nota sej perkembangan bm

STPM SEMESTER 1
BAHASA MELAYU

Kertas 1
910/1

DISEDIAKAN OLEH : NURISFARINI BINTI SULONG

BENTUK PENILAIAN

BAHAGIAN JUMLAH SOALAN JUMLAH MARKAH

Soalan Objektif 20 20

Pemikiran Kritis Dan 3-5 30
Analitis

Penulisan Esei Tidak 3 50
Berformat

JUMLAH MARKAH 100

SUBTOPIK SEM 1

1. SEJARAH PERKEMBANGAN BAHASA
MELAYU

1.1 ASAL USUL B. MELAYU
1.2 BAHASA MELAYU KUNO
1.3 BAHASA MELAYU KLASIK
1.4 BAHASA MELAYU MODEN
1.5 UNSUR ASING DALAM BAHASA MELAYU

SUBTOPIK SEM 1

2. BIDANG FONOLOGI
2.1 KONSEP PENTING DALAM KAJIAN FONETIK
2.2 PENGGOLONGAN & PENGHASILAN BUNYI BAHASA
2.2.1 BUNYI VOKAL
2.2.2 BUNYI KONSONAN
2.2.3 DIFTONG
2.2.4 TRANSKRIPSI FONETIK
2.3 STRUKTUR SUKU KATA BAHASA MELAYU
2.4 SISTEM EJAAN RUMI BAHASA MELAYU
2.4.1 POLA KESELARASAN VOKAL
2.4.2 TANDA BACA

1.1 ASAL USUL B. MELAYU

1.1.1 Konsep Melayu

(a)Definisi Awal Istilah Melayu
(b)Definisi Dari Segi Etimologi
(c)Definisi Dari Berdasarkan Bangsa

1.1.2 Salasilah Bahasa Melayu

KONSEP
MELAYU

DEFINISI AWAL ISTILAH MELAYU

Umum mengetahui bahawa Orang Melayu
penutur asli bahasa Melayu

Penutur asli bahasa Melayu Austronesia
berasal dari kelompok manusia

Mereka yang berasal dari Yunan Melayu Proto
bergerak dalam dua pergerakan (sejak 2500 sblm Masihi

Melayu Deutro
(sejak 1500 sblm Masihi

HARRY JUDGES Kerajaan Melayu Champa telah wujud sejak
Buku abad ke-2 Masihi

Oxford Illustrated Disebabkan tunggak kerajaan tersebut
Encyclopedia. bangsa Melayu Champa, maka bahasanya

Buktinya ialah bahasa Melayu

Buktinya, batu bersurat 4 Masihi ditemukan di Dong
Yen Chau, Vietnam Selatan yang menggunakan
perkataan Melayu :
yan – yang
saribu – seribu
naraka – neraka
uran – orang
tijuh – tujuh

M. PTOLEMY Maleu - kolon
(berasal drpd perkataan Sankrit “malayakom”
Buku Geographike
Sintaxis “malaikurram”

KITAB HINDU PURBA Malaya dvipa Merujuk kpd Pulau
Purana Sumatera (Sir Ronald

Bradell)

Merujuk kpd gunung di
Semenanjung Tanah
Melayu

TULISAN CHINA Mo – lo – yeu
Dinasti Tang
Terdapat utusan daripada kerajaan Mo-Lo-Yeu
KESUSASTERAAN telah mengirimkan utusan ke negara China untuk
CHINA
mempersembahkan hasil bumi.
Pengembara China
K’un – lun
- Bahasa yang dituturkan oleh penduudk
nusantarayang merujuk bahasa Melayu Kuno.

CATATAN I-TSING Mo – lo – yeu Kerajaan Sriwijaya di Palembang
Seorang Rahib - Merujuk 2 buah Kerajaan Melayu di Sg Batang
Buddha
kerajaan

PATUNG Pada balakang patung
Padang Rocore tertulis perkataan
“Melayu”

DEFINISI DARI SEGI ETIMOLOGI

ETIMOLOGI Cabang ilmu bahasa mengenasi asal usul
perkataan dan perubahan pada bentuk serta

makna.

ZUBER USMAN Perkataan Melayu berasal daripada Himalaya yg
bermaksud tempat asal org Melayu dan ditukar

menjadi Melayu.

Bahasa Sankrit :
Hima – salji

Alaya - tempat

Dalam bahasa Jawa Perkataan Melayu membawa maksud
Kuno “mengembara” atau “pergi ke mana-mana sahaja”.

Dikatakan juga berasal Tindakan org Melayu berpindah dari Yunan ke
daripada perkataan Nusantara
“Malayapura”
Bermakna Kota Melayu atau Kerajaan Melayu
PAMALAYU pada batu bersurat Bukit Gombak Satu, Sumatera

Barat.

Bermakna ekspedisi Melayu, iaitu penyerangan
atau penguasaan terhadap Negeri Melayu.

VAN DER TUUK Perkataan Melayu bererti menyeberang kerana
DAN PENGKAJI sikap org Melayu yang bertukar agama daripada

INDONESIA agama Hindu-Buddha kpd Islam.

BUKU SEJARAH Tindakan org Melayu berpindah dari Yunan ke
MELAHU Nusantara

Perkataan Melayu dikaitkan dengan Sungai
Melayu.

DEFINISI BERDASARKAN BANGSA

PERLEMBAGAAN Melayu merujuk kpd orang melayu yang :
PERSEKUTUAN
1. Berbahasa Melayu
(PERKARA 153) 2. Mengamalkan cara hidup Melayu
3. Beragama Islam

mengatakan Melayu ialah satu keluarga bangsa
yang mempunyai ciri :

Pertubuhan Pendidikan, 1. Keluarga bahasa sama
Sains dan Kebudayaan 2. Bentuk fizikal tubuh badan sama
Pertubuhan Bangsa- 3. Berkulit sawo matang
4. Rambut lurus
Bangsa Bersatu 5. Ketinggian sederhana
(UNESCO)
Merujuk kepada bangsa Melayu yang terdapat di
Semenanjung Malaysia.

DEFINISI DARI SEGI ETIMOLOGI

ETIMOLOGI Cabang ilmu bahasa mengenasi asal usul
perkataan dan perubahan pada bentuk serta

makna.

ZUBER USMAN Perkataan Melayu berasal daripada Himalaya yg
bermaksud tempat asal org Melayu dan ditukar

menjadi Melayu.

Bahasa Sankrit :
Hima – salji

Alaya - tempat

SALASILAH
BAHASA
MELAYU

SALASILAH BAHASA MELAYU

FILUM 5000 tahun Austris

RUMPUN 2500 hingga Austronesia
5000 tahun Austroasia
Tibet-China

KELUARGA 2500 tahun Austronesia
ke bawah
SUB Nusantara
KELUARGA Polinesia
Malenesia
Mikronesia

FILUM
Austris

RUMPUN RUMPUN RUMPUN
Austronesia Austroasia Tibet-china

Austronesia Austronesia Khasi China
Barat Timur Nicobar Tibet
Siam
KELUARGA KELUARGA KELUARGA KELUARGA Mon Annam
Nusantara Melanesia Mikronesia Polinesia Peguan
Khmer
Munda

SUBKELUARGA INDONESIA PUSAT SUBKELUARGA FILIPINA-FORMOSA
Sumatera
Jawa Bisaya Bikol

Kalimantan Sulu Tagalog
Bali sasak
Bumiputera Sarawak (kecuali Bisayah) Bumiputera Sabah

Brunei kecuali Melayu dan Lun Dayeh

FILUM
Austris

RUMPUN RUMPUN RUMPUN
Austronesia Austroasia Tibet-china

Austronesia Austronesia Timur Khasi China
Barat (bahasa pasifk / oceania ) Nicobar Tibet
Siam
KELUARGA KELUARGA KELUARGA KELUARGA Mon Annam
Nusantara Melanesia Mikronesia Polinesia Peguan
Khmer
Munda

Bahasa di Bahasa di Bahasa di Bahasa di
Kepulauan Kepulauan Kawasan Kepulauan
Madagascar Fiji, Salomon, Marshall, Easter & Hawai
Mariana,
hingga Pala’u Karolina dan Tahiti
Mikronesia & New Gilbert. Tonga
Guinea. Samoa
dan Maori
Farmosa.

CABANG BAHASA NUSANTARA

Filipina Tagalog, Iloko, Bikol, Bisaya,
Sumatera Sulu, Palau, Tombulu

Acheh, Minangkabau, Nias,
Lampung, Batak, Orang Laut,

Melayu

Jawa Sunda, Jawa, Madura

Kalimantan Iban, Kayan-kenyah, Melanau
Bali-Sasak Bali, Sasak, Sumbawa

CABANG BAHASA NUSANTARA

Gorontalo Bulanga, Kaidipan, Gorontalo,
Buol

Tomini Tomini, Tolitoli, Tinombo,
Umalasa, Dampelasa

Toraja Kaili, Bare’e, Wotu

Loinang Loinang dan Banggai

Bunku-Laki Laki, Landawe, Mori, Mapute

CABANG BAHASA NUSANTARA

Sulawesi Makasar, Bugis, Seko
Selatan
Butung Selatan, Kerompa,
Muna-Butung Wolio, Muna-Butung

Bima-Sumba Bima, Manggarai, Timut, Alor,
Roti, Solor, Kro’e, Kupang
Ambon-
Timur Loinang dan Banggai

Sula-Bacan Laki, Landawe, Mori, Mapute

Halmera Halmehera Selatan, Kowiai,
Selatan- Irian Nufor, Windesi

Barat

HIPOTESIS TENTANG TEMPAT ASAL
BAHASA MELAYU

• Tempat asal orang melayu berasal
daripada :

1. Kawasan Asia Tengah
2. Kawasan Nusantara

ORANG MELAYU DARI KAWASAN ASIA
TENGAH

• Berasal dari Selatan China

• Kajian oleh Hendrik Kern dan Von Heine-Geldern

- mendapati bentuk kapak Kuno di Sg Yangste, Mekong
dan Irrawaddy sama dengan kapak yang dijumpai di
Tanah Melayu.
• Melayu-Proto – penghijrah pertama
• Melayu – Deutro – penghijrah kedua

• Penutur asli bahasa Melayu moden dikatakan berasal
dari kelompok Melayu - Deutro

HIPOTESIS ASAL USUL BAHASA /
BANGSA MELAYU – DARI
NUSANTARA

• Hipotesis ini lebih menyakinkan

• Bukti yang boleh dipercayai :

•Tarikh – Penghijrahan Melayu Deutro
didakwa berlaku 1500 masihi
sedangkan kajian arkeologi mendapati
manusia moden telah wujud di
kepulauan Melayu sejak 3500 tahun
yang silam

HIPOTESIS ASAL USUL BAHASA /
BANGSA MELAYU – DARI
NUSANTARA

• Bukti yang boleh dipercayai :

b. Warna Kulit – bangsa Melayu
berkulit coklat tetapi bangsa Asia
Tengah berkulit cerah.

c. Kebudayaan – perkembangan
kebudayaan orang Melayu dan Jawa
sangat menonjol dan menyebar ke
bahagian lain di Nusantara

HIPOTESIS ASAL USUL BAHASA /
BANGSA MELAYU – DARI
NUSANTARA

• Bukti yang boleh dipercayai :

d. Artifak – beliung batu digunakan
oleh semua masyarakat primitif di
seluruh dunia.

e. Bahasa – bahasa Melayu berasal
daripada rumpun Austronesia
tetapi bahasa Asia Tengah berasal
daripada rumpun China-Tibet

HIPOTESIS ASAL USUL BAHASA /
BANGSA MELAYU – DARI
NUSANTARA

•Bukti yang boleh dipercayai :

f. Geografi – perpindahan
bahasa Melayu bukan berlaku
melalui gelombang perhijrahan
tetapi melalui perpecahan
daratan sebagai akibat
pencairan glasier

1.2 BAHASA MELAYU KUNO

1.2.1 Konsep Bahasa Melayu Kuno

1.2.2 Ciri Bahasa Melayu Kuno
(a) Sistem Tulisan dan Ejaan
(b) Morfologi
(c) Kosa Kata

1.2.3 Bahan Bukti Penggunaan Bahasa Melayu Kuno

BAHASA
MELAYU KUNO

KONSEP BAHASA MELAYU KUNO

• Bermula pada abad ke-4 Masihi berdasarkan
prasasti berbahasa Melayu di Dong Yen Chau,
Teluk Tourane, Vietnam.

• Di Nusantara, turut ditemukan batu bersurat di
Sumatera dan Jawa.

• Tulisan yang digunakan pada batu bersurat
berasal daripada tulisan Devanagari, Palava,
Jawa Kuno, Kawi dan lain-lain.

CIRI BAHASA MELAYU KUNO

• Dapat dilihat berdasarkan tiga aspek penting,
iaitu :

1. Sistem Tulisan dan Ejaan.
2. Morfologi.
3. Kosa Kata.

SISTEM TULISAN

TULISAN RENCONG Tulisan yang terdapat di Nusantara di daerah
TULISAN KAWI Sumatera Selatan, iaitu Palembang, di Bangkahulu
TULISAN NAGIRI
dan di Lampung.

Ditulis pada daun lontar dan batu bersurat Joreng,
Padang Lawas, Tapanuli, Sumatera Utara.

Tulisan yang berasal daripada utara India pada
batu bersurat di Gandasuli.

TULISAN PALAVA Tulisan bahasa Melayu Kuno, berasal dari India
selatan yang digunakan dalam kitab Sanskrit.

Palava Awal :
Aksara ditulis besar-besar.

Palava Kemudian :
Aksara yang sama tinggi (di antara garis lurus) &
tidak menonjolkan ekor yang terjulur ke bawah.

PERBEZAAN EJAAN BAHASA MELAYU KUNO DAN
MODEN

PERBEZAAN BAHASA MELAYU KUNO BAHASA MELAYU MODEN

(1) Konsonan [w] Wulan Bulan
menjadi [b] Watu Batu

(2) Vokal [a] Lapas Lepas
ditukar kepada e Wanua Benua
pepet
Dalamna Dalamnya
(3) Konsonan [n] Mulana Mulanya
menjadi [ny]

PERBEZAAN EJAAN BAHASA MELAYU KUNO DAN
MODEN

PERBEZAAN BAHASA MELAYU BAHASA MELAYU

(4) Banyak menggunakan KUNO MODEN
konsonan aspirasi atau
hembusan Bhumi Bumi
(5) Konsonan [h] tidak lagi Dhuka Duka
digunakan dalam BM Phala Pahala
moden
Haur Aur
Sahaya Saya

(6) Vokal [u] menjadi [o] Uram Orang

(7) Fonem [m] menjadi Yam Yang
[ng] Datam Datang

2. PERBEZAAN MORFOLOGI BAHASA MELAYU KUNO DAN
MODEN

PERBEZAAN BAHASA MELAYU KUNO BAHASA MELAYU MODEN

(1) Awalan mar- Marlari Berlari
menjadi ber-. Marlapas Berlepas

(2) Awalan ni- Nimakan Dimakan
menjadi di- Nisuruh Dimakan

(3) Awalan par- Parwuat Perbuat
menjadi ber-

2. PERBEZAAN MORFOLOGI BAHASA MELAYU KUNO DAN
MODEN

PERBEZAAN BAHASA MELAYU KUNO BAHASA MELAYU

(4) Awalan KKAT Manwuat MODEN
maN- menjadi Manglari
meN- Membuat
Melarikan

(5) Awalan maka- Makagila Maka gila
dan akhiran -a tidak Datua Datu
lagi digunakan.

(6) Awalan sa- Sa-(riwu) Seribu
menjadi se- Sa-(puluh) Sepuluh

3. KOSA KATA

• Faktor bahasa Melayu kuno banyak menerima
pengaruh bahasa Sankrit.
1. B. Sanskrit merupakan kelas atasan &
bertamadun

tinggi.
2. Bahasa agama Hindu yang banyak dianuti
Ketika itu.
3. B. Melayu Kuno kekurangan kosa kata.

CONTOH KOSA KATA DENGAN BAHASA
SANKRIT

Bahagian Bahu, Kepala, Rupa
Tubuh Badan

Alat Perkakas Jala, Penjara, Sutera

Tumbuh- Biji, Delima, Kasturi
tumbuhan Neraca, Kedai, Kodi

Barang
Perdagangan

Binatang Gajah, Singa, Angsa

CONTOH KOSA KATA DENGAN BAHASA
SANKRIT

Perkataan Puasa, Syurga, Dosa
Keagamaan Guru, Bahasa, Sastera

Ilmu
Pengetahuan

Senjata Cemeti

KOSA KATA

• Terdapat juga perkataan daripada bahasa Melayu
kuno yang masih digunakan tetapi makna telah
berubah spt :
- anggota, bangsa, cerita, gergaji, istana, jiwa,

laksana

• Terdapat juga perkataan yang berubah makna :
1. kamu - seorang (BMK) : kamu - lebih daripada satu

(BMM)

KOSA KATA

• Terdapat juga perkataan yang tidak lagi
digunakan dalam b. Melayu Moden.

BAHASA MELAYU KUNO BAHASA MELAYU MODEN
Dhawa Terlalu atau Sangat
Inan Itu
Parlak Kebun
Sarak Memisahkan Diri
Tuwi Dengan

BAHAN BUKTI PENGGUNAAN BM KUNO

• Dapat dibuktikan dengan penemuan batu
bersurat di

1. Kedukan Bukit, Palembang (683 M)
2. Talang Tuwo, Palembang (684 M)
3. Kota Kapur, Pulau Bangka (686 M)
4. Karang Brahi, Meringin, daerah hulu Jambi

(686 M)
5. Gandasuli, daerah Kedu, Jawa Tengah (832

Bukti terawal penggunaan Ditemukan di kaki Bukit
bahasa Melayu kuno Si Guntang pada 683
dalam bentuk tulisan. Masihi.

1) Batu Bersurat Kedukan Bukit,
Palembang

Menggunakan tulisan Mengenai kisah raja
Palava yang berasal dengan 2 ribu tentera
daripada India Selatan. ingin mendapatkan kuasa
sakti bagi kemakmuran

Sriwijaya.

Menggunakan tulisan
Palava yang berasal
daripada India Selatan.

2) Batu Bersurat Talang Tuwo,
Palembang

Kandungannya tentang Turut terkandung doa
pembinaan sebuah taman agar rakyat jelata
oleh Raja Jayanasa dengan memperoleh hasil

harapan untuk tanaman/ternakan dan
membahagiakan makhluk. hidup bahagia.

4) Batu Bersurat Kota Mengandungi 10 baris ayat yang
Kapur, Pulau Bangka ditulis dengan tulisan Palava.

Kandungannya menyeru dewa dan
makhluk tinggi yang lain melindungi

Kerajaan Sriwijaya.

Tulisan tersebut juga memberikan
kebahagiaan kepada siapa yg

mengabdikan diri kepada Sriwijaya.

4) Batu Bersurat di Karang
Brahi, Meringin, daerah hulu

Jambi

Menggunakan huruf Palava. Kandungannya hamper menyamai
petikan pada batu bersurat Kota

Kapur.

5) Batu Bersurat di Gandasuli,
daerah Kedu

Menggunakan tulisan Nagiri dari utara India.

Memberikan gambaran bahawa BM Kuno
bukan sahaja tersebar di Kawasan BM
(Sumatera) malah di Pulau Jawa.