โลกและอวกาศ

หนังสอื เรยนอิเล็กทรอนิกส์ รายวชาวทยาศาสตร์พืนฐาน

โ กปรากฏการณ์ ล

เเละ

ยีเทคโนโล อวกาศ
ประถมศึกษาปที
6

เรยบเรยงโดย นกั ศกึ ษาชันปท4ี
คณะครุศาสตร์ สาขาวทยาศาสตร์ทวั ไป

มหาวทยาลยั ราชภัฏสวนสุนันทา

เอกสารประกอบการเรยี น

วทิ ยาศาสตร์

ชันประถมศกึ ษาปที 6
เรอื ง ปรากฏการณ์ของโลกและเทคโนโลยอี วกาศ
ตามมาตรฐานการเรยี นรแู้ ละตวั ชีวดั กลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์
ตามหลกั สตู รแกนกลางการศกึ ษาขนั พนื ฐาน พทุ ธศกั ราช 2551

(ฉบบั พ.ศ.2560)

จดั ทาํ โดย

นางสาวบษุ ยารตั น์ ทองทา รหสั นักศกึ ษา 61131113043
นางสาวนาพลอย
นางสาวชนมน อมั ไพพนั ธ์ รหสั นักศกึ ษา 61131113050
นายพรี พฒั น์
นางสาวณัฐฐนิ ันท์ ชูเชิด รหสั นักศกึ ษา 61131113053

พลิ กึ รหสั นักศกึ ษา 61131113059

เดชธสิ า รหสั นักศกึ ษา 61131113061

หมเู่ รยี น 02 สาขาวชิ าวทิ ยาศาสตรท์ วั ไป
คณะครศุ าสตร์ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั สวนสนุ ันทา

คาํ นํา

เอกสารประกอบการเรยี นรกู้ ลมุ่ สาระการเรยี นรวู้ ทิ ยาศาสตร์
ชันประถมศกึ ษาปที 6 จดั ทาํ ขนึ เพอื ใช้ประกอบในกจิ กรรมการเรยี นรู้
ประกอบดว้ ยเอกสารประกอบการเรยี น 1 เลม่ เรอื ง ปรากฏการณ์ของ
โลกและเทคโนโลยอี วกาศ ซึงไดก้ ลา่ วถงึ การเกดิ ปรากฏการณ์
สรุ ยิ ปุ ราคาและจนั ทรปุ ราคาและเทคโนโลยอี วกาศ โดยรวบรวม
เนือหาสาระใหต้ รงกบั วยั ของนักเรยี น ช่วยใหอ้ า่ นและเขา้ ใจไดง้ า่ ย
รวมทงั มภี าพประกอบและคาํ บรรยาย ทาํ ใหน้ ักเรยี นไดร้ บั ความ
สนกุ สนานไปพรอ้ มกบั การเรยี นรู้

ผจู้ ดั ทาํ หวงั เปนอยา่ งยงิ วา่ เอกสารประกอบการเรยี นเลม่ นี
จะเปนประโยชน์ตอ่ ครผู สู้ อน นักเรยี น และผทู้ สี นใจในการศกึ ษา
คน้ ควา้ เพมิ เตมิ ดว้ ยตนเอง

ผจู้ ดั ทาํ

สารบญั หน้า

เรอื ง 1
9
คาํ นํา 10
มาตรฐานการเรยี นรแู้ ละตวั ชีวดั 11
สาระสาํ คญั 12
หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 13
14
-ปรากฏการณ์ของโลก
-แบบฝกหดั ที 1.1 15
-แบบฝกหดั ที 1.2 26
-แบบฝกหดั ที 1.3 27
-เฉลยแบบฝกหดั ที 1.1 28
-เฉลยแบบฝกหดั ที 1.2 29
-เฉลยแบบฝกหดั ที 1.3
31
หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2
32
-เทคโนโลยอี วกาศ
-แบบฝกหดั ที 2.1 37
-แบบฝกหดั ที 2.2
-เฉลยแบบฝกหดั ที 2.1 38
-เฉลยแบบฝกหดั ที 2.2

แบบทดสอบที 1
เรอื ง ปรากฏการณ์ของโลกและเทคโนโลยอี วกาศ

แบบทดสอบที 2
เรอื ง ปรากฏการณ์ของโลกและเทคโนโลยอี วกาศ

เฉลยแบบทดสอบที 1
เรอื ง ปรากฏการณ์ของโลกและเทคโนโลยอี วกาศ

เฉลยแบบทดสอบที 2
เรอื ง ปรากฏการณ์ของโลกและเทคโนโลยอี วกาศ

มาตรฐานการเรยี นรเู้ เละตวั ชีวดั

มาตรฐาน ว 3.1 เขา้ ใจองคป์ ระกอบ ลกั ษณะ กระบวนการเกดิ
เเละววิ ฒั นาการของเอกภพกาเเลก็ ซี ดาวฤกษ์ เเละระบบสรุ ยิ ะ
รวมทงั ปฏิสมั พนั ธภ์ ายในระบบสรุ ยิ ะทสี ง่ ผลตอ่ สงิ ทมี ชี ีวติ เเละ
การประยกุ ตใ์ ช้เทคโนโลยอี วกาศ

ตวั ชีวดั ป.6/1 สรา้ งเเบบจาํ ลองทอี ธบิ ายการเกดิ เเละเปรยี บ
เทยี บปรากฏการณ์สรุ ยิ ปุ ราคาเเละจนั ทรปุ ราคา

ตวั ชีวดั ป.6/2 อธบิ ายพฒั นาการของเทคโนโลยอี วกาศ เเละ
ยกตวั อยา่ งการนําเทคโนโลยอี วกาศมาใช้ประโยชน์ในชีวติ
ประจาํ วนั จากขอ้ มลู ทรี วบรวมได้

สาระสาํ คญั

สรุ ยิ ปุ ราคา หรอื สรุ ยิ คราส เปนปรากฏการณ์ธรรมชาติ เกดิ ขนึ
เมอื ดวงอาทติ ย์ ดวงจนั ทร์ และโลก โคจรมาเรยี งอยใู่ นแนวเดยี วกนั
โดยมดี วงจนั ทรอ์ ยตู่ รงกลาง ดวงจนั ทรบ์ งั ดวงอาทติ ยท์ งั ดวงหรอื
บางสว่ น ทาํ ใหค้ นบนโลกสงั เกตเหน็ เงามดื มาบดบงั ดวงอาทติ ย์ และ
จนั ทรปุ ราคา หรอื จนั ทรคราส เกดิ ขนึ เมอื ดวงจนั ทรว์ นั เพญ็ เคลอื นที
ผา่ นเงาของโลก ซึงจะเกดิ ขนึ เมอื ดวงอาทติ ย์ โลก และดวงจนั ทร์
โคจรมาอยใู่ นแนวเสน้ ตรงเดยี วกนั โดยมโี ลกอยตู่ รงกลาง เกดิ ขนึ ได้
เฉพาะในคนื พระจนั ทรเ์ ตม็ ดวงหรอื ขนึ 15 คา คนไทยสมยั โบราณ
เรยี กปรากฎการณ์นีวา่ “ราหอู มจนั ทร”์ และ ในปจจบุ นั ไดม้ ี
เทคโนโลยอี วกาศในการสาํ รวจวตั ถทุ อ้ งฟา และพฒั นาไปสกู่ าร
ขนสง่ เพอื สาํ รวจอวกาศดว้ ยจรวดและยานขนสง่ อวกาศและยงั คง
พฒั นาอยา่ งตอ่ เนือง

เรอื ง ปรากฏการณ์ของโลก
และเทคโนโลยอี วกาศ

หน่วยที 1
ปรากฏการณ์ของโลก

หน่วยที 2
เทคโนโลยอี วกาศ

1 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 ปรากฏการณ์ของโลก

หน่วย ปรากฏการณ์ของโลก
การเรยี นรทู้ ี 1

เมอื โลกและดวงจนั ทร์ โคจรมาอยใู่ นแนวเสน้ ตรง เดยี วกนั กบั
ดวงอาทติ ยใ์ นระยะทางทเี หมาะสม ทาํ ใหด้ วงจนั ทรบ์ งั ดวงอาทติ ย์
เงาของดวงจนั ทร์ ทอดมายงั โลก ผสู้ งั เกตทอี ยบู่ รเิ วณเงาจะมอง
เหน็ ดวงอาทติ ยม์ ดื ไป เกดิ ปรากฏการณ์สรุ ยิ ปุ ราคา ซึงมที งั
สรุ ยิ ปุ ราคาเตม็ ดวง สรุ ยิ ปุ ราคาบางสว่ น และสรุ ยิ ปุ ราคาวงแหวน
หากดวงจนั ทรแ์ ละโลกโคจรมาอยใู่ นแนวเสน้ ตรง เดยี วกนั กบั ดวง
อาทติ ย์ แลว้ ดวงจนั ทรเ์ คลอื นที ผา่ นเงาของโลก จะมองเหน็ ดวง
จนั ทรม์ ดื ไป เกดิ ปรากฏการณ์จนั ทรปุ ราคา ซึงมที งั จนั ทรปุ ราคา
เตม็ ดวงและจนั ทรปุ ราคาบางสว่ น

ปรากฏการณ์ของโลก

มาดูปรากฎการณ์
ของโลกกัน

ปรากฏการณ์ ปรากฏการณ์
สรุ ยิ ปุ ราคา จนั ทรปุ ราคา

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 ปรากฏการณ์ของโลก 2

สรุ ยิ ปุ ราคา จนั ทรปุ ราคา สุรยิ ุปราคาไม่ได้เกดิ ขนึ
เพราะราหูอมดวงอาทิตยน์ ะแต่
สรุ ยิ ปุ ราคาเกดิ ขนึ ไดอ้ ยา่ งไร เปนปรากฏการณ์ทีดวงจนั ทร์
บังดวงอาทิตย์

มาสรา้ งแบบจาํ ลองการเกดิ สรุ ยิ ปุ ราคากนั ดนู ะ

จาํ ลองการเกดิ สรุ ยิ ปุ ราคา จดั ไฟฉายใหห้ า่ งจากผลสม้
80 เซนตเิ มตร นําผลมะนาวบงั
ปรากฏการณ์สรุ ยิ ปุ ราคา แสงจากไฟฉาย เลอื นผลมะนาว
ไปมาระหวา่ งไฟฉายกบั ผลสม้

ปรากฏการณ์สรุ ยิ ปุ ราคา (Solar Eclipse) หรอื สรุ ยิ คราส เปน
ปรากฏการณ์ธรรมชาติ เกดิ ในเวลากลางวนั เมอื ดวงอาทติ ย์ ดวงจนั ทร์
และโลก โคจรมาเรยี งอยใู่ นแนวเดยี วกนั โดยมดี วงจนั ทรอ์ ยตู่ รงกลาง ดวง
จนั ทรบ์ งั ดวงอาทติ ยท์ งั ดวงหรอื บางสว่ น ทาํ ใหค้ นบนโลกสงั เกตเหน็
เงามดื มาบดบงั ดวงอาทติ ย์ สรุ ยิ ปุ ราคาจะเกดิ ขนึ เฉพาะวนั เดอื นมดื
(แรม15คา หรอื ขนึ 1 คา)

ดวงอาทิตย์ ดวงจันทร์ โลก

แบบจําลองปรากฏการณ์สรุ ยิ ุปราคา

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

3 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 ปรากฏการณ์ของโลก

ปรากฏการณ์สรุ ยิ ุปราคา เกดิ ขนึ ได้ 3 ลักษณะ ดังนี

สุรยิ ปุ ราคาเตม็ ดวง (Total Solar Eclipse) เกิดเมือดวงจนั ทรโ์ คจรอยู่

1 ระหว่างโลก และดวงอาทติ ย์ เรยี งกันเปนแนวตรงหา่ งกันในระยะทพี อเหมาะ
เงาดวงจันทรจ์ ะตกลงบนโลก คนทีอยู่บนโลกบรเิ วณเงามดื จะเห็นดวง
อาทติ ย์มืดมิดไปทงั ดวง
2 สรุ ยิ ปุ ราคาบางสว่ น (Partial Solar Eclipse) เกดิ ขนึ
เมอื ผสู้ งั เกตการณ์อยใู่ นเงามวั บนพนื ผวิ โลก จะมองเหน็ ดวง
อาทติ ยส์ วา่ งเปนเสยี ว

สรุ ยิ ปุ ราคาวงแหวน (Annular Solar Eclipse) เกดิ จากวงโคจรของ

3 ดวงจนั ทรเ์ ปนรปู วงรี บางครงั ดวงจนั ทรอ์ ยหู่ า่ งจากโลกมาก จนเงามดื ของดวง
จนั ทรท์ อดยาวไมถ่ งึ ผวิ โลก ดวงจนั ทรจ์ งึ มขี นาดปรากฏเลก็ กวา่ ดวงอาทติ ย์
ทาํ ใหผ้ สู้ งั เกตการณ์มองเหน็ ดวงอาทติ ยเ์ ปนรปู วงแหวน

ปรากฏการณ์ลกู ปดของเบลยี ์ สรุ ยิ ุปราคาวงแหวน สรุ ยิ ุปราคาบางสว่ น

เพือนๆคิดว่า ขณะทีเกิดสุรยิ ุปราคา ทุกคนบนโลกจะ
เห็นปรากฏการณ์นีหรอื ไม่ เพราะเหตุใด?

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 ปรากฏการณ์ของโลก 4

ผคู้ าํ นวณการเกิดสรุ ยิ ุปราคาทีถูก
ตอ้ งเปนครงั แรกในประเทศไทย

พระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจา้ อยหู่ ัว
ทรงคํานวณการเกิดสรุ ยิ ุปราคาเต็มดวงที
บ้านหว้ากอ ตําบลคลองวาฬ อาํ เภอเมือง
จังหวัดประจวบคีรขี ันธ์

เมอื วนั ที 18 สงิ หาคม พ.ศ. 2411 ไดอ้ ยา่ งแมน่ ยาํ ซึงในครงั นันมี
คณะผสู้ งั เกตการณ์จากประเทศองั กฤษ ฝรงั เศส และสงิ คโปร์ พรอ้ มขา้
ราชบรพิ ารรว่ มสงั เกต

ปรากฏการณ์นีดว้ ย นับเปนความสาํ เรจ็ ทางวทิ ยาศาสตรค์ รงั ใหญ่
จนเปนทยี อมรบั ในวงการดาราศาสตรข์ องโลก

เมือวนั ที 14 เมษยน พ.ศ. 2525
คณะรฐั มนตรมี ีมติใหถ้ วายพระเกียนติยศ
แก่พระบาทสมเด็จพระจอมเกลา้ เจ้าอยู่
หัวให้ทรงเปน
“พระบิดาแห่งวิทยาศาสตรไ์ ทย” และ
กําหนดใหว้ นั ที 18 สงิ หาคม ของทกุ ปเปน
วนั วทิ ยาศาสตรแ์ หง่ ชาติ

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

5 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 ปรากฏการณ์ของโลก

จนั ทรปุ ราคาเกดิ ขนึ ไดอ้ ยา่ งไร

มาสรา้ งแบบจาํ ลองการเกดิ จนั ทรปุ ราคากนั ดนู ะ

มะนาวแทนดวงจนั ทร์ ไฟฉายแทน
ดวงอาทิตย์ สม้ แทนโลก นําสม้ บังแสง
จากไฟฉาย จากนันคอ่ ยๆเลอื นมะนาว
ผ่านเงาของผลสม้ ช้าๆ

แบบจาํ ลองการเกดิ จนั ทรปุ ราคา

ขณะดวงจนั ทรโ์ คจรผา่ นเงาของโลก
คนบนโลกจะเหน็ ดวงจนั ทรเ์ ปนอยา่ งไร
ปรากฏการณ์นีเรยี กวา่ อะไร

ปรากฏการณ์จนั ทรปุ ราคา เพอื นๆคดิ วา่ ปรากฏการณ์
จนั ทรปุ ราคาและปรากฏการณ์
สรุ ยิ ปุ ราคาแตกตา่ งกนั หรอื ไม่
เพราะเหตใุ ด

จนั ทรปุ ราคา หรอื จนั ทรคราส คนไทยสมยั โบราณ
เรยี กปรากฎการณ์นีวา่ "ราหอู มจนั ทร"์ ปรากฏการณ์
จนั ทรปุ ราคาไมเ่ กดิ ขนึ ทกุ เดอื น เนืองจากระนาบทโี ลก
โคจรรอบดวงอาทติ ยแ์ ละระนาบทดี วงจนั ทรโ์ คจรรอบ
โลกไมใ่ ช่ระนาบเดยี วกนั หากตดั กนั เปนมมุ 5 องศา
ดงั นันจงึ มโี อกาสทจี ะเกดิ จนั ทรปุ ราคาเพยี งปละ
1 - 2 ครงั

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 ปรากฏการณ์ของโลก 6

ปรากฏการณ์จนั ทรปุ ราคา (Lunar Eclipse)
เปนปรากฏการณ์ทเี กดิ จากดวงอาทติ ย์ โลก และดวง
จนั ทร์ โคจรมาเรยี งตวั อยใู่ นแนวระนาบเดยี วกนั ซึง
เปนเหตกุ ารณ์ทเี กดิ เวลากลางคนื ช่วงทดี วงจนั ทร์
เตม็ ดวง (ขนึ 15 คา) เทา่ นัน โดยการเรยี งอยรู่ ะนาบ
เดยี วกนั ปรากฏการณ์นีเกดิ ขนึ เมอื ดวงจนั ทรม์ กี าร
โคจรเขา้ ไปในเงาของโลก

ปรากฏการณ์จนั ทรปุ ราคา

โลกเปนดาวเคราะหไ์ มม่ แี สงสวา่ งในตวั เอง หาก
แตไ่ ดร้ บั แสงจากดวงอาทติ ย์ ดา้ นทหี นั หน้าเขา้ หา

ดวงอาทติ ยเ์ ปนเวลากลางวนั สว่ นดา้ นตรงขา้ มกบั เงาโลก

ดวงอาทติ ยเ์ ปนเวลากลางคนื โลกบงั แสงอาทติ ย์
ทาํ ใหเ้ กดิ เงา 2 ชนิด คอื เงามดื และเงามวั

เงามืด (Umbra) เปนเงาทีมืด เงามัว (Penumbra) เปนเงาที
ทีสดุ เนืองจากโลกบังดวงอาทติ ย์ ไม่มืดสนิท เนืองจากโลกบงั ดวง
จนหมดสนิ หากเราเข้าไปอย่ใู นเขต อาทติ ย์เพียงด้านเดยี ว หากเรา
เงามืด จะไม่สามารถมองเห็นดวง เข้าไปเขตเงามัว เราจะมองเหน็ บาง
อาทิตยไ์ ด้เลย สว่ นของดวงอาทติ ยโ์ ผลพ่ ้นสว่ นโค้ง
ของโลก เงาทีเกิดขนึ จึงไมม่ ดื มาก

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

7 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 ปรากฏการณ์ของโลก 1

ปรากฏการณ์จนั ทรปุ ราคา เกิดขนึ ได้ 3 ลักษณะ ดังนี

1 จนั ทรปุ ราคาเตม็ ดวง (Total Eclipse) จะเกิดขึนเมือดวง
จันทรเ์ คลอื นทผี ่านเงามืดของโลก โดยดวงจันทรท์ ังดวงจะซ้อน
ทบั กับเงามืดพอดี

จนั ทรปุ ราคาบางสว่ น (Partial Eclipse) จะเกดิ ขนึ เมอื

2 ดวงจนั ทรเ์ คลอื นทผี า่ นเงามดื เราจะสามารถเหน็ จนั ทรปุ ราคา
ไดบ้ างสว่ นเนืองจากถกู เงามดื ของโลกบดบงั ไป ดงั นัน ดวง
จนั ทรท์ เี ราเหน็ จงึ มลี กั ษณะเวา้ แหวง่

3 จนั ทรปุ ราคาเงามวั (Penumbra Eclipse) จะเกดิ ขนึ ใน
สว่ นเงามวั เมอื ดวงจนั ทรเ์ คลอื นทผี า่ นเงามวั ของโลก แต่
จนั ทรปุ ราคาลกั ษณะนีเราจะสงั เกตเหน็ การเปลยี นแปลงไดย้ าก

จนั ทรปุ ราคาเตม็ ดวง จนั ทรปุ ราคาบางสว่ น จนั ทรปุ ราคาเงามวั

เพือนๆคิดว่า ขณะเกิดปรากฏการณ์จันทรปุ ราคา คน
บนโลกทุกคนจะเห็นดวงจันทรม์ ืดหรอื ไม่ เพราะเหตุใด

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

9 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 ปรากฏการณ์ของโลก 8

เปนเวลาหลายพนั ปทมี นษุ ยเ์ ฝาแหงนดทู อ้ งฟา
และพยายามทจี ะอธบิ ายปรากฏการณ์ทพี บเหน็ เช่น
มอี ะไรบา้ งทอี ยบู่ นทอ้ งฟา อวกาศคอื อะไร มลี กั ษณะ
อยา่ งไร จะมวี ธิ กี ารคน้ หาคาํ ตอบเหลา่ นีไดอ้ ยา่ งไร
และจะใช้เครอื งมอื อะไรบา้ ง

การศกึ ษาปรากฎการณ์ตา่ งๆ ทเี กดิ จากความสมั พนั ธร์ ะหวา่ งโลก
ดวงจนั ทร์ และดวงอาทติ ยเ์ ปนจดุ เรมิ ตน้ ทสี าํ คญั ของการศกึ ษาทาง
ดาราศาสตร์ มนษุ ยน์ อกจากจะสนใจเรอื งราวทใี กลต้ วั แลว้ ยงั มคี วาม
สนใจสงิ ตา่ งๆ ทไี กลออกไปนอกบรรยากาศของโลกคอื อวกาศอกี ดว้ ย

อวกาศเปนอย่างไรลอง
จนิ ตนาการแล้ววาดภาพและ
ระบายสีอวกาศในความคิดดซู ิ

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

9 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 ปรากฏการณ์ของโลก

แบบฝกหดั ทา้ ยบท 1.1

คาํ ชีแจง ให้นักเรยี นเขยี นแผนภาพแสดงตาํ แหน่งของ ดวงอาทิตย์
โลก และดวงจนั ทร์ เมอื เกิดสรุ ยิ ปุ ราคา และจนั ทรุปราคา

แผนภาพแสดงตาํ แหน่งของดวงอาทติ ย์ โลก และดวงจนั ทร์ เมอื เกดิ สรุ ยิ ปุ ราคา

แผนภาพแสดงตาํ แหน่งของดวงอาทติ ย์ โลก และดวงจนั ทร์ เมอื เกดิ จนั ทรปุ ราคา

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 ปรากฏการณ์ของโลก 10

แบบฝกหดั ทา้ ยบท 1.2

คาํ ชีแจง ใหน้ ักเรยี นสงั เกตภาพปรากฏการณ์ทกี ําหนดใหฝ้ งซ้าย และนําตวั
อกั ษรหน้าภาพมาเตมิ ในช่องว่าง หน้าขอ้ ความฝงขวาให้ถูกต้อง

ก สรุ ยิ ปุ ราคาแบบวงแหวน
ข จนั ทรปุ ราคาแบบเงามวั
ค สรุ ยิ ปุ ราคาแบบเตม็ ดวง
ง จนั ทรปุ ราคาแบบบางสว่ น
จ สรุ ยิ ปุ ราคาแบบบางสว่ น

จนั ทรปุ ราคาแบบเตม็ ดวง

ฉ

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

11 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 ปรากฏการณ์ของโลก

แบบฝกหดั ทา้ ยบท 1.3
คาํ ชีแจง ใหน้ ักเรยี นค้นหาและวงลอ้ มรอบคาํ ทีซ่อนอยู่ ใหถ้ ูกต้อง

สุ ร ย ป น น สุ ริ ยุ ป ร า ค า ม
ริ ง ส ร ะ พ น บ น ล า พ น จั ง
ย จั น ท ร ค ร า ส ร หู ห ป น ล
ค ฑ ว ท รี ย พ บ ล ว อ ธี แ ท ส
ร ก า ร ลู ก ป ด บั ด ม ย์ ห รุ ร
า ก า ค บ้ า น ม า ก จั า ย ป า
ส ส วั ร ดี สุ ริ ย น ร น ค น ร ถ
ส ง ส า ะ พ น บ น ล ท พ นาล
ว ง ส ส ะ พ น บ น ล ร์ พ น ค ง
ง เ ง า มื ด เ ง า มั ว ส บ า พ

แนวนอน แนวตงั

สรุ ยิ ปุ ราคา จนั ทรปุ ราคา
จนั ทรคราส สรุ ยิ คราส
เงามดื เงามวั
ราหอู มจนั ทร์

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 ปรากฏการณ์ของโลก 12

เฉลยแบบฝกหดั ทา้ ยบท 1.1

คาํ ชีแจง ให้นักเรยี นเขียนแผนภาพแสดงตาํ แหน่งของ ดวงอาทิตย์
โลก และดวงจนั ทร์ เมือเกิดสรุ ยิ ุปราคา และจันทรปุ ราคา

แผนภาพแสดงตาํ แหน่งของดวงอาทติ ย์ โลก และดวงจนั ทร์ เมอื เกดิ สรุ ยิ ปุ ราคา

แผนภาพแสดงตาํ แหน่งของดวงอาทติ ย์ โลก และดวงจนั ทร์ เมอื เกดิ จนั ทรปุ ราคา

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

13 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 ปรากฏการณ์ของโลก

เฉลยแบบฝกหดั ทา้ ยบท 1.2

คาํ ชีแจง ใหน้ ักเรยี นสงั เกตภาพปรากฏการณ์ทีกําหนดใหฝ้ งซ้าย และนําตวั
อกั ษรหน้าภาพมาเตมิ ในช่องวา่ ง หน้าข้อความฝงขวาให้ถกู ต้อง

ก ง สรุ ยิ ปุ ราคาแบบวงแหวน
ข ก จนั ทรปุ ราคาแบบเงามวั
ค ค สรุ ยิ ปุ ราคาแบบเตม็ ดวง
ง ข จนั ทรปุ ราคาแบบบางสว่ น
จ จ สรุ ยิ ปุ ราคาแบบบางสว่ น

ฉ จนั ทรปุ ราคาแบบเตม็ ดวง
ฉ

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

14 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 1 ปรากฏการณ์ของโลก 14

เฉลยแบบฝกหดั ทา้ ยบท 1.3

คาํ ชีแจง ให้นักเรยี นค้นหาและวงลอ้ มรอบคําทซี ่อนอยู่ ใหถ้ กู ตอ้ ง

สุ ร ย ป น น สุ ริ ยุ ป ร า ค า ม
ริ ง ส ร ะ พ น บ น ล า พ น จั ง
ย จั น ท ร ค ร า ส ร หู ห ป น ล
ค ฑ ว ท รี ย พ บ ล ว อ ธี แ ท ส
ร ก า ร ลู ก ป ด บั ด ม ย์ ห รุ ร
า ก า ค บ้ า น ม า ก จั า ย ป า
ส ส วั ร ดี สุ ริ ย น ร น ค น ร ถ
ส ง ส า ะ พ น บ น ล ท พ นาล
ว ง ส ส ะ พ น บ น ล ร์ พ น ค ง
ง เ ง า มื ด เ ง า มั ว ส บ า พ

แนวนอน แนวตงั

สรุ ยิ ปุ ราคา จนั ทรปุ ราคา
จนั ทรคราส สรุ ยิ คราส
เงามดื เงามวั
ราหอู มจนั ทร์

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

15 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ

หน่วย เทคโนโลยอี วกาศ
การเรยี นรทู้ ี 2

เทคโนโลยอี วกาศเรมิ จากความตอ้ งการของมนษุ ย์ ในการสาํ รวจ
วตั ถทุ อ้ งฟาโดยใช้ตาเปลา่ กลอ้ งโทรทรรศน์ และไดพ้ ฒั นาไปสกู่ าร
ขนสง่ เพอื สาํ รวจอวกาศดว้ ยจรวดและยานขนสง่ อวกาศ และยงั คง
พฒั นาอยา่ งตอ่ เนือง ปจจบุ นั มกี ารนํา เทคโนโลยอี วกาศบางประเภท
มาประยกุ ตใ์ ช้ ในชีวติ ประจาํ วนั

เทคโนโลยอี วกาศ

วตั ถใุ ช้สาํ รวจ การประยกุ ตใ์ ช้

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ 16

ดาราศาสตร์

ดาราศาสตร์ เปนวชิ าวทิ ยาศาสตรท์ ศี กึ ษาเรอื งดวงดาว
วตั ถทุ อ้ งฟา และอวกาศเปนวชิ าทเี กดิ ขนึ กวา่ 5,000 ปมา
แลว้ นักดาราศาสตรร์ นุ่ แรกๆ เปนชาวอยี ปิ ต์ และชาว
บาบโิ ลเนีย

นักดาราศาสตร์ คอื นักวทิ ยาศาสตรท์ ี
ศกึ ษาเรอื งเกยี วกบั ดวงดาวและวตั ถทุ อ้ งฟา

ศาสตราจารยก์ ิตติคณุ ดร.ระวี ภาวไิ ล
ราชบณั ฑิตสาขาวชิ าดาราศาสตร์ สาํ นักวิทยาศาสตร์
ราชบัณทติ ยสถาน ตังแต่ พ.ศ.2521
เปนนักดาราศาสตรไ์ ทย
ผู้มีชือเสยี งจากการวจิ ัย บทความหนังสอื
ตาํ รา เปนทียอมรบั ทังในประเทศ

นายนิพนธ์ ทรายเพชร
ราชบณั ฑิตสาขาวชิ าดาราศาสตร์ สาํ นักวิทยาศาสตร์
ราชบัณฑิตยสถาน ตังแต่ พ.ศ.2543 อดตี ผู้อาํ นวยการ
ทอ้ งฟาจาํ ลองกรุงเทพ และนายกสมาคมดาราศาสตร์
ไทย ปจจบุ ันเปนผู้เชียวชาญดา้ นดาราศาสตร์ สถาบนั
สง่ เสรมิ การสอนวิทยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

17 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ

กลอ้ งโทรทรรศน์

วัตถุท้องฟาอยูไ่ กลจากโลกมากเราไมส่ ามารถ
มองเห็นได้ จึงสรา้ งกลอ้ งโทรทรรศน์ช่วยในการสงั เกต
เพือให้เหน็ ดวงดาวและวตั ถุท้องฟาตา่ งๆ ได้มากขึน แต่
ก็ยงั ไม่สามารถช่วยตอบปญหาทุกอยา่ งทีตอ้ งการรไู้ ด้
การพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศจงึ ตอ้ งดําเนินตอ่ ไปอยา่ ง
ไม่มีวนั สนิ สดุ

กล้องโทรทรรศน์ กาลิเลโอ
ช่วยในการสังเกต นักดาราศาสตรช์ าวอติ าลพี ัฒนา
ได้อย่างไรศึกษาได้ กลอ้ งโทรทรรศน์หักเหแสงนํามา
จากข้อมูล ดังนี ใช้ด้านดาราศาสตรเ์ ปนคนเเรก

1. กลอ้ งโทรทรศน์หกั เหแสงช่วยใหก้ าลเิ ลโอ
คน้ พบอะไรบ้าง ช่วยกันสบื ค้นดซู ิ

2. สาํ รวจและสงั กต ลกั ษณะและสว่ นประกอบ
ของกลอ้ งโทรทรรศน์หักเหแสงบอกได้ไหมวา่ กลอ้ ง
นีช่วยในการสงั เกตวตั ถุท้องฟาไดอ้ ยา่ งไร

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ 18

เซอรไ์ อแซค นิวตัน กลองโทรทรรศนสะทอ นแสง

เซอรไ์ อแซค นิวตัน นักวทิ ยาศาสตรช์ าวองั กฤษ
เปนผู้ประดิษฐ์กล้องโทรทรรศน์สะทอ้ นแสง

คําถาม

1. กลอ้ งโทรทรรศน์สะทอ้ นแสงแตกต่างจาก
กลอ้ งโทรทรรศน์หักเหแสงอย่างไร
2. สบื คันดูซิวา่ ผลงานอนื ๆ ของเซอรไ์ อแซค
นิวตัน มีอะไรอกี บา้ ง

กลอ้ งโทรทรรศน์ฮบั เบิลเปน
กลอ้ งโทรทรรศน์สะทอ้ นแสงขนาดใหญ่
ทีสง่ ออกไปโคจรรอบโลกเพือปองกันการ

รบกวนของแสงทีสะทอ้ น
จากชันบรรยากาศของโลก ทาํ ใหบ้ ันทึก
ภาพอวกาศและสง่ มายงั โลกได้ชัดเจนขนึ

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

19 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ

ดวงดาวนอกจากให้พลงั งานแสงซึงเรามองเหน็
แลว้ ยงั ใหพ้ ลงั งานอนื ๆซึงเรามองไม่เห็น เช่น คลนื วิทยุ
คลนื อนิ ฟราเรด รงั สอี ลั ตราไวโอเลต รงั สเี อกซ์ และรงั สี
แกมมา

ออ๋ อย่างนีนีเอง นักวิทยาศาสตรจ์ ึงได้
พัฒนากล้องโทรทรรศน์ทีสามารถรบั
พลังงานอนื ๆ นอกจากแสงด้วย

กล้องโทรทรรศน์วทิ ยุ รบั คลนื วิทยจุ ากดวงดาว
จานขนาดใหญ่ แลว้ นําไปแปรสญั ญาณ ทําใหพ้ บ
ข้อมูลเกียวกับวัตถุท้องฟามากขึน

กลอ้ งจนั ทรา รบั รงั สเี อกซ์จากดวงดาวแลว้ นําไป
แปรสญั ญาณ เพอื ศกึ ษาขอ้ มลู จากดางตา่ งๆ

นักวทิ ยาศาสตรจ์ ะพฒั นากลอ้ งโทรทรรศน์
แบบอนื ๆไดอ้ กี หรอื ไมล่ องช่วยกนั สบื คน้ ดแู ละ
นํามาจดั แสดงใหเ้ พอื นๆชมกนั ไหม

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ 20

ยานอวกาศ

ยานอวกาศคะ่

การสง่ ยานสอู่ วกาศโดยมมี นษุ ย์กบกบั มนษุ ยไ์ ป
ด้วย กําลงั ถูกนํามาทบทวน โดยเปนเรอื งทยี ังไม่มขี อ้
ยุติ การระเบดิ ของยายเเชลเลนเจอรใ์ นป พ.ศ.2529
เเละยานโคลมั เบยี พ.ศ.2546 ซึงมนษุ ย์อวกาศในยาน
เสยี ชีวติ ทงั หมด ยังคงตอกยาใหร้ สู้ กึ ถงึ อนั ตรายใน
การสง่ มนษุ ย์ออกสอู่ วกาศมากยงิ ขึนแตป่ ระโยชน์
จากการสาํ รวจอวกาศโดยยานอวกาศทมี มี นษุ ยอ์ อก
ไปดวั ยก็มีมากมายมหาศาล จนทาํ ให้เกิดความรสู้ กึ
คมุ้ คา่ กับการเสยี งอนั ตราย

นักเรยี นคดิ วา่ การออกไปสาํ รวจอวกาศโดย
ยานอวกาศทมี มี นุษยก์ บั ไมม่ มี นุษยอ์ ยา่ งไหน

จะดกี วา่ กนั โตว้ าทกี นั ไหม ???

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

21 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ
การพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศ ทาํ ให้เกดิ การพัฒนา

เทคโนโลยีในด้านอนื ๆ เช่นการสาํ รวจทรพั ยากรธรรมชาติ
การสอื สาร การสาํ รวจสภาพอากาศด้านอนื ๆ อกี มากมาย
การศึกษาด้านอวกาศจึงเจรญิ รุดหน้าต่อไปเพอื ยงั
ประโยชน์แก่มนษุ ย์ทไี ม่มีสนิ สดุ

ประเทศไทยมีการนําเทคโนโลยอี วกาศมา
ใช้ประโยชน์ในด้านใดบา้ ง ลองสบื ค้นดซู ิ

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ 22

เทคโนโลยอี วกาศมีการพัฒนาอย่างรวดเรว็ และตอ่ เนือง นับจาก จรวด
ดาวเทียม ยานอวกาศ ห้องทดลองลอยฟา ยานขนสง่ อวกาศ สถานีอวกาศ
กลอ้ งโทรทรรศน์อวกาศ ทาํ ใหค้ วามรูเ้ กียวกับดวงดาวตา่ งๆ ทังในระบบสรุ ยิ ะ
และนอกระบบสรุ ยิ ะเพิมขึนอย่างมากมาย

ปจจัยหนึงทสี นับสนนุ ใหก้ ารพัฒนาเทคโนโลยอี วกาศกา้ วหน้าอย่างไม่
หยดุ ยัง คอื คอมพิวเตอร์

ห้องควบคุมการสง่ ดาวเทียม

สบื ค้นเรอื งราวความก้าวหน้าของมนษุ ยช์ าตใิ น
การพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศหาภาพประกอบ

หรอื วาดภาพแลว้ นํามาจดั นิทรรศการใน
ห้องเรยี น

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

23 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ

ประโยชน์ของเทคโนโลยีอวกาศ

การใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยอี วกาศมมี ากมาย เช่น
การใช้ดาวเทยี มเพอื การสอื สาร การพยากรณ์อากาศ
หรอื การสาํ รวจทรพั ยากรธรรมชาติ การใช้อปุ กรณ์วดั
ชีพจร และการเตน้ ของหวั ใจ หมวกนิรภยั ชุดกฬี า

การใช้ประโยชน์จากดาวเทยี ม

1 ดาวเทยี มสอื สาร ดาวเทียมสือสาร คอื ดาวเทียมทีใช้เพือการสอื สาร
โทรคมนาคม ทังในประเทศและระหว่างประเทศ
ดาวเทยี มสอื สาร ประเทศไทยใช้ระบบสอื สารผา่ นดาวเทียมอนิ เทลแซท
(Intelsat) และดาวเทียมปาลาปา (Palapa) ของ
ประเทศอนิ โดนีเซีย โดยใช้สถานีดาวเทยี มภาคพืนแหง่
แรกของประเทศไทยที อาํ เภอศรรี าชา จังหวัดชลบรุ ี ซึง
ยังคงใช้งานมาจนถึงปจจุบัน เพอื ใหบ้ รกิ ารโทรศัพท์
ระหว่างประเทศ การถ่ายทอดสญั ญาณโทรทัศน์
เปนต้น

ทําความเข้าใจมากขึนกับ ดาวเทียมมอลนิยา (Molniya) ดาวเทียมไทยคม (Thaicom)
วิดีโอเรอื งประโยชน์ของ
หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6
เทคโนโลยีอวกาศ

หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ 24

การใช้ประโยชน์จากดาวเทยี ม

2 ดาวเทยี มอตุ นุ ิยมวทิ ยา ดาวเทยี มอตุ นุ ิยมวทิ ยาเปนดาวเทยี มทมี ี
อปุ กรณ์ถา่ ยภาพเมฆ และเกบ็ ขอ้ มลู ของ
ดาวเทยี มอตุ นุ ิยมวทิ ยา บรรยากาศในระดบั สงู ทาํ ใหไ้ ดข้ อ้ มลู สาํ คญั ใน
การพยากรณ์อากาศไดอ้ ยา่ งถกู ตอ้ ง รวดเรว็
รวมทงั เฝาสงั เกตการณ์การกอ่ ตวั และการ
เคลอื นตวั ของพายทุ เี กดิ ขนึ บนโลก เปนขอ้ มลู ที
สาํ คญั มากในการพยากรณ์อากาศ

ดาวเทยี ม GMS-3 ดาวเทยี มโนอา (NOAA)
3 ดาวเทยี มสงั เกตการณ์ดาราศาสตร์

ดาวเทยี มสงั เกตการณ์ดาราศาสตร์ ดาวเทยี มสงั เกตการณ์ดาราศาสตร์
เปนดาวเทยี มทมี กี ลอ้ งโทรทรรศน์ และอปุ กรณ์
ดาราศาสตรส์ าํ หรบั ศกึ ษาวตั ถทุ อ้ งฟา มปี ระเภทที
โคจรอยรู่ อบโลก ประเภททโี คจรผา่ นไปใกลด้ าว
เคราะห์ หรอื ลงสาํ รวจดาวเคราะห์ เช่น ยาน
อวกาศวอยเอเจอร์ ทคี น้ พบภเู ขาไฟหลายแหง่ ที
กาํ ลงั คกุ รนุ่ อยบู่ นดวงจนั ทรไ์ อโอ คน้ พบสภาพทาง
ธรณีของดวงจนั ทรแ์ กนีมดี คลั ลสิ โต ยโู รปา คน้ พบ
ดวงจนั ทรใ์ หม่ 3 ดวงของดาวพฤหสั บดี เปนตน้

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

25 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ

4ดาวเทยี มสาํ รวจทรพั ยากร

ดาวเทยี มธอี อส (Theos) ดาวเทยี มสาํ รวจทรพั ยากร เปนดาวเทยี มทมี อี ปุ กรณ์
สาํ รวจแหลง่ ทรพั ยากรทสี าํ คญั ใช้สาํ หรบั เฝาสงั เกต
สภาวะแวดลอ้ มทเี กดิ บนโลก ตดิ ตามอทุ กภยั และความ
แหง้ แลง้ ทเี กดิ ขนึ เช่น ดาวเทยี มธอี อส (Theos) มอี กี ชือ
คอื ดาวเทยี มไทยโชต เปนดาวเทยี มสาํ รวจทรพั ยากร
ดวงแรกของประเทศไทย สง่ ผลใหค้ นไทยมโี อกาสนํา
ขอ้ มลู ไปใช้ประโยชน์ดา้ นตา่ งๆ เช่น การทาํ แผน่ ที
การเกษตร การใช้ทดี นิ ปาไม้ สภาพแวดลอ้ ม อทุ กภยั
เปนตน้ นอกจากนี ยงั มดี าวเทยี มแลนดแ์ ซท (Landsat)
ดาวเทยี ม SPOT ดาวเทยี ม MOS-1 เปนตน้

5 กลอ้ งโทรทรรศน์อวกาศฮบั เบลิ

กลอ้ งโทรทรรศน์อวกาศฮบั เบลิ ช่วยในการ กลอ้ งโทรทรรศน์อวกาศฮบั เบลิ
เฝาตดิ ตามสงั เกตวตั ถทุ อ้ งฟา ไดอ้ ยา่ งชัดเจนและ
ตอ่ เนือง กลอ้ งฮบั เบลิ เปนกลอ้ งชนิดสะทอ้ นแสง
ควบคมุ อปุ กรณ์การทาํ งานไดจ้ ากศนู ยค์ วบคมุ บน
พนื โลก ภาพถา่ ยจากกลอ้ งจะไดร้ บั การศกึ ษา
วเิ คราะหโ์ ดยสถาบนั วทิ ยาศาสตรก์ ลอ้ งโทรทรรศน์
อวกาศ เพอื ใช้เปนขอ้ มลู ดา้ นดาราศาสตร์ ช่วยให้
เกดิ ความเขา้ ใจถงึ สว่ นประกอบในระบบสรุ ยิ ะ การ
กาํ เนิดของดาวฤกษ์ โครงสรา้ งและการ
เปลยี นแปลงของกาแลก็ ซี

เพือนๆลองยกตัวอย่างประโยชน์จาก
เทคโนโลยีอวกาศมาคนละ 1 ตัวอย่าง

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ 26

แบบฝกหัดท้ายบท 2.1
คําชีแจง : ใหน้ ักเรยี นโยงเสน้ จับคูภ่ าพกบั คาํ ทกี าํ หนดให้

1 ก. จรวด

2 ข. ยานอวกาศ
3 ค. ดาวเทยี ม

4 ฆ. กลอ้ งโทรทรรศน์

5 ง. สถานีอวกาศ

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

27 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ

แบบฝกหัดท้ายบท 2.2
คําชีแจง : ให้นักเรยี นเตมิ คาํ ตอบลงในช่องว่างใหถ้ ูกตอ้ ง โดยบอกหน้าที
หรอื ประโยชน์ของอปุ กรณ์เทคโนโยอี ยา่ งน้อย 1 อยา่ งจากภาพทกี าํ หนดให้

จรวด ดาวเทียมสอื สาร

คอมพิวเตอร์ ยานอวกาศ

กลอ้ งโทรทรรศน์อวกาศฮบั เบิล ดาวเทียมอตุ ุนิยมวิทยา

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ 28

เฉลย แบบฝกหัดท้ายบท 2.1
คําชีแจง : ใหน้ ักเรยี นโยงเสน้ จบั คู่ภาพกับคําทกี าํ หนดให้

1 ก. จรวด

2 ข. ยานอวกาศ
3 ค. ดาวเทยี ม

4 ฆ. กลอ้ งโทรทรรศน์

5 ง. สถานีอวกาศ

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

29 หน่วยการเรยี นรทู้ ี 2 เทคโนโลยอี วกาศ

เฉลย แบบฝกหัดท้ายบท 2.2
คําชีแจง : ให้นักเรยี นเตมิ คาํ ตอบลงในช่องว่างให้ถกู ต้อง โดยบอกหน้าทีหรอื
ประโยชน์ของอปุ กรณ์เทคโนโยีอยา่ งน้อย 1 อย่างจากภาพทกี าํ หนดให้

จรวด ดาวเทียมสอื สาร

ทาํ ใหก้ ารสง่ ดาวเทยี มหรอื ยานสาํ รวจ ช่วยใหก้ ารตดิ ตอ่ สอื สารตา่ ง ๆ
ทะยานพน้ เขตแรงดงึ ดดู ของโล วทิ ยโุ ทรทศั น์การสง่ ขา่ วสาร

คอมพิวเตอร์ ยานอวกาศ

ช่วยเกบ็ และประมวลผลขอ้ มลู ใน เพอื ใช้สง่ ดาวเทยี มหรอื ยานอวกาศ
งานวจิ ยั และการทดลองตา่ ง ๆ แทนการใช้จรวด

กลอ้ งโทรทรรศน์อวกาศฮบั เบิล ดาวเทียมอตุ ุนิยมวิทยา

สามารถสงั เกตการณ์คลนื อลั ตราไวโอเลต สามารถใช้สงั เกตพนื ทบี นพนื ผวิ โลก
ไดโ้ ดยไมถ่ กู รบกวนจากชันโอโซนบนโลก ไดห้ ลายบรเิ วณ

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

30

แบบทดสอบทา้ ยบทเรยี น
เรอื ง ปรากฏการณ์ของโลก

และเทคโนโลยอี วกาศ

31

แบบทดสอบที 1
เรอื ง ปรากฏการณ์ของโลกและเทคโนโลยอี วกาศ

คาํ ชีแจง : ใหน้ ักเรยี นทาํ เครอื งหมายถกู ในหน้าขอ้ ความทถี กู และทาํ เครอื งหมาย
ผดิ ในหน้าขอ้ ความทผี ดิ

...............1. จันทรุปราคา หรอื จนั ทรคราส คนไทยสมยั โบราณเรยี กปรากฎ
การณ์นีว่า "ราหอู มจันทร"์
...............2. พระบาทสมเด็จพระจอมเกลา้ เจ้าอยู่หวั ทรงคํานวณการเกดิ
จนั ทรุปราคาเต็มดวง
...............3. กลอ้ งโทรทรรศน์อวกาศฮบั เบลิ ช่วยในการเฝาติดตามสงั เกตวัตถุ
ทอ้ งฟา
...............4. ดาวเทียมไทยโชต เปนดาวเทียมสาํ รวจทรพั ยากรดวงแรกของ
ประเทศสงิ คโปร์
...............5. จนั ทรุปราคาเตม็ ดวง (Total Eclipse) จะเกดิ ขนึ เมอื ดวงจนั ทร์
เคลอื นทีผ่านเงามืดของโลก โดยดวงจนั ทรท์ งั ดวงจะซ้อนทับกับเงามดื พอดี
...............6. สรุ ยิ ุปราคาเต็มดวง(Total Eclipse) เกิดจากวงโคจรของ ดวง
จนั ทรเ์ ปนรูปวงกลม บางครงั ดวงจนั ทรอ์ ยูห่ า่ งจากโลกมาก จนเงามืดของ
ดวงจนั ทรท์ อดยาวไมถ่ ึงผิวโลก
...............7. ปรากฏการณ์สรุ ยิ ุปราคา (Solar Eclipse) หรอื สรุ ยิ คราส เปน
ปรากฏการณ์ธรรมชาติ เกิดในเวลากลางวัน เมอื ดวงอาทติ ย์ โลก และดวง
จนั ทร์
...............8. ปรากฏการณ์จนั ทรปุ ราคา (Lunar Eclipse) เปนปรากฏการณ์ที
เกิดจากดวงอาทติ ย์ โลก และดวงจนั ทร์ โคจรมาเรยี งตวั อยูใ่ นแนวระนาบ
เดียวกัน
...............9. เซอรไ์ อแซค นิวตัน นักวทิ ยาศาสตรช์ าวองั กฤษ
เปนผู้ประดษิ ฐ์กลอ้ งโทรทรรศน์แบบหักเหแสง
...............10. ปจจยั หนึงทีสนับสนนุ ให้การพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศก้าวหน้า
อย่างไม่หยุดยงั คอื คอมพวิ เตอร์

32

แบบทดสอบที 2
เรอื ง ปรากฏการณ์ของโลกและเทคโนโลยอี วกาศ

คําชีแจง : ให้นักเรยี นเลอื กตัวเลอื กทีถูกทีสดุ แลว้ ทาํ เครอื งหมายลงบน ตวั เลอื ก ก ข ค ง

1. การเกิดสุริยุปราคาครังใดทีมีความสาํ คัญ ทีสุดในประวัติศาสตร์
ของไทย

ก.การเกิดสุริยุปราคาบางส่วน ในสมัย สมเด็จพระนารายณ์มหาราช
ข.การเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงใน พ.ศ. 2498
ค.การเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงใน พ.ศ. 2538
ง.การเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงทีหว้ากอ

2. จากข้อ 1. เปนเพราะเหตุใด การเกิดสุริยุปราคาในครังนัน
จึงมีความสาํ คัญทีสุดในประวัติศาสตร์ไทย

ก.เพราะสมเด็จพระนารายณ์เสด็จทอดพระเนตรสุริยุปราคาร่วมกับ
บาทหลวงเยซูอิต ชาวฝรังเศส

ข.เพราะเปนครังแรกทีเห็นสุริยุปราคา เต็มดวงทีกรุงเทพฯ
ค.เพราะพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า เจ้าอยู่หัวทรงคาํ นวณการ

เกิดสุริยุปราคาในครังนันไว้ล่วงหน้าถึง 2 ป
ง.เพราะเปนครังแรกทีคนไทยจาํ นวนมาก สนใจการเกิดสุริยุปราคา

ในฐานะทีเปนปรากฏการณ์ธรรมชาติอย่างหนึง

3. การเกิดจันทรุปราคาขึนอยู่กับสิงใด
ก.ความแรงของลมสุริยะ
ข.ความแปรปรวนของกลุ่มก๊าซในอวกาศ
ค.ตาํ แหน่งของดาวเคราะห์ในระบบสุริยะ
ง.ตาํ แหน่งของดวงอาทิตย์ โลก และดวงจันทร์

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

33

4. ข้อใดถูกต้องเกียวกับจันทรุปราคา
ก.เกิดได้ทังกลางวันและกลางคืน
ข.เกิดจากดวงอาทิตย์ โลก และดวงจันทร์โคจรมาอยู่ในแนวเดียวกัน
โดยโลกอยู่ตรงกลาง
ค.เกิดจากเงาของโลกทอดไปบังดวงจันทร์
ง.ถูกทังข้อ ข. และ ค.

5. จันทรุปราคาเต็มดวงจะเกิดในวันใด
ก.วันขึน 8 คา
ข.วันแรม 8 คา
ค.วันขึน 15 คา
ง.วันแรม 15 คา

6. ข้อใดแสดงตาํ แหน่งของดวงดาวได้ถูกต้องใน
การเกิดสุริยุปราคา

ก. ดวงอาทิตย์ – ดวงจันทร์ – โลก
ข. ดวงจันทร์ – ดวงอาทิตย์ –โลก
ค. ดวงอาทิตย์ – โลก – ดวงจันทร์
ง.โลก – ดวงอาทิตย์ – ดวงจันทร์

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

34

7. การดูสุริยุปราคาให้ปลอดภัย ควรใช้อุปกรณ์ในข้อใด
ก. ฟลม์ ถ่ายรูปทใี ช้แลว้
ข. แวน่ กันแดด
ค. กระจกรมควัน
ง. แวน่ ตาสรุ ยิ ะ

8. ขณะเกิดสุรยิ ปุ ราคา ถ้าคนบนโลกอยใู่ นตาํ แหน่งของ เงามดื
จะมองเห็นสุรยิ ปุ ราคาแบบใด
ก. สรุ ยิ ุปราคาบางสว่ น
ข. สรุ ยิ ุปราคาวงแหวน
ค. สรุ ยิ ปุ ราคาเต็มดวง
ง. สามารถเหน็ ไดท้ ุกรูปแบบ

9. ใครประดิษฐ์กลอ้ งโทรทรรศน์เปนคนแรก
ก. กาลเิ ลโอ
ข. ไอน์สไตน์
ค. เมนเดล
ง. ไอแซค นิวตัน

10. คนไทยในสมัยก่อนเรยี กปรากฏการณ์จนั ทรปุ ราคาวา่ อะไร
ก. ราหอู มจันทร์
ข. กบกินเดือน
ค. ถูกทัง 1. และ 2.
ง. ไม่มีข้อถูก

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

3295

11. สุรยิ ปุ ราคาเตม็ ดวงครงั ล่าสุดซึงเกิดขนึ ทปี ระเทศไทย
คือสุรยิ ุปราคาเตม็ ดวงเมอื วนั ทีเท่าไหร่

ก. 24 กรกฏาคา พ.ศ. 2538
ข. 24 สงิ หาคม พ.ศ. 2538
ค. 24 กันยายน พ.ศ. 2538
ง. 24 ตลุ าคม พ.ศ. 2538

12. ข้อใดเปนสาเหตุสําคัญทีทําใหม้ นุษย์อยใู่ นอวกาศไม่ได้
ก. ไม่มียารกั ษาโรค
ข. ไม่มีเครอื งอาํ นวยความสะควก
ค. ไม่มีทีอยู่อาศยั
ง. ไม่มีอากาศ

ข้อที 13. ยานอวกาศทีส่งไปลงบนดวงจนั ทรเ์ ปนลําแรก มชี ือว่าอะไร
ก. มารเิ นอร์
ข. อะพอลโล
ค. แลนด์แซ็ต
ง. สปุตนิก

14.พาหนะในข้อใดจดั เปนยานขนส่งอวกาศ
ก. เจมินี
ข. อะพอลโล
ค. เมอรค์ ิวรี
ง. โคลมั เบยี

15. ประเทศใดส่งดาวเทียมโคจรรอบโลกไดส้ ําเรจ็ เปนประเทศแรก
ก. องั กฤษ
ข. จีน
ค. อเมรกิ า
ง. รสั เซีย

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

36

16. ประเทศใดเปนประเทศแรกทีสง่ คนไปลงบนดวงจันทร์ ได้สําเรจ็
ก. องั กฤษ
ข. ฝรงั เศส
ค. อเมรกิ า
ง. รสั เซีย

17. ข้อใดเปนภารกิจของสถานีอวกาศ
ก. ใช้ในการสอื สารระหวา่ งโลกกับอวกาศ
ข. สาํ รวจอณุ หภูมิของโลก
ด. สาํ รวจขอ้ มูลในการจดั ทาํ แผนที
ง. ศึกษาการดาํ รงชีวติ ของมนษุ ย์ในอวกาศ

18. การส่งข้อมูลจากคาวเทยี มมายงั โลก ส่งมาในรปู แบบใด
ก. คลนื ความรอ้ น
ข. คลนื ความถีสงู
ค. คลนื แสง
ง. คลนื วทิ ยุ

19. ประเทศไทยมีการนําเทคโน โลยีอวกาศมาใช้ประโยชน์ในด้านใด
ก. ใช้ในการเลน่ กีพา
ข. ทําแผนทีทางทะเล
ค. สาํ รวจแหลง่ แร่
ง. ถูกทงั ข. และ ก.

20. เหตกุ ารณ์ใดถือเปนก้าวสําคัญของมนุษยชาติในการสาํ รวจอวกาศ
ก. สหรฐั อเมรกิ าสง่ ขานอวกาศมารส์ พาธไฟน์เคอร์ สาํ รวจดาวองั การ
ข. นีล อารม์ สตรอง ลงเหยยี บบนควงจันทร์
ค. พีน้องตระกูลไรท์ประดิษฐเ์ ครอื งบิน
ง. องคก์ ารนาชาสง่ ขานอวกาศโซโห สาํ รวจดวงอาทิตย์

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

37

เฉลยแบบทดสอบที 1
เรอื ง ปรากฏการณ์ของโลกและเทคโนโลยอี วกาศ

...............1. จันทรุปราคา หรอื จนั ทรคราส คนไทยสมยั โบราณเรยี กปรากฎ
การณ์นีว่า "ราหอู มจันทร"์
...............2. พระบาทสมเด็จพระจอมเกลา้ เจา้ อยูห่ วั ทรงคาํ นวณการเกิด
จนั ทรุปราคาเตม็ ดวง(สรุ ยิ ปุ ราคา)
...............3. กลอ้ งโทรทรรศน์อวกาศฮบั เบิล ช่วยในการเฝาติดตามสงั เกต
วตั ถุทอ้ งฟา
...............4. ดาวเทยี มไทยโชต เปนดาวเทยี มสาํ รวจทรพั ยากรดวงแรกของ
ประเทศสงิ คโปร(์ ประเทศไทย)
...............5. จันทรุปราคาเตม็ ดวง (Total Eclipse) จะเกิดขึนเมือดวงจันทร์
เคลอื นทผี ่านเงามืดของโลกโดยดวงจนั ทรท์ ังดวงจะซ้อนทับกบั เงามดื พอดี
...............6. สรุ ยิ ปุ ราคาเตม็ ดวง(Total Eclipse) เกิดจากวงโคจรของ ดวง
จนั ทรเ์ ปนรูปวงกลม บางครงั ดวงจันทรอ์ ยู่ห่างจากโลกมาก จนเงามดื ของ
ดวงจนั ทรท์ อดยาวไม่ถึงผิวโลก
...............7. ปรากฏการณ์สรุ ยิ ุปราคา (Solar Eclipse) หรอื สรุ ยิ คราส เปน
ปรากฏการณ์ธรรมชาติ เกิดในเวลากลางวนั เมือดวงอาทติ ย์ โลก และดวง
จันทร(์ ดวงอาทติ ย์ ดวงจนั ทร์ และโลก)
...............8. ปรากฏการณ์จันทรุปราคา (Lunar Eclipse) เปนปรากฏการณ์
ทีเกิดจากดวงอาทติ ย์ โลก และดวงจนั ทร์ โคจรมาเรยี งตวั อยูใ่ นแนวระนาบ
เดียวกัน
...............9. เซอรไ์ อแซค นิวตนั นักวิทยาศาสตรช์ าวองั กฤษเปนผปู้ ระดษิ ฐ์
กลอ้ งโทรทรรศน์แบบหักเหแสง(แบบสะทอ้ นแสง)
...............10. ปจจยั หนึงทีสนับสนนุ ใหก้ ารพฒั นาเทคโนโลยีอวกาศก้าวหน้า
อยา่ งไม่หยดุ ยงั คือ คอมพิวเตอร์

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

38

เฉลยแบบทดสอบที 2

เรอื ง ปรากฏการณ์ของโลกและเทคโนโลยอี วกาศ

1. ตอบ ง.การเกิดสุริยุปราคาเต็มดวงทีหว้ากอ
2. ตอบ ค.เพราะพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้า เจ้าอยู่หัวทรง
คํานวณการเกิดสุริยุปราคาในครังนันไว้ล่วงหน้าถึง 2 ป
3. ตอบ ง.ตาํ แหน่งของดวงอาทิตย์ โลก และดวงจันทร์
4. ตอบ ง.ถูกทังข้อ ข. และ ค.
5. ตอบ ค.วันขึน 15 คา
6. ตอบ ก. ดวงอาทิตย์ – ดวงจันทร์ – โลก
7. ตอบ ง. แว่นตาสุริยะ
8. ตอบ ค. สุริยุปราคาเต็มดวง
9. ตอบ ก. กาลิเลโอ
10. ตอบ ค. ถูกทัง 1. และ 2.
11. ตอบ ง. 24 ตุลาคม พ.ศ. 2538
12. ตอบ ง. ไม่มีอากาศ
13. ตอบ ข. อะพอลโล
14. ตอบ ง. โคลัมเบีย
15. ตอบ ง. รัสเซีย
16. ตอบ ค. อเมริกา
17. ตอบ ง. ศึกษาการดาํ รงชีวิตของมนุษย์ในอวกาศ
18. ตอบ ง. คลืนวิทยุ
19. ตอบ ง. ถูกทัง ข. และ ก.
20.ตอบ ข. นีล อาร์มสตรอง ลงเหยียบบนควงจันทร์

หนังสอื วทิ ยาศาสตร์ ป.6

บรรณานุกรม

ปตุพร พิมพาเพชร. การใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยีอวกาศ
[ออนไลน์].2564, แหลง่ ทีมา: https://www.trueplookpanya.com/
learning/detail/34150-00[23 สงิ หาคม 2564]

ทรูปลกู ปญญา. แบบฝกหดั วิชาวิทยาศาสตรป์ . 6 เรอื งสรุ ยิ ุปราคา
จนั ทรุปราคา[ออนไลน์]. แหลง่ ทีมา :
https://www.trueplookpanya.com/
examination2/examPreview?id=6278 [23 สงิ หาคม 2564]

ศูนยก์ ารเรยี นรูว้ ทิ ยาศาสตรโ์ ลกและดาราศาสตร.์ ปรากฏการณ์ทาง
ดาราศาสตร[์ ออนไลน์]. 2564, แหลง่ ทีมา:http://www.lesa.biz/
astronomy/astro-events[23 สงิ หาคม 2564]

สถาบนั สง่ เสรมิ การสอนวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยกี ระทรวงศกึ ษาธกิ าร
(สสวท.)(2551).วิทยาศาสตร์ ชันประถมศกึ ษาปที 6. พิมพค์ รงั ที 1.
กรุงเทพฯ :โรงพิมพ์ สกสค.ลาดพรา้ ว.

ภาพประกอบเกีวกับอวกาศ จาก https://www.pngegg.com.
(23 สงิ หาคม 2564)

ภาพตดั ปะของดาวเสาร์ PNG ออกแบบโดย bonezboyz จาก
https://th.pngtree.com"> Pngtree.com. 23 สงิ หาคม 2564

รูปภาพการต์ ูนตกแต่ง. https://www.pinterest.com/freepik.
[23 สงิ หาคม 2564]

Plook Teacher. วทิ ยาศาสตร์ ป.6 เทอม 2 [ออนไลน์]. 2563,
แหลง่ ทมี า:https://www.trueplookpanya.com/blog/
content/81165/-teamat-[15 พฤษภาคม]

ปรากฏการณ์โลก...เมือโลกและดวงจันทร์ โคจรมาอยู่ในแนวเสน้ ตรง เดียวกันกบั
ดวงอาทิตย์ ดวงจันทรบ์ งั ดวงอาทติ ย์ เงาของดวงจันทร์ ทอดมายงั โลก ผูส้ งั เกตที
อยู่บรเิ วณเงาจะมองเห็น ดวงอาทติ ยม์ ดื ไป เกิดปรากฏการณ์สรุ ยิ ุปราคา หากดวง
จันทรแ์ ละโลกโคจรมาอยใู่ นแนวเสน้ ตรง เดียวกันกบั ดวงอาทิตย์ แลว้ ดวงจันทร์
เคลอื นที ผ่านเงาของโลก จะมองเหน็ ดวงจันทรม์ ืดไป เกดิ ปรากฏการณ์
จันทรุปราคา และ ปจจบุ ันมีการนํา เทคโนโลยอี วกาศบางประเภทมาประยุกตใ์ ช้ ใน
ชีวติ ประจําวัน