Sains Tingkatan 2

Khas untuk guru sahaja

Dengan setiap pembelian buku, guru boleh
dapatkan salinan lembut (softcopy) dalam
bentuk PDF untuk memudahkan proses
pengajaran dan pembelajaran di rumah (home-
based learning).

Sekiranya guru memerlukan PDF, sila
hubungi Bahagian Penjualan dan Pemasaran
Cemerlang Publications Sdn. Bhd. di talian:

03-89592001
03-89593001
016-3324137

CONTOHKANDUNGAN 1

BAB Biodiversiti 7
1 Biodiversity 13
20
BAB Ekosistem 26
2 Ecosystem 34
BAB Nutrisi 40
3 Nutrition 47
BAB Kesihatan Manusia 54
4 Human Health 61
BAB Air dan Larutan 66
5 Water and Solution 71
BAB Asid dan Alkali 76
6 Acid and Alkali 80
BAB Keelektrikan dan Kemagnetan
7 Electricity and Magnetism
BAB Daya dan Gerakan
8 Force and Motion
BAB Haba
9 Heat
BAB Gelombang Bunyi
10 Sound Waves
BAB Bintang dan Galaksi dalam Alam Semesta
11 Stars and Galaxies in the Universe
BAB Sistem Suria
12 Solar System
BAB Meteoroid, Asteroid, Komet
13 Meteoroid, Asteroid, Comet
Penilaian Akhir Tahun

Jawapan

Perbandingan Format PT3 2014 – 2018
& Mulai Tahun 2019
Sains (55)

Keterangan

Bil Perkara
1 Jenis Instrumen
CONTOH 2014 – 2018 Mulai 2019
Ujian Bertulis Ujian Bertulis

2 Jenis Item • Objektif Pelbagai Bentuk • Objektif Aneka Pilihan
• Respons Terhad • Objektif Pelbagai Bentuk
• Respons Terbuka • Subjektif Respons Terhad
• Subjektif Respons Terbuka

3 Bilangan Soalan 14 soalan • Bahagian A: 20 soalan objektif
• Bahagian B: 5 soalan
• Bahagian C: 6 soalan

4 Jumlah Markah • Bahagian A: 20 markah
• Bahagian B: 20 markah
100 markah • Bahagian C: 60 markah

5 Tempoh Ujian 2 jam Jumlah: 100 markah
6 Konstruk • Pengetahuan 2 jam
• Kefahaman
• Kemahiran • Mengingat
• Memahami
• Mengaplikasi
• Menganalisis
• Menilai
• Mencipta

7 Kaedah Penskoran • Analitik • Dikotomus
• Holistik • Analitik
• Holistik

Bab 1 Biodiversiti

Biodiversity

Bahagian A

Setiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan, A, B, C dan D. Pilih jawapan terbaik bagi setiap soalan.
Each question is followed by four alternative answers, A, B, C and D. Choose the best answer for each question.

CONTOH1.1Kepelbagaian Organisma 1.2 Pengelasan Organisma
Diversity of Organisms Classification of Organisms

1 Antara pernyataan berikut, yang manakah 3 Maklumat berikut menunjukkan tiga jenis
bukan kepentingan biodiversiti?
haiwan.
Which of the following statements is not the The following information shows three types of
importance of biodiversity?
animals.
A Mewujudkan pelbagai tempat rekreasi
Creates various recreational places • Kerang Invertebrata
Cockle
B Mengekalkan keseimbangan ekosistem
Maintains balance in ecosystem • Sotong
Squid
C Membekalkan pelbagai sumber makanan
Provides variety of food sources • Obor-obor
Jellyfish
D Membekalkan pelbagai bahan mentah
industri untuk pembuatan bahan kosmetik Apakah persamaan antara ketiga-tiga haiwan
di atas?
Provides industries various raw materials for
making cosmetics What is the similarity between the three animals
above?
2 Antara yang berikut, yang manakah merupakan
A Mempunyai tiga pasang kaki
spesies endemik yang boleh ditemui di Have three pairs of legs

Malaysia? B Mempunyai badan bersegmen
Which of the following are the endemic species that Have segmented bodies
can be found in Malaysia?
C Mempunyai badan tanpa segmen
I Harimau bintang Have non-segmented bodies
Leopard
D Mempunyai lebih daripada tiga pasang kaki
II Penyu belimbing Have more than three pairs of legs
Leatherback turtle

III Bunga pakma 4 Antara yang berikut, yang manakah tumbuhan
Rafflesia

IV Badak sumbu monokotiledon?
Rhinoceros Which of the following is monocotyledon plant?

A I dan II C II dan III A C
I and II II and III

B III dan IV D I dan IV
III and IV I and IV

Tip Cemerlang B D

Spesies endemik ialah spesies yang hidup berkelompok
di habitat yang terbatas di sesebuah lokasi tertentu.
An endemic species is a species that lives in clusters within a
restricted habitat in a specific location.

1

Sains Tingkatan 2 Bab 1

5 Rajah 1 menunjukkan dua jenis haiwan. 7 Maklumat berikut menunjukkan kekunci
Diagram 1 shows two types of animals.
dikotomi bagi organisma P, Q dan R.
The following information shows the dichotomous
key for organisms P, Q and R.

JK 1 (a) Homoioterma..................................................... 2
Rajah 1/ Diagram 1 Homeothermic

Antara yang berikut, yang manakah benar (b) Poikiloterma....................................................... 3
tentang haiwan J dan K? Poikilothermic

Which of the following is true about animals J 2 (a) Berbulu pelepah .......................................... Itik
and K? Has feathers Duck

(b) Tidak berbulu pelepah.................................. P
Has no feathers
CONTOH
JK 3 (a) Bernafas melalui insang................................ Q
Breathes through gills

(b) Tidak bernafas melalui insang................... R
Does not breathe through gills

Melakukan Melakukan Apakah organisma P, Q dan R?
What are organisms P, Q and R?
persenyawaan persenyawaan

A luar dalam P Q R
Katak
Undergoes external Undergoes internal Kelawar Frog Buaya
Bat Crocodile
fertilisation fertilisation A

B Berdarah panas Berdarah sejuk B Monyet Belut Ikan paus
Warm-blooded Cold-blooded Monkey Eel Whale

C Bertelur Melahirkan anak C Rusa Berudu Ikan jerung
Lays eggs Gives birth Deer Tadpole Shark

D Bersisik kering Berkulit lembap D Ayam Salamander Ular
Has dry scales Has moist skin Chicken Salamander Snake

6 Rajah 2 menunjukkan dua jenis tumbuhan. 8 Maklumat berikut menunjukkan kekunci
Diagram 2 shows two types of plants.
dikotomi bagi tumbuhan S, T dan U.
The following information shows the dichotomous

key for plants S, T and U.

1 (a) Berbunga .......................................................... 2
Flowering

(b) Tidak berbunga .............................................. 3
Non-flowering

2 (a) Monokotiledon .............................................. S
Monocotyledon
L M (b) Dikotiledon .............................................. Kubis
Rajah 2/ Diagram 2
Dicotyledon Cabbage
Antara yang berikut, yang manakah benar
3 (a) Vaskular ............................................................ T
tentang tumbuhan L dan M? Vascular
Which of the following is true about plants L and
(b) Bukan vaskular................................................ U
M? Non-vascular

LM Apakah tumbuhan S, T dan U?
What are plants S, T and U?
Berakar serabut Berakar tunjang
A Has fibrous root Has tap root ST U
Paku-pakis
Mempunyai satu Mempunyai dua A Tebu Lumut
Sugarcane Moss Fern
B kotiledon kotiledon Konifer
Padi Paku-pakis Conifer
Has one cotyledon Has two cotyledons B Paddy Fern
Lumut
Batang tidak Batang berkayu C Buluh Konifer Moss
Woody stem Bamboo Conifer
C berkayu Pokok orkid
Non-woody stem Orchid plant

D Daun berurat jejala Daun berurat selari Pokok Rumput
Has network-like veins Has parallel veins D bunga ros Grass

Rose plant

2

Bahagian B Sains Tingkatan 2 Bab 1

Jawab semua soalan. [2 markah/ marks]
Answer all questions.

1 Haiwan boleh dikelaskan kepada vertebrata dan invertebrata.
Animals can be classified into vertebrates and invertebrates.

(a) Tandakan () dua contoh vertebrata.
Mark () two examples of vertebrates.

CONTOH (i) Kala jengking/ Scorpion
(ii) Singa/ Lion
( iii) Kupu-kupu/ Butterfly
( iv) Buaya/ Crocodile

(b) Padankan invertebrata berikut dengan ciri yang betul. Ciri
Match the following invertebrates to the correct characteristics. Characteristic

Contoh invertebrata
Example of invertebrate

• • Mempunyai tiga pasang kaki
Has three pairs of legs

• Mempunyai lebih daripada tiga pasang kaki
Has more than three pairs of legs

• • Mempunyai badan bersegmen
Has segmented body

[2 markah/ marks]

2 Tumbuhan boleh dikelaskan kepada tumbuhan berbunga dan tumbuhan tidak berbunga.
Plants can be classified into flowering plants and non-flowering plants.
(a) Bulatkan dua contoh bagi tumbuhan berbunga.
Circle two examples of flowering plants.

Pokok manggis Paku-pakis Konifer
Mangosteen tree Fern Conifer

Lumut Pokok teratai Kulat
Moss Lotus plant Fungi
[2 markah/ marks]
3

Sains Tingkatan 2 Bab 1

(b) Rajah 1 menunjukkan dua jenis tumbuhan.
Diagram 1 shows two types of plants.

PQ
Rajah 1/ Diagram 1

Isi tempat kosong dengan jawapan yang betul.
Fill in the blanks with the correct answers.

(i) Tumbuhan P membiak dengan menghasilkan

Plant P reproduces by producing

(ii) Tumbuhan Q membiak dengan menghasilkan

Plant Q reproduces by bearing
CONTOH .
.

.
.
[2 markah/ marks]

Bahagian C

Jawab semua soalan.
Answer all questions.
3 (a) Rajah 2.1 menunjukkan dua jenis tumbuhan.
Diagram 2.1 shows two types of plants.

KL
Rajah 2.1/ Diagram 2.1

(i) Nyatakan dua persamaan antara tumbuhan K dengan tumbuhan L.
State two similarities between plant K and plant L.

1

2

[2 markah/ marks]

(ii) Mengapakah tumbuhan L dikenali sebagai tumbuhan vaskular? KBAT
Why is plant L known as a vascular plant?

[2 markah/ marks]

4

Sains Tingkatan 2 Bab 1

(b) Rajah 2.2 menunjukkan dua jenis tumbuhan berbunga.
Diagram 2.2 shows two types of flowering plants.

MN
Rajah 2.2/ Diagram 2.2

(i) Nyatakan satu persamaan antara tumbuhan M dengan tumbuhan N.
State one similaritiy between plant M and plant N.
CONTOH


[1 markah/ mark]
(ii) Terangkan secara ringkas tiga perbezaan antara tumbuhan M dengan tumbuhan N. KBAT

Explain briefly three differences between plant M and plant N.

[3 markah/ marks]

4 Rajah 3 menunjukkan empat jenis vertebrata.
Diagram 3 shows four types of vertebrates.

RS T U
[2 markah/ marks]
Rajah 3/ Diagram 3 [2 markah/ marks]

(a) Nyatakan dua persamaan antara haiwan R dengan haiwan T.
State two similarities between animal R and animal T.

1

2

(b) Berikan dua perbezaan antara haiwan S dengan haiwan U.
Give two differences between animal S and animal U.
1

2

5

Sains Tingkatan 2 Bab 1

(c) Terangkan secara ringkas bagaimana haiwan U bernafas di darat dan di dalam air.
Explain briefly how does animal U breathe on land and in water.

[2 markah/ marks]
(d) Haiwan S dikelaskan sebagai mamalia dan bukan burung. Terangkan mengapa. KBAT
Animal S is classified as mammal instead of bird. Explain why.
CONTOH
[2 markah/ marks]

(e) Baca petikan di bawah dengan teliti.
Read the article below carefully.

Ekosistem hutan hujan tropika, laut dan air tawar di Malaysia menyokong kekayaan dan
kepelbagaian flora dan fauna. Malah, Malaysia dikenali sebagai salah satu daripada 12 negara

mega biodiversiti dengan kebanyakan spesiesnya wujud dalam kuantiti yang banyak (misalnya,
terdapat kira-kira 1 500 spesies vertebrata darat dan 150 000 spesies invertebrata).

Walau bagaimanapun, kebanyakan spesies ini telah diancam kepupusan. Malah, 14%
mamalia di Malaysia disenaraikan oleh Kesatuan Pemuliharaan Dunia sebagai haiwan

terancam. Sebahagian pakar berpendapat bahawa harimau Malaya mungkin menjadi haiwan

yang terancam selepas badak sumbu Sumatera.
The tropical rainforests, seas and freshwater ecosystems of Malaysia support a rich and diverse array of
both flora and fauna. In fact, Malaysia is recognised as one of 12 mega-diversity countries with many
of its species occurring in unusually high densities (for example, there are estimated to be around 1 500
species of terrestrial vertebrates and 150 000 species of invertebrates).

Many of these species are, however, threatened with extinction. Indeed, 14% of Malaysia’s mammals
are listed by The World Conservation Union as endangered. Some experts have cautioned that Malayan
tigers will be the next to go after the Sumatran rhinoceros.

(i) Nyatakan dua faktor yang menyebabkan kepupusan badak sumbu Sumatera dan mengancam
harimau Malaya. KBAT
State two factors that cause the extinction of the Sumatran rhinoceros and threaten the Malayan tigers.

1

2
[2 markah/ marks]

(ii) Cadangkan dua langkah untuk memelihara dan memulihara spesies endemik. KBAT
Suggest two ways to preserve and conserve the endemic species.

1

2

[2 markah/ marks]

6

Bab 2 Ekosistem

Ecosystem

Bahagian A

Setiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan, A, B, C dan D. Pilih jawapan terbaik bagi setiap soalan.
Each question is followed by four alternative answers, A, B, C and D. Choose the best answer for each question.

CONTOH2.1Aliran Tenaga dalam Ekosistem Apakah yang berlaku sekiranya populasi ayam
Energy Flow in an Ecosystem berkurang disebabkan serangan penyakit?
What happens if the population of chicken
1 Rajah 1 menunjukkan organisma hidup di
decreases due to disease strikes?
kawasan sawah padi.
Diagram 1 shows the living organisms in the paddy A Bilangan ular bertambah
The number of snakes increases
field.
B Bilangan beluncas berkurang
Helang Helang The number of caterpillars decreases
Eagle Eagle
C Bilangan beluncas bertambah
Pokok padi The number of caterpillars increases
Paddy plant
D Bilangan pokok padi bertambah
The number of paddy plants increases

Ular Burung pipit 2.2 Kitar Nutrien dalam Ekosistem
Snake Sparrow Nutrient Cycle in an Ecosystem

Tikus Belalang 3 Rajah 2 menunjukkan satu kitar karbon.
Rat Grasshopper Diagram 2 shows a carbon cycle.

Rajah 1/ Diagram 1 Karbon dioksida dalam atmosfera
Carbon dioxide
Antara yang berikut, yang manakah contoh in the atmosphere

pengguna sekunder? Q
Which of the following is an example of secondary
P
consumer?

A Tikus C Belalang
Rat Grasshopper

B Helang D Burung pipit Mereput
Eagle Sparrow Decay

Tip Cemerlang Bahan api fosil/ Fossil fuels
Rajah 2/ Diagram 2
Pengguna tertier ialah haiwan karnivor sekunder yang
makan pengguna sekunder. Apakah yang diwakili oleh proses P dan Q?
A tertiary consumer is a secondary carnivore that eats a What are represented by processes P and Q?
secondary consumer.
P Q

A Transpirasi Penyejatan
Transpiration Evaporation
2 Maklumat berikut menunjukkan satu rantai
makanan. B Respirasi Pereputan
Respiration Decomposition
The following information shows a food chain.

Padi  Beluncas  CAhyicakmen Ular C Pereputan Pembakaran
Paddy Caterpillar Snake Decomposition Combustion

D Respirasi Pembakaran
Respiration Combustion

7

Sains Tingkatan 2 Bab 2

2.3 Saling Bersandaran dan Interaksi antara 6 Rajah 5 menunjukkan sejenis interaksi.
Organisma dan antara Organisma dengan Diagram 5 shows a type of interaction.

Persekitaran
Interdependence and Interaction among
Organisms and between Organisms and the
Environment

4 Rajah 3 menunjukkan seekor musang artik. Rajah 5/ Diagram 5
Diagram 3 shows an arctic fox.

Apakah interaksi yang ditunjukkan oleh

organisma di atas?
What is the interaction shown by the organisms
CONTOH
above?

Rajah 3/ Diagram 3 A Mutualisme C Komensalisme
Antara yang berikut, yang manakah merupakan Mutualism Commensalism
penyesuaian haiwan tersebut di kawasan
B Parasitisme D Mangsa-pemangsa
tundra? Parasitism Prey-predator
Which of the following is the adaptation of the
7 Antara yang berikut, yang manakah
animal in tundra area?
A Mempunyai bulu yang nipis kekurangan kaedah kawalan biologi?
Which of the following are the weaknesses of
Has thin fur
B Mempunyai ekor yang pendek biological control method?

Has short tail I Melibatkan kos yang tinggi
C Mempunyai telinga yang kecil Involves high cost

Has small ears II Mencemarkan alam sekitar
D Mempunyai kaki yang panjang Pollute the environment

Has long lengs III Mengambil masa yang panjang untuk

5 Rajah 4 menunjukkan sejenis interaksi antara menunjukkan kesan
organisma. Takes a long time to show its effect
Diagram 4 shows a type of interaction between
IV Mengganggu keseimbangan ekosistem jika
organisms.
spesies baharu diperkenalkan
Rajah 4/ Diagram 4 Disrupts the balance of ecosystem if a new
Antara yang berikut, yang manakah
species is introduced
mempunyai jenis interaksi seperti di atas?
Which of the following has the same type of A I dan II C II dan III
I and II II and III
interaction as above?
A Lintah dan manusia B III dan IV D I dan IV
Leech and human III and IV I and IV
B Buran dan ikan badut
Sea anemone and clown fish 2.4 Peranan Manusia dalam Usaha Mengekalkan
C Kuda belang dan singa Keseimbangan Alam
Zebra and lion Role of Humans in Maintaining a Balanced
D Ikan remora dan ikan jerung Nature
Remora fish and shark
8 Antara yang berikut, yang manakah bukan
Tip Cemerlang akibat penebangan hutan terhadap alam

Mutualisme ialah interaksi yang memberi manfaat sekitar?
kepada kedua-dua organisma. Which of the following is not the consequence of
Mutualism is an interaction that benefits both organisms.
forest logging on the environment?

A Menyebabkan hujan asid
Causes acid rain

B Menyebabkan hakisan tanah
Causes soil erosion

C Menyebabkan kesan rumah hijau
Causes greenhouse effect

D Menyebabkan kepupusan spesies flora dan
fauna

Causes the extinction of flora and fauna species

8

Sains Tingkatan 2 Bab 2

Bahagian B

Jawab semua soalan.
Answer all questions.
1 (a) Rajah 1 menunjukkan kitar air.
Diagram 1 shows a water cycle.

CONTOH J:
K:

Rajah 1/ Diagram 1

Labelkan proses J dan K dalam rajah di atas dengan menggunakan perkataan yang diberi di bawah.
Label processes J and K in the diagram above by using the words given below.

Penyejatan Kondensasi Transpirasi
Evaporation Condensation Transpiration

[2 markah/ marks]

(b) Gariskan jawapan yang betul bagi pernyataan di bawah.
Underline the correct answers for the statements below.

(i) Akar tumbuhan mencengkam tanah dengan kuat untuk mengelakkan ( tanah runtuh / hakisan

tanah ).

The plant roots hold the soil firmly to prevent ( landslides / soil erosion ).

(ii) Proses respirasi, penyahtinjaan dan perkumuhan yang dilakukan oleh haiwan dapat

( meningkatkan / mengurangkan ) kandungan wap air di atmosfera.

Respiration, defecation and excretion processes carried out by animals can ( increase / decrease ) the

water vapour content in the atmosphere. [2 markah/ marks]

2 (a) Nyatakan BENAR atau PALSU bagi pernyataan berikut.
State TRUE or FALSE for the following statements.

Pernyataan BENAR/ PALSU
Statement TRUE/ FALSE

(i) Populasi ialah sekumpulan organisma yang sama spesies hidup dalam

habitat yang sama.
Population is a group of organisms of the same species that live in the same
habitat.

(ii) Ekosistem ialah beberapa populasi organisma yang berbeza yang hidup

bersama dalam satu habitat dan saling berinteraksi antara satu sama lain.
Ecosystem is a few populations of different organisms that live together in one
habitat and have mutual interactions with one another.

[2 markah/ marks]

9

Sains Tingkatan 2 Bab 2

(b) Rajah 2 menunjukkan sejenis interaksi antara organisma.
Diagram 2 shows an interaction between organisms.

CONTOH Rajah 2/ Diagram 2

(i) Tandakan () jenis interaksi yang ditunjukkan dalam rajah di atas.
Mark () the type of interaction shown in the diagram above.

Mangsa-pemangsa/ Prey-predator
Persaingan/ Competition
Komensalisme/ Commensalism

[1 markah/ mark]

(ii) Apakah tujuan interaksi di atas? Bulatkan jawapan yang betul.
What is the purpose of the interaction above? Circle the correct answer.

Mendapatkan makanan Mendapatkan ruang Mendapatkan pasangan membiak
To get food To get space To get mate for mating

[1 markah/ mark]

Bahagian C Oksigen
Oxygen
Jawab semua soalan.
Answer all questions.

3 Rajah 3 menunjukkan satu kitar karbon.
Diagram 3 shows a carbon cycle.

Karbon dioksida
Carbon dioxide

Bahan api fosil
Fossil fuels

S

T Organisma mati
Dead organisms

Rajah 3/ Diagram 3
10

(a) Namakan proses S dan T. Sains Tingkatan 2 Bab 2
Name processes S and T.
S: [2 markah/ marks]
T:

(b) Berikan satu contoh organisma yang terlibat dalam proses T.
Give one example of organism involved in process T.

[1 markah/ mark]
CONTOH
(c) (i) Aktiviti pembalakan secara tidak terkawal boleh mengganggu keseimbangan kitar karbon.

Terangkan. KBAT

Uncontrolled logging activity can disrupt the equilibrium of carbon cycle. Explain.

[3 markah/ marks]

(ii) Berikan dua kesan aktiviti pembalakan secara tidak terkawal terhadap alam sekitar.
Give two effects of uncontrolled logging activity towards the environment.

1

2
[2 markah/ marks]

(iii) Cadangkan dua langkah untuk mengatasi masalah gangguan kepada kitar karbon.
Suggest two steps to overcome the interference to carbon cycle.

1

2

[2 markah/ marks]

4 (a) Rajah 4.1 menunjukkan satu siratan makanan di ladang kelapa sawit Encik Zainudin.
Diagram 4.1 shows a food web in Encik Zainudin’s oil palm plantation.

Tikus Ular
Rat Snake

Buah kelapa sawit Burung pipit
Oil palm fruit Sparrow

Beluncas Ayam Helang
Caterpillar Chicken Eagle

Rajah 4.1/ Diagram 4.1

11

Sains Tingkatan 2 Bab 2

(i) Nyatakan interaksi antara ayam dengan helang dalam rajah tersebut.
State the interaction between the chicken and eagle in the diagram.


[1 markah/ mark]

(ii) Encik Zainudin mendapati bilangan tikus semakin bertambah di ladang kelapa sawit tersebut.
Cadangkan satu kaedah kawalan biologi yang boleh diaplikasikan di ladang tersebut bagi
mengawal populasi tikus.
Mr. Zainudin found the number of rats increases in the oil palm plantation. Suggest one biological
method that can be applied in the plantation to control the rat population.

[1 markah/ mark]
CONTOH
(iii) Setahun kemudian, Encik Zainudin mendapati hasil buah kelapa sawit di ladangnya menurun
disebabkan oleh serangan kumbang tanduk. Cadangkan satu kaedah kawalan biologi yang
boleh diaplikasikan di ladang tersebut bagi mengawal serangan perosak tersebut.
A year later, Mr. Zainudin found the yields of oil palm fruit in his plantation decrease due to the
rhinoceros beetle attack. Suggest one biological method that can be applied in the plantation to
control the pest.

[1 markah/ mark]

(iv) Nyatakan dua kelebihan menggunakan kaedah kawalan biologi.
State two advantages of using biological control method.

1

2

[2 markah/ marks]

(b) Rajah 4.2 menunjukkan sejenis interaksi antara nyamuk dengan manusia.
Diagram 4.2 shows an interaction between mosquito and human.

Rajah 4.2/ Diagram 4.2

(i) Nyatakan jenis interaksi ini.
State the type of this interaction.

(ii) Terangkan secara ringkas interaksi di 4(b)(i). [1 markah/ mark]
Explain briefly the interaction in 4(b)(i). [2 markah/ marks]

12

Bab 3 Nutrisi

Nutrition

Bahagian A

Setiap soalan diikuti oleh empat pilihan jawapan, A, B, C dan D. Pilih jawapan terbaik bagi setiap soalan.
Each question is followed by four alternative answers, A, B, C and D. Choose the best answer for each question.

CONTOH3.1Kelas Makanan 3 Rajah 2 menunjukkan sejenis penyakit
Classes of Food kekurangan zat yang dialami oleh seorang

1 Antara yang berikut, yang manakah pesakit.
dipadankan dengan betul? Diagram 2 shows a deficiency disease suffered by a

Which of the following is matched correctly? patient.

Kelas makanan Jenis makanan
Class of food Type of food

A Pelawas Ikan
Fibre Fish

B Lemak Nasi
Fat Rice
Rajah 2/ Diagram 2
Karbohidrat Kekacang
C Carbohydrate Nuts Apakah penyakit kekurangan zat di atas?
What is the deficiency disease above?

D Vitamin Kuning telur A Riket C Anemia
Vitamin Egg yolk Rickets Anaemia

2 Rajah 1 menunjukkan beberapa contoh B Skurvi D Rabun malam
makanan. Scurvy Night blindness

Diagram 1 shows some examples of food. Tip Cemerlang

Gusi berdarah disebabkan kekurangan vitamin C.
Bleeding gum is caused by deficiency of vitamin C.

4 Maklumat berikut menerangkan fungsi bagi

satu kelas makanan.
The following information describes the functions

of a class of food.

Rajah 1/ Diagram 1 • Membina sel baharu di dalam badan
Builds new cells in the body
Kumpulan makanan manakah yang diperlukan • Membaiki tisu yang rosak
untuk membekalkan tenaga? Repairs damaged tissues

Which group of food is needed to provide energy? Antara makanan berikut, yang manakah
A Nasi, roti dan mi
Rice, bread and noodle mempunyai fungsi di atas?
B Roti, telur dan mi Which of the following food has the above
Bread, egg and noodle
C Susu, telur dan mi functions?
Milk, egg and noodle
D Buah-buahan, telur dan nasi A Keju C Putih telur
Fruits, egg and rice Cheese Egg white

B Roti D Ubi kentang

Bread Potato

13

Sains Tingkatan 2 Bab 3

5 Jadual 1 menunjukkan penyakit kekurangan 7 Rajah 3 menunjukkan sebuah piramid
makanan.
zat bagi tiga jenis mineral.
Table 1 shows the deficiency diseases of three types Diagram 3 shows a food pyramid.

of minerals.

Mineral Penyakit kekurangan zat A
Mineral Deficiency disease

J Goiter/ Goiter B

K Riket/ Rickets C

L Anemia/ Anaemia

CONTOH Jadual 1/ Table 1 D

Apakah mineral J, K dan L? Rajah 3/ Diagram 3
What are minerals J, K and L?
Kumpulan makanan manakah, A, B, C dan D,
J K L boleh menyebabkan penyakit jantung jika
dimakan secara berlebihan?
A Kalsium Zat besi Iodin
Calcium Iron Iodine Which group of food, A, B, C or D, can cause heart
disease if consumed excessively?
Iodin Kalsium
B Zat besi Iodine Calcium 3.3 Sistem Pencernaan Manusia
Iron Human Digestive System
Kalsium Zat besi
C Iodin Calcium Iron 8 Rajah 4 menunjukkan sistem pencernaan
Iodine manusia.
Zat besi Kalsium
D Iodin Iron Calcium Diagram 4 shows the human digestive system.
Iodine

P

3.2 Kepentingan Gizi Seimbang
Importance of a Balanced Diet

6 Jadual 2 menunjukkan nilai kalori bagi dua Q
R
jenis snek yang dimakan oleh seorang murid.
Table 2 shows the calorific value of two types of

snacks eaten by a student.

Snek Kuantiti Nilai kalori Rajah 4/ Diagram 4
Snack bagi setiap Apakah fungsi organ P, Q dan R?
hidangan hidangan What are the functions of organs P, Q and R?
Serving
amount (kJ)
Calorific
value per PQR
serving (kJ)
Kek pisang 2 potong Mencernakan Mencernakan Mencernakan
Banana cake 2 slices 240
A protein lemak kanji
180
Digests protein Digests fat Digests starch

Donut 2 biji Mencernakan Mencernakan Mencernakan
Doughnut 2 pieces
B kanji protein lemak

Jadual 2/ Table 2 Digests starch Digests protein Digests fat

Berapakah jumlah nilai kalori bagi makanan Mencernakan Mencernakan Mencernakan

yang dimakan oleh murid tersebut? C kanji lemak protein
What is the total calorific value of food eaten by the
Digests starch Digests fat Digests protein
student?
Mencernakan Mencernakan Mencernakan

A 320 kJ C 640 kJ D lemak kanji protein

B 420 kJ D 840 kJ Digests fat Digests starch Digests protein

14

Sains Tingkatan 2 Bab 3

9 Jadual 3 menunjukkan pencernaan molekul Antara yang berikut, yang manakah
makanan yang kompleks kepada molekul menunjukkan keputusan ujian tersebut?

makanan yang paling ringkas. Which of the following shows the results of the
Table 3 shows the digestion of complex food
test?
molecules into simplest food molecules.
Kehadiran Kehadiran

Molekul kanji glukosa
Presence of starch Presence of glucose
makanan
Kanji S Protein A Hadir Tidak hadir
kompleks Starch Protein Present Absent
Complex
B Hadir Hadir
food Present Present
molecules
CONTOH
Enzim T Lipase Protease C Tidak hadir Hadir
Enzyme Lipase Protease Absent Present

Molekul Asid D Tidak hadir Tidak hadir
Absent Absent
makanan lemak
Glukosa U Tip Cemerlang
ringkas Glucose dan
Simplest
gliserol Molekul kanji yang terlalu besar tidak dapat meresap
food Fatty menerusi dinding tiub Visking.
molecules Starch molecules that are too big cannot diffuse through the
acid and wall of the Visking tube.
glycerol

Jadual 3/ Table 3 11 Antara ciri penyesuaian usus kecil berikut,
Apakah S, T dan U? yang manakah boleh meningkatkan kadar
What are S, T and U? penyerapan makanan tercerna?

S TU Which of the following adaptations of small
intestine can increase the rate of absorption of
A Amilase Asid amino Lemak digested food?
Amylase Amino acid Fat
A Mempunyai jaringan kapilari darah yang
B Lemak Amilase Asid amino sedikit
Fat Amylase Amino acid
Has a small number of blood network
C Asid amino Lemak Amilase B Mempunyai dinding vilus yang tebal
Amino acid Fat Amylase Has a thick wall of villus
C Mempunyai usus kecil yang pendek
D Lemak Asid amino Amilase Has a short small intestine
Fat Amino acid Amylase D Mempunyai bilangan vilus yang banyak
Has a high number of villus
3.4 Proses Penyerapan dan Pengangkutan Hasil
Pencernaan serta Penyahtinjaan 12 Antara yang berikut, yang manakah dapat
Process of Absorption and Transportation of mengatasi kesukaran menyingkirkan tinja?
Digested Food and Defecation
Which of the following can overcome the difficulty
10 Rajah 5 menunjukkan susunan radas untuk in removing faeces?

mengkaji penyerapan glukosa. Air suling diuji A Makan banyak sayur
Eat more vegetables
selepas satu jam. B Minum banyak susu
Diagram 5 shows an apparatus set-up to study the Drink more milk
C Kurangkan minum air
absorption of glucose. The distilled water is tested Drink less water
after one hour. D Kurangkan pengambilan kuning telur
Reduce the intake of egg yolk
Air suling Kanji + glukosa
Distilled water Starch + glucose Tip Cemerlang
Tiub Visking
Visking tube Pengambilan pelawas boleh mengelakkan sembelit.
The intake of fibre can prevent constipation.

Rajah 5/ Diagram 5

15

Sains Tingkatan 2 Bab 3

Bahagian B

Jawab semua soalan.
Answer all questions.

1 Gizi seimbang mengandungi semua kelas makanan dalam kuantiti yang betul untuk memastikan
pertumbuhan badan yang sihat.

A balanced diet consists of all classes of food in the right quantities to ensure a healthy growth of the body.

(a) Bulatkan dua penyakit yang disebabkan oleh kekurangan vitamin B.
Circle two diseases caused by the deficiency of vitamin B.
CONTOH
Skurvi Anemia Riket
Scurvy Anaemia Rickets

Beri-beri Goiter Rabun malam
Beri-beri Goiter Night blindness

[2 markah/ marks]

(b) Rajah 1 menunjukkan sejenis penyakit yang dialami oleh seorang wanita tua.
Diagram 1 shows a disease suffered by an elderly woman.

Rajah 1/ Diagram 1
(i) Bulatkan mineral yang diperlukan oleh wanita tersebut.
Circle the mineral required by the woman.

Kalsium Zat besi
Calcium Iron

(ii) Tandakan () satu contoh sumber mineral yang dibulatkan di 1(b)(i). [1 markah/ mark]
Mark () one example of mineral source circled in 1(b)(i). [1 markah/ mark]

Nasi/ Rice
Susu/ Milk
Daging/ Meat

16

Sains Tingkatan 2 Bab 3

2 (a) Padankan makanan berikut dengan fungsinya yang betul. Fungsi
Match the following food with their correct functions. Function

Kelas makanan
Class of food

Untuk tumbesaran normal dan perkembangan badan
For normal growth and development of body

Sebagai penebat haba untuk mengawal atur suhu

badan
As a heat insulator to regulate body temperature
CONTOH
Mengekalkan kesihatan badan
To maintain body health

Menggantikan sel yang telah mati dan membaiki
tisu-tisu yang rosak
To replace dead cells and repair damaged tissues

[2 markah/ marks]

(b) Tandakan () bagi pernyataan yang betul dan () bagi pernyataan yang salah.
Mark () for the correct statement and mark () for the incorrect statement.

(i) Remaja lelaki memerlukan tenaga yang sedikit daripada remaja perempuan
kerana remaja lelaki mempunyai kadar metabolisme yang rendah.

Male teenagers require less energy than female teenagers because they have a lower
metabolic rate.

(ii) Seorang petani memerlukan lebih banyak tenaga daripada seorang kerani
kerana petani melakukan kerja berat.

A farmer requires more energy than a clerk because he has to do heavy work.

[2 markah/ marks]

Bahagian C

Jawab semua soalan.
Answer all questions.
3 Rajah 2 menunjukkan struktur bagi sistem pencernaan manusia.
Diagram 2 shows the structure of the human digestive system.

P:
Q:

Rajah 2/ Diagram 2
17

Sains Tingkatan 2 Bab 3

(a) Labelkan bahagian P dan Q dalam Rajah 2.
Label parts P and Q in Diagram 2.

[2 markah/ marks]

(b) Terdapat dua jenis pencernaan makanan, iaitu pencernaan fizikal dan pencernaan kimia. Nyatakan

satu persamaan dan satu perbezaan antara kedua-dua pencernaan tersebut.
There are two types of food digestion, which are physical digestion and chemical digestion. State one

similarity and one difference between both digestions.

Persamaan/ Similarity:



CONTOH Perbezaan/ Difference:



[2 markah/ marks]

(c) Terangkan secara ringkas kepentingan jus gastrik yang dirembeskan di dalam perut.
Explain briefly the importance of gastric juice secreted in the stomach.









[2 markah/ marks]

(d) Seorang lelaki melakukan pembedahan untuk membuang pankreas disebabkan masalah tumor

yang dialami di pankreasnya. Terangkan kesan terhadap proses pencernaannya. KBAT
A man has undergone a surgery to remove his pancreas due to the tumour problem in his pancreas. Explain

the effect on the digestion process.







[2 markah/ marks]

4 Encik Jin Wei mengalami masalah untuk meninja. Doktor memberitahu bahawa dia mengalami masalah

sembelit disebabkan amalan pemakanannya.
Mr Jin Wei has difficulty to defecate. The doctor tells him that he is suffering from constipation due to his eating

habit.

(a) Apakah maksud penyahtinjaan?
What is the meaning of defecation?



[1 markah/ mark]

(b) Usus besar merupakan salah satu bahagian dalam sistem pencernaan manusia. Apakah fungsi usus

besar?
The large intestine is one of the parts in the human digestive system. What is the function of the large

intestine?





[1 markah/ mark]

18

Sains Tingkatan 2 Bab 3

(c) Nyatakan kepentingan proses yang diterangkan di 4(a).
State the importance of the process explained in 4(a).



[1 markah/ mark]

(d) Semasa menunggu giliran untuk berjumpa doktor, Encik Jin Wei memerhatikan sekeping poster

seperti yang ditunjukkan dalam Rajah 3.1.
While waiting for the doctor, Mr Jin Wei saw a poster as shown in Diagram 3.1.

Mengandungi/ Contains:
– Kalsium/ Calcium
– Pelawas/ Fibre
– AHA, DHA
– Vitamin A, B dan D/ Vitamins A, B and D
CONTOH
Rajah 3.1/ Diagram 3.1 KBAT

Berdasarkan Rajah 3.1, terangkan kepentingan susu tersebut untuk mengelakkan sembelit.
Based on Diagram 3.1, explain the importance of the milk to avoid constipation.





[3 markah/ marks]

(e) Rajah 3.2 menunjukkan perbualan antara doktor dengan Encik Jin Wei.
Diagram 3.2 shows a conversation between the doctor and Mr Jin Wei.

Saya dapati anda Bagaimanakah saya boleh
mengalami sembelit.
I suspect you are having mengatasi masalah ini?
constipation. How can I overcome this
problem?
Anda perlu minum lapan
gelas air sehari untuk
kesihatan diri anda.
You need to drink eight glasses
of water a day for your health.

Rajah 3.2/ Diagram 3.2
Berdasarkan Rajah 3.2, berikan pendapat anda untuk menyokong nasihat doktor tersebut. KBAT
Based on Diagram 3.2, give your opinion to support the doctor’s advice.

[2 markah/ marks]

19

Jawapan

Bab 1 4 (a) 1 Kedua-duanya bernafas melalui peparu.
Both breathe through lungs.
Bahagian A 2 Kedua-duanya melakukan persenyawaan dalam.
Both undergo internal fertilisation.
1 D 2 C 3 C 4 B 5 A (b) 1 Haiwan S adalah homoioterma manakala haiwan U
6 D 7 B 8 C
adalah poikiloterma.
Animal S is homeothermic whereas animal U is

poikilothermic.
2 Haiwan S melakukan persenyawaan dalam

manakala haiwan U melakukan persenyawaan luar.
Animal S undergoes internal fertilisation whereas animal U

undergoes external fertilisation.
3 Badan haiwan S dilitupi bulu manakala badan

haiwan U dilitupi dengan kulit yang lembap.
The body of animal S is covered with fur whereas the body

of animal U is covered with moist skin.
(Mana-mana dua jawapan/ Any two answers)
CONTOHBahagian B

1 (a) (ii) ✓
(iv) ✓
(b)

(c) Di dalam air, katak melakukan pertukaran gas melalui

2 (a) Pokok manggis dan pokok teratai kulitnya yang nipis, lembap dan licin yang kaya dengan
Mangosteen tree and lotus plant
kapilari darah. Di darat, katak bernafas melalui peparu.
(b) (i) spora/ spores In water, frogs exchange gases through its thin, moist and
(ii) kon/ cones
smooth skin which is richly supplied with blood capillaries. On
Bahagian C land, frogs breathe through lungs.
(d) – Haiwan S melahirkan anak dan menyusukan

3 (a) (i) 1 Kedua-duanya merupakan tumbuhan tidak anaknya.
Animal S gives birth and nurses its young.
berbunga. – Haiwan S mempunyai bulu.
Both are non-flowering plants. Animal S has fur.
(e) (i) 1 Pembukaan tanah tanpa kawalan untuk
2 Kedua-duanya menghasilkan spora.
Both produce spores. tujuan pertanian, pembinaan rumah dan jalan

(ii) – Tumbuhan L mempunyai tisu vaskular, iaitu raya serta pembangunan industri.
xilem dan floem, yang bertanggungjawab untuk Uncontrolled opening of land for agriculture,

mengangkut air, mineral dan makanan ke seluruh construction of houses and roads, also industrial
development.

tumbuhan. 2 Pembalakan secara berleluasa.
Plant L has vascular tissues, that are xylem and phloem, Extensive logging.

which are responsible to transport water, minerals and 3 Pemburuan haram disebabkan permintaan yang
food throughout the plant. tinggi terhadap produk haiwan.

– Tumbuhan L mempunyai akar, batang dan daun Illegal hunting due to high demands for animal

yang sebenar. products.
Plant L has true roots, stems and leaves.
(Mana-mana dua jawapan/ Any two answers)

(b) (i) – Kedua-duanya menghasilkan bunga. (ii) 1 Menguatkuasakan undang-undang untuk
Both produce flowers.
– Kedua-duanya menghasilkan biji benih. mengharamkan aktiviti pemburuan haram dan

Both produce seeds. pembalakan secara berleluasa.
Enforce laws to ban illegal hunting and uncontrolled
(Mana-mana satu jawapan/ Any one answer)
logging activities.
(ii) – Tumbuhan M mempunyai dua kotiledon 2 Mewujudkan kawasan perlindungan khas untuk

manakala tumbuhan N mempunyai satu haiwan tersebut seperti mewujudkan taman

kotiledon. negara.
Plant M has two cotyledons whereas plant N has one Set up special protection areas for the animals such as

cotyledon. setting up national parks.
– Tumbuhan M mempunyai akar tunjang manakala (Mana-mana jawapan yang munasabah)

tumbuhan N mempunyai akar serabut. (Any suitable answers)
Plant M has tap root whereas plant N has fibrous root.
– Tumbuhan M mempunyai daun berurat jejala Bab 2

manakala tumbuhan N mempunyai daun berurat

selari. Bahagian A
Plant M has leaves with network-like veins whereas
1 D 2 C 3 D 4 C 5 B
plant N has leaves with parallel veins. 6 A 7 B 8 A

J1

Sains Tingkatan 2 Jawapan (b) (i) Parasitisme/ Parasitism
(ii) Nyamuk menghisap darah manusia untuk
Bahagian B
mendapatkan makanan. Gigitan nyamuk
1 (a) J: Transpirasi/ Transpiration
K: Penyejatan/ Evaporation menyebabkan manusia kehilangan darah dan
(b) (i) hakisan tanah/ soil erosion
(ii) meningkatkan/ increase berasa gatal.
2 (a) (i) BENAR/ TRUE The mosquito sucks the human blood to get food. The
(ii) PALSU/ FALSE
(b) (i) Persaingan/ Competiton mosquito bite causes human to lose blood and feels itchy.
(ii) Mendapatkan pasangan membiak
Bab 3
To get mate for mating

Bahagian A

Bahagian C 1 D 2 A 3 B 4 C 5 C
6 D 7 A 8 B 9 B 10 C
11 D 12 A
CONTOH 3 (a) S: Fotosintesis/ Photosynthesis

T: Pereputan/ Decomposition

(b) Bakteria/ Kulat Bahagian B
Bacteria/ Fungi
(Mana-mana satu jawapan/ Any one answer) 1 (a) Anemia dan beri-beri
Anaemia and beri-beri
(c) (i) Pembalakan menyebabkan bilangan pokok (b) (i) Kalsium
Calcium
berkurang. Hal ini menyebabkan karbon dioksida (ii) Susu
Milk
yang diserap oleh tumbuhan semasa fotosintesis
2 (a)
berkurang. Oleh itu, kandungan karbon dioksida

dalam atmosfera meningkat.
Logging causes the number of trees to reduce. This

causes carbon dioxide that is absorbed by plants during
photosynthesis reduces. Therefore, the content of carbon
dioxide in the atmosphere increases.

(ii) 1 Tanah runtuh
Landslides

2 Hakisan tanah
Soil erosion

3 Pemanasan global dan perubahan iklim (b) (i) 
Global warming and climate change (ii) ✓

4 Kemusnahan habitat hutan Bahagian C
Destruction of forest habitat
3 (a) P: Hati/ Liver
5 Kehilangan biodiversiti tumbuhan dan haiwan Q: Usus kecil/ Small intestine
Loss of biodiversity of plants and animals (b) Persamaan/ Similarity:
– Kedua-dua pencernaan berlaku dalam salur
(Mana-mana dua jawapan/ Any two answers)
pencernaan.
(iii) 1 Menanam semula pokok baharu Both digestions occur in the digestive tract.
Replant new trees – Kedua-dua pencernaan melibatkan pemecahan

2 Menghentikan penebangan pokok secara makanan.
Both digestions involve the break down of food.
berleluasa (Mana-mana satu jawapan/ Any one answer)
Stop the uncontrolled logging Perbezaan/ Difference:
– Pencernaan fizikal berlaku di dalam mulut manakala
3 Memperketat undang-undang
Enforce laws pencernaan kimia berlaku di dalam mulut, perut,
duodenum dan usus.
(Mana-mana dua jawapan/ Any two answers) Physical digestion occurs in the mouth whereas chemical
digestion occurs in the mouth, stomach, duodenum and
4 (a) (i) Mangsa-pemangsa/ Prey-predator intestine.
(ii) Membela burung hantu di ladang kelapa sawit – Pencernaan fizikal tidak melibatkan enzim manakala
pencernaan kimia melibatkan enzim.
tersebut Physical digestion does not involve enzymes whereas
Keeping owls in the oil palm plantation chemical digestion involves enzymes.
(Mana-mana satu jawapan/ Any one answer)
(iii) Menggunakan mikrob asli seperti Bacillus (c) – Jus gastrik mengandungi asid hidroklorik yang
dapat mengaktifkan enzim protease dan membunuh
thuringiensis atau kulat Metarrhizium sp. bakteria di dalam makanan yang masuk ke dalam
Using native microbes such as Bacillus thuringiensis or perut.
Gastric juice contains hydrochloric acid that can activate
Metarrhizium sp. protease enzyme and kill bacteria in food that has entered
the stomach.
(iv) 1 Kos yang murah
Low cost

2 Tidak berbahaya kepada organisma yang bukan

sasaran
It is not harmful to non-target organisms

3 Kaedah yang lebih mesra alam kerana tidak

menggunakan bahan kimia atau pestisid
More environmentally friendly method because it does

not use chemicals or pesticides

4 Tidak menjejaskan kesihatan manusia
Does not affect humans’ health

(Mana-mana dua jawapan/ Any two answers)

J2

Sains Tingkatan 2 Jawapan

– Jus gastrik merembeskan enzim protease yang akan Bahagian C

mencernakan protein kepada polipeptida. 4 (a) Vibrio cholerae
Gastric juice secretes protease enzyme that breaks down
(b) Lalat/ Fly
proteins into polypeptides. (c) Lalat yang hinggap di atas kotoran membawa patogen

(d) Enzim amilase, protease dan lipase tidak dapat

dihasilkan di dalam usus kecil untuk mencernakan di kaki dan badannya. Apabila lalat hinggap pada

makanan. Hal ini boleh menyebabkan malnutrisi dan makanan, ia memindahkan patogen tersebut kepada

penyakit kekurangan vitamin. makanan. Patogen tersebut kemudian akan masuk
Amylase, protease and lipase enzymes cannot be produced in
the small intestine to digest food. This can lead to malnutrition ke dalam badan individu yang memakan makanan

and vitamin deficiency diseases. tercemar.
A fly that lands on dirt carries pathogens on its legs and body.
4 (a) Proses penyingkiran najis dari badan. When the fly lands on food, it will transmit the pathogens to
The process of elimination of faeces from the body. the food. Then, the pathogens enter the person’s body who
eats the contaminated food.
(b) Menyerap semula air ke dalam badan.
Reabsorbs water into the body.
CONTOH (d) 1 Memasak air minuman sehingga mendidih.
(c) – Mengelakkan sembelit dan masalah kesihatan yang Boils drinking water until boil.
2 Merawat air dengan menambah klorin ke dalam
lain seperti kanser kolon.
Avoids constipation and other health problems such as sistem bekalan air.
Treats water by adding chlorine into the water supply
colon cancer.
systems.
– Menyingkirkan toksin di dalam badan dengan
(e) – Memusnahkan tempat pembiakan nyamuk.
segera. Destroys the mosquito breeding places.
Eliminates toxins in the body immediately.
(Mana-mana satu jawapan/ Any one answer) – Melakukan semburan untuk membunuh vektor.
(d) Susu tersebut mengandungi pelawas. Pelawas dapat Fogging to kill vectors.
(Mana-mana satu jawapan/ Any one answer)
menyerap air yang mencukupi di dalam usus. Hal ini
membolehkan tinja bergerak dengan lancar di dalam 5 (a) Keimunan aktif buatan
Artificial active immunity
usus besar dan disingkirkan dengan mudah.
The milk contains fibre. Fibre can absorb a sufficient amount of (b) 1 Tuberkulosis/ Tuberculosis
water in the bowel. It makes the faeces to pass easily along the
large intestine and easy to be eliminated. 2 Poliomielitis/ Poliomyelitis
(c) Suntikan vaksin pertama tidak dapat menghasilkan
(e) Air menjadikan najis lembut dan mudah bergerak
antibodi yang mencukupi untuk mencapai aras
melalui usus besar serta memastikan usus besar
berada dalam keadaan licin dan fleksibel. keimunan. Maka, suntikan vaksin kedua perlu diberikan
Water keeps the faeces soft and easy to pass through the large
intestine and it keeps the large intestine smooth and flexible. untuk merangsang penghasilan antibodi bagi mencapai

aras keimunan.
The first injection of vaccine cannot produce enough antibodies
Bab 4 to reach the immunity level. Therefore, a second injection of
vaccine is given to stimulate the production of antibodies to
achieve the immunity level.

Bahagian A (d) Virus telah dibunuh dan badan mendapat keimunan

1 D 2 D 3 C 4 B 5 B terhadap penyakit tersebut.
6 D 7 C 8 C 9 B 10 A The virus has been killed and the body gets immunity against
the disease.

Bahagian B (e) 1 Imunisasi melindungi bayi dan kanak-kanak
daripada jangkitan yang berbahaya dan memastikan
1 (a) (i) ✓
(iv) ✓ mereka kekal sihat.
(b) (i) tempat pembiakan vektor Immunisation protects the babies and children from harmful
breeding places of vector infections and ensures them to stay healthy.
(ii) bersin
sneezing 2 Imunisasi membantu mencegah penularan penyakit
2 (a) berjangkit seperti poliomielitis, hepatitis B, campak

dan sebagainya.
Immunisation helps to prevent the spreading of infectious
diseases such as poliomyelitis, hepatitis B, measles and so
on.

Bab 5

(b) (i) salur pencernaan/ digestive tract Bahagian A
(ii) antigen/ antigens
1 B 2 D 3 C 4 B 5 A
3 (a) Penyakit kencing tikus dan demam malaria 6 D 7 D 8 D 9 C 10 A
Leptospirosis and malaria fever
(b) (i) PALSU/ FALSE Bahagian B
(ii) BENAR/ TRUE
1 (a) (i) ✓
(iv) ✓
(b) (i) merendahkan/ lower
(ii) meningkatkan/ increase

J3

Sains Tingkatan 2 Jawapan (ii) Panaskan larutan tepu tersebut untuk menyejatkan
2 (a) air. Kemudian, biarkan larutan tersebut menyejuk

dan turaskan.
Heat the saturated solution to evaporate water. Then, let

the solution coolJs5-0d1own and filter it.

(c) Kayu
Stick
(b) (i) karbon dioksida/ carbon dioxide
(ii) detergen/ detergents Botol minuman Tali
Drinking bottle Rope

Bahagian C Penerangan/ Explanation:
1 Potong dan buka dasar botol minuman tersebut.
3 (a) R: Oksigen/ Oxygen Cut and open the base of the drinking bottle.
S: Hidrogen/ Hydrogen 2 Masukkan kayu ke dalam botol dan ikatkannya
(b) R: Gas di dalam tabung uji R akan menyalakan semula
dengan tali.
kayu uji berbara apabila kayu uji itu dibawa Insert the stick inside the bottle and tie it with rope.
3 Kacau larutan tersebut untuk meningkatkan kadar

keterlarutan gula.
Stir the solution to increase the rate of solubility of the

J5s-u0g2 ar.
CONTOHmendekati gas tersebut.

The gas in test tube R will relight a glowing wooden splinter
when it is brought near the gas.

S: Gas di dalam tabung uji S akan menyebabkan kayu 6 (a) HH H
uji menyala terbakar dengan bunyi ‘pop’ apabila
kayu uji itu dibawa mendekati gas tersebut.

The gas in test tube S will cause a lighted wooden splinter to
burn with a ‘pop‘ sound when it is brought near the gas.

(c) R: Anod/ Anode O
S: Katod/ Cathode
(b) Kawasan hutan simpan. Hal ini kerana kawasan
(d) Meningkatkan kecekapan air dalam mengkonduksikan

arus elektrik. tersebut adalah kurang berasid. Maka, air yang
To increase the efficiency of water in conducting an electric
current. dikumpulkan kurang tercemar dan selamat untuk

(e) 20 cm3 digunakan.
The reserved forest area. It is because the area is less acidic.
4 (a) (i) Penyejatan/ Evaporation Hence, the water collected is less polluted and safe to be used.

(ii) Hal ini kerana mikroorganisma tidak boleh hidup (c) Kelebihan/ Advantages:
1 Sumber air lebih bersih.
tanpa air. The water source is cleaner.
It is because microorganisms cannot survive without
2 Penduduk kampung tidak perlu membayar bil air
water.
setiap bulan.
(b) (i) Kertas turas P. Hal ini kerana udara kering The villagers do not have to pay for water bill every month.
mengandungi sedikit wap air. Maka, kadar
penyejatan air meningkat. Kekurangan/ Disadvantages:
1 Sumber air tidak dirawat.
Filter paper P. It is because dry air contains less water The water source is untreated.
vapour. Hence, the rate of evaporation of water increases.
2 Air mungkin dicemari oleh mineral terlarut atau
(ii) Untuk menyerap wap air dalam udara.
To absorb water vapour in the air. logam.
(iii) Kadar penyejatan adalah lebih tinggi jika udara The water may be polluted with dissolved minerals or

di atas air bergerak. Udara yang bergerak metals.
memindahkan wap air berhampiran permukaan
Bab 6
air ke tempat lain. Ini menyebabkan udara di
atas permukaan air menjadi kurang tepu dengan Bahagian A

molekul air. Maka, lebih banyak molekul air dapat 1 B 2 D 3 D 4 C 5 A
menyejat ke udara. 6 C 7 A 8 B 9 D
The rate of evaporation is higher if the air above water is
moving. The moving air transfers the water vapour near Bahagian B
the water surface to another place. This causes the air
above the water surface to become less saturated with 1 (a) (i) Berasid/ Acidic
water molecules. Thus, more water molecules are able to (ii) Beralkali/ Alkaline
evaporate into the air. (b) (ii) ✓
(iii) ✓
5 (a) (i) Gula/ Sugar
Bahagian C
(ii) – Mengacau larutan tersebut.
Stir the solution. 2 (a) (i) Bahan berasid kerana menukarkan warna metil
– Panaskan larutan tersebut untuk melarutkan zat jingga kepada merah.

terlarut. Acidic substance because it turns the colour of methyl
Heat the solution to dissolve solute. orange to red.

(Mana-mana satu jawapan/ Any one answer)
(b) (i) Semakin banyak gula yang ditambah, semakin

pekat larutan gula tersebut.
The more sugar is added, the more concentrated the

solution.

J4

CONTOH