına
uygun olarak hazırlanması gibi pek çok etken hazırlanan maddenin güvenilirliğini ve geçerliliğini etkilemektedir. Siz
de oluşturduğunu maddeleri aşağıdaki ölçütlere göre değerlendiriniz.

MADDELERDE BİLİMSEL DOĞRULUK

Hazırlanan bir maddenin bilimsel doğruluğu sağlanabilmeli, verilen ifadelerde bilimsel bir hata olmamalıdır. Oluş-
turduğunuz maddeleri bu açıdan değerlendiriniz.

95

MADDELERİN SAHİP OLMASI GEREKEN TEKNİK ÖZELLİKLER

Bir madde; madde kökü, doğru yanıt ve seçenekler bakımından güvenilirliği ve geçerliliği artırıcı nitelikte olmalı,
konuyu öğrenmiş/bilen öğrencilerin maddeyi doğru cevaplama olasılığını artırmalıdır. Aşağıda verilen ölçütler ba-
kımından oluşturduğunuz her maddeyi ayrı ayrı genel özellikler, madde kökü, doğru yanıt ve seçenekler açısından
değerlendiriniz.

96

MADDELERİN GÜÇLÜK DÜZEYİ NASIL OLMALIDIR?

Bir sınavın tümüyle kolay ya da tümüyle zor maddelerden oluşması sınavın güvenilirliğini ve geçerliliğini olumsuz
yönde etkiler. Bu nedenle bir sınavda zor maddelerin, kolay maddelerin ve orta güçlükteki maddelerin birlikte yer
alması önerilir. Genel olarak bir sınavda maddelerin güçlüklerine göre dağılımı aşağıdaki gibi olmalıdır:

Maddelerin,
%10’u çok zor

%20’si zor
%40’ı orta güçlükte

%20’i kolay
%10’u çok kolay

olmalıdır.
Maddelerin farklı güçlüklere dağılımı konuyu farklı düzeylerde öğrenmiş olan öğrenciler arasındaki farklılaşmayı
artırır, elde edilen puanların daha çeşitli dağılmasını sağlar, sınavın güvenilirliğini ve geçerliliğini artırır.
Maddelerin güçlük düzeyi ölçülen bilişsel beceriyle de ilgilidir. Örneğin hatırlama ve anlama düzeyindeki sorular
genellikle daha kolayken; uygulama, analiz ve değerlendirme basamağındaki sorular genellikle daha güçtür. Bu
nedenle oluşturulan sorunun güçlük düzeyi ile ölçtüğü bilişsel beceri düzeyi arasında ilişki kurulabilir.
Madde türü ile maddenin güçlük düzeyi arasında da ilişki kurulabilir. Örneğin yanıtı en doğru olan maddeler ile bile-
şik yanıt vermeyi gerektiren maddeler yanıtı tek ve biricik olan maddelere göre daha güçtür. Kökü olumsuz biten
maddeler kökü olumlu bir anlatımla biten maddelere göre daha güç olabilir. Bu nedenle farklı güçlüklerde madde
oluşturulmak isteniyorsa farklı türde maddeler tercih edilmelidir.
Gerçek yaşama dayalı örneklerin yer aldığı durumlar ile bilimsel kavramlar, ilkeler, genellemeler, vb. ilişkilendiril-
diğinde maddenin güçlük düzeyi de artar. Öğrenciler konuyla ilgili kavramları, ilkeleri, genellemeleri vb. öğrense
bile yeni bir durumda öğrendikleri bilgileri ve becerileri kullanmaları güç olabilir. Bu nedenle öğrenciler için yeni bir
durum, olgu, vb. bir içerik maddede yer aldığında ve bu içeriğin öğrenilen konularla ilişkilendirilmesi istendiğinde
maddenin güçlüğü de artar.

97