BAB 9 : Petempatan di Malaysia

Bab

9 Petempatan di Malaysia

Nota Ekstra

9.1 Jenis-jenis Petempatan di Malaysia

1 Petempatan merujuk kepada tempat untuk manusia tinggal, berinteraksi dan melakukan pelbagai aktiviti.
2 Dua jenis petempatan di Malaysia:

(a) Petempatan bandar
(b) Petempatan luar bandar
3 Kedua-dua jenis petempatan ini berbeza dari segi:
(a) Saiz penduduk
(b) Kepadatan penduduk
(c) Fungsi
4 Perbezaan petempatan bandar dan luar bandar:

Petempatan bandar Ciri-ciri Petempatan luar bandar
Saiz penduduk
Jumlah penduduk melebihi Kepadatan penduduk Jumlah penduduk kurang 10 000
10 000 orang Kegiatan ekonomi orang

Padat Contoh petempatan Sederhana atau jarang

• Pentadbiran • Pertanian
• Perkhidmatan • Perikanan
• Kewangan • Penternakan
• Perniagaan • Perlombongan
• Perdagangan • Pembalakan
• Johor Bahru, Johor • Dataran Kedah – Perlis
• Ipoh, Perak • Kemaman, Terengganu
• Kuantan, Pahang • Miri, Sarawak
• Kuala Lumpur • Sandakan, Sabah
• Kota Kinabalu, Sabah
• Kuching, Sarawak

9.2 Pola Petempatan di Malaysia

1 Pola petempatan ialah corak atau reka letak susunan kawasan kediaman manusia di sesuatu kawasan.
2 Terdapat beberapa pola petempatan seperti:
(a) Pola berpusat

(b) Pola berkelompok
(c) Pola berjajar
(d) Pola berselerak

1

Pola petempatan Susun atur Kawasan
Pola berselerak
• Kebun kecil (getah, kelapa
• Berselerak sawit, sayur dan lain-lain)
• Berjauhan
• Tidak teratur • Sawah padi

Pola berpusat • Rapat • Persimpangan jalan
• Padat • Bandar dan pekan
Sek. • Kemas dan tersusun • Taman perumahan
• Dekat dengan kemudahan seperti

masjid dan sekolah

Pola berkelompok

• Rapat dan padat • R ancangan Pembangunan Tanah
• Tidak tersusun Persekutuan
• Berkelompok
• Perkampungan nelayan
• Persimpangan jalan
• Muara sungai

Pola berjajar Tersusun, berderetan dan hampir • Sepanjang sungai
seragam • Pinggir pantai
Laut • Sepanjang parit dan tali air
• Sepanjang landasan kereta api
• Sepanjang jalan raya

2

9.3 Fungsi Petempatan Bandar dan Luar Bandar

Petempatan luar bandar Fungsi Petempatan bandar
Ekonomi
• Pertanian • Bandar pelabuhan terlibat dalam
• Pembalakan urusan import eksport.
• Perniagaan kecil-kecilan
• Industri kecil dan • Bandar pelancongan terlibat
dalam aktiviti pelancongan.
sederhana
• Perikanan • Bandar perlombongan
berkembang kerana penerokaan
• Mempunyai kemudahan sumber.
sosial yang asas seperti
sekolah, klinik kesihatan • Bandar perindustrian terlibat
dan perkhidmatan pos. dalam sektor industri.

• Terdapat juga balai raya • Bandar teknologi maklumat
berperanan mengembangkan IT.
Mempunyai pusat pentadbiran
yang diuruskan oleh pejabat Sosial • Bandar pendidikan.
penghulu, ketua kampung, tuai • Bandar satelit (bandar sokongan
rumah dan tok batin
kepada bandar utama).

Dasar Kerajaan (Governan) • Bandar sempadan berfungsi
sebagai pintu masuk negara.

• Bandar pentadbiran berfungsi
sebagai pusat pentadbiran, ibu
negara dan ibu negeri.

• Bandar pertahanan mempunyai
pangkalan tentera.

3