วิวัฒนาการของตัวอักษรจีน

汉尹
字老

师
วิวัฒ伞นาการขอ雨งตัวอักษรจีน
的山
变演田
与冰

发展书 火

วิวัฒนาการของตัวอักษรจีน

ช่วงที่ 1 ช่วงที่ 3
{
ช่วงที่ 2
{

{

甲骨文 金文jiǎgǔwén jīnwén 篆书 隶书zhuànshūlìshǔ草书cǎoshū 楷书kǎishū 行书xíngshū

1

甲骨文 jiǎgǔwén อักษรกระดูกสัตว์/กระดองเต่า

อักษรกระดูกสัตว์/กระดองเต่า เป็นอักษรโบราณที่มีอายุเก่าแก่ที่สุด ส่วนมากอยู่ในรูปของบันทึก
การทํานายที่ใช้มีดแกะสลักหรือจารลงบนกระดองเต่าหรือกระดูกสัตว์ ปรากฏแพร่หลายในราชสำนักซาง
เมื่อ 1,300-1,100 ปีก่อนคริสตกาล ลักษณะของตัวอักษรเป็นอักษรภาพ โครงสร้างตัวอักษรเป็นรูปวงรี
มีขนาดใหญ่เล็กแตกต่างกัน บางครั้งในอักขระตัวเดียวกันแต่มีวิธีเขียนต่างกัน ยังไม่มีความเป็นเอกภาพ
โดยอักษรมีการพัฒนาการในแต่ละช่วงเวลา กล่าวคือ

ยุคต้น ตัวอักษรมีขนาดใหญ่
ยุคกลาง มีขนาดเล็กและลายเส้นเรียบง่าย
ยุคปลาย มีลักษณะใกล้เคียงกับอักษรโลหะที่มีความเป็นระเบียบสำรวม

2

金文 jīnwén อักษรโลหะ/สำริด

อักษรโลหะ/สําริด มีความเป็นระเบียบมากกว่าอักษรในแบบแรก ใช้ในสมัยราชวงศ์ซาง-ราชวงศ์โจว
钟 鼎 文(1,100-771 ปีก่อนคริสตกาล) มีชื่อเรียกอีกอย่างหนึ่ง คือ
(zhōngdǐngwén) หมายถึงอักษรที่
鼎หลอมลงบนภาชนะทองเหลืองหรือสําริด เนื่องจากตัวแทนภาชนะสําริดในยุคนั้นมี
dǐng ซึ่งคล้าย
钟กระถางสามขา และตัวแทนจากเครื่องดนตรีที่ทําจากโลหะ คือ (zhōng) ระฆัง ซึ่งมีลักษณะพิเศษ คือ

มีลายเส้นที่หนาหนัก ร่องลายเส้นราบเรียบที่ได้จากการหลอม ไม่ใช่การสลักลงบนเนื้อโลหะ เนื้อหาที่

บันทึกส่วนมากเป็น คําสั่งการของชนชั้นผู้นํา พิธีการบูชาบรรพบุรุษ บันทึกการทําสงคราม เป็นต้น

3

篆书 zhuànshū อักษรจ้วน

อักษรจ้วน หลังจากจิ๋นซีฮ่องเต้ได้รวมแผ่นดินจีนเข้าด้วยกัน ในปี
ค.ศ. 221 จากนั้นจึงได้ทําการปฏิรูประบบตัวอักษรครั้งใหญ่ กล่าวกัน
ว่า ภายใต้การผลักดันของมหาเสนาบดีหลี่ซือ ได้นำเอาอักษรจ้วนของ

小 篆รัฐฉินมาปรับให้ง่ายขึ้นโดยการสร้างมาตรฐานรูปแบบตัวอักษรให้เป็น

หนึ่งเดียวกันทั่วประเทศ ซึ่งอักษรที่ผ่านการปฏิรูป คือ อักษร
(xiǎozhuàn)เป็นการปฏิรูปตัวอักษรจีนอย่างยิ่งใหญ่เป็นครั้งแรก และ
ถือเป็นอักษรที่ใช้ทั่วประเทศจีนเป็นครั้งแรก โดยอักษรจ้วนมีรูปทรง
อักษรเป็นสี่เหลี่ยมผืนผ้าทรงสูง เป็นการสร้างพื้นฐานลักษณะ “อักษร
สี่เหลี่ยม” ขนาดตัวอักษรสมํ่าเสมอเท่ากัน อักษรที่ดูเหมือนภาพวาด
ได้หายไป

4

隶书 lìshǔ อักษรลี่ซู

อักษรลี่ซู มีการเปลี่ยนลายเส้นอักษรจากเส้นโค้งแบบ
小篆 มาเป็นเส้นตรง เปลี่ยนลายเส้นส่วนที่กลมมนเป็นหักมุม
篆书 隶书เน้นที่ความเรียบง่าย ซึ่งสมัยราชวงศ์ฉินใช้ทั้ง และ
隶 书ควบคู่กัน โดย
ไม่ถือว่าเป็นอักษรทางการ ในโอกาสที่
小篆 隶书เป็นพิธีรีตองจะใช้เฉพาะ
เท่านั้น มีพัฒนาการมา
汉 隶เรื่อย ๆ จนถึงสมัยราชวงศ์ฮั่นเรียกว่า
(hànlì) ซึ่งเน้น

ลีลาความสวยงามและประณีต พอถึงปลายราชวงศ์ฮั่นจะมี

เหลี่ยมมุมคมชัดมากยิ่งขึ้น

5

草书 cǎoshū อักษรหวัด

草 草书อักษรหวัด ( หมายถึง อย่างลวก ๆ หรืออย่างหยาบ) อักษร เกิดจากการนําเอาลายเส้น

ที่มีแต่เดิมมาย่นย่อเหลือเพียงขีดเส้นเดียว โดยฉีกออกจากรูปแบบเดิมของกรอบสี่เหลี่ยมในอักษร

จีน หลุดพ้นจากข้อจํากัดของขั้นตอนวิธีการขีดเขียนอักษรในแบบมาตรฐานตัวบรรจง ซึ่งตัวอักษร
草 书บรรจงอาจประกอบขึ้นจากลายเส้นสิบกว่าสาย แต่อักษร
ใช้ เพียง 2 – 3 ขีดก็สามารถ

ประกอบเป็นสัญลักษณ์เช่นเดียวกันได้

6

楷书 kǎishū อักษรบรรจง

真书 （ ） 正书อักษรบรรจง หรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า zhēnshū อักษรจริง หรือ zhèngshū
（ ）อักษรบรรจง เป็นอักษรจีนมาตรฐานที่ใช้อย่างแพร่หลายในปัจจุบัน มีต้นกําเนิดในยุคปลายราชวงศ์
隶 书 草 书 楷 书ฮั่นตะวันออก แพร่หลายในสมยัราชวงศ์เว่ยจิ้นและราชวงศ์เหนือใต้ พัฒนามาจากพื้นฐานตัวอักษรแบบ

และ ลักษณะเด่นของ คือมีรูปร่างเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส ขีดของอักษรเป็นระเบียบ
เส้นพู่กันชัดเจน เมื่อเทียบกับอักษรรุ่นก่อนหน้าจะเขียนและอ่านง่ายกว่า ถือเป็นอักษรมาตรฐานของจีน

7

行书 xíngshū อักษรหวัดแกมบรรจง

楷书 草书 行书อักษรหวัดแกมบรรจง เป็นอักษรที่อยู่กึ่งกลางระหว่างอักษร และ ซึ่ง เป็น

ตัวอักษรกึ่งหวัดกึ่งบรรจง กําเนิดขึ้นในราวปลายราชวงศ์ฮั่นตะวันออก รวบรวมเอาจุดเด่นของ

楷书 草书 楷书 草书อักษร และ เข้าไว้ด้วยกัน แต่ไม่ประณีตบรรจงเท่า และไม่หวัดเท่า

8

อักษรโบราณ & อักษรปัจจุบัน

隶书อักษรโบราณ & อักษรปัจจุบัน เป็นเส้นแบ่งระหว่างอักษรรุ่นเก่าและอักษรรุ่นใหม่ ยุคสมัย
甲 骨 文 、 金 文 、 小 篆 隶 书ที่ถือเป็นอักษรโบราณได้แก่
ยุคสมัยที่ถือเป็นอักษรยุคปัจจุบันได้แก่
楷书 草书 行书และ ส่วนอักษร และ เป็นเพียงพัฒนาการของรูปแบบตัวอักษร ไม่ใช่วิวัฒนาการของ

ตัวอักษรจีนโดยรวม

9

尹
老

师 สรุปโดยย่อ

甲骨文1. อักษรภาพ บางครั้งตัวเดียวกันแต่เขียนต่างกัน ยังไม่มีความเป็นเอกภาพ
金文2. ลายเส้นหนาหนัก ร่องลายเส้นราบเรียบ มีระเบียบมากกว่าแบบแรก
篆书3. อักษรสี่เหลี่ยม ขนาดตัวอักษรสมํ่าเสมอเท่ากัน ใช้ทั่วประเทศจีนเป็นครั้งแรก
隶书4. เปลี่ยนจากเส้นโค้งเป็นเส้นตรง ส่วนที่กลมมนเป็นหักมุม มีเหลี่ยมมุมคมชัด เน้นความเรียบง่าย
楷书5. อักษรแบบบรรจง มีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยมจัตุรัส เป็นอักษรจีนมาตรฐานที่ใช้ในปัจจุบัน
草书6. อักษรหวัด เอาลายเส้นที่มีแต่เดิมมาย่นย่อเหลือเพียงขีดเส้นเดียว
行书7. อักษรกึ่งหวัดกึ่งบรรจง

10