Sejarah Tingkatan 1

Khas untuk guru sahaja

Dengan setiap pembelian buku, guru boleh
dapatkan salinan lembut (softcopy) dalam
bentuk PDF untuk memudahkan proses
pengajaran dan pembelajaran di rumah (home-
based learning).

Sekiranya guru memerlukan PDF, sila
hubungi Bahagian Penjualan dan Pemasaran
Cemerlang Publications Sdn. Bhd. di talian:

03-89592001
03-89593001
016-3324137

KANDUNGAN

Format Instrumen PT3

BAB Mengenali Sejarah 1
9
1 17
CONTOH 23
BAB Zaman Air Batu 31
38
2 46
53
BAB Zaman Prasejarah 61

3

BAB Mengenali Tamadun

4

BAB Tamadun Awal Dunia

5

BAB Peningkatan Tamadun Yunani dan Rom

6

BAB Peningkatan Tamadun India dan China

7

BAB Tamadun Islam dan Sumbangannya

8

Penilaian Akhir Tahun
Jawapan

Format Instrumen PT3 Mulai Tahun 2019
Mata Pelajaran Sejarah (21)

Bil. Perkara Keterangan
1 Jenis
CONTOH Ujian bertulis Kerja Kursus
Instrumen (Sekolah)
2 Jenis Item • Objektif Aneka Pilihan (OAP) Tugasan
• Subjektif Respons Terhad
3 Bilangan • Subjektif Respons Terbuka Satu Tugasan
Soalan
Bahagian A: Bahagian B: Bahagian C: 100 markah
4 Jumlah 20 soalan OAP 20%
Markah (Jawab semua 4 soalan 4 soalan
subjektif subjektif Tingkatan 3
soalan) (Jawab semua (Jawab dua
soalan) soalan sahaja) Rubrik
Penskoran
20 markah 40 markah 40 markah

Jumlah: 100 markah

5 Wajaran 80%
6 Tempoh 2 jam

Ujian • Mengingat
7 Konstruk • Memahami
• Mengaplikasi
8 Kaedah • Menganalisis
Penskoran • Menilai
• Menjana idea

• Dikotomus
• Analitik

Bab 1 Mengenali Sejarah

Praktis Bergrafik

1 Isi tempat kosong dengan memilih jawapan yang tepat tentang maksud sejarah. TP1 MS Teks 4
riwayat

yang
CONTOH salasilah tambo “syajaratun” history

(a) Bahasa Berasal daripada perkataan Arab,
Melayu bererti pokok.

Apakah Membawa maksud asal usul atau .
maksud
sejarah? (b) Kamus Peristiwa yang benar-benar berlaku pada waktu lampau,
Dewan

kisah, dan .

(c) Bahasa Berasal daripada perkataan yang beerti

Inggeris cerita tentang seseorang.



2 Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul berkaitan pandangan sejarawan tentang makna sejarah.

TP2 MS Teks 5

(a)

“Penceritaan tentang manusia yang penting dan mengagumkan

serta berlakunya sesuatu peristiwa”. ~ Herodotus

(b) “Suatu proses berterusan antara ahli sejarah dengan fakta-

(c) faktanya, suatu yang tidak berkesudahan antara masa kini

(d) dengan masa lampau”. ~ E.H. Carr

“Sejarah membicarakan perkara tentang ,
(e)
dan perubahan-perubahan yang berlaku pada

masyarakat itu”. ~ Ibn Khaldun

“Sejarah merujuk apa-apa yang atau sudah berlaku. Sejarah

mendorong kita lebih memahami apa-apa yang berlaku pada masa kini, di samping

menjamin yang sama tidak berulang. Sejarah ialah ibu kepada

semua bidang”. ~ Khoo Kay Kim

“Sejarah ialah masa lalu itu sendiri. Sejarah juga merupakan

ataupun tentang sesuatu peristiwa yang berlaku pada suatu

masa yang lalu”. ~ Muhd Yusof Ibrahim

1

Sejarah Tingkatan 1 Bab 1

3 Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul tentang masa silam dan ruang dalam sejarah. TP3 MS Teks 6

(a) merujuk rentetan peristiwa yang berlaku secara teratur mengikut urutan masa

dari awal hingga yang terakhir dan bergerak mengikut satu garisan lurus.

(b) ialah jangka masa 10 tahun atau juga dikenal sebagai dasawarsa.

(c) atau kurun pula merujuk jangka masa 100 tahun.

(d) pula merujuk jangka masa 1 000 tahun.

(e) merupakan tahun atau kurun yang dihitung bermula dengan kelahiran
Nabi Isa AS.
CONTOH
4 Kelaskan sumber sejarah berikut berdasarkan pilihan jawapan berikut berdasarkan pilihan jawapan
berikut. MS Teks 8

Ensiklopedia Manuskrip sejarah Buku Artifak

Jurnal Diari Akhbar Rangka manusia

( a) Sumber primer (b) Sumber sekunder

(i) (i)
(ii)
(ii) (iii)
(iv)
(iii)

(iv)


5 Lengkapkan maklumat berikut yang berkaitan dengan penyelidikan dalam sejarah. TP5 MS Teks 10 – 13

(a) Kaedah bertulis
Kajian terhadap sesuatu peristiwa daripada maklumat pada sumber yang

pada batu atau pada kulit kayu, gading dan .

(b) Kaedah lisan tokoh yang dikenali sebagai
Proses mendapatkan maklumat melalui

.

(c) Kaedah arkeologi
Kaedah yang digunakan secara saintifik untuk mencari maklumat sejarah daripada

seperti fosil, ,

dan binaan daripada .

2

Sejarah Tingkatan 1 Bab 1

6 Jawab soalan-soalan berikut bagi menjelaskan tafsiran dalam sejarah. TP6 MS Teks 16
(a) Apakah tafsiran dalam sejarah?
Tafsiran dalam sejarah ialah

(b) Mengapakah wujud perbezaan tafsiran dalam sejarah?
Tafsiran tentang sesuatu peristiwa sejarah yang sama mungkin berbeza antara sejarawan. Hal ini

disebabkan

(c) Apakah kepentingan tafsiran dalam sejarah?
Antara kepentingan tafsiran dalam sejarah ialah menggalakkan kita

Selain itu, tafsiran dalam sejarah juga mengajak kita

(d) Jelaskan tafsiran pengkaji tempatan dan pengkaji Barat terhadap peristiwa penentangan Tok

Janggut di Pasir Puteh, Kelantan. KBAT
Pengkaji tempatan melihat faktor kebangkitan Tok Janggut disebabkan oleh penentangan terhadap

Bagi pengkaji Barat pula, kebangkitan Tok Janggut dianggap sebagai

7 Terangkan kepentingan mempelajari sejarah dengan melengkapkan rajah berikut. TP5 MS Teks 18 – 19
CONTOH
(b) Kepentingan (d)
⦁ Dapat mengenal asal usul mempelajari Memberi pengajaran dan

keluarga dan negara kita. sejarah iktibar daripada peristiwa
⦁ Dapat memahami adat lalu

istiadat, tradisi dan budaya (e)
⦁ Mengekalkan kegemilangan
(b)
Meneruskan yang dicapai negara
⦁ Lebih memahami budaya
kesinambungan hubungan
harmoni antara kaum di dahulu dan budaya kini untuk
negara kita dijadikan perbandingan

(c) (f)
⦁ Pemikiran kritis dan ⦁ Mengajar kita menghargai

analitis dapat ditingkatkan warisan negara
⦁ Membuat tafsiran terhadap ⦁ Menyemai rasa cinta akan

sesuatu peristiwa negara semangat
⦁ Menaikkan

patriotik

3

Sejarah Tingkatan 1 Bab 1

Praktis Topikal 1

Bahagian A Soalan Objektif
Pilih jawapan yang paling tepat.

1.1 Pengertian Sejarah C Memudahkan penyelidikan
D Mengelakkan penyelewengan

1 Maklumat berikut menunjukkan pengertian 6 Apakah yang menjadi asas pengkajian masa
MS4Teks sejarah dalam bahasa Inggeris.
M S 6Teks silam dalam pengajian sejarah?
A Iktibar C Ramalan
CONTOH Perkataan history berasal daripada
B Tafsiran D Kronologi
bahasa Yunani, historia.


Apakah maksud historia? 1.4 Sumber Sejarah

A Pendapat C Pengalaman 7 Mengapakah sumber berikut diklasifikasikan

B Perubahan D Penyelidikan

MS Teks sebagai sumber primer?
8
2 Apakah maksud sejarah menurut Kamus
⦁ Batu bersurat
MS Teks Dewan? ⦁ Diari
A Pokok ⦁ Keterangan lisan
4

B Asal usul

C Penyelidikan I Telah dicetak III Masih bersifat asli

D Cerita tentang seseorang II Belum ditafsir IV Dalam bentuk lisan

1.2 Pengertian Sejarah Mengikut Pandangan A I dan II C II dan III
Sejarawan
B I dan IV D III dan IV

3 Maklumat berikut merujuk pengertian sejarah 8 Ensiklopedia merupakan satu daripada

MS Teks oleh seorang sejarawan. MS 8Teks sumber sejarah. Apakah yang membentuk
5 kandungannya?

“Suatu proses interaksi berterusan A Sumber asal C Teori sejarawan

antara ahli sejarah dengan fakta- B Penulisan asal D Fakta yang sahih

faktanya, suatu dialog yang tidak

berkesudahan antara masa kini dengan 9 Pilih padanan yang betul tentang sumber

masa lampau”. MS Teks sejarah.
8
Siapakah sejarawan tersebut?
Sumber primer Sumber sekunder
A E. H. Carr C Ibn Khaldun
A Buku Jurnal
B Herodotus D Khoo Kay Kim

4 Apakah karya yang ditulis oleh Herodotus B Diari Risalah

MS Teks berdasarkan kajiannya terhadap peristiwa C Majalah Manuskrip
5 yang benar berlaku?
D Surat peribadi Dokumen rasmi

A Histories C What is History?

B The Asian War D The Encyclopedia 1.5 Penyelidikan dalam Sejarah

1.3 Masa Silam dan Ruang dalam Sejarah 10 Rajah berikut menunjukkan kaedah

5 Ruang dalam sejarah yang luas mendorong MS Teks penyelidikan dalam sejarah yang dilakukan
10 oleh sejarawan.

MS Teks sejarawan membahagikan penulisan mereka Bertulis
6 kepada tema tertentu, seperti politik, ekonomi

dan sosial. Kaedah X

Apakah tujuan mereka berbuat demikian?

A Mengingati fakta Arkeologi

B Menyusun maklumat 4

Sejarah Tingkatan 1 Bab 1

Apakah X? 17 Apakah teknik yang digunakan dalam kaedah
A Lisan
B Tafsir MS Teks lisan? C Temu bual
C Tarikh A Catatan
D Lukisan 12

B Bercerita D Soal jawab

18 Apakah langkah awal yang dilakukan oleh ahli

11 Di manakah kaedah bertulis boleh dilihat? MS Teks arkeologi di tapak penemuan?
A Merancang grid
M S1T0eks I Fail kerajaan 13
II Lakaran kasar
B Menanda kawasan

III Rakaman video C Menilai hasil kajian

IV Catatan harian D Mencatatkan penemuan
CONTOH
A I dan II

B I dan IV 19 Apakah langkah ketiga dalam kerja-kerja yang

C II dan III MS Teks dilakukan di makmal arkeologi?
A Pembersihan
D III dan IV 14 – 15

B Pemunggahan

12 Apakah bahan paling awal yang digunakan C Pengkatalogan

MS Teks untuk mencatatkan peristiwa di Asia D Penganalisisan
10 Tenggara?

A Bunga 1.6 Tafsiran dalam Sejarah

B Akar pokok

C Dinding gua 20 Mengapakah wujud perbezaan tafsiran dalam

D Kulit binatang M S1T6eks sejarah?
I Ketiadaan
sumber

13 Apakah kepentingan Batu Bersurat II Perbezaan budaya

MS Teks Terengganu? III Perbezaan ideologi
A Menceritakan
11 masyarakat purba IV Pemilihan sumber yang pelbagai

B Mencatatkan maklumat penulisan A I dan II C II dan III

C Menceritakan perihal hukum Islam B I dan IV D III dan IV

D Memberikan maklumat melalui

pemerhatian 1.7 Kepentingan Mempelajari Sejarah

14 Apakah kegunaan daun lontar kepada 21 Pada pendapat anda, mengapakah subjek

M S1T1eks masyarakat tradisional di Asia Tenggara? MS1T8eks Sejarah perlu diberi penekanan dalam
A Bahan bacaan pendidikan sekolah menengah?
K BAT A Memartabatkan bangsa
B Bahan penulisan

C Bahan kebudayaan B Memupuk rasa cinta akan negara

D Bahan penyelidikan C Mengingati peristiwa bersejarah negara

D Mendalami proses pembentukan bangsa

15 Proses pendokumentasian sejarah lisan telah

M S1T2ek s dilakukan oleh Arkib Negara Malaysia. 22 Apakah kepentingan mempelajari sejarah?
Bilakah proses ini dimulakan?
M18 S –Te1k9s I Mengambil iktibar
A Tahun 1950-an II Memupuk patriotisme

B Tahun 1960-an III Meningkatkan kemajuan

C Tahun 1970-an IV Mengekalkan tradisi bangsa

D Tahun 1980-an A I dan II C II dan III

B I dan IV D III dan IV

16 Terdapat tiga tahap dalam kaedah lisan.

M S1T2ek s Apakah yang akan dilakukan pada tahap 23 Bagaimanakah pengetahuan sejarah mampu
kedua?
M S1T9eks membangunkan negara dan bangsa?
A Persediaan A Mengenal asal usul kaum

B Merancang B Memupuk kesedaran bangsa

C Rakaman temu bual C Mempelajari kesilapan masa lalu

D Memproses rakaman D Lebih memahami budaya dahulu dan kini

5

Sejarah Tingkatan 1 Bab 1

Bahagian B Soalan Struktur Pilihan Jawapan
Jawab semua soalan.
(a) • tambo
1 Terdapat beberapa pengertian sejarah dari aspek bahasa dan • salasilah
• kajian
pandangan sejarawan. MS Teks 4 – 5 Praktis Berpandu
(a) Apakah definisi sejarah menurut Kamus Dewan? (b) • masa lampau
Sejarah didefinisikan sebagai asal usul (keturunan) atau • interaksi
• dialog
. Sejarah merupakan peristiwa
(c) • masyarakat
yang benar-benar berlaku pada waktu yang lampau, • sejarawan
• bukti
CONTOHkisah, riwayat dan . Sejarah ialah • peristiwa
• teladan
atau pengetahuan tentang peristiwa-
(a) • diolah
peristiwa yang telah lalu. • diterbitkan

[3 markah] (b) • The Encyclopedia of
Malaysia
(b) Berikan pengertian sejarah mengikut pandangan sejarawan,
E. H. Carr. Praktis Berpandu • sahih
• tumbuh-tumbuhan
Sejarah ialah suatu proses • tema

berterusan antara ahli sejarah dengan fakta-faktanya, suatu

yang tidak berkesudahan antara masa

kini dengan . Karyanya yang terkenal

ialah What is History?

[3 markah]

(c) Rumuskan takrifan sejarah. Praktis Berpandu
Takrifan sejarah dari aspek bahasa dan pandangan

sejarawan merujuk tentang dan

masa lalu yang diperoleh berdasarkan

. Peristiwa masa lalu tersebut akan

dikaji oleh . Sejarah dapat memberikan

kepada kita.

[4 markah]

2 Sumber sejarah terbahagi kepada dua, iaitu sumber primer dan
sumber sekunder. MS Teks 8

(a) Apakah maksud sumber sekunder? Praktis Berpandu

Sumber sekunder ialah sumber daripada bahan yang telah

dan .

[2 markah]
(b) Salah satu contoh sumber sekunder ialah ensiklopedia.

Terangkan ciri-ciri ensiklopedia. Praktis Berpandu

– Bahan yang terkandung di dalamnya berdasarkan fakta dan

sumber sejarah yang .

– Contohnya

– Mengandungi beberapa

– Seperti sejarah awal, sejarah moden awal, arkitektur, laut

dan .
[4 markah]

6

Sejarah Tingkatan 1 Bab 1

(c) Pada pendapat anda, apakah kepentingan sumber sekunder? Pilihan Jawapan

KBAT Praktis Berpandu (c) • bidang
• maklumat
– Membantu untuk mencari . • dapatan
• gambaran awal
– Membuat perbandingan penyelidikan
sejarah yang telah diterbitkan (a) • nombor rujukan
• pelan
– Memberikan tentang ruang lingkup • penemuan
kajian yang akan dijalankan
(b) • masa lampau
– Ahli sejarah dapat mengetahui dan • permukaan tanah
CONTOH • bahan tinggalan sejarah
skop kajian yang telah dijalankan oleh ahli sejarah lain
(c) • kesedaran
* Ahli sejarah dapat menfokuskan skop lain yang belum lagi • kerosakan
dijalankan kajian atau penyelidikan • memulihara
[4 markah] • sedunia

3 Aktiviti gali cari merupakan kaedah arkeologi yang dijalankan
secara saintifik untuk mencari maklumat daripada bahan tinggalan
sejarah. MS Teks 13

(a) Jelaskan langkah-langkah aktiviti tersebut dijalankan.

Praktis Berpandu

– Perancangan grid sebelum kerja ekskavasi dengan setiap

petak diberikan .

– Menandakan kawasan berdasarkan .

– Ekskavasi dengan mencatatkan semua

[3 markah]

(b) Berikan penerangan ringkas tentang ekskavasi. Praktis Berpandu

– Proses mengumpulkan data dalam bidang arkeologi untuk
memperoleh maklumat tentang
manusia.

– Aktiviti gali cari bermula dari hingga
tahap tanah asal.

– Antara yang boleh ditemukan ialah

fosil, tembikar, bahan logam dan binaan daripada batu

[3 markah]

(c) Nyatakan cara kita boleh menghargai warisan negara. KBAT

Praktis Berpandu

– Mengadakan Hari Sejarah .

– Tidak melakukan pada warisan negara

– Memelihara dan khazanah berharga
negara

– Menganjurkan kempen tentang
kepentingan warisan negara [4 markah]

7

Sejarah Tingkatan 1 Bab 1

Bahagian C Soalan Esei
Jawab semua soalan.

5 Sejarah ditulis berdasarkan kajian terhadap sumber sejarah, iaitu sumber primer dan sumber sekunder.

MS Teks 8

(a) Terangkan tentang sumber primer dan primer sekunder.

[6 markah]

(b) Apakah yang anda faham tentang sumber bukan artifak?

[6 markah]
CONTOH
(c) Pada pendapat anda, apakah kepentingan penemuan sumber primer?

[8 markah]

Kata K unci

(a) sumber primer – diolah – diterbitkan – asli – ditafsir – fosil, artifak – sumber sekunder – diolah – diterbitkan
– tersebar – umum – buku, akhbar

(b) bukan artifak – contoh – data arkeologi – budaya manusia – dinding gua – dinding kota – Candi Lembah
Bujang – Hindu dan Buddha – perdagangan

( ) rujukan utama – penyelidikan – kebenaran fakta-fakta – dipercayai – berkualiti – kronologi – tafsiran –
bermutu tinggi – kukuh – diterima – kesilapan fakta

6 Mempelajari sejarah banyak kepentingannya bukan sahaja kepada diri, malah kepada keluarga,
masyarakat dan bangsa. MS Teks 18

(a) Huraikan kepentingan mempelajari sejarah kepada diri anda.

[6 markah]

(b) Apakah kesannya jika masyarakat tidak menitikberatkan pengetahuan tentang sejarah dalam
kehidupan mereka?
[6 markah]

(c) Berikan cadangan anda untuk memupuk semangat patriotisme dalam kalangan rakyat Malaysia
dalam usaha menghargai sejarah.
[8 markah]

Kata K unci

(a) menyayangi – jati diri – bangga – pengajaran – patriotisme – kemerdekaan – kegemilangan – kejayaan
– lebih matang

(b) luntur – jasa – ketidakharmonian – anasir Barat – sesat – bersatu padu
(c) sekolah – kurikulum – kempen – agensi kerajaan – aktiviti – teladan – pemimpin – tempat bersejarah

8

Bab 2 Zaman Air Batu

Praktis Bergrafik

MS Teks 24 i-Think
CONTOH 1 Lengkapkan peta alir berikut untuk menunjukkan perkembangan dunia. TP1
Peta Alir

Suhu Bumi amat sejuk Zaman Air Batu (a) Berlaku perubahan

(b) Berlaku Bumi mengalami beberapa tahap
peralihan zaman
air batu


2 Isi tempat kosong dengan jawapan yang tepat bagi menjelaskan tahap-tahap Zaman Air Batu. TP3

MS Teks 30 – 31

Tahap Zaman Air Batu Keterangan

(a) Zaman Miosen Berlaku antara dahulu.

Gunung-ganang yang terdapat pada hari ini telah terbentuk secara

.

serta di laut dan di air telah wujud

dan berkembang di bumi.

(b) Zaman Pliosen Berlaku antara dahulu.
(c) Zaman Pleistosen
Berlaku Zaman Miosen yang lebih panas.

Terbentuknya antara Amerika

Utara dengan Amerika Selatan serta dataran tinggi yang dikenali

sebagai di Colorado, Amerika Syarikat.

Berlaku antara dahulu.

berlaku sebanyak 11 kali

dan manusia telah mengetahui .

Kebanyakan yang wujud

masih kekal hingga kini. Manusia dipercayai telah sampai ke

melalui jalan darat dari

.

9

Sejarah Tingkatan 1 Bab 2

(d) Zaman Holosen Zaman yang bermula sejak

hingga kini. Berlaku dalam kehidupan

manusia. Manusia telah mengetahui

melalui aktiviti pertanian. Penciptaan dan

serta berlaku perkembangan dalam bidang

, pendidikan, pentadbiran dan .

3 Padankan Zaman Air Batu berikut dengan tempoh masanya yang betul. TP3 MS Teks 32CONTOH

( a) Zaman Pliosen (i) 23 hingga 5 juta tahun dahulu

( b) Zaman Miosen (ii) 5 hingga 2 juta tahun dahulu

( c) Zaman Holosen (iii) 2.5 hingga 10 000 tahun dahulu

( d) Zaman Pleistosen (iv) 10 000 tahun dahulu hingga hari ini


4 Isikan tempat kosong bagi melengkapkan ciri-ciri Zaman Air Batu Akhir berikut. TP4 MS Teks 34 – 35

i-Think Peta Dakap

( a) Aras laut ⦁ Paras air laut .
⦁ Pulau bersambung dengan tanah besar.

⦁ Manusia tinggal di tanah pamah yang

( b) Kehidupan ⦁ Hidup secara dan memburu
manusia binatang.

Ciri-ciri Zaman ( c) Ciri fizikal ⦁ Permukaan air laut .
Air Batu Akhir Bumi ⦁ Sebahagian besar Bumi .

(d) Binatang ⦁ Mamot berbulu, badak, dan singa
⦁ Tinggal di kawasan yang sejuk.

(e) Tumbuhan ⦁ Tumbuhan utama ialah dan
tumbuhan yang menjalar.

⦁ Suhu dunia terlalu sejuk.

(f) Suhu ⦁ Dunia dipenuhi .

⦁ Terutamanya di kutub dan benua

10

Sejarah Tingkatan 1 Bab 2

5 Lengkapkan peta alir berikut tentang perubahan Zaman Air Batu Akhir. TP2 MS Teks 36 – 37 i-Think

Peta Alir

( a) Glasier telah menukarkan wajah dan ( b) Kecairan air batu telah membentuk
bentuk fizikal Bumi.
.
⦁ Air batu yang cair dari tanah tinggi ⦁ Contohnya Great Lakes di Kanada dan
dan gunung akan membawa bersama
Tasik dayang Bunting di Malaysia.
dan tanah. ⦁ Bentuk saliran juga berubah.

⦁ Lebihan air yang dibawa akan
melimpahi laut dan kawasan tanah
tinggi.
CONTOH
( c) Bumi mula mengalami perubahan iklim daripada

sejuk kepada sejuk.

⦁ Kegiatan ______________________ Bumi menjadi penyebab utama
peningkatan suhu Bumi.



6 Terangkan kesan perubahan Zaman Air Batu di Asia Tenggara dengan melengkapkan rajah berikut. TP6

MS Teks 38 – 39

Kesan ( a)
perubahan Kecairan air batu pada peringkat akhir Zaman Holosen
Zaman Air Batu menyebabkan terjadinya sungai dan tasik. Sungai mengalirkan air
di Asia Tenggara ke tasik dan laut.

(b)
Manusia yang tinggal di rantau Asia Tenggara khususnya Pentas
Sunda berkongsi tamadun yang sama.

11

Sejarah Tingkatan 1 Bab 2

Praktis Topikal 2

Bahagian A Soalan Objektif
Pilih jawapan yang paling tepat.

2.1 Dunia Kita 7 Bentuk fizikal bumi berubah menjadi daratan

1 Apakah bidang yang mengkaji pembentukan M S2T9ek s dan lautan.
Apakah faktor yang mempengaruhi perubahan

M S2T6eks bumi? tersebut?
A Geologi
A Iklim
CONTOH
B Hidrologi B Banjir

C Metrologi C Glasier

D Paleontologi D Kemarau

2 Berapakah usia Bumi seperti yang dijangka 2.2 Zaman Air Batu

M S2T7eks oleh ahli sains kita? tahun 8 Bagaimanakah keadaan suhu dunia antara 23
A Melebihi 1.6 bilion
M S3T0eks juta hingga 5 juta tahun yang lalu?
B Melebihi 2.6 bilion tahun A Sejuk dan beku

C Melebihi 3.6 bilion tahun B Sejuk dan panas

D Melebihi 4.6 bilion tahun C Panas dan kering

3 Apakah haiwan yang hidup semasa Zaman D Penyejukan global

M S2T7eks Pleistosen? 9 Bilakah padang rumput dan savana terbentuk?
A Sloth
M S3T0eks A Zaman Pliosen C Zaman Holosen
B Eurypterids B Zaman Miosen D Zaman Pleistosen

C Woolly mammoth

D Bison occidentalis 10 Senarai berikut merujuk tahap dalam Zaman
MS3T0eks Air Batu.
4 Apakah hidupan utama di Bumi pada 195 juta

M S2T8eks tahun dahulu? ⦁ Zaman Air Batu Pertama
A Ikan ⦁ Gunung-ganang terbentuk

B Sloth secara fizikal
C Dinosaur

D Mamot berbulu Apakah tahap tersebut?

5 Antara berikut, haiwan utama apa yang wujud A Pliosen C Holosen

M S2T8eks di bumi sejak 18 000 tahun yang lalu? B Miosen D Pleistosen
I Itik
11 Kawasan berikut wujud di Amerika Syarikat.
II Ayam
MS Teks
III Kucing 30 Grand Canyon

IV Badak sumbu

A I dan II Pembentukannya berlaku pada

B I dan IV A Zaman Pliosen

C II dan III B Zaman Miosen

D III dan IV C Zaman Holosen

6 Apakah yang berlaku di bumi 94 juta tahun D Zaman Pleistosen

MS Teks yang lalu? 12 Apakah tulisan terawal yang dihasilkan oleh
A Kemarau
28 M S3T1eks manusia?
A Ideogram
B Banjir besar C Piktograf

C Kepupusan dinosaur B Hieroglif D Kuneiform

D Letusan gunung berapi

12

Sejarah Tingkatan 1 Bab 2

2.3 Garis Masa Zaman Air Batu Haiwan tersebut hidup pada zaman apa?

A Miosen C Holosen

13 Apakah peranan ahli paleontologi? B Pliosen D Pleistosen

M S3T2eks A Mengkaji zaman purba 19 Kecairan air batu telah membentuk tasik-tasik
B Mengkaji sejarah Bumi
M S3T6ek s air tawar di dunia.
C Mengkaji tinggalan sejarah Apakah tasik-tasik tersebut?

D Mengkaji bentuk muka bumi I Tasik Kenyir di Malaysia

14 Rajah berikut menunjukkan garis masa Zaman II Great Lakes di Amerika
MS3T2eks Air Batu.
III Great Lakes di Kanada
PQ IV Tasik Dayang Bunting di Malaysia
CONTOH
23 – 5 juta 5 – 2 juta 2.5 – 10 A I dan II C II dan III
000 tahun
tahun tahun B I dan IV D III dan IV

Apakah P dan Q? 20 Apakah punca radiasi bumi?

P Q M S3T7eks I Banjir kilat
A Miosen Pliosen II Kecairan air batu
B Pliosen Miosen
C Pleistosen Holosen III Sinaran matahari
D Holosen Pliosen
IV Pemanasan kepada bumi

A I dan II C II dan III

B I dan IV D III dan IV

2.4 Ciri-ciri Zaman Air Batu Akhir 2.6 Kesan Perubahan Zaman Air Batu di
Asia Tenggara

15 Apakah kesan peningkatan suhu dunia? 21 Apakah tamadun yang sama yang dikongsi

M S3T4eks A Pembekuan air laut MS3T8eks oleh manusia yang tinggal di sekitar kawasan
B Pembahagian benua Pentas Sunda?

C Pembentukan daratan I Asal usul keturunan

D Kenaikan paras air laut II Aktiviti ekonomi

III Struktur sosial

16 Antara berikut, yang manakah memudahkan IV Kepercayaan

MS3T4eks manusia dan haiwan bermigrasi pada Zaman A I dan II
Air Batu Akhir?
B I dan IV

I Paras air laut tinggi C II dan III

II Paras air laut rendah D III dan IV

III Permukaan air laut membeku 22 Apakah persamaan yang terdapat dalam

IV Pulau-pulau bersambung dengan laut M S3T8eks kalangan masyarakat di Asia Tenggara?
A Bahasa
A I dan II C II dan III

B I dan IV D III dan IV B Adat resam

17 Apakah ciri penting Zaman Air Batu Akhir? C Warna kulit

M S3T5eks A Suhu C Tumbuhan D Pentadbiran
B Haiwan D Bentuk muka bumi
23 Apakah yang berlaku akibat kecairan air batu

2.5 Kepentingan Mempelajari Sejarah MS3T9eks pada peringkat akhir Zaman Holosen di Asia
Tenggara?

18 Haiwan berikut mengalami kepupusan. A Membentuk selat

MS Teks B Membentuk sungai dan tasik
36
⦁ Sloth C Berlaku perpindahan manusia

⦁ Mamot D Menghubungkan kawasan daratan dengan

⦁ Harimau bertaring kepulauan


13

Sejarah Tingkatan 1 Bab 2

Bahagian B Soalan Struktur Pilihan Jawapan
Jawab semua soalan.

1 Zaman Air Batu terbahagi kepada empat tahap zaman. MS Teks 30 – 31
(a) Nyatakan tahap pertama dan kedua zaman tersebut. Praktis Berpandu

– Zaman

– Zaman

[2 markah]

(b) Terangkan tentang Zaman Miosen. Praktis Berpandu (b) • laut
– Berlaku antara 23 juta hingga 5 juta tahun dahulu. • gunung-ganang
CONTOH • mamalia
– yang ada hari ini terbentuk secara fizikal. • panas

– telah wujud dan berkembang di Bumi. (c) • memelihara
• kerosakan
– Begitu juga dengan hidupan di dan di air. • pemahaman
• alam sekitar
– Suhu dunia dan kering.
[4 markah] (a) • rendah
• membeku
(c) Pada pendapat anda, apakah kepentingan mengetahui • bersambung
perubahan dan sebab berlakunya Zaman Air Batu ini? BPerrapkatnidsu
(b) • tempat tinggal
– Membantu meningkatkan kita tentang • kecairan
• meningkat
perkara yang berlaku kepada Bumi dan hidupan pada masa
(c) • tumbuhan hijau
dahulu. • kempen
• pembakaran
– Hal ini dapat memupuk sikap sayang akan . • penebangan

– Membantu Bumi.

– Mengelakkan pada bentuk muka Bumi.
[4 markah]

2 (a) Nyatakan ciri-ciri aras laut pada Zaman Air Batu Akhir.

MS Teks 34 – 35 Praktis Berpandu

– Permukaan air laut .

– Paras air laut .

– Pulau-pulau dengan tanah besar dan

memudahkan manusia dan binatang bermigrasi.

[3 markah]

(b) Apakah kesan jika suhu dunia semakin meningkat? Praktis Berpandu

– Berlaku air batu.

– Paras air laut .

– Hidupan di Bumi kehilangan .

[3 markah]

(c) Cadangkan langkah-langkah untuk menjaga alam sekitar. Praktis
Berpandu

– Mengurangkan terbuka.

– Mengurangkan pokok.

– Memperbanyak .

– Memperhebat menjaga alam sekitar.
[4 markah]

14

Sejarah Tingkatan 1 Bab 2

3 (a) Apakah maksud paleontologi? MS Teks 26 – 39 Praktis Berpandu Pilihan Jawapan
Paleontologi ialah bidang ilmu yang mengkaji organisma yang
(a) • sedimen
pernah hidup di Bumi, sisa atau yang telah • fosil

terawet dalam binatang, tumbuhan dan (c) • mendalami
• bertanggungjawab
bentuk hidupan purbakala. • bersyukur
• memelihara
[2 markah]
(b) • batu dan tanah
(b) Nyatakan empat lautan yang terbentuk akibat perubahan • melimpahi
bentuk fizikal Bumi. Praktis Berpandu
(c) • bergerak
CONTOH – Lautan • menyesuaikan
• beransur-ansur
– Lautan

– Lautan

– Lautan

[4 markah]

(c) Nyatakan nilai yang boleh dipelajari daripada pembentukan
fizikal Bumi. Praktis Berpandu

– dengan keunikan Bumi.

– alam sekitar.

– ilmu berkaitan.

– Memupuk sikap dalam memelihara alam
sekitar. [4 markah]

4 (a) Nyatakan binatang yang telah pupus yang hidup pada Zaman
Pleistosen. MS Teks 36





[2 markah]

(b) Apakah yang terjadi akibat tindakan glasier pada Zaman Air
Batu Akhir? Praktis Berpandu

– Air batu yang cair di kawasan tinggi membawa bersama

menuruni tanah tinggi.

– Lebihan air yang dibawa
laut dan tanah tinggi.

[4 markah]

(c) Pada pandangan anda, apakah kesan besar terhadap kehidupan
manusia akibat perubahan iklim? Praktis Berpandu

– Manusia perlu aktiviti harian
dengan perubahan iklim.

– Manusia keluar dari benua Afrika.

– Manusia mendiami benua Eropah
dan benua Asia. [4 markah]

15

Sejarah Tingkatan 1 Bab 2

Bahagian C Soalan Esei
Jawab semua soalan.

5 Zaman Air Batu Akhir mempunyai ciri-ciri khusus yang dapat membezakannya dengan zaman-zaman
lain. MS Teks 34

(a) Apakah ciri-ciri Zaman Air Batu Akhir?

[8 markah]

(b) Apakah tindakan manusia yang telah menyebabkan kenaikan suhu Bumi?

[6 markah]
CONTOH
(c) Ramalkan keadaan yang akan berlaku sekiranya manusia tidak peka terhadap kepentingan alam
sekitar.
[6 markah]

Kata K unci

(a) paras – rendah – manusia – tanah pamah – sejuk – permukaan – membeku – binatang – tanah pamah
– sejuk – mamot berbulu, badak, kuda, singa – tumbuhan utama ialah rumput dan tumbuhan renek yang
menjalar – suhu dunia – sejuk – dunia dipenuhi salji – kawasan kutub – benua Eropah

(b) manusia – aktiviti pertanian – pengeluaran bahan makanan – perindustrian – pembakaran terbuka –
penebangan – berleluasa – pembakaran minyak – enjin kenderaan

(c) pokok – oksigen – generasi – keindahan alam – kepupusan – air bersih – gangguan – rantai makanan

6 Perkembangan yang berlaku pada Zaman Air Batu Akhir memberikan kesan kepada kenaikan paras air
laut di Pentas Sunda dan pergerakan manusia di sekitarnya. MS Teks 38 – 39

(a) Huraikan tentang Pentas Sunda secara ringkas.

[4 markah]

(b) Apakah kesan kecairan air batu pada peringkat akhir Zaman Holosen?

[8 markah]

(c) Pada pendapat anda, apakah punca yang mengakibatkan penipisan lapisan ozon?

[8 markah]

Kata K unci

(a) tunjang kebenuaan – Asia Tenggara – 3.2 juta kilometer persegi – daratan – tanah rendah – antara pulau-
pulau – Kepulauan Sumatera, Jawa – Borneo – Pentas Sunda

(b) sungai – tasik – Asia Tenggara – mengalirkan – tasik – laut – sungai terbesar – Sungai Sunda Utara – aliran
sungai – menenggelamkan – tanah rendah – tepi pantai – pembentukan selat – Selat Melaka, Teluk Siam
– Laut Jawa

(c) pembakaran – penyahhutanan – meluas – peningkatan – kenderaan bermotor – gas karbon dioksida –
atmosfera – perindustrian – gas seperti karbon dioksida, karbon monoksida – haba terperangkap – bahan
klorofluorokarbon (CFC) – kadar penyingkiran ozon

16

Bab 3 Zaman Prasejarah

Praktis Bergrafik

1 Padankan Zaman Prasejarah berikut dengan tahunnya yang tepat. TP1 MS Teks 47
CONTOH
(a) Zaman Paleolitik (i) 2.5 juta tahun hingga 8 000 SM

( b) Zaman Mesolitik (ii) 10 000 hingga 2 000 SM

( c) Zaman Neolitik (iii) 3 500 SM hingga 500 M

(d) Zaman Logam (iv) 12 000 hingga 4 000 SM


2 Nyatakan lokasi Zaman Prasejarah di Asia Tenggara. TP2 MS Teks 50 i-Think Peta Buih

(f) Myanmar (a) Malaysia
Lokasi: Lokasi:
( b) Filipina
( e) Thailand Lokasi:
Lokasi:
Lokasi Zaman ( c) Indonesia
Prasejarah Lokasi:
di Malaysia



(d) Vietnam
Lokasi:

17

Sejarah Tingkatan 1 Bab 3

3 Tuliskan BETUL atau SALAH bagi pernyataan berikut. TP3 MS Teks 52 BETUL/ SALAH
Ciri-ciri Kehidupan Manusia Zaman Prasejarah

(a) Masyarakat Zaman Paleolitik tinggal di dalam gua.

(b) Petempatan tetap mula wujud semasa Zaman Mesolitik.

(c) Masyarakat Zaman Logam membina tempat tinggal yang diperbuat
daripada besi.

(d) Masyarakat Zaman Neolitik membina rumah daripada ranting kayu.

CONTOH
4 Lengkapkan jadual berikut untuk menunjukkan perbezaan ciri-ciri Zaman Paleolitik dengan Zaman
Logam. MS Teks 53 – 55

Zaman Paleolitik Aspek perbezaan Zaman Logam

(i) Peralatan diperbuat daripada (iii) Peralatan diperbuat daripada

, kayu dan seperti

. (a) Peralatan tembaga, besi dan gangsa.

(ii) Peralatan dalam bentuk sedia (iv) Pembuatan lebih

ada, dan kasar. dan kemas.

(i) Aktiviti ekonomi berasaskan (iv) Menjalankan aktiviti pertanian,

. , perdagangan,

(ii) Bergantung sepenuhnya pada ( b) Kegiatan dan tukar barang.
. ekonomi
(v) Menjalankan aktiviti

(iii) Mencari dan

dikongsi bersama. dan pertukangan.

5 Bandingkan ciri-ciri aktiviti ekonomi berikut. TP4 TP6 MS Teks 60 – 61

Pertanian Memburu binatang
(a) Zaman dahulu (c) Zaman dahulu
(i) Berbentuk (i) Menggunakan
(ii) Secara (ii) Menjadi
(iii) Menggunakan
(iv) Dilakukan oleh

(b) Zaman sekarang (d) Zaman sekarang
(i) Dilakukan secara (i) Sebagai
(ii) Berbentuk (ii) Menggunakan
(iii) Menggunakan (iii) Mempunyai
(iv) Tujuan (iv) Biasanya


18

Sejarah Tingkatan 1 Bab 3

Praktis Topikal 3

Bahagian A Soalan Objektif
Pilih jawapan yang paling tepat.

3.1 Maksud Zaman Prasejarah 3.2 Lokasi Zaman Prasejarah di Dunia

1 Mengapakah Zaman Paleolitik dianggap 5 Pernyataan berikut berkaitan dengan

MS Teks sebagai zaman yang serba mencabar? MS Teks pengertian ekofak.
A Manusia perlu bersaing 48
46
CONTOH
B Manusia semakin berkembang Bukti tinggalan data arkeologi yang

C Manusia kekurangan sumber makanan menunjukkan kewujudan kegiatan

D Manusia perlu menggunakan teknologi budaya manusia di sesebuah kawasan.

batu serba ringkas Di manakah tinggalan tersebut ditemukan?
A Batu berukir
2 Antara berikut, aktiviti ekonomi yang manakah B Sisa kulit siput
C Tulang manusia
M S4T6eks dijalankan oleh masyarakat Zaman Mesolitik? D Debunga tumbuhan
I Bertukar barang

II Menangkap ikan

III Memburu haiwan 6 Apakah nama rangka manusia yang ditemukan

IV Menternak haiwan MS Teks di tapak Zhoukoudian, China?
A Homo Floresiensis C Perak
A I dan II 49 Man

B I dan IV B Flores Man D Peking Man

C II dan III

D III dan IV 7 Di manakah lokasi yang merupakan tapak

3 Antara berikut, padanan yang manakah MS Teks Zaman Neolitik dan Zaman Logam?
A Sa Hyun, Vietnam
MS4T7eks betul tentang Zaman Prasejarah dan tempoh 50
masanya?
B Lenggong, Malaysia

C Ban Chiang, Thailand

Zaman Prasejarah Tempoh masa D Gua Padah-lin, Myanmar

A Logam 3 500 SM – 500 M 8 Apakah penemuan masyarakat Zaman

B Neolitik 12 000 – 4 000 SM MS Teks Prasejarah yang terdapat di lokasi berikut?
50
2.5 juta tahun –
C Mesolitik 8 000 SM Gua Liang Bua, Indonesia

D Paleolitik 10 000 – 2 000 SM
I Fosil III Tanah liat

II Tembikar IV Sisa tulang

4 Apakah nama peralatan yang ditunjukkan di A I dan II C II dan III

MS Teks bawah? B I dan IV D III dan IV
47

3.3 Ciri-ciri Kehidupan Manusia Zaman
Prasejarah

9 Apakah persamaan antara Zaman Neolitik

MS Teks dengan Zaman Paleolitik?
A Kapak I Penggunaan alatan batu
B Parang 53 – 58
C Lembing
D Tulang mawas II Menghasilkan lukisan gua

III Kegiatan mengumpul makanan

IV Kewujudan sistem sosial yang baik

A I dan II C II dan III

B I dan IV D III dan IV

19

Sejarah Tingkatan 1 Bab 3

10 Apakah faktor perkembangan kegiatan 14 Aktiviti perdagangan berkembang di Asia

MS Teks berikut? MS Teks Tenggara pada abad ke-14 dan ke-15.
55 Apakah komoditi perdagangan yang
62 utama
KBAT ⦁ Mengamalkan sistem tukar barang
⦁ Menjalankan kegiatan perdagangan pada ketika itu?

A Tenunan
I Memiliki tanah
II Bercucuk tanam B Tembikar
III Tinggal menetap
IV Bergotong-royong C Perikanan
A I dan II
B I dan IV D Penternakan
C II dan III
D III dan IV 3.5 Zaman Prasejarah di Malaysia

CONTOH 15 Istilah Hoabinhian telah diperkenalkan oleh

MS Teks Madeleine Colani. merujuk petempatan di
Istilah tersebut
64

11 Maklumat berikut berkaitan dengan .

MS Teks kepercayaan masyarakat Zaman Prasejarah. A Laos
57
B Vietnam

⦁ Mayat akan diuruskan dengan teliti C Kemboja
⦁ Percaya kepada kehidupan selepas mati
D Myanmar
Apakah Zaman Prasejarah tersebut?
A Zaman Logam 16 Antara berikut, yang manakah lokasi Zaman
B Zaman Neolitik
C Zaman Mesolitik MS Teks Neolitik di Malaysia?
D Zaman Paleolitik I Gua Kecil, Pahang
65

II Gua Madai, Sabah

III Kota Tampan, Perak

IV Lubang Angin, Sarawak

Kesinambungan Sumbangan Zaman Prasejarah A I dan II
kepada Kemajuan Kehidupan Manusia
3.4 B I dan IV

C II dan III

12 Apakah jenis tanaman yang diusahakan oleh D III dan IV

M S6T0eks masyarakat Zaman Neolitik?
I Padi
17 Ilustrasi berikut menunjukkan artifak yang
II Barli MS6T6eks ditemukan oleh ahli arkeologi.

III Kekacang

IV Lada hitam

A I dan II

B I dan IV
Di manakah lokasi penemuan tersebut?
C II dan III A Kota Tampan, Perak
B Gua Senyum, Pahang
D III dan IV C Gua Niah, Sarawak
D Klang, Selangor
13 Apakah kegunaan tembikar semasa Zaman

MS Teks Prasejarah? masakan
I Alat menyimpan
62

II Menjadi lambang kemegahan 18 Masyarakat Zaman Prasejarah mengamalkan

III Digunakan dalam upacara ritual MS6T9eks kepercayaan dan memberi penghormatan
kepada orang mati.
IV Sebagai bekas menyimpan makanan

A I dan II Apakah yang dapat membuktikan pernyataan

B I dan IV tersebut?

C II dan III A Penemuan Batu Patung

D III dan IV B Penemuan ideofak di perkuburan

C Penemuan ukiran pada batu megalit

D Penemuan barangan kemas di sisi mayat

20

Sejarah Tingkatan 1 Bab 3

Bahagian B Soalan Struktur Pilihan Jawapan
Jawab semua soalan.
(c) • tersusun
1 Zaman prasejarah memperlihatkan perkembangan penting dalam • logam
kehidupan manusia. MS Teks 46 – 47 • inovasi
• menetap
(a) Nyatakan tiga tahap dalam Zaman Batu. Praktis Berpandu • kediaman

(i) Zaman (a) • Gua Kecil, Pahang
• Lembah Bernam,
(ii) Zaman
Selangor
(iii) Zaman • Lubang Angin, Sarawak
CONTOH • Sungai Tembeling,
[3 markah]
Pahang
(b) Nyatakan tiga peralatan yang dicipta oleh masyarakat Zaman
Logam. (b) • tafsiran
• manusia prasejarah
(i)

(ii)

(iii)

[3 markah]

(c) Jika anda hidup pada Zaman Logam, apakah yang akan anda
lakukan untuk memastikan kelangsungan hidup? Praktis Berpandu

– Tinggal .

– Membina sendiri.

– Daripada batu, tanah liat dan kayu yang lebih
.

– Membuat .

– Mencipta peralatan yang diperbuat daripada .

[4 markah]

2 Perkembangan masyarakat manusia prasejarah turut berlaku di
Malaysia. MS Teks 64 – 67

(a) Namakan lokasi petempatan masyarakat prasejarah yang
telah ditemukan di Malaysia.

Masyarakat Zaman Neolitik

(i)

(ii)
Masyarakat Zaman Logam

(i)

(ii)

[4 markah]

(b) Jelaskan kepentingan penemuan lukisan gua dan ukiran
batu yang ditinggalkan oleh manusia prasejarah kepada ahli
arkeologi. Praktis Berpandu

– Menunjukkan bukti kewujudan .

– dibuat berkaitan dengan

kehidupan manusia prasejarah.

[2 markah]

21

Sejarah Tingkatan 1 Bab 3

(c) Apakah faktor-faktor yang dipertimbangkan oleh manusia Pilihan Jawapan
prasejarah dalam membuat pemilihan lokasi petempatan
mereka? Praktis Berpandu (c) • binatang/cuaca buruk
• tanah
– Berhampiran dengan . • air
• sungai
– Mempunyai bekalan bersih.

– yang subur sesuai untuk pertanian.

– Selamat daripada ancaman .
[4 markah]

CONTOHBahagian C Soalan Esei
Jawab semua soalan.

3 Masyarakat Zaman Prasejarah mengamalkan kepercayaan dan memberikan penghormatan kepada
orang mati. MS Teks 69

(a) Senaraikan bentuk-bentuk pengebumian yang dilakukan oleh mereka.

[4 markah]

(b) Pegangan agama dan kepercayaan dapat mewujudkan masyarakat penyayang.
Kemukakan hujah anda.

[8 markah]

(c) Mengapakah kita perlu menghindari amalan dan kepercayaan jahiliah? Jelaskan.

[8 markah]

Kata K unci

(a) melentur – perahu – tempayan – memanjang – keranda kayu
(b) aman – berdisiplin – menghormati – tenang – persengketaan – hidup bersatu padu – bekerjasama –

bertoleransi
(c) perpaduan – keluarga – moral – karut – memecahbelahkan – penindasan – ketidakpuasan – ketidakadilan

2 Kewujudan Zaman Prasejarah di negara kita dibuktikan melalui penemuan beberapa lokasi tinggalan
manusia ketika itu. MS Teks 65 – 66

(a) Senaraikan lokasi Zaman Neolitik di negara kita.

[4 markah]

(b) Masyarakat Zaman Prasejarah di negara kita turut menghasilkan barangan seperti manik dan
tembikar.

Huraikan.
[8 markah]

(c) Teknologi pembuatan dapat membantu memajukan negara.
Jelaskan.

[8 markah]

Kata K unci

(a) Gua Tapadong – Lubang Angin – Jenderam Hilir – Sungai Tembeling
(b) manik – Kuala Selinsing, Perak – Lembah Bernam, Selangor – tembikar – pelbagai jenis tembikar – Gua

Niah, Sarawak – inovasi – bentuk – corak hiasan – saiz
(c) sumber eksport – pekerjaan – ekonomi – sumber alam – pengangguran – warisan – kreatif – inovatif –

nama negara

22

Jawapan

Bab 1 Mengenal Sejarah Praktis Topikal 1

Praktis Bergrafik Bahagian A

CONTOH 1 (a) “syajaratun” 1 D 2 B 3 A 4 A 5 C
(b) salasilah, riwayat, tambo 6 D 7 C 8 D 9 B 10 A
(c) history 11 B 12 C 13 C 14 B 15 B
16 C 17 C 18 A 19 C 20 D
2 (a) tindakan; sebab 2 1 B 22 A 23 D
(b) interaksi; dialog
(c) masyarakat manusia; peradaban dunia; sifat-sifat Bahagian B
(d) pernah; kesilapan
(e) catatan; rekod 1 (a) – salasilah
– tambo
3 (a) Kronologi – kajian
(b) Dekad; dasarwasa (b) – interaksi; dialog; masa lampau
(c) Abad (c) – masyarakat; peristiwa; bukti
(d) Alaf – sejarawan
(e) Zaman Masihi – teladan

4 (a) (i) Rangka manusia 2 (a) diolah, diterbitkan
(ii) Artifak (b) – sahih
(iii) Manuskrip sejarah – The Encyclopedia of Malaysia
(iv) Diari – tema
(b) (i) Jurnal – tumbuh-tumbuhan
(ii) Ensiklopedia (c) – maklumat
(iii) Buku – dapatan
(iv) Akhbar – gambaran awal
– bidang
5 (a) dipahat; ditulis; daun lontar
(b) temu bual; orang sumber 3 (a) – nombor rujukan
(c) bahan tinggalan sejarah; tembikar; bahan logam; batu – pelan
– penemuan
6 (a) menerangkan atau mengulas sesuatu fakta sejarah (b) – masa lampau
berdasarkan sumber-sumber yang berkaitan – permukaan tanah
dengannya – bahan tinggalan sejarah
(c) – Sedunia
(b) pemilihan sumber yang pelbagai, perbezaan pandangan – kerosakan
dan ideologi serta tujuan penulisan. – memulihara
– kesedaran
(c) menggunakan pelbagai sumber dalam penulisan bagi
menghasilkan kajian yang mempunyai bukti yang Bahagian C
kukuh; sesuatu peristiwa yang sama tetapi dilihat dari
sudut yang berbeza 5 (a) F1 Sumber primer

(d) peraturan cukai tanah dan hasil hutan yang H1a Bahan yang belum diolah atau diterbitkan
diperkenalkan oleh British dan membebankan orang
ramai; pemberontakan. H1b Bersifat asli

7 (a) Mengenal asal usul H1c Belum ditafsir
(b) Mengukuhkan perpaduan
(c) Mengaplikasikan kemahiran pemikiran sejarah C1a Fosil, artifak, batu bersurat, dokumen rasmi,
(d) Mengambil iktibar
(e) Membangunkan negara dan bangsa manuskrip
(f) Memupuk patriotisme
F2 Sumber sekunder

H2a Bahan yang telah diolah dan diterbitkan

H2b Bahan tersebar kepada umum

C2a Buku, akhbar, jurnal, ensiklopedia, risalah

[6 × 1 m = 6 markah]

J1

Sejarah Tingkatan 1 Jawapan

(b) F1 Bukan artifak ialah contoh sumber primer (b) F1 Semangat patriotisme dalam diri masyarakat

F2 Bukan artifak merupakan data arkeologi akan mulai luntur.

berkaitan dengan budaya manusia yang terdapat F2 Generasi baharu tidak tahu mengenang jasa

di bawah tanah dan di atas permukaan tanah dan budi yang dipertaruhkan oleh insan yang

C2a Dinding gua terdahulu untuk memerdekakan negara.

C2b Dinding kota H2a Generasi yang sebegini akan menjadi

C2c Struktur binaan penyumbang kepada ketidakharmonian dalam

C2d Candi Lembah Bujang – pengaruh Hindu dan negara.

Buddha serta hubungan perdagangan antara H2b Menyebabkan generasi ini mudah diperdaya oleh

India dengan Kedah anasir-anasir Barat.

[6 × 1 m = 6 markah] F3 Peristiwa yang lampau mungkin akan berlaku

H3a Penjajah Barat akan beranggapan bahawa

(c) F1 Merupakan bahan rujukan utama bagi ahli sejarah kebanyakan rakyat Malaysia tidak tahu akan

semasa menjalankan penyelidikan mereka sejarah lampau negara mereka.
CONTOH
H1 Tanpa sumber primer tersebut ahli sejarah H3b Mereka mudah untuk menyebarkan fahaman

tidak boleh dan tidak mampu untuk memulakan yang sesat lagi berselirat.

sesuatu penyelidikan sejarah. F4 Masyarakat tidak lagi bersatu padu dalam

F2 Sumber primer memaparkan kebenaran sejarah. memajukan negara

F3 Sumber primer yang tulen akan membantu ahli- [6 × 1 m = 6 markah]

ahli sejarah untuk memaparkan fakta-fakta yang

benar dan tulen. (c) F1 Memberikan penekanan tentang proses
pemupukan semangat patriotik dari bangku
H3 Sumber primer tersebut boleh dipercayai dan sekolah lagi.

mutlak digunakan dalam penyelidikan sejarah. F2 Membuat pengubahsuaian dan memberikan
penekanan tentang aspek semangat patriotik
F4 Memaparkan penyelidikan yang berkualiti. ini dalam kurikulum di sekolah dan institusi
pengajian tinggi
H4a Ahli sejarah bergantung pada sumber primer
F3 Kempen secara besar-besaran melalui media
untuk mendapatkan fakta dan menyusun fakta- massa

fakta tersebut mengikut kronologi peristiwa F4 Agensi-agensi kerajaan yang bertanggungjawab
perlulah menjalankan aktiviti yang bersesuaian
H4b Seterusnya memberikan tafsiran yang bernas.
H4 Aktiviti seperti sambutan hari kemerdekaan
F5 Sumber primer yang asli dan tulen akan pada peringkat taman perumahan dan kampung
perlulah digalakkan.
membantu ahli sejarah untuk menghasilkan
F5 Melalui contoh dan teladan daripada pemimpin
penyelidikan yang bermutu tinggi negara dan pemimpin masyarakat tanpa mengira
bangsa, agama dan fahaman politik.
H5 Memandangkan terdapat fakta-fakta sejarah yang
H5 Anggota masyarakat akan mencontohi pemimpin-
kukuh dan diterima oleh ahli-ahli sejarah lain pemimpin mereka yang memiliki semangat
patriotik yang tinggi.
tanpa menimbulkan banyak kritikan.
F6 Kerap mengunjungi tempat-tempat bersejarah
F6 Pengaksesan sumber primer akan menghalang [8 × 1 m = 8 markah]

ahli sejarah daripada melakukan kesilapan fakta

dibandingkan apabila membuat rujukan kepada

sumber sekunder.

[8 × 1 m = 8 markah]

6 (a) F1 Lebih menyayangi diri dan keluarga melalui cara

hidup yang baik

F2 Dapat mengenal jati diri

F3 Sejarah boleh menjadi iktibar dan panduan

kepada kehidupan kita pada hari ini. Bab 2 Zaman Air Batu

F4 Peristiwa sejarah membolehkan kita melahirkan Praktis Bergrafik

perasaan bangga akan kejayaan bangsa dan 1 (a) suhu Bumi
(b) kecairan
negara.
2 (a) 23 juta hingga 5 juta tahun; fizikal; Mamalia; hidupan
F5 Sejarah menjadi pengajaran kepada kita untuk (b) 5.3 juta hingga 2.6 juta tahun; penyejukan global;

menghargai dan menyanjung sumbangan jambatan darat Panama; Grand Canyon
(c) 2.5 juta hingga 10 000 tahun; Glasier utama; cara
pemimpin dan orang yang berjasa kepada negara.
membuat api; binatang; Australia; Asia Tenggara
F6 Dapat memupuk semangat patriotisme atau (Pentas Sunda)
(d) 10 000 tahun dahulu; kemajuan; cara mendapatkan
semangat cinta akan negara. makanan; roda; tulisan kuneiform; keagamaan;
undang-undang
F7 Membantu kita menghargai dan memelihara
3 (a) ii
kemerdekaan serta kedaulatan negara. (b) i
(c) iv
F8 Membolehkan kita mengingati kegemilangan (d) iii

masa silam

F9 Dapat mempelajari kejayaan bangsa dan negara

seperti zaman keemasan Kesultanan Melayu

Melaka pada abad ke-15

F10 Membentuk diri yang lebih matang

[6 × 1 m = 6 markah]

J2

Sejarah Tingkatan 1 Jawapan

4 (a) rendah (c) – menyesuaikan
(b) sejuk; nomad – bergerak
(c) membeku; bersalji – beransur-ansur
(d) kuda; tanah pamah
(e) rumput; renek Bahagian C
(f) salji; Eropah
5 (a) F1 Paras air laut rendah
5 (a) batu
(b) tasik air tawar F2 Manusia tinggal di kawasan tanah pamah yang
(c) terlalu; sederhana; radiasi
sejuk
6 (a) Kenaikan paras air laut di Pentas Sunda
(b) Pergerakan manusia di sekitar Pentas Sunda F3 Permukaan air laut membeku

F4 Binatang tinggal di kawasan tanah pamah yang

sejuk

C4 Mamot berbulu, badak, kuda, singa

F5 Tumbuhan utama ialah rumput dan tumbuhan
CONTOH
renek yang menjalar

Praktis Topikal 2 F6 Suhu dunia terlalu sejuk

H6 Dunia dipenuhi salji

Bahagian A C6a Terutamanya di kawasan kutub

C6b Dan benua Eropah

1 A 2 D 3 C 4 C 5 D [8 × 1 m = 8 markah]
6 C 7 A 8 C 9 B 10 B
1 1 A 12 D 13 B 14 C 15 D (b) F1 Manusia menjalankan aktiviti pertanian dan
1 6 C 17 A 18 D 19 D 20 D pengeluaran bahan makanan
2 1 B 22 A 23 B
F2 Perkembangan perindustrian
Bahagian B F3 Aktiviti pembakaran terbuka
F4 Penebangan pokok secara berleluasa
1 (a) – Miosen F5 Pembakaran minyak daripada enjin kenderaan
– Pliosen
(b) – Gunung-gunung [6 × 1 m = 6 markah]
– Mamalia
– laut (c) F1 Kekurangan pokok
– panas F2 Kekurangan oksigen
(c) – pemahaman F3 Generasi akan datang tidak dapat menikmati
– alam sekitar
– memelihara keindahan alam
– kerosakan
F4 Kepupusan hidupan
2 (a) – membeku F5 Kekurangan air bersih
– rendah F6 Berlaku gangguan terhadap rantai makanan
– bersambung
(b) – kecairan [6 × 1 m = 6 markah]
– meningkat
– tempat tinggal 6 (a) F1 Merupakan tunjang kebenuaan di Asia Tenggara
(c) – pembakaran F2 Keluasannya melebihi 3.2 juta kilometer persegi
– penebangan F3 Merupakan daratan yang mempunyai kawasan
– tumbuhan hijau
– kempen tanah rendah di antara pulau-pulau
F4 Kepulauan Sumatera, Jawa dan Borneo berada di
3 (a) fosil, sedimen
(b) – Hindi atas Pentas Sunda
– Selatan [4 × 1 m = 4 markah]
– Pasifik
– Atlantik (b) F1 Menyebabkan terjadinya sungai dan tasik di Asia
(c) – Bersyukur Tenggara
– Memelihara
– Mendalami F2 Sungai yang terbentuk telah mengalirkan air ke
– bertanggungjawab dalam tasik dan laut

4 (a) – Harimau bertaring F3 Antara sungai terbesar termasuk Sungai Sunda
– Mamot Utara
– Slot
(b) – batu dan tanah F4 Aliran sungai yang mengalir telah
– melimpahi menenggelamkan kawasan tanah rendah di
sepanjang tepi pantai

F5 Perkembangan ini mempengaruhi pembentukan
selat

F6 Iaitu Selat Melaka, Teluk Siam dan Laut Jawa
[8 × 1 m = 8 markah]

(c) F1 Pembakaran terbuka
F2 Penyahhutanan secara meluas
F3 Peningkatan bilangan kenderaan bermotor
H3a Meningkatkan gas karbon dioksida di atmosfera
F4 Peningkatan kegiatan perindustrian

J3

Sejarah Tingkatan 1 Jawapan

H4 Gas mengandungi gas seperti karbon dioksida, Bahagian B

karbon monoksida yang menyebabkan haba 1 (a) (i) Paleolitik
(ii) Mesolitik
terperangkap (iii) Neolitik
F5 Penggunaan bahan klorofluorokarbon (CFC) (b) (i) Tulang mawas
(ii) Beliung
H5 Meningkatkan kadar penyingkiran ozon (iii) Kapak
(c) menetap; kediaman; tersusun; inovasi; logam
[8 × 1 m = 8 markah]
2 (a) Masyarakat Zaman Neolitik
Bab 3 Zaman Prasejarah (i) Gua Kecil, Pahang
(ii) Lubang Angin, Sarawak
Praktis Bergrafik
Masyarakat Zaman Logam
3.1 Maksud Zaman Prasejarah (i) Sungai Tembeling, Pahang
(ii) Lembah Bernam, Selangor
1 (a) i (b) – manusia prasejarah
(b) iv – Tafsiran
(c) ii (c) – sungai
(d) iii – air
– tanah
2 (a) Lenggong – binatang/cuaca buruk
(b) Gua TabonCONTOH
(c) Gua Liang Bua, Pulau Flores Bahagian C
(d) Sa Hyun
(e) Ban Chiang 3 (a) F1 Pengebumian melentur
(f) Gua Padah-lin F2 Pengebumian perahu
F3 Pengebumian tempayan
3 (a) BETUL F4 Pengebumian memanjang
(b) SALAH F5 Pengebumian keranda kayu
(c) SALAH
(d) SALAH [4 × 1 m = 4 markah]

4 (a) (i) batu; tulang haiwan (b) F1 Membentuk suasana yang aman
(ii) ringkas
(iii) logam F2 Membentuk masyarakat yang berdisiplin
(iv) halus
(b) (i) sara diri F3 Melahirkan masyarakat yang saling menghormati
(ii) alam semula jadi
(iii) makanan F4 Membentuk masyarakat yang berjiwa tenang
(iv) penternakan
(v) pembuatan F5 Mengelakkan persengketaan dalam kalangan

5 (a) (i) sara diri masyarakat
(ii) kecil-kecilan
(iii) peralatan tradisional F6 Masyarakat hidup bersatu padu
(iv) ahli keluarga
(b) (i) besar-besaran F7 Masyarakat saling bekerjasama
(ii) ladang
(iii) peralatan moden F8 Melahirkan masyarakat yang bertoleransi
(iv) jualan
(c) (i) senjata tradisional (Mana-mana jawapan yang munasabah)
(ii) sumber makanan
(d) (i) hobi [8 × 1 m = 8 markah]
(ii) senjata canggih
(iii) lesen (c) F1 Menghalang perpaduan masyarakat
(iv) berdaftar
F2 Meruntuhkan institusi keluarga

F3 Merendahkan moral masyarakat

F4 Mengamalkan kepercayaan karut

F5 Memecahbelahkan masyarakat

F6 Melakukan penindasan

F7 Menimbulkan ketidakpuasan hati

F8 Melakukan ketidakadilan

(Mana-mana jawapan yang munasabah)

[8 × 1 m = 8 markah]

Praktis Topikal 3 4 (a) F1 Gua Tapadong, Sabah
F2 Lubang Angin, Sarawak
F3 Jenderam Hilir, Selangor
F4 Sungai Tembeling, Pahang

[4 × 1 m = 4 markah]

Bahagian A

1 D 2 C 3 A 4 D 5 D (b) Manik
6 D 7 C 8 B 9 A 10 C F1 Mahir membuat manik
1 1 B 12 A 13 D 14 B 15 B F2 Ditemukan di Kuala Selinsing, Perak
1 6 B 17 C 18 B F3 Di Lembah Bernam, Selangor

J4

CONTOH