Sukhothai photobook

SUKHOTHAI HISTORICAL PARK

INFRARED PHOTOGRAPHY

SITANUN LIMUSANNO



SUKHOTHAI HISTORICAL PARK

อุท ยานป ระวัติศาสตร ์สุโขทัย

SITANUN LIMUSANNO



สารบญั

อุทยานประวตั ศิ าสตร์สโุ ขทยั 1
วัดมหาธาต ุ 2
วดั ศรีสวาย 8
วัดสระศร ี 14
วัดตระพังเงิน 20
วดั ศรีชมุ 26
วัดพระพายหลวง 32
วัดสะพานหิน 40
วดั ตระพงั ทอง 46
วดั ชา้ งลอ้ ม 52
วดั ชนะสงคราม 60
วดั เชตพุ น 66
วดั ตระพงั ทองหลาง 72
วดั เจดียส์ ่ีหอ้ ง 78
วัดสรศกั ด ์ิ 84
วดั ซอ่ นข้าว 90

วดั มหาธาตุ อทุ ยานประวตั ศิ าสตรส์ โุ ขทยั

อทุ ยานประวัติศาสตรส์ ุโขทัย

SUKHOTHAI HISTORICAL PARK

อทุ ยานประวตั ศิ าสตรส์ โุ ขทยั เปน็ มรดกทางประวตั ศิ าสตรข์ องไทยสมยั เรมิ่ สรา้ งอาณาจกั รท่ี
ยงั หลงเหลอื อยู่ และไดร้ บั การยกยอ่ งจากองคก์ ารยเู นสโกใหเ้ ปน็ “มรดกโลก” เนอื่ งจากในอดตี เมอื ง
สุโขทัยเคยเป็นราชธานีของไทยมีความเจริญรุ่งเรือง เป็นศูนย์กลางการปกครอง ศาสนา และ
เศรษฐกจิ
อาณาจักรสุโขทัยเร่ิมต้นประวัติศาสตร์ท่ีมีหลักฐานต้ังแต่สมัยพ่อขุนศรีนาวน�ำถม และเริ่ม
ชัดเจนมากข้ึนในสมัยพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ (พ่อขุนบางกลางหาวพ.ศ. 1781 - 1822) อาณาจักร
สุโขทัยเจริญรุ่งเรอื งสงู สดุ ในรชั สมัยของพ่อขุนรามคำ� แหงมหาราช อำ� นาจของอาณาจกั รสโุ ขทยั ใน
ชว่ งรชั สมยั ของพระองคม์ น่ั คงมาก ไดท้ รงแผอ่ าณาเขตออกไปโดยรอบ วัฒนธรรมไทยได้เจริญข้ึน
ทุกสาขา ดังปรากฏในศิลาจารึกหลักที่ 1 ซึ่งเจริญท้ังด้านประวัติศาสตร์ การสงคราม ภูมิศาสตร์
กฎหมาย ประเพณี การปกครอง การเศรษฐกจิ การสงั คม ปรชั ญา พระพทุ ธศาสนา การประดิษฐ์
อกั ษรไทย และอนื่ ๆ ราชวงศพ์ อ่ ขนุ ศรอี นิ ทราทติ ย์ (พระรว่ งหรอื สโุ ขทยั ) ไดป้ กครองอาณาจกั รสโุ ขทยั
สืบตอ่ มาเป็นเวลา 200 ปี ก็ถกู รวมเขา้ กบั อาณาจักรอยธุ ยา
ผังเมืองสุโขทัยมีลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีความยาวประมาณ 2 กิโลเมตร
กว้างประมาณ 1.6 กิโลเมตร มีประตูเมืองอยู่ตรงกลางก�ำแพงเมืองแต่ละด้าน ภายในยังเหลือร่อง
รอยพระราชวงั และวัดมากถงึ 26 แห่ง วัดทใ่ี หญท่ ีส่ ุดคือวดั มหาธาตุ อุทยานประวตั ศิ าสตรแ์ ห่งน้ี ได้
รบั การบรู รปฏสิ งั ขรณโ์ ดยกรมศลิ ปากร ซง่ึ ไดร้ บั ความชว่ ยเหลอื จากองคก์ ารยเู นสโก ปจั จบุ นั ถอื เปน็
สถานท่ีท่องเทย่ี วทางประวัติศาสตร์ทม่ี ชี ือ่ เสียงอยา่ งมาก

1

วัดมหาธาตุ

WAT MAHATHAT

ตง้ั อยภู่ ายในอทุ ยานประวตั ศิ าสตรส์ โุ ขทยั บรเิ วณเกอื บกง่ึ กลาง สรา้ งสมยั พอ่ ขนุ ศรอี นิ ทราทติ ย์ เปน็ ขนาดวดั ใหญ่ และวดั ทส่ี ำ� คญั ของสโุ ขทยั มพี ระเจดยี ม์ หาธาตุ
ทรงพ่มุ ข้าวบณิ ฑ์ หรอื ทรงดอกบวั ตูม ศิลปะแบบสุโขทยั แท้เปน็ เจดยี ป์ ระธาน รายรอบดว้ ยเจดยี ์ 8 องค์ บนฐานเดียวกัน คือ ปรางค์ศลิ าแลงตั้งอยูท่ ท่ี ิศทั้ง 4 และเจดยี ์
ทรงปราสาทกอ่ ด้วยอิฐได้รับอิทธิพลมาจากล้านนา จากการส�ำรวจ พบว่าบริเวณวัดมหาธาตุมีเจดีย์แบบต่าง ๆ มากถึง 200 องค์ วิหาร 10 แห่ง ซุ้มพระ (มณฑป)
8 ซุ้ม พระอุโบสถ 1 แห่ง ตระพงั 4 แหง่ ด้านตะวันออกบนเจดียป์ ระธานมวี ิหารขนาดใหญก่ อ่ ด้วยศลิ าแลง มีแท่นซ่ึงเคยเป็นทปี่ ระดิษฐานพระพทุ ธรปู สำ� ริดที่ใหญท่ ่ีสุด
ในประเทศไทย คือ พระศรีศากยมุนี ดา้ นเหนือและด้านใต้เจดยี ์มหาธาตมุ ีพระพทุ ธรูปยืนภายในซุ้มพระ เรียกวา่ “พระอฎั ฐารศ” ดา้ นใต้ยงั พบแทง่ หนิ เรียกว่า “ขอม
ด�ำดิน”

2

วัดมหาธาตุ อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทยั

3

วดั มหาธาตุ อทุ ยานประวตั ิศาสตรส์ โุ ขทยั

4

วัดมหาธาตุ อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทยั

5

วดั มหาธาตุ อทุ ยานประวตั ิศาสตรส์ โุ ขทยั
6

วัดมหาธาตุ อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทยั

7

วัดศรีสวาย

WAT SI SAWAI

ตั้งอยู่ภายในอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ทางทิศใต้ของวัดมหาธาตุ เป็นวัดท่ีมีศิลปะแบบขอม สร้างในสมัยพุทธศตวรรษท่ี 18 เดิมเป็นเทวสถานในศาสนา
พราหมณ์ มพี ระปรางคส์ ามยอดเปน็ ประธาน ลกั ษณะเปน็ รปู กลบี ขนนุ ดา้ นหนา้ พระปรางคเ์ ปน็ ทตี่ ง้ั ของพระวหิ าร ซงึ่ มรี ะเบยี งคดลอ้ มองคพ์ ระปรางคแ์ ละพระวหิ าร ภายนอก
สุดของวัดศรสี วายลอ้ มรอบดว้ ยกำ� แพงศิลาแลง คร้งั เมอื่ ส�ำรวจวัดไดม้ ีการพบ รปู พระอศิ วร และหินจำ� หลกั ทับหลงั พระนารายณ์บรรทมสนิ ธ์ุ รูปพระนารายณส์ กี่ รและชน้ิ
สว่ นของเทวรูปและศวิ ลงึ ค์ท�ำดว้ ยสำ� รดิ

8

วัดศรีสวาย อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทยั

9

วัดศรสี วาย อุทยานประวตั ิศาสตรส์ โุ ขทยั
10

วัดศรีสวาย อุทยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย
11

วัดศรสี วาย อุทยานประวตั ิศาสตรส์ โุ ขทยั
12

วัดศรีสวาย อุทยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย
13

วดั สระศรี

WAT SA SI

ตงั้ อยภู่ ายในอทุ ยานประวตั ิศาสตรส์ โุ ขทัย ทางทศิ ตะวนั ตกเฉียงเหนอื ของวดั มหาธาตุ เปน็ โบราณสถานสำ� คญั อย่บู ริเวณกลางสระนำ�้ ทม่ี ขี นาดใหญ่ ชอ่ื วา่ ตระพัง
ตระกวน และจดุ เดน่ ทสี่ ำ� คญั ของวดั ประกอบดว้ ยเจดยี ท์ รงทรงระฆงั หรอื ทรงลงั กา ดา้ นหนา้ วหิ ารขนาดใหญป่ ระดษิ ฐานพระพทุ ธรปู ปนู ปน้ั ปางมารวชิ ยั มเี จดยี ข์ นาดเลก็
ศลิ ปะศรวี ชิ ัยผสมลังกา ตั้งอยู่ทางด้านทิศใต้ มซี ุ้มพระพุทธรูป 4 ทศิ ด้านหนา้ มีเกาะกลางน้ำ� ขนาดยอ่ มเป็นที่ตงั้ ของพระอุโบสถขนาดเล็ก วัดแหง่ น้ไี ดช้ ่อื ว่าเปน็ จดุ ทีม่ ี
ทัศนยี ภาพทส่ี วยงาม

14

วดั สระศรี อุทยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย

15

วัดสระศรี อทุ ยานประวตั ิศาสตรส์ โุ ขทยั

16

วดั สระศรี อุทยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย

17

วัดสระศรี อทุ ยานประวตั ิศาสตรส์ โุ ขทยั

18

วดั สระศรี อุทยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย

19

วัดตระพังเงนิ

WAT TRA PHANG NGOEN

ตัง้ อยู่ภายในอุทยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย เป็นโบราณสถานสำ� คญั ตง้ั อยูบ่ ริเวณขอบตระพังเงนิ ด้านทิศตะวนั ตก (ค�ำวา่ “ตระพัง” หมายถึง สระนำ้� หรือหนองน�ำ้ )
ภายในโบราณสถานประกอบด้วย เจดีย์ทรงพมุ่ ข้าวบิณฑ์ (ทรงดอกบัวตูม) เปน็ ประธาน ตงั้ อยูด่ ้านหลังพระวหิ าร มีลกั ษณะเด่นกว่าวดั อนื่ คือ จระน�ำท่เี รอื นธาตทุ ้ังสี่ด้าน
ประดษิ ฐานพระพุทธรูปปูนป้นั ปางประธานอภัยและปางลลี า พระวิหารน้นั มีขนาด 7 ห้อง ก่อดว้ ยอิฐ บรเิ วณเสาก่อด้วยศิลาแลง ภายในประดิษฐานพระพุทธรปู ปนู ป้ัน
ปางมารวชิ ัยเป็นประธาน ส่วนพระอุโบสถนนั้ ตัง้ อยู่ตรงขา้ มพระวหิ าร บนเกาะทล่ี อ้ มรอบด้วยนำ้� ของสระตระพังเงิน อนั เปน็ ท่ตี ้งั บรสิ ุทธิ์ของเขตสงั ฆาวาส

20

วัดตระพงั เงนิ อทุ ยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย
21

วัดตระพังเงนิ อทุ ยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

22

วัดตระพงั เงนิ อทุ ยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย

23

วัดตระพังเงนิ อทุ ยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

24

วัดตระพงั เงนิ อทุ ยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย

25

วัดศรีชมุ

WAT SI CHUM

เป็นโบราณสถานในเขตอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย นอกก�ำแพงเมืองสุโขทัย เป็นวัดที่ประดิษฐานพระอัจนะหรืออจนะ ซ่ึงเป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย และ
ลักษณะของวิหารอันเป็นที่ประดิษฐานพระอัจนะน้ัน สร้างเป็นรูปส่ีเหลี่ยมลักษณะคล้ายมณฑป แต่หลังคาพังทลาย ลงหมดแล้ว เหลือเพียงผนังท้ังสี่ด้าน ผนังแต่ละ
ด้านก่ออิฐถือปูนอย่างแน่นหนา ผนังมณฑปสรา้ งเปน็ 2 ช้ัน ทำ� เปน็ อุโมงค์ เรยี กกนั วา่ อโุ มงคว์ ดั ศรีชุม ภายในมีบันไดทางข้ึนส่ยู อดของมณฑป ภายในอโุ มงค์นีย้ งั เปน็ ท่ี
ค้นพบ ศลิ าจารึกหลกั ที่ 2 ที่เปน็ จารกึ เรื่องราวของการกำ� เนดิ ราชวงศผ์ าเมือง ราชวงศพ์ ระร่วง และการสถาปนากรุงสุโขทยั

26

วัดศรีชมุ อุทยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย
27

วัดศรชี ุม อทุ ยานประวตั ิศาสตรส์ โุ ขทยั

28

วัดศรีชมุ อุทยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย

29

วัดศรชี ุม อทุ ยานประวตั ิศาสตรส์ โุ ขทยั

30

วัดศรีชมุ อุทยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย

31

วัดพระพายหลวง

WAT PHRA PHAI LUANG

วัดพระพายหลวง ต้งั อยูภ่ ายนอกอทุ ยานประวัติศาสตรส์ โุ ขทยั ด้านทิศเหนอื เปน็ โบราณสถานขนาดใหญม่ ีความส�ำคัญเป็นอันดับสองรองจากวดั มหาธาตุ วัดนมี้ ี
คูน้ำ� ลอ้ มรอบ 3 ช้นั มีปรางค์ 3 องค์ เปน็ ปรางคป์ ระธานของวดั ท�ำดว้ ยศิลาแลง แบบศลิ ปะลพบรุ ี ยงั คงเห็นลายปนู ป้ันท่ปี รางค์ดา้ นทิศเหนือ ดา้ นหนา้ ปรางค์มฐี านวิหาร
เจดยี ท์ ีป่ รักหักพงั ทางดา้ นประตมิ ากรรมมพี ระพทุ ธรปู ปูนปั้นปางตา่ งๆ เชน่ น่งั ยนื เดิน นอน ซึ่งส่วนใหญ่ช�ำรุดแล้วประดิษฐานท่ีมณฑปและซ้มุ เจดีย์

32

วัดพระพายหลวง อทุ ยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย
33

วดั พระพายหลวง อทุ ยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

34

วัดพระพายหลวง อทุ ยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย

35

วดั พระพายหลวง อทุ ยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

36

วัดพระพายหลวง อทุ ยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย

37

วดั พระพายหลวง อทุ ยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

38

วัดพระพายหลวง อทุ ยานประวัตศิ าสตร์สโุ ขทัย

39

วดั สะพานหิน

WAT SAPHAN HIN

ต้ังอย่ภู ายนอกอุทยานประวัตศิ าสตรส์ โุ ขทยั สร้างขึ้นสมยั พอ่ ขนุ รามค�ำแหง โดยปรากฏในศิลาจารึกหลักที่ 1 กลา่ ววา่ พระองค์ได้เสดจ็ ไปนมสั การพระอัฏฐารศ
ทกุ วันพระ โดยช้างเผือกชอ่ื รูจาครี วดั สะพานหนิ เปน็ วัดอรญั วาสี (วดั ป่า) ท่ตี ง้ั อยู่บนเนนิ เขาท่ีไมส่ ูงนัก บรเิ วณทางข้นึ สโู่ บราณสถานปดู ว้ ยหินชนวน ทำ� เป็นข้นั ขึ้นไปสู่
ลานวดั เปน็ ระยะทางประมาณ 300 เมตร ซง่ึ เปน็ ทม่ี าของชอ่ื วดั ภายในโบราณสถานประกอบดว้ ย พระวหิ ารกอ่ ดว้ ยอฐิ เสากอ่ ดว้ ยศลิ าแลง 5 หอ้ ง ภายในเปน็ ทป่ี ระดษิ ฐาน
พระอัฏฐารศ ซึง่ เป็นพระพทุ ธรูปยืนขนาดใหญ่ ปางประทานอภยั ยกพระหัตถ์ขวา สงู 12.5 เมตร สร้างตามคตแิ บบลังกา โดยประดษิ ฐานภายในพระวิหาร ภายหลังได้มี
การบรู ณะโบราณสถาน โดยเจา้ ฟ้ากรมหลวงพษิ ณโุ ลกประชานาถ เมือ่ ปี พ.ศ. 2458 รอบพระวหิ ารมีเจดยี ์ทรงพุ่มข้าวบิณฑ์และฐานเจดยี ์รายลอ้ มอยู่

40

วัดสะพานหนิ อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

41

วัดสะพานหนิ อุทยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

42

วัดสะพานหนิ อทุ ยานประวัติศาสตร์สโุ ขทัย

43

วัดสะพานหนิ อุทยานประวัตศิ าสตรส์ ุโขทยั

44