1.3ส่วนต่างๆของหนังสือ

ส่วนต่างๆของหนังสือ

ใบความรู้ 1.3
เรื่อง ส่วนต่าง ๆของหนังสือ
จุดประสงค์ 1. บอกลักษณะของหนังสือแบบต่าง ๆ ได้



ส่วนประกอบตอนต้น

1. ใบหุ้มปก (Book Jacket)
เป็นแผ่นกระดาษที่หุ้มปกหนังสือไว้อีกชั้นหนึ่ง อาจมีสีสวยงาม


หรือมีภาพประกอบบางภาพซึ่งสอดคล้องกับเนื้อหาภายในเล่ม รวมถึง

อาจมีข้อมูลที่สำคัญบางประการของหนังสือด้วย เช่นชื่อหนังสือชื่อผู้

เขียน ประวัติโดยย่อของผู้เขียนตลอดจนบทวิจารณ์หนังสือเล่มนั้น ๆ

2. ปกนอก (Cover) เป็นส่วนที่ยึดให้หนังสือคงรูปทรงแข็งแรงทนทาน

หยิบใช้ได้สะดวกซึ่งอาจทำด้วยกระดาษอ่อน หรือ กระดาษแข็ง บางเล่ม

ปกมีลวดลายสวยงาม ข้อมูล ที่มักปรากฏอยู่ ในส่วนของปกนอกนี้ได้แก่

ชื่อหนังสือชื่อผู้เขียน ชื่อสำนักพิมพ์ ปีที่พิมพ์ เป็นต้น

3. ใบยึดปก (End Papers) เป็นกระดาษที่มีความเหนียวทนทาน

ด้านหนึ่งผนึกติดกับ ปกนอกเพื่อทำให้
หนังสือแน่นหนาขึ้น อีกด้านหนึ่งผนึกติดเป็นแผ่นเดียวกับ ใบรองปก

ในหนังสือบางเล่มส่วนนี้อาจมีข้อมู ล
ที่เป็นประโยชน์ เช่น แผนที่ แผนภูมิ หรือตาราง

4. ใบรองปก (Fly Leaves) อยู่ต่อจากใบยึดปก มีทั้งใบรองปกหน้าและปก

หลัง ซึ่งส่วน ใหญ่มักเป็นกระดาษสีพื้นซึ่งไม่มีข้อความใด ๆ หนังสือปกอ่อนมัก

จะไม่มีใบรองปก

5. หน้าชื่อเรื่อง (Half Title Page) อยู่ต่อจากใบรองปกใน หน้านี้จะมีชื่อ

หนังสือปรากฏอยู่ในกรณีที่เป็นหนังสือชุดจะพบชื่อชุดหนังสือ ปรากฏอยู่ใน

หน้านี้ด้วย

6. หน้าปกใน (Title Page) เป็นส่วนสำคัญที่สุดที่จะให้รายละเอียด

ต่าง ๆเกี่ยวกับหนังสือเช่น ชื่อหนังสือ ชื่อเรื่องย่อย ชื่อผู้เขียน ผู้แปล ผู้

รวบรวม บรรณาธิการ ผู้เขียนภาพประกอบ ครั้งที่พิมพ์ ปีที่พิมพ์

สำนักพิมพ์ สถานที่พิมพ์ ซึ่งเป็นรายละเอียดที่ใช้ในการจัดทำรายการ

ทางบรรณานุกรมของหนังสือเล่มนั้น

7. หน้าลิขสิทธิ์ (Copyright Page) อยู่

ด้านหลังของหน้าปกใน แสดงข้อมูลเกี่ยวกับ

ลิขสิทธิ์ของหนังสือเล่มนั้น เช่น ผู้ถือลิขสิทธิ์

ครั้งที่จดลิขสิทธิ์ปีที่จดลิขสิทธิ์ เป็นต้น ใน

หนังสือบางเล่ม จะปรากฏเลข มาตรฐานสากล

ประจำหนังสือสากล (ISBN

=International Standard Book
Number)และเลขหมู่หนังสือไว้ด้วย

8. หน้าคำอุทิศ (Dedication Page) อยู่ต่อ
จากหน้าลิขสิทธิ์ เป็นข้อเขียนของผู้เขียน เพื่อ

อุทิศความดีหรือคุณค่าของหนังสือเล่มนั้นให้แก่

บุคคลใดบุคคลหนึ่ง เช่น บุพการี อาจารย์ สามี

ภรรยา บุตร ธิดา เป็นต้น
9. หน้าคำนำ (Preface) ในหน้านี้เป็นข้อความที่แจ้ง

ให้ทราบถึงขอบเขตของหนังสือ วิธีรวบรวมและเรียบ

เรียง เหตุผลในการเขียนหนังสือเล่มนั้น ตลอดจน

บอกถึงลักษณะพิเศษของหนังสือวิธีใช้ รวมถึงการ

กล่าวขอบคุณผู้ที่ให้ความช่วยเหลือ ในการเขียนหรือ

จัดทำหนังสือนั้น สำหรับหนังสือภาษาไทยอาจใช้

“อารัมภบท” “คำชี้แจง” หรือ “คำปรารภ” แทน

คำนำซึ่งผู้เขียนอาจเขียนเองหรือให้ผู้อื่นเขียนก็ได้

ก่อนที่ผู้อ่าน จะอ่านเนื้อหาภายในหนังสือควรอ่าน

คำนำด้วยเพื่อช่วยให้ ทราบถึงวัตถุประสงค์และข้อมูล

สำคัญอื่น ๆ และได้รับ ประโยชน์จากหนังสืออย่างเต็ม

ที่

10. หน้าประกาศคุณูปการ

(Acknowledgement) ในหน้านี้จะกล่าว

ขอบคุณผู้ที่ให้ความช่วยเหลือในการเรียบเรียง

หนังสือเล่มนั้น หนังสือบางเล่มอาจเรียกว่า

“กิตติกรรมประกาศ” หรือบางเล่มอาจ ไม่

ปรากฏหน้าดังกล่าวนี้เนื่องจากได้กล่าวไว้แล้วใน

หน้าคำนำ การกล่าวขอบคุณผู้ให้ความช่วยเหลือ

นี้ อาจเป็นประโยชน์แก่ผู้อ่าน เพราะทำให้ทราบ

ชื่อ ผู้ทรงคุณวุฒิด้านต่าง ๆ ที่ได้รับการกล่าวถึง

11. หน้าสารบัญ (Table of

Content) ในหน้านี้จะเป็นการ

ลำดับหัวข้อเรื่องที่สำคัญของ

หนังสือ ซึ่งอาจแบ่งเป็นภาค ตอน

หรือบท พร้อมทั้ง ระบุหน้าที่เริ่ม

เรื่องนั้น ๆ ผู้อ่านจะได้เรื่องราวโดย

สังเขป การเรียงลำดับเรื่อง และ
สามารถอ่านเรื่องราว ที่ต้องการ

ได้อย่างรวดเร็ว

12. หน้าสารบัญภาพประกอบและสารบัญ

ตาราง (Lisf of Illustration, List

of Tables) หนังสือบางเล่มมีภาพ

ประกอบหรือตารางเป็นจำนวนมาก และ

เป็นส่วนที่มีความสำคัญในเนื้อเรื่องจึงได้

จัดทำรายการภาพประกอบหรือตาราง

พร้อมระบบเลขหน้าที่ปรากฏไว้ เพื่อ

ความสะดวกใน การค้นหา

1. เนื้อเรื่อง (Text) คือ ส่วนที่เป็นเรื่องราว

ของหนังสือเริ่มตั้งแต่บทแรกจนถึงบทสุดท้าย

เรียงลำดับดังที่แจ้งไว้ในสารบัญ หนังสือบาง

เล่มอาจมีบทนำ (Introduction) เป็นบทแรก

เพื่อนำผู้อ่านเข้าสู่เนื้อเรื่อง และอาจมีบทสรุป

บทส่งท้าย พร้อมด้วยข้อเสนอแนะเป็นบท

สุดท้าย เพื่อเพิ่มความสมบูรณ์ ให้แก่เนื้อเรื่อง

2. เชิงอรรถ (Foot Note) เป็นข้อความที่นิยมจัดวางไว้ในส่วนล่าง

ของหน้าหนังสือ แยกออก จากเนื้อเรื่อง เพื่อแสดงถึงแหล่งที่มา ของ

ข้อความที่คัดลอกมาหรืออธิบายเสริมความตอนใดตอนหนึ่ง ให้ชัดเจน

ยิ่งขึ้น หรือเป็นการเชื่อมโยงให้ผู้อ่านได้ทราบว่า ผู้เขียนได้ อธิบายเรื่อง

นั้น ๆ ไว้แล้วในเรื่องก่อนหน้านี้ โดยไม่ต้อง อธิบายซ้ำอีกละผู้อ่าน

สามารถย้อนกลับ ไปสู่ได้ การเขียนเชิงอรรถในส่วนล่างของหน้าหนังสือ

นี้ นิยมใช้ตัวเลขกำกับ ข้อความในเนื้อเรื่องและส่วนที่ ต้องการ ขยายให้

ตรงกันหนังสือบางเล่มอาจจะแทรก แหล่งที่มาของข้อมูลไว้ในเนื้อเรื่อง

โดยเขียนตาม แบบแผนที่มีการกำหนดขึ้นหรือบางเล่มอาจรวม

เชิงอรรถ ไว้ในส่วนประกอบตอนท้ายของหนังสือ

ส่วนประกอบตอนท้ายเล่ม ได้แก่ ส่วนที่ผู้เขียนจัดทำเพิ่มเติมขึ้นเพื่อ
ความสมบูรณ์ของหนังสือ ประกอบด้วย
1. ภาคผนวก (Appendix) คือ ส่วนอธิบายเพิ่มเติมเสริมเนื้อหาบาง
ตอน หรือมีความสัมพันธ์ กับเนื้อเรื่อง เช่น หนังสือตำราเคมี มีตาราง
ธาตุต่าง ๆ เป็นภาคผนวก เป็นต้น
2. อภิธานศัพท์ (Glossary) คือ บัญชีคำเฉพาะ ศัพท์ยาก หรือคำภาษา
ต่างประเทศที่ปรากฏ ในหนังสือเล่มนั้น แล้วรวบรวมจัดเรียงตามลำดับ
อักษร พร้อมการอธิบายคำเหล่านั้น เพื่อให้ผู้อ่านเข้าใจ เนื้อเรื่องได้ดีขึ้น
โดยไม่ต้องเสียเวลาไปค้นหาความหมายจากพจนานุกรม
3. บรรณานุกรม (Bibliography) คือ รายชื่อหนังสือ บทความ เอกสาร
และสิ่งพิมพ์ที่ใช้ ประกอบ ในการค้นคว้า เรียบเรียงหนังสือเล่มนั้นขึ้น หรือ
อาจเป็นรายชื่อสิ่งพิมพ์ที่ผู้เขียนแนะนำให้อ่านเพิ่มเติม ผู้อ่านสามารถใช้เป็น
แหล่งข้อมู ลเพื่อศึกษาค้นคว้าได้เป็นอย่างดีในหนังสือบางเล่มอาจเรียก
ว่า“เอกสารอ้างอิง”หรือ “หนังสืออุเทศ”ในภาษาอังกฤษอาจพบการใช้คำ
“Reference” แทนคำว่า “Bibliography” หนังสือบางเล่มอาจ
รวบรวมบรรณานุกรมไว้ตอนท้ายของแต่ละบท

4. ดรรชนี (Index) คือ บัญชีหรือข้อความที่ปรากฏในเนื้อเรื่อง

หนังสือซึ่งผู้เขียนจะ รวบรวมแล้วจัดลำดับตามตัวอักษร พร้อมระบุ

เลขหน้าที่คำนั้น ๆ ปรากฏอยู่ เพื่อช่วยให้ผู้อ่านสามารถค้นคำหรือ

ข้อความได้อย่างรวดเร็ว

อ้างอิงจาก http://www.lkprungtip.com/

ใบงาน 1.3
ส่วนต่างๆของหนังสือ

1. ส่วนใดมีชื่อเรื่องหนังสือ

………………………………………………………………
2. ส่วนใดมีประวัติผู้แต่งหนังสือ

………………………………………………………………
3. ส่วนใดมีเลขเรียกหนังสือ

………………………………………………………………

4. ส่วนใดมีเนื้อเรื่องย่อหนังสือ

………………………………………………………………

5. หนังสือเรื่องเดียวกันแต่ราคาไม่เท่ากันขึ้นอยู่กับส่วนใดของหนังสือ
……………………………………………………………………
6. ส่วนใดมีชื่อเรื่องอย่างเดียว

……………………………………………………………………
7. ส่วนใดมีชื่อผู้แต่ง
…………………………………………………………………
8. ส่วนใดบอกครั้งที่พิมพ์ของหนังสือ
…………………………………………………………………

9. ส่วนใดเป็นกระดาษทีปกปิดร่องรอยตะเข็บของผ้าแล็กซีล
………………………………………………………………

10. ส่วนใดมีปีที่พิมพ์ของหนังสือ


…………………………………………………………………

11. ส่วนใดเป็นกระดาษที่ปล่อยอิสระและไม่เขียนอะไร


…………………………………………………………………

12. ส่วนใดมีรายละเอียดทางบรรณานุกรมของหนังสือ


…………………………………………………………………

13. ส่วนใดเป็นการแจ้งให้ทราบถึงวัตถุประสงค์ในการเขียนหนังสือ


…………………………………………………………………

14. ส่วนใดเป็นการระลึกถึงคุณงามความดีของบุคคลทีมีส่วนช่วยในการ


เขียนหนังสือ


…………………………………………………………………

15. ส่วนใดเป็นการให้ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับหนังสือเล่มนั้นๆ ก่อนจะอ่าน


เนื้อเรืองต่อไป


…………………………………………………………………

16. ส่วนใดมีเลขมาตรฐานสากลประจำหนังสือ
…………………………………………………………………
17. ส่วนใดเป็นการนำคำศัพท์ทีปรากฏในเนื้อเรืองมาเรียงตามลำดับอักษร

และอธิบายความหมาย
…………………………………………………………………
18.. ส่วนใดเป็นการแจ้งให้ทราบถึงแหล่งความรู้ทีใช้ประกอบการเรียบเรียง


หนังสือ

…………………………………………………………………
19. ส่วนใดเป็นการนำคำ หรือหัวข้อย่อยในเนื้อเรืองมาเรียงตามลำดับ


อักษร และมีเลขหน้า

…………………………………………………………………
20. ส่วนใดทีไม่สามารถเขียนเนื้อเรืองได้และมีความสำคัญเกี่ยวข้องกับ

เนื้อเรือง

…………………………………………………………………