Green Hotel with ฺBCG

46
การจดั การพลังงานของโรงแรม : ไฟสอ่ งสว่าง

เปลย่ี นหลอดไฟชนดิ Halogen เป็นชนิด LED เปลย่ี นหลอดไฟป้ายชื่อโรงแรมชนิดนีออนไลทส์ งู เปลี่ยนหลอดไฟส่องอาคาร ชนิดโซเดียมแรงดนั สงู

มีผลประหยดั ไฟฟ้า 1,848,040 kWh/ปี เปน็ ชนิด LED มีผลประหยัดไฟฟา้ 13,140 kWh/ปี เป็นชนิด LED มผี ลประหยัดไฟฟา้ 7,411 kWh/ปี

ตดิ ตงั้ ระบบพลงั งานแสงอาทติ ย์ใช้กบั ปา้ ย ติดตั้ง Photo cell + Solar cell บรเิ วณพนื้ ทีส่ าธารณะเพื่อใหแ้ สงสว่างในช่วงกลางคืน
ทางเขา้ -ออกมผี ลประหยดั ไฟฟ้า 806 kWh/ปี

ปิดไฟแสงสว่างระหว่างทาความสะอาดห้องพกั โดยเปดิ มา่ น และใชแ้ สงธรรมชาติ ปรับพัดลมแอร์ให้อยทู่ ่ี ลดการใช้แสงโดยปรับ ตดิ ต้ัง Reflector
Low ปิดไฟในห้องทุกจดุ และปรับต้ังอณุ หภูมติ ู้เยน็ ที่ระดบั 2 มผี ลประหยัดไฟฟา้ 11,317.6 kWh/ปี ลดการเปดิ ดวงโคม ช่วยเพิม่ แสงสวา่ ง

ตดิ ตง้ั Motion Sensor ควบคมุ การเปดิ -ปิดไฟ ปิดสวิตช์ไฟบางวงจรท่ีเกนิ ใช้สวิตชไ์ ฟแบบกระตกุ
เปดิ ไฟแสงสว่าง
ความจาเปน็ กาหนดเวลา ตดิ ต้งั Timer สาหรบั ไฟแสงสว่าง เฉพาะพ้นื ที่ใช้งาน
เปิด-ปดิ สวิตช์ไฟ บริเวณ Public area และภายนอกอาคาร

47

ตดิ ตั้งระเบียง/ช่องแสง (Facade) ช่วยลดความร้อนเขา้ สู่อาคาร ดูแลบารงุ รกั ษา ออกแบบอาคารแบบเปิดโลง่ ลดใชไ้ ฟ
และควบคมุ แสงสวา่ งจากภายนอก อปุ กรณ์แสงสว่าง แสงสวา่ งชว่ งกลางวนั และลดพ้นื ท่ปี รับอากาศ

ระบบปรับอากาศ ติดตง้ั สวิทชค์ วบคมุ
การทางานของเคร่อื ง
ปรับอากาศที่ประตู
ระเบียงหอ้ งพกั หาก
เปิดประตูค้างไว้
เคร่ืองปรับอากาศ
จะหยุดการทางาน

ใชร้ ่มเงาของตน้ ไมล้ ดการถ่ายเทความร้อน ติดต้งั ฟลิ ์มกรองแสง
จากภายนอกสตู่ วั อาคาร เพอ่ื ลดความรอ้ นผา่ นกระจกใส

ตดิ ตัง้ อปุ กรณ์ควบคมุ การใชไ้ ฟฟ้า ตรวจสอบและทาความสะอาด
ในหอ้ งพักเม่ือไมม่ ผี ูพ้ ักในหอ้ ง คอมเพรสเซอร์และครอื่ งปรับอากาศ
อย่างสม่าเสมอ
ติดตงั้ พัดลมเพดานในหอ้ งพัก ตดิ ต้งั มา่ นพลาสติกทหี่ อ้ ง
เพ่ือลดภาระการทางานของ ทาความเย็นเพอ่ื ป้องกนั
เคร่อื งปรับอากาศ การสญู เสียความเย็น
ขณะเขา้ ออก

ตดิ ตง้ั มา่ นอากาศ และ Sensor ท่ปี ระตูทางเขา้
เพ่ือควบคุมการเปดิ -ปิดประตอู ัตโนมตั ิ

48
ระบบทาความรอ้ น

ติดตัง้ Heat Pump เพือ่ ผลติ นา้ ร้อน ใชร้ ะบบนา้ ร้อนทีแ่ ลกเปลยี่ นความร้อนจากเคร่อื งปรบั อากาศ
แทนหม้อตม้ ท่ีใชไ้ ฟฟา้ (Heat Recovery Water Heater)

ติดตั้งเครอ่ื งผลิตน้ารอ้ นพลังงานแสงอาทติ ย์ (Solar Collector) ทดแทนการใชห้ ม้อต้มน้าร้อน ใชพ้ ลังงานทางเลือก เพอื่ ลดการใชพ้ ลังงานไฟฟา้

กาหนดเวลาซักผา้ ช่วงกลางคืน เพอื่ หลกี เล่ยี ง Peak Load รณรงคป์ ระหยดั พลังงานในสานกั งาน

49

9.

การจัดการด้านคุณภาพอากาศและระดบั เสียงในโรงแรม

9.1 การป้องกนั กลิน่ ควัน และฝุ่นละอองในโรงแรม

ตามกฎกระทรวงกาหนดประเภทและหลักเกณฑ์การประกอบธุรกิจ
โรงแรม พ.ศ. 2551 กาหนดไว้ว่า อาคารสาหรับใช้เป็นโรงแรมต้องมีการรักษา
ความสะอาด มกี ารจัดแสงสว่างอยา่ งเพียงพอ และมรี ะบบระบายน้า ระบบบาบัด
น้าเสยี และระบบระบายอากาศทถ่ี กู สุขลักษณะ ซ่งึ เหน็ ไดว้ ่า การจัดให้มีคุณภาพ
อากาศทดี่ ีในโรงแรม เป็นคุณลักษณะทส่ี าคญั โดยเฉพาะอย่างย่งิ สาหรับโรงแรมท่ี
เปน็ มิตรกบั สิ่งแวดล้อม

มาตรฐานโรงแรมที่เป็นมิตรกับสุขภาพและส่ิงแวดล้อม โดยกรมอนามัย ได้กาหนดการจัดการแสงสว่าง อุณหภูมิ
และการระบายอากาศในอาคาร ท่ีควรนามาประกอบการพจิ ารณา ดังนี้

การจดั การอาคาร สถานทต่ี ัง้ และสภาพแวดล้อม
 การจดั สภาพแวดลอ้ ม อาคารสถานทที่ ี่สะอาด และความเปน็ ระเบียบเรียบร้อย

ภายนอกและภายในอาคารเปน็ สัดสว่ น สวยงาม
 มีการจดั การแสงสวา่ งอณุ หภมู ิ และการระบาย อากาศในอาคารทีเ่ หมาะสม
 มีการจดั การสิ่งแวดล้อมทางกายภาพและการจัดการเพม่ิ พื้นท่ีสีเขียว จดั ภมู ิทศั น์

ตา่ ง ๆ ให้มคี วามรม่ ร่นื สวยงาม

50

การจัดการหอ้ งพกั
 ความสะอาดของห้องพักเปน็ สง่ิ สาคัญทสี่ ดุ สาหรบั ธุรกิจโรงแรม โดยต้องทาความสะอาดสว่ นต่าง ๆ ทงั้ ส่วนของ

เตยี งนอน ห้องนา้ หอ้ งส้วม อุปกรณ์เครือ่ งใช้ตา่ ง ๆ ใหม้ ีความสะอาด จัดวางเป็นระเบียบเรียบรอ้ ยกอ่ นและหลงั
การเขา้ พัก
 การดูแลใหค้ ณุ ภาพอากาศภายในหอ้ งพกั มคี วามเหมาะสมในการพัก ประกอบด้วย การจัดให้มีระบบระบายอากาศ
ทด่ี ี มีการทาความสะอาดเครอื่ งปรับอากาศสม่าเสมอ ปรับใหอ้ ุณหภูมิภายในหอ้ งพักใหอ้ ยู่ที่ 25 องศาเซลเซียส
เพอ่ื เหมาะสมกบั การพักผอ่ น กาหนดใหม้ แี ผนการตรวจวดั คุณภาพอากาศและส่ิงแวดล้อมในห้องพักอย่างน้อย
ปีละ 1 ครงั้ เชน่ อณุ หภูมิ ความชืน้ สัมพัทธ์ คารบ์ อนไดออกไซด์ ฝนุ่ แสง เป็นตน้

สาหรับ Green Hotel ควรมีการจัดการด้านคุณภาพอากาศ เพื่อให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมการเข้าพักของ
ผ้ใู ชบ้ รกิ าร โดยเฉพาะอยา่ งยง่ิ การป้องกันกลนิ่ ควัน และฝุ่นละออง โดยมีมาตรการท่ีสาคัญ อาทิ เช่น

 ส่งเสรมิ การใชส้ ารสกดั จากธรรมชาตใิ นการปรบั กลน่ิ สารไล่แมลง หรือลา้ งทาความสะอาด
 จัดหรือกาหนดให้มีการป้องกันการฟุ้งกระจายของฝุ่นละออง สารละลาย สารระเหยจากการก่อสร้าง หรือดัดแปลง

อาคาร (หากมี) สู่ผูใ้ ช้บริการและพนกั งาน
 มีการควบคมุ มลพษิ จากการเผาไหม้ของรถยนต์ จกั รยานยนต์ เครือ่ งตดั หญา้ มิใหเ้ ขา้ สู่อาคาร
 มีการกาหนดพื้นทีแ่ ละติดปา้ ยห้ามสบู บุหร่ีตามกฎหมายรณรงคก์ ารลดสบู บุหร่ี ท้งั พนักงานและผใู้ ชบ้ ริการอยา่ ง

ชดั เจน

 มีการใชส้ ารเคมี
สารกาจัดแมลงท่ี
เป็นมิตรกับ
ส่งิ แวดล้อม

51

ในกรณที ี่โรงแรมมกี ารก่อสรา้ งอาคาร หรอื ส่ิงปลกู สรา้ งอื่น ๆ ต้องมกี ารพิจารณาดาเนินการตามกฎกระทรวง ฉบับท่ี 67
(พ.ศ. 2563) ออกตามความในพระราชบัญญัติควบคุมอาคาร พ.ศ. 2522 ท่ีกาหนดไว้ว่า ในระหว่างการก่อสร้างอาคารท่ีมี
ความสูงตั้งแต่ 10.00 เมตรข้ึนไป ที่มีระยะราบวัดจากแนวอาคารด้านนอกถึงท่ีสาธารณะหรือท่ีดินต่างเจ้าของหรือ
ผู้ครอบครองน้อยกว่ากึ่งหนึ่งของความสูงของอาคารนั้น หรืออาคารซึ่งอยู่ในโครงการจัดสรรท่ีดินตามกฎหมายว่าด้วย
การจดั สรรทด่ี นิ ผดู้ าเนนิ การต้องจัดให้มมี าตรการปอ้ งกนั ฝุน่ ละออง ดงั ตอ่ ไปนี้

 กนั้ ลอ้ มอาคารดว้ ยวัสดุหรืออุปกรณ์ทส่ี ามารถป้องกนั การฟุ้งกระจายของฝุ่นละอองทเี่ กิดจากการกอ่ สร้าง
 กองวัสดุท่ีมีฝุ่นละอองต้องปิดหรือคลุมด้วยวัสดุหรืออุปกรณ์ที่สามารถป้องกันการฟุ้งกระจาย หรือเก็บไว้ใน

พน้ื ที่ปดิ ล้อมหรือฉีดพรมดว้ ยน้า หรือวธิ ีการอ่นื ที่ป้องกันการฟุ้งกระจายของฝุน่ ละออง
 การขนยา้ ยวัสดุทท่ี าใหเ้ กิดฝุ่นละอองด้วยสายพานตอ้ งปิดใหม้ ดิ ชดิ
 การผสมคอนกรีต การไสไม้ การกระทาใด ๆ ทกี่ ่อใหเ้ กดิ ฝ่นุ ละออง ตอ้ งทาในพื้นทป่ี ิดล้อมหรือมผี ้าคลุม หรอื ใช้

วิธกี ารป้องกันการฟงุ้ กระจายของฝุ่นละออง
 มีการจัดการวัสดทุ ี่เหลือใชเ้ พ่ือป้องกนั การฟ้งุ กระจายของฝนุ่ ละออง
 ฉดี ล้างลอ้ รถทุกชนดิ ดว้ ยน้า กอ่ นนาออกนอกบริเวณสถานที่กอ่ สร้างเพอื่ มใิ หฝ้ นุ่ ละอองฟุ้งกระจาย และไม่ให้นา้

ท่ใี ชใ้ นการฉีดลา้ งดังกล่าวไหลออกนอกบรเิ วณสถานท่กี อ่ สรา้ ง

9.2 การจดั การเพอื่ ป้องกันเสียงรบกวนในโรงแรม

ระดับความดงั ของเสยี งสามารถวัดไดโ้ ดยมหี น่วยเปน็ เดซเิ บล (dB) ระดบั ความดังทค่ี นสามารถไดย้ นิ จะมคี ่านอ้ ยท่สี ดุ
อยู่ท่ี 0 เดซิเบล และเสยี งทด่ี ังท่สี ุดท่ีคนสามารถทนไดค้ ือ 120 เดซิเบล โดยเสยี งทล่ี ดลง 3 เดซิเบล จะหมายถึงระดับพลังงาน
เสียงที่ลดลงกวา่ เดมิ ถึง 2 เทา่ (อ้างอิงตามสเกลลอกาลิทมึ ของเดซิเบล) โดยความรสู้ กึ ทมี่ ีตอ่ ความดงั จะเป็นสดั ส่วนโดยตรงกับ
ระดับความเขม้ ของเสยี ง คา่ ประมาณของเสียงท่พี บเจอได้บ่อย ๆ ในชีวิตประจาวันมีดังนี้ เสียงกระซิบ 30 dB เสียงสนทนา 60 dB
เสียงคนเดนิ หรอื เสยี งเคร่ืองจักรงานระบบ 70 dB เสียงโทรทัศน์หรือ ห้องโฮมเธียร์เตอร์ 80 dB เสียงรถยนต์ และรถบรรทุก
60-90 dB และเสยี งเครือ่ งบิน 120 dB

องค์กรอนามยั โลกได้กาหนดไว้ว่าเสยี งท่ีดงั เกนิ 85 dB นั้นมอี ันตรายทงั้ ตอ่ สภาพร่างกายและสภาพจติ ใจ

52

9.3 การออกแบบเพื่อป้องกนั เสยี งรบกวนในโรงแรม

การกันเสียง (Sound Insulation) คือการทาให้ห้องเกิดความเป็นส่วนตัว (Privacy) สามารถแบ่งได้เป็น 2 กรณี
คอื กันเสยี งไม่ให้เสียงจากข้างนอกเข้ามารบกวนภายใน เช่น กนั เสยี งรถยนตจ์ ากถนนเข้ามายังห้องพัก หรือ ห้องประชุม และ
อีกอย่างคือ กันเสียงภายในห้องไม่ให้ดังออกมารบกวนข้างนอก เช่น ห้องประชุมสัมมนา สถานบันเทิงในโรงแรม เป็นต้น
การกันเสียงสามารถทาได้ด้วยการเพ่ิมฉนวนกันเสียง หรือวัสดุที่ใช้เพ่ือการลดเสียงที่ส่งอยู่ในอากาศ “วัสดุกันเสียง” จะเป็น
วัสดุที่มีความหนาแน่นสูง มีมวลมาก วัสดุท่ีทึบมากก็สามารถกันเสียงได้มากตามไปด้วย เช่น กระจกลามิเนต ซ่ึงเป็นกระจก
2 แผ่นยึดติดกันด้วยฟิลม์ ลามเิ นต จะสามารถกนั เสียงได้มากกวา่ กระจกโฟลตธรรมดา เป็นตน้

การดูดซับเสียง (Sound Absorption) การดูดซับเสียงหรือลด
เสียงสะท้อนนั้น สามารถทาได้โดยการใช้วัสดุดูดซับเสียง ซ่ึงส่วนใหญ่มักมี
ลกั ษณะเป็น รูพรนุ เชน่ แผ่นฝ้ายปิ ซมั เจาะรู หรือแผ่นไม้เจาะรู ตัววัสดุจะช่วย
ดดู ซับเสยี งไว้บางสว่ น โดยเสยี งจะผ่านรูเหลา่ น้นั ไปยังด้านหลังแผ่น และถูกกัก
ไว้ในช่องว่างระหว่างวัสดุดูดซับเสียงกับผนังด้านหลัง และตัววัสดุเอง ก็จะ
สะท้อนเสียงบางส่วนกลับมาภายในห้อง ยิ่งวัสดุมีรูพรุนมาก ก็จะย่ิงช่วยดูดซับ
เสยี งได้มาก ซ่ึงต่างจากวสั ดุกันเสียงคอื วัสดุจะช่วยลดการสะท้อนของเสียงลง
ทาให้เสียงไม่ก้อง ตวั วสั ดุไมไ่ ดช้ ว่ ยกนั เสียงแต่อยา่ งใด

Green Hotel ควรมกี ารจัดการพนื้ ท่เี พือ่ ป้องกันเสียงรบกวน
ประกอบดว้ ย

 กาหนดและบังคับใช้มาตรฐานระดับความดังในสถานที่และบริเวณ
ต่าง ๆ ในโรงแรม ไม่ให้เกินค่ามาตรฐาน เพื่อลดอันตรายของ
เสยี งทอี่ าจทาใหเ้ กิดอันตรายตอ่ สุขภาพและการไดย้ นิ

 มกี ารควบคุมระดับเสียงของเครือ่ งปรบั อากาศ ต้เู ย็น สุขภัณฑ์ และลฟิ ต์ ไม่ให้เกิดความราคาญแกผ่ ูใ้ ช้บรกิ าร
 การลดและปอ้ งกนั มิให้เสียงจากการทากิจกรรมต่าง ๆ ออกสู่ผู้ใช้บริการและชุมชนภายนอก สถานบันเทิงหรือ

ห้องประชมุ รวมทง้ั ลานกิจกรรมไมค่ วรเปิดเสียง เครื่องเสยี งที่ดังเกินคา่ มาตรฐาน
 มีการติดตาม ตรวจสอบ และป้องกันเสียงจากการดาเนินงานหรือกิจกรรมตามแหล่งกาเนิดเสียงต่าง ๆ

เป็นประจา เพอื่ เฝ้าระวังและควบคมุ ไมใ่ ห้เกดิ มลพษิ ทางเสยี ง

53

10.

การจัดการด้านอาชีวอนามัย และความปลอดภยั

โรงแรมเปน็ สถานที่ท่ีมีผู้หมนุ เวียนมาใช้บรกิ ารอยู่เสมอ การวางแผนจัดการความปลอดภยั ใหก้ บั พนักงานและผู้ท่ีเข้า
มาใช้บริการ ทั้งด้านความปลอดภัยในชีวิตและทรัพย์สินซึ่งผู้ประกอบการโรงแรมควรให้ความสาคัญ เพ่ือป้องกันเหตุสุดวิสัย
ไม่คาดคดิ ท่ีจะเกิดขึ้น และป้องกันเหตุการณ์ท่ีจะกอ่ ให้เกิดความเสียหายต่อธุรกิจ ในส่วนของการบริการท่ีเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม
ของ Green Hotel ด้านอาชีวอนามัย และความปลอดภยั ควรประกอบดว้ ย การเลือกใช้สารเคมี วัตถุอันตราย หรือวัตถุมีพิษ
ท่ีเป็นมิตรกับส่ิงแวดล้อม การใช้อุปกรณ์ป้องกันอัคคีภัยท่ีเป็นมิตรกับส่ิงแวดล้อม มีการอบรมและซ้อมป้องกันอัคคีภัยทุกปี
ตามทก่ี ฎหมายกาหนด และมรี ะบบตรวจป้องกนั และรักษาความปลอดภัยท่ีมปี ระสทิ ธิภาพ

10.1 การจดั การสารเคมีอันตราย

การจัดเก็บสารเคมีอันตรายท่ีสาคญั ซึ่งวธิ ีที่สะดวกและใช้กนั มากทีส่ ุดคอื จดั เก็บโดยเรยี งช่อื ตามตวั อักษร แตอ่ าจทา
ใหส้ ารทีไ่ มค่ วรอย่ใู กลก้ ันมาเกบ็ ไว้ดว้ ยกนั ซงึ่ อาจเกดิ ระเบดิ หรือปล่อยก๊าซพิษออกมาเมื่อไรก็ได้ วิธีนี้จึงไม่ใช่วิธีเก็บสารเคมีที่
ปลอดภยั อกี วธิ ีหน่ึงท่ีใช้ คือ การจัดเก็บสารเคมีท่ีดับเพลิงโดยวิธีเดียวกันไว้ด้วยกัน เพื่อสะดวกในการใช้เคร่ืองดับเพลิงเวลา
เกิดไฟไหม้ แต่จะทาให้สารทเี่ ขา้ กันไมไ่ ดม้ าอยใู่ กลก้ นั เชน่ เดยี วกับวิธแี รก ดังนนั้ วิธีทดี่ ีท่ีสดุ คือการจดั กลมุ่ สารเคมตี ามความว่องไว
ตอ่ ปฏิกริ ิยา และกาหนดใหส้ ารทเี่ ขา้ กันไม่ได้ วางแยกเก็บให้ห่างจากกันอย่างเด็ดขาด โดยเมื่อพิจารณาจากสารเคมีชนิดที่ใช้
กันอยู่ อาจแบง่ ไดเ้ ป็น 6 กลุ่ม คอื สารไวไฟ (flammable chemicals) สารระเบิดได้ (explosive chemicals) สารเป็นพิษ (toxic
chemicals) สารกัดกร่อน (corrosive chemicals) สารกัมมันตรังสี (radioactive chemicals) และสารที่เข้าไม่ได้ (incompatible
chemicals)

หลักการท่วั ไปในการจัดเกบ็ สารเคมใี นโรงแรม มีดังน้ี
 สถานที่เก็บสารควรเป็นสถานที่ปิดมิดชิด อยู่ภายนอกอาคาร ฝาผนังควรทาด้วยสารทนไฟ (กันไฟ) ปิดล็อคได้

และมีปา้ ยบอกอย่างชัดเจนวา่ “สถานทเี่ ก็บสารเคมี”
 ภายในสถานที่เกบ็ สารเคมี ควรมอี ากาศเยน็ และแห้ง มรี ะบบถ่ายเทอากาศท่ดี ี และแดดสอ่ งไมถ่ งึ
 ช้นั วางสารเคมีตอ้ งม่ันคง แข็งแรง ไม่สั่นสะเทือนง่าย

54

 ภาชนะบรรจสุ ารเคมี ต้องตดิ ปา้ ยชือ่ ทีท่ นทาน พร้อมบอกอนั ตรายและข้อควรระวังตา่ ง ๆ
 ภาชนะบรรจุสารเคมีต้องทนต่อความดนั การสึกกร่อน และแรงกระแทกจากภายนอก ควรมภี าชนะสารอง กรณี

เกดิ การแตกหรือภาชนะร่วั จะไดเ้ ปลย่ี นได้ทันที
 ภาชนะเก็บสารเคมีทมี่ ีขนาดใหญแ่ ละหนัก ไม่ควรเก็บในทสี่ งู เพอื่ ความสะดวกในการหยิบใช้
 ขวดบรรจุสารเคมีไม่ควรวางบนพื้นโดยตรง หรือวางซ้อนบนขวดอ่ืน ๆ และชั้นเก็บควรมีระยะห่างระหว่างชั้น

พอสมควร ไม่ควรวางสารเคมใี นพ้นื ทแี่ คบ หรือใกล้ประตหู รอื หน้าต่าง
 ควรเก็บและใช้สารเคมีตามลาดับการจัดเก็บก่อนหลัง (First in - First out) และใช้ก่อนหมดอายุ ถ้าหมดอายุ

แล้วต้องทาลายทนั ที หา้ มใชโ้ ดยเดด็ ขาด
 ควรแยกเก็บสารเคมีในปริมาณน้อย ๆ โดยใช้ภาชนะบรรจุขนาดเล็ก บริเวณท่ีจัดเก็บควรรักษาความสะอาด

อย่างสมา่ เสมอ จัดใหเ้ ปน็ ระเบยี บ และมีการจดั เรียงอย่างมรี ะบบ
 ต้องมีอุปกรณด์ บั เพลิง อุปกรณป์ ้องกันภัย และเครอื่ งปฐมพยาบาลพรอ้ มในกรณีเกดิ เหตุฉุกเฉนิ

10.2 การจัดการเช้อื แบคทเี รียชนิดลจี โิ อเนลลา (Legionella)

เช้ือแบคทีเรียชนิดลีจิโอเนลลา (Legionella) เป็นเชื้อที่ก่อโรคลีเจียนแนร์ (Legionnaires disease) ท่ีเกิดจากเช้ือ
แบคทีเรียลีจิโอเนลลา นิวโมฟิลา (Legionella pneumophila) ซึ่งพบได้ทุกภูมิภาคของโลก เชื้อโรคอยู่ในส่ิงแวดล้อมท่ีมี
ความชน้ื สูงและเจรญิ เตบิ โตได้ดีในน้าท่ีมีอุณหภูมิ 25-50 องศาเซลเซียส ในโรงแรมสามารถพบได้ในหลาย ๆ จุด ได้แก่ หอผ่ึงเย็น
(Cooling tower) เครื่องทาน้าร้อน (Water heater tanks) ถาดรองน้าจากเครื่องปรับอากาศ ก๊อกน้า ฝักบัวอาบน้า ถังเก็บ
น้าสารอง ในระบบการกระจายน้า (Water distribution system) เป็นต้น ดังนั้น ต้องมีการล้างทาความสะอาดจุดต่าง ๆ
ขา้ งตน้ และฆ่าเชอ้ื โรคด้วยน้าร้อนท่ีอุณหภมู ิ 65 องศาเซลเซยี ส หรอื นา้ ยาฆ่าเชอื้ โรค โดยควรดาเนนิ การดังน้ี

 ดาเนินการและจัดการหอผ่ึงเย็น ให้มีจานวนเพียงพอต่อการใช้งาน ตั้งอยู่ห่างจากบ้านเรือน ติดต้ังอุปกรณ์
ป้องกันการฟุ้งกระจายของละอองน้า และมีระบบควบคุมและบาบัดน้าในหอผึ่งเย็น และมีป้ายเตือนต่าง ๆ
แสดงไวช้ ัดเจน

 ดูแลให้ถงั เก็บนา้ สะอาด มกี ารควบคมุ ระดับคลอรนี ตกค้างเป็นไปตามเกณฑก์ าหนด
 ล้างทาความสะอาดเครอ่ื งปรับอากาศ และถาดรองรับน้าเครอ่ื งปรบั อากาศอย่างน้อยปีละ 2 ครงั้
 หัวก๊อกนา้ และฝกั บวั อาบน้าในห้องพกั มกี ารทาความสะอาดด้วยนา้ รอ้ นหรือ นา้ ยาฆ่าเช้อื สม่าเสมอ

55

 ดาเนนิ การไมใ่ ห้นา้ ในท่อเกิดสภาวะน้านิง่ โดยเปดิ น้าในระบบท่อนา้ ปล่อยทิ้งไว้ประมาณ 2-3 นาที และดาเนินการ
เปน็ ประจาอยา่ งนอ้ ย 1 ครงั้ ต่อสปั ดาห์

 มีผลการตรวจและวิเคราะหเ์ ช้ือแบคทีเรียชนดิ ลจี ิโอเนลลา (Legionella) อยา่ งนอ้ ย 2 ครงั้ ตอ่ ปี

10.3 การควบคมุ สตั วแ์ ละแมลงพาหะนาโรค

โรงแรมตอ้ งมกี ารควบคมุ สตั วแ์ ละแมลงพาหะนาโรค โดย
 ดูแลด้านสง่ิ แวดล้อมท้ังภายในและภายนอกอาคารให้มีความสะอาด เป็นระเบียบเรียบร้อย ไม่เป็นแหล่งเพาะพันธุ์

ยุง และแมลงพาหะนาโรค
 มีการควบคุมสัตว์และแมลงพาหะนาโรค ดว้ ยวิธกี ารต่าง ๆ ท่ปี ลอดภัย

10.4 การจดั การสขุ าภบิ าลอาหาร อาหารปลอดภัย และน้าดม่ื นา้ ใช้

การจัดการสุขาภิบาลอาหารเพอื่ บรหิ ารจดั การและควบคมุ สง่ิ แวดล้อม รวมท้ังบคุ ลากรท่เี กีย่ วของกับกจิ กรรมอาหาร
ของโรงแรมให้สะอาด ปลอดภัย ปราศจากเชื้อโรค หนอนพยาธิและสารเคมีต่าง ๆ ซึ่งเป็นอันตรายหรืออาจเป็นอันตรายต่อ
ร่างกาย สขุ ภาพอนามยั และการดารงชวี ติ ของผู้บริโภค ได้แก่ การจัดสถานท่ีรับประทานอาหาร สถานที่ปรุงประกอบอาหาร
ต้องสะอาด เป็นระเบียบ แยกเป็นสัดส่วน มีการจัดการอาหารแต่ละประเภทให้สะอาดปลอดภัย รวมถึงภาชนะ อุปกรณ์
เคร่ืองใช้ และผู้สัมผัสอาหารต้องสะอาด ปลอดภัยปราศจากเช้ือโรค เป็นต้น ท้ังนี้ การดาเนินงานภาพรวมต้องเป็นไปตาม
กฎกระทรวง สุขลกั ษณะของสถานทจี่ าหน่ายอาหาร พ.ศ. 2561

10.5 การจัดอนามัยสิ่งแวดล้อมในสถานทส่ี ง่ เสรมิ สุขภาพ

การจดั อนามัยสงิ่ แวดล้อมสถานท่ีสง่ เสริมสุขภาพ ประกอบดว้ ย การจัดการสระว่ายน้าและคุณภาพน้าในสระ ต้องมี
การทาความสะอาดจุดใหบ้ ริการต่าง ๆ ในอาคารเป็นประจาทุกวัน มีป้ายหรือข้อความแสดงกฎ/ข้อบังคับ มีอุปกรณ์ช่วยชีวิต
ประจาสระวา่ ยนา้ รวมทง้ั มีการจัดการและควบคมุ คณุ ภาพนา้ ให้อยใู่ นเกณฑม์ าตรฐานตามคาแนะนาของคณะกรรมการสาธารณสุข
ฉบบั ท่ี 1/2550 เร่อื ง การควบคมุ การประกอบกิจการ สระว่ายนา้ หรือกิจการอน่ื ๆ ในทานองเดียวกัน และห้องออกกาลังกาย
(ฟิตเนส) ห้องสปา ต้องดาเนินการให้มีส่ิงแวดล้อมท่ีเหมาะสมกับการออกกาลังกายหรือการให้บริการ มีการทาความสะอาด
อปุ กรณ์ จดั วางอุปกรณเ์ คร่ืองใชอ้ ยา่ งเหมาะสมกับการใช้งาน และมีบุคลากรคอยให้บริการ ให้คาแนะนา ดูแล หรือสอนออก
กาลังกายอยา่ งถกู ต้อง

56

10.6 ความพร้อมในการป้องกนั และระงบั อคั คีภัย

ตามกฎกระทรวง กาหนดประเภทและหลักเกณฑ์การประกอบธรุ กิจโรงแรม พ.ศ. 2551 ซึ่งกาหนด หลักเกณฑ์และ
เงื่อนไขเกย่ี วกบั สถานท่ีตง้ั ขนาด ลกั ษณะ สงิ่ อานวยความสะดวก หรือมาตรฐานการประกอบธุรกิจของโรงแรม ได้กาหนดให้
โรงแรมต้องมอี ปุ กรณ์ดับเพลิง ระบบดับเพลิง ระบบเตือนภัยท่ีได้มาตรฐาน มีแผนฉุกเฉิน อพยพหนีไฟ มีการซ้อมและอบรม
การปอ้ งกันอคั คีภยั ทเี่ หมาะสม มีระบบรกั ษาความปลอดภยั ท่ีมีประสิทธิภาพ โดยกาหนดหลกั เกณฑ์ ดงั นี้

 ติดต้ังเคร่อื งดบั เพลงิ ตามหลกั เกณฑ์ดงั ต่อไปนี้

1) อาคารที่มีลักษณะเป็นห้องแถว ตึกแถว บ้านแถว บ้านเด่ียวหรือบ้านแฝด ท่ีมีความสูงไม่เกินสองชั้น

ต้องตดิ ตัง้ เครื่องดับเพลิงแบบมือถือตามชนิดและขนาดท่เี หมาะสมกบั สภาพของอาคารและวสั ดภุ ายใน จานวนคูหาละ 1 เครื่อง

2) อาคารอ่ืนนอกจากอาคารตาม (1) ต้องติดต้ังเครื่องดับเพลิงแบบมือถือในแต่ละชั้นจานวน 1 เคร่ือง ต่อ

พ้ืนทอ่ี าคารไมเ่ กิน 1,000 ตารางเมตร ทุกระยะไมเ่ กิน 45 เมตร แต่ไมน่ อ้ ยกวา่ ชน้ั ละ 1 เครื่อง

3) การติดต้ังเครื่องดับเพลิง ต้องติดต้ังให้ส่วนบนสุดของตัวเครื่องสูงจากระดับพื้นอาคารไม่เกิน 1.50 เมตร

และตอ้ งติดตง้ั ไวใ้ นที่ที่สามารถมองเหน็ และอา่ นคาแนะนาการใช้ไดโ้ ดยสะดวก

4) เครือ่ งดบั เพลงิ ตอ้ งอยูใ่ นสภาพท่ใี ชง้ านไดต้ ลอดเวลาและสามารถนามาใช้งานไดโ้ ดยสะดวก

 การจดั เตรยี มระบบปอ้ งกนั อคั คภี ยั ที่เหมาะสม

57

 ตดิ ตงั้ ระบบสัญญาณเตือนเพลิงไหม้ ตามหลักเกณฑ์ ดังนี้
(1) อาคารที่มีลักษณะเป็นห้องแถว ตึกแถว บ้านแถว บ้านเด่ียวหรือบ้านแฝดที่มีความสูงไม่เกินสองช้ัน ต้องมี

ระบบสญั ญาณเตือนเพลิงไหม้ตดิ ตั้งอยู่ในอาคารอยา่ งน้อย 1 เครอื่ ง ทุกคูหา
(2) อาคารตาม (1) ที่มีความสงู เกนิ สองชน้ั ตอ้ งมรี ะบบสัญญาณเตอื นเพลิงไหมต้ ดิ ต้งั อยภู่ ายในอาคารอย่างนอ้ ย

1 เคร่ือง ทุกช้นั และทกุ คหู า
(3) อาคารอืน่ นอกจากอาคารตาม (1) และ (2) ทม่ี พี ้ืนที่รวมกันทุกช้ันในอาคารหลังเดียวกันเกิน 2,000 ตารางเมตร

ต้องมีระบบสญั ญาณเตือนเพลิงไหมท้ กุ ชั้น
 ต้องมีช่องทางเดินภายในอาคารกวา้ งไม่น้อยกวา่ 1.50 เมตร
 ตอ้ งมีทางหนไี ฟหรือบันไดหนีไฟตามหลกั เกณฑ์และเงอ่ื นไขท่กี าหนดในกฎหมายวา่ ด้วยการควบคมุ อาคาร
 อาคารสาหรับใช้เป็นโรงแรมที่มีพื้นท่ีรวมกันทุกชั้นในอาคารหลัง
เดียวกันเกิน 2,000 ตารางเมตร ภายในอาคารต้องจัดให้มีระบบ
จ่ายพลังงานไฟฟ้าสารองสาหรับกรณีฉุกเฉิน เช่น แบตเตอรี่ หรือ
เครื่องกาเนิดไฟฟ้า แยกเป็นอิสระจากระบบท่ีใช้อยู่ตามปกติ และ
สามารถทางานได้โดยอัตโนมัติ เม่ือระบบจ่ายพลังงานไฟฟ้าปกติ
หยุดทางาน โดยที่ระบบจ่ายพลังงานไฟฟ้าสารองดังกล่าว ต้อง
สามารถจ่ายพลังงานไฟฟ้าได้เพียงพอสาหรับเครื่องหมายแสดง
ทางออกฉุกเฉิน ทางเดิน ห้องโถง บันได บันไดหนีไฟ และระบบ
สัญญาณเตือนเพลงิ ไหม้เป็นเวลาไม่น้อยกว่าสองชว่ั โมง

ทงั้ น้ี โรงแรมควรเลอื กใช้อปุ กรณป์ ้องกนั อคั คภี ยั ทีเ่ ปน็ มิตรกับสิ่งแวดล้อม รวมทั้งจัดให้มีการอบรมและซ้อมป้องกัน
อัคคีภยั ทุกปอี ย่างนอ้ ยปลี ะ 1 ครง้ั ตามท่กี ฎหมายกาหนด

 ตรวจสอบสภาพการใช้งานของถังดับเพลงิ
และอุปกรณ์เป็นประจา

 มีการอบรมและซอ้ มปอ้ งกันอัคคภี ัย

58

10.7 ระบบตรวจปอ้ งกนั และรกั ษาความปลอดภยั ที่มีประสิทธิภาพ

ระบบตรวจป้องกันและรกั ษาความปลอดภยั ท่มี ปี ระสทิ ธิภาพ ควรมีดงั น้ี
 กุญแจประตูระบบคีย์การ์ด การใช้กุญแจประตูห้องพักแขกด้วยระบบคีย์การ์ดเป็นมาตรการเพิ่มความปลอดภัย
อยา่ งหน่งึ ใหก้ บั ลกู ค้า ระบบประกอบด้วยช่องสาหรับเสยี บ หรืออุปกรณ์สาหรับแตะบัตรท่ีมีแถบแม่เหล็กหรือหน่วยความจาสาหรับ
เกบ็ รหัสขอ้ มูล เพ่ือใช้เปน็ รหสั ส่วนตวั ในการเปิดประตูห้องพัก และสามารถเช่ือมโยงข้อมูลกับระบบอื่น ๆ หรือ ระบบบริหารจัดการ
โรงแรม (PMS , Property Management System) ได้
 พนักงานรักษาความปลอดภัย โรงแรมควรมีพนักงานรักษาความปลอดภัยท่ีคอยสอดส่องและตรวจตราโรงแรมอยู่
ตลอดเวลา เพอ่ื ปอ้ งกันเหตรุ า้ ยตา่ ง ๆ ท่ีอาจจะเกดิ ขึน้ จากปจั จัยภายนอกและภายในโรงแรมเอง
 กลอ้ งวงจรปดิ ระบบกลอ้ งวงจรปิดเป็นอุปกรณ์สาคัญในการรักษาความปลอดภัยที่ใช้กันโดยท่ัวไป รวมท้ังการรักษา
ความปลอดภัยภายในโรงแรมด้วย การติดตั้งระบบกล้องวงจรปิดภายในโรงแรม นอกจากจะเป็นการป้องกันเหตุอาชญากรรมท่ี
อาจจะเกิดขึ้นกับลูกค้าของโรงแรมแล้ว ยังสามารถบันทึกข้อมูลไว้เพ่ือนามาใช้ในภายหลังหากพบว่าเกิดเหตุการณ์ที่ผิดปกติ โดย
ปกติโรงแรมจะติดตั้งระบบกล้องวงจรปิดไวใ้ ห้ครอบคลุมพ้ืนท่ีสาธารณะทบี่ ุคคลท่ัวไปเข้าถึงได้
 ไฟสารองฉุกเฉิน ควรมีไฟฉุกเฉินติดตั้งไว้ตามจุดต่าง ๆ ภายในบริเวณโรงแรม สาหรับใช้ให้แสงสว่างฉุกเฉินเมื่อ
กระแสไฟฟา้ ดบั เพื่อปอ้ งกันเหตุโกลาหล หรือเหตุรา้ ยทีอ่ าจจะเกดิ ขน้ึ กับแขกทเ่ี ขา้ พกั และพนักงานโรงแรม บางโรงแรมอาจจัดให้
มีไฟฉายท่ีมีระบบชาร์จไฟอตั โนมัตพิ รอ้ มใช้งานไว้ในหอ้ งพกั หรือกรณีโรงแรมต้ังอยู่ในพ้ืนท่ีท่ีมีกระแสไฟฟ้าขัดข้องบ่อย ๆ อาจจะ
มเี คร่อื งกาเนดิ ไฟฟา้ สารองไวใ้ ชจ้ ่ายกระแสไฟฟ้าในบรเิ วณท่ีสาคัญ
 คมู่ ือการปฏบิ ัตสิ าหรับเหตฉุ ุกเฉิน โรงแรมควรจัดทาแผนและคู่มือการปฏิบัติของพนักงาน สาหรับเหตุฉุกเฉินต่าง ๆ
ท่ีอาจจะเกิดข้ึนภายในโรงแรม และทาการฝึกอบรมพนักงานโรงแรมที่เกี่ยวข้องกับแผนการปฏิบัติสาหรับเหตุฉุกเฉินต่าง ๆ ให้มี
ความรู้ ความเขา้ ใจ และสามารถปฏิบัตไิ ดท้ ันทว่ งที โดยไม่ตอ้ งรอการสั่งการจากฝ่ายบรหิ าร
 ระบบคีย์การ์ดสาหรับการใช้งานลิฟต์โดยสาร โรงแรมสามารถเพิ่มมาตรการความปลอดภัยให้กับลูกค้าที่เข้าพัก
โดยติดตั้งระบบคยี ์การ์ดภายในลิฟต์โดยสารข้นึ ไปยังชนั้ ท่ีเป็นห้องพัก เพื่อป้องกันบุคคลภายนอกขึ้นไปยังบริเวณห้องพักโดยไม่ได้
รับอนุญาต โดยผู้ใช้นาคีย์การ์ดสาหรับเปิดห้องพักที่โรงแรมออกให้และยังใช้ได้อยู่ เสียบหรือแตะท่ีอุปกรณ์สาหรับอ่านรหัสท่ี
กาหนดให้ในการ์ด จึงจะสามารถกดปมุ่ เลอื กชน้ั ทอี่ นุญาตให้ขึ้นไปได้

59

เอกสารอ้างอิง

กฎกระทรวง ก้าหนดประเภทและหลักเกณฑก์ ารประกอบธรุ กิจโรงแรม พ.ศ. 2551. เล่มที่ 125 ตอนที่ 70 ก. (วันท่ี 23 พฤษภาคม 2551).
กฎกระทรวง ก้าหนดประเภท หรือขนาดของอาคาร และมาตรฐาน หลักเกณฑ์ และวิธีการในการออกแบบอาคารเพ่ือการอนุรักษ์พลังงาน

พ.ศ. 2563. เล่มท่ี 126 ตอนที่ 12 ก. (วนั ที่ 20 กมุ ภาพนั ธ์ 2552).
กฎกระทรวง ฉบบั ท่ี 55 (พ.ศ. 2543). ราชกิจานเุ บกษา. เลม่ ท่ี 117 ตอนที่ 75 ก. (วันที่ 7 สงิ หาคม 2543).
กระทรวงการท่องเท่ยี วและกฬี า. กองยทุ ธศาสตร์และแผนงาน. กลุ่มนโยบายและแผน. (2560). ยุทธศาสตร์การส่งเสริมการท่องเท่ียวสีเขียว

(Green Tourism) พ.ศ. 2560-2564. สืบค้นจาก https://www.mots.go.th/download/PolicyStrategy/StrategyPromoting
GreenTourism.pdf
กระทรวงการท่องเท่ียวและกีฬา. กองเศรษฐกิจการท่องเที่ยวและกีฬา. (2563). COVID-19 กับผลกระทบต่อการท่องเท่ียวไทยสถานการณ์
การท่องเที่ยวของประเทศไทย ไตรมาส 1/2563. Tourism Economic Review รายงาน ภาวะเศรษฐกิจการท่องเที่ยว, 1 (4). สืบค้น
จาก https://www.mots.go.th/download/TourismEconomicReport/4-1TourismEconomicVol4.pdf
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาตแิ ละส่ิงแวดลอ้ ม. กรมควบคมุ มลพิษ. (2556). คูม่ อื การจดั การนา้ เสียจากอาคารประเภท ก และ ข ประเภทโรงแรม.
สืบค้นจาก https://reo16.mnre.go.th/reo16/files/com_download/2015-07/20150723_qsodjptx.pdf
กระทรวงพลงั งาน. กรมพฒั นาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน. ศูนย์ประสานงานการออกแบบอาคารเพ่ือการอนุรักษ์พลังงาน. (2560).
คู่มือแนวทางการออกแบบอาคารเพ่ือการอนุรักษ์พลังงาน. สืบค้นจาก http://webkc.dede.go.th/testmax/sites/default/files/
guidelinrBEC2017.pdf
กระทรวงพลังงาน. กรมพัฒนาพลงั งานทดแทนและอนุรักษพ์ ลงั งาน. (2548). คู่มือชุดความรู้ การอนุรักษ์พลังงานส้าหรับโรงแรม. สืบค้นจาก
http://e-lib.dede.go.th/mm-data/Bib10765.pdf
กระทรวงพลงั งาน. กรมพัฒนาพลังงานทดแทนและอนุรักษ์พลังงาน. (2554). เทคโนโลยีการอนุรักษ์พลังงานในอาคารส้านักงาน (ในกรณีปรับปรุง
อาคารเดิม). สืบค้นจาก https://www.meaenergysavingbuilding.net/downloads/knowledge2/technology_conservation_
office.pdf
กระทรวงสาธารณสขุ . กรมอนามยั . สานกั อนามัยสิ่งแวดลอ้ ม. (2564). คมู่ ือโรงแรมท่ีเปน็ มติ รกับสุขภาพและสง่ิ แวดล้อม Green Health Hotel
(พิมพค์ รั้งท่ี 2). สมุทรปราการ: บริษทั ทีเอส อนิ เตอร์พริ้นท์ จากดั .
กรมควบคุมมลพิษ. ฝ่ายคุณภาพส่ิงแวดล้อมและห้องปฏิบัติการ. (2552). คู่มือการจัดการน้าเสียจากอาคารประเภทโรงแรม. สืบค้นจาก
http://cac.pcd.go.th/images/ptechResource/PublishDoc/2559-BuildingHotel/2559 -อาคาร-โรงแรม.pdf
กรมควบคุมมลพิษ. สานกั จัดการกากของเสียและสารอันตราย. สว่ นปฏบิ ัติการฉุกเฉินและฟื้นฟู. (2553). คู่มือการด้าเนินการเบอื งต้น เมอื่ พบเหตุ
ฉกุ เฉินสารเคมีและวัตถุอันตราย. สบื คน้ จาก https://www.pcd.go.th/publication/5218/

60

กรมส่งเสริมคุณภาพส่ิงแวดล้อม. (2564). คู่มือเตรียมความพร้อม (Coaching) โครงการส่งเสริมโรงแรมที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม.
กรงุ เทพมหานคร: บรษิ ัท แกรนดเ์ ทค จากดั . 2564

ชุติกานต์ ยินดีสุข. (2559). ความรู้ ทัศนคติ และพฤติกรรมการท่องเที่ยวเชิงนิเวศของนักท่องเที่ยวชาวไทย (วิทยานิพนธ์มหาบัณฑิต คณะ
มนุษยศ์ าสตร์และสงั คมศาสตร)์ . ชลบรุ ี: มหาวทิ ยาลัยบูรพา.

พชรพจน์ นันทรามาศ กิตติพงษ์ เรือนทิพย์ และจารุวรรณ เหล่าสัมฤทธิ์. (2563). เจาะพฤติกรรมท่องเที่ยวใน New Normal: เม่ือโควิดท้า
ชวี ติ เปลี่ยน. กรงุ เทพมหานคร: Krungthai COMPASS.

พุทธชาด ลุนคา. (2564). Research Intelligence “แนวโน้มธุรกิจ/อุตสาหกรรม ปี 2564-66 ธุรกิจโรงแรม”. กรุงเทพมหานคร: Krungsri
Reseearch.

พุทธชาด ลุนคา และรชฏ เลียงจันทร์. (2564). Research Intelligence “ธุรกิจท่องเท่ียวและโรงแรมหลัง COVID-19”. กรุงเทพมหานคร: Krungsri
Reseearch.

วรวรรณ ประชาเกษม. (2562). การส่งเสริมการมีส่วนร่วมโรงแรมท่ีเป็นมิตรกับส่ิงแวดล้อม (Green Hotel). กรุงเทพมหานคร: กรมส่งเสริม
คุณภาพสง่ิ แวดลอ้ ม.

ศฐิฒฎา ธารารัตนสุวรรณ. (2563). บทความวิชาการ “ผลกระทบเชือไวรัส COVID-19 ต่อวิกฤตการท่องเที่ยวของประเทศไทย (Impact of
COVID-19 on Tourism Sector in Thailand)”. 10 (15).

Pattarat. (2563). “เมอื งรอง” มาแรง! อโกด้าเปิดสถิติคนไทยเท่ยี วในประเทศต้องการสถานท่ี “แปลกใหม”่ สูงขึน. สืบค้น 1 กรกฎาคม 2564,
จาก https://positioningmag.com/1299995

Ratirita. (2563). เปดิ ผลส้ารวจ “ประเทศไทย” พรอ้ มเปิดรับการท่องเท่ียวกว่าชาติใดในโลก. สืบค้น 1 กรกฎาคม 2564, จากhttps://positioning
mag.com/1294822

Revinate. (2020). Covid-19 Recovery How to build a marketing strategy that wins bookings.
Ryt9 website. (2563). ผลส้ารวจชีคนไทยม่นั ใจประเทศไทย พร้อมเปิดรบั การทอ่ งเที่ยวกว่าชาติใดในโลก. สืบค้น 1 กรกฎาคม 2564, จาก

https://www.ryt9.com/s/prg/3153979
Singapore Hotel Association (SHA). (2020). 3R Guidebook for Hotels. Retrieved from https://www.nea.gov.sg/docs/default-

source/resource/3r-guidebook-for-hotels.pdf
Sustainable Business Associates (sba). (2008). Best Environmental Practices for the Hotel Industry. Retrieved from

https://nrcne.org/wp-content/uploads/2019/12/SBABGEHOTELLERIEENG2008.pdf
Wanpen Puttanont. (2563). 9 ‘เทรนด์ท่องเที่ยว’ หลังโควิด ที่กระทบอุตสาหกรรมท่องเที่ยวท่ัวโลก. สืบค้น 1 กรกฎาคม 2564, จาก

https://www.thebangkokinsight.com/news/business/462230/