Sukhothai photobook

วัดสะพานหนิ อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

45

วัดตระพังทอง

WAT TRA PHANG THONG

ตั้งอยู่ภายในอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย มีสระน�้ำขนาดใหญ่อยู่ภายในบริเวณวัด ท่ีเรียกว่า ตระพังทอง เป็นสระน�้ำที่เก็บน้�ำไว้ใช้อุปโภคบริโภคมาแต่โบราณ
บรเิ วณเกาะกลางสระนำ้� เปน็ ทตี่ ง้ั ของโบราณสถานสำ� คญั ของวดั ตระพงั ทอง อนั ประกอบไปดว้ ย มณฑปจตั รุ มขุ ตงั้ อยดู่ า้ นหนา้ เจดยี ป์ ระธาน เปน็ มณฑปขนาดเลก็ ภายใน
มณฑปประดิษฐาน รอยพระพทุ ธบาทเบ้อื งขวา จากหินสเี ทาด�ำ สรา้ งขน้ึ สมยั พระมหาธรรมราชาลิไท เมื่อปี พ.ศ. 1902 โดยทรงให้จ�ำลองแบบจากศรลี งั กา และได้น�ำไป
ประดษิ ฐานไว้ที่เขาพระบาทใหญ่ (เขาสุมนกูฎ) ปัจจบุ ันได้อญั เชญิ มาประดิษฐานไว้ทีม่ ณฑปจัตรุ มขุ ภายในรอยพระพทุ ธบาทน้นั จำ� หลกั เป็นลายมงคลหนึ่งร้อยแปด และ
ลายดอกจนั โดยรอบพระอุโบสถต้ังอยู่ดา้ นหลงั เจดยี ์ประธาน เจดยี ์ประธาน ต้งั อยู่ระหวา่ งพระอโุ บสถและมณฑปจัตรุ มุข เป็นเจดยี ท์ รงระฆงั ควำ่� สมยั สุโขทยั ฐานกอ่ ด้วย
หนิ ศิลาแลง ส่วนบนกอ่ ดว้ ยอิฐ เจดียต์ ัง้ อยบู่ นฐานบัวลกู แกว้ อกไก่รปู สี่เหล่ียม ส่วนบนเป็นฐานกลมลดหลน่ั ขึ้นไปถึงช้นั บัวถลา ถดั ขน้ั ไปเป็นช้นั บลั ลังก์ ก้านฉัตร และปลี
ยอด ปจั จบุ ันวดั ตระพงั ทองเปน็ วัดท่มี ีพระสงฆ์จ�ำพรรษาอยู่

46

วัดตระพงั ทอง อุทยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

47

วัดตระพังทอง อุทยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

48

วัดตระพงั ทอง อุทยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

49

วัดตระพังทอง อุทยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

50

วัดตระพงั ทอง อุทยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

51

วัดชา้ งลอ้ ม

WAT CHANG LOM

เป็นวดั ขนาดใหญ่ ตง้ั อย่ภู ายนอกอุทยานประวัติศาสตรส์ ุโขทัย ภายในวดั ไดพ้ บศิลาจารึกวัดช้างล้อม ที่บันทกึ ถึงพนมไสด�ำ ขุนนางสมัยพระมหาธรรมราชาลไิ ท
ไดอ้ อกบวช อทุ ศิ ทดี่ นิ เพอ่ื สรา้ งศาสนสถานและศาสนวตั ถุ เพอ่ื อทุ ศิ ถวายเปน็ พระราชกศุ ลแดพ่ ระองคแ์ ละพระมเหสซี ง่ึ เสดจ็ สวรรคตแลว้ โดยอทุ ศิ ถวายเมอื่ ปี พ.ศ. 1933
รอบโบราณสถานมีคนู �ำ้ ล้อมรอบเปน็ อทุ กสีมา และมีก�ำแพงแกว้ กอ่ ดว้ ยอิฐลอ้ มรอบอกี ชัน้ หนงึ่ ภายในมีโบราณสถานสำ� คญั ประกอบดว้ ย พระวหิ าร ตงั้ อยู่ดา้ นหน้าเจดยี ์
ประธาน ปรากฏเฉพาะสว่ นฐานที่ก่อด้วยอิฐ เจดยี ์ประธานทรงระฆงั ขนาดใหญ่ ต้ังอยูบ่ นฐานเขยี งรูปสีเ่ หล่ยี มรองรบั ช้างปนู ปัน้ จ�ำนวน 32 เชือก ตามคติความเชื่อแบบ
ลงั กาท่วี า่ ช้างเปน็ สัตวท์ ค่ี ำ�้ ชพู ระพุทธศาสนา ถดั ข้ึนไปเปน็ ชัน้ มาลัยเถา องค์ระฆงั บัลลงั ก์ แกนปลอ้ งฉไน บวั ฝาละมี และปลอ้ งฉไน ภายนอกเจดียม์ ีระเบียงคด ซ่งึ มเี สา
ก่อด้วยศลิ าแลงล้อมรอบเจดียป์ ระธาน

52

วดั ชา้ งล้อม อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย
53

วัดชา้ งลอ้ ม อุทยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

54

วดั ชา้ งล้อม อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

55

วัดชา้ งลอ้ ม อุทยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

56

วดั ชา้ งล้อม อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

57

วัดชา้ งลอ้ ม อุทยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

58

วดั ชา้ งล้อม อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

59

วดั ชนะสงคราม

WAT CHANA SONGKHRAM

วดั ชนะสงคราม หรอื วัดราชบรู ณะ ต้ังอยูภ่ ายในอทุ ยานประวัตศิ าสตร์สุโขทยั ระหว่างวดั มหาธาตุ และวดั สระศรี ประวัติการสร้างไมช่ ัดเจน เปน็ วดั ขนาดกลาง
ภายในประกอบด้วย เจดีย์ประธานทรงระฆังขนาดใหญ่ท่ีเป็นจุดเด่นของวัด ขนาบข้างด้วยเจดีย์รายทรงวิมานท้ังสององค์ ซ่ึงเป็นทรงเจดีย์ที่มักจะพบได้ท่ีอุทยาน
ประวตั ศิ าสตรพ์ ระนครศรอี ยธุ ยา สว่ นทส่ี โุ ขทยั นนั้ ยงั มปี รากฏอยทู่ ว่ี ดั ตระพงั เงนิ และวดั เจดยี เ์ จด็ แถว ทบ่ี รเิ วณดา้ นหนา้ เจดยี ป์ ระธานเปน็ ทตี่ งั้ ของพระวหิ าร ปรากฏเฉพาะ
สว่ นฐานและเสาก่อท่ีดว้ ยศลิ าแลง ดา้ นหลงั เจดยี ์ประน้นั เป็นทีต่ ั้งของพระอโุ บสถ รอบพระอโุ บสถมีใบเสมาปกั อยบู่ างสว่ น

60

วัดชนะสงคราม อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

61

วดั ชนะสงคราม อุทยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

62

วัดชนะสงคราม อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

63

วดั ชนะสงคราม อุทยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

64

วัดชนะสงคราม อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

65

วัดเชตพุ น

WAT CHETUPHON

ไม่ปรากฏหลักฐานว่าสร้างข้ึนในสมัยใด มีเพียงจารึกวัดสรศักด์ิ ซึ่งอยู่ในช่วงกลางพุทธศตวรรษที่ ๒๐ (สุโขทัยตอนปลาย) ที่กล่าวถึงวัดเชตุพน ความว่าเม่ือ
ครั้งสร้าง วดั สรศักดเิ์ สรจ็ ส้ินทางวดั ไดน้ ิมนต์พระจากวัดเชตุพนมาร่วมฉลองการสร้างวดั นอกจากน้ียังพบหลักศลิ าจารกึ ทีว่ ัดเชตพุ นซึง่ เป็นจารกึ ในปี พ.ศ.2057 กลา่ ววา่
เจ้าธรรมรงั สีไดส้ รา้ งพระพทุ ธรปู เพอื่ ประดษิ ฐานภายในวัด
วดั เชตุพน เปน็ วดั โบราณขนาดใหญ่ ต้งั อย่นู อกอทุ ยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทยั รอบวดั มอี ุทกสมี า (คูน�ำ้ ) ลอ้ มรอบเพ่ือแสดงเขตพทุ ธาวาส ซึง่ เป็นแบบแผนของวัด
ในอาณาจกั รสุโขทัย ศาสนสถานส�ำคญั ท่ปี รากฏอยปู่ ระกอบด้วย มณฑปจตั ุรมุข ทรงส่เี หล่ยี ม แต่ละดา้ นประดิษฐานดว้ ย พระพทุ ธรปู สีอ่ ริ ยิ าบท ซึ่งประกบด้วย อริ ยิ าบถ
ยืน เดนิ (ลลี า) น่งั นอน (ไสยาสน์) ส่วนแกนกลางมณฑปนใี้ ชร้ องรับโครงสรา้ งของหลงั คา โดยมณฑปนย้ี ังมอี ยู่ทีว่ ดั อื่นๆ อกี เช่น วดั พระพายหลวง และวดั พระสอ่ี ริ ิยาบถ
ด้านหลังมณฑปจัตุรมุขมี เจดีย์ทรงวิมาน ย่อมุมไม้ย่ีสิบ มีเสาก่อซ้อนกันเป็นหลังคา ท่ีผนังมีลายเขียนเส้นสีดำ� ลวดลายพรรณพฤกษา ล้อมรอบด้วยก�ำแพงแก้ว ซึ่งเป็น
ลูกกรงสรา้ งจากหินชนวนเปน็ แทง่ ขนาดใหญ่และหนา มกี ารสกดั ทำ� เป็นรูเดอื ยเพอ่ื รับซีล่ กู กรง

66

วดั เชตพุ น อทุ ยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย

67

วดั เชตุพน อทุ ยานประวตั ิศาสตรส์ โุ ขทยั

68

วดั เชตพุ น อทุ ยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย

69

วดั เชตุพน อทุ ยานประวตั ิศาสตรส์ โุ ขทยั

70

วดั เชตพุ น อทุ ยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย

71

วดั ตระพังทองหลาง

WAT TRA PHANG THONG LANG

เปน็ วดั ขนาดกลาง โดยบริเวณรอบวดั มอี ุทกสมี า ทีเ่ ป็นคูน้ำ� ล้อมรอบ ไมป่ รากฏหลักฐานว่าสรา้ งขึ้นในสมยั ใด แต่จากศิลปะและโบราณสถานท่ีปรากฏ เป็นรปู
แบบศิลปะใน ช่วงพุทธศตวรรษท่ี 20 ซ่งึ เปน็ ช่วงสูงสุดของงานศิลปกรรมของอาณาจักรสโุ ขทยั โบราณสถานส�ำคัญภายในวดั ตระพังทองหลาง คอื มณฑป ทีอ่ ยู่ดา้ นหลัง
พระวิหารโถง ซง่ึ เป็นสว่ นทีต่ ่อเน่อื งกัน เป็นทปี่ ระดษิ ฐานพระประธานภายในวัด มณฑปนี้ท�ำหน้าทแ่ี ทนเจดีย์ประธาน สรา้ งในผงั รูปส่ีเหล่ียม ก่ออิฐถือปูน ผนังท้งั สาม
ดา้ นนัน้ มรี ูปปูนปนั้ นนู สูงอยู่ภายในซ้มุ ของผนังของแต่ละด้าน ซ่งึ เปน็ เรอ่ื งเกี่ยวกับพทุ ธประวตั ิ ประกอบไปดว้ ย ตอนพระพุทธเจ้าปราบช้างธนปาลหัตถนี าฬาคีรี ตอน
เสดจ็ จากสวรรคช์ น้ั ดาวดึงส์ ตอนประทานเทศนาโปรดพระญาตศิ ากยวงศ์

72

วัดตระพงั ทองหลาง อุทยานประวตั ศิ าสตร์สโุ ขทัย
73

วดั ตระพงั ทองหลาง อทุ ยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

74

วัดตระพงั ทองหลาง อุทยานประวตั ศิ าสตร์สโุ ขทัย

75

วดั ตระพงั ทองหลาง อทุ ยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

76

วัดตระพงั ทองหลาง อุทยานประวตั ศิ าสตร์สโุ ขทัย

77

วดั เจดียส์ ่หี อ้ ง

WAT CHEDI SI HONG

เป็นวัดที่ตั้งอยู่นอกอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย มีคูน�้ำเป็นอุทกสีมาล้อมรอบบริเวณวัด ไม่ปรากฏหลักฐานว่าสร้างในสมัยใด มีเพียงศิลปกรรมภายในวัด ที่
สอดคลอ้ งกับศลิ ปะสุโขทยั ชว่ งพทุ ธศตวรรษท่ี 19-20 ซง่ึ เป็นศลิ ปะแบบลังกา วัดเจดียส์ ี่ห้อง มีโบราณสถานส�ำคญั ประกอบดว้ ย เจดีย์ประธานทรงระฆงั ซึง่ อยูด่ ้านหน้า
หลงั พระวหิ ารรายลอ้ มดว้ ยเจดยี ร์ าย บรเิ วณฐานเจดยี ป์ ระดบั ดว้ ยปนู ปน้ั โดยรอบทงั้ สด่ี า้ น เปน็ รปู มนษุ ยนาค ถอื หมอ้ ปรู ณฆฎะ ซง่ึ เปน็ เครอื่ งหมายแหง่ ความอดุ มสมบรู ณ์
และเปน็ ผ้พู ทิ กั ษร์ กั ษาสถานท่ตี ามความเช่อื แบบลังกา ถดั จากรปู มนษุ ยนาคจะสลับดว้ ยสิงหป์ ระทับบนหลงั ชา้ ง วัดเจดยี ์ส่หี ้องมีการบรู ณะมาหลายยุคสมยั ครงั้ ท่มี ีการ
ส�ำรวจเจดยี ์ยังพบวา่ ภายในฐานเจดยี ม์ ภี าพวาดพรรณพฤกษาอีกดว้ ย

78

วัดเจดยี ส์ ่ีหอ้ ง อทุ ยานประวตั ศิ าสตร์สโุ ขทัย
79

วดั เจดยี ์ส่หี อ้ ง อทุ ยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

80

วัดเจดยี ส์ ่ีหอ้ ง อทุ ยานประวตั ศิ าสตร์สโุ ขทัย

81

วดั เจดยี ์ส่หี อ้ ง อทุ ยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

82

83

วัดสรศักด์ิ

WAT SORASAK

ตงั้ อยภู่ ายในอทุ ยานประวัติศาสตรส์ ุโขทัย ใกล้ศาลตาผาแดง และวัดซ่อนขา้ ว สรา้ งขน้ึ ในสมัยสุโขทัย เมื่อปี พ.ศ. 1955 ประวัติและเรอื่ งราวของวัดไดถ้ ูกจารึก
ลงในศลิ าจารึกวดั สรศักดิ์ (ศลิ าจารกึ หลักท่ี 49) ทไี่ ดค้ น้ พบใกลก้ ับบรเิ วณตระพังสอ เป็นจารึกหินชนวนรูปใบเสมา ซ่ึงจารกึ ไวเ้ ม่อื ปี พ.ศ. 1960 ได้กลา่ วไวว้ ่า นายอินทร
สรศักด์ิ ไดข้ อพระราชทานท่ดี นิ จาก ออกญาธรรมราชา (พระมหาธรรมราชาท่ี 3) เจ้าเมืองสโุ ขทัย เพื่อสร้างวดั ถวายเปน็ พระราชกศุ ลแด่พระองค์ ครัน้ สร้างเสรจ็ ได้นมิ นต์
พระมหาเถรธรรมไตรโลกญาณทสั สี พระนา้ ของพระองค์ จากตำ� บลดาวขอนใหม้ าจำ� พรรษาท่ี ณ วดั แห่งนี้ ตอ่ มาปี พ.ศ. 1959 สมเดจ็ พระบรมราชาท่ี 2 (เจา้ สามพระยา)
แห่งกรงุ ศรีอยุธยา ขณะยงั ทรงพระเยาว์ ได้เสด็จมาบำ� เพญ็ พระราชกุศล พรอ้ มพระราชมารดาและพระมาตุจฉา (พระน้า) ที่เมอื งสุโขทัย โดยพระมาตุจฉาไดเ้ สด็จประทบั
ยงั พระต�ำหนักสนามเก่า ตดิ กับวดั สรศกั ด์ิ

84

วดั สรศักด์ิ อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย
85

วดั สรศักด์ิ อุทยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

86

วดั สรศักด์ิ อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

87

วดั สรศักด์ิ อุทยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

88

วดั สรศักด์ิ อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

89

วัดซอ่ นขา้ ว

WAT SON KHAO

ตั้งอยู่ภายในอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ใกล้กับวัดสรศักดิ์ เป็นวัดในสมัยสุโขทัยแต่ไม่พบประวัติการสร้างในศิลาจารึก ภายในมีโบราณสถาน ประกอด้วย
พระวิหาร ก่อด้วยอิฐ มีฐานแบบบัวลูกแก้วอกไก่ ด้านหน้าเป็นมุขลด มีบันไดทางข้ึนด้านหน้าทั้งสองข้าง ภายในพระวิหาร มีเสาที่ก่อด้วยศิลาแลงโกลนก้อนเป็นวงกลม
ก่อกันเป็นรูปเสา ด้านหลังพระวหิ าร เปน็ ที่ตัง้ ของเจดยี ์ประธานทางพุม่ ขา้ วบิณฑ์ หรือทรงดอกบัวตมู เหลอื เฉพาะส่วนฐานถึงซุ้มเรอื นธาตุ สว่ นบนทเ่ี ปน็ ดอกบัวตูมนนั้ ได้
ทลายลงไป ด้านข้างของพระวิหาร เป็นที่ตั้งของมณฑป ส�ำหรับประดิษฐานพระพุทธรูป คล้ายกับท่ีวัดตระพังทองหลาง โดยก่อเป็นอิฐท่ีฐาน ลดหลั่นเป็นช้ันจรดส่วน
มณฑปทัง้ สามด้าน รอบโบราณสถานยังคงปรากฏกำ� แพงแกว้ ใหเ้ ห็น

90

วดั ซอ่ นข้าว อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

91

วัดซอ่ นขา้ ว อุทยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

92

วดั ซอ่ นข้าว อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

93

วัดซอ่ นขา้ ว อุทยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

94