โครงสร้างราก

โครงสร้างและ

การเจริญเตบิ โต

ของราก
นางสาววริศรา วิฉายา แผนกสามัญสมั พนั ธ์
วทิ ยาลยั เกษตรและเทคโนโลยเี ชยี งใหม่

โครงสร้างและการเจริญเตบิ โตของราก

รากสะสมอาหาร ราก (Root) เป็นสว่ นของพืชท่ไี ม่มีข้อ ปลอ้ ง ตา

และใบ เจริญลงสู่ดินตามแรงโน้มถว่ งของโลก
✓ประกอบด้วยเซลลท์ ไ่ี มม่ คี ลอโรพลาสต์

✓รากแรกเกิด (Radicle) เปน็ รากทง่ี อกมาจาก

เมล็ดเป็นคร้งั แรกและเตบิ โตเปน็ รากแก้ว

รากสงั เคราะห์ดว้ ยแสง

Date รากค้าจุน 2

การแบ่งบรเิ วณของราก

1. บรเิ วณหมวกราก (Root cap)

✓ประกอบด้วยเซลลพ์ าเรงคมิ าหุ้มเน้อื เยอ่ื เจริญท่ี

ปลายรากไว้
✓เซลลบ์ รเิ วณน้ีมีอายุส้นั
✓หมวกรากจะหลัง่ เมอื กออกมา เพ่ือช่วยป้องกนั

อันตรายแกร่ ากและทาให้งา่ ยตอ่ การไชลงดิน

Date 3

การแบง่ บริเวณของราก

2. บริเวณเซลล์แบง่ ตวั (Region of Cell Division)

✓ประกอบดว้ ยเซลล์ของเนอื้ เย่ือเจรญิ ปลายราก
✓มีการแบ่งเซลลแ์ บบไมโทซสี
✓บางเซลล์ท่ีแบง่ ไดจ้ ะทาหนา้ ทแ่ี ทนเซลล์หมวกรากที่

ตายไปก่อน
✓บางสว่ นยดื ตวั ยาว

Date 4

การแบง่ บริเวณของราก

3. บรเิ วณเซลลย์ ืดตวั ตามยาว (Region of Cell
Elongation)

✓ประกอบด้วยเซลล์ทม่ี รี ปู ร่างยาว
✓เกดิ มาจากเนื้อเยื่อเจริญทแี่ บง่ ตวั แลว้

Date 5

การแบง่ บริเวณของราก

4. บริเวณเซลล์เจริญเตบิ โตเตม็ ท่ี (Region of

Maturation)

✓เซลลม์ กี ารเปล่ียนแปลงไปเปน็ เนอ้ื เยือ่ ถาวร
✓มเี ซลลข์ นราก (Root Hair Cell) ทช่ี ่วยเพิ่มพื้นที่
ผวิ ในการดูดซมึ นา้ และแร่ธาตุ

Date 6

โครงสร้างภายในของราก

พืชใบเล้ียงคู่ พืชใบเล้ียงเดี่ยว

Date 7

โครงสรา้ งภายในของราก 8

1. เอพเิ ดอร์มิส (Epidermis)

✓เป็นเนือ้ เยื่อท่อี ยชู่ ้ันนอกสุด
✓เซลล์เรียงตวั ชัน้ เดยี ว แต่เรียงชิดตดิ กนั
✓ทาหนา้ ทป่ี ้องกนั อันตรายใหแ้ ตเ่ นอ้ื เยื่อทอ่ี ยภู่ ายใน
✓ขนรากของเอพเิ ดอรม์ สิ ชว่ ยดูดนา้ และแร่ธาตุ

รวมถงึ ป้องกันไม่ใหน้ ้าเข้ารากมากเกินไป

Date

โครงสรา้ งภายในของราก 9

2. คอร์เทกซ์ (Cortex)

✓อยรู่ ะหวา่ งชนั้ เอพิเดอร์มิสและสตลี
✓เน้อื เย่ือสว่ นใหญป่ ระกอบด้วยเซลลพ์ าเรงคมิ า
✓ผนงั บางอ่อนนมุ่ อมน้าได้ดี
✓ทาหนา้ ทสี่ ะสมนา้ และอาหารประเภท

คาร์โบไฮเดรต
✓ช้ันในสุด คอื เอนโดเดอร์มิส

Date

โครงสรา้ งภายในของราก 10

3. เอนโดเดอร์มิส (Endodermis)

✓เปน็ เซลล์แถวเดยี ว
✓เห็นชัดในรากของพืชใบเล้ียงเดีย่ ว
✓เม่ืออายมุ าก มีสารซูเบอลินหรือลกิ นินมาเคลอื บ

ทาให้เปน็ แถบหนาขนึ้
✓อย่บู รเิ วณทม่ี ีขนราก

Date

โครงสรา้ งภายในของราก 11

4. สตีล (Stele)

❑ เพริไซเคิล - ประกอบดว้ ยเซลลพ์ าเรงคมิ า

- พบเฉพาะในรากเทา่ นน้ั
- ใหก้ าเนิดรากแขนง

❑ มดั ท่อลาเลยี ง - ไดแ้ ก่ ทอ่ ลาเลียงนา้ และอาหาร
- พืชใบเลยี้ งคู่ ท่อลาเลียงน้าอย่ใู จ

กลางรากเปน็ แฉกชัดเจนและมที ่อลาเลียงอาหารอยู่
ระหวา่ งแฉก

- พืชใบเลีย้ งเดีย่ ว ท่อลาเลียงนา้ เรียง
ตัวเป็นแฉกและมที อ่ ลาเลยี งอาหารอย่รู ะหว่างแฉก
❑ พิธ เป็นใจกลางของราก พชื ใบเลย้ี งเด่ยี วเห็นชดั เจน

Date

หน้าทขี่ องราก 12

➢ ดูดนา้ และแรธ่ าตทุ ล่ี ะลายนา้ จากดิน
เขา้ ไปในลาต้น
➢ ลาเลยี งนา้ และแร่ธาตุรวมทงั้ อาหาร
ซง่ึ พชื สะสมไว้ในรากขึน้ สสู่ ว่ นตา่ ง ๆ
ของลาตน้
➢ ยึดลาตน้ ให้ติดกับพ้นื ดิน
➢ แหลง่ สร้างฮอรโ์ มน

Date

ชนิดของราก รากแกว้ รากแขนง

1. รากแก้ว (Tap Root) 13

เปน็ รากท่เี จรญิ มาจากรากแรกเกิด
(Radicle) ของเอม็ บรโิ อแลว้ พ่งุ ลงสูด่ นิ

2. รากแขนง (Lateral Root)

เป็นรากทเ่ี จริญมาจากเพริไซเคลิ ของ
รากแกว้ สามารถแตกแขนงได้เรอ่ื ย ๆ

Date

ชนิดของราก รากฝอย

3. รากพเิ ศษ (Adventitious Root) รากคา้ จนุ

1) รากฝอย (Fibrous Root) เปน็ 14

รากที่งอกออกจากโคนลาตน้ เพื่อแทนรากแก้ว
ทฝ่ี อ่ ไป พบมากในพชื ใบเลี้ยงเดย่ี ว

2) รากคาจุน (Prop Root) เปน็

รากทีง่ อกจากโคนต้นหรือกง่ิ บนดนิ แล้วหยั่งลง
ดินเพอ่ื พยุงลาตน้ เช่น รากข้าวโพด ไทรย้อย

Date

ชนดิ ของราก รากเกาะ

3. รากพเิ ศษ (Adventitious Root) รากหายใจ

3) รากเกาะ (Climbing Root) 15

เป็นรากทแ่ี ตกออกจากขอ้ ของลาตน้ มา
เกาะตามหลกั เพอ่ื ชลู าตน้ ข้นึ สูง เช่น รากพลู

4) รากหายใจ (Aerating Root)

เป็นรากทย่ี น่ื ขึน้ มาจากดินหรือนา้ เพ่อื
รบั ออกซเิ จน เช่น โกงกาง ผักกระเฉด

Date

ชนิดของราก รากปรสิต
รากสงั เคราะห์ดว้ ยแสง
3. รากพิเศษ (Adventitious Root)
16
5) รากปรสิต (Parasitic Root)
เปน็ รากของพืชพวกปรสิตที่สรา้ งแทงเข้า
ไปในลาตน้ ของพืชทเี่ ปน็ โฮสต์เพื่อแยง่ นา้ และ
อาหารจากโฮสต์ เชน่ รากกาฝาก ฝอยทอง
6) รากสงั เคราะหด์ ้วยแสง
(Photosynthetic Root)
เปน็ รากทแี่ ตกจากข้อของลาต้นหรอื กิ่ง
และอยใู่ นอากาศ จะมีสีเขยี วของคลอโรฟิลล์จงึ
ชว่ ยสงั เคราะหด์ ว้ ยแสงได้ เชน่ รากกลว้ ยไม้

Date

ชนิดของราก รากสะสมอาหาร

3. รากพิเศษ (Adventitious Root) รากหนาม 17

7) รากสะสมอาหาร (Food Storage
Root) เปน็ รากที่สะสมอาหารพวกแปง้ โปรตนี หรือ
น้าตาลไว้ จนรากเปล่ยี นแปลงรปู ร่างมีขนาดใหญซ่ งึ่
เรียกกนั วา่ หัว เชน่ แครอท บที รูท หวั ไชเทา้

8) รากหนาม (Thorn Root)
เปน็ รากท่มี ีลกั ษณะเปน็ หนามงอกมาจาก
บรเิ วณโคนต้นตอนงอกใหมๆ่ เปน็ รากปกติแต่ตอ่ มา
เกดิ เปลอื กแขง็ ทาใหม้ ีลกั ษณะคลา้ ยหนามแขง็ ช่วย
ปอ้ งกนั โคนต้น เช่น โกงกาง ปาล์มบางชนิด

Date

ใหน้ ักเรยี นท้าแบบทดสอบต่อไปนี

Date 18