E-BOOK วิธีการจัดซื้อจัดจ้างพัสดุ • นางวนันยา หมัดยูโส๊ะ นักวิชาการพัสดุช านาญการพิเศษ โทร. •7072
สร ุป วิธีก าร จัด ซื้ อ จัด จ้า ง
การซื้อหรือจ้างด าเนินการ ภายใต้ระเบียบ ตามระเบียบกระทรวงการคลังว่าด้วยการจัดซื้อ จัดจ้างและการบริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. 2560 พระราชบัญญัติการจัดซื้อจัดจ้างและการ บริหารพัสดุภาครัฐ พ.ศ. 2560
วิธีการจัดซื้อจัดจ้าง กระท าได้ 3 วิธี วิธีคัดเลือก การที่หน่วยงานของรัฐเชิญชวนเฉพาะผู้ประกอบการทั่วไปที่มีคุณสมบัติตรง ตามเงื่อนไงที่หน่วยงานของรัฐก าหนดซึ่งต้องไม่น้อยกว่า 3 รายให้เข้ายื่นข้อเสนอ เว้นแต่ใน งานนั้น มีผู้ประกอบการที่มีคุณสมบัติตรงตามที่ก าหนดน้อยกว่าสามราย วิธีประกาศเชิญชวนทั่วไป การที่หน่วยงานของรัฐเชิญชวนผู้ประกอบการทั่วไปที่มี คุณสมบัติตรงตามเงื่อนไงที่หน่วยงานของรัฐก าหนดให้เข้ายื่นข้อเสนอ วิธีเฉพาะเจาะจง การที่หน่วยงานของรัฐเชิญชวนเฉพาะผู้ประกอบการทั่วไปที่มีคุณสมบัติตรง ตามเงื่อนไขที่หน่วยงานของรัฐก าหนดรายใดรายหนึ่งให้เข้ายื่นข้อเสนอ หรือให้เข้ามาเจรจาต่อรอง ราคารวมทั้งการจัดซื้อจัดจ้างพัสดุกับผู้ประกอบการโดยตรงในวงเงินเล็กน้อยตามที่ก าหนดในกฏ กระทรวงที่ออกตามความในมาตรา 96 วรรคสอง
1. วิธีประกาศเชิญชวนทั่วไป กระท าได้ 3 วิธี ดังนี้ 1. (1)วิธีตลาดอิเล็กทรอนิกส์ (e-market) 2. วิธีประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ 3. วิธีสอบราคา
(1)วิธีตลาดอิเล็กทรอนิกส์ (E-MARKET) คือ การซื้อหรือจ้าง ที่มีรายละเอียดคุณลักษณะของพัสดุที่ไม่ซับซ้อน ได้ก าหนดไว้ในระบบ ข ้อ ม ูล ส ิน ค ้า (E-CATALOG) ก ร ะ ท า ไ ด ้ 2 ล ัก ษ ณ ะ ด ัง นี้ -การเสนอราคาโดยใบเสนอราคา คือ การซื้อหรือจ้างครั้งหนึ่ง ซึ่ง มีว ง เ งิน เ กิน 5 0 0 , 0 0 0 บ า ท แ ต ่ไ ม ่เ กิน 5 , 0 0 0 , 0 0 0 บ า ท -การเสนอราคาโดยการประมูลอิเล็กทรอนิกส์ คือ การซื้อหรือจ้าง ค รั ้ง ห นึ ่ง ซึ ่ง ม ีว ง เ ง ิน เ ก ิน 5 , 0 0 0 , 0 0 0 บ า ท วิธีประกาศเชิญชวนทั่วไป กระท าได้ 3 วิธี
(2) วิธีประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ (e-bidding) เป็นการซื้อหรือ จ้างครั้งหนึ่งวงเงินเกิน 500,000 บาท เป็นสินค้าที้ไม่ได้ก าหนดรายละเอียดคุณ ลักษณไว้ใน (e-catalog) (3) วิธีสอบราคา เป็นการซื้อหรือจ้างครั้งหนึ่ง ซึ่งมีวงเงินเกิน 500,000 บาท แต่ไม่เกิน 5,000,000 บาท ให้กระท าได้ในกรณีที่หน่วยงานของรัฐนั้น ตั้งอยู่ในพื้นที่ที่มีข้อจ ากัดในการใช้สัญญาณอินเตอร์เน็ท ท าให้ไม่สามารถ ด าเนินการผ่านระบบตลาดอิเล็กทรอนิกส์หรือระบบประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ ได้
2. วิธีการคัดเลือก กระท าได้ดังต่อไปนี้ การจัดซื้อจัดจ้างพัสดุ ให้หน่วยงานของรัฐเลือกใช้วิธีประกาศ เชิญชวนทั่วไปก่อน (ตามมาตรา 56) เว้นแต่ 1 กรณีดังต่อไปนี้ ให้ใช้วิธีคัดเลือก (ก) ใช้วิธีประกาศเชิญชวนทั่วไปแล้ว แต่ไม่มีผู้ยื่นข้อเสนอหรือ ข้อเสนอนั้นไม่ได้รับการคัดเลือก (ข) พัสดุที่ต้องการจัดซื้อจัดจ้างมีคุณลักษณะเฉพาะเป็นพิเศษหรือ ซับซ้อนหรือต้องผลิตจ าหน่าย ก่อสร้าง หรือให้บริการโดย ผู้ประกอบการที่มีฝีมือโดยเฉพาะ หรือมีความช านาญเป็นพิเศษหรือมี ทักษะสูง และผู้ประกอบการนั้นมีจ านวนจ ากัด (ค) มีความจ าเป็นเร่งด่วนที่ต้องใช้พัสดุนั้น อันเนื่องมาจากเกิด เหตุการณ์ที่ไม่อาจคาดหมายได้ ซึ่งหากใช้วิธีประกาศเชิญชวนทั่วไปจะ ท าให้ไม่ทันต่อความต้องการใช้พัสด
(ง) เป็นพัสดุที่โดยลักษณะของการใช้งาน หรือมีข้อจ ากัดทางเทคนิคที่ จ าเป็นต้องระบุยี่ห้อเป็นการเฉพาะ (จ) เป็นพัสดุที่จ าเป็นต้องซื้อโดยตรงจากต่างประเทศ หรือ ด าเนินการโดยผ่านองค์การระหว่างประเทศ (ฉ) เป็นพัสดุที่ใช้ในราชการลับ หรือเป็นงานที่ต้องปกปิดเป็น ความลับของหน่วยงานของรัฐระหว่างประเทศ (ช) เป็นงานจ้างช่อมพัสดุที่จ าเป็นต้องถอดตรวจ ฯ ให้ทราบความ ช ารุดเสียหายเสียก่อน จึงจะประมาณค่าซ่อมได้ เช่น งานจ้างซ่อม เครื่องจักร เครื่องมือกล เครื่องยนต์ เครื่องไฟฟ้าหรือเครื่อง อิเล็กทรอนิกส์ (ซ) กรณีอื่นตามที่ก าหนดในกฎกระทรวง
3. วิธีเฉพาะเจาะจง กระท าดังกรณีต่อไปนี้ (ก) ใช้ทั้งวิธีประกาศเชิญชวนทั่วไปและวิธีคัดเลือก หรือใช้วิธีคัดเลือก แล้วแต่ไม่มีผู้ยื่นข้อเสนอ หรือข้อเสนอนั้นไม่ได้รับการคัดเลือก (ข) การจัดซื้อจัดจ้างพัสดุที่มีการผลิต จ าหน่าย ก่อสร้าง หรือให้บริการ ทั่วไป และมีวงเงินในการจัดซื้อจัดจ้างครั้งหนึ่งไม่เกินวงเงินตามทีก าหนดใน กฎกระทรวง (ค) การจัดซื้อจัดจ้างพัสดุที่มีผู้ประกอบการ ซึ่งมีคุณสมบัติโดยตรงเพียง รายเดียวหรือการจัดซื้อจัดจ้างพัสดุจากผู้ประกอบการ ซึ่งเป็นตัวแทนจ าหน่าย หรือตัวแทนผู้ให้บริการโดยชอบด้วยกฏหมายเพียงรายเดียวในประเทศไทยและไม่ มีพัสดุอื่นที่จะใช้ทดแทนได้
(ง) มีความจ าเป็นต้องใช้พัสดุนั้นโดยฉุกเฉิน เนื่องจากเกิดอุบัติภัยหรือภัย ธรรมชาติหรือเกิดโรคติดต่ออันตรายตามกฎหมายว่าด้วยโรคติดต่อ และการ จัดซื้อจัดจ้างโดยวิธีประกาศเชิญชวนทั่วไป หรือวิธีคัดเลือกอาจก่อให้เกิดความ ล่าช้าและอาจท าให้เกิดความเสียหายอย่างร้ายแรง (จ) พัสดุที่จะท าการจัดซื้อจัดจ้างเป็นพัสดุที่เกี่ยวพันกันกับพัสดุที่ได้ท าการ จัดซื้อจัดจ้างไว้ก่อนแล้ว และมีความจ าเป็นต้องท าการจัดซื้อจัดจ้างเพิ่มเติมเพื่อ ความสมบูรณ์ หรือต่อเนื่องในการใช้พัสดุนั้น โดยมูลค่าของพัสดุที่ท าการจัดซื้อ จัดจ้างเพิ่มเติม จะต้องไม่สูงกว่าพัสดุที่ได้ท าการจัดซื้อจัดจ้างไว้ก่อนแล้ว (ฉ) เป็นพัสดุที่จะขายทอดตลาดโดยหน่วยงานของรัฐ องค์การระหว่า ประเทศหรือหน่วยงานของตางประเทศ (ช) เป็นพัสดุที่เป็นที่ดินหรือสิ่งปลูกสร้างซึ่งจ าเป็นต้องซื้อเฉพาระแห่ง (ซ) กรณีอื่นตามที่ก าหนดในกฏกระทรวง
การจัดท าแผนการจัดซื้อจัดจ้าง • เมื่อหน่วยงานของรัฐได้รับความเห็นชอบวงเงินงบประมาณที่จะใช้ในการจัดซื้อ จัดจ้างากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องหรือผู้มีอ านาจในการพิจารณางบประมาณแล้ว ให้เจ้าหน้าที่หรือผู้ที่ได้รับมอบหมายในการปฏิบัติงานนั้น จัดท าแผนการจัดซื้อ จัดจ้างประจ าปีเสนอหัวหน้าหน่วยงานของรัฐเพื่อความเห็นชอบ โดยแผนการ จัดซื้อจัดจ้างประจ าปีให้ประกอบด้วย 1. ชื่อโครงการที่จะจัดซื้อจัดจ้าง 2. วงเงินที่จะจัดซื้อจัดจ้างโดยประมาณ 3. ระยะเวลาที่คาดว่าจะจัดจัดซื้อจัดจ้าง 4. รายการอื่นตามที่กรมบัญชีกลางก าหนด
การจัดท าร่างขอบเขตของงานหรือรายละเอียด คุณลักษณะเฉพาะของพัสดุ 1. หัวหน้าหน่วยงานของรัฐแต่งตั้งคณะกรรมการขึ้นมาคณะหนึ่ง หรือ มอบหมายให้เจ้าหน้าที่หรือบุคคลใดบุคคลหนึ่งรับผิดชอบในการจัดท าร่าง ขอบเขตของงานหรือรายละเอียดคุณลักษณะของพัสดุที่จะซื้อหรือจ้าง รวมทั้งก าหนดหลักเกณฑ์การพิจารณาคัดเลือกข้อเสนอด้วย 2. การก าหนดรายละเอียดคุณลักษณะของพัสดุหรือจ้าง เพื่อประโยชน์ต่อทาง ราชการ หากพัสดุที่จะซื้อหรือจ้างใดมีประกาศก าหนดมาตรฐาน ผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมแล้ว ให้ก าหนดรายละเอียดดังกล่าวหรือรายการใน การก่อสร้างตามมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม 3. องค์ประกอบ ระยะเวลาการพิจารณา และการประชุมของคณะกรรมการ ตามข้อ 1 และข้อ 2 ให้เป็นไปตามที่หัวหน้าหน่วยงานของรัฐก าหนดตาม ความจ าเป็นและเหมาะสม
รายงานขอซื้อหรือขอจ้าง • ในการซื้อหรือจ้างแต่ละวิธีของการจัดซื้อครุภัณฑ์ ให้เจ้าหน้าที่จัดรายงานขอ ซื้อหรือขอจ้างเสนอหัวหน้าหน่วยงานของรัฐเพื่อขอความเห็นชอบ โดยเสนอ ผ่านหัวหน้าเจ้าหน้าที่ ตามรายการต่อไปนี้ 1. เหตุผลและความจ าเป็นที่ต้องซื้อหรือจ้าง 2. ขอบเขตของงานหรือรายละเอียดคุณลักษณะเฉพาะของพัสดุหรือแบบรูป รายการงานก่อสร้างที่จะซื้อหรือจ้าง แล้วแต่กรณี 3. ราคากลางของพัสดุที่จะซื้อหรือจ้าง 4. วงเงินที่จะซื้อหรือจ้าง โดยให้ระบุวงเงินงบประมาณ ถ้าไม่มีวงเงินดังกล่าว ให้ระบุวงเงินที่ประมาณว่าจะซื้อหรือจ้างในครั้งนั้น 5. ก าหนดเวลาที่ต้องการใช้พัสดุนั้นหรือให้งานแล้วเสร็จ
รายละเอียดต่อของรายงานขอซื้อหรือขอจ้าง (ต่อ) 6. วิธีที่จะซื้อหรือจ้างและเหตุผลที่ต้องซื้อหรือจ้างโดยวิธีนั้น 7. หลักเกณฑ์การพิจารณาคัดเลือกข้อเสนอ 8. ข้อเสนออื่น ๆ เช่น การขออนุมัติแต่งตั้งคณะกรรมการต่าง ๆ ที่ จ าเป็นในการซื้อหรือจ้าง การออกประกาศและเอกสารเชิญชวนและ หนังสือเชิญชวน การซื้อหรือจ้าง ข้อ 79 ในกรณีที่มีความจ าเป็นเร่งด่วนที่เกิดขึ้น โดยไม่ได้คาดหมายไว้ก่อนและไม่อาจด าเนินการตามปกติได้ทัน ให้ เจ้าหน้าที่หรือผู้ที่รับผิดชอบในการปฏิบัติงานนั้น ด าเนินการไปก่อนแล้ว รีบรายงานขอความเห็นชอบต่อหัวหน้าหน่วยงานของรัฐ และเมื่อ หัวหน้าหน่วยงานของรัฐให้ความเห็นชอบแล้ว ให้ถือว่ารายงาน ดังกล่าวเป็นหลักฐานการตรวจรับอนุโลม
คณะกรรมการซื้อหรือจ้าง ในการด าเนินการซื้อหรือแต่ละครั้ง ให้หัวหน้าหน่วยงานของรัฐแต่งตั้ง คณะกรรมการซื้อหรือจ้างขึ้น เพื่อปฏิบัติการตามระเบียบฯ พร้อมก าหนด ระยะเวลาในการพิจารณาของคณะกรรมการ แล้วแต่กรณี ดังนี้ 1. คณะกรรมการพิจารณาผลการประกวดราคาอิเล็กทรอนิกส์ 2. คณะกรรมการพิจารณผลการสอบราคา 3. คณะกรรมการซื้อหรือจ้างโดยวิธีคัดเลือก 4. คณะกรรมการซื้อหรือจ้างโดยวิธีเฉพาะเจาะจง 5. คณะกรรมการตรวจรับพัสดุ
การท าสัญญา • การซื้อ ให้ก าหนดค่าปรับเป็นรายวันในอัตราตายตัวระหว่างร้อยละ 0.01-0.20 ของราคาพัสดุที่ยังไม่ได้รับมอบ • การจ้าง ให้ก าหนดค่าปรับเป็นรายวันเป็นจ านวนเงินตายตัวในอัตรา ร้อยละ 0.01-0.10 ของราคางานจ้างนั้น แต่จะต้องไม่ต่ ากว่าวันละ 100 บาท
หลักประกัน • หลักประกันการเสนอราคา ให้ก าหนดมูลค่าเป็นจ านวนเต็มในอัตรา ร้อยละห้าของวงเงินงบประมาณหรือราคาพัสดุที่จัดซื้อจัดจ้างครั้งนั้น แล้วแต่กรณี • หลักประกันสัญญา ให้ก าหนดมูลค่าเป็นจ านวนเต็มในอัตราร้อยละ ห้าของราคาที่จัดซื้อจัดจ้าง เว้นแต่การจัดซื้อจัดจ้างที่หัวหน้าหน่วยงานของรัฐเห็นว่ามี ความส าคัญพิเศษ จะก าหนดอัตราสูงกว่าร้อยละห้าแต่ไม่เกินร้อยละ สิบก็ได้
THANK YOU