งานเครื่องมือกลเบื้องต้น

ค ำน ำ ฝ่ ายวิชาการ บริษัท ส านักพิมพ์เอมพันธ์จ ากัด ได้จัดท าหนังสือเรียนวิชา งาน เครื่องมือกลเบื้องต้น (Basic Machine Tools) รหัสวิชา 20100 - 1007 เล่มนี้ เรียบเรียงขึ้นตรงตามจุดประสงค์รายวิชา สมรรถนะรายวิชา และค าอธิบายรายวิชา หลักสูตร ประกาศนียบัตรวิชาชีพ พุทธศักราช 2562 ของส านักงาน คณะกรรมการการอาชีวศึกษา เนื้อหาในหนังสือเล่มนี้ประกอบด้วย 4 หน่วย เริ่มจาก 1.เครื่องเลื่อยกลและงานเลื่อย 2.เครื่องเจียระไนลับคมตัดและงานลับเครื่องมือตัด 3.เครื่องเจาะ และงานเจาะ งานรีมเมอร์งานตาปเกลียว 4.เครื่องกลึงและงานกลึง ในแต่ละหน่วยประกอบด้วยใบความรู้แบบประเมินผลการเรียนรู้ใบงาน ใบประเมินผล การปฏิบัติงาน แบบประเมินตนเองเพื่อให้ผู้เรียนใช้ประเมินตนเอง หวังว่าหนังสือเรียนวิชางานเครื่องมือกลเบื้องต้น (Basic Machine Tools) รหัสวิชา 20100-1007 เล่มนี้จะเป็นประโยชน์ต่อผู้เรียน และอาจารย์ผู้สอน ได้ใช้เป็น แนวทางในการจัดการเรียนรู้ที่สอดรับกับการ ด าเนินการประกันคุณภาพ และเพื่อพร้อมรับ การประเมินคุณภาพจากส านักงานรับรองมาตรฐานและประเมิน คุณภาพการศึกษา (สมศ.) และหากมีข้อเสนอแนะประการใด ฝ่ายวิชาการ บริษัท ส านักพิมพ์เอมพันธ์จ ากัด ยินดีน้อม รับไว้ด้วยความขอบคุณยิ่ง

สำรบัญ หน่วยที่ 1 เครื่องเลื่อยกลและเลื่อย หน่วยที่ 2 เครื่องเจียระไนลับคมตัดและงำนลับเครื่องมือตัด หน่วยที่ 3 เครื่องเจำะและงำนเจำะงำนรีมเมอร์งำนตำปเกลียว หน่วยที่ 4 เครื่องกลึงและงำนกลึง

1 หน ่ วยท ี่ 1 เครื่องเลื่อยกลและเลื่อย เครื่องเลื่อยกลแบบชัก เครื่องเลื่อยกลมีหลายชนิด มีการท างานที่แตกต่างกันออกไป ประโยชน์ ในการใช้งาน ลักษณะการท างานก็แตกต่างกันในการเลือกใช้งานก็ต้องเลือกใช้เครื่องเลื่อย ให้เหมาะสมกับ งานที่ต้องการตัด ชนิดของเครื่องเลื่อยที่ควรรู้จักมีดังนี้ เครื่องเลื่อยกลแบบชัก เป็นเครื่องเลื่อยที่นิยมใช้กันมากในโรงงาน เพราะใช้ง่าย สะดวก และราคาไม่ แพง ลักษณะการท างาน จะท างานแบบชักเดินหน้าและถอยหลังกลับ ลักษณะงานจะได้งาน จังหวะเดียว อาจจะเป็นจังหวะเดินหน้า หรือถอยหลังกลับขึ้นอยู่กับการออกแบบของเครื่อง เลื่อยนั้นๆ สังเกตได้จากการชักของเครื่องเลื่อย ถ้าจังหวะใดเป็นจังหวะยกแสดงว่าไม่ใช่ จังหวะงานเพราะใบเลื่อยไม่ได้ตัดงาน จังหวะงานจะเป็นจังหวะที่ไม่ได้ยก ในการใส่ใบเลื่อย จะต้องใส่ฟันใบเลื่อยเฉไปตามจังหวะงาน เช่น เครื่องเลื่อยมีจังหวะงานในจังหวะเดินหน้า ก็ ใส่ใบเลื่อยเฉไปข้างหน้า

2 1.ฐำนเครื่อง (Bee) เป็นส่วนที่รองรับน ้าหนักของเครื่อง ส่วนใหญ่ าด้วย เหล็กหล่อ มีความแข็งแรง 2. โครงเลื่อย (Flame) ส่วนใหญ่ท าด้วยเหล็กหล่อ เป็นที่ส าหรับจับยึดใบ เลื่อย ท างานโดยการชัก เดินหน้าและถอยหลังเพื่อน าใบเลื่อยเลื่อยตัดชิ้นงาน จังหวะงานจะ มีจังหวะเดียว ในจังหวะยกจะไม่ใช่จังหวะงาน ในการเดินหน้าและถอยหลังกลับหนึ่งครั้ง เรียกว่า “คู่จังหวะชัก” 3.ปำกกำจับยึดงำน (Vise) ส่วนใหญ่ท าด้วยเหล็กหล่อ ใช้ส าหรับจับชิ้นงาน ที่จะน ามาเลื่อย โดยทั่วไปจะสามารถ เป็นมุมได้ประมาณ 45 ยา เชียงชั้น ณ งานเป็นมุม ต่างๆ 4.แขนตงั้ระยะตดัชิ้นงำน (Cut off Gage) ท าหน้าที่เป็นตัวตั้งต าแหน่ง ความยาวงาน เพื่อใช้ทิ้งระยะหวายยาว คนงานไม่ยาก งานทุกชั้นกรณีต้องการค้กงานที่มี ความยาวขนาดเดียวกัน 5.สวิตช์ เปิด-ปิด, ปุ่มฉุกเฉิน (Switch ON-OFF, Emergency Button) เป็นชุดปุ่มปิด-เปิดเรียงลีและ มุก เครื่องกรณีเหตุ 6.มอเตอร์(Motor) เป็นระบบส่งก าลังเพื่อให้โครงเลื่อยเคลื่อนที่ชักเลื่อย ชิ้นงาน 7.น ้ำหนักถ่วง ในเครื่องกลแบบชักบางเครื่องจะมีน ้าหนักถ่วงอยู่ที่โครงเลื่อย เพื่อเพิ่มน ้าหนักในการกดตัดให้มากขึ้น

3 หน่วยท ี่2 เคร ื่องเจย ี ระไนลับคมตัดและงานลับเคร ื่องม ื อตัด ชน ิ ดของเคร ื่องเจย ี ระไนลับคมตัด เครื่องเจียระไนลับคมตัดพื้นฐาน โดยทั่วไปแบ่งออกเป็น 2 ชนิด คือ เครื่องเจียระไน แบบตั้งโต๊ะและเครื่องเจียระไนแบบตั้งพื้น 1.เครื่องเ จียระไนแบบตั้งโต๊ะ (Bench Grinder หรือ Bench Grinding Machine) เครื่องเจียระไนชนิดนี้จะยึดติดอยู่กับโต๊ะ เพื่อเพิ่มความสูง และสะดวกในการใช้งาน 2.เครื่องเจียระไนแบบตั้งพื้น (Floor Grinder หรือ Floor Grinding Machine) เป็นเครื่องเจียระไนลับคมตัดที่มีขนาดใหญ่กว่าแบบตั้งโต๊ะ มีส่วนที่เป็นฐานเครื่อง เพื่อใช้ยึดติด กับพื้นท าให้เครื่องเจียระไน มีความมั่นคง แข็งแรงกว่าเครื่องเจียระไนแบบตั้งโต๊ะ

4 หน่วยท ี่3 เคร ื่องเจาะและงานเจาะงานร ี มเมอร ์ งานตาป เกลียว ชน ิ ดและส่วนประกอบของเคร ื่องเจาะ เครื่องเจาะมีหลายชนิดแต่สามารถแบ่งออกได้ดังนี้ เครื่องเจาะตั้งโต๊ะ เครื่องเจาะ ตั้งพื้น เครื่องเจาะแบบรัศมี และเครื่องเจาะในงานอุตสาหกรรม เครื่องเจาะตั้งโต๊ะ (Bench-Model Sensitive Drilling) เป็นเครื่องเจาะไฟฟ้าขนาดเล็ก ที่สามารถเจาะรูขนาดเล็ก เครื่องเจาะขนาดนี้จะ วางอยู่บนโต๊ะ เพื่อเพิ่มความสูง ท าให้ผู้ปฏิบัติงานสามารถท างานได้สะดวกขึ้น ส่วนใหญ่ส่ง ก าลังด้วยสายพาน

5 หน่วยท ี่4 เคร ื่องกล ึ งและงานกลึง ชน ิ ดของเคร ื่องกล ึ ง เครื่องกลึงมีหลายชนิด เช่น เครื่องกลึงยันศูนย์เครื่องกลึงเทอร์เรต เครื่องกลึงที่ ควบคุมด้วยคอมพิวเตอร์แต่เนื้อหาในบทเรียนนี้จะกล่าวถึงเฉพาะเครื่องกลึงที่เป็ น เครื่องกลึงพนื้ฐาน เครื่องกลึงยันศูนย์(Center Lathe) เป็ นเครื่องกลึงพนื้ฐานทใี่ช้กันอยู่ท่ัวไป ประจ าโรงงานฝึ กในสถานศึกษา เครื่องกลึงเทอรเ์รต (Turret Lathe) เป็ นเครื่องกลึงทดี่ัดแปลงมาจากเครื่องกลึงธรรมดา เพอื่เพมิ่ประสิทธิภาพให้ทา งานได้ ดีมากขึน้และสามารถทา งานให้เสร ็ จในขบวนการทา งานเพียงครั้งเดียวตั้งแต่เริ่มต้น จนจบขั้นตอนสุดท้าย เครื่องกลึงเทอรเ์รตแบ่งออกได้2 ลักษณะ คือ เครื่องกลึงเทอร์ เรตแนวตั้ง