รวบรวมสายพันธุ์กล้วยไม้

รวยบอดรวสนิมายยมพใันนธปุ์กรละ้วเทยไศมไ้ทย

คำนำ

กล้วยไม้ (Orchid) เป็นหนึ่งในพืชสวนเศรษฐกิจที่อยู่ในความรับผิดชอบ
วิจัยของ สถาบันวิจัยพืนสวน จัดเป็นพืชที่มีความสำคัญสร้างรายได้แก่เกษตรกรและผู้
ประกอบการที่เกี่ยวข้อง ทั้งนี้ประเทศไทยเป็นผู้ผลิตและส่งออกดอกกล้วยไม้เขตร้อน
(Tropical orchid) อันดับ 1 ของโลก ทำรายได้ให้กับประเทศปีละประมาณ 2,500-
3,000 ล้านบาทซึ่งเป็นตัวเลขการส่งออกที่เก็บรวบรวมได้อย่างเป็นทางการในขณะที่มี
รายงานของผู้ประกอบการสวนกล้วยไม้ไทยระบุว่าการค้าขายกล้วยไม้และผลิตภัณฑ์ใน
ปี พ.ศ. 2559 มีมูลค่าสูงถึง 6,000-7,000 ล้านบาท โดยตลาดส่งออกที่สำคัญได้แก่
ญี่ปุ่น สหรัฐอเมริกา เนเธอร์แลนด์ จีน เวียดนาม เป็นต้นมีเกษตรกรและผู้ประกอบการ
ที่เกี่ยวข้องกับธุรกิจกล้วยไม้จำนวนมาก

สารบัญ หน้ า
1
เรื่อง 2
3
กล้วยไม้สกุลกุหลาบ 4
กล้วยไม้แวนด้า 5
กล้วยไม้ฟาเเลนนอปซิส 6
กล้วยไม้เเคทลียา 7
กล้วยไม้สกุลช้าง
กล้วยไม้สกุลเข็ม
กล้วยไม้มิลโทนอปซิส

1

กล้วยไม้สกุลกุหลาบ

เป็ นกล้วยไม้ที่พบตามธรรมชาติในป่ าทั่วทุกภาคของ
ประเทศไทยและประเทศในแถบเอเชียตะวันออกเฉียง
ใต้ เป็นกล้วยไม้ที่เลี้ยงง่าย มีบทบาทสำคัญในการผสม
พันธุ์เพื่อการปรับปรุงพันธุ์ สามารถผสมในสกุลเดียวกัน
และผสมข้ามสกุลต่างๆ เช่น ผสมกับสกุลแวนด้าเป็น
สกุลแอริโดแวนด้า ผสมกับสกุลช้างเป็นสกุลแอริโดส
ไตลิส สำหรับกล้วยไม้สกุลกุหลาบที่พบตามธรรมชาติ
ในประเทศไทยได้แก่ กุหลาบกระเป๋ าปิด กุหลาบกระเป๋ า
เปิด กุหลาบเหลืองโคราช กุหลาบแดง กุหลาบอินทจักร
กุหลาบน่าน กุหลาบเอราวัณ กุหลาบไอยรา กุหลาบ
มาลัยแดง กุหลาบชมพูกระบี่ หรือ กุหลาบพวงชมพู

12

กล้วยไม้แวนด้า



ในแถบเอเชียพบในป่าธรรมชาติได้มากถึง 40 ชนิด
แวนด้าชอบการปลูกอยู่ในกระถางโปร่งหรือตะกร้าแบบ
แขวนมากกว่าอยู่ในกระถางตั้งพื้น เพราะอากาศมี
ความจำเป็นต่อแวนด้าเป็นอย่างมาก เหมาะสำหรับการ
จำหน่ายเป็นไม้กระถาง แวนด้าเป็นกล้วยไม้ประเภท
ไม่แตกอ เจริญเติบโตไปทางยอด รากเป็นรากอากาศ
ใบมีลักษณะกลม แบนหรือร่อง ใบซ้อนสลับกัน ช่อ
ดอกจะออกด้านข้างของลำต้นสลับกับใบ ช่อดอกยาว
และแข็ง กลีบนอกและกลีบในมีรูปร่างคล้ายคลึงกัน
โคนกลีบแคบ

3

กล้วยไม้ฟาเเลนนอปซิส

ได้ฉายาว่าเป็ นกล้วยไม้ผีเสื้ อกลางคืนตามชื่ อภาษากรีก
มีดอกบานใหญ่ ใบกว้าง ลำต้นอวบเป็นปล้อง ช่อดอกยาว
และเป็นกล้วยไม้ที่แข็งแรง ปรับตัวตามสภาพที่ต้อง
เผชิญได้ กล้วยไม้สกุลนี้ได้ถูกปรับปรุงพันธุ์และผสมกัน
มาหลายทอด ทำให้สวยงามทั้งรูปทรงดอก และสีของ
ดอก ดอกกลมใหญ่ กลีบหนา ดอกมีหลายสี เช่น สีขาว
สีชมพู สีเหลือง ก้านช่อยาว เหมาะสำหรับปักแจกัน ต้น
หนึ่งออกดอกได้หลายช่อ แต่ละพันธุ์ออกดอกต่างเดือน
กัน บางชนิดออกดอกในเดือนที่ตลาดต้องการดอกไม้ตัด
ดอก เหมาะสำหรับผู้ปลูกเลี้ยงกล้วยไม้ตัดดอก สามารถ
ผสมข้ามสกุลกับสกุลกล้วยไม้สกุลต่างๆ ได้หลายสกุล
เช่น ผสมกับสกุลแวนด้า ผสมกับสกุลอะแรคนิส ผสมกับ
สกุลเรแนนเทอร่า เป็นต้น

4

กล้วยไม้เเคทลียา

เรียกว่าเป็ นราชินีแห่งกล้วยไม้ก็คงไม่ผิดนัก
ดอกของแคทลียามีรูปทรงเฉพาะตัวขนาดใหญ่ สีสัน
สวยงาม บางสายพันธุ์ยังมีกลิ่นหอมชวนหลงใหลอีก
ด้วย เจริญเติบโตได้ดีในแถบภูมิอากาศร้อน จึงเหมาะ
กับการนำมาปลูกในประเทศเรามากที่สุด

5

กล้วยไม้สกุลช้าง

มีถิ่นกำเนิดอยู่ในแถบเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น
ไทย พม่า มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ ประเทศในแถบอินโด
จีน อินเดีย ศรีลังกา ภาคใต้ของหมู่เกาะในทะเลจีน
และหมู่เกาะอินเดียตะวันออก สำหรับในประเทศไทย
พบว่ากล้วยไม้สกุลช้างมีกระจายพันธุ์อยู่ทุกภาคของ
ประเทศ บางภาคอาจมีกล้วยไม้สกุลช้างชนิดหนึ่งแต่
อาจไม่มีอีกชนิดหนึ่ง กล้วยไม้สกุลช้างที่พบตาม
ธรรมชาติเพียง 4 ชนิด คือ ช้าง ไอยเรศหรือพวง
มาลัย เขาแกะและช้างฟิลิปปินส์ สำหรับ 3 ชนิดแรก
มีถิ่นกำเนิดในประเทศไทยและประเทศใกล้เคียง
ส่วนช้างฟิ ลิปปิ นส์มีถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศฟิ ลิปปิ นส์

6

กล้วยไม้สกุลเข็ม

ได้สมญาว่าเป็น ‘ราชินีของกล้วยไม้แวนด้าแบบมินิ
หรือแบบกระเป๋ า’ เพราะเป็นกล้วยไม้ที่มีลักษณะเล็ก
ทั้งขนาดต้น ช่อดอก ขนาดดอก และมีดอกที่มีสีสดใส
สะดุดตามากกว่ากล้วยไม้อื่นๆ ในธรรมชาติพบ
กล้วยไม้สกุลนี้กระจายพันธุ์อยู่ในทวีปเอเชีย จัดเป็น
กล้วยไม้ประเภทแวนด้าที่มีดอกขนาดเล็ก ใน
ประเทศไทยมีกล้วยไม้สกุลเข็มแท้อยู่ 4 ชนิดคือ เข็ม
แสด เข็มแดง เข็มม่วง และเข็มหนู แต่ที่มีบทบาท
สำคัญในการผสมปรับปรุงพันธุ์ คือ เข็มแดง เข็มแสด
และเข็มม่วง

7

กล้วยไม้มิลโทนอปซิส

เป็นกล้วยไม้นำเข้า จัดว่าเป็นกล้วยไม้ขนาด
ใหญ่ประเภทรากกึ่งดิน ลำต้นบางชนิดมีลำลูก
กล้วย ใบยาวเรียวแหลมและบางชนิดมีใบกว้าง
ดอกส่วนมากจะมีสีเหลืองลายน้ำตาล ปลายปาก
ใหญ่