สุขศึกษาและพลศึกษา ม.3 แอลกอฮอล์กับสุขภาพและการเกิดอุบัติเหตุ

วชิ าสุขศึกษาและพลศึกษา

ช้ันมธั ยมศึกษาปี ที่ ๓

เร่ือง เคร่ืองดื่มทีม่ แี อลกอฮอล์กบั สุขภาพและการเกดิ อบุ ตั เิ หตุ

ครูผู้สอน รัตนศักด์ิ จนั ทรรวงทอง

ตวั ชี้วดั

ผงั สาระการเรียนรู้

เครื่องดื่มทมี่ แี อลกอฮอล์กบั
สุขภาพและการเกดิ อุบตั เิ หตุ

การเปลี่ยนแปลงของร่างกายและ ความสมั พนั ธข์ องการด่ืม
ความสมั พนั ธ์ของการดื่มเคร่ืองดื่ม เครื่องด่ืมท่ีมีแอลกอฮอล์

ที่มีแอลกอฮอลต์ ่อสุขภาพ ต่อการเกิดอบุ ตั ิเหตุ

๑. การเปลย่ี นแปลงของร่างกายและความสัมพนั ธ์
ของการดื่มเครื่องดื่มทมี่ แี อลกอฮอล์ต่อสุขภาพ

เครื่องดื่มท่ีมีแอลกอฮอล์ เช่น สุรา เบียร์ บรั่นดี ไวน์ กะแช่ วิสก้ี น้าํ ตาลเมา เมื่อ
ดื่มเขา้ ไป ๕ ส่วน จะมีแอลกอฮอล์ ๑ ส่วน ถูกดูดซึมผา่ นผนงั ของกระเพาะอาหารและ
เขา้ สู่กระแสเลือด ส่วนที่เหลืออีก ๔ ส่วน จะถูกดูดซึมผา่ นผนงั ของลาํ ไสเ้ ลก็

หลงั จากการด่ืมเขา้ ไปแลว้ ประมาณ ๑ ชว่ั โมง แอลกอฮอลจ์ ะถกู ดูดซึมเขา้ สู่
กระแสเลือดจนหมด และทาํ ใหม้ ีระดบั แอลกอฮอลส์ ูงสุดตามท่ีร่างกายรับเขา้ ไป
แอลกอฮอลท์ ่ีถกู ดูดซึมเขา้ ไปจะกระจายอยตู่ ามส่วนต่าง ๆ ไดแ้ ก่ น้าํ ลาย น้าํ ไขสนั หลงั
กระแสเลือด มนั สมอง และตบั

เมื่อด่ืมเครื่องดื่มทม่ี แี อลกอฮอล์เข้าไป ฤทธ์ิของแอลกอฮอล์
จะกดประสาท โดยแบ่งได้เป็ น ๓ ระยะ ดงั นี้

ระยะที่ ๑

ออกฤทธ์ิต่อสมอง โดยไปกดประสาทส่วนท่ีทาํ หนา้ ที่เกี่ยวกบั
ความคิด ซ่ึงจะทาํ ใหม้ ีความรู้สึกสบายใจ คลายกงั วล จึงทาํ ใหผ้ ดู้ ่ืมรู้สึก
วา่ เป็นส่ิงท่ีดีขจดั ความเครียดได้ ซ่ึงนบั วา่ เป็นความคิดท่ีผดิ เพราะนน่ั
เป็นผลที่เกิดจากฤทธ์ิของแอลกอฮอลก์ ดประสาทไวช้ วั่ คราว

ระยะที่ ๒
ออกฤทธ์ิต่อสมองส่วนที่ควบคุมการเคล่ือนไหวและการพดู ทาํ ให้

ประสาทการรับรู้ชา้ กวา่ ปกติ ทาํ ใหพ้ ดู ไม่ชดั เคล่ือนไหวไดไ้ ม่ดี ใชอ้ วยั วะ
ภายนอกทาํ ตามความตอ้ งการไดช้ า้ กวา่ ปกติ ในระยะน้ีถือวา่ เริ่มเมาแลว้

ระยะที่ ๓
ออกฤทธ์ิท่ีศูนยค์ วบคุมการหายใจ โดยจะไปกดประสาท

ส่วนท่ีควบคุมการหายใจ ทาํ ใหห้ ายใจไม่สะดวก เกิดอาการไม่
รู้สึกตวั หรือหมดสติ

จากการทดลองเพ่อื หาขนาดความเขม้ ขน้ ของแอลกอฮอลใ์ นเลือด
ท่ีสามารถทาํ ใหม้ ีอาการเมาในลกั ษณะต่าง ๆ หรือมีอาการท่ีปรากฏ
เม่ือไดด้ ื่มแอลกอฮอลเ์ ขา้ ไปน้นั แสดงเป็นตารางได้ ดงั น้ี

ตารางแสดงความเข้มข้นของแอลกอฮอล์ในเลือด
กบั อาการของผู้ด่ืมเครื่องด่ืมทม่ี สี ่วนผสมของแอลกอฮอล์
ความเข้มข้นของแอลกอฮอล์
ในเลือด ลอกั าษกณาระ ผลท่ีเกิดขนึ้ กับผู้ด่ืม

มิลลกิ รัม/ลูกบาศก์เซนติเมตร
(mg/cm3)
๕๐-๑๕๐ เมาน้อย - ประสิทธิภาพการมองเห็น และ
การทํางานร่วมกนั ของกล้ามเนื้อ
ต่ําลงเลก็ น้อย
- การตัดสินใจเริ่มช้าลง

ทม่ี า : ข้อมลู จากสถาบนั การแพทย์ด้านอุบตั เิ หตแุ ละสาธารณภัย (สอส.) กรมการแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข

ความเข้มข้นของแอลกอฮอล์ในเลือด ลกั ษณะ ผลที่เกดิ ขึน้ กบั ผู้ดื่ม
มลิ ลิกรัม/ลูกบาศก์เซนติเมตร (mg/cm3) อาการ

๑๕๐-๓๐๐ เมาปาน - ประสิทธิภาพการมองเห็นตา่ํ ลงมาก
กลาง ระบบควบคุมการทาํ งานของ
๓๐๐-๕๐๐ ระบบประสาทลดลง
- การตดั สินใจช้าลง พูดไม่ชัด
มากกว่า ๕๐๐ เมามาก - ตามอี าการพร่ามัว หรือเห็นภาพซ้อน
- ระดบั นํ้าตาลในเลือดต่าํ อุณหภูมิ
ในร่างกายตํ่า
- แขนและขาเกิดอาการเกร็ง
รุนแรง - เกไสมา่ือร่รมคู้สลวึกงบตคทวั ุมําหใกหาาย้หรใทมจําชดง้าสาตนแิขลอะงอราะจบเสบียปชรีวะิตสไาดท้
-

ความสัมพนั ธ์ของการด่ืมเคร่ืองด่ืมทม่ี แี อลกอฮอล์ต่อสุขภาพ

การด่ืมเครื่องดื่มทมี่ แี อลกอฮอล์มโี ทษต่อสุขภาพ ทาํ ให้เกดิ โรคต่าง
ๆ ได้หลายโรค ดงั นี้

๑. โรคตับ ตบั เป็นอวยั วะที่ถูกพษิ ของแอลกอฮอลม์ ากท่ีสุด เนื่องจากแอลกอฮอล์
ซ่ึงผสมอยใู่ นเคร่ืองด่ืมจะถกู เผาผลาญหรือทาํ ลายท่ีตบั แต่ในขณะเดียวกนั
เน้ือเยอ่ื ของตบั จะค่อย ๆ ถกู ทาํ ลายไป ไมส่ ามารถทาํ งานไดอ้ ยา่ งปกติ ทาํ ใหม้ ี
ไขมนั เขา้ ไปแทรกอยใู่ นเซลลข์ องตบั จึงเกิดอาการตบั อกั เสบเร้ือรัง
ซ่ึงจะนาํ ไปสู่ภาวะตบั แขง็ การทาํ งานของตบั จะเสื่อมลง ไม่สามารถ
ทาํ ลายพษิ ต่าง ๆ ได้ และนาํ ไปสู่การเสียชีวิต

๒. โรคกระเพาะอาหารและลาํ ไส้
กระเพาะอาหารและลาํ ไสเ้ ป็นอวยั วะท่ีถกู ฤทธ์ิการทาํ ลายของแอลกอฮอล์

ต่อมาจากปากและหลอดอาหาร โดยเยอื่ บุในกระเพาะอาหารและลาํ ไสจ้ ะถกู ทาํ ลาย
ทาํ ใหเ้ กิดอาการอกั เสบเร้ือรัง

นอกจากน้ียงั ทาํ ใหเ้ กิดกรดในกระเพาะอาหาร ทาํ ใหก้ ระเพาะอาหาร
ถูกกรดกดั จนเป็นแผล ส่งผลใหเ้ ป็นโรคแผลในกระเพาะอาหาร และทาํ ใหเ้ กิด
อาการปวดทอ้ ง อาจถึงข้นั อาเจียนเป็นเลือดได้

๓. โรคหัวใจและความดนั โลหิตสูง
เมื่อด่ืมเคร่ืองด่ืมท่ีมีแอลกอฮอลเ์ ขา้ ไปจะทาํ ใหห้ วั ใจเตน้ เร็วและแรงกวา่ ปกติ

จึงทาํ ใหร้ ู้สึกวา่ ใจสนั่ หลอดเลือดตามผิวหนงั ขยายตวั ทาํ ใหร้ ่างกายรู้สึกร้อน หนา้ แดง
แต่บางรายหนา้ ซีด ผทู้ ี่ดื่มสุรานาน ๆ จะทาํ ใหก้ ลา้ มเน้ือหวั ใจพกิ าร ไม่สามารถสูบฉีด
เลือดไปเล้ียงร่างกายไดต้ ามปกติ ทาํ ใหเ้ กิดอาการเหนื่อยหอบเพราะหวั ใจทาํ งานแยล่ ง
นอกจากน้ีความดนั เลือดกจ็ ะสูงอีกดว้ ยเพราะเลือดไหลแรงข้ึน
เน่ืองจากหวั ใจสูบฉีดเลือดแรงกวา่ ปกติ

๔. โรคสมองและประสาท
แอลกอฮอลท์ ่ีเขา้ สู่ร่างกายจะไหลไปตามกระแสเลือดไปที่สมอง และออกฤทธ์ิ

กดการทาํ งานของสมอง ทาํ ใหร้ ะบบประสาทแปรปรวน ส่งผลใหส้ ติสมั ปชญั ญะเสียไป
ขาดความย้งั คิด ความจาํ เสื่อม การควบคุมร่างกายเสียไป จึงเดินเซ พดู ไม่ชดั ประสาทการ
รับรู้เสีย ทาํ ใหต้ าและหูรับภาพและเสียงไดแ้ ยล่ ง ในระยะต่อมาเน้ือสมองจะถกู ทาํ ลาย
มีอาการอกั เสบ บวมที่บริเวณเยอ่ื หุม้ สมองและเน้ือสมอง ทาํ ใหป้ วดศีรษะอยา่ งรุนแรง
อาจเกิดอาการชกั จนถึงข้นั เกิดอาการอกั เสบเร้ือรัง เน้ือสมองถูกทาํ ลายไป
สมองจึงมีขนาดเลก็ ลง ทาํ ใหไ้ ม่สามารถทาํ หนา้ ที่ไดต้ ามปกติ
จนถึงข้นั ทาํ ใหเ้ กิดโรคประสาทได้

๕. โรคพษิ สุราเรื้อรัง
การติดเคร่ืองดื่มที่มีแอลกอฮอลน์ ้นั เลิกไดย้ าก ทาํ ใหเ้ ป็น

โรคพิษสุราเร้ือรัง ซ่ึงมีลกั ษณะอาการ ไดแ้ ก่ มีวงสีขาวรอบตาดาํ
จมกู แดง ฝ่ ามือแดง หมดสติบ่อย ๆ ตบั โต
ปวดทอ้ งดา้ นบนอยา่ งรุนแรงอยบู่ ่อย ๆ
เมื่อกดจะรู้สึกเจบ็ ปวดร้าว
ไปดา้ นหลงั มือเทา้ ชาและออ่ นแรง

๖. โรคมะเร็ง
ผทู้ ี่ด่ืมเคร่ืองดื่มท่ีมีแอลกอฮอลจ์ ะทาํ ใหเ้ ป็นโรคมะเร็งในบริเวณท่ีเป็น

ทางผา่ นของแอลกอฮอล์ เช่น มะเร็งหลอดอาหาร มะเร็งกระเพาะอาหาร มะเร็ง
ลาํ ไส้
๗. โ๖ร.คโทรคางมจะติ เรเว็งช

เนื่องจากแอลกอฮอลเ์ ขา้ ไปทาํ ลายสมอง ทาํ ใหม้ ีปัญหาดา้ น
สารเคมีในร่างกาย และจะเกิดโรคทางจิตเวชตามมา เช่น โรคซึมเศร้า
โรควติ กกงั วล มีอาการวิกลจริต ประสาทหลอน

๒. ความสัมพนั ธ์ของการดื่มเครื่องดื่มทม่ี แี อลกอฮอล์
ต่อการเกดิ อุบตั เิ หตุ

สาเหตุของอุบตั ิเหตุจากการจราจรทางบก ส่วนใหญ่เกิดจากการ
ท่ีผขู้ บั ข่ีด่ืมเคร่ืองด่ืมท่ีมีแอลกอฮอลห์ รือเมาแลว้ ขบั โดยเฉพาะในช่วงเทศกาลสาํ คญั เช่น
ปี ใหม่ สงกรานต์ ท่ีมีอุบตั ิเหตุเกิดข้ึนมาก

การด่ืมเคร่ืองด่ืมที่มีแอลกอฮอลจ์ ึงมีความสัมพนั ธ์ต่อการเกิดอุบตั ิเหตุท่ีนาํ มาซ่ึง
การสูญเสียชีวติ และทรัพยส์ ิน หรือการบาดเจบ็ ต่าง ๆ เพราะเคร่ืองด่ืมท่ีมีแอลกอฮอล์
โดยเฉพาะสุรา จะมีผลไปกดการทาํ งานของระบบประสาท ทาํ ใหก้ ารทาํ งานของร่างกาย
หยอ่ นสมรรถภาพ การรับรู้เก่ียวกบั ภาพ แสง และสีของสญั ลกั ษณ์ต่าง ๆ ชา้ ลง มองเห็นได้
ในขอบเขตที่แคบ การคาดคะเนระยะผดิ ไป จึงทาํ ใหม้ ีโอกาสเกิดอุบตั ิเหตุไดง้ ่าย

ตารางแสดงความสัมพนั ธ์ระหว่างระดบั แอลกอฮอล์ในเลือดกบั การเกดิ อบุ ตั เิ หตุ

ระดบั แอลกอฮอล์ในเลือด สมรรถภาพในการขบั ขี่ โอกาสเกดิ อุบัตเิ หตุจราจร
(มลิ ลกิ รัมเปอร์เซ็นต์)

๒๐ มีผลเพียงเลก็ นอ้ ย ใกลเ้ คียงกบั คนไม่ด่ืมสุรา

๕๐ ความสามารถในการขบั ข่ี โอกาสเกิดอุบตั ิเหตุเป็น ๒ เท่า
ลดลงร้อยละ ๘ ของคนท่ีไมด่ ื่มสุรา

๘๐ ความสามารถในการขบั ขี่ โอกาสเกิดอบุ ตั ิเหตุเป็น ๓ เท่า
ลดลงร้อยละ ๑๒ ของคนท่ีไม่ดื่มสุรา

๑๐๐ ความสามารถในการขบั ข่ี โอกาสเกิดอุบตั ิเหตุเป็น ๖ เท่า
ลดลงร้อยละ ๑๕ ของคนที่ไมด่ ่ืมสุรา

๑๕๐ ความสามารถในการขบั ขี่ โอกาสเกิดอบุ ตั ิเหตุเป็น ๔๐ เท่า
ลดลงร้อยละ ๓๓ ของคนท่ีไม่ด่ืมสุรา

สรุปสาระสําคญั ๑. การเปลย่ี นแปลงของร่างกายและความสัมพนั ธ์ของการด่ืมเครื่องด่ืม
ที่มแี อลกอฮอล์ต่อสุขภาพ

ระยะท่ีหนึ่ง ออกฤทธ์ิต่อสมองโดยไปกดประสาทส่วนควบคุมความคิด ทาํ ใหร้ ู้สึกสบาย
คลายเครียด
ระยะที่สอง ออกฤทธ์ิตอ่ สมองส่วนท่ีควบคุมการเคลื่อนไหวและการพดู ทาํ ใหพ้ ดู ไม่ชดั
เคลื่อนไหวไดช้ า้ ไม่ปกติ
ระยะท่ีสาม ออกฤทธ์ิตอ่ ศูนยค์ วบคุมการหายใจ ทาํ ใหห้ ายใจไม่สะดวก
ไม่รู้สึกตวั และอาจหมดสติ
เครื่องด่ืมที่มีแอลกอฮอลท์ าํ ใหเ้ กิดโรคภยั ไขเ้ จบ็ ตา่ ง ๆ ท่ีสาํ คญั โดยเฉพาะ
โรคตบั โรคกระเพาะอาหารและลาํ ไส้ โรคหวั ใจและความดนั โลหิตสูง
โรคสมองและประสาท โรคพษิ สุราเร้ือรัง โรคมะเร็ง และโรคทางจิตเวช

๒. ความสัมพนั ธ์ของการด่ืมเคร่ืองดื่มทมี่ แี อลกอฮอล์ต่อการเกดิ อุบัตเิ หตุ
เม่ือร่างกายไดร้ ับแอลกอฮอลเ์ ขา้ ไปในกระแสเลือดเกิน ๕๐ มิลลิกรัม

เปอร์เซ็นต์ จะทาํ ใหก้ ารทาํ งานของระบบประสาทหยอ่ นสมรรถภาพ ขาดสติ
จึงมีโอกาสเกิดอุบตั ิเหตุสูงกวา่ คนปกติถึง ๒ เท่า