การทำแชมพูสมุนไพร

หลักสูตรท้องถิ่น






เรื่อง การท าแชมพูสมุนไพร น ายาล้างจานสมุนไพร








ศูนย์เรียนรู้ “เศรษฐกิจพอเพียง” ในชุมชน

Sufficiency Economy Community Learning Centre (SECLC)

หมู่ท 1 ต าบลท่าฉนวน อ าเภอกงไกรลาศ จังหวัดสุโขทัย
ี่











































การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยต าบลท่าฉนวน
ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอ าเภอกงไกรลาศ


ส านักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดสุโขทัย

ค าน า

การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธยาศัยต าบลท่าฉนวน ได้ด าเนินการจัดท าหลักสูตรท้องถิ่น
ั
ู
ื่
เรื่อง แชมพสมุนไพร และน ายาล้างจานสมุนไพร เพอใช้ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ของศูนย์เรียนรู้
“เศรษฐกิจพอเพยง” ในชุมชน Sufficiency Economy Community Learning Centre (SECLC) หมู่ที่ 1
ี
ต าบลท่าฉนวน อาเภอกงไกรลาศ จังหวัดสุโขทัย โดยมีวัตถุประสงค์ในการพฒนาผู้เรียนให้มีความรู้ตามหลัก
ั

ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงและสามารถน าความรู้ไปปรับใช้ในวิถีชีวิตที่เหมาะสมกับตนเองและครอบครัวได้

อย่างดียิ่ง
หวังเป็นอย่างยิ่งว่าหลักสูตรท้องถิ่นเล่มนี จะเป็นประโยชน์ในการจัดกิจกรรมการเรียนรู้ ของศูนย์

เรียนรู้ “เศรษฐกิจพอเพียง”ในชุมชนด้านการเกษตร และหากมีข้อเสนอแนะประการใด ในเอกสารหลักสูตร
ั
ท้องถิ่นเล่มนี การศึกษานอกระบบและการศกษาตามอัธยาศัยต าบลท่าฉนวน จะน าไปพฒนาต่อไป
ึ


กศน.ต าบลท่าฉนวน
ศูนย์การศกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอ าเภอกงไกรลาศ
ึ
9 เมษายน 2562

สารบัญ


หน้า


ค าน า
สารบัญ
ค าแนะน าการใช้หลักสูตรท้องถิ่น 1

โครงสร้างหลักสูตรท้องถิ่น 2
- สาระส าคัญ 2

- ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง 2
- ขอบข่ายเนื อหา 2

- กิจกรรมการเรียนรู้ 2
- โครงสร้างเนื อหาหลักสูตร 3

- การจัดประสบการณ์การเรียนรู้ 4

- การวัดและประเมินผล 4
- เนื อหาหลักสูตร 5

์
เรื่องที่ 1 การน าผลผลิตทางการเกษตรมาท าผลิตภัณฑใช้ในครัวเรือน
เรื่องที่ 2 การท าแชมพูสมุนไพร และน ายาล้างจานสมุนไพร

เรื่องที่ 3 ช่องทางการจัดจ าหน่าย/การตลาด

บรรณานุกรม
ภาคผนวก
คณะผู้จัดท า

ค าแนะน าการใช้หลักสูตรท้องถิ่น


ี
หลักสูตรท้องถิ่น เรื่องการท าผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือน ของศูนย์เรียนรู้ “เศรษฐกิจพอเพยง” ในชุมชน
หมู่ที่1 ต าบลท่าฉนวน อาเภอกงไกรลาส จังหวัดสุโขทัย เป็นหลักสูตรที่สอดคล้องกับการด าเนินชีวิตจริงและ

มุ่งเน้นการเรียนรู้อย่างบูรณาการ ไม่แยกส่วนของกระบวนการเรียนรู้ โดยผู้เรียนเป็นผู้ร่วมกระบวนการเรียนรู้

ด้วยตนเอง และเกษตรกรต้นแบบ (Master Trainer) จะเป็นผู้ถ่ายทอดความรู้ ให้ค าแนะน าให้ค าปรึกษา และ

ช่วยเหลืออ านวยความสะดวกในการเรียนรู้ให้แก่ผู้เรียน อนจะน าไปสู่การคิดเป็น ท าเป็น และสามารถน าไป
ั

ปรับใช้ในวิถีชีวิตประจ าวันตามหลักปรัชญาของ “เศรษฐกิจพอเพียง” รายละเอียดดังนี
1. หลักสูตรท้องถิ่น เรื่องการท าแชมพูสมุนไพรและ น ายาล้างจานสมุนไพร ประกอบด้วย

เรื่องที่ 1 การน าผลผลิตทางการเกษตรมาท าผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือน

ี่
เรื่องท 2. การท าแชมพูสมุนไพร และน ายาล้างจานสมุนไพร
เรื่องที่ 3 ช่องทางการจัดจ าหน่าย/การตลาด

2. ระยะเวลาในการศึกษา จ านวน 6 ชั่วโมง

3. วิธีการศึกษา
3.1 ท าแบบทดสอบก่อนเรียน – หลังเรียน เพอตรวจสอบความรู้ ความเข้าใจในหลักสูตร
ื่
ท้องถิ่น เรื่องการท าผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือน นี เพียงใด

3.2 ผู้เรียนเป็นผู้ร่วมกระบวนการเรียนรู้ด้วยตนเอง และเกษตรกรต้นแบบ (Master


Trainer) จะเป็นผู้ถ่ายทอดความรู้ ให้ค าแนะน าให้ค าปรึกษา และช่วยเหลืออานวยความสะดวกในการเรียนรู้
ให้แก่ผู้เรียน

3.3 นอกจากศึกษาจากหลักสูตรท้องถิ่นแล้วผู้เรียนควรหาความรู้เพมเติมจากแหล่งการ
ิ่
เรียนรู้อื่น ๆ เช่น แหล่งเรียนรู้ที่มีอยู่ในอ าเภอ เว๊ปไซต์ต่าง ๆ หรือห้องสมุดประชาชน

โครงสร้างหลักสูตรท้องถิ่น


สาระส าคัญ

การจัดกิจกรรมการเรียนรู้เรื่องการท าผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือน เป็นการจัดกิจกรรมที่เปิดโอกาสให้

ผู้เรียน ได้บูรณาการทักษะต่าง ๆ ไปพร้อมกับการสร้างสถานการณ์ในการเรียนรู้ โดยมี เกษตรกรต้นแบบ

(Master Trainer) เป็นผู้ถ่ายทอดความรู้ โดยให้ผู้เรียนได้ฝึกปฏิบัติด้วยตนเองจนส าเร็จ และสามารถน า

ความรู้ที่ได้ไปปรับใช้ในวิถีชีวิตที่เหมาะสมกับตนเองและครอบครัวได้ ตามหลักปรัชญาของ

“เศรษฐกิจพอเพียง”

ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง
1. ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการน าผลผลิตทางการเกษตรมาท าผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือน
2. ผู้เรียนสามารถท าผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือนได้ถูกต้อง

3. ผู้เรียนมีความรู้เกี่ยวกับช่องทางการจัดจ าหน่าย/การตลาด

ขอบข่ายเนื อหา
เรื่องที่ 1. การน าผลผลิตทางการเกษตรมาใช้ในครัวเรือน

เรื่องที่ 2 การท าผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือน

2.1 การท ายาสระผมสมุนไพร

2.2 การท าน ายาล้างจานสมุนไพร

เรื่องที่ 3 ช่องทางการจัดจ าหน่าย/การตลาด

3.1 การตลาด.

3.2 การตลาด แบบ ออนไลน์



กิจกรรมการเรียนรู้
ผู้เรียนอธิบายความหมาย ความส าคัญและประโยชน์ของการท าผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือนมีความรู้

เริ่องการท าผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือน และสามารถจัดเก็บรวบรวม คัดเลือกผลงานได้อย่างเป็นระบบ และมี

ความรู้และสามารถน าเสนอการท าผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือนของตนเองได้

โครงสร้างเนื อหาหลักสูตร


จ านวน
ที่ เรื่อง ตัวชี วัด เนื อหา
ชั่วโมง

1 1. การท าผลิตภัณฑใช้ใน ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจ การน าผลผลิตทางการเกษตรมาท า 30 นาที
์
ครัวเรือน เกี่ยวกับการน าผลผลิต ผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือน

ทางการเกษตรมาท า
ผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือน

์
2 การเรื่องการท าแชมพู เพื่อผู้เรียน ท าผลิตภัณฑ์ใช้ใน การท าผลิตภัณฑใช้ในครัวเรือน 5
สมุนไพรและ น ายาล้าง ครัวเรือนได้ 1การท าแชมพูสมุนไพร ชั่วโมง
จานสมุนไพร 2การท าน ายาล้างจานสมุนไพร




3 ช่องทางการจัดจ าหน่าย/ ผู้เรียนมีความรู้ความเข้าใจ ช่องทางการจัดจ าหน่าย/การตลาด 30 นาที

การตลาด เกี่ยวกับช่องทางการจัด -การตลาด.

จ าหน่าย/การตลาด -การตลาด แบบ ออนไลน์




การจัดประสบการณ์การเรียนรู้
ควรจัดในลักษณะของการบูรณาการทักษะต่าง ๆ ไปพร้อมกับการสร้างสถานการณ์ในการเรียนรู้

ื่
เพอฝึกให้ผู้เรียนได้ศึกษาคุณธรรมเพอพฒนาสังคมไทยและมีเจตคติที่ดีต่อการเรียนรู้ด้วยตนเองที่ท าให้การ
ื่
ั
เรียนรู้ด้วยตนเองประสบความส าเร็จ และน าความรู้ไปใช้ในวิถีชีวิตให้เหมาะสมกับตนเอง และชุมชน สังคม
หลักปรัชญาของ “เศรษฐกิจพอเพียง”

การวัดและประเมินผล

ใช้การประเมินจากการท าแบบทดสอบ สังเกตจากการปฏิบัติ และสภาพจริงของผู้เรียนที่แสดงออก

แบบทดสอบก่อนเรียน – หลังเรียน



ค าชี แจง กรุณาเลือกค าตอบที่ถูกต้องที่สุดเพียงค าตอบเดียวเท่านั น


1.มะกรูด จัดอยู่ในตระกูล คืออะไร ?
ก. กุหลาบ ข. กล้วย ค. ส้ม ง. อ้อย

2. ความเชื่อว่าการปลูกต้นมะกรูดจะท าให้ผู้อยู่อาศัยเป็นอย่างไร ?

ก. มีความสุข ข. มีคนมาพบ ค. มีความรัก ง. ถูกทุกข้อ

3. ส้มมั่วผี ภาคใต้ ใช้เรียกอะไร?
ก. มะกรูด ข. มะขาม ค. แอปเปิ้ล ง. ทุเรียน


4. ข้อใดเป็นประโยชน์ของมะกรูด
ก. เสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้ร่างกายแข็งแรงและต้านทานโรค ข. ช่วยท าให้เจริญอาหาร

ค. ช่วยผ่อนคลายความเครียด คลายความกังวล ง. ถูกทุกข้อ

5. “ใช้น ามะกรูดมาราดใส่ตรงที่ถูกเกาะ ก็จะท าให้มันหลุดออกมา”ค าว่า มัน คือสัตว์ประเภทใด?

ก. แมว ข. แมงมุม ค. ตุ๊กแก ง. ปลิง

6. ค าตอบใดมีความเป็นกรดทั งหมด
ก. น ามะนาว น าส้ม ข. น ามะนาว น าส้ม

ค. น ายาล้างจาน น ายาสระผม ง. ถูกทุกข้อ

7. ค าตอบใดมีความเป็นเบสทั งหมด

ก. น าส้ม น าสับประรด ข. น าเปล่า น าโซดา

ค. น ามะนาว น าส้ม ง. ผงซักฟอก น ายาล้างจาน

8. ประโยชน์น ายาล้างจานคือข้อใด?

ั
ก. ท าความสะอาดคราบไขมน ข. ท าความสะอาดอุปกรณ์หรือชิ นส่วนเครื่องจักรต่างๆ
ค. ใช้ล้างรถ ง.ถูกทุกข้อ


9.การน าแนวคิดแบบเศรฐกิจพอเพียงไปใช้ในการประกอบอาชีพเกษตรกรรมมีการแบ่งพื นที่
อย่างไร?
ก. 30:20:20:30 ข.30:20:30:20

ค.30:30:10:30 ง.30:30:30:10
10. เศรษฐกิจพอเพียงเน้นเรื่องใดเป็นหลัก

ก. การพึ่งตนเอง ข.การรวมกลุ่มของชาวบ้าน
ี
ค.การช่วยเหลือกันในชุมชน ง.การจัดสรรทรัพยากรที่มอยู่

เฉลยค าตอบ

1.ค. 6.ข.

2.ก. 7.ง.

3.ก. 8 ง.
4.ง. 9.ง.


5.ง. 10.ก.

เนื อหาหลักสูตร

เรื่องที่ 1 การน าผลผลิตทางการเกษตรมาท าผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือน


เทรนด์สุขภาพเข้ามามีบทบาทต่อชีวิตประจ าวันของคนยุคใหม่มากขึ นด้วยปัญหาด้าน


ี่
สุขภาพที่เกิดจากมลภาวะสภาพแวดล้อมตลอดจนอาหารการกินทเน้นสะดวกมากกว่าปลอดภัยทา

ั
ให้คนยุคใหม่เผชิญกับโรคภัยไข้เจ็บง่ายกว่าแต่ก่อน ดังนั นอาหารเพื่อสุขภาพอาหารเสริมรวมทง
การรับประทานผลผลิตจากเกษตรอินทรีย์จึงได้รับความนิยมมากขึ นเรื่อยๆไม่ใช่เพียงแค่ในไทย


เท่านั นแต่เป็นเทรนด์ฮิตของโลกตอนนี เลยก็ว่าได้


หลายคนอาจมีค าถามว่าแล้วจะไปหาอาหารคุณภาพดีมารับประทานกันทกมื อได้
ุ

อย่างไร เพราะต้องยอมรับว่าชีวิตของผู้คนในเมืองใหญ่แค่ภารกิจทกวันก็รัดตัวมาก แล้วยังจะต้อง
ุ
แสวงหาอาหารปลอดภัยและมีคุณภาพมารับประทานอีกก็ดูจะเป็นเรื่องยาก แต่อันทจริงก็ไม่ได้
ี่

ยากถึงขั นเป็นไปไม่ได้ เพราะตอนนี ผู้ประกอบการด้านอาหารหลายเจ้าก็เริ่มทจะมีการพัฒนา
ี่
โปรดัคท์ของตัวเองให้สามารถกินง่ายซื อง่ายเตรียมพร้อมเสิร์ฟสุขภาพดีสู่ผู้บริโภคกันอย่างเต็มที่



ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในครัวเรือน

กลุ่มสินค้าคืออะไร

ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ในครัวเรือน คือ ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ทาความสะอาดและดูแลของใช้ในครัวเรือน ตามห้อง

ต่างๆในบ้าน ไม่ว่าจะเป็นห้องนั่งเล่น ห้องรับประทานอาหาร ห้องครัว ห้องนอน ห้องน า หรือห้อง

อื่นๆในบ้านแบ่งกลุ่มผลิตภัณฑ์ ดังนี


1. ผลิตภัณฑ์ถนอมผ้า คือ ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ทาความสะอาด ก าจัดคราบสกปรก ฟอกสี ท าให้ผ้า

ขาว และปรับผ้าให้นุ่ม


2. ผลิตภัณฑ์ดูแลพื นผิว คือ ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ท าความสะอาดพื นผิว เช่น พื นทางเดิน ผนัง

ก าแพง หน้าต่าง พรม และเครื่องใช้ต่างๆ

3. ผลิตภัณฑ์ท าความสะอาดจาน คือ ผลิตภัณฑ์ที่ใช้ท าความสะอาดจานและภาชนะใส่อาหาร


โดยปราศจากสารพิษตกค้าง

ความน่าสนใจของตลาดในปัจจุบันและอนาคต

ี่
ี่
จากแนวโน้มตลาด อัตราสินค้าทเพิ่มขึ นในเอเชีย-แปซิฟิกของกลุ่มผลิตภัณฑ์ทใช้ในครัวเรือนในปี
2015-2017 ไม่ว่าจะเป็นผลิตภัณฑ์ปรับผ้านุ่ม ผลิตภัณฑ์ถุงหอมถนอมผ้า ผลิตภัณฑ์ทาความ


สะอาดเอนกประสงค์ เป็นต้น

โดยแนวโน้มตลาดในแต่ละกลุ่มสินค้า เป็นดังนี

ั
1. ผลิตภัณฑ์ดูแลเสื อผ้า : ใช้ง่าย แห้งเร็วและรีดง่าย บรรจุภัณฑ์ทนสมัย รูปแบบ

ใหม่ ป้องกันแบคทีเรีย มีส่วนผสมจากพืชธรรมชาติหรือกลิ่นดอกไม้สดชื่น

ี่
2. ผลิตภัณฑ์ดูแลพื นผิว : ใช้ปริมาณน้อยต่อพื นผิวทมีพื นทใหญ่ สะอาดยาวนาน บรรจุ
ี่
ภัณฑ์ทันสมัย ป้องกันแบคทีเรีย และมีส่วนผสมจากพืชธรรมชาติ




3. ผลิตภัณฑ์ทาความสะอาดจาน : สูตรเข้มข้น ใช้ง่าย สะดวก ทาความสะอาดล าลึก
รูปแบบที่ใช้ง่าย บรรจุภัณฑ์ทันสมัย ป้องกันแบคทีเรีย และมีส่วนผสมจากพืชธรรมชาติ

การท าแชมพูจากมะกรูด



มะกรูด คือ เป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็ก เป็นไม้เนื อแข็ง ล าต้นและกิ่งมีหนามยาวเล็กน้อย ใบ

เป็นใบประกอบชนิดลดรูป มีใบย่อย 1 ใบ เรียงสลับ รูปไข่ คือมีลักษณะคล้ายกับใบไม้ 2 ใบ ต่อกัน


ี่
อยู่ คอดกิ่วทกลางใบเป็นตอนๆ มีก้านแผ่ออกใหญ่เทากับแผ่นใบ ทาให้เห็นใบเป็น 2ตอน
่
กว้าง 2.5-4 เซนติเมตร ยาว 4-7 เซ๋นติเมตร ใบสีเขียวแก่พื นผิวใบเรียบเกลี ยง เป็นมัน ค่อนข้าง
หนา มีกลิ่นหอมมากเพราะมีต่อมน ามันอยู่ ซึ่งผลแบบนี เรียกว่า hesperitium (ผลแบบส้ม) ใบ

ด้านบนสีเข้ม ใต้ใบสีอ่อน ดอกออกเป็นกระจุก 3 – 5 ดอก กลีบดอกสีขาว เกสรสีเหลือง ร่วงง่าย

มีกลิ่นหอม มีผลสีเขียวเข้มคล้ายมะนาวผิวเปลือกนอกขรุขระ ขั วหัวทายของผลเป็นจุก ผลอ่อนมี
้
เป็นสีเขียวแก่ เมื่อผลสุกจะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองสด พันธุ์ที่มีผลเล็ก ผิวจะขรุขระน้อยกวาและไม่มีจุก
่
ที่ขั ว ภายในมีเมล็ดจ านวนมากๆ

ี่
โรคหนังศรษะ คือ โรคของหนังศีรษะ ซึ่งเป็นขุยทเกิดขึ นตามธรรมชาติของผิวหนังและเกิด
ี
การหลุดลอกขึ น พบมากในวัยรุ่น โดยเชื่อว่าเป็นผลจากฮอร์โมนแอนโดรเจนทมีส่วนส าคัญในการ
ี่
กระตุ้นการทางานของต่อมไขมัน และเป็นสาเหตุของการเกิดรังแค ซึ่งจะมีอาการมากหรือน้อย

ขึ นอยู่กับแต่ละบุคคล และพบว่าถ้าไม่ได้รับการรักษาที่ถูกต้อง รังแคอาจรังควานคุณถึง 50 ปีก็ได้

ประโยชน์ที่คลาดว่าจะได้รับจากโครงการ

1.ทราบถึงประวัติความเป็นมาของมะกรูด
2.ทราบถึงอันตรายจากโรคหนังศีรษะ



3.ทราบถึงกรรมวิธีการทาแชมพูจากมะกรูด

คนเฒ่าคนแก่มักจะเล่าให้ฟังว่า สมัยโบราณนะเค้าไม่มีแชมพูใช้ แต่เขาจะใช้มะกรูดแทน

แชมพู แต่ก็ใช้ดี ผม นุ่ม ดก ด า แล้วก็ไม่ต้องใช้ครีมนวดตามหลังด้วย ไม่มีรังแค ผิวไม่แห้ง ไม่คัน

หัว ระหว่างฟังไปก็เหลือบไปดูผมคุณยายไป ก็จริงของคุณยาย ขนาดอายุขนาดนี แล้วถึงจะมีผม

หงอกขึ นมาแทรกบ้าง แต่ผมก็ยังดูดกและแข็งแรงดี แสดงว่าแชมพูมะกรูดของคนโบราณนี่น่าจะ

ใช้ได้ดีจริงๆเลยได้ไปลองหาข้อมูลเพิ่มเติมดู ก็เห็นแชมพูชื่อดังหลายๆเจ้านั น มีส่วนผสมของ

มะกรูด หรือ ได้น าเอาสารสกัดจากมะกรูดมาใช้ด้วยเช่นกัน แชมพูมะกรูดนั นจึงน่าสนใจไม่ใช่น้อย

ซึ่งหากบ้านใครทปลูกมะกรูดอยู่แล้ว หรือ แพ้แชมพูทมีตามทองตลาดทวไป ลองมาใช้สูตรแชมพู
ั่
้
ี่
ี่
สมุนไพรนี ดู อาจจะดีต่อสุขภาพท่านก็เป็นได้ เรามาดูวิธีท ากันดีกว่า

วัสดุ – อุปกรณ ์


์
อุปกรณ
1. ถังพลาสติกขนาด 5 ลิตร 1 ถัง

2. ถังพลาสติกขนาด 12 ลิตร 1 ถัง

3. ถังพลาสติกขนาด 20 ลิตร 1 ถัง

4. ไม้พายขนาดใหญ่



วัสดุ

1. N 70 (หัวแชมพู) 1,000 กรัม
2. F 24 1,000 กรัม

3. เกลือสะอาด 1,000 กรัม

4. ผงฟอง 100 กรัม

5. หัวน าหอม 20 ซี.ซี

6. กรดมะนาว 100 กรัม

7. น าสะอาด 12 ลิตร







































1. น าลูกมะกรูดไปล้างน าให้สะอาด ตัดส่วนที่เน่าเสีย หรือ เป็นรอยแมลงเจาะ ออกให้สะอาด

2. ผ่าครึ่งแกะเมล็ดออก แล้วหั่นเป็นชิ นเล็กๆ ใส่ให้ได้ 3/4 ของความจุหม้อ เติมน าตามลงไปพอให้

ท่วมมะกรูดในหม้อ ( อย่าใส่จนเต็มหม้อ เพราะเวลาต้มน าเดือดมะกรูดจะพองตัว และ น าจะเกิด

ฟองจนล้นออกมาจากหม้อ )







































3. ต้มให้เดือด จนได้มะกรูดเละๆ แบบในภาพ ( เป็นหัวเชื อน ามะกรูดเข้มข้น )

4. แล้วน าไปเทใส่เครื่องปั่น ปั่นให้ละเอียด










































5. จากนั นน ามากรองเอาเศษเปลือกชิ นใหญ่ๆออก จะได้น ามะกรูดละเอียดที่ปนผิวเปลือกมะกรูด

เป็นตัวยาชั นดีในการบ ารุงเส้นผมและหนังศีรษะ พักไว้ในถัง

เติมส่วนผสมอีกสองอย่างเข้าไปแล้วคนให้เข้ากัน



– ลาโนลิน ละลายน าร้อนก่อนน าไปผสม ( ไขมันสกัดจากธรรมชาติ ช่วยให้เส้นผมเงามัน และ มี

น าหนัก ช่วยให้หนังศีรษะไม่แห้ง และ ลดการเกิดรังแค )




– ผงฟอง สาหรับช่วยให้มีฟองเวลาสระผม ให้ความรู้สึกเหมือนแชมพูปกติ ละลายน าก่อนใส่ลงไป
( ซึ่งหากใครแพ้แชมพูแบบมีฟอง ไม่ต้องใส่ก็ได้ )


























ส่วนผสมในปริมาณข้างตั นนั นกรอกใส่ขวด ขวดละ 600 cc ได้ประมาณ 3 ขวด หรือเกือบๆ 2

ลิตร แช่เก็บไว้ในตู้เย็นสามารถเก็บไว้ได้นานประมาณ 3 เดือน เวลาน ามาใช้ก็เอาออกมาเทใส่ผม

ี
ิ
แล้วสระผมตามปกติ หมักทงไว้ประมาณ 5-10 นาท แล้วล้างออก ไม่ต้องใช้ครีมนวดตามแชมพู

ั
มะกรูดนี เป็นแชมพูทไม่มีส่วนผสมของสารททาให้เกิดอาการแพ้ และ ให้ผลลัพธ์ดี ทงช่วยให้ผม
ี่
ี่
เงามัน ตรงสวย มีน าหนัก หนังศีรษะไม่แห้ง ลดรังแค ในแชมพูยี่ห้อดังหลายๆยี่ห้อ ก็ได้น าเอาสาร
สกัดจากมะกรูดไปใช้เป็นส่วนผสมของแชมพูเหมือนกัน

การท าน ายาล้างจานสูตรมะกรูด

ขั นตอนการท าน ายาล้างจานสูตรมะกรูด
ก่อนอื่นควรทราบถึงคุณสมบัติของสมุนไพรที่มีสรรพคุณในการท าความสะอาดภาชนะจาก

เศษอาหารหรือสิ่งสกปรก และเลือกใช้งานได้หลากหลายตามความเหมาะสม

์
2.3.1 วัสดุ – อุปกรณ
1.) ถังสีขาวหนึ่งใบ

2.) ไม้พาย 1 อัน

3.) LA60 1 กิโลกรัม

4.) หัวแชมพู 1 กิโล น ามะกรูดที่คั่นแล้ว

5.) ผงฟอง 1 ขีด

6.) ผงข้น 1 ขีด

7.) หัวเชื อมะกรูด 1/2 ออนซ์

8.) น ามะกรูดที่คั่นแล้ว 1 ลิตร

9.) น าสะอาด 3.5 - 4 กิโลกรัม

10.) ขวดบรรจุภัณฑ์ 12 ขวด

ขั นเตรียม

1. น าถังขนาด 5 ลิตร ใส่น าสะอาด 3 ลิตร ใส่เกลือ กวนจนเกลือละลาย

2. น าถังขนาด 12 ลิตร ใส่น าสะอาด 9 ลิตร ใส่กรดมะนาว และผงฟอง กวนจนละลาย
ขั นตอนการท า


1. น าถังขนาด 20 ลิตร ใส่ N70 กวนไปในทศทางเดียวกัน จนหัวแชมพูแตกตัวเป็นสีขาว
ิ
ขุ่น (ใช้เวลาประมาณ 5 นาที)

2. ใส่น าเกลือทเตรียมไว้ตามข้อ 1 ในขั นเตรียม จ านวนครึ่งหนึ่ง (1.5 ลิตร) ลงในถัง กวน
ี่
ต่อไปอีกประมาณ 5 นาท
ี
ี่
3. ใส่น าทผสมผงฟองและกรดมะนาว ตามข้อ 2 ในขั นเตรียม เทลงในถังช้า ๆ จนหมด
กวนต่อไป 5 นาท ี

4. ใส่ F 24 ใส่ลงในถัง กวนต่อไปอีก 5 นาที จะได้น ายาที่ขาวขุ่น

ี่
5. ใส่น าเกลือทเหลือลงไปจนหมดกวนต่อไป 5 นาท ใส่สีผสมอาหาร ใส่หัวน าหอมกลิ่นส้ม
ี
(หรือกลิ่นที่ชอบ) กวนต่อไปอีก 5 นาที จนสีละลายจนหมดจะได้น ายาจะมีความหนืดและข้น

6. วางพักไว้ 1 คืนเพื่อให้ฟองยุบตัว แล้วน าไปบรรจุขวด

7. น ายาที่ส าเร็จบรรจุขวด

ช่องทางการจัดจ าหน่าย/การตลาด

เรื่องที่ 3 ช่องทางการจัดจ าหน่าย/การตลาด

ด้านผลิตภัณฑ์ ปัจจัยด้านผลิตภัณฑ์เรื่องของรูปลักษณ์สินค้า ผลิตภัณฑ์และคุณภาพของ

ี่
สินค้า พบว่า การเลือกแชมพูเป็นผลิตภัณฑ์ทใช้ในการช าระสิ่งสกปรก และเพิ่มกลิ่นให้มีความ

หอม และสะอาดขึ น ส่วนใหญ่เลือกทมีกลิ่นหอม และก็ไม่เป็นพิษ ใช้แล้วต้องสะอาด โดยเลือกให้
ี
เหมาะสภาพของสุนัขให้มากที่สุด ส่วนความหอม ก็ขึ นอยู่กับว่าจะเลือกกลิ่นอะไร ส่วนใหญ่ก็เลือก


ี่
ี่
กลิ่นทแล้วดูสะอาดๆ ไม่มีกลิ่นฉุนมากชอบเลือกซื อสินค้าทใช้แล้วล้างออกง่าย หรือฟองน้อยๆ
ฟองมากอาจผสมสารเคมีและจะเกิดการตกค้างหรือเป็นอันตรายต่อเรา

ปัจจัยด้านราคา จากการสัมภาษณ์ปัจจัยด้านราคา พบว่า ผู้บริโภคให้ความส าคัญกับราคา


ของสินค้าและผลิตภัณฑ์ ดังนี เวลาเลือกสินค้าก็ดูทราคาเหมาะสมกับขนาดปัจจัยเกี่ยวกับราคา
ี่
ด้านระดับราคาเหมาะสมกับคุณภาพมีผลต่อการตัดสินใจซื อผลิตภัณฑ ์

รองลงมาคือ มีป้ายราคาแสดงชัดเจน มีหลายระดับราคาให้เลือก และ มีการแจ้งราคา


สินค้าล่วงหน้า

ี่
ปัจจัยด้านช่องทางการจัดจ าหน่าย ปัจจัยด้านช่องทางการจัดจ าหน่าย ทชักจูงให้กลุ่ม

ลูกค้าเป้าหมายทตัดสินใจซื อสินค้าและผลิตภัณฑ์ การตัดสินใจซื อสินค้าและผลิตภัณฑ์แชมพู
ี่
เหนือจาการขายผ่านหน้าร้าน คือ การเลือกซื อผ่าน Web site และการซื อผ่านร้านขายของ


เพราะว่าจะได้ดูราคา แต่การซื อหน้าร้านค้าจะสามารถสอบถามคุณสมบัติหรือความแตกต่างของ

สินค้าในแต่ละยี่ห้อ ซึ่งก็จะได้รับค าแนะน าการใช้และคุณสมบัติจากผู้ขาย หรือคนทเคยใช้ก่อนการ
ี่
ตัดสินใจ ร้านจ าหน่ายต้องทมีทจอดรถ สะดวก ไม่ต้องห่วงหรือกังวลในทรัพย์สิน ก็เป็นตัวเลือก
ี่
ี่
ส าคัญในการเข้ารับไปเลือกซื อ เวลาซื อ ส่วนใหญ่ไม่ค่อยได้เปลี่ยนเพราะกลัวว่า จะแพ้เลยเลือก

ซื อสินค้าและผลิตภัณฑ์ที่เลือกซื อได้ง่าย หาซื อได้จากศุนย์หรือสั่งจากเว๊ปไซด์ได้

3.1ช่องทางการจัดจ าหน่าย

แ บ่ ง อ อ ก ไ ด้ เ ป็ น 4 ช่ อ ง ห ลั ก ๆ คื อ

3.1.1 ตลาดทั่วไป (General Market Channel) แบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม

1.1 ต ล า ด ค้ า ส่ ง ข น า ด ใ ห ญ่

1.2 พ่ อ ค้ า ค น ก ล า ง

้
1.3 ตลาดทองถิ่น เช่น ศูนย์เศรษฐกิจพอเพียงในหมู่บ้านนั นๆ
1.4 ต ล า ด Modern Trade

3.1.2 ตลาดสถาบัน (Institutional Market Channel)

ี
ช่องทางนี หลายคนมองข้าม แต่ถือเป็น Promising Market ทเดียว เช่น

จากน าวัสดุทเหลือใช้ในครัวเรือนในการทาแชมพู น ายาล้างจานไว้ใช้เอง เหลือจากใช้ แล้วก็ขาย
ี่
เช่นขายกับคนในหมู่บ้านใกล้เคียง และจ าหน่ายเชิงพาณิชย์เป็นต้น

3.1.3 ตลาดค้าปลีก | แสดงสินค้า
การค้าขายสินค้าหรือบริการแก่ผู้บริโภคผ่านทางช่องทางต่าง ๆ เพื่อแสวงหาก าไร

ความต้องการของสินค้าสร้างผ่านการพัฒนาการตลาดและการส่งเสริมการขาย เพื่อตอบโจทย์

ความต้องการของผู้บริโภค

3.1.4 การขายออนไลน์

ี่
ี่
การน าสินค้าไปประกาศขายตามเว็บไซต์ทเป็นทาเล หรือ Maketplace ทผู้ซื อ

กับผู้ขายออนไลน์พบกัน ไม่ว่าจะเป็นเว็บไซต์ของศูนย์เศรษฐกิจพอเพียง หรือ เช่น ในพื นท ี่
ั
ี
ี่
ใกล้เคียง และ เช่น ซึ่งเป็นเว็บไซต์ส าเร็จรูปทสามารถประกาศขายได้ทนทมีบุคคลเข้ามาดูสินค้า
หรือ สอบถามรายละเอียด เพิ่มเติม เพราะเป็นเว็บไซต์ขนาดใหญ่ และ มีค่าใช้จ่ายต่ า

บรรณานุกรม


เอกสารค าแนะน า ส านักนิเทศและถายทอดเทคโนโลยีการ พัฒนาที่ดิน กรมพัฒนาที่ดิน กระทรวง

เกษตรและสหกรณ “การท าแชมพูสมุนไพรและน ายาล้างจานสมุนไพร”.

http://www.ldd.go.th/menu_Dataonline/G2/G2_20.pdf (5 เมษายน 2562)

ภาคผนวก





องค์ความรู้ด้านการเกษตร เรื่องแชมพูสมุนไพร และน ายาล้างจานสมุนไพรของ เกษตรกรต้นแบบ Master Trainer
ศูนย์เรียนรู้ “เศรษฐกิจพอเพยง”ในชุมชน Sufficiency Economy Community Learning Center (SECLC)
ี

องค์ความรู้ด้านการเกษตร เรื่องแชมพูสมุนไพร และน ายาล้างจานสมุนไพร ของ เกษตรกรต้นแบบ Master Trainer

ศูนย์เรียนรู้ “เศรษฐกิจพอเพียง”ในชุมชน Sufficiency Economy Community Learning Centre (SECLC)
หมู่ที่ 1 ต าบลท่าฉนวน อ าเภอกงไกรลาศ จังหวัดสุโขทัย เรื่องการท าแชมพูสมุนไพร และน ายาล้างจานสมุนไพร

กศน.ต าบลท่าฉนวน: ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอ าเภอกงไกรลาศ


จ านวนชั่วโมง
จุดประสงค์การเรียนรู้ รายละเอียดเนื อหา วิธีการให้ความรู้ สื่อการเรียนรู้ การวัดและประเมินผล
ทฤษฎี ปฏิบัติ

1.เพื่อให้ผู้เรียน มีความรู้ 1.ความส าคัญและประโยชน์ของแชมพ ู - บรรยาย ชุดนิทรรศการ การสังเกตจากสภาพจริง 1 ชั่วโมง -
ความเข้าใจ และเห็น สมุนไพร และน ายาล้างจานสมุนไพร แผ่นพับ การท าแบบทดสอบก่อนเรียน

ประโยชน์ในการท าแชมพ ู พื นที่ปฏิบัติจริง

สมุนไพร และน ายาล้างจาน
สมุนไพร

ู
2.เพื่อให้ผู้เรียน สามารถท า 2. การท าแชมพสมุนไพร และน ายาล้างจาน -บรรยาย พื นที่ปฏิบัติจริง การสังเกตจากสภาพจริง. - 4 ชั่วโมง
แชมพูสมุนไพร และน ายาล้าง สมุนไพร 2.1 วัสดุ อุปกรณ์ ในการท าแชมพ -สาธิต การมีส่วนร่วม
ู
จานสมุนไพรได้อย่างถูกต้อง สมุนไพร และน ายาล้างจานสมุนไพร 2.2 -ฝึกปฏิบัติ

ู
วิธีการท าแชมพสมุนไพร และน ายาล้างจาน
สมุนไพร

3.เพื่อให้ผู้เรียนสามารถน า 3.การน าแชมพูสมุนไพร และน ายาล้างจาน - บรรยาย พื นที่ปฎิบัติ การสังเกตจากสภาพจริง 1 ชั่วโมง -
แชมพูสมุนไพร และน ายาล้าง สมุนไพรไปใช้ประโยชน์ การท าแบบทดสอบหลังเรียน

จานสมุนไพรไปใช้ประโยชน์ได้

อย่างถูกวิธี

รูปแบบ ศูนย์เรียนรู้ “เศรษฐกิจพอเพียง”ในชุมชน Sufficiency Economy Community Learning Centre (SECLC)

หมู่ที่ 1 ต าบลท่าฉนวน อ าเภอกงไกรลาศ จังหวัดสุโขทัย เรื่องแชมพูสมุนไพร และน ายาล้างจานสมุนไพร

กศน.ต าบลท่าฉนวน: ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอ าเภอกงไกรลาศ



จ านวนชั่วโมง
จุดประสงค์การเรียน เนื อหา วิธีการให้ความรู้ สื่อการเรียนรู้ การวัดผลและประเมินผล
ทฤษฎี ปฏิบัติ
1 เพื่อเรียนรู้ การท า ผลิตภัณฑ์ต่างๆใน ศึกษาข้อมูลจากเอกสาร/ สื่อเอกสารท ามีดังนี การวัดผลและประเมินผล จาก 2 3

ผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือน ครัวเรือน การท า ภูมิปัญญา ภาพแบบจ าลอง สภาพ การประสังเกตพฤติกรรมการ
แชมพูสระ น ายาล้าง อบรมให้ความรู้ จริง เรียนรู้

จาน แลกเปลี่ยนเรียนรู้ แหล่งเรียนรู้ในท้องถิ่น - ความสามารถดัดแปลงหรือ

เรียนรู้ด้วยตนเอง ประยุกต์ใช้วัตถุดิบที่มีในท้องถิ่นได้
ฝึกปฏิบัติจริง หลากหลาย

ติดตามประเมินผลและ -การผลิตสินค้าที่มีคุณภาพ แล้ว
รายงานผล ตลาดจะเข้ามาหาเอง

- ปัจจัยแห่งความส าเร็จ

มีความอดทน มุ่งมั่น ขยัน ไม่ย่อ
ื่
ท้อ ฟันฝ่าอุปสรรคการเสียสละเพอ
ประโยชน์ส่วนรวมเป็นวิทยากร

ถ่ายทอดความรู้เกี่ยวกับ การท า
ผลิตภัณฑ์ใช้ในครัวเรือน

2 เพื่อให้ผู้เรียนน าองค์ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ - แชมพูสระผม 1 4

ความรู้ประสบการณ์จาก เรียนรู้ด้วยตนเอง - น ายาล้างจาน
์
การท าผลิตภัณฑใช้ใน ฝึกปฏิบัติจริง จากมะนาว น ามะกรูด
ครัวเรือน ศึกษาหา ติดตามประเมินผลและ

ความรู้จากหน่วยงาน รายงานผล
ต่าง ๆ มาประยุกต์ใช้ใน

ครัวเรือน

แผนที่ศูนย์เรียนรู้ “เศรษฐกิจพอเพียง”ในชุมชน Sufficiency Economy Community Learning Centre (SECLC) ศูนย์


เรียนรู้ “เศรษฐกิจพอเพียง” ในชุมชนหมู่ที่ 1 ต าบลท่าฉนวน อ าเภอกงไกรลาศ จังหวัดสุโขทัย เรื่องการท าแชมพูสมุนไพร
และน ายาล้างจานสมุนไพร กศน.ต าบลท่าฉนวน: ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอ าเภอกงไกรลาศ

คณะผู้จัดท า

ที่ปรึกษา
1.นางสาวเรณู ลีสุวรรณ์ ผู้อ านวยการ ส านักงาน กศน.จังหวัดสุโขทัย

2.นายพงค์แสนชัย อิสระไพจิตร์ ผู้อ านวยการ กศน.อ าเภอกงไกรลาศ

3.ดร.ศรีโสภา มีเจริญ ผู้ทรงคุณวุฒิภาคประชาสังคม



ผู้รวบรวมเรียบเรียง
1.นายทิวา ยี่ทอง ครู กศน.ต าบลท่าฉนวน


2.นายพิษณุ รอดเพ็ชร เกษตรกรต้นแบบ(Master trainer)
3.นายบุญล้อม ฉัตรเงิน ผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง

การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยต าบลท่าฉนวน
ั
ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศยอ าเภอกงไกรลาศ
ส านักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดสุโขทัย
เอกสารทางวิชาการเลขที่ 09/2562