Geografi Tingkatan 3

Eksklusif

Terbaharu

UUAASSAA

Geografi

Resos Guru

Aktiviti PAK-21 : Persembahan Resos Guru m/s 18

Guru menerangkan Pengaruh Persekitaran Fizikal terhadap Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan
Hidupan Liar. Kemudian, guru meminta murid menjalankan aktiviti berikut.

1 Guru membahagikan kelas kepada empat hingga lima orang murid dalam satu kumpulan.

2 Guru memberikan tajuk, iaitu Faktor Bentuk Muka Bumi yang Mempengaruhi Tumbuh-tumbuhan
Semula Jadi dan Hidupan Liar.

3 Murid mempersembahkan hasil dapatan tersebut di hadapan kelas dalam bentuk video atau
Microsoft PowerPoint.
CONTOH
KuizKuiz Resos Guru m/s 18

1 Antara berikut, pernyataan yang manakah 3 Padanan yang manakah adalah benar?
benar tentang bentuk muka bumi tanah
pamah? Banjaran Banjaran
I Kawasan tanah pamah di Amazon Crocker Himalaya
dilitupi Hutan Monsun Tropika A Asiatic brown Snow leopard
II Hidupan liar di Amazon seperti monyet, bear
gajah dan anakonda B Cedar Lumut
III Tanah pamah di Tasik Great St. Lawrence C Leopard cat Eurasian
dilitupi Hutan Konifer kingfisher
IV Tanah pamah di Laos ditumbuhi pokok D Barberry Rhododendron
seperti pyinkado, teak dan mahogani buxifolium
A I dan II
B I dan IV 4 Antara berikut, hidupan liar yang manakah
C II dan III hidup di kawasan tanih podzol?
D III dan IV
I Elx
2 Apakah tumbuhan semula jadi yang tumbuh II Antelope
di kawasan tanih chernozem? III Lemming

I Birch IV Harimau Siberia
II Willow A I dan II
III Bufallo grass B I dan IV
IV Feather grass C II dan III
D III dan IV
A I dan II
B I dan IV Jawapan:
C II dan III 1 D 2 D 3 C 4 B
D III dan IV

R1

Geografi Tingkatan 3 Resos Guru Resos Guru m/s 18

Jenis Tanih

CONTOHChernozem (Padang rumput hawa sederhana) Permafrost (Hutan Tundra)

Podzol (Hutan Konifer) Terra rossa (Hutan Mediterranean)

KuiKz uiz Resos Guru m/s 25

1 Apakah jenis tumbuhan semula jadi yang terdapat di Laut Matang, Perak?

A Hutan Pantai C Hutan Paya Air Masin

B Hutan Hujan Tropika D Hutan Paya Air Tawar

2 Antara berikut, yang manakah menunjukkan profil Hutan Pantai?
A C

B D

Jawapan: 2 B
1 C
R2

Geografi Tingkatan 3 Resos Guru

K uiz Resos Guru m/s 26

1 Antara berikut, yang manakah merupakan komponen abiotik?

I Haiwan

II Batuan

III Mineral

IV Tumbuh-tumbuhan

A I dan II C II dan III

B I dan IV D III dan IV



2 Antara berikut, yang manakah kegunaan kayu bakau?

A C

CONTOH B D

3 Padankan contoh tumbuhan berikut dengan bahagian tumbuhan yang betul yang mempunyai nilai
perubatan.

Contoh tumbuh-tumbuhan • Bahagian tumbuh-tumbuhan
Tongkat ali • • Daun, pucuk dan akar
Sembong • • Daun
Senduduk • • Akar
Keremek • Daun, akar dan bunga

Jawapan:
1 C
2 C
3 Tongkat ali – Akar, Sembong – Daun, akar dan bunga, Senduduk – Daun, pucuk dan akar,

Keremek – Daun

KBAT (Menjana Idea) Resos Guru m/s 27

1 Apakah yang akan terjadi kepada alam sekitar dan manusia jika berlaku kepupusan flora?
2 Jelaskan kesan negatif kegiatan manusia terhadap tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan

liar dengan memberikan contoh yang sesuai.

Cadangan jawapan:
1 Kepupusan flora akan menjejaskan keseimbangan ekosistem dan menyebabkan manusia

kehilangan sumber makanan
2 Antara kesan negatif kegiatan manusia terhadap tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar

ialah menyebabkan ketidakseimbangan ekosistem kesan daripada aktiviti penyahhutanan yang
tidak terkawal. Aktiviti pembalakan pula akan menyebabkan berlakunya hakisan tanih kerana
hutan kehilangan kawasan litupan. Di samping itu, tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan
liar juga akan diancam kepupusan kerana kehilangan habitat semula jadi dan sumber bekalan
makanan.

R3

Kandungan

Format Pentaksiran Sumatif Geografi
Rekod Pentaksiran Murid.............................................................................................i – ii

Tema Kemahiran Geografi

Bab Jadual dan Graf............................................................................................................................... 1

1

Bab Carta Pai.............................................................................................................................................9
CONTOH
2

Tema Geografi Fizikal: Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar

Bab Pengaruh Persekitaran Fizikal terhadap Kepelbagaian Tumbuh-tumbuhan

3 Semula Jadi dan Hidupan Liar................................................................................................16

Bab Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi di Malaysia....................................................................25

4

Bab Hidupan Liar di Malaysia..........................................................................................................32

5

Tema Geografi Manusia: Sumber Semula Jadi dan Kegiatan Ekonomi

Bab Sumber Semula Jadi di Malaysia...........................................................................................41

6

Bab Kegiatan Ekonomi di Malaysia...............................................................................................48

7

Tema Geografi Kawasan: Dunia

Bab Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar di Dunia.....................................57

8

Bab Sumber Semula Jadi Utama dan Kerjasama Ekonomi di Dunia...............................67

9

Tema Isu dan Pengurusan Alam Sekitar

Bab Sumber Hutan................................................................................................................................77

10

Bab Kitar Semula...................................................................................................................................87

11

Ujian Akhir Sesi Akademik............................................................................................ 96

Jawapan Semua laman sesawang dalam

PAK-21 buku ini boleh dicapai pada QR

November 2022

Rekod Pentaksiran Murid
Geografi Tingkatan 3

Nota: () Menguasai/ (7) Belum menguasai

TP Tafsiran (✓)/ Tandatangan
(✗) guru & tarikh

Kemahiran Geografi

Bab 1: Jadual dan Graf

1 Menyatakan jadual dan graf.

2 Menjelaskan ciri serta kegunaan jadual dan graf.
CONTOH
3 Membina jadual dan graf berdasarkan maklumat yang diberi.

4 Mentafsir jadual dan graf yang dibina berdasarkan maklumat yang diberi.

5 Memilih graf yang sesuai untuk dibina berdasarkan maklumat yang diperoleh.

6 Merumuskan pelbagai graf yang telah dihasilkan.

Bab 2: Carta Pai

1 Menyatakan carta pai.

2 Menjelaskan ciri dan kegunaan carta pai.

3 Membina carta pai berdasarkan maklumat yang diberi.

4 Mentafsir carta pai yang dibina berdasarkan maklumat yang diberi.

5 Memilih maklumat dan membina carta pai.

6 Merumuskan carta pai yang telah dihasilkan.

Geografi Fizikal: Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar

Bab 3: Pengaruh Persekitaran terhadap Kepelbagaian Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar

1 Menyatakan faktor persekitaran fizikal yang mempengaruhi tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar.
2 Menjelaskan faktor persekitaran fizikal yang mempengaruhi tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar.
3 Menghubung kait tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar dengan faktor persekitaran fizikal.
4 Membandingkan faktor persekitaran fizikal yang mempengaruhi tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar.
5 Membuat justifikasi pengaruh persekitaran fizikal terhadap tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar.
6 Merumuskan pengaruh persekitaran terhadap tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar dengan idea yang kreatif dan

kritis.

Bab 4: Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi di Malaysia
1 Menyatakan jenis tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia.
2 Menjelaskan jenis dan taburan tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia.
3 Menghubung kait faktor yang mempengaruhi jenis dan taburan tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia.
4 Membandingkan kepentingan tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia.
5 Membahaskan kegiatan manusia yang mengancam tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia.
6 Mencadangkan idea yang kreatif, inovatif dan boleh dicontohi tentang potensi tumbuh-tumbuhan semula jadi di Malaysia.

Bab 5: Hidupan Liar di Malaysia

1 Menyenaraikan hidupan liar di Malaysia.

2 Menjelaskan kepentingan hidupan liar di Malaysia.

3 Menghubung kait kegiatan manusia dengan contoh hidupan liar yang diancam kepupusan di Malaysia.

4 Menghuraikan kegiatan manusia yang mengancam hidupan liar di Malaysia.

5 Membahaskan usaha pemeliharaan dan pemuliharaan hidupan liar di Malaysia.

6 Menghasilkan idea yang kreatif, inovatif dan boleh dicontohi tentang pemeliharaan dan pemuliharaan hidupan liar di Malaysia.

i

Geografi Tingkatan 3 Rekod Pentaksiran Murid

TP Tafsiran (✓)/ Tandatangan
(✗) guru & tarikh

Geografi Manusia: Sumber Semula Jadi dan Kegiatan Ekonomi

Bab 6: Sumber Semula Jadi di Malaysia

1 Menyatakan sumber semula jadi di Malaysia.

2 Menerangkan sumber boleh baharu dan sumber tidak boleh baharu.

3 Menjelaskan dengan contoh taburan sumber boleh baharu dan sumber tidak boleh baharu di atas peta Malaysia.

4 Menghuraikan kepentingan sumber semula jadi dalam pembangunan ekonomi di Malaysia.

5 Membahaskan penggunaan sumber boleh baharu dalam pembangunan ekonomi di Malaysia.

6 Mencadangkan potensi sumber semula jadi dalam pembangunan setempat.

Bab 7: Kegiatan Ekonomi di Malaysia

1 Menamakan kegiatan ekonomi di Malaysia.

2 Menjelaskan jenis kegiatan ekonomi primer, sekunder dan tertier di Malaysia.
CONTOH
3 Menghubung kait kegiatan ekonomi dengan faktor yang mempengaruhinya di Malaysia.

4 Menghuraikan kepentingan kegiatan ekonomi di Malaysia.

5 Membahaskan faktor yang mempengaruhi kegiatan ekonomi di Malaysia.

6 Mencadangkan potensi pembangunan kegiatan ekonomi di kawasan setempat.

Geografi Kawasan: Dunia

Bab 8: Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi dan Hidupan Liar di Dunia
1 Menamakan tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di dunia.
2 Memberi contoh tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di Gurun Panas, Hutan Monsun Tropika, Hutan Daun Luruh

Sederhana dan Hutan Konifer.
3 Mengelaskan ciri tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di Gurun Panas, Hutan Monsun Tropika, Hutan Daun Luruh

Sederhana dan Hutan Konifer.
4 Membandingkan kepelbagaian tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di Gurun Panas, Hutan Monsun Tropika,

Hutan Daun Luruh Sederhana dan Hutan Konifer.
5 Membahaskan kepentingan tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di kawasan hutan dunia.
6 Menghasilkan karya kreatif tentang kepelbagaian tumbuh-tumbuhan semula jadi dan hidupan liar dunia.

Bab 9: Sumber Semula Jadi Utama dan Kerjasama Ekonomi di Dunia

1 Menyatakan sumber semula jadi utama di dunia.

2 Memberi contoh taburan sumber semula jadi utama di dunia.

3 Menjelaskan dengan contoh sumber semula jadi yang menghadapi krisis di dunia.

4 Menghuraikan kepentingan kerjasama ekonomi antarabangsa.

5 Membahaskan kepentingan kerjasama ekonomi antara negara berkaitan sumber semula jadi.

6 Menghasilkan karya yang kreatif dan kritis tentang krisis tenaga atau kerjasama ekonomi antarabangsa.

Isu dan Pengurusan Alam Sekitar

Bab 10: Sumber Hutan

1 Menyatakan sumber hutan.

2 Menerangkan kepentingan pengurusan sumber hutan.

3 Menghubung kait peranan agensi yang berkaitan dengan pengurusan sumber hutan di Malaysia dengan usaha yang dijalankan.

4 Menjelaskan melalui contoh peranan agensi yang berkaitan dengan pengurusan hutan di Malaysia.

5 Membahaskan usaha pemeliharaan dan pemuliharaan sumber hutan di Malaysia.

6 Menghasilkan karya kreatif tentang kawasan taman negara atau hutan simpan atau Geopark atau pusat lindungan hidupan
liar.

Bab 11: Kitar Semula

1 Menamakan elemen dalam 3R.

2 Menjelaskan elemen dalam 3R.

3 Menerangkan amalan 3R dalam kehidupan.

4 Membandingkan amalan 3R di Malaysia dan negara lain.

5 Membahaskan amalan 3R dalam memelihara alam sekitar.

6 Menghasilkan alat yang kreatif dan inovatif daripada bahan kitar semula atau mempersembahkan idea tentang kitar semula.

ii

Bab Jadual dan Graf

1 e-RPH
Tema Kemahiran Geografi

MODUL PBD Praktis Intensif

1 . 1 Ciri-ciri dan Kegunaan Jadual 1.2 Ciri-ciri dan Kegunaan Graf

1 Namakan bahan grafik dan jenis graf yang ditunjukkan dalam rajah di bawah. Info Digital

TP1 SP: 1.1.1 Buku Teks m/s 4 – 8

Bilangan murid (orang)H
Cara Murid Tingkatan 3 Amanah Datang ke Min Suhu Bulanan dan Jumlah Hujan di
Sekolah pada Tahun 2023 Kundasang pada Tahun 2023

16 PETUNJUK Hujan (mm) Suhu (°C)
Bas 400 20
Kereta
14 Basikal 350 15
12
10 300 10

PengeluaranCkoko(ributanOmetrik) NTO 250 5

8 Motosikal 200 0

6 Berjalan kaki 150 PETUNJUK
4 Suhu
100 Hujan
2 50
0 J FMAM J J O S OND
0 Cara murid datang ke sekolah Bulan

(a) Graf bar mudah (b) Graf gabungan

Pengeluaran Koko di Kampung Berkat dari Kawasan yang Didiami oleh
Tahun 2019 hingga 2023 Murid Tingkatan 3A

400 2020 2021 2022 2023 Tahun Kawasan Bilangan murid
350 (orang)
300 Sri Serdang 16
250 Balakong
200 13
150 Kajang
100 Sungai Besi 8

50 7
0
2019

(c) Graf garisan mudah (d) Jadual



1

Geografi Tingkatan 3 Bab 1

2 Jelaskan ciri serta kegunaan jadual dan graf. TP2 SP: 1.1.2 Buku Teks m/s 4 – 8
(a) Jadual

Ciri-ciri (i) Mempunyai tajuk , data dan maklumat
Kegunaan
serta sumber yang bersesuaian

(ii) Data dan maklumat dalam jadual digunakan untuk menghasilkan

graf mengikut kesesuaian

(iii) Melihat perubahan dan pertalian antara dua set maklumat

(iv) Pengkelasan maklumat dalam jadual adalah lebih tersusun dan mudah

menarik perhatian orang yang melihat

(b) Graf bar mudahCONTOH

(i) Terdiri daripada paksi menegak , paksi mendatar , tajuk

Ciri-ciri dan petunjuk

(ii) Bar dilukis secara menegak atau mendatar

(iii) Ketinggian bar mewakili kuantiti sesuatu komponen

(iv) Mempersembahkan data yang boleh dikira seperti kereta dan orang
Kegunaan (v) Menunjukkan perbezaan antara komponen yang dikaji

(c) Graf garisan mudah

Ciri-ciri (i) Dilukis secara garisan yang panjang
Kegunaan (ii) Garisan yang curam menggambarkan perubahan yang besar
( iii) Garisan yang landai menggambarkan perubahan yang kecil
(iv) Garisan yang mendatar bermakna tiada perubahan yang berlaku

(v) Menunjukkan sesuatu perkara yang mengalami perubahan jumlah atau
,
nilai yang berterusan

(vi) Data yang dipersembahkan seperti min suhu bulanan

perubahan penduduk dan pengeluaran hasil tanaman

(d) Graf gabungan

Ciri-ciri (i) Merupakan gabungan graf bar mudah dan graf garisan
Kegunaan (ii) Menunjukkan dua maklumat berlainan dalam satu graf

( iii) Menunjukkan perubahan atau perbezaan antara dua

perkaran yang saling berkaitan

(iv) Sesuai digunakan untuk data dan maklumat seperti suhu dan hujan

dan harga jualan dan pengeluaran

2

Geografi Tingkatan 3 Bab 1

1.3 Langkah-langkah Membina Jadual

3 Bina sebuah jadual yang lengkap berpandukan langkah berikut. TP3 SP: 1.1.3 Buku Teks m/s 9
Jawapan murid
(a) Kumpulkan maklumat tentang rumah sukan murid di dalam tingkatan masing-masing. Lengkapkan

Jadual 3.1 berikut dengan maklumat yang diperoleh.
(b) Berdasarkan Jadual 3.1, rekodkan jadual kekerapan di dalam Jadual 3.2.
(c) Kemudian, bina jadual yang sempurna berkaitan rumah sukan murid di tingkatan masing-masing

di dalam Jadual 3.3.

Jadual 3.1 Rumah Sukan Murid Tingkatan 3 Tahun 2022

Bil. Nama Rumah Bil. Nama Rumah
sukan sukan
1 21
2CONTOH 22
3 23
4 24
5 25
6 26
7 27
8 28
9 29
10 30
11 31
12 32
13 33
14 34
15 35
16 36
17 37
18 38
19 39
20 40

Jadual 3.2 Rumah Sukan Murid Tingkatan 3 Jadual 3.3 Rumah Sukan Murid Tingkatan 3
Tahun 2022 Tahun 2022

Rumah Kekerapan Bilangan Rumah sukan Bilangan murid
sukan murid (orang)
(orang)

Jumlah

3

Geografi Tingkatan 3 Bab 1

1.4 Langkah-langkah Membina Graf Bar Mudah, Graf Garisan Mudah dan Graf Gabungan

4 Berdasarkan maklumat dalam jadual berikut, bina sebuah graf bar mudah. Seterusnya, lengkapkan graf
tersebut dengan petunjuk dan tajuk yang sesuai. TP4 SP: 1.1.4 Buku Teks m/s 10

Cara Murid Tingkatan 3B Datang ke Sekolah

Cara datang ke Bas Berjalan Kereta Basikal Motosikal Jumlah
sekolah kaki

Bilangan murid 11 9 8 7 5 40
(orang)

[Gunakan skala 1 cm mewakili 1 orang murid]

BilanganCOmurid(orang)NTOH Cara Murid Tingkatan 3B Datang ke Sekolah

12

PETUNJUK
11 Bas

10 Berjalan kaki
Kereta

9 Basikal

8 Motosikal

7

6

5

4

3

2

1

0 Cara datang ke
sekolah

4

Geografi Tingkatan 3 Bab 1

1.5 Mentafsir Jadual, Graf Bar Mudah, Graf Garisan Mudah dan Graf Gabungan

5 Tafsirkan graf bar mudah berikut. TP4 SP: 1.1.5 Buku Teks m/s 14

Uji Diri 1

Kegiatan Ekonomi Penduduk Pekan M
pada Tahun 2022

100

90 Petunjuk
80 Perindustrian

Pertanian
70 Pendidikan
60 Pelancongan
50 Perikanan
BilanganCONTOHpenduduk(orang)
40
30

20
10

0 Kegiatan ekonomi

Graf menunjukkan (a) kegiatan ekonomi yang dijalankan oleh (b) penduduk pekan M

pada tahun (c) 2022 . Kegiatan ekonomi yang mencatatkan rekod tertinggi ialah
(d) pertanian
(g) 80 orang , iaitu seramai (e) 100 orang diikuti (f) perindustrian seramai

. Kegiatan (h) pendidikan seramai 60 orang dan (i) perikanan

seramai 40 orang. Bilangan yang paling rendah ialah kegiatan (j) pelancongan , iaitu seramai

20 orang.

Kebanyakan penduduk pekan M terlibat dalam kegiatan (k) pertanian kerana terdapat
kediaman
banyak (l) kawasan pertanian di pekan tersebut. Selain itu, kedudukan (m)

penduduk yang berhampiran dengan kawasan pertanian turut menjadi penyebab mereka banyak

terlibat dalam sektor tersebut. Kegiatan (n) pelancongan kurang diceburi oleh penduduk pekan

M kerana lokasi (o) pusat pelancongan yang terletak jauh daripada kediaman mereka.

Kesimpulannya, penduduk pekan M terlibat dalam (p) pelbagai kegiatan ekonomi . Kegiatan

ekonomi yang paling banyak dilakukan oleh mereka ialah (q) pertanian dan paling sedikit
ialah (r) pelancongan .

5

Geografi Tingkatan 3 Bab 1

6 Berdasarkan graf berikut, buat tafsiran tentang min suhu bulanan di bandar Z. TP4 SP: 1.1.5

Buku Teks m/s 13

Min Suhu Bulanan di Bandar Z Persoalan yang perlu dihuraikan
• Apakah tajuk graf tersebut?
30 • Bulan berapakah suhu paling tinggi?
• Bulan berapakah suhu paling rendah?
20 • Bilakah suhu menunjukkan bacaan

10 meningkat?
0 • Pada bulan berapakah suhu mula menurun?
J FMAM J J O S OND • Pada bulan berapakah suhu mencatatkan

Bulan bacaan yang seragam?
• Apakah isi tersirat berdasarkan graf?
• Apakah kesimpulan anda tentang graf

tersebut?
SuhuCONTOH (°C)
Graf menunjukkan min suhu bulanan di bandar Z. Suhu yang paling tinggi adalah pada bulan


Julai, iaitu 28°C. Suhu yang paling rendah adalah pada bulan Januari dan Februari, iaitu masing-masing


23°C. Suhu menunjukkan peningkatan pada bulan Mac, Mei, Julai dan Disember. Suhu mula menurun


pada bulan Ogos dan November. Pada bulan Mac dan April, suhu adalah seragam, iaitu 26°C. Pada


bulan Mei, Jun, Ogos, September dan Oktober, suhu juga adalah seragam, iaitu 27°C.


Keseluruhannya, suhu di bandar Z adalah sekata sepanjang tahun. Suhu seperti ini sesuai untuk


pelbagai kegiatan ekonomi seperti pelancongan, pertanian dan perindustrian. Kesimpulannya, bandar


Z berkemungkinan besar terletak di kawasan beriklim Khatulistiwa, iaitu panas dan lembap sepanjang

tahun.



















6

Geografi Tingkatan 3 Bab 4

Praktis Kendiri Kuiz

Praktis Objektif 5 Foto 1 menunjukkan keadaan akar sejenis
Buku tumbuhan.
1 Apakah jenis hutan semula jadi dalam Peta 1?
Teks
Buku
Teks m/s
56
m/s
54

CONTOH Peta 1 Foto 1

A Hutan Gunung Mengapakah tumbuhan tersebut mempunyai
B Hutan Hujan Tropika akar seperti dalam Foto 1?
C Hutan Paya Air Masin
D Hutan Paya Air Tawar A Mendapatkan air
B Menyokong pokok
2 Peta 2 menunjukkan kawasan hutan tertentu C Perlindungan haiwan
D Pertumbuhan maksimum

Buku di Malaysia. U 6 Apakah ciri-ciri Hutan Pantai?

Teks Bu ku I Tumbuhan menjalar

m/s
54

Teks II Tumbuhan kelihatan berlapis-lapis

m/s

57 III Tumbuhan berbeza mengikut ketinggian

dari aras laut

IV Tumbuhan berbeza mengikut jarak dari laut

A I dan II C II dan III

B I dan IV D III dan IV

Peta 2 7 Rajah 1 menunjukkan profil sejenis tumbuhan
Buku semula jadi.
Apakah kawasan hutan tersebut?
A Hutan Pantai Teks
B Hutan Gunung
C Hutan Hujan Tropika m/s
D Hutan Paya Air Masin 58

3 Mengapakah tumbuh-tumbuhan di Hutan

Buku Hujan Tropika merupakan malar hijau?
Teks
A Daun pokok bersaiz lebar
m/s

56 B Tumbuh di tanah tinggi

C Hujan sepanjang tahun Rajah 1
D Cahaya matahari terik
Apakah ciri-ciri tumbuhan semula jadi

4 Mengapakah tumbuh-tumbuhan di lantai tersebut?

Buku Hutan Hujan Tropika jarang? I Membentuk kanopi tidak sejajar

Teks A Tanah kurang subur II Tumbuh di kawasan bersaliran buruk

m/s III Tumbuh di kawasan pinggir laut berlumpur

54 B Kurang mendapat air IV Mempunyai batang yang lurus, tinggi dan
C Kurang mendapat cahaya matahari
berbentuk silinder
D Terlindung daripada lapisan tengah
A I dan II C II dan III

B I dan IV D III dan IV

28

Geografi Tingkatan 3 Bab 4

8 Mengapakah akar pokok dalam Foto 2 1 3 Apakah langkah yang sesuai dalam amalan
Buku berkeadaan sedemikian?
Buku pengurusan hutan secara mampan?
Teks Te ks
A Kelestarian hutan
m/s m/s
54
68 B Penanaman semula
C Penebangan terpilih

D Penghutanan semula

Foto 2 4.4 Kesan Kegiatan Manusia terhadap Tumbuh-
tumbuhan Semula Jadi di Malaysia

I Habitat haiwan

II Kurang oksigen 14 Apakah kesan terhadap tanih apabila

III Menyokong pokok Buku berlakunya hakisan tanih?

IV Berfungsi untuk pernafasan Te ks A Pergerakan tanih

A I dan II C II dan III m/s
B I dan IV D III dan IV
71 B Pemadatan tanih
CONTOH
C Ketandusan tanih

Faktor-faktor yang Mempengaruhi Tumbuh- D Pencemaran tanih
tumbuhan Semula Jadi di Malaysia
4.2

9 Tumbuh-tumbuhan semula jadi di Gunung 15 Foto 3 menunjukkan salah satu kejadian yang
Buku berlaku di Malaysia.
Buku Kinabalu berbeza mengikut ketinggian.
Teks Teks
Apakah faktor yang menyebabkan keadaan ini
m/s m/s
71

63 berlaku?

A Perbezaan suhu

B Jenis tanih berbeza

C Sinaran cahaya matahari

D Perbezaan tekanan udara

1 0 Antara berikut, padanan yang manakah betul? Foto 3

Mengapakah kejadian dalam Foto 3 berlaku?

Buku Jenis tanih Jenis pokok I Hakisan air hujan
Teks Tanih berpasir Pokok kelapa
II Pemendapan tanih
Am/s
III Air larian permukaan perlahan
64

B Tanih aluvium Paku pakis IV Kekurangan proses infiltrasi

C Tanih gambut Oak A I dan II C II dan III
B I dan IV
D Tanih laterit Pokok nipah D III dan IV

16 Foto 4 menunjukkan salah satu kegiatan
Buku manusia.
4.3 Kepentingan Tumbuh-tumbuhan Semula Jadi
di Malaysia Teks

m/s
71

11 Apakah kepentingan tumbuh-tumbuhan

Buku semula jadi kepada alam sekitar?
Te ks I Sumber perubatan

m/s

65 II Sumber bahan mentah
III Habitat flora dan fauna

IV Kawasan tadahan hujan

A I dan II C II dan III Foto 4
B I dan IV D III dan IV
Apakah kesan yang akan dihadapi oleh

manusia akibat kegiatan dalam Foto 4?

1 2 Mengapakah hutan penting untuk I Kemusnahan habitat

Buku mengekalkan keseimbangan ekosistem? II Kekurangan oksigen

Te ks A Hutan membekalkan sumber perubatan III Suhu setempat meningkat

m/s
66 B Hutan merupakan habitat flora dan fauna IV Ketidakseimbangan ekosistem

C Hutan merupakan komponen biotik utama A I dan II C II dan III

D Hutan membekalkan sumber bahan mentah B I dan IV D III dan IV

29

Geografi Tingkatan 3 Bab 4

Praktis Struktur
1 Rajah 1 menunjukkan jenis-jenis hutan di Malaysia. Buku Teks m/s 54 – 72

Jenis hutan di Malaysia

Hutan Hujan Tropika Hutan Gunung Hutan Pantai

P Rajah 1 Q

Kata Kunci

(a) Namakan jenis hutan P dan Q.
P: Hutan Paya Air Tawar
Q: Hutan Paya Air Masin
CONTOH
[2 markah]

(b) Nyatakan ciri-ciri Hutan Pantai. (b) kawasan berpasir – pinggir laut
F1 Tumbuh di kawasan berpasir – saliran baik – tiupan angin
F2 Tumbuh di kawasan pinggir laut yang rendah
F3 Bersaliran baik (c) kawasan tadahan – span
F4 Hutan terdedah kepada tiupan angin dari laut berongga – keseimbangan
ekosistem – saling berinteraksi
[2 markah] – habitat – tempat perlindungan
– sumber makanan
(c) Terangkan kepentingan Hutan Hujan Tropika kepada alam
(d) ekosistem – penyahhutanan
sekitar. – hakisan – hakisan air hujan –
F1 Kawasan tadahan hujan kawasan tadahan – empangan
H1 Bertindak sebagai span berongga yang menyerap air cetek – kepupusan – kehilangan
F2 Keseimbangan ekosistem habitat – sumber makanan

H2 Tumbuh-tumbuhan saling berinteraksi dengan unsur lain Info
dalam komponen biotik dan abiotik Daun pokok mengurangkan halaju
F3 Habitat kepada pelbagai flora dan fauna air hujan yang jatuh ke bumi.
H3 Menjadi tempat perlindungan dan sumber makanan kepada Kekurangan proses infiltrasi
hidupan liar menyebabkan air hujan jatuh dengan
[Terima jawapan murid yang munasabah] laju ke permukaan bumi. Infiltrasi
[2 markah] ialah proses kemusnahan akar pokok
yang berfungsi menyerap air larian
(d) Huraikan kesan penerokaan hutan yang tidak dirancang. permukaan ke dalam tanah.

F1 Ketidakseimbangan ekosistem
H1 Penyahhutanan menyebabkan ketidakseimbangan dalam
siratan makanan dan menyebabkan bencana alam seperti
tanah runtuh

F2 Hakisan tanah permukaan bumi kepada hakisan
H2 Pembalakan mendedahkan
air hujan
F3 Menjejaskan kawasan tadahan
H3 Empangan menjadi cetek kerana kelodak lumpur masuk ke
dalam empangan

F4 Kepupusan flora dan fauna
H4 Kehilangan habitat dan kekurangan sumber makanan
[Terima jawapan murid yang munasabah]

[4 markah]

30

Geografi Tingkatan 3 Bab 4

Praktis Esei

1 (a) Jelaskan dua jenis hutan yang terdapat di Malaysia. Buku Teks m/s 54 – 60

[4 markah]

(b) Huraikan tiga kepentingan hutan kepada alam sekitar. Buku Teks m/s 65 – 68

Kata Kunci [6 markah]

(a) Hutan Hujan Tropika – empat lapisan/ berlapis-lapis/ malar hijau/ daun lebar/ tirus – Hutan Pantai – berpasir/ ketinggian/
berbeza – jarak – Hutan Paya Air Tawar – bersaliran buruk – sungai – tasik – Hutan Paya Air Masin – bersaliran buruk – air
laut – air pasang – Hutan Gunung – tanah tinggi – 1 200 meter

(b) tadahan air hujan – span berongga – ekopelancongan – kepelbagaian – menyederhanakan suhu – tumbuhan semula jadi/ hutan
rimba – habitat flora – hutan primer – habitat fauna – kepupusan – tanah runtuh – akar pokok – hakisan – bercerun/ saliran
baik – biologi – ekosistem/ meningkatkan oksigen/ mengurangkan karbon dioksida

CONTOH
1 (a) F1 Hutan Hujan Tropika
H1 Terdapat empat lapisan/ pokok kelihatan berlapis-lapis/ malar hijau/ daun pokok lebar/ hujung daun

tirus
F2 Hutan Pantai
H2 Tumbuh di kawasan berpasir/ ketinggian pokok berbeza/ tumbuhan berbeza mengikut jarak
dari laut
F3 Hutan Paya Air Tawar
H3 Tumbuh di kawasan bersaliran buruk/ sering ditenggelami air sungai atau tasik
F4 Hutan Paya Air Masin
H4 Tumbuh di kawasan bersaliran buruk/ kawasan ditenggelami air laut semasa air pasang
F5 Hutan Gunung
H5 Terdapat di kawasan tanah tinggi melebih 1 200 meter dari aras air laut

[Mana-mana 4 × 1m = 4 markah]

(b) F1 Kawasan tadahan air hujan
H1 Bertindak sebagai span berongga yang menyerap air
F2 Ekopelancongan
H2 Kepelbagaian tumbuhan semula jadi
F3 Menyederhanakan suhu
H3 Banyak tumbuhan semula jadi/ hutan rimba
F4 Habitat flora
H4 Kawasan hutan primer
F5 Habitat fauna
H5 Mengelakkan kepupusan fauna
F6 Mengelakkan tanah runtuh
H6 Akar pokok mencengkam tanah
F7 Mengelakkan kejadian hakisan
H7 Kawasan bercerun/ saliran baik
F8 Kepelbagaian biologi
H8 Kestabilan ekosistem/ meningkatkan oksigen/ mengurangkan karbon dioksida

[Mana-mana 6 × 1m = 6 markah]

31

Ujian Akhir Sesi Akademik

Bahagian A
[20 markah]
Jawab semua soalan

1 Apakah ciri tanih podzol di Hutan Konifer? 4 Pokok yang manakah tumbuh di kawasan
A Campuran tanah liat dan pasir bersaliran baik?
B Berpasir, liat atau lembap
C Nipis, berasid dan beku A Pokok mengkuang
D Kering dan tandus B Pokok kempas
C Pokok nibong
2 Foto 2 menunjukkan contoh tumbuh- D Pokok cengal
tumbuhan semula jadi dan hidupan liar di
suatu kawasan. 5 Apakah habitat hidupan liar dalam Foto 5?
CONTOH


Foto 2

Apakah jenis iklim yang dialami di kawasan

tersebut?

A Siberia C Gurun Panas

B Laurentia D Monsun Tropika

3 Kawasan berlorek dalam Peta 3 menunjukkan
taburan tumbuh-tumbuhan semula jadi di Foto 5
Malaysia. A Tanah rendah berbukit
B Hutan tanah rendah
U C Hutan tropika
D Belukar kecil
Peta 3: Malaysia
6 Pernyataan yang manakah adalah benar
Apakah tumbuhan semula jadi tersebut? tentang Akta Perhutanan Negara 1984?
A Hutan Pantai
B Hutan Gunung I Mewujudkan hutan simpan kekal
C Hutan Paya Air Tawar II Mewartakan taman negara dan taman laut
D Hutan Paya Air Masin III Mengeluarkan lesen permohonan memburu

haiwan
IV Larangan mengambil hasil hutan daripada

hutan simpan kekal
A I dan II
B I dan IV
C II dan III
D III dan IV

96

Jawapan

Bab 1 (q) pertanian
(r) pelancongan
Praktis Intensif
6 Graf menunjukkan min suhu bulanan di bandar Z.
1 (a) Graf bar mudah Suhu yang paling tinggi adalah pada bulan Julai, iaitu 28°C.
(b) Graf gabungan Suhu yang paling rendah adalah pada bulan Januari dan
(c) Graf garisan mudah Februari, iaitu masing-masing 23°C. Suhu menunjukkan
(d) Jadual peningkatan pada bulan Mac, Mei, Julai dan Disember.
2 (a) (i) tajuk; data; maklumat; sumber Suhu mula menurun pada bulan Ogos dan November. Pada
(ii) graf bulan Mac dan April, suhu adalah seragam, iaitu 26°C.
(iii) perubahan; pertalian Pada bulan Mei, Jun, Ogos, September dan Oktober, suhu
(iv) lebih tersusun; menarik perhatian juga adalah seragam, iaitu 27°C.
(b) (i) paksi menegak; paksi mendatar; tajuk; petunjuk
(ii) menegak; mendatar Keseluruhannya, suhu di bandar Z adalah sekata
(iii) kuantiti sesuatu komponen sepanjang tahun. Suhu seperti ini sesuai untuk pelbagai
(iv) boleh dikira kegiatan ekonomi seperti pelancongan, pertanian dan
(v) perbezaan antara komponen perindustrian. Kesimpulannya, bandar Z berkemungkinan
(c) (i) garisan besar terletak di kawasan beriklim Khatulistiwa, iaitu
(ii) curam panas dan lembap sepanjang tahun.
(iii) landai
(iv) mendatar
(v) perubahan jumlah; nilai
(vi) min suhu bulanan; perubahan penduduk;

pengeluaran hasil tanaman

(d) (i) graf bar mudah; graf garisan
(ii) dua maklumat berlainan
(iii) perubahan; perbezaan
(iv) suhu dan hujan; harga jualan dan pengeluaran
3 Jawapan murid
4

12 Cara Murid Tingkatan 3B Datang ke Sekolah
BilanganCOmurid(orang)NTOH Praktis Kendiri

Praktis Struktur
1 (a) (i) 30°C
(ii) 34°C
(iii) 4°C
(iv) 32°C
(b)

Min Suhu Bulanan di Bandar X pada Tahun 2022

Min suhu (°C)

11 36
10 PETUNJUK 34
32
Bas 30
9 28
26
Berjalan kaki 24
8 Kereta 22
20
7 Basikal 18
16
6 Motosikal 14
12
5 10

4 8
6
3 4
2
2 0

1 J FMAM J
1 cm mewakili 2°C
0 Cara datang
ke sekolah

5 (a) kegiatan ekonomi Bulan
(b) penduduk pekan M
( ) 2022 J OSOND
(d) pertanian
(e) 100 orang
(f) perindustrian
(g) 80 orang
(h) pendidikan
(i) perikanan
(j) pelancongan
(k) pertanian
(l) kawasan pertanian
(m) kediaman
(n) pelancongan
(o) pusat pelancongan yang terletak jauh
(p) pelbagai kegiatan ekonomi

J1

Geografi Tingkatan 3 Jawapan

Tajuk: 1m (Lengkap – Tajuk, Lokasi, Bulan/ Tahun) Hasil Jualan Tangkapan Laut Kampung Sentosa
Skala: 1m pada Bulan Januari 2023
Paksi-x: 1m (Mesti ada perkataan bulan)
Paksi-y: 1m (Unit °C) 7%
Poin garisan: 12m
Jumlah: 16 markah 13%
Jumlah maksimum: 8 markah
(c) F1 Banyak bangunan tinggi 39%
H1 Menghalang tiupan angin
F2 Banyak bangunan bercermin 20% Petunjuk
H2 Memantulkan haba ke persekitaran Udang
F3 Kekurangan tumbuh-tumbuhan semula jadi 21% Ikan
H3 Kandungan karbon dioksida (salah satu gas Ketam
Sotong
rumah hijau) meningkat Lain-lain

[Mana-mana jawapan yang munasabah]
[Mana-mana 4 × 1m = 4 markah]

(d) F1 Menanam pokok di sekeliling rumah/
bangunan/ landskap

H1a Mengurangkan kandungan karbon dioksida
H1b Kadar sejat peluh meningkat
F2 Menggalakkan amalan berkongsi kenderaan
H2 Mengurangkan pelepasan asap
F3 Mewujudkan hutan dalam bandar
H3a Mengurangkan kandungan karbon dioksida
H3b Kadar sejat peluh meningkat
[Mana-mana jawapan yang munasabah]

[Mana-mana 4 × 1m = 4 markah]
CONTOH Jumlah hasil jualan : RM593 000

Bab 2 [Jejari carta pai tidak dilukis mengikut skala]

Praktis Intensif 5 Carta pai menunjukkan jenis dan jumlah
perbelanjaan bulanan keluarga Daphne pada tahun 2022.
1 gambar rajah; perwakilan grafik; pembahagian atau Jumlah keseluruhan perbelanjaan bulanan keluarga
Daphne ialah RM1 250. Perbelanjaan keluarga Daphne
pecahan; bulatan; sektor terdiri daripada makanan, pakaian, elektrik, telefon, air
dan lain-lain. Jumlah perbelanjaan makanan ialah RM450
2 (a) Mempunyai tajuk (36%), pakaian RM250 (20%), elektrik RM200 (16%),
telefon RM175 (14%), air RM125 (10%) dan lain-lain
(b) Nilai setiap sektor dinyatakan dalam peratus (%) RM50 (4%). Jumlah perbelanjaan yang paling tinggi ialah
makanan, iaitu RM450 (36%) dan perbelanjaan paling
(c) Mempunyai petunjuk rendah ialah lain-lain, iaitu RM50 (4%).

(d) Menyatakan jumlah keseluruhan kuantiti maklumat Perbelanjaan makanan adalah paling tinggi kerana
keluarga Daphne mempunyai bilangan ahli keluarga
(e) Setiap sektor yang ramai. Selain itu, kenaikan harga makanan menjadi
faktor perbelanjaan makanan yang tinggi. Gaya hidup juga
(f) Saiz sudut menyumbang kepada perbelanjaan makanan yang tinggi
bagi keluarga Daphne.
(g) Nilai keseluruhan bulatan
Kesimpulannya, perbelanjaan bulanan keluarga
Daphne bagi makanan adalah yang tertinggi.

3 (a) taburan Praktis Kendiri

(b) mudah; menarik Praktis Struktur
1 (a)
(c) efektif
Cara Penduduk Daerah Y Menggunakan
(d) rumusan Pengangkutan untuk ke Tempat Kerja pada Tahun 2022

(e) perbandingan data

(f) Sumbangan sektor ekonomi kepada pendapatan

negara

(g) Destinasi import atau eksport utama negara

4 Hasil Peratus Saiz sudut 8%
jualan jualan sektor (°) 10%
Jenis (RM)
tangkapan (%) 12%

Udang 124 000 21 75

Ikan 230 000 39 140 40%

Ketam 40 000 7 24

Sotong 80 000 13 49

30%

Lain-lain 119 000 20 72

Jumlah 593 000 100% 360° Petunjuk
Kereta
Jumlah penduduk: 50 000 orang
Motosikal
e-panggilan
LRT
Bas

[Jejari carta pai tidak dilukis mengikut skala]
J2

Geografi Tingkatan 3 Jawapan

(b) F1 Carta pai menunjukkan cara penduduk daerah Y 4 Tumbuhan Hidupan liar
ke tempat kerja semula jadi

F2 Terdapat lima jenis pengangkutan yang (a) Oak, laurel, palma, paku Kambing gurun, tupai,
digunakan pakis, lumut, kulampair serigala, ilama

H2 Kereta, motosikal, e-panggilan, LRT, bas (b) Bintangor laut, jemerlang Ular, siput, ketam, anjing
F3 Jumlah penduduk di daerah Y ialah 50 000 orang laut, pokok kelapa, tapak laut, umang-umang
F4 Penduduk daerah Y paling ramai menggunakan kuda

LRT untuk ke tempat kerja (c) Tumbuhan seperti di Rusa, kijang, moose,
H4 40%/ 20 000 orang
F5 Penduduk daerah Y paling sedikit menggunakan Hutan Tropika, Hutan badak sumbu, harimau,

bas untuk ke tempat kerja Monsun Tropika, gajah
H5 8%/ 4 000 orang
[Mana-mana jawapan yang munasabah] Hutan Konifer, Hutan

[Mana-mana 4 × 1m = 4 markah] Mediterranean
(c) F1 Mengurangkan kesesakan lalu lintas
F2 Mengurangkan pencemaran udara (d) Pokok bakau, pokok Biawak, buaya, ular,
F3 Menjimatkan masa perjalanan
F4 Menjimatkan kos pengangkutan nipah, mengkuang memerang, burung
(d) F1 Menawarkan promosi menaiki pengangkutan
shoebill
awam secara percuma selama sebulan
F2 Menawarkan diskaun harga istimewa sempena (e) Pokok kaktus, pokok Unta, rusa gazelle, oryx,

hari-hari cuti kelepasan akasia, pokok kurma musang fennec, tikus
F3 Menawarkan pakej istimewa kepada golongan
jerboa
murid sekolah, warga emas atau OKU
F4 Menyediakan suasana yang selamat dan (f) Pokok jati, cendana, Gajah, harimau, beruang,

kondusif mahogani, jelutong kancil, cerpelai
F5 Meningkatkan mutu perkhidmatan awam
(g) Pokok pain, cedar, birch, Moose, elk, lynx, brown
contohnya dari segi masa perjalanan fir, sprus
[Mana-mana jawapan yang munasabah] bear, harimau Siberia

[Mana-mana 4 × 1m = 4 markah] (h) Pokok jati, paku pakis, Cerpelai, binturong,

pokok buluh, pokok gajah, harimau bintang,

mahogani monyet

(i) Pain merah, paper birch, Martens, mink, lynx,

Bab 3 dahurian larch beruang kutub, harimau

Praktis Intensif Siberia, Siberian wolf

1 (a) Iklim 5
(b) Saliran
(c) Bentuk muka bumi Hutan Monsun Lokasi Hutan Gurun
(d) Tanih Tropika Panas
2 (a)  (b)  (c)  (d) 
(e)  (f)  Tanah pamah Bentuk muka Padang pasir
3 bumi yang luas dan
beralun-alun

Jenis Faktor Hidupan liar Bersaliran Saliran Bersaliran buruk
tumbuhan persekitaran baik dan tidak dan kering
semula jadi bertakung air kontang
fizikal

Tanih latosol Tanih Tanih aridisols
sama ada yang kering dan
berpasir, liat, tandus
lembap serta
berwarna merah
atau kuning

Suhu: Iklim Min suhu
24°C hingga 27°C tahunan:
sepanjang tahun 25°C
Julat suhu
Hujan: tahunan:
Tidak sekata, 17°C hingga 20°C
iaitu antara 1 000
mm hingga 2 000 Jumlah hujan
mm tahunan:
Kurang daripada
250 mm

J3