เรื่อง ทัศนธาตุและองค์ ประกอบศิลป์ใป์ นงานศิลปิน ปิ หน่วยการเรียรีนรู้ที่ รู้ ที่ 2
ศิลปินทัศนศิลป์ สาขาจิต จิ รกรรม
วินวิเซนต์ แวน โก๊ะ VINCENT WILLEM VAN GOGH ซึ่ง ซึ่ เป็น ป็ หนึ่ง นึ่ในผู้มีผู้ ชื่ มี ชื่ อ ชื่ เสีย สี งและอิทธิพธิลมากที่สุด สุ ในประวัติ วั ติศาสตร์ศิ ร์ ศิลปะตะวัน วั ตก ผลงานของเขามี ทั้ง ทั้ ภาพภูมิ ภู ปมิระเทศ ภาพนิ่งนิ่ภาพคนเหมือ มื น และ ภาพเหมือ มื นตนเอง ซึ่ง ซึ่ ล้วนมีลั มี ลั กษณะเด่น ด่ เป็น ป็ สีสั สี น สั จัด จั จ้า จ้ น
ผลงาน Wheatfield with Cypresses ราตรีปรี ระดับ ดั ดาว The Starry Night
ประเทือง เอมเจริญริ ศิลปินปิแห่ง ห่ ชาติ สาขาทัศนศิลป์ (จิตจิรกรรม) ประจำ ปีพุ ปี พุ ทธศุกราช 2548 อ.ประเทืองได้ศึ ด้ ศึ กษาถึง ความเป็น ป็ จริงริของธรรมชาติอย่า ย่ งล่มลึกและจริงริจริงริ จนเกิดมุมมองในการสร้า ร้ งสรรค์ผลงานที่เป็น ป็ ลักษณะ เฉพาะตนเอง ซึ่ง ซึ่ แรงบัน บั ดาลใจพื้น พื้ ฐานสำ คัญที่ท่านนำ มาใช้เ ช้ป็น ป็ แรงบัน บั ดาลใจในการสร้า ร้ งสรรค์ผลงาน คือ ดวงอาทิตย์ที่ ย์ ที่ เป็น ป็ ต้นกำ เนิดนิของพลังแสงสว่า ว่ ง
ผลงาน จัก จั รวาล และพระอาทิตย์ แสงสว่า ว่ งแห่ง ห่ ทะเล 1
ทัศนธาตุ หมายถึง ธาตุแ ตุ ห่ง ห่ การมองเห็น ห็ หรือ รื ส่ว ส่ นประกอบต่าง ๆ ที่สำ คัญในงาน ศิลปะหรือ รื ทัศนศิลป์ไป์ด้แก่ จุด เส้น ส้ สี แสงเงา รูป รู ร่า ร่ ง รูป รู ทรง พื้น พื้ ผิวผิเป็น ป็ ต้น ซึ่ง ซึ่ เราสามารถนำ ส่ว ส่ นประกอบแต่ละอย่า ย่ มาสร้า ร้ งเป็น ป็ งานศิลปะได้ในหลายรูป รู แบบ
1. จุด (Dot) หมายถึง รอยหรือรืแต้มที่มีลัมีกลัษณะกลม ๆปรากฏที่พื้นพื้ผิว ซึ่ง ซึ่ เกิด จากการจิ้มจิ้กด กระแทก ด้ว ด้ ยวัสวัดุอุ ดุ อุ ปกรณ์ต่าง ๆ เช่น ช่ ดินดิสอ ปากกา พู่กั พู่ กัน และวัสวัดุป ดุ ลายแหลมทุก ทุ ชนิด จุด เป็นต้นกำ เนิดของเส้น ส้ รูป รู ร่าง ร่ รูปทรง แสงเงา พื้นพื้ผิว ฯลฯ เช่น ช่ นำ จุดมาวางเรียรีงต่อกันจะเกิดเป็นเส้น ส้ และการนำ จุดมาวางให้ เหมาะสม ก็จะเกิดเป็นรูป รู ร่าง ร่ รูป รู ทรง และลักลัษณะผิวได้
2. เส้น (Line) เป็นสิ่งสิ่ที่มีผ มี ลต่อการรับ รั รู้เ รู้ พราะทำ ให้เ ห้ กิดความ รู้สึ รู้ ก สึ ต่ออารมณ์และจิตจิ ใจของมนุษย์ เส้น ส้ เป็นพื้น พื้ ฐานสำ คัญของศิลปะทุก ทุ แขนง ใช้ร่ ช้ า ร่ งภาพเพื่อ พื่ ถ่ายทอดสิ่งสิ่ที่เห็น ห็ และสิ่งสิ่ที่คิดจินจิตนาการให้ ปรากฏเป็นรูป รู ภาพ
รูป รู ร่า ร่ ง (Shape) หมายถึง เส้น ส้ รอบนอกทางกายภาพของวัตวัถุ สิ่งสิ่ของเครื่อ รื่ งใช้ คน สัตสัว์ และ พืช พื มีลั มี กลัษณะเป็น 2 มิติมิ ติมีค มี วามกว้า ว้ ง และความยาว 3. รูปร่างและรูปทรง
รูปร่าง แบ่ง บ่ ออกเป็น 3 ประเภท คือ - รูป รู ร่า ร่ งธรรมชาติ (Natural Shape) หมายถึงรูป รู ร่า ร่ งที่เกิดขึ้น ขึ้ เองตามธรรมชาติ เช่น ช่ คน สัตสัว์ และพืช พื เป็นต้น - รูป รู ร่า ร่ งเรขาคณิต (Geometrical Shape) หมายถึงรูป รู ร่า ร่ งที่มนุษย์สย์ร้า ร้ งขึ้น ขึ้ มี โครงสร้า ร้ งแน่นอน เช่น ช่ รูป รู สามเหลี่ย ลี่ ม รูป รู สี่เ สี่ หลี่ย ลี่ ม และรูป รู วงกลม เป็นต้น - รูป รู ร่า ร่ งอิสระ (Free Shape) หมายถึงรูป รู ร่า ร่ งที่เกิดขึ้น ขึ้ ตามความต้องการของผู้ สร้า ร้ งสรรค์ ให้ค ห้ วามรู้สึ รู้ ก สึ ที่เป็นเสรี ไม่มี ม่ โมี ครงสร้า ร้ งที่แน่นอนของตัวเอง เป็นไปตามอิทธิพธิล ของสิ่งสิ่แวดล้อ ล้ ม เช่น ช่ รูป รู ร่า ร่ งของหยดน้ำ เมฆ และควันวัเป็นต้น
รูปทรง (Form) หมายถึง โครงสร้า ร้ งทั้งหมดของวัตวัถุที่ ถุ ที่ ปรากฏแก่สายตาในลักลัษณะ 3 มิติมิ ติคือมีทั้ มี ทั้ งส่ว ส่ น กว้า ว้ ง ส่ว ส่ นยาว ส่ว ส่ นหนาหรือ รื ลึก ลึ คือ จะให้ค ห้ วาม รู้สึ รู้ ก สึ เป็นแท่ง มีเ มี นื้อที่ภายใน มีปมี ริมริาตร และมีน้ำ มี น้ำ หนัก
4. น้ำ หนักอ่อน-แก่ (Value) หมายถึง จำ นวนความเข้ม ข้ ความอ่อนของสี ต่าง ๆ และแสงเงาตามที่ประสาทตารับรัรู้ เมื่อ มื่ เทียบ กับน้ำ หนักของสีข สี าว-ดำ ความอ่อนแก่ของแสงเงา ทำ ให้เ ห้ กิดมิติมิ ติเกิดระยะใกล้ไล้ กลและสัมสัพันพัธ์กัธ์ กับเรื่อ รื่ งสี โดยตรง
5. สี (Colour) หมายถึง สิ่งสิ่ที่ปรากฏอยู่ทั่ ยู่ ทั่ วไปรอบ ๆ ตัวเรา ไม่ว่ ม่ า ว่ จะเป็นสีที่ สี ที่ เกิดขึ้น ขึ้ เองในธรรมชาติ หรือ รื สิ่งสิ่ที่มนุษย์สย์ร้า ร้ งขึ้น ขึ้ สี ทำ ให้เ ห้ กิดความรู้สึ รู้ ก สึ แตกต่างมากมาย เช่น ช่ ทำ ให้รู้ ห้ สึ รู้ ก สึ สดใส ร่า ร่ เริงริตื่นเต้น หม่น ม่ หมอง หรือ รื เศร้า ร้ ซึม ซึ ได้ เป็นต้น
6. บริเวณว่าง (Space) หมายถึง บริเริวณที่เป็นความว่า ว่ งไม่ใม่ ช่ส่ ช่ ว ส่ นที่เป็นรูป รู ทรง หรือ รื เนื้อหาในการจัดจัองค์ประกอบใดก็ตาม ถ้าปล่อ ล่ ยให้มี ห้ พื้ มี พื้ น พื้ ที่ ว่า ว่ งมากและให้มี ห้ รู มีป รู ทรงน้อย การจัดจันั้นจะให้ค ห้ วามรู้สึ รู้ ก สึ อ้าง อ้าง โดดเดี่ย ดี่ ว
7. พื้นผิว (Texture) หมายถึง พื้น พื้ ผิวผิของวัตวัถุต่ ถุ ต่ าง ๆ ที่เกิดจากธรรมชาติและ มนุษย์สย์ร้า ร้ งสรรค์ขึ้น ขึ้ พื้น พื้ ผิวผิของวัตวัถุที่ ถุ ที่ แตกต่างกัน ย่อ ย่ มให้ ความรู้สึ รู้ ก สึ ที่แตกต่างกันด้ว ด้ ย
องค์ประกอบศิลป์ (Composition) คือ การนำ สิ่งสิ่ต่างๆ มาประยุกต์และดัดดัแปลง ผนวกความสร้า ร้ งสรรค์ในแต่ละบุคคล แล้ว ล้ นำ มา รวมกันตามสัดสัส่ว ส่ นและความเหมาะสม จากนั้นสร้า ร้ งสรรค์เป็นผลงานออกมาให้เ ห้ กิดเป็นความน่าสนใจ และมีคมีวามเป็นเอกลักลัษณ์เฉพาะตัวมากที่สุด สุ อีกทั้งความน่าสนใจในแต่ละชิ้นชิ้งานนั้นอาจจำ เป็นต้อง ตอบโจทย์แย์ละตอบสนองต่อความต้องการของผู้รัผู้ บรัสารด้ว ด้ ย เพราะความน่าสนใจนั้นอาจหมายรวมถึง การนำ เสนอภาพรวม การสื่อสื่ความหมาย และวัตวัถุป ถุ ระสงค์ในการออกแบบ เป็นต้น
ปัจจัยสำ คัญใน การออกแบบ 1 สัดสัส่ว ส่ นของภาพ (Proportion) 2 ความสมดุล ดุ ของภาพ (Balance) 3 จังจัหวะลีลลีาของภาพ (Rhythm) 4 การเน้นหรือรืจุดเด่น ด่ ของภาพ (Emphasis) 5 6 7 เอกภาพ (Unity) ความขัดขัแย้ง ย้ (Contrast) ความกลมกลืนลื (Harmony)