The words you are searching are inside this book. To get more targeted content, please make full-text search by clicking here.

ขนบธรรมเนียมประเพณีไทย

Discover the best professional documents and content resources in AnyFlip Document Base.
Search
Published by Wongsakorn Chanthon, 2020-08-01 15:35:31

ขนบธรรมเนียมประเพณีไทย

ขนบธรรมเนียมประเพณีไทย

Keywords: custom,Culture,tradition

ขนบธรรมเนยี ม
และประเพณไี ทย

ความหมายของขนบธรรมเนยี มและประเพณี

ขนบธรรมเนียม หมายถึง ส่ิงท่ีสังคมในประเทศไทยนิยมประพฤติปฏิบัติ
ต่อเน่ืองสืบกันมาเป็นเวลานาน จนยึดถือกันในจิตใจว่าต้องปฏิบัติเช่นนั้น
จงึ จะเกิดความสขุ ความเจริญ

ประเพณี หมายถึง กิจกรรมที่มีการปฏบิ ัติสืบเนื่องกันมา เป็นเอกลักษณ์และ
มีความสาคัญต่อสังคม เช่น การแต่งกาย ภาษา วัฒนธรรม ศาสนา ศิลปกรรม
กฎหมาย คุณธรรม ความเชื่อ ฯลฯ อันเป็นบ่อเกิดของวัฒนธรรมของสังคม
เชื้อชาตติ ่าง ๆ กลายเป็นประเพณปี ระจาชาติและถ่ายทอดกันมา

ขนบธรรมเนยี มแบง่ ออกเป็น 6 ประเภท ได้แก่

1. ขนบธรรมเนยี มประเพณีสว่ นบุคคลหรือประเพณีครอบครวั

เป็นเร่ืองเก่ียวกับครอบครัวโดยเฉพาะ เช่น ประเพณีการเกิด ประเพณีเก่ียวกับ
การศกึ ษา ประเพณีการบวช ประเพณกี ารแต่งงาน ประเพณกี ารตาย

2. ขนบธรรมเนยี มประเพณีสงั คม

เป็นขนบธรรมเนียมประเพณีท่ีทุกคนในชาติต้องกระทาร่วมกัน เช่น
วันสงกรานต์ วันลอยกระทง ถือเป็นขนบธรรมเนียมประเพณีที่ก่อให้เกิด
ความสัมพนั ธ์อนั ดขี องคนในชาติ

3. ขนบธรรมเนียมประเพณีเกีย่ วกับศาสนา

เป็นธรรมเนียมประเพณีท่ีปฏิบัติกันในวันสาคัญทางศาสนาโดยศาสนิกชนจะ
พร้อมใจกันไปร่วมงานที่วัดหรือศาสนสถานของศาสนานั้น ๆ ถ้าเป็น
พระพุทธศาสนา เช่น วันวิสาขบูชา วันมาฆบูชา วันอาสาฬหบูชา วันเช้าพรรษา
วนั ออกพรรษา

4. ขนบธรรมเนียมประเพณีเกย่ี วกบั อาชีพ

เปน็ ขนบธรรมเนียมประเพณีที่เกิดจากความเชอ่ื เกี่ยวกบั อาชพี ทอ้ งถ่นิ เชน่
ประเพณีแห่นางแมว ประเพณีสขู่ วญั ข้าว ประเพณีบุญบ้ังไฟ

5. พระราชพิธี

เป็นงานที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯให้จัดต้ัง
ตามพระราชประเพณี โดยพระองค์เสด็จพระราชดาเนินไปปฏิบัติพระราชกรณีย
กิจน้ัน ๆ หรือโปรดเกล้าฯให้พระบรมวงศานุวงศ์ไปปฏิบัติแทนพระองค์ เช่น การ
ถวายผา้ พระกฐินหลวง พระราชพธิ ีพชื มงคลจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ พระราช
พิธฉี ตั รมงคล

6. รฐั พิธี

เป็นงานท่ีคณะรัฐมนตรีมีมติให้กาหนดข้ึนเพ่ือจัดเฉลิมฉลองงานระดับชาติ
เชน่ งานวนั เฉลิมพระชนมพรรษา งานถวายบังคมพระบรมราชานุสาวรยี ์

ประเพณที ่สี าคัญในแตล่ ะภาค

ภาคเหนือ

ประเพณียเ่ี ปง็ ประเพณอี มุ้ พระดานา้ ประเพณสี ลากภตั

ภาคอสี าน

ฮีตสิบสอง คองสิบส่ี เป็นขนบธรรมเนียมประเพณีของชาติพันธ์ลาว ซึ่งร่วมถึงชาวลาว
อีสานที่ปฏิบัติสืบต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน ซึ่งเป็นวัฒนธรรมแสดงถึงความเป็นชาติเก่าแก่และ
เจริญรุ่งเรืองมานาน เป็นเอกลักษณ์ของชาติและท้องถ่ิน และมีส่วนช่วยให้ชาติดารงความเป็น
ชาติของตนอย่ตู ลอดไป

ฮีต คือคาว่า จารตี ซึ่งหมายถงึ ความประพฤติ ธรรมเนียม ประเพณี ความประพฤติท่ีดี
และ สิบสอง หมายถึง สิบสองเดือน ดังนั้นฮีตสิบสองจึงหมายถึงประเพณีที่ชาวลาวในภาค
อีสาน และประเทศลาว ปฏบิ ัตกิ นั มาในโอกาสต่าง ๆ ทั้งสบิ สองเดอื นของแต่ละปี

คองสิบส่ี เปน็ คาและข้อปฏบิ ัตคิ กู่ บั ฮีตสิบสอง คอง หมายถงึ แนวทาง หรอื ครรลอง ซ่ึง
หมายถึง ธรรมเนียมประเพณี หรือแนวทาง และ สิบส่ี หมายถึง ข้อวัตรหรือแนวทางปฏิบัติสิบ
ส่ีข้อ ดังนั้นคองสิบสี่จึงหมายถึง ข้อวัตรหรือแนวทางที่ประชาชนทุกระดับ นับต้ังแต่
พระมหากษัตรยิ ์ ผมู้ หี น้าทป่ี กครองบา้ นเมอื ง พระสงฆ์ และคนธรรมดาสามญั พึงปฏบิ ัติสิบสขี่ ้อ

• เดอื นอา้ ย - บญุ เข้ากรรม 1.ฮตี เจ้าคองขุน ขนุ นางผู้ใหญ่ในการปกครองบา้ นเมอื ง

• เดอื นยี่ - บญุ คูนลาน 2.ฮตี ท้าวคองเพีย แนวทางปฏบิ ตั ิของทา้ วพระยา การคัดเลือกบคุ คลเข้ามารับราชการ

• เดอื นสาม - บญุ ข้าวจี่ 3.ฮีตไพรค่ องนาย แนวปฏบิ ัตขิ องนายกบั ไพร่
• เดอื นสี่ - บญุ พระเวส 4.ฮีตบา้ นคองเมอื ง ปฏิบัติของบ้านเมอื ง เออ้ื เฟื้อเผอื่ แผแ่ ก่กนั และกนั
• เดอื นห้า - บุญสงกรานต์ 5.ฮตี ปู่คองย่า ปฏิบตั สิ าหรบั ปู่ยา่ ต่อลกู หลาน ให้สง่ั สอนบตุ รหลาน
6.ฮีตตาคองยาย แนวทางปฏิบตั ขิ องตายายทม่ี ตี ่อลูกหลาน

• เดือนหก - บญุ บัง้ ไฟ 7.ฮีตพ่อคองแม่ แนวทางปฏบิ ัตขิ องผูเ้ ปน็ พอ่ แม่ต่อลูก

• เดือนเจด็ - บุญซาฮะ 8.ฮตี ใภค้ องเขย หลกั ปฏิบตั ิของเขย สะใภ้

• เดือนแปด - บญุ เข้าพรรษา 9.ฮตี ป้าคองลุง แนวทางปฏบิ ต้ ขิ องลงุ ป้า ตอ่ ลกู หลาน
10.ฮตี ลูกคองหลาน การปฏิบตั ิของลูกหลานต่อพ่อแม่ พี่ ปา้ น้า อา ปู่ ย่า ตา ยาย
• เดือนเกา้ - บญุ ขา้ วประดับดิน 11.ฮตี เถ้าคองแก่ แนวทางปฏบิ ัติของคนเฒ๋าคนแก่

• เดอื นสิบ - บญุ ขา้ วสาก 12.ฮีตปคี องเดอื น (ฮีตสิบสอง) แนวทางปฏบิ ตั ิตามจารตี ทก่ี าหนดไวต้ ลอด ๑๒ เดือน

• เดือนสิบเอ็ด - บุญออกพรรษา 13.ฮีตไฮ่คองนา แนวทางปฏบิ ัติตามจารีตประเพณี
• เดอื นสบิ สอง - บุญกฐนิ 14.ฮตี วัดคองสงฆ์ เป็นแนวทางปฏิบัติของคนในสังคมตอ่ วดั วาอาราม พระสงฆ์

ภาคกลาง

ประเพณีตกั บาตรเทโว ประเพณเี ผาเทยี นเล่นไฟ ประเพณตี กั บาตรดอกไม้

ภาคใต้

ประเพณีสารทเดอื นสิบ ประเพณชี ักพระ ประเพณีแหผ่ ้าข้นึ ธาตุ
หรือ ชงิ เปรต

ประเพณที ่ีเหมอื นกนั ทงั้ 4 ภาค
วนั สารทไทย 15 ค่า เดือน 10

ประเพณีสลากภัต ประเพณชี ิงเปรต

บุญขา้ วสาก สารทไทย

วันออกพรรษา

ประเพณียเ่ี ป็ง ประเพณชี กั พระ
ประเพณีไหลเรือไฟ ประเพณีตักบาตรเทโว


Click to View FlipBook Version