BAB 6 : BENTUK MUKA BUMI

Bab

6 Bentuk Muka Bumi

Nota Ekstra

6.1 Bentuk Muka Bumi di Malaysia

1 Tanah tinggi
(a) Merujuk kepada kawasan berketinggian 180 meter dari aras laut.
(b) Terdiri daripada banjaran gunung dan dataran tinggi.
(c) Terhasil akibat proses lipatan.
(d) Terdiri daripada tanih jenis granit dan batu kapur.

2 Tanah pamah
(a) Kawasan tanah rendah yang rata dan beralun dengan ketinggian kurang 180 meter dari aras laut.
(b) Tertumpu di kawasan dataran pantai, lembangan sungai dan delta.

3 Saliran
(a) Merujuk kepada sungai dan tasik.
(b) Berpunca daripada kawasan tadahan hujan dan tanah tinggi.
(c) Ciri-ciri sungai di Malaysia:
(i) Beraliran deras di hulu dan perlahan di hilir.
(ii) Pendek
(iii) Berliku-liku
(d) Tasik pula terdiri daripada tasik semula jadi dan tasik buatan manusia.
(i) Tasik semula jadi: Tasik Chini dan Tasik Bera
(ii) Tasik buatan manusia: Tasik Kenyir (tasik buatan manusia yang terbesar di Asia Tenggara) dan Tasik
Temenggor, Perak

4 Pinggir laut
(a) Panjang pinggir laut Malaysia ialah 4 800 kilometer.
(b) Malaysia dikelilingi oleh Laut China Selatan, Laut Sulu, Laut Sulawesi dan Selat Melaka.
(c) Pinggir laut Malaysia memiliki ciri yang menarik akibat aktiviti hakisan ombak dan juga
pemendapan ombak.

Tebing tinggi

Tanjung

Pantai Teluk Gerbang laut Batu tunggul
Tunggul sisa

Gua

Bentuk muka bumi yang terhasil akibat hakisan ombak
1

Lagun Dataran Beting pasir
Kawasan perairan Laut Timbunan pasir yang
yang dilindungi anak berhampiran dengan
tanjung pantai

Tombolo Anak tanjung
Beting pasir yang (tetanjung)
menghubungkan
daratan dengan pulau Kawasan yang sempit
dan rendah yang
Pulau terdiri daripada pasir
Dataran yang yang menganjur dari
dikeliling laut pinggir daratan hingga
ke laut

Bentuk muka bumi yang terhasil daripada pemendapan ombak
6.2 Lokasi Pelbagai Bentuk Muka Bumi di Malaysia
1 Tanah tinggi dan tanah pamah di Malaysia

Dataran Dataran Gunung Kinabalu Gunung Trus Madi U
Kedah- Kelantan
Perlis Dataran Pantai Banjaran
Gunung Gunung Barat Sabah Trus
Korbu Tahan Madi

Banjaran Banjaran Banjaran
Titiwangsa Tahan
Gunung Api, Crocker
Petunjuk Banjaran
Gunung Taman Negara Mulu Dataran
Pantai
Pergunungan Banjaran Timur
Delta Rajang Hose Brassey Sabah

Banjaran Banjaran
Kapuas Hulu Tama Abu

Dataran Pantai
Barat Sarawak

Melebihi 501 meter 201 - 500 meter 0 - 200 meter

Kawasan tanah tinggi dan tanah pamah di Malaysia

2

2 Saliran di Malaysia

Sungai Muda Sungai U
Sungai
Kelantan Petunjuk Kinabatangan
Sungai
6oU Tasik Kenyir Tasik Sungai Sugut
Sungai Sungai Padas
Perak Sempadan Antarabangsa

4oU Sungai Pahang Sungai Batang Sungai Baram
Lupar
Sungai Tasik Chini Sungai Rajang
Bernam Tasik Bera 114oT
2oU
Sungai
Endau

104oT

Saliran di Malaysia

3 Semua negeri di Malaysia mempunyai pinggir laut kecuali Wilayah Persekutuan Kuala Lumpur.
4 Pinggir laut Malaysia tidak lurus tetapi panjang.
5 Malaysia dikelilingi laut yang cetek kerana terletak di atas pentas benua yang dikenali sebagai Pentas Sunda.
6 Pentas benua:

(a) Laut cetek dengan kedalaman 180 meter.
(b) Kawasan yang kaya dengan plankton dan menggalakkan pembiakan ikan.
(c) Kawasan perlombongan petroleum dan gas asli.

3

6.3 Kepentingan Pelbagai Bentuk Muka Bumi di Malaysia
Kepentingan pelbagai bentuk muka bumi di Malaysia

Tanah tinggi

• Kawasan tadahan hujan
• Punca sungai-sungai utama
• Pusat rekreasi dan pelancongan
• Pusat pembalakan
• Tanaman hawa sederhana
• Penjanaan kuasa hidroelektrik

Saliran

• Sempadan semula jadi
• Sumber air minuman (kegunaan domestik)
• Aktiviti perikanan
• Pengangkutan dan perhubungan
• Pengairan dan penjanaan hidroelektrik

Tanah pamah

• Kawasan petempatan
• Kawasan pertanian dan penternakan
• Tapak perindustrian dan perdagangan
• K awasan perlombongan bijih timah,

emas dan bijih besi.
• Perhubungan dan pengangkutan

Pinggir laut

• Perikanan
• Tapak pelabuhan
• Tebing tinggi untuk membina rumah api
• Pusat pelancongan
• Kawasan petempatan nelayan
• Perlombongan petroleum dan gas asli

4