BM Tingkatan 5 Jawapan
Praktis 3CONTOH dengan menunjukkan sikap positif di depan anak-
anak supaya anak-anak akan mengikut perlakuan
(i) Maksud rangkai kata modal insan ialah tenaga dan sikap ibu bapa. Seterusnya, melibatkan diri
kerja/ sekelompok orang yang bekerja untuk atau dalam pelbagai kursus yang boleh memberikan
memenuhi syarat untuk bekerja untuk sebuah pendedahan tentang sikap-sikap dan amalan baik
organisasi. dalam hidup bermasyarakat agar tidak mudah
terlibat dalam gejala tidak sihat.
(ii) Antara kemudahan yang disediakan untuk golongan (iv) Sebagai rakan yang prihatin, saya akan membantu
Murid Keperluan Khas dalam Bahan 1 ialah Sekolah untuk mengubah sikap rakan dengan menasihatinya
Pendidikan Khas, Pendidikan Vokasional, Program supaya menjaga pertuturannya. Selain itu, saya akan
Pendidilan Khas Integrasi, dan Program Pendidikan mengajak dia menyertai aktiviti keagamaan seperti
Khas Inklusif. Dalam Bahan 2, kemudahan yang menghadiri ceramah agama. Seterusnya, saya
disediakan untuk golongan Murid Keperluan Khas akan meminta ibu bapanya memberikan nasihat
ialah menyediakan enam TASKA OKU, Pusat Latihan kepadanya. Akhir sekali, saya akan memberikan
Perindustrian, dan Pemulihan serta tujuh Taman pujian/ ganjaran sekiranya dia berubah sikap.
Sinar Harapan di samping pembinaan lima Pusat
Latihan Berdikari (Independent Learning Centre), Praktis 2
khususnya bagi program Sindrom Down dan (i) Maksud tumpahnya darahku ialah tempat lahir.
tambahan kepada TASKA OKU. (ii) Berdasarkan semua bahan. nilai murni yang perlu
(iii) Antara usaha untuk membantu OKU ialah kita amalkan dalam kehidupan harian ialah taat setia
menyediakan peluang untuk mendapatkan kepada pemerintah. Selain itu, nilai bersatu padu.
kemahiran dalam bidang tertentu. Di samping Seterusnya, nilai bertanggungjawab dan tingkah
itu, pihak swasta pula tidak boleh mengamalkan laku yang sopan dan mengikut undang-undang.
dasar pilih kasih semasa mengambil pekerja untuk (iii) Pada pendapat saya, kita perlu menghormati raja
berkhidmat dalam syarikat mereka. Seterusnya, dan sultan yang memerintah negara kita kerana
menyediakan kemudahan khusus seperti raja merupakan pentadbir negara yang membuat
penyediaan persekitaran bebas halangan (barrier keputusan untuk kebaikan rakyat. Selain itu, raja dan
free), penggunaan peralatan termasuk kemudahan sultan dapat mentadbir negara dengan berkesan jika
di dalam dan luar bangunan, tempat kerja, kawasan kita menghormati raja dan sultan. Dengan itu, kita
perumahan, serta ruang awam. Akhir sekali, dapat hidup dalam keadaan aman dan tenteram.
meningkatkan akses OKU kepada pendidikan di – untuk mengukuhkan imej dan pandangan yang baik
semua peringkat, termasuk pendidkan sepanjang dari negara luar
hayat. – dituntut dalam Islam menghormati pemimpin yang
tidak melanggar peraturan Islam
(iv) Antara cadangan yang boleh saya berikan kepadanya (iv) Antara cara yang akan saya lakukan untuk
ialah saya akan menasihatinya agar bersedia mengelakkan perselisihan faham berlaku dengan
sebelum menghadiri temu duga kerja. Selain itu, rakan-rakan ialah sentiasa menyiasat sesuatu
saya juga akan mendorongnya untuk berfikir khabar berita. Selain itu, saya akan bersemuka
secara kompetitif, membuang perasaan rendah diri, untuk menyelesaikan masalah yang timbul dan
serta meningkatkan kemahiran dan pengetahuan berbincang dengan baik-baik. Akhir sekali, saya
dalam pelbagai bidang untuk meningkatkan akan menggunakan orang tengah sekiranya masalah
kebolehpasarannya seperti meningkatkan tidak dapat diselesaikan.
kemahiran komunikasi, kemahiran menggunakan – meminta maaf sekiranya bersalah
teknologi, dan kemahiran menyelesaikan masalah.
Petikan Sastera
Soalan 7 Praktis 3
Praktis 1 (i) Maksud tercalar dari pidana ialah terjerumus ke
lembah kejahatan.
(i) Maksud perintah syarak ialah tuntutan/ arahan
agama. (ii) Berdasarkan semua bahan, pesanan yang boleh
(ii) Berdasarkan semua bahan, sifat-sifat baik yang dijadikan pedoman ialah manusia perlu menyedari
patut diamalkan dalam kehidupan seharian ialah
berfikir sebelum berkata-kata. Selain itu, jangan kesalahan dan kembali semula ke jalan yang
mencari musuh dan bijak memilih sahabat. Akhir
sekali, mengasihi sesama insan. diredai Tuhan. Selain itu, manusia perlu memohon
– tidak sombong ampun kepada Tuhan atas segala dosa dengan
(iii) Pada pendapat saya, usaha-usaha yang dapat
penuh keikhlasan agar dosa-dosa yang lalu akan
dilakukan untuk membentuk akhlak yang terpuji
dalam diri seseorang ialah melibatkan diri dalam diampunkan oleh Tuhan. Seterusnya, manusia perlu
aktiviti kemasyarakatan dengan mengamalkan
nilai-nilai murni seperti bekerjasama, bertolak segera insaf akan dosa dan kesalahan yang lalu.
ansur, dan menghormati orang lain. Selain itu, ibu (iii) Pada pendapat saya, kita perlu sentiasa menginsafi
bapa perlu menjadi teladan kepada anak-anak
diri dan bertaubat kerana ajal tidak mengira usia.
Selain itu, kita perlu sentiasa mengisafi diri dan
bertaubat supaya kita bersedia untuk meninggalkan
dunia. Akhir sekali, kita perlu berbuat demikian
supaya amalan kita diterima oleh Tuhan.
– supaya kita sentiasa mendapat pahala bertaubat
J11
BM Tingkatan 5 Jawapan
(iv) Sebagai seorang rakan yang penyayang, sayaCONTOH – membawa mereka mengerjakan haji/ umrah
akan membantu rakan saya yang telah insaf akan (iii) Pada pendapat saya, anak-anak muda sekarang
kesalahannya dengan memberikan kata-kata
semangat dan dorongan kepadanya. Selain itu, saya mudah mengingkari nasihat yang diberikan oleh
akan membantunya mendapatkan khidmat nasihat ibu bapa kerana mereka memberontak akibat
daripada kaunselor jika dia masih memerlukan kekurangan perhatian/ kasih sayang daripada ibu
bimbingan dan nasihat daripada pakar. Akhir sekali, bapa. Selain itu, anak-anak muda mudah dipengaruhi
saya akan melupakan segala kesilapannya yang lalu oleh rakan sebaya. Didikan agama yang kurang
dan akan mengajak rakan saya membuat kebajikan sempurna juga antara sebab yang menyebabkan
seperti membantu orang susah dan miskin. anak-anak muda mengingkari nasihat ibu bapa.
– perasaan ingin mencuba sesuatu yang baharu
Praktis 4 (iv) Antara peranan yang akan saya mainkan untuk
(i) Maksud piala remajamu ialah harga diri/ maruah menasihati rakan-rakan supaya tidak tergolong
sebagai anak-anak yang melupakan jasa ibu bapa
seseorang anak muda. ialah saya akan mengingatkan rakan bahawa
(ii) Berdasarkan semua bahan, cabaran yang akan melupakan jasa ibu bapa merupakan dosa besar.
Selain itu, saya akan mengajak rakan supaya
ditempuhi oleh remaja pada masa ini ialah menyantuni anak-anak yatim di rumah anak yatim.
cabaran daripada media massa kerana akses Seterusnya, saya akan mengajak rakan menyertai
media sosial yang terlampau banyak melalaikan. majlis ilmu yang menekankan peranan anak yang
Selain itu, remaja juga menghadapi cabaran dari baik. Akhir sekali, saya akan menceritakan contoh
segi kekurangan persefahaman dengan golongan anak yang telah berjaya dalam hidup dan baik
dewasa akibat perbezaan zaman. Cabaran yang lain kerana mendahulukan ibu bapa.
ialah ketidakstabilan ekonomi/ kewangan terdesak
mempengaruhi dan membebankan seluruh Praktis 6
masyarakat. Remaja juga menghadapi cabaran dari
segi pengurusan masa yang tidak terkawal kerana (i) Maksud selumbar sengsara ialah duri kesulitan/
asyik dengan hiburan di media sosial dan permainan derita/ kepayahan.
video.
– cabaran sosial masyarakat (ii) Berdasarkan semua bahan, ciri pemimpin yang
– mudah terdedah kepada persekitaran yang negatif disegani ialah adil dan bertanggungjawab. Selain itu,
(iii) Pada pendapat saya, remaja mudah terjebak pemimpin yang disegani memperjuangkan tanah
dengan gejala negatif kerana kerana mereka tidak air dan melindungi rakyat. Seterusnya, pemimpin
dapat membezakan antara yang baik dengan yang yang disegani menyelesaikan segala permasalahan
buruk. Selain itu, kurangnya didikan agama juga dengan bijaksana. Akhir sekali, pemimpin yang
menyebabkan remaja mudah terjebak dengan disegani juga mengutamakan rakyat dan negara
gejala negatif. Akhir sekali, mereka juga mudah semasa ditimpa bencana.
terpengaruh oleh rakan sebaya.
– faktor penerimaan dalam kumpulan rakan sebaya (iii) Pada pendapat saya, cara-cara untuk mengasuh
– memberontak remaja untuk menjadi pemimpin pada masa hadapan
– kurang kasih sayang ialah mendidik mereka menjadi pemimpin melalui
(iv) Antara peranan yang akan saya lakukan untuk jawatan di sekolah. Selain itu, melibatkan remaja
mengelakkan diri daripada terlibat dengan gejala dalam aktiviti kokurikulum yang turut mendidik
negatif ialah mendalami ilmu agama. Selain itu, saya mereka menjadi pemimpin dan berdisiplin diri yang
akan menguruskan masa dengan baik berpandukan tinggi. Ibu bapa juga perlu memainkan peranan
jadual waktu yang disediakan. Seterusnya, saya akan untuk menunjukkan contoh teladan sebagai
mempelbagaikan hobi berfaedah seperti bersukan pemimpin rumah tangga.
dan beriadah. Akhir sekali, saya akan mengelakkan
diri daripada bergaul dengan rakan yang bersikap – ibu bapa/ guru memperkenalkan tokoh-tokoh
negatif. negara dan sumbangan mereka yang boleh
– mendengar nasihat ibu bapa dan guru dijadikan idola oleh remaja
Praktis 5 (iv) Antara peranan yang akan saya mainkan untuk
(i) Maksud benih keinsafan ialah terbit penyesalan/ mengelakkan saya dan rakan-rakan daripada
terjebak dengan gejala sosial ialah mengukuhkan
dikurniakan kesedaran. ilmu agama. Selain itu, saya akan memastikan saya
(ii) Berdasarkan semua bahan, cara anak membalas membahagikan masa dengan baik dan mengikut
jadual yang disediakan. Seterusnya, saya akan
jasa ibu bapa ialah mendengar arahan/ nasihat ibu memenuhi masa lapang dengan perkara berfaedah
bapa. Selain itu, belajar bersungguh-sungguh untuk seperti membaca dan beriadah. Akhir sekali,
membanggakan ibu bapa. Seterusnya, menjaga saya akan memilih rakan dengan bijak agar tidak
mereka ketika mereka sudah tua/ sakit. Akhir sekali, terpengaruh dengan sikap buruk mereka.
meraikan hari istimewa seperti hari lahir atau hari
ulang tahun perkahwinan mereka sebagai cara – menghadiri kelas tambahan atau tuisyen
membalas jasa mereka. – mendengar nasihat ibu bapa dan guru
J12
BM Tingkatan 5 Jawapan
Praktis 7
(i) Maksud kelibatmu ghairah ialah rupa/ bayangan Praktis 9
yang penuh perasaan/ ingin akan sesuatu. (i) Maksud bersengkang mata ialah berjaga hingga
(ii) Berdasarkan semua bahan, faktor yang menyumbang larut malam/ menahan diri daripada tidur.
kepada kemerdekaan Tanah Melayu ialah ketokohan (ii) Berdasarkan semua bahan, nilai kemanusiaan yang
pemimpin pada masa lalu. Selain itu, pejuang negara perlu ada apabila insan lain ditimpa kesusahan ialah
yang sanggup berkorban menentang penjajah juga bersimpati. Selain itu, menolong sedaya mungkin
menyumbang kepada kemerdekaan Tanah Melayu. dan tidak mengharapkan balasan. Akhir sekali,
Akhir sekali, rakyat pada masa dahulu sangat bersikap adil semasa memberikan bantuan.
bersatu padu untuk mempertahankan tanah air.
– faktor semangat berjuang bermati-matian untuk (iii) Pada pendapat saya, kita hendaklah membalas jasa
petugas barisan hadapan yang berkorban masa
mendapatkan kebebasan daripada penjajah. dan tenaga bagi membendung COVID-19 dengan
(iii) Pada pendapat saya, kita patut mengingati dan mematuhi prosedur operasi standard (SOP) yang
ditetapkan untuk mengurangkan beban petugas
menghargai sejarah kerana sejarah menjadikan barisan hadapan. Selain itu, kita hendaklah berada
kita bersyukur atas keamanan yang kita peroleh. di rumah dan menghindari sikap sambalewa bagi
Selain itu, sejarah mengajar kita menghargai menghentikan rantaian penularan wabak COVID-19.
pejuang negara yang telah terkorban demi negara.
Akhir sekali, sejarah menjadi panduan dan iktibar (iv) Antara bantuan yang dapat saya berikan sebagai
supaya kita memperbaiki kesilapan masa lalu untuk salah seorang petugas sukarelawan Mercy Malaysia
mencipta kejayaan yang lebih gemilang. ialah memberikan bantuan barang perubatan,
– mengelakkan kita mengulangi kesilapan lalu makanan, dan keperluan lain kepada mangsa. Selain
– mengingati kegemilangan masa lalu itu, saya akan memberikan bantuan kecemasan
– memupuk semangat patriotisme dalam diri kepada mangsa yang mengalami kecederaan.
(iv) Antara cadangan aktiviti yang boleh dilakukan Seterusnya, saya akan memberikan bantuan
oleh ahli persatuan saya dalam memeriahkan Hari secara sukarela tanpa bayaran. Akhir sekali, saya
Kemerdekaan di sekolah ialah mengadakan konvoi akan terlibat dalam pembangunan kesihatan dan
kemerdekaan melalui kelab dan persatuan. Selain pengurangan risiko bencana untuk mengurangkan
itu, menghias kelas dan kawasan persekitaran beban yang dialami mangsa.
sekolah dengan Jalur Gemilang. Akhir sekali,
CONTOH
menganjurkan pameran dan ceramah kemerdekaan. Praktis 10
Praktis 8 (i) Maksud lemparkan sedikit simpati ialah berikan
sekelumit rasa kasihan.
(i) Maksud duri-duri kehidupan ialah rintangan/
kesengsaraan dan dugaan dalam hidup. (ii) Berdasarkan semua bahan, isu yang diketengahkan
ialah masalah kesihatan/ masalah dalam hidup
(ii) Berdasarkan semua bahan, ciri untuk menjadi yang menyebabkan rasa sedih dan kecewa timbul
remaja yang cemerlang ialah mempunyai impian di dalam hati. Selain itu, terdapat isu masalah
dan cita-cita yang tinggi. Selain itu, mempunyai kemurungan/ jiwa yang dihadapi oleh sesetengah
pencapaian akademik dan kokurikulum yang terpuji. orang akibat kesihatan yang kurang baik/ impian
Remaja yang cemerlang juga perlu mempunyai tidak tercapai. Seterusnya, isu masalah gelandangan
keperibadian yang unggul dan berketerampilan diri. yang tiada tempat tinggal untuk berteduh sehingga
terpaksa tinggal di tepi jalan. Akhir sekali, isu
– mampu menjadi teladan dan idola rakan-rakan golongan kurang upaya yang disisihkan/ dibuang
lain oleh ibu kandung.
(iii) Pada pendapat saya, remaja patut bersiap sedia (iii) Pada pendapat saya, tindakan yang patut kita buat
melengkapkan diri dengan ilmu pengetahuan sekiranya berhadapan dengan situasi seperti di
kerana ilmu akan memandu remaja pada masa akan dalam puisi ialah memberikan derma dan bantuan
datang. Selain itu, remaja merupakan pemimpin yang bersesuaian dengan keadaan kewangan kita.
masa akan datang. Akhir sekali, remaja diperlukan Selain itu, mengumpulkan derma daripada orang
untuk membina negara dengan ilmu dalam pelbagai ramai untuk membantu mereka yang memerlukan
bidang. bantuan dengan lebih lanjut. Akhir sekali,
memberikan sokongan moral dan perhatian kepada
– boleh mengurangkan kebergantungan negara mereka yang berhadapan dengan masalah kesihatan
pada tenaga pakar dari negara luar serta kehilangan tonggak keluarga.
(iv) Sebagai seorang remaja yang prihatin terhadap – mewujudkan satu dana bagi membantu golongan
masa hadapan, tindakan yang akan saya ambil yang mempunyai masalah kewangan untuk
untuk berhadapan dengan isu ini ialah saya akan meneruskan hidup masing-masing.
meminta nasihat daripada guru/ guru kaunseling.
Selain itu, saya akan mencari/ menyelidik maklumat (iv) Saya akan menghampirinya dan bertanya kepadanya
berkaitan program pengajian yang bersesuaian sama ada dia memerlukan bantuan atau tidak.
dengan keputusan SPM yang saya peroleh. Saya juga Sekiranya dia memerlukan bantuan, saya akan
akan berbincang dengan ibu bapa secara terbuka. menawarkan lengan untuk membimbingnya. Pada
Akhir sekali, saya akan meminta bantuan daripada
orang yang dipercayai dan dihormati oleh orang tua
seperti datuk, nenek atau ibu bapa saudara.
J13
BM Tingkatan 5 Jawapan
masa yang sama, saya akan meminta penumpang Bimasakti Menari
yang lain memberikan laluan kepadanya. Apabila – Nurul Hafsa digambarkan seorang berani kerana
tren tiba, saya akan membimbingnya masuk ke mampu membuat pembentangan cadangan
dalam tren dan mencari tempat duduk untuknya. projek Kawasan Simpan Langit Gelap di Kuala
Selangor di hadapan Menteri Besar, ahli akademik,
Soalan 8 ahli perniagaan dan orang awam di bangunan SUK
Shah Alam. Walaupun cadangan tersebut ditentang
Novel oleh John Arlington-Majid kerana dia tidak dapat
Praktis 1 meneruskan penguasaan tender membekalkan
(i) Punca penyakit emak Dahlia menurut Doktor lampu-lampu daripada syarikat miliknya, namun
Ridhuan ialah: Nurul Hafsa tetap berani mengemukakan hujah-
hujah yang bernas bagi mendapatkan sokongan
– masalah tekanan bagi pelaksanaan projek yang dicadangkannya.
– kedaaan persekitaran yang menekan – Nurul Hafsa juga bertindak dengan berani semasa
– masalah kekeluargaan yang berat bertugas sebagai Pegawai Sains di Balai Cerap
– faktor makanan Sultan Salahuddin apabila mengemukakan hujah
(ii) Sifat keberanian yang terdapat pada watak utama yang dapat diterima oleh kumpulan pengunjung
pelajar dari Jepun apabila pengunjung tersebut
yang boleh dicontohi oleh pembaca. gagal untuk melihat buruj Orion atau buruj
Songket Berbenang Emas Belantik dengan mata kasar tanpa sebarang
– Dahlia berani untuk menolak lamaran daripada bantuan alat pencerap kerana langit terlalu cerah.
Dia dengan berani telah mengakui kekurangan
Azhari yang ingin bertunang dengannya walaupun yang berlaku pada malam tersebut berpunca
dia masih belajar di tingkatan enam. daripada kesan negatif akibat pembangunan pesat
– Dahlia juga berani semasa dia cuba menyelamatkan yang berlaku di Kuala Selangor.
Said, anak Aton yang lemas di sungai, walaupun – Kita perlu mencontohi watak utama yang berani
Aton sentiasa menyakiti hatinya. semasa menghadapi kekangan dan masalah
– Kita perlu mencontohi sifat berani untuk bertindak dalam tugasnya. Watak utama berjaya mengatasi
melakukan sesuatu perkara yang mendatangkan masalah tersebut dengan penuh keberanian.
kebaikan.
Tirani
– Waheedamempunyaisikapyangberanimengambil
CONTOH
risiko untuk memajukan perniagaannya. Waheeda Praktis 2
berani untuk memohon pinjaman baharu daripada
tabung usahawan siswazah, Bank Pembangunan (i) Antara persediaan yang dilakukan sebelum acara
untuk membeli Chalet Iwana-Iwani yang ingin persembahan tarian zapin diadakan ialah:
dijual oleh pemiliknya, Abdul Aziz Imran.
– Waheeda berani mempertahankan keputusannya – Haiqal menyusun kerusi-kerusi plastik dan
untuk tidak mahu menerima cadangan bapa menyiapkan meja jamuan untuk tetamu khas di
mentuanya, Datuk Yasser untuk menggabungkan dalam balai raya
perusahaan Seri Gading-Tajau Emas. Hal ini
demikian kerana Waheeda ingin memajukan – See Hwa mengemas bahagian dalam balai raya
perniagaannya sendiri tanpa bantuan atau itu agar kelihatan cantik dan rapi. Ambal di dalam
sokongan daripada pihak lain. balai raya itu juga turut disapu dan divakum.
– Kita perlu mencontohi sifat berani watak utama
yang bertegas untuk menetapkan pendiriannya. – Di bahagian belakang balai raya, penduduk
kampung itu sibuk bergotong-royong memasak
SIlir Daksina makanan untuk hidangan para tetamu pada
– Haiqal Haqimi berani menyuarakan hasratnya malam ini.
untuk pergi ke Kampung Seri Purnama untuk (ii) Bahagian klimaks novel ini menarik perhatian
mendalami kehidupan arwah bapanya walaupun kerana :
ditentang oleh uminya. Peristiwa ini menunjukkan
Haiqal seorang yang berani membuat keputusan. Songket Berbenang Emas
– Haiqal Haqimi juga seorang yang berani – Apabila Abu Bakar menjumpai kain merah yang
menanggung risiko. Hal ini terbukti apabila dia
berani ke Johor tanpa ditemani sesiapa walaupun sudah reput yang membungkus telur ayam yang
dia kali pertama ke sana. mengandungi jarum peniti, cincin akik, butiran
– Haiqal Haqimi juga seorang yang berani mencuba pasir, dan paku. Dahlia menyuruh Abu bakar
sesuatu yang baharu. Dia mencuba untuk bermain membuangnya ke sungai. Selepas kejadian itu,
alat muzik dan menari zapin walaupun dia bukan Saleha sudah sembuh dan dibenarkan pulang ke
seorang yang berpengalaman. rumahnya. Nek Kiah pula sakit dan dirawat di
– Kita perlu mencontohi sifat berani untuk berterus hospital selama dua hari. Keluarga Dahlialah yang
terang untuk mendapatkan kepastian. Kita juga menjaganya. Setelah keluar dari wad, Nek Kiah
perlu berani mencuba bidang baharu walaupun tinggal dengan keluarga Dahlia sehingga benar-
belum pernah mencubanya. benar pulih. Nek Kiah mula berubah dan berbaik
semula dengan keluarga Dahlia.
– Banjir yang berlaku di Kampung Parit Haji Rais
telah membawa hikmah apabila penduduk
kampung bersatu dan bergotong-royong membina
rumah Embong yang roboh dilanda banjir setelah
J14 dinasihati oleh Haji Sulaiman.
BM Tingkatan 5 Jawapan
CONTOH – Bahagian klimaks novel ini menarik perhatian menyerbu dan berjaya menembak tiga orang
kerana merasakan sihir merupakan perbuatan lelaki dan beberapa orang lelaki keluar menyerah
yang akhirnya memporak-perandakan kehidupan diri. Muhammad Taufik berjaya diselamatkan oleh
orang dan tidak patut diamalkan. Saya juga Inspektor Lim.
tertarik dan mengagumi kekukuhan hubungan – Bahagian klimaks novel ini menarik perhatian
penduduk kampung yang bersatu padu dan patuh kerana saya tertanya-tanya kesudahan novel
pada nasihat Haji Sulaiman. ini kerana ingin tahu penyebab berlakunya
penculikan ini dan siapa yang mengupah penculik
Tirani tersebut.
– Zahid bertindak nekad untuk menceraikan
Praktis 3
isterinya, Waheeda dengan talak satu disebabkan (i) Sifat yang perlu ada pada seorang penjawat awam:
faktor cemburu dan sikap curiganya yang – bertanggungjawab
terlampau itu. - Akibat kejadian itu, Waheeda – berdedikasi
mengalami masalah kemurungan dan masalah – berpengetahuan luas
migrain meroyan akibat tindakan Zahid yang – amalan kerja baik: bersungguh-sungguh dan
kejam itu kerana dia terlalu mencintai suaminya
itu. sentiasa serius dalam pekerjaan, fokus, disiplin,
– Ghazi dan Raidah mengambil tindakan dengan tepati masa, dan mempunyai kemahiran
membawa Waheeda untuk mendapatkan rawatan (ii) Pendapat anda tentang ilustrasi yang terdapat di
dan khidmat kaunseling di Pusat Rawatan Islam muka hadapan. Alasan anda:
(Pusrawi), Kuala Lumpur bagi menyembuhkan Songket Berbenang Emas
masalah kemurungan Waheeda. – Ilustrasi yang terdapat di hadapan muka depan
– Bahagian klimaks novel ini menarik perhatian menunjukkan gambar seorang perempuan muda
kerana saya tertanya-tanya kesudahan novel ini (Dahlia) yang digambarkan sedang menaiki bas
kerana ingin tahu kesudahan kisah Waheeda dengan di ribanya terhampar sehelai kain songket
yang ditinggalkan oleh suami walaupun sudah berbenang emas.
mempunyai wajah yang cantik. – Terdapat juga seorang lelaki muda yang boleh
dianggap sebagai Azhari yang merupakan tunang
Silir Daksina Dahlia setia menanti dengan penuh kesabaran
– Watak utama merasai kerinduan yang teramat pemergian tunangnya demi menuntut ilmu.
kepada ayahnya. Tirani
– Haiqal memberanikan diri berbincang dengan – Ilustrasi muka depan novel ini memaparkan wajah
umi dan walid selepas menunaikan solat Maghrib seorang wanita yang boleh dikaitkan dengan
berkenaan hajatnya untuk ke kampung arwah Waheeda.
bapanya, Kampung Seri Purnama. – Waheeda yang semenjak kecil diejek oleh
– Walid memberikan sokongan penuh hasrat kepada kenalannya kerana bermata layu dan berhidung
Haiqal walaupun umi tidak bersetuju kerana walid pesek.
memahami perasaan Haiqal dan merestukan – Ilustrasi ini memberi gambaran bahawa kulit
pemergian Haiqal. Walid juga bersetuju untuk novel ini memaparkan tema berkisar kecantikan
menampung perbelanjaan Haiqal semasa berada wajah yang diidamkan oleh watak utama, namun
di Johor kelak. akhirnya membawa kekecewaan dalam hidupnya
– Bahagian klimaks novel ini menarik perhatian apabila ditinggalkan oleh suami akibat cemburu
kerana perhubungan antara bapa tiri dan anak dan curiga.
tiri yang saling menghormati dan menunjukkan
kasih sayang (ambil berat) walaupun bukan darah Silir Daksina
daging. – Muka depan Silir Daksina menunjukkan gambaran
– Bahagian klimaks novel ini menarik perhatian
kerana walaupun Haiqal tahu umi tidak akan kaki seorang lelaki yang berseluar dilipat serta
merestui hasratnya, Haiqal tetap berusaha untuk kakinya berselut sedang duduk di muka bendul
berbincang secara dua muka dengan umi dan pintu rumah. Manakala di tepinya terdapat
walidnya. sepasang kasut yang diletakkan di atas tangga.
Ilustrasi juga menunjukkan pemandangan sebuah
Bimasakti Menari kampung.
– Klimaks berlaku apabila berlaku penculikan Nurul – Ilustrasi ini boleh dikaitkan dengan gambaran
Cikgu Amirulnizam (Abdullah Kayan, iaitu watak
Hafsa. Ekoran daripada penculikan Nurul Hafsa, bapa Haiqal Hakimi) yang terdapat di dalam
Muhammad Taufik dengan berani telah pergi manuskrip yang ditulis oleh Cikgu Amirulnizam.
menemui penculik di stesen minyak PETRONAS. – Gambaran yang boleh dikaitkan dengan ilustrasi
Di situ, dia diculik dan dibawa ke sebuah ialah seorang lelaki yang hidup kesepian
kawasan perladangan kelapa sawit di Bestari (meluangkan masa lapang dengan termenung di
Jaya. Selepas itu, penculik membebaskan Nurul muka pintu rumah) kerana hidup keseorangan
Hafsa. Nurul Hafsa membuat laporan di balai polis dan merindui anak lelakinya, Aiman (Haiqal
Bestari Jaya. Pihak polis diketuai oleh lnspektor Hakimi).
Lim menubuhkan pasukan Gerak Khas untuk
J15
BM Tingkatan 5 Jawapan
Bimasakti MenariCONTOH Silir Daksina
– Warna hijau bersesuaian dengan tema alam – Setuju kerana silir bermaksud angin manakala
sekitar menggambarkan kegigihan anak muda daksina bermaksud selatan (Johor). Tiupan angin
dalam usaha melestarikan alam sekitar. dari selatan menunjukkan angin dari selatan
– Gambar kelip-kelip menggambarkan mereka itu menerbitkan kenangan arwah bapanya yang
(Nurul Hafsa, Muhammad Taufik, Budiman) berasal dari Johor.
cuba memulihkan populasi kelip-kelip dan – Keadaan ini boleh dibayangkan apabila angin
mengembalikan kegelapan langit di Kuala yang terus meniup kenangan-kenangan silam.
Selangor sebagai kawasan mencerap bintang. Keadaan ini menyebabkan Haiqal berasa silir itu
– Mereka telah berusaha mendapatkan sokongan mengajaknya ke Kampung Seri Purnama untuk
pihak kerajaan terhadap projek Kawasan Simpan menjejaki kenangan arwah bapanya.
Langit Gelap yang pertama di Asia Tenggara.
– Dalam masa yang sama, Muhammad Taufik Bimasakti Menari
sedang mengusahakan projek perumahan Ikhtiar – Setuju kerana novel ini menunjukkan watak
TeknoAlam dengan membina rumah mesra alam.
utama, iaitu Nurul Hafsa yang berpendidikan
Praktis 4 tinggi dalam bidang fizik dan kaji falak (berkaitan
bintang) dari Universiti Jordan.
(i) Tindakan yang dilakukan oleh Waheeda setelah – Kemudian, dia juga bertugas sebagai Pegawai
diejek: Sains di Balai Cerap Sultan Salahuddin yang
mengkaji fenomena benda-benda langit, matahari,
– dia menyingsing lengan baju seragamnya. bulan, bintang, dan sebagainya.
– dia melontarkan batu, kerikil, ranting atau apa-
Praktis 5
apa sahaja yang tercapai oleh tangannya ke (i) Tindakan yang dilakukan oleh Waheeda dan Fatimah
sasarannya
– dia menjerit dengan mengatakan mereka akan apabila diserang oleh monyet :
masuk neraka – Waheeda dan Fatimah menjerit sekuat-kuat hati
– dia menyedapkan hati sendiri
– dia melangkah masuk ke dalam rumah, terus kerana ketakutan
menyeka peluh dan air mata yang bersememeh di – tangan Waheeda menepis kasar monyet itu
muka
(ii) Setuju tajuk novel ini diberikan sedemikian. Alasan : apabila hidung dan pipinya dicengkam oleh
Songket Berbenang Emas monyet tersebut
– Setuju kerana tajuk ini menunjukkan sehelai kain – Fatimah melibas batang kayu ke arah monyet itu
yang merupakan hadiah daripada tunang Dahlia, (ii) Dua perwatakan watak utama
Azhari kepada Dahlia semasa mereka terpaksa Songket Berbenang Emas
berpisah kerana Dahlia akan bergerak menaiki Watak utama – Dahlia
bas ke Kuala Lumpur. – Seorang yang tabah menghadapi cabaran hidup.
– Hadiah itu menunjukkan simbol bahawa mereka Buktinya, Dahlia terpaksa membahagi masanya
ialah orang Melayu yang kaya dengan adat dan untuk menjaga adiknya sewaktu ibunya, Saleha
budi bahasa. dirawat di hospital akibat masalah kemurungan.
Dia juga terpaksa ponteng sekolah untuk menjaga
Tirani adiknya, Anggerik sewaktu ayahnya ditahan di
– Setuju kerana kecantikan yang diagungkan itu hospital kerana dipatuk ular tedung.
– Seorang yang bertanggungjawab. Buktinya, dia
bersifat tirani (pemerintahan yang zalim). membantu ayahnya menguruskan adik-adiknya
– Ini kerana watak utama, Waheeda telah menjadi ketika ibunya dirawat di Hospital Permai.
– Seorang yang berani. Buktinya, dia menongkah
mangsa kuasa tirani yang ada pada kecantikan arus sungai yang deras ketika ingin menyelamatkan
yang diciptanya melalui proses pembedahan Said yang lemas di sungai berhampiran dengan
kosmetik apabila tetap gagal dalam perkahwinan rumahnya tanpa menghiraukan keselamatannya.
yang singkat usianya.
– Kerakusan dan ketaasuban naluri mahu memiliki Tirani
kesempurnaan fizikal tidak menjanjikan sebuah Watak utama – Waheeda
kebahagiaan yang didambakan oleh Waheeda. – Seorang yang tabah. Buktinya, Waheeda tabah
– Kecantikan wanita mudah menggugah naluri
lelaki dan manusia lebih tertarik pada kecantikan menghadapi keruntuhan dalam rumah tangga
daripada kebijaksanaan seperti Dr. Zahid yang selepas diceraikan oleh suaminya, Zahid. Dia
menunjukkan perhatian kepada Waheeda bangkit daripada kekecewaan dan membesarkan
berbanding dengan Bazilah. anak perempuannya, Izzati secara berseorangan.
– Dr. Rushdi juga turut menyatakan bahawa – Memiliki rupa paras yang cantik. Waheeda
kecantikan ialah tirani yang hanya hadir mewakili Flamingo de La Rossa, di Singapura
sementara sahaja. menyertai Pertandingan Ratu Pelancongan
ketika menjadi Pegawai Perhubungan Awam di
sana dan dinobatkan sebagai Ratu Pelancongan
Antarabangsa.
J16
BM Tingkatan 5 Jawapan
– Seorang yang berani menanggung risiko. Buktinya,CONTOH Fokus 2 : Langkah memelihara taman awam (Bahan
Waheeda membuat pinjaman daripada tabung 1)
usahawan siswazah daripada Bank Pembangunan
melalui Program Kemajuan Luar Bandar Sarawak 1 Masyarakat sewajarnya memelihara kemudahan di
untuk mengusahakan Chalet Tajau Emas dan taman awam.
membuat pinjaman baharu bagi membeli Chalet
Iwana-Iwani. Fokus 2 : Langkah memelihara taman awam (Bahan
2)
Silir Daksina
Watak utama – Haiqal Hakimi 1 Masyarakat perlu mengikuti program menanam pokok.
– Seorang yang setia kawan. Buktinya, dia 2 Melakukan aktiviti gotong-royong membersihkan
memberikan dorongan kepada kawan baiknya, taman.
Ratna yang gagal mendapat keputusan yang baik
dalam peperiksaan SPM. Kesimpulan
– Mempunyai keazaman yang kuat bagi Kesimpulannya, taman awam perlulah sentiasa dipelihara
menghidupkan kembali zapin jincat di Kampung agar semua pihak mendapat manfaatnya.
Seri Purnama. Buktinya, Pak Cik Bakar membawa
cadangan Haiqal untuk mengadakan persembahan Praktis 2
zapin kepada Ketua Kampung Seri Purnama. Pendahuluan
– Rajin. Buktinya, dia membantu uminya menjaga Rumusan membincangkan masalah pengurusan sukan,
kedai batik sementara menunggu keputusan kesan dan langkah pemulihan sukan di Malaysia.
STPM.
Fokus 1 : Masalah pengurusan sukan (Bahan 1)
Bimasakti Menari 1 Pengurusan bakat sukan di negara ini tidak konsisten.
Watak utama – Nurul Hafsa 2 Negara juga berdepan dengan masalah kekurangan
– Bertanggungjawab terhadap tugasnya sebagai
kemudahan sukan.
Pegawai Sains di Balai Cerap Sultan Salahuddin, 3 Tampuk kepemimpinan persatuan sukan yang sering
Kuala Selangor. Buktinya, dia menghantar laporan
tentang tahap kecerahan langit Kuala Selangor ke bertukar ganti.
Pejabat Daerah Kuala Selangor selepas seminggu
bertugas di sana. Fokus1 : Masalah pengurusan sukan di Malaysia
– Seorang yang tabah. Buktinya dia menabahkan (Bahan 3)
dirinya berjalan selama 10 minit dan menahan
sebuah van untuk mendapatkan bantuan setelah 1 Birokrasi dalam bidang sukan.
dibebaskan oleh penjahat.
– Dia setia kawan. Buktinya, dia berusaha untuk Fokus 2 : Kesan (Bahan 1)
mencari Muhammad Taufik yang mengalami 1 Menghadapi masalah mencari pelapis pada masa
kemalangan akibat diserang oleh tiga orang tonto
yang diupah oleh Dato’ Johann Arlington-Majid. hadapan.
2 Menyukarkan usaha Kementerian Belia dan Sukan
Bab 5 Rumusan
(KBS) untuk mendapatkan emas pertama Olimpik.
Praktis 1
Pendahuluan Fokus 2 : Kesan (Bahan 3)
Rumusan membincangkan kebaikan taman awam dan 1 Beberapa jenis sukan yang pernah kita kuasai akan
langkah untuk memelihara taman awam.
diambil alih oleh negara-negara yang baharu.
Fokus 3 : Langkah pemulihan (Bahan 2)
1 Melantik jurulatih berpengalaman.
2 Persatuan sukan perlu ada visi dan misi yang jelas.
Kesimpulan
Kesimpulannya, bidang sukan di Malaysia haruslah
dimantapkan agar mampu setanding dengan negara hebat
yang lain.
Fokus 1 : Kebaikan taman awam (Bahan 1) Praktis 3
1 Dapat memberikan ruang yang selesa daripada impak
Pendahuluan
rekreasi. Rumusan membincangkan faktor remaja menggunakan
Internet dan keburukan Internet.
2 Keindahan alam di sekitar kawasan penduduk
setempat. Fokus 1 : Faktor remaja menggunakan Internet
(Bahan 1)
3 Membantu integrasi sosial rakyat.
4 Memperoleh peningkatan tahap kesihatan melalui 1 Kafe siber menyediakan kemudahan internet dengan
bayaran yang murah.
pelbagai aktiviti fizikal.
5 Mampu memberikan kelegaan daripada tekanan Fokus 1 : Faktor remaja menggunakan Internet
(Bahan 2)
kehidupan seharian penggunanya.
1 Menjanjikan hiburan kepada remaja.
6 Menarik ribuan pelancong kerana mempunyai identiti 2 Gedung ilmu dan maklumat.
dan keunikan sendiri. 3 Mendapat rakan baharu.
4 Mengetahui maklumat semasa.
7 Memainkan peranan penting dalam pengeluaran
oksigen di dalam udara.
8 Memainkan peranan dalam kawalan banjir.
J17
BM Tingkatan 5 Jawapan
Fokus 2 : Keburukan Internet (Bahan 1) 4 Pihak Kementerian Sumber Manusia juga telah
1 Golongan remaja akan lebih kerap berada di kafe siber. menubuhkan 11 buah Jobs Malaysia Centre (JMC).
2 Remaja mudah terpengaruh dengan budaya hedonisme.
3 Remaja lebih terdedah untuk melakukan jenayah siber. 5 Kerajaan telah melancarkan Skim Latihan Malaysia
4 Boleh menjurus kepada provokasi dan fitnah. yang membabitkan 8 000 orang graduan.
5 Melayari laman sesawang yang memaparkan
6 Kementerian Pendidikan juga telah menjalankan
kandungan bertentangan dengan amalan budaya dan program khas langkah jangka pendek kepada 12 000
agama. daripada 20 000 orang graduan.
6 Pengaruh alam maya ini juga mendorong golongan
muda ke arah pemikiran liberal. Fokus 2 : Kesan (Bahan 1)
1 Dapat menarik minat para majikan kelak.
Kesimpulan 2 Akan lebih bersedia untuk memulakan perniagaan
Kesimpulannya, Internet haruslah digunakan secara
berhemah oleh para remaja agar mendapat pelbagai sendiri apabila tamat pengajian kelak.
kebaikan daripadanya.
Fokus 2 : Kesan (Bahan 2)
Praktis 4 1 Menjadi pekerja yang mampu membuat keputusan
Pendahuluan
Rumusan membincangkan faktor, kesan dan langkah kepada organisasi.
mengatasi rasuah di Malaysia. 2 Menyerlah dalam organisasi pekerjaan.
3 Menjadi ahli masyarakat yang menyumbang kepada
Fokus 1 : Faktor rasuah (Bahan 1)
1 Tiada kesedaran daripada masyarakat untuk pembangunan.
membendungnya. Kesimpulan
2 Pengamal tidak sedar bahawa dia telah melakukan Kesimpulannya, kemahiran insaniah perlu dimantapkan
agar para graduan mampu menyerlah dalam bidang
rasuah. pekerjaan.
Fokus 1 : Faktor rasuah di Malaysia (Bahan 3) Praktis 6
1 Pihak penguasa tidak berjaga-jaga. Pendahuluan
Rumusan membincangkan kebaikan berpeluh dan faktor
masyarakat tidak mengamalkannya.
CONTOH
Fokus 2 : Kesan rasuah (Bahan 1) Fokus 1 : Kebaikan berpeluh (Bahan 1)
1 Menyebabkan kehidupan masyarakat menjadi tidak 1 Berpeluh amat penting untuk penjagaan kesihatan.
2 Akan mempunyai kulit yang lebih bersih.
harmoni. 3 Peluh dapat mengimbangkan suhu badan supaya kekal
2 Mengganggu-gugat perkembangan ekonomi negara.
3 Menyebabkan kos meningkat kerana peniaga ingin stabil.
4 Dapat menenangkan perasaan.
mengimbangi keuntungan. 5 Dapat mencegah penyakit ekzema dan jerawat.
4 Harga barang menjadi lebih mahal. 6 Dapat mengurangkan keletihan.
7 Dapat membuang asid laktik yang terkumpul dalam
Fokus 2 : Kesan rasuah (Bahan 3)
1 Kesulitan rakyat tidak mampu dirungkai. otot.
Fokus 3 : Langkah mengatasi rasuah (Bahan 2) Fokus 1 : Kebaikan berpeluh (Bahan 3)
1 Melaporkan jenayah rasuah yang anda lihat. 1 Sakit kepala boleh dikurangkan.
2 Jangan memberi atau menerima sebarang bentuk 2 Tubuh sihat minda cerdas.
suapan. Fokus 2 : Faktor masyarakat tidak mengamalkannya
(Bahan 1)
Kesimpulan dibanteras agar
Kesimpulannya, rasuah perlu 1 Penduduknya tidak suka akan pekerjaan yang terlalu
pembangunan negara tidak terjejas. banyak mengerah tenaga.
Praktis 5 2 Lebih suka bekerja di pejabat.
Pendahuluan
Rumusan membincangkan langkah dan kesan pemantapan Fokus 2 : Faktor masyarakat tidak mengamalkannya
kemahiran insaniah para graduan. (Bahan 2)
Fokus 1 : Langkah memantapkan kemahiran insaniah 1 Peluh menyebabkan badan berbau.
para graduan (Bahan 1) 2 Berpeluh menyebabkan individu tidak selesa.
1 Institusi Pengajian Tinggi (IPT) perlu menstrukturkan Kesimpulan
program mereka dengan elemen ilmu, nilai dan Kesimpulannya, masyarakat perlu melakukan aktiviti yang
kemahiran. melibatkan perpeluhan agar mendapat pelbagai kebaikan.
2 Kementerian Pendidikan juga seharusnya
meningkatkan jumlah jam kredit bagi mata pelajaran
bahasa Inggeris di IPT awam.
3 Kerajaan amat menggalakkan setiap IPT
membangunkan pusat keusahawanan.
J18
Penilaian AkhiR TahunCONTOH BM Tingkatan 5 Jawapan
Kertas 1 Penutup
Bahagian A Sentiasa berwaspada dengan keadaan sekeliling – tidak
kira dalam apa jua keadaan sentiasa berhati-hati – malang
Pendahuluan tidak berbau
Menabung ialah sikap menyimpan sebahagian wang untuk
kegunaan pada masa hadapan. Menabung mempunyai Soalan 2
banyak kebaikan. Pendahuluan
Budaya pemakanan sihat haruslah dipupuk dari rumah –
Isi 1 ibu bapa memainkan peranan utama
– Apa:
Wang tabungan dapat digunakan ketika waktu Isi 1 : Pengambilan makanan sihat
– Ibu bapa menyediakan pemakanan yang sihat di rumah.
kecemasan kerana malang tidak berbau. – Memudahkan anak-anak untuk memperoleh makanan
– Bagaimana:
Sewaktu kemalangan banyak diperlukan untuk sihat.
– Sayur-sayuran dan buah-buahan boleh dipilih sebagai
menanggung kos perubatan.
– Contoh/ Cara: makanan.
Wang tabungan dapat digunakan untuk menampung
Isi 2 : Menjadi role model kepada anak-anak
keluarga sementara tidak bekerja. – Ibu bapa menjadi suri teladan kepada anak-anak.
– Dampak/ Kesan: – Makan makanan sihat ketika bersama anak-anak.
Juga mampu membantu anak-anak yang mungkin – Mana tumpahnya kuah kalau tidak ke nasi.
menyambung pelajaran semasa bapa tidak dapat bekerja Isi 3 : Mendidik anak-anak tentang ilmu pemakanan
akibat kemalangan. dan kesihatan
Isi 2 – Ibu bapa membawa anak-anak ke kempen kesihatan.
– Apa: – Memberi pendedahan kepada anak-anak tentang amalan
Dapat membeli barangan yang dikehendaki.
– Bagaimana: pemakan sihat dan kebaikannya kepada tubuh badan,
Mampu untuk membeli barangan yang berjenama dan minda dan sebagainya.
– Meningkatkan kesedaran dalam diri anak-anak.
tahan lama, alah membeli menang memakai.
– Contoh/ Cara: Penutup
Menabung secara konsisten dan meletakkan sasaran Makanan sihat bermula dari rumah – badan sihat, otak
cerdas
jumlah dalam tempoh-tempoh tertentu.
– Dampak/ Kesan: Soalan 3
Lebih puas kerana berusaha untuk mendapatkan Pendahuluan
Perpustakaan awam di Malaysia telah dinaik taraf menjadi
sesuatu. pusat akses maklumat yang lebih luas fungsinya – namun
tidak dapat menarik ramai pengunjung
Penutup
Budayakan amalan menabung dalam diri – semoga rakyat Isi 1 : Pihak kerajaan menyediakan lebih banyak
Malaysia dapat mengikis sikap boros kemudahan awam di perpustakaan
Bahagian B – Misalnya, dengan menyediakan tandas yang selesa dan
bersih.
Soalan 1
Pendahuluan – Memudahkan para pengunjung dan memberikan
Statistik kemalangan di Malaysia semakin meningkat keselesaan kepada pengguna.
dari tahun ke tahun – terdapat pelbagai faktor yang
menyebabkan kecelakaan berlaku Isi 2 : Sudut informasi atau sudut maklumat
– Menambahkan bahan bacaan yang menarik.
Isi 1 : Faktor pengubahsuaian kenderaan – Menggamit pengunjung daripada pelbagai peringkat
– Menyebabkan kenderaan sukar dikawal.
– Membawa maut atas kelekaan sendiri. umur.
– Menjadi daya tarikan setempat.
Isi 2 : Faktor pemandu tidak mematuhi peraturan
jalan raya Isi 3 : Mempunyai kemudahan Internet
– Memastikan capaian Internet yang baik.
– Peraturan had laju. – Menjadi satu kemestian dalam dunia teknologi kini.
– Mangsa mengalami hentaman yang kuat dan gagal – Menjadi tempat mencari maklumat kepada para murid –
diselamatkan. dunia pendidikan zaman sekarang memerlukan banyak
bahan informasi menggunakan sumber dari Internet.
Isi 3 : Faktor alam sekitar
– Hujan lebat yang menyebabkan jalan licin. Penutup
– Kenderaan tidak dapat dikendalikan dengan baik. Kerajaan memainkan peranan utama bagi menarik minat
pengunjung ke perpustakaan awam – jangan sekadar
melepaskan batuk di tangga
J19
BM Tingkatan 5 Jawapan
Soalan 4 (i) Perlu menampung lebih banyak perbelanjaan untuk
Pendahuluan membantu rakyat yang terkesan kerajaan.
Disiplin merupakan teras kecemerlangan seseorang
individu – peranan ibu dan guru sangat penting bagi (ii) Untuk membantu rakyat yang terkesan kerajaan
menerapkan nilai ini perlu menampung lebih banyak perbelanjaan.
Isi 1 : Ibu bapa perlu menunjukkan contoh teladan (iii) Menampung lebih banyak perbelanjaan kerajaan
yang terbaik untuk membantu rakyat yang terkesan.
– Menekankan aspek pengurusan masa pada diri – Ayat 2 : Bantuan ini akan membina motivasi rakyat
masa penting dalam segala hal dan akan menentukan yang dilumpuhkan akibat tempoh Perintah
bagaimana disiplin dalam diri. Kawalan Pergerakan (PKP) dilaksanakan.
– Menjadi ikutan anak-anak sehingga dewasa jika ibu bapa (i) Akan membina motivasi rakyat yang dilumpuhkan
mempunyai contoh baik. akibat tempoh Perintah Kawalan Pergerakan (PKP)
dilaksanakan bantuan ini.
Isi 2 : Pihak sekolah melatih murid-murid
– Menekankan aspek pengurusan masa pada diri – (ii) Akan membina motivasi rakyat yang dilumpuhkan
bantuan ini akibat tempoh Perintah Kawalan
masa penting dalam segala hal dan akan menentukan Pergerakan (PKP) dilaksanakan.
bagaimana disiplin dalam diri.
– Melatih murid menjadi lebih berketerampilan, (iii) Akibat tempoh Perintah Kawalan Pergerakan (PKP)
bertanggungjawab, berani dan berdisiplin. dilaksanakan bantuan ini akan membina motivasi
rakyat yang dilumpuhkan.
Isi 3 : Pihak kerajaan membuka latihan khas kepada
remaja Ayat 3 : Kerajaan akan memperuntukkan sebanyak
RM8.2 bilion untuk manfaat sebanyak 9.6
– Pihak kerajaan menyediakan platform untuk para juta orang di bawah Bantuan Keluarga
remaja menjadi lebih berdisiplin. Malaysia (BKM).
– Program Latihan Khidmat Negara ({LKN) perlu (i) Akan memperuntukkan sebanyak RM8.2 bilion
dihidupkan semula. untuk manfaat sebanyak 9.6 juta orang di bawah
Bantuan Keluarga Malaysia (BKM) kerajaan.
– Memberi banyak manfaat kepada para remaja.
(ii) Untuk manfaat sebanyak 9.6 juta orang di bawah
Penutup Bantuan Keluarga Malaysia (BKM) kerajaan akan
Semua pihak memainkan peranan penting – jangan meperuntukkan sebanyak RM8.2 bilion.
bersikap menuding jari
(iii) Akan memperuntukkan sebanyak RM8.2 bilion
kerajaan untuk manfaat sebanyak 9.6 juta orang di
bawah Bantuan Keluarga Malaysia (BKM).
CONTOHKertas 2
Bahagian A Soalan 3
Bahan 1
Soalan 1
Bil.
Bil Kata terbitan Contoh ayat 1 Salah Betul
awalan 2 menokokkan menambahkan
3
Ahmad mendapat keputusan 4 exsport eksport
5 kemusnahan memusnahkan
1 mendapat yang memberangsangkan 6 demi untuk
meringankan demi/untuk
dalam peperiksaan baru-baru melonggarkan
prosidur
ini. prosedur
2 berbasikal Abang berbasikal ke sekolah
3 membina kerana mahu pulang lebih awal
ke rumah.
Alif membina istana pasir Bahan 2
semasa kami leka bermandi-
manda di Pantai Teluk Bayu. Bil. Salah Betul
kerosakan
Jurulatih pasukan bola sepak itu 1 kerosakkan semua penduduk /
menjadi sangat marah apabila penduduk-penduduk
4 menjadi pasukannya tidak berhati-hati 2 semua penduduk- terbabas
mengawal gawang gol. penduduk penambahbaikan
Para guru diharap dapat 3 terjunam kami dahului
menjadi contoh teladan terbaik
5 diharap kepada anak-anak murid. 4 penambah baikan
5 didahului oleh kami
Soalan 2
Ayat 1 : Kerajaan perlu menampung lebih banyak
perbelanjaan untuk membantu rakyat yang
terkesan.
J20
BM Tingkatan 5 Jawapan
CONTOHSoalan 4 Soalan 8
Apabila Kertala Sari pulang dari Daha dan membawa (i) Tindakan yang dilakukan oleh Haji Sulaiman ialah
banyak harta yang terdiri daripada emas, perak, pakaian,
dan duit berpuluh-puluh juta termasuk hamba. Apabila bingkas bangun dan duduk di sebelah Embong.
Kertala Sari sampai ke rumah lalu dia bertanya kepada Mata mereka saling berpandangan. Haji Sulaiman
ibunya ke mana bapanya pergi kerana dia tidak nampak menahan getar sambil berselawat dan menepuk
akan bapanya tersebut. belakang tubuh Embong serta mengusapnya dengan
lembut.
Soalan 5 (ii) Pristiwa pada bahagian peleraian yang boleh menarik
(i) jauh perjalanan luas pengalaman minat pembaca
(ii) tak kenal maka tak cinta
(iii) tak lapuk dek hujan, tak lekang dek panas Leftenan Adnan Wira Bangsa
Novel yang saya kaji ialah Novel Leftenan Adnan Wira
Bahagian B
bangsa karya Abdul Latif Talib. Terdapat beberapa
Soalan 6 peristiwa pada bahagian peleraian yang boleh menarik
(i) Berdasarkan Bahan 2, maksud memberikan banyak minat pembaca. Peristiwa pertama pada peleraian
cerita ialah peristiwa Pak Saidi berjaya membunuh
manfaat ialah mendatangkan banyak kebaikan. beberapa orang tentera Jepun dengan sebilah keris
(ii) Berdasarkan Bahan 1 dan Bahan 2, persamaan pusaka peninggalan ayahnya. Pak Saidi berbuat begitu
kerana dia ingin membalas dendam atas kematian
pendapat penulis tentang kebaikan minum air anaknya dan tidak mahu pihak penjajah Jepun terus
ialah memastikan tubuh badannya kekal hidrat dan berkuasa di Tanah Melayu. Selanjutnya, peristiwa
berasa lebih segar apabila bangun pada waktu pagi. kedua pada bahagian peleraian yang boleh menarik
(iii) Pada pendapat saya, masyarakat gemar akan minat pembaca ialah berita kemenangan Tentera
minuman bergula kerana iklan di televisyen yang British dalam Perang Dunia Kedua. Jepun menyerah
menarik. Selain itu, minuman bergula lebih sedap kalah dan telah menandatangani surat perjanjian
serta mempunyai perisa yang pelbagai, Seterusnya, menyerah kalah secara rasmi di kilang kereta Ford.
harga yang murah dan mempunyai warna yang Pada 15 Ogos 1945, British telah mengambil alih
menarik. pentadbiran di Tanah Melayu semula setelah Pihak
(iv) Tindakan yang boleh saya lakukan ialah membawa Berikat yang terdiri daripada Pakatan Amerika Syarikat
bekal air minuman ke sekolah, tempat kerja atau ke dan British berjaya mengebom Bandar Hiroshima dan
mana-mana sahaja. Selain itu, saya boleh meminta Nagasaki. Rentetan daripada itu, kehidupan di Tanah
ibu bapa atau rakan untuk mengingatkan saya. Melayu mulai aman. Sophia, Isteri Leftenan Adnan dan
Seterrusnya, memasang aplikasi penggera. Di keluarganya berjaya diselamatkan daripada menjadi
samping itu, membaca motivasi tentang kepentingan mangsa kekejaman Jepun kerana penduduk kampung
air kosong. Akhir sekali, mendisiplinkan diri untuk berpakat menyembunyikan mereka apabila tentera
tidak membeli minuman bergula. Jepun mencari mereka di Kampung Sungai Ramal,
Kajang, Selangor. Sophia akhirnya menjadi guru di
Soalan 7 Sekolah Sungai Ramal dan berkahwin dengan Ustaz
(i) Berdasarkan Bahan 2, maksud membebaskan tanah Ridhwan dan bahagia hingga akhir hayatnya yang
juga merupakan antara peristiwa yang membuktikan
air ialah memerdekakan negara. kejayaan Sophia membina hidup baharu selepas
(ii) Berdasarkan Bahan 1 dan Bahan 2, para pejuang tragedi yang menimpa Leftenan Adnan.
bangsa seharusnya berani berjuang menangkis Di Sebalik Dinara
tohmahan. Selain itu, mempertahankan Novel yang saya kaji ialah novel Di Sebalik Dinara
maruah gelanggang keramat suci. Seterusnya,
mempertahankan nilai. Akhir sekali, berani karya Dayang Noor. Terdapat beberapa peristiwa
mempertahankan kepentingan bangsa. pada bahagian peleraian yang boleh menarik minat
(iii) Pada pendapat saya, semangat patriotisme pembaca. Peristiwa pada bahagian peleraian yang
dalam kalangan remaja semakin terhakis kerana pertama ialah peristiwa pertemuan Farisha dengan
terlalu mengagungkan budaya barat. Selain itu, Karl ketika Karl sedang nazak. Farisha bertemu
tidak menghargai jasa pejuang. Seterusnya, tidak dengan Karl yang semakin tenat di rumah agam Karl.
diterapkan semangat patriotisme oleh ibu bapa Ketika bertemu, Farisha hanya merenung wajah Karl
sejak kecil. Akhir sekali, jati diri yang terlalu rapuh. yang kelihatan cengkung. Farisha berjanji kepada
(iv) Tindakan yang boleh saya lakukan ialah melaporkan Karl bahawa dia akan sentiasa mengingati ayahnya
kepada pengawal keselamatan sekolah. Selain itu, itu. Farisha menangis mengucapkan selamat tinggal
menjerit dengan kuat untuk menarik perhatian kepada Karl dan tidak semena-mena air mata mengalir
orang dewasa. Seterusnya, mengambil gambar atau di pipi lelaki itu. Peristiwa ini menarik minat pembaca
merakam video kesalahan yang dilakukan untuk kerana Farisha masih ingin bertemu dan menziarahi
diserahkan kepada pihak berkuasa. Di samping ayahnya walaupun Karl telah melakukan pelbagai
itu, memberi amaran kepada mereka bahawa akan keburukan kepada dirinya ketika masih kecil. Peristiwa
melaporkan kepada guru atau pihak berkuasa. Akhir pada bahagian peleraian yang kedua ialah peristiwa
sekali, melarikan bendera yang sedang dirosakkan terbongkarnya rahsia tentang hubungan Karl dengan
ke tempat lain. Marilyn. Marilyn ialah seorang saintis yang membantu
Karl membina Sistem Dinara. Kegilaan dan persaingan
antara Marilyn dan Karl menyebabkan anak luar nikah
J21
BM Tingkatan 5 Jawapan
mereka, iaitu Farisha menjadi mangsa. Karl telahCONTOH bekerjasama antara satu sama lain mengumpulkan
menanam berbagai-bagai implan dalam tubuh Farisha wang untuk Dahlia mengikuti kursus bahasa Jepun
untuk menjadikannya kanak-kanak genius. Peristiwa selama enam bulan di Universiti Malaya. Haji Sulaiman
ini menarik minat pembaca kerana ketaasuban telah menyerahkan sampul derma daripada orang
terhadap sains dan teknologi menyebabkan Karl kampung yang berjumlah RM500 kepada Dahlia.
dan Medina telah bersaing antara satu sama lain dan Peristiwa ini menarik minat pembaca kerana wujudnya
menyebabkan Farisha membesar tanpa kasih sayang kerjasama penduduk kampung untuk mengurangkan
daripada ibu bapa setelah dia diserahkan kepada beban kewangan keluarga Dahlia demi merealisasikan
keluarga angkat. impiannya untuk menyambung pelajaran ke peringkat
yang lebih tinggi. Peristiwa pada bahagian peleraian
Jendela Menghadap Jalan yang kedua ialah peristiwa Azhari berjumpa dengan
Novel yang saya kaji ialah novel Jendela Menghadap Dahlia di stesen bas. Azhari pergi berjumpa dengan
Dahlia dan memberitahu punca kelewatannya
Jalan karya Ruhaini Matdarin. Terdapat beberapa kerana jurucakap majlis yang merupakan pak ciknya
peristiwa pada bahagian peleraian yang boleh lambat sampai. Sebelum menaiki bas, Azhari telah
menarik minat pembaca. Peristiwa pada bahagian menghadiahkan sehelai songket berbenang emas
peleraian yang pertama ialah peristiwa Kak Mimah berwarna merah kepada Dahlia. Azhari juga menyebut
mencadangkan Che Jah membuat laporan polis. "Koi-bito" yang tidak diketahui maksudnya. Azhari
Che Jah bersetuju membuat laporan polis tentang meminta Dahlia agar menjaga jati diri sebagai orang
keganasan yang telah dilakukan oleh suaminya, Seman Melayu walau berada di mana-mana pun. Peristiwa
terhadap dirinya dan anak-anaknya. Akhirnya, Seman ini menarik minat pembaca kerana Azhari dan Dahlia
berjaya ditangkap oleh penduduk kampung dan sempat juga bertemu sebelum berpisah kerana Dahlia
diserahkan kepada pihak polis. Hal ini dibuat supaya akan melanjutkan pelajaran.
suaminya itu dapat dipulihkan. Peristiwa ini menarik
minat pembaca kerana atas bantuan Kak Mimah, Tirani
penderitaan yang dihadapi oleh Che Jah sekeluarga Novel yang saya kaji ialah novel Tirani karya Beb
dapat diselesaikan. Peristiwa pada bahagian peleraian
yang kedua ialah peristiwa datuk menceritakan Zabariah. Terdapat beberapa peristiwa pada bahagian
rahsia jendela rumah yang menghadap jalan. Datuk peleraian yang boleh menarik minat pembaca.
menjelaskan bahawa rekaan jendela dan pintu rumah Peristiwa pertama pada bahagian peleraian yang boleh
ketika itu dibina menghadap ke jalan supaya senang menarik minat pembaca ialah kejayaan Waheeda
untuk penduduk kampung mengintai pergerakan dan Ghazi membeli dan mengusahakan Chalet
musuh komunis yang datang ke kampung mereka. Iwana-Iwani milik Pak Cik Abdul Aziz yang terletak
Peristiwa ini menarik minat pembaca kerana cerita di Cameron Highlands dengan menukarkan nama
datuk dapat menamatkan penantian pembaca tentang chalet itu kepada Aya-Sajinah. Zahid dan Aiman yang
misteri jendela menghadap jalan. kebetulan menginap di Chalet Aya-Sajinah berehat di
Café Iwani dan bersembang tentang pelbagai perkara
Pantai Kasih terutamanya perihal keinsafannya atas kesilapan masa
Novel yang saya kaji ialah novel Pantai Kasih karya silam. Peristiwa ini melambangkan kejayaan Waheeda
dalam bidang perniagaan. Seterusnya, Peristiwa kedua
Azmah Nordin. Terdapat beberapa peristiwa pada ialah peristiwa Zahid menangis apabila diberitahu
bahagian peleraian yang boleh menarik minat pembaca. bahawa Izzati merupakan anak kandungnya dan
Peristiwa pada bahagian peleraian yang pertama Waheeda, ibu Izzati merupakan insan yang dicarinya
ialah peristiwa Doktor Raiha bertanggungjawab selama ini. Zahid meluahkan penyesalannya atas
membedah Doktor Uwang setelah beliau terlibat kesalahan besarnya terhadap Waheeda dan anak
dalam kemalangan, iaitu terlanggar tembok garaj kandung mereka, Izzati. Izzati pula memujuk ibunya
kereta Pusat Rawatan Pantai Kasih. Pembedahan harus agar memaafkan kesalahan bapanya, Zahid. Peristiwa
dilakukan segera bagi menyelamatkan nyawa Doktor ini melambangkan kejayaan Waheeda yang berjaya
Uwang dan menggantikan sendi pada lutut dan sebelah menegakkan kebenaran tentang kesetiaannya
pergelangan tangannya yang parah. Peristiwa ini terhadap Zahid.
menarik minat pembaca kerana Doktor Raiha sentiasa
bertanggungjawab terhadap tugasnya sebagai seorang Silir Daksina
doktor. Peristiwa pada bahagian peleraian yang kedua Novel yang saya kaji ialah novel Silir Daksina karya
ialah peristiwa Doktor Raiha yang telah mengusap dahi
Felicia Landosi sambil tersenyum dan menasihatinya. Nizar Parman. Terdapat beberapa peristiwa pada
Doktor Raiha bersedia memaafkan Felicia Landosi bahagian peleraian yang boleh menarik minat
dan menerima semua takdir itu dengan menyatakan pembaca. Peristiwa pada bahagian peleraian yang
bahawa mereka merupakan mangsa keadaan. pertama ialah peristiwa terlerainya dendam Rafiqah
Peristiwa ini menarik minat pembaca kerana Doktor terhadap arwah suaminya, Abdullah bin Kayan.
Raiha telah memaafkan kesilapan Felicia Landosi dan Rafiqah sedar bahawa darah yang mengalir dalam
dia pasrah menerima takdir hidupnya. tubuh Haiqal ialah darah Abdullah bin Kayan. Haiqal
Haqimi pula akan mewujudkan Aksara setelah dia
Songket Berbenang Emas menjadi sehebat bapanya. Peristiwa ini menarik
Novel yang saya kaji ialah novel Songket Berbenang minat pembaca kerana akhirnya Rafiqah merestui
minat dan kebolehan anaknya dalam bidang seni dan
Emas karya Khairuddin Ayip. Terdapat beberapa sastera. Peristiwa pada bahagian peleraian yang kedua
peristiwa pada bahagian peleraian yang boleh menarik ialah peristiwa penduduk kampung yang membuat
minat pembaca. Peristiwa pada bahagian peleraian
yang pertama ialah peristiwa penduduk kampung
J22
BM Tingkatan 5 Jawapan
persiapan untuk majlis persembahan tarian zapin.CONTOH 4 Kerajaan juga telah mewujudkan hutan simpanan
Haiqal dan kumpulan D'Purnama membuat latihan kekal yang diurus dan diklasifikasikan sebagai hutan
tarian zapin manakala penduduk kampung membantu perlindungan.
membuat persiapan majlis. Peristiwa ini menarik minat
pembaca kerana penduduk kampung bekerjasama bagi Fokus 3 : Langkah memelihara alam sekitar (Bahan 3)
menjayakan majlis yang sungguh bermakna bagi Haiqal 1 Bersihkan sampah di perut bumi.
demi merealisasikan impian bapanya.
Kesimpulan
Bimasakti Menari Kesimpulannya, masyarakat perlulah menyayangi alam
Novel yang saya kaji ialah novel Bimasakti Menari karya sekitar agar mendapat pelbagai manfaat.
Sri Rahayu Mohd Yusop. Terdapat beberapa peristiwa Kertas 3
pada bahagian peleraian yang menarik minat pembaca Ujian Bertutur
dalam novel ini. Peristiwa pada bahagian peleraian
yang pertama ialah peristiwa seorang penduduk Bahagian A : Tafsiran Individu
tempatan telah membuat aduan tentang aktiviti
bukan perladangan di sebuah ladang kelapa sawit Panduan Menjawab
yang terletak jauh di pedalaman Bestari Jaya. Pasukan Tema : Sains dan teknologi
Gerak Khas telah diarahkan ke lokasi tersebut untuk 1 Apakah yang anda dapat lihat berdasarkan gambar di
mengadakan serbuan dan tangkapan. Selepas berbalas
tembakan, Muhammad Taufik berjaya diselamatkan. atas?
Peristiwa ini menarik minat pembaca kerana wujudnya • Penggunaan peranti pintar seperti komputer
kerjasama daripada penduduk setempat dengan pihak
polis sehingga berjaya menyelamatkan Muhammad mempunyai banyak fungsi.
Taufik. Peristiwa pada bahagian peleraian yang kedua • Komputer digunakan dalam urusan kewangan dan
ialah peristiwa Muhammad Taufik meluahkan isi
hatinya terhadap Nurul Hafsa. Dia telah mengembalikan membeli-belah.
selendang hitam manik kristal yang disimpannya • Komputer juga mampu menghubungkan manusia
semenjak hari pertama dia mengetahui Nurul Hafsa
diculik. Muhammad Taufik menyampaikan hasratnya melalui panggilan dalam talian.
untuk menghantar rombongan lamaran ke kediaman • Komputer juga turut digunakan untuk membuat
orang tua Nurul Hafsa. Peristiwa ini menarik minat
pembaca kerana pada akhir cerita, Muhammad Taufik sesuatu tetapan pada peranti.
dan Nurul Hafsa akan berkahwin.
Tip Mendapat Markah Cemerlang
Bahagian C Lihat gambar yang diberikan di dalam rangsangan dan
tafsirkannya mengikut kefahaman murid. Kadangkala
Soalan 9 maklumat yang terdapat di dalam gambar turut disebut
Pendahuluan dalam pernyataan yang diberikan.
Rumusan membincangkan faktor pencemaran alam, kesan
dan langkah memelihara alam sekitar. 2 Sejauh manakah anda menggunakan peranti pintar
dalam kehidupan seharian anda?
Fokus 1 : Faktor pencemaran alam (Bahan 1)
1 Pembuangan sampah di sungai. • Saya menggunakan peranti pintar untuk
mendapatkan maklumat terutamanya dalam
Fokus 1 : Faktor pencemaran alam (Bahan 2) pelajaran.
1 Penggunaan baja kimia oleh para petani.
2 Pembuangan sisa toksik daripada kilang-kilang. • Saya juga mengaplikasikan telefon pintar untuk
berhubung dengan rakan-rakan melalui media sosial.
Fokus 2 : Kesan pencemaran alam (Bahan 1)
1 Ekosistem dan ekologi alam semula jadi akan terganggu. • Melalui komputer pula, saya menghantar maklumat-
2 Habitat semula jadi turut musnah. maklumat penting melalui e-mel.
Fokus 2 : Kesan pencemaran alam (Bahan 2) • Komputer saya digunakan untuk menyimpan data-
1 Tanah menjadi tidak subur dan gersang, data penting.
2 Hidupan akuatik terancam.
Tip Mendapat Markah Cemerlang
Fokus 3 : Langkah memelihara alam sekitar (Bahan 1) Jelaskan penggunaan peranti pintar menggunakan kata
1 Masyarakat seharusnya menyuburkan amalan gaya ganti nama diri `saya’ untuk menunjukkan pengalaman diri
murid sendiri.
hidup yang mengutamakan penggunaan sumber secara
berhemah. 3 Pada pendapat anda, adakah wajar peranti pintar
2 Kerajaan negeri dan pihak berkuasa tempatan perlu dikaitkan dengan keburukan semata-semata?
menghentikan kegiatan pembalakan haram.
3 Kempen Cintai Sungai secara bersepadu di seluruh • Tidak wajar.
negara perlu digiatkan. • Terdapat banyak kebaikan peranti pintar yang boleh
dipertimbangkan selain keburukan semata-mata.
• Keburukan peranti pintar hanya wujud jika
digunakan secara tidak bertanggungjawab.
• Jangan kerana nila setitik, rosak susu sebelanga.
Tip Mendapat Markah Cemerlang
Murid perlu menyatakan pendirian terlebih dahulu sama
ada wajar atau tidak wajar sebelum memberikan alasan.
J23
BM Tingkatan 5 Jawapan
4 Apakah langkah yang wajar dilakukan untuk Faktor sikap • Masyarakat Murid boleh
memastikan masyarakat lebih berdisiplin ketika masyarakat membuang memilih untuk
menggunakan peranti pintar? sampah ke menyebut satu
Peranan dalam sungai. isi sahaja dan
• Kerajaan perlu memperkasakan kempen `Klik semua menghuraikannya
dengan Bijak’. pihak • Terdapat secara mendalam
kilang- dengan contoh
• Ibu bapa perlu menjadi suri teladan kepada anak- kilang yang yang sesuai.
anak dengan menggunakan peranti pintar dengan mengalirkan
berhemah. sisa ke sungai. Murid boleh
mencadangkan
• Guru menyampaikan maklumat tentang kesan buruk • Penggunaan peranan
media sosial jika digunakan secara tidak berdisiplin baja kimia oleh semua pihak
di dalam kelas. para petani. berdasarkan
faktor yang telah
• Masyarakat sendiri haruslah saling berwaspada agar • Penambakan dibincangkan di
tidak melakukan aktiviti sumbang menggunakan sungai dan laut atas supaya isi
peranti pintar. untuk tujuan lebih teratur.
pembangunan.
Tip Mendapat Markah Cemerlang
Murid boleh membincangkan peranan pelbagai pihak • Masyarakat
kerana tidak dinyatakan secara khusus pihak yang memperkasakan
bertanggungjawab. amalan kitar
CONTOH semula.
Bahagian B : Taksiran Kumpulan
• Kerajaan
TEMA : Alam Sekitar mendenda
Panduan Menjawab kilang-
kilang yang
Soalan Isi Cadangan Tip Mendapat mengalirkan
Markah sisa ke sungai.
Faktor • Perubahan
Kemarau suhu dunia Cemerlang • Para petani
menyebabkan menggunakan
kemarau Murid boleh baja organik.
berlaku dalam membincangkan
tempoh masa isi ini dengan • Pengawalan
yang agak lama. menggunakan aktiviti
pengetahuan penambakan
• Kekurangan dalam subjek sungai dan laut.
hujan Geografi.
menyebabkan
proses kitaran Kertas 4
air berlaku Ujian Mendengar
dengan sangat Petikan 1
perlahan. Kesan-kesan Masalah Buli dan Langkah Mengatasinya
Gejala buli di sekolah semakin membimbangkan
• Penggunaan masyarakat terutamanya ibu bapa. Pada asasnya, gejala
air secara buli ini boleh dibahagikan kepada dua, iaitu buli mental dan
maksimum buli fizikal. Buli mental ialah aktiviti buli yang melibatkan
menyebabkan kutuk-mengutuk, ejek-mengejek, dan menyindir
air bersih tidak seseorang. Buli fizikal pula melibatkan perbuatan fizikal
dapat diganti hingga menyebabkan kecederaan kepada mangsa buli.
secara semula Memang tidak dapat dinafikan, gejala buli mendatangkan
jadi. pelbagai kesan buruk terutamanya kepada pelajar sekolah.
Kesan utama gejala buli di sekolah ialah mangsa
• Kemarau buli akan berasa bimbang dan risau untuk hadir ke
juga turut sekolah. Kebanyakan mangsa buli tidak mampu melawan
mencemarkan pembulinya hinggakan takut untuk bertentang mata
kandungan air dengan mereka ketika di sekolah. Lumrahnya, pembuli
sedia ada. akan cuba mendapatkan mangsanya untuk melakukan
sesuatu atas kepentingan diri sendiri. Jika mereka
membantah, mereka akan dipukul dan didera. Terdapat
sesetengah pembuli yang cuba menimbulkan rasa benci
pihak ketiga kepada mangsa agar tindakan sumbangnya
mendapat sokongan orang lain. Bagi pelajar-pelajar
J24
perempuan pula, mereka suka menggunakan kelemahan BM Tingkatan 5 Jawapan
masing-masing sebagai subjek untuk ditertawakan.
Perbuatan ini boleh menyebabkan mangsa tertekan dan Petikan 3
ketakutan. Hal ini juga menyebabkan pelajar yang dibuli E-sukan
akan berasa malu untuk hadir ke sekolah.
Sukan di Malaysia melalui fasa perkembangan
Jawapan dan menyindir dan pembangunan yang rancak. Pada era sebelum
1 Kutuk-mengutuk, ejek-mengejek [Isi cukup: 2] kemerdekaan, sukan seperti badminton, bola sepak, dan
olahraga banyak mengharumkan nama negara dengan
seseorang. pencapaian yang memberangsangkan. Bermula 1998,
sukan yang boleh dianggap baharu atau kurang popular
2 Pelajar akan ponteng sekolah. oleh rakyat Malaysia seperti boling dan acara terjun mula
3 (i) Takut mendapat perhatian. Kini, tumpuan terarah pula kepada
(ii) Malu sukan permotoran, sukan lasak dan yang terbaharu,
4 sokongan e-Sukan. Hal ini menyebabkan definisi sukan juga banyak
5 Kelemahan berubah sejak beberapa dekad ini.
Olimpik diilhamkan daripada tradisi sukan masyarakat
Petikan 2CONTOH Yunani kuno. Aspek beradu fizikal menjadi ukuran. Namun,
Kemegahan Gua Niah dapat dilihat dengan jelas dari macam mana pula sukan elektronik atau e-sukan dapat
pekan Batu Niah. Gua Niah merupakan salah satu destinasi disesuaikan dengan keadaan ini? Hal ini kerana e-sukan
yang harus dilawati oleh penduduk negeri Sarawak. tidak memerlukan atlet untuk mempunyai kekuatan
Malangnya kebanyakan warga Sarawak, malah warga fizikal. Jadi kita sewajarnya membuat penyesuaian dalam
berhampiran seperti dari Bekenu, Niah, Miri, dan Bintulu meneliti e-sukan berdasarkan perkembangan terbaharu
yang belum pernah menjejakkan kaki ke lokasi bersejarah ini. Perkembangan e-sukan di Malaysia agak progresif.
ini. Gua Niah terletak kira-kira dua jam perjalanan dari Bermula dengan pertandingan di peringkat tempatan
bandar raya Miri dan boleh dilawati dengan mudah anjuran kelab, e-sukan mendapat tempat di Sukan Malaysia
menggunakan pelbagai jenis kenderaan. (SUKMA) Perak 2018. Malaysia juga telah menghantar
Gua Niah masyhur kerana terdapat penemuan penting atlet e-sukan ke Sukan Asia 2018 di Jakarta, Indonesia dan
dalam sejarah dunia. Ahli-ahli arkeologi telah menjumpai Sukan Asia Tenggara 2019 di Manila, Filipina. E-sukan juga
pelbagai bukti kewujudan awal kehidupan manusia di Asia sedang dipertimbangkan untuk dipertandingkan di Sukan
Tenggara, iaitu pada empat puluh ribu tahun yang lalu. Asia 2022 di China.
Penemuan seperti lukisan batu, fosil manusia, dan kayak
kecil seperti keranda menjadi bukti bahawa gua ini pernah Jawapan
dijadikan sebagai kawasan perkuburan manusia pada 1 Filipina
zaman dahulu. 2 Indonesia
Bagi pencinta alam dan sejarah, inilah salah satu 3 China
lokasi untuk menghayati keindahan flora dan fauna selain 4 C
mengenali dan mencintai aspek dan nilai sejarahnya. 5 A
Penerokaan di Taman Negara Niah pasti akan memberi
pengalaman yang menarik dan berharga, apatah lagi jika
ini merupakan pengalaman yang pertama seseorang yang
ingin menjelajah gua.
Jawapan
1 Warga berhampiran belum pernah menjejakkan kaki di
sini.
2 Seseorang yang pertama kali.
3 Salah
4 Betul
5 Lukisan batu
J25
BM Tingkatan 5 Jawapan
Petikan 4 Petikan 5
Antara kebaikan rancangan realiti televisyen ialah Durian
rancangan sebegini dapat menambahkan ilmu pengetahuan
kepada penonton. Contohnya, rancangan Clever Girl Durian atau nama saintifiknya 'Durio' merupakan
Malaysia yang dapat membantu kita untuk mendapatkan buah tropika yang terkenal di dunia terutamanya di
pengetahuan am yang disoal di dalam program tersebut. Asia Tenggara kerana isinya yang manis, lembut, dan
Rancangan realiti televisyen juga mampu menerapkan nilai aromanya yang enak. Maka, tidak hairanlah jika durian
murni dalam masyarakat. Rancangan-rancangan tersebut menjadi kegilaan peminat buah-buahan tempatan yang
bukan sahaja dapat menghiburkan masyarakat, malah sentiasa menantikan kedatangan musimnya saban tahun.
sesetengah rancangan realiti yang bersifat pertandingan Raja buah ini juga dikatakan sangat berkhasiat sekiranya
dapat memupuk semangat berpasukan bagi peserta dalam dimakan sebaik sahaja buahnya gugur. Jika buah durian
rancangan realiti televisyen tersebut. Misalnya, rancangan disimpan terlalu lama sebelum dimakan khasiatnya akan
Explorace yang menerapkan nilai kesabaran dan semangat berkurangan manakala kualiti rasanya akan terganggu.
kerjasama dalam pasukan. Durian mengandungi antioksidan tinggi yang dapat
Seterusnya, rancangan realiti televisyen juga boleh menurunkan kadar kolesterol dan membersihkan darah.
mencungkil bakat-bakat dalam industri seni tanah air. Kajian mendapati durian berpotensi mengelakkan
Contohnya, platform pencarian bakat seperti Idola Kecil jangkitan kulat kerana kandungan zat besi yang tinggi
dan Ceria Pop Star yang berjaya melahirkan bakat-bakat membantu sel darah putih menghasilkan kimia semula
yang mampu mengharumkan nama negara menerusi jadi untuk membunuh jangkitan. Dari segi sektor ekonomi
artis-artis kelahiran rancangan realiti televisyen tersebut. pula, durian merupakan antara penyumbang pendapatan
Di samping itu, rancangan realiti televisyen juga dapat negara apabila nilai eksport produk ini boleh mencecah
mencungkil bakat baharu dalam pelbagai bidang lain RM60 juta pada setiap tahun. Tahun ini, kerajaan telah
seperti lakonan dan tarian. Keadaan ini dapat memberi menyasarkan nilai eksport produk durian negara
peluang kepada pelapis-pelapis muda dalam dunia meningkat sehingga RM400 juta berdasarkan permintaan
lakonan untuk menyerlahkan bakat yang dimiliki oleh tinggi bagi raja buah ini sekali gus membolehkan petani
mereka. Misalnya, sesi uji bakat lakonan di TV3 yang dapat dan pengusaha mendapat peluang yang lebih baik pada
melahirkan seniman yang berbakat dalam bidang lakonan masa hadapan.
dan tarian tradisional.
CONTOH Jawapan
Jawapan [1 isi cukup] 1
1 Menerapkan nilai kesabaran [1 Isi cukup] 2
– kerjasama [1 Isi cukup] 3
4 antioksidan
2 Program 5 zat besi
– Idola Kecil 6 RM60 juta
– Ceria Pop Star 7 RM400 juta
3 Mencungkil bakat lakonan
– tarian
4 Menghiburkan penonton
5 Seniman
J26