Sains Tingkatan 2

CONTOHKhas untuk guru sahaja

Dengan setiap pembelian buku, guru boleh
dapatkan salinan lembut (softcopy) dalam
bentuk PDF untuk memudahkan proses
pengajaran dan pembelajaran di rumah (home-
based learning).

Sekiranya guru memerlukan PDF, sila
hubungi Bahagian Penjualan dan Pemasaran
Cemerlang Publications Sdn. Bhd. di talian:

03-89592001
03-89593001
016-3324137

Panduan Penggunaan Buku

Bab Bab disusun mengikut topik dan unit dalam buku teks
Tema disusun mengikut bidang pembelajaran
1
Subtopik disusun mengikut bab dalam buku teks
Tema

1.1 BabS(DtSaKnPd) aSardinspTeinmgbkaetlaanja2ruanntukberurdjuaksaanrkgaunrDuokumen Standard Kurikulum dan Pentaksiran

DSKP 1

Buku Teks m/s 37 DSKP disediakan bagi membantu dan memudahkan guru melaksanakan pentaksiran

Temadalam PdPC

Petunjuk rujukan muka surat buku teks untuk memudahkan murid dan guru
membu1a. 1t rujukan

Tahap penguasaan dilabelkan dari TP1 hingga TP6
CONTOH
TP1 i-THINK ialah penerapan bagi memenuhi keperluan PAK-21

i-THINK DSKP Zon KBAT ialah soalan KBAT tambahan yang boleh menguKjPiloTn3
dan merangsang kemahiran berfikir murid
KBAT
Soalan yangBukuTeks m/s37 menguji kemahiran KkelpoandaPpTe3pemrikesruapaankPaTn3stoaahluann-ytPaAaKhn-ug21nmirip
sebelumnya. Soalan ini dapat mendedahkan
berfikir murid bagi menyelesaikan
murid kepada bentuk sebenar soalan PT3
mmaesnacliTapPhta1, membuat keputusan dan
sesuatu
KPloTn3
kboemrpuunsMiaktaoksadin,ul
Ekspei-TrHIiNmK en wajib yang perlu PPProses pembelajaran yang PAK-21
dilaksanakan oleh murid secara
berkumpulan murid berteraskan elemen PPModul
kolaboratif, pemikiran kritis dan kreatif
kuiz
serta nilai murni dan etika
KBAT Kertas
Modul HEBAT Sains merupakan aktiviti atau praktis yang memenuhi objektif sesukautiuz Model
modul bagi memastikan murid mempunyai kefahaman asas terhadap sesuatu perkara Pra-PT3

Praktis ke Arah PT3 bertujuan untuk menguji pemahaman murid terhadap bab Kertas Info
yang dipelajari Model Tambahan
Pra-PT3

Kuiz disediakan di akhir setiap bab bagi mengukuhkan lagi pemahaman murid Info
tentang bab yang dipelajari Tambahan
Kertas Model Pra-PT3 disediakan bagi menyediakan murid untuk menghadapi
peperiksaan. Kertas Model Pra-PT3 diolah berdasarkan format PT3 sebenar

Jawapan lengkap disediakan bagi membantu murid menyemak jawapan mereka.
Murid boleh mengimbas kod QR untuk mendapatkan ulasan jawapan bahagian A

Info tambahan yang berkaitan dengan sesuatu topik untuk merangsang minat murid
terhadap topik tersebut

ii

Kandungan Eksperimen
Wajib

Panduan Penggunaan Buku ........................................................................................................................... ii
Jadual Rekod Pentaksiran Murid ............................................................................................................... iv

Tema 1 Penyenggaraan dan Kesinambungan Hidup
Maintenance and Continuity of Life

B ab 1 BBiiooddiivveerrssitiit.y.................................................................................................................................................................1
CONTOH
B ab 2 EEkcoossiysstetemm................................................................................................................................................................. 16

Bab 3 NNuuttrriistii..o..n.................................................................................................................................................................. 30

B ab 4 Kesihatan Manusia................................................................................................................................................... 43
Human Health

Tema 2 Penerokaan Unsur dalam Alam
Exploration of Elements in Nature

Bab 5 Air dan Larutan....................................................................................................................................................... 55
B ab 6 Water and Solution

Asid dan Alkali........................................................................................................................................................ 73
Acids and Alkalis

Tema 3 Tenaga dan Kelestarian Hidup
Energy and Sustainability of Life

Bab 7 Keelektrikan dan Kemagnetan................................................................................................................................ 82
Electricity and Magnetism

Bab 8 Daya dan Gerakan................................................................................................................................................. 100
Force and Motion

B ab 9 HHaebaat....................................................................................................................................................................... 117

B ab 10 Gelombang Bunyi.................................................................................................................................................. 137
Sound Waves

Tema 4 Penerokaan Bumi dan Angkasa Lepas
Earth and Space Exploration

B ab 11 Bintang dan Galaksi dalam Alam Semesta............................................................................................................ 148
Stars and Galaxies in the Universe

B ab 12 Sistem Suria............................................................................................................................................................ 156
Solar System

Bab 13 Meteoroid, Asteroid, Komet............................................................................................................................... 166
Meteoroid, Asteroid, Comet

Kertas Model Pra-PT3.........................................................................................................................................172

Jawapan Semua laman sesawang dalam

buku ini boleh dicapai pada QR

September 2021

iii

Sains Tingkatan 2 Jadual Rekod Pentaksiran Murid

Jadual Rekod Pentaksiran Murid
Sains Tingkatan 2

Bab TP Tafsiran Menguasai ()/ Tandatangan
Belum Menguasai () Guru & Tarikh

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai biodiversiti.

2 Memahami biodiversiti serta dapat menjelaskan kefahaman tersebut.

3 Mengaplikasikan pengetahuan mengenai biodiversiti untuk menerangkan kejadian
atau fenomena alam dan melaksanakan tugasan mudah.

1 4 Menganalisis pengetahuan mengenai biodiversiti dalam konteks penyelesaian
masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.
CONTOH
5 Menilai pengetahuan mengenai biodiversiti dalam konteks penyelesaian masalah
dan membuat keputusan untuk melaksanakan satu tugasan.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains mengenai

6 biodiversiti dalam konteks penyelesaian masalah atau membuat keputusan atau
dalam melaksanakan aktiviti/ tugasan dalam situasi baharu secara kreatif dan

inovatif dengan mengambil kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai ekosistem.

2 Memahami ekosistem serta dapat menjelaskan kefahaman tersebut.

3 Mengaplikasikan pengetahuan mengenai ekosistem untuk menerangkan kejadian
atau fenomena alam dan melaksanakan tugasan mudah.

2 4 Menganalisis pengetahuan mengenai ekosistem dalam konteks penyelesaian
masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.

5 Menilai pengetahuan mengenai ekosistem dalam konteks penyelesaian masalah
dan membuat keputusan untuk melaksanakan satu tugasan.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains mengenai ekosistem

6 dalam konteks penyelesaian masalah atau membuat keputusan atau dalam
melaksanakan aktiviti/ tugasan dalam situasi baharu secara kreatif dan inovatif

dengan mengambil kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai nutrisi.

2 Memahami nutrisi serta dapat menjelaskan kefahaman tersebut.

3 Mengaplikasikan pengetahuan mengenai nutrisi untuk menerangkan kejadian atau
fenomena alam dan melaksanakan tugasan mudah.

3 4 Menganalisis pengetahuan mengenai nutrisi dalam konteks penyelesaian masalah
mengenai kejadian atau fenomena alam.

5 Menilai pengetahuan mengenai nutrisi dalam konteks penyelesaian masalah dan
membuat keputusan untuk melaksanakan satu tugasan mudah.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains mengenai nutrisi

6 dalam konteks penyelesaian masalah atau membuat keputusan atau dalam
melaksanakan aktiviti/ tugasan dalam situasi baharu secara kreatif dan inovatif

dengan mengambil kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai kesihatan manusia.

2 Memahami kesihatan manusia serta dapat menjelaskan kefahaman tersebut.

3 Mengaplikasikan pengetahuan mengenai kesihatan manusia untuk menerangkan
kejadian atau fenomena alam dan melaksanakan tugasan mudah.

4 4 Menganalisis pengetahuan mengenai kesihatan manusia dalam konteks
penyelesaian masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.

5 Menilai pengetahuan mengenai kesihatan manusia dalam konteks penyelesaian
masalah dan membuat keputusan untuk melaksanakan satu tugasan mudah.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains mengenai kesihatan

6 manusia dalam konteks penyelesaian masalah atau membuat keputusan atau dalam
melaksanakan aktiviti/ tugasan dalam situasi baharu secara kreatif dan inovatif

dengan mengambil kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

iv

Sains Tingkatan 2 Jadual Rekod Pentaksiran Murid

Bab TP Tafsiran Menguasai ()/ Tandatangan
Belum Menguasai () Guru & Tarikh

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai air dan larutan.

2 Memahami air dan larutan serta dapat menjelaskan kefahaman tersebut.

3 Mengaplikasikan pengetahuan mengenai air dan larutan untuk menerangkan
kejadian atau fenomena alam dan melaksanakan tugasan mudah.

5 4 Menganalisis pengetahuan mengenai air dan larutan dalam konteks penyelesaian
masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.

5 Menilai pengetahuan mengenai air dan larutan dalam konteks penyelesaian
masalah dan membuat keputusan untuk melaksanakan satu tugasan mudah.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains mengenai air dan

6 larutan dalam konteks penyelesaian masalah dan membuat keputusan atau dalam
melaksanakan aktiviti/ tugasan dalam situasi baharu secara kreatif dan inovatif

dengan mengambil kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai asid dan alkali.
CONTOH
2 Memahami asid dan alkali serta dapat menjelaskan kefahaman tersebut.

3 Mengaplikasikan pengetahuan mengenai asid dan alkali untuk menerangkan
kejadian atau fenomena alam dan melaksanakan tugasan mudah.

6 4 Menganalisis pengetahuan mengenai asid dan alkali dalam konteks penyelesaian
masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.

5 Menilai pengetahuan mengenai asid dan alkali dalam konteks penyelesaian
masalah dan membuat keputusan untuk melaksanakan satu tugasan mudah.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains mengenai asid dan

6 alkali dalam konteks penyelesaian masalah dan membuat keputusan atau dalam
melaksanakan aktiviti/ tugasan dalam situasi baharu secara kreatif dan inovatif

dengan mengambil kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai keelektrikan dan
kemagnetan.

2 Memahami keelektrikan dan kemagnetan serta dapat menjelaskan kefahaman
tersebut.

3 Mengaplikasikan pengetahuan mengenai keelektrikan dan kemagnetan untuk
menerangkan kejadian atau fenomena alam dan melaksanakan tugasan mudah.

7 4 Menganalisis pengetahuan mengenai keelektrikan dan kemagnetan dalam konteks
penyelesaian masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.

Menilai pengetahuan mengenai keelektrikan dan kemagnetan dalam konteks
5 penyelesaian masalah dan membuat keputusan untuk melaksanakan satu tugasan

mudah.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains mengenai
keelektrikan dan kemagnetan dalam konteks penyelesaian masalah dan membuat
6 keputusan atau dalam melaksanakan aktiviti/ tugasan dalam situasi baharu
secara kreatif dan inovatif dengan mengambil kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya
masyarakat.

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai daya dan gerakan.

2 Memahami daya dan gerakan serta dapat menjelaskan kefahaman tersebut.

3 Mengaplikasikan pengetahuan mengenai daya dan gerakan untuk menerangkan
kejadian atau fenomena alam dan melaksanakan tugasan mudah.

8 4 Menganalisis pengetahuan mengenai daya dan gerakan dalam konteks penyelesaian
masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.

5 Menilai pengetahuan mengenai daya dan gerakan dalam konteks penyelesaian
masalah dan membuat keputusan untuk melaksanakan satu tugasan mudah.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains mengenai daya dan

6 gerakan dalam konteks penyelesaian masalah dan membuat keputusan atau dalam
melaksanakan aktiviti/ tugasan dalam situasi baharu secara kreatif dan inovatif

dengan mengambil kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai haba.

2 Memahami haba serta dapat menjelaskan kefahaman tersebut.

9 3 Mengaplikasikan pengetahuan mengenai haba untuk menerangkan kejadian atau
fenomena alam dan melaksanakan tugasan mudah.

4 Menganalisis pengetahuan mengenai haba dalam konteks penyelesaian masalah
mengenai kejadian atau fenomena alam.

v

Sains Tingkatan 2 Jadual Rekod Pentaksiran Murid

Bab TP Tafsiran Menguasai ()/ Tandatangan
Belum Menguasai () Guru & Tarikh

5 Menilai pengetahuan mengenai haba dalam konteks penyelesaian masalah dan
membuat keputusan untuk melaksanakan satu tugasan mudah.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains mengenai haba

6 dalam konteks penyelesaian masalah dan membuat keputusan atau dalam
melaksanakan aktiviti/ tugasan dalam situasi baharu secara kreatif dan inovatif

dengan mengambil kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai gelombang bunyi.

2 Memahami gelombang bunyi serta dapat menjelaskan kefahaman tersebut.

3 Mengaplikasikan pengetahuan mengenai gelombang bunyi untuk menerangkan
kejadian atau fenomena alam dan melaksanakan tugasan mudah.

10 4 Menganalisis pengetahuan mengenai gelombang bunyi dalam konteks penyelesaian
masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.

Menilai pengetahuan mengenai gelombang bunyi dalam konteks penyelesaian
masalah dan membuat keputusan untuk melaksanakan satu tugasan mudah.
CONTOH5

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains mengenai

6 gelombang bunyi dalam konteks penyelesaian masalah atau membuat keputusan
atau dalam melaksanakan aktiviti/ tugasan dalam situasi baharu secara kreatif dan

inovatif dengan mengambil kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai bintang dan
galaksi dalam alam semesta.

2 Memahami bintang dan galaksi dalam alam semesta serta dapat menjelaskan
kefahaman tersebut.

Mengaplikasikan pengetahuan mengenai bintang dan galaksi dalam alam semesta
3 untuk menerangkan kejadian atau fenomena alam dan melaksanakan tugasan

mudah.

11 4 Menganalisis pengetahuan mengenai bintang dan galaksi dalam alam semesta
dalam konteks penyelesaian masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.

Menilai pengetahuan mengenai bintang dan galaksi dalam alam semesta dalam
5 konteks penyelesaian masalah dan membuat keputusan untuk melaksanakan satu

tugasan.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains mengenai bintang
dan galaksi dalam alam semesta dalam konteks penyelesaian masalah dan
6 membuat keputusan atau dalam melaksanakan aktiviti/ tugasan dalam situasi
baharu secara kreatif dan inovatif dengan mengambil kira nilai sosial/ ekonomi/
budaya masyarakat.

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai sistem suria.

2 Memahami sistem suria serta dapat menjelaskan kefahaman tersebut.

3 Mengaplikasikan pengetahuan mengenai sistem suria untuk menerangkan kejadian
atau fenomena alam dan melaksanakan tugasan mudah.

12 4 Menganalisis pengetahuan mengenai sistem suria dalam konteks penyelesaian
masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.

5 Menilai pengetahuan mengenai sistem suria dalam konteks penyelesaian masalah
dan membuat keputusan untuk melaksanakan satu tugasan.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains mengenai sistem

6 suria dalam konteks penyelesaian masalah dan membuat keputusan atau dalam
melaksanakan aktiviti/ tugasan dalam situasi baharu secara kreatif dan inovatif

dengan mengambil kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

1 Mengingat kembali pengetahuan dan kemahiran sains mengenai meteoroid,
asteroid dan komet.

2 Memahami meteoroid, asteroid dan komet dan dapat menjelaskan kefahaman
tersebut.

3 Mengaplikasikan pengetahuan mengenai meteoroid, asteroid dan komet dan dapat
melaksanakan tugasan mudah.

13 4 Menganalisis pengetahuan mengenai meteoroid, asteroid dan komet dalam konteks
penyelesaian masalah mengenai kejadian atau fenomena alam.

5 Menilai pengetahuan mengenai meteoroid, asteroid dan komet dalam konteks
penyelesaian masalah dan membuat keputusan untuk melaksanakan satu tugasan.

Mereka cipta menggunakan pengetahuan dan kemahiran sains mengenai meteoroid,

6 asteroid dan komet dalam konteks penyelesaian masalah dan membuat keputusan
atau dalam melaksanakan satu tugasan dalam situasi baharu secara kreatif dan

inovatif dengan mengambil kira nilai sosial/ ekonomi/ budaya masyarakat.

vi

Bab 1 Biodiversiti

Biodiversity

Tema 1 Penyenggaraan dan Kesinambungan Hidup

Kepelbagaian Organisma Buku Teks M/s 4 – 6
1.1 Diversity of Organisms

S.P: 1.1.1 – 1.1.2 Info Digital

1 Lengkapkan pernyataan berikut tentang biodiversiti dengan menggunakan perkataan yang diberi. TP1 TP2
Complete the following statements about biodiversity with the given words.

habitat bermandiri kepelbagaian organisma hidup menyesuaikan diri
habitat independent variety of living organisms adapt
CONTOH
(a) Biodiversiti ialah kepelbagaian organisma hidup yang wujud di Bumi.
Biodiversity is the variety of living organisms that exist on Earth.

(b) Biodiversiti wujud akibat kepelbagaian habitat dan cuaca. Organisma yang berbeza
mempunyai ciri-ciri yang berbeza untuk menyesuaikan diri dan bermandiri

di habitat masing-masing. habitat and climate. Different organisms
Biodiversity exists as a result of the diversity of and
adapt independent in their
have different characteristics to
respective habitats.

2 Nyatakan kepentingan biodiversiti berdasarkan gambar rajah dengan menggunakan perkataan yang diberi. i-THINK
State the importance of biodiversity based on the pictures with the given words.

Sumber makanan Pendidikan Perubatan Bahan mentah industri Kawasan rekreasi
Food sources Education Medical Raw materials for industries Recreational areas

(a) Sumber makanan
Food sources

(e) Perubatan (b) Kawasan rekreasi
Medical Recreational areas

Kepentingan

biodiversiti
The importance of

biodiversity

Zon (d) Bahan mentah industri (c) Pendidikan
KBAT Raw materials for industries Education
1

Sains Tingkatan 2 Bab 1

3 Rajah berikut menunjukkan dua spesies endemik di Malaysia.
The following diagrams show two endemic species in Malaysia.

Tapir Malaya Dimorphorchis rossii (orkid)

Malayan tapir Dimorphorchis rossii (orchid)

(a) Apakah yang dimaksudkan dengan spesies endemik? Gariskan jawapan yang betul.
What is meant by endemic species? Underline the correct answer.

CONTOH
Spesies endemik ialah spesies yang hidup (bersendiri / berkelompok) di habitat yang terbatas di sesebuah

lokasi tertentu.
An endemic species is a species that lives in (solitary / clusters) within a restricted habitat in a specific location.

(b) Tandakan () pada spesies endemik yang ditemui di Malaysia.
Mark () on the endemic species found in Malaysia.

Tupai  Periuk kera
Squirrel Pitcher plant

 Cicak terbang Pokok bunga matahari
Flying lizards Sunflower plant

Panda  Rafflesia
Panda Rafflesia

 Harimau Malaya Pokok bunga daisi
Malayan tiger Daisy plant


4 Kenal pasti aktiviti manusia yang memusnahkan biodiversiti. Kemudian, nyatakan kesannya terhadap biodiversiti.
Identify the human activities that could destroy biodiversity. Then, state their effects on biodiversity. TP3 TP4

Aktiviti manusia yang memusnahkan biodiversiti dan kesannya
Human activities that destroy biodiversity and their effects

(a) Pemburuan haram (b) Penebangan hutan tanpa (c) Pembalakan
Illegal hunting kawalan Logging
Uncontrolled deforestation
Kesan/ Effect: Kesan/ Effect:
Kesan/ Effect:

Merujuk kepada jawapan – J1

2

Sains Tingkatan 2 Bab 1

5 Padankan langkah-langkah memelihara dan memulihara biodiversiti dengan sebab yang betul. TP4
Match the steps to preserve and conserve biodiversity with the correct reason.

Langkah Sebab
Steps Reason

Menguatkuasakan Akta Perlindungan Mendidik masyarakat tentang

Hidupan Liar 1972 kepentingan alam sekitar
Enforcement of Protection of Wildlife Act Educate the public about the importance of
1972 environment

Menubuhkan taman negara, hutan Melindungi habitat
Protects the habitats
simpan, santuari hidupan liar dan taman

laut
Set up national parks, forest reserves, wildlife
sanctuaries and marine parks
CONTOH
Menganjurkan progam pembiakan Membantu meningkatkan populasi
Conducts breeding programmes
haiwan
To help increase the population of animals

Menganjurkan kempen kesedaran Melindungi spesies yang terancam
Organises awareness campaigns Protects the endangered species



6 Ikan jerung merupakan sejenis spesies yang terancam. Terangkan kesan kepupusan haiwan ini terhadap ekosistem.
Shark is considered as an endangered species. Explain the effects of the extinction of this animal to the ecosystem. TP5 KBAT

Kepupusan spesies ikan jerung menyebabkan seluruh rantai makanan terjejas dan ini memberi kesan negatif

terhadap keseluruhan ekosistem.

The extinction of shark species affects the entire food chains and this gives negative impacts to the entire ecosystem.

1.2 Pengelasan Organisma Buku Teks M/s 7 – 15
Classification of Organisms

S.P: 1.2.1 – 1.2.2 Info Digital

1 Apakah invertebrata? TP1 2 Apakah vertebrata? TP1
What are invertebrates? What are vertebrates?

Invertebrata ialah haiwan tanpa Vertebrata ialah haiwan dengan
tulang belakang. tulang belakang.
, cacing tanah
Contoh: Belalang without Contoh: Kucing , ayam
with
Invertebrates are animals , earthworm a Vertebrates are animals a
backbone. backbone.

Examples: Grasshopper Examples: Cat , chicken

3

Sains Tingkatan 2 Bab 1

3 Lengkapkan peta dakap di bawah bagi menunjukkan pengelasan invertebrata. TP2 i-THINK
Complete the brace map below to show the classification of invertebrates. Contoh
Example

(a) Berkaki Tiga pasang kaki (d) Rama-rama/ Butterfly
With legs Three pairs of legs (e) Labah-labah/ Spider

Invertebrata (b) Lebih daripada tiga pasang kaki (f) Cacing tanah
Invertebrates More than three pairs of legs Earthworm

Tanpa kaki (c) Badan bersegmen
Without legs With segmented body

Badan tanpa segmen
Without segmented body
CONTOH (g) Siput/ Snail

4 Rajah berikut menunjukkan beberapa contoh invertebrata.
The following diagrams show some examples of invertebrates.

P Q RS

(a) Selain berkaki dan badan bersegmen, apakah ciri lain yang boleh digunakan untuk mengelaskan invertebrata

tersebut? TP4
Other than with legs and segmented body, what is the other characteristic that can be used to classify them?

Bersayap dan tidak bersayap/ Mempunyai cangkerang keras dan tidak bercangkerang

With wings and without wings/ Has hard outer shells and without shells

(b) Nyatakan BENAR atau PALSU bagi pernyataan berikut. BENAR/ PALSU
State TRUE or FALSE for the following statements. TRUE/ FALSE
PALSU/ FALSE
Pernyataan
Statement

(i) Invertebrata P mempunyai badan bersegmen manakala invertebrata S tidak
mempunyai badan bersegmen.

Invertebrate P has segmented body whereas invertebrate S has no segmented body.

(ii) Invertebrata Q tidak berkaki manakala invertebrata R berkaki. BENAR/ TRUE
Invertebrate Q has no legs whereas invertebrate R has legs.



5 Lengkapkan peta pokok di bawah dengan mengelaskan vertebrata berdasarkan rajah yang diberi. TP2 i-THINK
Complete the tree map below by classifying the vertebrates based on the given diagrams.

Vertebrata
Vertebrates

(a) Mamalia (b) Amfibia (c) Reptilia (d) Ikan (e) Burung
Mammals Amphibians Reptiles Fish Birds


4

6 Lengkapkan jadual di bawah berdasarkan ciri masing-masing. TP3 Sains Tingkatan 2 Bab 1
Complete the table below based on their characteristics respectively.
(e) Mamalia
(a) Ikan (b) Reptilia (c) Amfibia (d) Burung Mammals
Fish Reptiles Amphibians Birds

PAK-21

Suhu badan Poikiloterma Poikiloterma Poikiloterma Homoioterma Homoioterma
Body temperature Poikilothermic Poikilothermic Poikilothermic Homeothermic Homeothermic

Jenis darahCONTOH Berdarah sejuk Berdarah sejuk Berdarah sejuk Berdarah panas Berdarah panas
Type of blood
Cold-blooded Cold-blooded Cold-blooded Warm-blooded Warm-blooded

Litupan badan Sisik keras dan Sisik kering dan Kulit lembap Berbulu Berbulu atau
Body covering Moist skin
berlendir kulit keras pelepah berambut
Hard and slimy Dry scales and Covered with Covered with fur

scales hard skin feathers or hair

Organ pernafasan Insang Peparu Kulit lembap Peparu Peparu
Respiratory organ Gills Lungs Lungs Lungs
dan peparu
Moist skin and

lungs

Kaedah Bertelur Bertelur Bertelur Bertelur Melahirkan
Lay eggs Lay eggs Lay eggs Lay eggs
pembiakan anak
Reproduction Give birth
method

Jenis Persenyawaan Persenyawaan Persenyawaan Persenyawaan Persenyawaan
persenyawaan
Type of fertilisation luar dalam luar dalam dalam
External Internal External Internal Internal
fertilisation fertilisation fertilisation fertilisation fertilisation

7 Rajah berikut menunjukkan beberapa jenis mamalia ganjil.
The following diagrams show a few weird mammals.

TUV W

(a) Mengapakah haiwan ini dikelaskan sebagai mamalia? Bulatkan jawapan yang betul.
Why are these animals classified as mammals? Circle the correct answers.

Homoioterma Poikiloterma
Homeothermic Poikilothermic

Melakukan persenyawaan luar Menyusukan anak
Undergo external fertilisation Nurse their young

5

Sains Tingkatan 2 Bab 1

(b) Tandakan (✓) pada ciri unik mamalia ini.
Mark (✓) at the unique characteristics of these mammals.

T U VW

Boleh terbang ✓
Can fly

Bertelur ✓ ✓
Lays eggs

Berenang di dalam air ✓ ✓
Swims in water

Badan dilitupi sisik ✓
Body covered with scales

Bernafas melalui peparu ✓ ✓ ✓ ✓
Breathes through lungs
CONTOH

8 Apakah tumbuhan berbunga? TP1 9 Apakah tumbuhan tidak berbunga? TP1
What are flowering plants? What are non-flowering plants?

Tumbuhan berbunga menghasilkan bunga Tumbuhan tidak berbunga tidak membiak melalui

yang akan menjadi buah dan mempunyai biji benih .

biji benih . Contoh: Cendawan , paku-pakis

Contoh: Pokok keembung , pokok orkid . Non-flowering plants do not reproduce through

Flowering plants produce flowers seeds .

which become fruits that contain Examples: Mushroom , fern .

seeds .

Examples: Balsam plant , orchid plant .

10 Lengkapkan peta dakap di bawah untuk menunjukkan pengelasan tumbuhan. TP2 i-THINK
Complete the brace map below to show the classification of plants. Contoh
Example

Dikotiledon (e) Pokok bunga matahari
Dicotyledon Sunflower plant
(a) Tumbuhan berbunga
Flowering plants (b) Monokotiledon (f) Pokok jagung
Monocotyledon Maize plant
Tumbuhan
Plants (c) Lumut (g) Lumut hati
Moss Liverwort
Tumbuhan tidak berbunga
Non-flowering plants Paku-pakis (h) Paku-pakis langsuir
Fern Bird's nest fern
(d) Konifer
(i) Pokok pain
Conifer Pine tree

6

Sains Tingkatan 2 Bab 1

11 Tumbuhan berbunga boleh dikelaskan kepada dua kumpulan. Lengkapkan peta buih berganda di bawah. TP4
Flowering plants can be classified into two groups. Complete the double bubble map below. i-THINK

Dua kotiledon Tumbuhan (a)
Two cotyledons
berbunga Satu kotiledon
Flowering plants One cotyledon

(d) Tumbuhan Tumbuhan Daun beurat
Daun berurat
dikotiledon monokotiledon selari
jejala Dicotyledon Monocotyledon Parallel veined
Network
veined leaves plants plants leaves
CONTOH
Batang berkayu (c) (b)
Woody stem Batang tidak
Akar tunjang
Tap roots berkayu
Non-woody stem

Akar serabut
Fibrous roots


12 Tandakan (✓) ciri-ciri pada tumbuhan tidak berbunga berikut.
Mark (✓) on the characteristics of the following non-flowering plants.

Membiak dengan Konifer Kulat Paku-pakis
menghasilkan spora Conifer Moss Fern
Reproduce by producing ✓
spores ✓ ✓
✓ ✓
Mempunyai vaskular Sesetengah dengan klorofil ✓
With vascular Some with chlorophyll

Mengandungi klorofil
Contains chlorophyll

Tumbuhan vaskular Tumbuhan tanpa vaskular
Vascular plants Non-vascular plants

• Mempunyai sistem vaskular yang mengangkut Merupakan tumbuhan yang ringkas dan kecil tanpa
air dan makanan ke seluruh bahagian tumbuhan. sistem vaskular.
Simple and small plants without a vascular system.
Have a vascular system within them that transport
water and food throughout the plant.

• Mempunyai akar, batang dan daun yang nyata.
Have true roots, stems and leaves.


7

Sains Tingkatan 2 Bab 1

13 Anda diberi dengan beberapa kumpulan vertebrata. Kelaskannya kepada kumpulan masing-masing dengan
menggunakan kekunci dikotomi. TP4

You are given with several groups of vertebrate. Classify them into their group by using the dichotomous key.

Anjing Katak Helang Ular Ikan emas
Dog Frog Eagle Snake Gold fish



1 (a) Berdarah sejuk ............................................. Terus ke (2)
Cold-blooded .................................................. Go to (2)
(b) Berdarah panas ............................................ Terus ke (3)
Warm-blooded ................................................ Go to (3)

2 (a) Mempunyai kaki ........................................... Katak
With legs ......................................................... Frog
(b) Tanpa kaki ..................................................... Terus ke (4)
Without legs ................................................... Go to (4)

3 (a) Badan diselaputi bulu .................................. Anjing
Body covered with fur ..................................... Dog
(b) Badan diselaputi bulu pelepah .................... Helang
Body covered with feathers ............................. Eagle

4 (a) Mempunyai sisik berlendir .......................... Ikan emas
With slimy scales ............................................. Gold fish
(b) Mempunyai sisik kering ............................... Ular
With dry scales ................................................ Snake
CONTOH
PAK-21

14 Anda diberi dengan pelbagai jenis tumbuhan. Kelaskannya ke dalam kumpulan masing-masing dengan menggunakan
kekunci dikotomi. TP4

You are given with various types of plants. Classify them into their group by using the dichotomous key.

Pokok bunga matahari Paku-pakis langsuir Mukor
Mucor
Sunflower plant Bird's nest fern



1 (a) Tumbuhan berbunga ................................... Pokok bunga matahari
Flowering plant ...................................................... Sunflower plant
(b) Tumbuhan tidak berbunga .......................... Terus ke (2)
Non-flowering plants ........................................... Go to (2)

2 (a) Mempunyai vaskular .................................... Paku-pakis langsuir
With vascular .......................................................... Bird's nest fern

(b) Tanpa vaskular ............................................. Mukor
Without vascular ................................................... Mucor

8

Sains Tingkatan 2 Bab 1

MODUL PP PT3Praktis ke Arah

Bahagian A Kuiz

Kepelbagaian Organisma Apakah kesan negatif daripada aktiviti tersebut ke
1.1 Diversity of Organisms atas biodiversiti jika tidak dikawal?

1 Antara yang berikut, yang manakah dikaitkan dengan What are the negative impacts from the activity on the
biodiversity if it is uncontrolled?
biodiversiti?
Which of the following are related with biodiversity? I Membawa urbanisasi
Bring urbanisation
I Hasil daripada kepelbagaian habitat dan cuaca II Menyebabkan kehilangan biodiversiti
As a result of the diversity of habitat and climate Causes the loss of biodiversity
III Menyebabkan kepupusan spesies endemik
II Berlainan spesies yang ditemui dalam sesebuah Causes the extinction of endemic species
IV Mewujudkan habitat baharu bagi organisma hidup
negara Develops new habitat of living organisms
Different species found in a country A I dan II
CONTOH I and II
III Kepelbagaian benda hidup dan benda bukan hidup B III dan IV
III and IV
di Bumi C II dan III
Diversity of living and non-living organisms on the Earth II and III
D I dan IV
IV Kepelbagaian benda hidup yang terdiri daripada I and IV
4 Rajah 2 menunjukkan beberapa spesies endemik di
tumbuhan, haiwan dan mikroorganisma
The diversity of living organisms that consist of plants, Malaysia.
Diagram 2 shows some endemic species in Malaysia.
animals and microorganisms

A I dan II C II dan III Rajah 2/ Diagram 2
I and II II and III
Antara yang berikut, yang manakah cara untuk
B III dan IV D I dan IV memelihara dan memulihara spesies tersebut?
III and IV I and IV
Which of the following is the way to conserve and preserve
2 Malaysia ialah sebuah negara yang kaya dengan those species?

biodiversiti. Apakah kepentingan biodiversiti kepada A Kitar semula
Recycle
kita? B Mewujudkan taman negara
Malaysia is a country which is rich in biodiversity. What are Creates national parks
C Meningkatkan kaedah pertanian
the importance of biodiversity to us? Improves the agricultural method
D Menggalakkan pembalakan haram
I Mengekalkan suhu dunia Encourages illegal logging

Maintains the world temperature

II Menggalakkan pembalakan haram

Encourages illegal logging

III Sebagai sumber makanan dan perubatan

As the sources of food and medicines

IV Mengekalkan keseimbangan oksigen dan karbon

dioksida

Maintains the balance of oxygen and carbon dioxide

A I dan II C II dan III
I and II II and III

B III dan IV D I dan IV
III and IV I and IV

3 Rajah 1 menunjukkan satu aktiviti manusia.
Diagram 1 shows a human activity.

Rajah 1/ Diagram 1

9

Sains Tingkatan 2 Bab 1 7 Maklumat berikut menunjukkan ciri-ciri bagi sejenis
tumbuhan.
Pengelasan Organisma
1.2 Classification of Organisms The following information shows the characteristics of a
5 Rajah 3 menunjukkan pengelasan vertebrata. plant.
Diagram 3 shows the classification of vertebrates.
• Sistem akar serabut
Vertebrata Fibrous roots system
Vertebrates • Daun berurat selari
Parallel veined leaves

Burung Ikan Mamalia Tumbuhan yang manakah mempunyai ciri-ciri ini?
Birds Fish Mammals Which plants have these characteristics?
A Pokok padi dan rumput
PQ Paddy plant and grass
B Pokok keembung dan pokok tebu
Rajah 3/ Diagram 3 Balsam plant and sugarcane plant
Antara pernyataan berikut, yang manakah benar C Pokok jagung dan pokok bunga raya
Maize plant and hibiscus plant
tentang P dan Q? D Pokok bunga matahari dan pokok betik
Which of the following statements is true about P and Q? Sunflower plant and papaya tree
CONTOH A Kedua-dua P dan Q melakukan persenyawaan
8 Antara yang berikut, yang manakah ialah tumbuhan
dalam dikotiledon?
Both P and Q undergo internal fertilisation
B Anak P bernafas melalui insang manakala Q Which of the following is a dicotyledon plant?

bernafas melalui peparu A C
The young of P breathes through gills whereas Q
B D
breathes through lungs
C Badan P dilitupi oleh bulu atau rambut manakala

badan Q dilitupi oleh bulu pelepah
The body of P is covered with fur or hair whereas the

body of Q is covered with feathers
D P mempunyai sisik berlendir manakala Q

mempunyai kulit keras dan sisik kering
P has slimy scales whereas Q has hard skin and dry

scales

6 Rajah 4 menunjukkan sejenis tumbuhan tidak
berbunga.

Diagram 4 shows a type of non-flowering plant.

Rajah 4/ Diagram 4 9 Maklumat berikut menunjukkan ciri-ciri vertebrata.
The following information shows the characteristics of
Tumbuhan yang manakah dikelaskan dalam
kumpulan yang sama dengan tumbuhan di atas? vertebrates.

Which plant is classified in the same group as the plant • Berdarah panas
above? Warm-blooded
• Persenyawaan dalam
A C Internal fertilisation
• Bernafas melalui peparu
Breathes through lungs

Haiwan yang manakah mempunyai ciri-ciri ini?
Which animals have these characteristics?

B D I Salamander/ Salamander

II Buaya/ Crocodile

III Ayam/ Chicken

IV Gajah/ Elephant

A I dan II C II dan III
I and II II and III

B III dan IV D I dan IV
III and IV I and IV

10

Sains Tingkatan 2 Bab 1

10 Seorang murid dikehendaki mengelaskan haiwan invertebrata berdasarkan kekunci dikotomi seperti di bawah.
A student is required to classify invertebrate animals according to a dichotomous key as given below.

1 (a) Mempunyai kaki ...........................................Terus ke (2)
With legs .........................................................Go to (2)

(b) Tanpa kaki .....................................................Terus ke (3)
Without legs ...................................................Go to (3)

2 (a) Mempunyai sayap .........................................Organisma P
With wings ......................................................Organism P
(b) Tanpa sayap ..................................................Organisma Q
Without wings ................................................Organism Q

3 (a) Mempunyai badan bersegmen ....................Organisma R
With segmented body .....................................Organism R
(b) Badan tidak bersegmen ...............................Organisma S
Without segmented body ................................Organism S


Apakah organisma P, Q, R dan S?
What are organisms P, Q, R and S?
CONTOH
A P Q R S
B
C Udang Rama-rama Lintah Planaria
D Prawn Butterfly Leech Planaria

Lipas Labah-labah Cacing tanah Siput
Cockroach Spider Earthworm Snail

Semut Ketam Ular Buran laut
Ant Crab Snake Sea anemone

Kumbang Kala jengking Cacing pita Lipan
Ladybug Scorpion Tapeworm Centipede

11 Maklumat berikut menunjukkan satu kekunci dikotomi untuk mengelaskan tumbuhan tidak berbunga.
The following information shows a dichotomous key to classify non-flowering plants.

1 (a) Tanpa vaskular .............................................Terus ke 2(c)
Without vascular .............................................Go to 2(c)

(b) Mempunyai vaskular ...................................Terus ke 2(d)
With vascular ..................................................Go to 2(d)

2 (c) Membiak melalui spora ...............................Tumbuhan K
Reproduce by spores .......................................Plant K
(d) Membiak melalui kon ..................................Tumbuhan L
Reproduce by cones ........................................Plant L


Antara yang berikut, yang manakah mewakili tumbuhan K dan L?
Which of the following represents plants K and L?

Tumbuhan K Tumbuhan L Tumbuhan K Tumbuhan L
Plant K Plant L Plant K Plant L

AC

B D



11

Sains Tingkatan 2 Bab 1

Bahagian B

1 (a) Tandakan () pada pernyataan yang betul tentang kepentingan biodiversiti.
Mark () for the correct statements about the importance of biodiversity.

(i) Haiwan dan tumbuhan adalah sumber makanan utama bagi manusia. 
Animals and plants are the main sources of food for human beings.

(ii) Permintaan terhadap spesies eksotik semakin bertambah.
The demand for exotic species is increasing.

(iii) Terdapat spesies tumbuhan dan haiwan yang dapat merawat penyakit tertentu. 
There are plant and animal species that can treat certain diseases.

CONTOH
(iv) Interaksi di antara organisma yang berbeza menghasilkan suatu ekosistem yang tidak seimbang.
Interaction between different types of organisms produces an imbalanced ecosystem.

[2 markah/ marks]

(b) Rajah 1 menunjukkan beberapa jenis haiwan.
Diagram 1 shows some animals.



Rajah 1/ Diagram 1

Bulatkan spesies endemik yang perlu dilindungi daripada diancam kepupusan.
Circle the endemic species that need to be protected from being threaten with extinction.

[2 markah/ marks]

2 (a) Dalam satu aktiviti sains, Amirul diminta untuk mengelaskan beberapa jenis tumbuhan.
In a science activity, Amirul was asked to classify a few plants.

Serai Pokok durian Pokok pisang Pokok bunga raya
Lemon grass Durian tree Banana tree Hibiscus plant

Lengkapkan carta pengelasan di bawah.
Complete the classification chart below.

Tumbuhan
Plants

Tumbuhan monokotiledon Tumbuhan dikotiledon
Monocotyledon plants Dicotyledon plants

(i) Serai/ Lemon grass (iii) Pokok durian/ Durian tree
(ii) Pokok pisang/ Banana tree (iv) Pokok bunga raya/ Hibiscus plant

[2 markah/ marks]

12

Sains Tingkatan 2 Bab 1

(b) Anda diberi beberapa contoh haiwan invertebrata. Kelaskannya ke dalam kumpulan masing-masing dengan

menggunakan kekunci dikotomi yang diberi.
You are given with some examples of invertebrates. Classify them into their respective group by using the given dichotomous

key.

Kutu Belalang Labah-labah Siput
Flea Grasshopper Spider Snail

1 (a) Badan bersegmen ...................................................... Terus ke (2)
With segmented body .................................................. Go to (2)

(b) Badan tidak bersegmen ............................................ Siput/ Snail
Without segmented body ............................................. P:

2 (a) Mempunyai tiga pasang kaki ................................... Terus ke (3)
Has three pairs of legs .................................................. Go to (3)
CONTOH
(b) Mempunyai lebih daripada tiga pasang kaki .......... Q: Labah-labah/ Spider
Has more than three pairs of legs .................................

3 (a) Mempunyai sayap ...................................................... Belalang/ Grasshopper
With wings ................................................................... R:

(b) Tanpa sayap ............................................................... Kutu/ Flea
Without wings ............................................................. S:

[2 markah/ marks]

Bahagian C

3 Rajah 3.1 menunjukkan sebatang pokok kelapa sawit. Pokok kelapa sawit menghasilkan minyak sawit dan merupakan
komoditi penting bagi perkembangan ekonomi negara.

Diagram 3.1 shows an oil palm tree. The oil palm tree produces palm oil which is an important commodity that contributes to the
growth of country's economy.

Rajah 3.1/ Diagram 3.1 [1 markah/ mark]
(a) Adakah pokok kelapa sawit merupakan tumbuhan monokotiledon atau dikotiledon? [2 markah/ marks]
Is oil palm tree a monocotyledon or dicotyledon plant?

Tumbuhan monokotiledon/ Monocotyledon plant

(b) Terangkan jawapan anda di 3(a).
Explain your answer in 3(a).

Pokok kelapa sawit mempunyai satu kotiledon dan berakar serabut.
Oil palm tree has one cotyledon and has fibrous roots.

(c) Lukis dan labelkan jenis urat daun bagi pokok kelapa sawit.
Draw and label the vein of leaf of the oil palm tree.

Daun berurat selari
Parallel veined leaf

[2 markah/ marks]

13

Sains Tingkatan 2 Bab 1

(d) Rajah 3.2 menunjukkan satu aktiviti yang berlaku di negara kita yang berkaitan dengan penanaman pokok
kelapa sawit.

Diagram 3.2 shows an activity that occurs in our country which is related to oil palm plantation.



Rajah 3.2/ Diagram 3.2

(i) Apakah aktiviti manusia ini?
What is this human activity?
CONTOH
Penebangan hutan tanpa kawalan/ Uncontrolled deforestation

[1 markah/ mark]

(ii) Terangkan kesan aktiviti manusia ini kepada biodiversiti.
Explain the effects of this human activity to the biodiversity.

− Memusnahkan habitat semula jadi flora dan fauna./ Destroys the natural habitat of flora and fauna.

− Menyebabkan fauna berhijrah atau mati./ Causes migration or death of fauna.
[2 markah/ marks]

(e) Baca petikan di bawah.
Read the article below.

Hutan hujan tropika Malaysia merupakan habitat semula jadi bagi lebih daripada 50% spesies haiwan dan

tumbuhan di dunia. Oleh itu, langkah-langkah pemuliharaan perlu diambil untuk memulihara hutan hujan

tropika ini.
The tropical rainforest of Malaysia is a natural habitat for more than 50% of the world's species of animals and plants.
Therefore, conserving measures should be taken to conserve the rainforest.

(i) Berikan satu spesies tumbuhan endemik yang boleh ditemui di hutan hujan tropika.
Give one endemic species of plant that can be found in the tropical rainforest.

Rafflesia/ Periuk kera/ Rafflesia/ Pitcher plant

[1 markah/ mark]

(ii) Bagaimanakah hutan hujan tropika dapat dipulihara?
How can the tropical rainforest be conserved?

Menebang pokok yang terpilih sahaja/ Cutting only selected trees

[1 markah/ mark]

4 Rajah 4.1 menunjukkan seekor burung hantu.
Diagram 4.1 shows an owl.

Rajah 4.1/ Diagram 4.1


(a) Nyatakan dua persamaan antara burung hantu dengan penyu.
State two similarities between owl and turtle.

1 Kedua-duanya bernafas melalui peparu./ Both breathe through lungs.

2 Kedua-duanya melakukan persenyawaan dalam./ Both undergo internal fertilisation.

[2 markah/ marks]

14

(b) Nyatakan satu ciri yang membezakan burung hantu dengan katak. Sains Tingkatan 2 Bab 1
State one characteristic that differentiates the owl and a frog.
[1 markah/ mark]
Burung hantu adalah berdarah panas manakala katak adalah berdarah sejuk.
The owl is warm-blooded whereas the frog is cold-blooded.

(c) Rajah 4.2 menunjukkan seekor ikan lumba-lumba dan kelawar.
Diagram 4.2 shows a dolphin and a bat.

Rajah 4.2/ Diagram 4.2

CONTOH
(i) Terangkan mengapa ikan lumba-lumba dikelaskan sebagai mamalia dan bukannya ikan.
Explain why the dolphin is classified as mammals and not fish.

Ikan lumba-lumba adalah homoioterma dan menyusukan anaknya.

It is homoeothermic and nursing its young.

[2 markah/ marks]

(ii) Semasa membuat pengelasan haiwan vertebrata, Asmadi telah meletakkan kelawar dalam kumpulan
burung. Adakah anda bersetuju dengan Asmadi? Terangkan jawapan anda.

While classifying vertebrates, Asmadi placed the bat in the group of birds. Do you agree with Asmadi? Explain your
answer.

Tidak. Kelawar ialah mamalia kerana menyusukan anaknya.

No. The bat is a mammal because it nurses its young.

[2 markah/ marks]

(d) Rajah 4.3 menunjukkan lima jenis vertebrata.
Diagram 4.3 shows five types of vertebrates.

Tuna Kucing Kura-kura Kodok Burung pipit
Tuna Cat Tortoise Toad Sparrow

Rajah 4.3/ Diagram 4.3 [3 markah/ marks]

Bina satu kekunci dikotomi untuk mengelaskan vertebrata tersebut.
Construct a dichotomous key to classify the vertebrates.

1 (a) Berdarah sejuk .............................................Terus ke (2)
Cold-blooded ..................................................Go to (2)
(b) Berdarah panas ............................................Terus ke (3)
Warm-blooded ................................................Go to (3)

2 (a) Mempunyai kaki ...........................................Terus ke (4)
With legs .........................................................Go to (4)
(b) Tanpa kaki .....................................................Tuna
Without legs ...................................................Tuna

3 (a) Badan dilitupi oleh bulu ..............................Kucing
Body covered with fur .....................................Cat
(b) Badan dilitupi oleh bulu pelepah ................Burung pipit
Body covered with feathers .............................Sparrow

4 (a) Melakukan persenyawaan dalam ................Kura-kura
Carries out internal fertilisation ........................Tortoise
(b) Melakukan persenyawaan luar ...................Kodok
Carries out external fertilisation .......................Toad

15

Bab 2 Ekosistem

Ecosystem

Tema 1 Penyenggaraan dan Kesinambungan Hidup

Aliran Tenaga dalam Ekosistem Buku Teks M/s 22 – 24
2.1 Energy Flow in an Ecosystem

S.P: 2.1.1 – 2.1.2

1 Rajah berikut menunjukkan hubungan antara organisma dalam suatu ekosistem.
The following diagram shows the relationship between organisms in an ecosystem.

DBE
CONTOH
C

A



(a) Labelkan hubungan organisma dengan huruf yang diberi di bawah. TP2
Label the relationship of the organisms with the given letters below.

A – Pengurai B – Pengguna primer C – Pengguna tertier
Decomposer Primary consumer Tertiary consumer

D – Pengeluar E – Pengguna sekunder
Producer Secondary consumer



(b) Padankan huraian berikut dengan huruf yang diberi di 1(a). TP1
Match the following description with the given letters in 1(a).

(i) Haiwan karnivor dan omnivor yang memakan pengguna primer. E
Carnivores and omnivores that eat primary consumers. C
D
(ii) Haiwan yang memakan pengguna sekunder. A
Animals that eat secondary consumers. B

(iii) Organisma yang menghasilkan makanan sendiri melalui proses fotosintesis.
Organisms that produce their own food through photosynthesis.

Organisma yang menguraikan haiwan dan tumbuhan mati kepada bahan-bahan yang lebih

(iv) ringkas atau nutrien.
Organisms that break down dead animals and plants into simpler materials or nutrients.

(v) Haiwan herbivor dan omnivor yang memakan pengeluar.
Herbivores and omnivores that eat producers.


2 Lukis anak panah pada siratan makanan di bawah untuk menunjukkan aliran tenaga. TP3
Draw arrows on the food web below to show the energy flow.

Zon
KBAT

16

Kitar Nutrien dalam Ekosistem Sains Tingkatan 2 Bab 2
2.2 Nutrient Cycle in an Ecosystem Buku Teks M/s 25 – 27
S.P: 2.2.1 – 2.2.3
1 Rajah berikut menunjukkan kitar air. 13-08
The following diagram shows a water cycle.

(a) Kondensasi
Condensation

(c) Transpirasi (b) Hujan
Transpiration Rain

CONTOH(d) Penyejatan (e) Air larian permukaan
Evaporation Surface runoff

Labelkan kitar air tersebut dengan menggunakan perkataan berikut. TP2
Label the water cycle by using the following words.

Penyejatan Hujan Kondensasi Transpirasi Air larian permukaan
Evaporation Rain Condensation Transpiration Surface runoff


2 Rajah berikut menunjukkan kitar karbon dan kitar oksigen.
The following diagram shows carbon and oxygen cycles.

(b) Fotosintesis (a) Oksigen dalam atmosfera
Photosynthesis Oxygen in the atmosphere

(c) Respirasi
Respiration

(d) Respirasi
Respiration

(f) Karbon dioksida dalam atmosfera (e) Pembakaran
Carbon dioxide in the atmosphere Combustion

Bahan kumuh Penguraian
Decomposition
daripada
Membebaskan gas oksigen/ Release oxygen gas (g) Pengaratan
organisma mati Menggunakan gas oksigen/ Using oxygen gas Rusting
Waste materials
from dead
organisms

Labelkan kitar karbon dan oksigen tersebut dengan menggunakan perkataan berikut. TP2
Label the carbon and oxygen cycles by using the following words.

Respirasi Oksigen dalam atmosfera Pengaratan
Respiration Oxygen in the atmosphere Rusting

Fotosintesis Pembakaran Karbon dioksida dalam atmosfera
Photosynthesis Combustion Carbon dioxide in the atmosphere

17

Sains Tingkatan 2 Bab 2 Buku Teks M/s 28 – 38

Saling Bersandaran dan Interaksi antara Organisma dan antara Organisma dengan Persekitaran
2.3 Interdependence and Interaction among Organisms, and between Organisms and the Environment
S.P: 2.3.1 – 2.3.5

1 Padankan b1ah4a-g0ia2n rajah berikut dengan label yang betul. TP1

Match the following parts of the diagram with the correct label.

Biosfera
Biosphere

CONTOH Ekosistem Spesies Komuniti Populasi
Ecosystem Species Community Population

2 Gariskan jawapan yang betul bagi pernyataan di bawah. TP2
Underline the correct answer for the statements below.

(a) (Habitat / Ekosistem) ialah persekitaran atau tempat tinggal sesuatu organisma.
(Habitat / Ecosystem) is the natural surroundings or home of an organism.

(b) Spesies ialah sekumpulan organisma yang mempunyai ciri-ciri yang (serupa / berlainan) dan (boleh / tidak
boleh) saling membiak untuk menghasilkan anak.

Species is a group of organisms that have (common / different) characteristics and (can / cannot) reproduce to breed
offsprings.

(c) Populasi ialah sekumpulan organisma yang (sama / berlainan) spesies dan hidup di habitat yang sama.
Population is a group of organisms of the (same / different) species that live in the same habitat.

(d) Komuniti ialah beberapa (spesies / populasi) organisma yang berbeza yang hidup bersama dalam satu habitat
dan saling (berinteraksi / membiak).

Community is a few (species / populations) of different organisms which live together in a habitat and have (mutual interaction
/ cross-breed).

(e) (Ekosistem / Habitat) ialah beberapa komuniti yang tinggal bersama-sama dan saling berinteraksi antara satu
sama lain termasuk komponen (hidup / bukan hidup) seperti air, udara dan tanah.

(Ecosystem / Habitat) is a few communities which live together and have mutual interaction with one another, including
(living / non-living) components such as water, air and soil.

18

Sains Tingkatan 2 Jawapan Ulasan Jawapan

Jawapan Bahagian A

(Untuk Edisi Guru,

5 (a) Mamalia/ Mammals rujuk m/s 23 – 30)
(b) Amfibia/ Amphibians
Bab 1

1.1 Kepelbagaian Organisma (c) Reptilia/ Reptiles
Diversity of Organisms
(d) Ikan/ Fish

1 (a) kepelbagaian organisma hidup (e) Burung/ Birds
variety of living organisms
6 (a) Berdarah sejuk, Sisik keras dan berlendir, Insang,
(b) habitat, menyesuaikan diri, bermandiri
habitat, adapt, independent Bertelur
Cold-blooded, Hard and slimy scales, Gills, Lay eggs
2 (a) Sumber makanan/ Food sources
(b) Kawasan rekreasi/ Recreational areas (b) Poikiloterma, Sisik kering dan kulit keras, Peparu,
(c) Pendidikan/ Education
(d) Bahan mentah industri/ Raw materials for industries Bertelur, Persenyawaan dalam
(e) Perubatan/ Medical Poikilothermic, Dry scales and hard skin, Lungs, Lay eggs,
3 (a) berkelompok/ clusters
(b) Cicak terbang, harimau Malaya, periuk kera, Rafflesia
Flying lizards, Malayan tiger, pitcher plant, Rafflesia

4 (a) Pemburuan haram – Mengurangkan bilangan haiwan

termasuk spesies endemik.
Illegal hunting – Reduces the number of animals including

endemic species.

(b) Penebangan hutan tanpa kawalan – Memusnahkan
habitat flora dan fauna.

Uncontrolled deforestation – Destroys the habitat of flora
and fauna.

(c) Pembalakan – Memusnahkan habitat flora dan fauna.
Logging – Destroys the habitat of flora and fauna.

5
CONTOH Internal fertilisation

(c) Poikiloterma, Berdarah sejuk, Kulit lembap dan

peparu, Bertelur, Persenyawaan luar
Poikilothermic, Cold-blooded, Moist skin and lungs, Lay

eggs, External fertilisation

(d) Homoioterma, Berdarah panas, Berbulu pelepah,

Bertelur, Persenyawaan dalam
Homeothermic, Warm-blooded, Covered with feathers, Lay

eggs, Internal fertilisation

(e) Homoioterma, Berdarah panas, Berbulu atau

berambut, Peparu, Persenyawaan dalam
Homeothermic, Warm-blooded, Covered with fur or hair,

Lungs, Internal fertilisation

7 (a) Homoioterma, Menyusukan anak
Homeothermic, Nurse their young

(b) T U VW

Boleh terbang 
Can fly

Bertelur 
Lays eggs

6 Kepupusan spesies ikan jerung menyebabkan seluruh Berenang di dalam air  
rantai makanan terjejas dan ini memberi kesan negatif Swims in water

terhadap keseluruhan ekosistem. Badan dilitupi sisik 
The extinction of shark species affects the entire food chains and Body covered with scales

this gives negative impacts to the entire ecosystem. Bernafas melalui peparu    
Breathes through lungs
Pengelasan Organisma
1.2 Classification of Organisms 8 bunga, buah, biji benih, pokok keembung, pokok orkid
flowers, fruits, seeds, balsam plant, orchid plant
1 tanpa, belalang, cacing tanah
without, grasshopper, earthworm 9 biji benih, cendawan, paku-pakis/ seeds, mushroom, fern
1 0 (a) Tumbuhan berbunga/ Flowering plants
2 dengan, kucing, ayam (b) Monokotiledon/ Monocotyledon
with, cat, chicken (c) Lumut/ Moss
(d) Konifer/ Conifer
3 (a) Berkaki/ With legs (e) Pokok bunga matahari/ Sunflower plant
(f) Pokok jagung/ Maize plant
(b) Lebih daripada tiga pasang kaki (g) Lumut hati/ Liverwort
More than three pairs of legs (h) Paku-pakis langsuir/ Bird's nest fern
(i) Pokok pain/ Pine tree
(c) Badan bersegmen 1 1 (a) Satu kotiledon/ One cotyledon
With segmented body (b) Batang tidak berkayu/ Non-woody stem
(c) Akar tanjung/ Tap roots
(d) Rama-rama/ Butterfly (d) Daun berurat jejala/ Network veined leaves

(e) Labah-labah/ Spider

(f) Cacing tanah/ Earthworm

(g) Siput/ Snail

4 (a) Bersayap dan tidak bersayap/ Mempunyai cangkerang

keras dan tidak bercangkerang
With wings and without wings/ Has hard outer shells and

without shells

(Mana-mana satu jawapan/ Any one answer)

(b) (i) PALSU/ FALSE

(ii) BENAR/ TRUE

J2

Sains Tingkatan 2 Jawapan

12 Konifer Kulat Paku-pakis (c)

Conifer Moss Fern

Membiak dengan  Daun berurat selari
Parallel veined leaf
menghasilkan spora
Reproduce by
producing spores

Mempunyai   (d) (i) Penebangan hutan tanpa kawalan
vaskular Uncontrolled deforestation
With vascular (ii) – Memusnahkan habitat semula jadi flora dan

Mengandungi Sesetengah fauna.
klorofil Destroys the natural habitat of flora and fauna.
Contains chlorophyll dengan
 klorofil  – Menyebabkan fauna berhijrah atau mati.
Causes migration or death of fauna.
Some with (e) (i) Rafflesia/ Periuk kera
chlorophyll Rafflesia/ Pitcher plant

13 1 (a) Berdarah sejuk .................................. Terus ke (2) (Mana-mana satu jawapan/ Any one answer)
Cold-blooded ....................................... Go to (2)
(b) Berdarah panas ................................ Terus ke (3)
Warm-blooded .................................... Go to (3)
2 (a) Mempunyai kaki ............................... Katak
With legs ............................................. Frog
(b) Tanpa kaki ......................................... Terus ke (4)
Without legs ........................................ Go to (4)
3 (a) Badan diselaputi bulu ...................... Anjing
Body covered with fur .......................... Dog
(b) Badan diselaputi bulu pelepah ....... Helang
Body covered with feathers .................. Eagle
4 (a) Mempunyai sisik berlendir ............. Ikan emas
With slimy scales .................................. Gold fish
(b) Mempunyai sisik kering ................... Ular
With dry scales .................................... Snake
CONTOH (ii) – Menebang pokok yang terpilih sahaja
Cutting only selected trees

– Menanam semula pokok
Replanting trees

– Mengharamkan pembalakan haram
Banning illegal logging

– Menganjurkan kempen kesedaran
Conducts awareness campaigns

(Mana-mana satu jawapan/ Any one answer)

4 (a) 1 Kedua-duanya bernafas melalui peparu.
Both breathe through lungs.

2 Kedua-duanya melakukan persenyawaan dalam.
Both undergo internal fertilisation.

(b) Burung hantu adalah berdarah panas manakala katak

1 4 1 (a) Tumbuhan berbunga ........ Pokok bunga matahari adalah berdarah sejuk.
Flowering plant ..................... Sunflower plant The owl is warm-blooded whereas the frog is cold-blooded.
(b) Tumbuhan tidak berbunga . Terus ke (2)
Non-flowering plants ............ Go to (2) (c) (i) Ikan lumba-lumba adalah homoioterma dan
2 (a) Mempunyai vaskular ......... Paku-pakis langsuir
With vascular ........................ Bird's nest fern menyusukan anaknya.
(b) Tanpa vaskular ................... Mukor It is homoeothermic and nursing its young.
Without vascular ................... Mucor
(ii) Tidak. Kelawar ialah mamalia kerana

menyusukan anaknya.
No. The bat is a mammal because it nurses its young.

(d) 1 (a) Berdarah sejuk ................................ Terus ke (2)
Cold-blooded ..................................... Go to (2)
Praktis ke Arah PT3 (b) Berdarah panas .............................. Terus ke (3)

Bahagian A Warm-blooded .................................. Go to (3)

1 D 2 B 3 C 4 B 5 B 2 (a) Mempunyai kaki ............................. Terus ke (4)
8 D 9 B 10 B With legs ........................................... Go to (4)
6 A 7 A
(b) Tanpa kaki ....................................... Tuna
1 1 C Without legs ...................................... Tuna

Bahagian B 3 (a) Badan dilitupi oleh bulu ................ Kucing
1 (a) (i)  Body covered with fur ........................ Cat
(iii) 
(b) (b) Badan dilitupi oleh bulu pelepah .. Burung pipit
Body covered with feathers ................ Sparrow

4 (a) Melakukan persenyawaan dalam .. Kura-kura
Carries out internal fertilisation .......... Tortoise

(b) Melakukan persenyawaan luar ..... Kodok
Carries out external fertilisation .......... Toad

2 (a) (i) Serai/ Lemon grass Bab 2
(ii) Pokok pisang/ Banana tree
(iii) Pokok durian/ Durian tree Aliran Tenaga dalam Ekosistem
(iv) Pokok bunga raya/ Hibiscus plant 2.1 Energy Flow in an Ecosystem
(b) P: Siput/ Snail 1 (a)
Q: Labah-labah/ Spider
R: Belalang/ Grasshopper DBE
S: Kutu/ Flea
C
Bahagian C
3 (a) Tumbuhan monokotiledon/ Monocotyledon plant A
(b) Pokok kelapa sawit mempunyai satu kotiledon dan

berakar serabut.
Oil palm tree has one cotyledon and has fibrous roots.

J3

Sains Tingkatan 2 Jawapan At 10°C, there is no activity of yeast observed as the enzymes
in the yeast are inactive. At 70°C, the enzymes in the yeast are
(b) (i) E denatured.
(ii) C
(iii) D Kesimpulan/ Conclusion:
(iv) A 1 Suhu/ temperature
(v) B 2 35°C
2
3 Jawapan murid/ Student’s answer
Kitar Nutrien dalam Ekosistem 4 (a) Mangsa-pemangsa/ Prey-predator
2.2 Nutrient Cycle in an Ecosystem (b) Simbiosis/ Symbiosis
1 (a) Kondensasi/ Condensation (i) Mutualisme/ Mutualism
(b) Hujan/ Rain (ii) Komensalisme/ Commensalism
(c) Transpirasi/ Transpiration (iii) Parasitisme/ Parasitism
(d) Penyejatan/ Evaporation (c) Persaingan/ Competition
(e) Air larian permukaan/ Surface runoff
2 (a) Oksigen dalam atmosfera Peranan Manusia dalam Mengekalkan
Oxygen in the atmosphere 2.4 Keseimbangan Alam
(b) Fotosintesis/ Photosynthesis
(c) Respirasi/ Respiration Role of Humans in Maintaining a Balanced Nature
(d) Respirasi/ Respiration
(e) Pembakaran/ Combustion Jawapan murid/ Student’s answer
(f) Karbon dioksida dalam atmosfera
Carbon dioxide in the atmosphere
(g) Pengaratan/ Rusting

Saling Bersandaran dan Interaksi antara Organisma
dan antara Organisma dengan Persekitaran
2.3 Interdependence and Interaction among Organisms, and
between Organisms and the Environment

1
CONTOH Praktis ke Arah PT3

Bahagian A

1 D 2 C 3 C 4 B 5 A
8 D 9 C 10 B
6 B 7 A

11 B 12 A

Bahagian B
1 (a) X: Hujan/ Raining
Y: Penyejatan/ Evaporation
(b) (i) meningkatkan/ increases
(ii) perlahan/ slow down
2 (a) X: Persaingan/ Competition
Y: Mutualisme/ Mutualism

(b) (i) Y

(ii) X

3 (a)

2 (a) Habitat (b) – Populasi beluncas bertambah
Habitat Population of caterpillar increases
(b) serupa, boleh – Populasi helang berkurang
common, can Population of eagle decreases
(c) sama/ same
(d) populasi, berinteraksi Bahagian C
populations, mutual interaction 4 (a) Lautan/ Sea
(e) Ekosistem, bukan hidup (b) (i) Alga/ Algae
Ecosystem, non-living (ii) Alga boleh membuat makanan sendiri melalui

Eksperimen 2.1 fotosintesis.
Algae can make their own food through photosynthesis.
Hipotesis/ Hypothesis: (c) (i) – Populasi organisma akuatik berkurang
35°C Population of aquatic organisms decreases
– Sumber makanan berkurang
Pemboleh ubah/ Variables: Food sources decrease
Pemboleh ubah dimanipulasikan/ Manipulated variable: (ii) Membersihkan tumpahan minyak di lautan
Suhu/ Temperature Clean up the oil spill in the sea
Pemboleh ubah bergerak balas/ Responding variable: (d) – Mengamalkan 5R (Mengelakkan, Mengurangkan,
Perubahan warna air kapur/ The change of the colour of limewater
Menggunakan semula, Mengitar semula,
Pemerhatian/ Observation: Menggunakan bahan untuk kegunaan lain)
Jawapan murid/ Student’s answer Practice 5R (Refuse, Reduce, Reuse, Recycle, Repurpose)
– Mengadakan kempen meningkatkan kesedaran
Analisis/ Analysis: orang awam untuk menghargai keseimbangan
1 Karbon dioksida/ Carbon dioxide alam
2 35°C Conduct a campaign to increase public awareness to
3 Pada suhu 10°C, tiada aktiviti yis diperhatikan kerana appreciate the balance of nature

enzim dalam yis tidak aktif. Pada suhu 70°C, enzim dalam
yis telah ternyahasli.

J4

Sains Tingkatan 2 Jawapan

5 (a) (i) Parasitisme/ Parasitism (c) BENAR/ TRUE
(ii) Komensalisme/ Commensalism (d) PALSU/ FALSE
(b) Rafflesia sp. adalah parasit kepada pokok dan akan (e) BENAR/ TRUE
3 haba, gram/ heat, gram
menyerap nutrien daripadanya manakala orkid
hanya menumpang pada dahan pokok dan tidak 4 2 675 + 2(1 567) + 550
mendatangkan keburukan kepada perumahnya.
Rafflesia sp. is the parasite to the tree and will absorb = 2 675 + 3 134 + 550
nutrients from it while orchids only grow on the branch and
do not harm the host. = 6 359 kJ
(c) Orkid perlu tumbuh lebih tinggi untuk menyerap 5 Jawapan murid/ Student’s answer
cahaya matahari dan mendapatkan sokongan.
The orchids need to grow higher to obtain sunlight and Sistem Pencernaan Manusia
support. 3.3 Human Digestive System
(d) Ikan jerung dan ikan remora/ Shark and remora fish
(e) Cacing pita dan usus kecil haiwan 1 penguraian, molekul, diserap
Tapeworm and animal’s intestine breaking down, molecules, absorbed
(f) Rafflesia sp. akan menyebabkan kematian pokok
kerana ia telah menyerap semua nutrien daripada 2 (a) Mulut/ Mouth
perumah (pokok).
Rafflesia sp. will cause the death of the tree because it (b) Duodenum/ Duodenum
already absorbed all the nutrients from the host (tree).
(g) (i) Rafflesia sp. dan pokok. Hal ini kerana pokok (c) Usus kecil/ Small intestine

dedalu ialah parasit dan akan menyerap nutrien (d) Dubur/ Anus
daripada pokok rambutan.CONTOH
Rafflesia sp. and tree. It is because mistletoe is parasite (e) Esofagus/ Oesophagus
and will absorb nutrients from the rambutan tree.
(ii) Hasil buah rambutan akan berkurang kerana (f) Perut/ Stomach
kekurangan nutrien (nutrien telah diserap oleh
pokok dedalu). (g) Pankreas/ Pancreas
The yield of rambutan fruits decreases due to the lack
of nutrients (nutrients have been absorbed by the (h) Usus besar/ Large intestine
mistletoe).
3 (a) Esofagus/ Oesophagus
Bab 3
(b) Perut/ Stomach
Kelas Makanan
3.1 Classes of Food (c) Usus kecil/ Small intestine

1 (a) Karbohidrat/ Carbohydrates (d) Rektum/ Rectum
(b) Protein/ Proteins
(c) Lemak/ Fats 4 (a) Usus besar/ Large intestine
(d) Pelawas/ Fibre
(e) Mineral/ Minerals (b) Perut/ Stomach
(f) Vitamin/ Vitamins
(g) Air/ Water (c) Pankreas/ Pancreas
2
(d) Usus kecil/ Small intestine
3 (a) Kanji/ Starch
(b) Glukosa/ Glucose 5 (a) Ujian makanan Awal Akhir
(c) Protein/ Protein Food test Beginning End
(d) Lemak/ Fat
4 Mengelakkan larutan glukosa dan protein daripada Ujian Benedict Glukosa tidak Glukosa hadir
Benedict’s test The glucose is
musnah dan tidak dapat memberikan kesan. hadir
To prevent the glucose and protein solutions from being destroyed The glucose is present

and cannot give the effect. absent
5 Tabung uji P: Ubi keledek/ buah
Test tube P: Sweet potato/ fruits Ujian iodin Kanji hadir Kanji tidak
(Mana-mana satu jawapan/ Any one answer) Iodine test The starch is
Tabung uji Q: Susu/ putih telur hadir
Test tube Q: Milk/ egg white present The starch is
(Mana-mana satu jawapan/ Any one answer)
absent
Kepentingan Gizi Seimbang
3.2 Importance of a Balanced Diet (b) Enzim amilase liur menukarkan kanji kepada maltosa
(gula).
1 kelas, betul/ classes, right
2 (a) BENAR/ TRUE Salivary amylase enzyme turns starch into maltose (sugar).
(b) PALSU/ FALSE
Proses Penyerapan dan Pengangkutan Hasil
Pencernaan serta Penyahtinjaan
3.4 Process of Absorption and Transportation of
Digested Food and Defecation

Eksperimen 3.1

1 (a) Glukosa dapat meresap melalui tiub Visking.
Glucose can absorb through the Visking tube.

(b) (i) Jenis makanan di dalam tiub Visking
Type of food in the Visking tube

(ii) Kehadiran glukosa di dalam air suling
The presence of glucose in distilled water

(c) Awal eksperimen
Beginning of
experiment Selepas 30 minutes
After 30 minutes

(i) Larutan perang Larutan perang
Brown solution Brown solution

(ii) Larutan biru Mendakan merah bata

Blue solution A brick-red precipitate

(d) (i) Usus kecil/ Small intestine
(ii) Aliran darah/ Bloodstream

J5

Sains Tingkatan 2 Jawapan

(e) Menyingkirkan semua kesan kanji dan glukosa pada (c) (i) Vilus
Villus
dinding luar tiub Visking.
To remove all traces of starch and glucose on the outside wall

of the Visking tube.

(f) Berkumur hingga bersih sebelum mengumpulkan air Kapilari darah
Blood capillaries
liur./ Mengikat hujung tiub Visking dengan ketat.
Rinse mouth clean before collecting the saliva./ Tie the end of Lakteal
Lacteal
the Visking tube tightly.
(ii) Susu dicernakan kepada asid amino dan diserap
(Mana-mana satu jawapan/ Any one answer) oleh vilus di dalam usus kecil. Asid amino
kemudian meresap ke dalam kapilari darah
(g) Glukosa dapat meresap melalui membran separa untuk dihantar ke seluruh badan melalui sistem
peredaran darah.
telap (tiub Visking) dan seterusnya dapat diserap ke
Milk is digested into amino acid and absorbed by the
dalam aliran darah (air). Kanji tidak dapat berbuat villi in the small intestine. Amino acid is then diffused
into blood capillaries to be distributed to the whole
sedemikian. body through blood circulatory system.
Glucose can diffuse through a semipermeable membrane

(Visking tube) and therefore it can be absorbed into the

bloodstream (water). Starch cannot do so.

2 Sistem pencernaan; Sistem peredaran darah; Asimilasi
Digestive system; Blood circulatory system; Assimilation
CONTOH
3 (a) P: Dubur/ Anus

Q: Usus besar/ Large intestine Bab 4

R: Rektum/ Rectum

(b) Menyerap semula air/ Reabsorbs water Penyakit Berjangkit dan Penyakit Tidak Berjangkit
4.1 Infectious and Non-infectious Diseases
(c) tidak, diserap
undigested, absorbed

4 Pelawas. Kekurangan pelawas dalam gizi harian boleh 1 (a)  (d) 

menyebabkan berlakunya sembelit, iaitu kesukaran untuk (b)  (e) 

menyingkirkan tinja. (c)  (f) 
Fibres. The lack of fibres in daily diet may cause constipation,
2 (a) Melalui udara/ Through air
which is difficult to remove faeces.
(i) Jangkitan titisan/ Droplet transmission

Praktis ke Arah PT3 (ii) Jangkitan habuk/ Dust transmission

Bahagian A (b) Melalui air/ Through water

1 C 2 D 3 D 4 A 5 C (c) Melalui sentuhan/ Through contact
8 D 9 C 10 D
6 A 7 D 13 D 14 B (d) Melalui vektor/ Through vector

11 A 12 C 3 (a) (i) B, C, G, H

(ii) A, D

Bahagian B (iii) E, F
1 (a)
(b) (i) C, F

(ii) A, D

(iii) B, E, G, H

(c) (i) B (v) A

(b) (i) PALSU/ FALSE (ii) D (vi) G
(ii) BENAR/ TRUE
2 (a) (iii) E (vii) C

Sambal (iv) H (viii) F
Sambal
4 
Telur/
Kacang/ Ikan bilis 
Egg/ Peanuts/ Anchovies 

Timun Pertahanan Badan
Cucumber 4.2 Body Defence
1
Nasi
Rice 2 (a) Antigen/ Antigen

(b) karbohidrat, serat/ carbohydrate, fibre (b) Antibodi/ Antibody

Bahagian C 3 diberi suntikan, memperoleh
3 (a) (i) Protein/ Protein is given an injection of, acquire
(ii) Untuk tumbesaran/ For growth
(iii) Mereka akan mengalami kwasyiorkor 4 Q P
They will suffer from kwashiorkor
(iv) Membuat produk makanan daripada susu V
Make the food product using milk
(b) (i) A  I  H  C  F  D  E R Keimunan pasif Keimunan aktif U
(ii) H Passive immunity Active immunity

WT S

J6

Sains Tingkatan 2 Jawapan

5 Jumlah pengantioksida yang tinggi dalam bayam (ii) – Meningkatkan tahap kebersihan diri, keluarga,
membantu meningkatkan sistem keimunan. Cendawan tempat kediaman dan sistem sanitasi

kaya dengan beta glukan yang dapat meningkatkan Improving personal and family hygiene, cleanliness
of living places and sanitation systems
pengeluaran sel-NK dan sel-T di dalam badan untuk
– Memusnahkan tempat pembiakan vektor
membantu mencegah jangkitan. Brokoli ialah sumber Destroys the vector breeding places

yang kaya dengan glukosinolat. Paras antibodi juga (c)

dapat ditingkatkan dengan mengawal berat badan dan

mendapatkan berat badan yang unggul.
The high amount of antioxidants in spinach helps to boost the

immune system. Mushrooms are rich in beta glucans which
can boost the production of NK-cells and T-cells in the body to
prevent infections. Broccoli is a great source of glucosinolates.
The antibody level can also be increased by controlling the body
weight and get an ideal weight.

6 Suntikan kali pertama merangsang badan untuk
menghasilkan antibodi dengan serta-merta tetapi paras

antibodi yang dihasilkan tidak cukup tinggi. Dengan

memberi suntikan kedua, ketiga dan seterusnya, paras

antibodi meningkat dengan cepat dan melebihi aras

keimunan.
The first injection stimulates the body to produce antibodies

immediately but the resulting antibody level is not high enough.
By giving the second, third and subsequent injections, the
antibody level increases quickly and exceeds the immunity level.
CONTOH Semasa tikus memakan umpan, penutup akan tertutup

dan tikus terperangkap di dalam botol.
When the rat eats the bait, the cover will close and trap the

rat in the bottle.

(d) – Kaedah kawalan biologi
Biological control method

– Pelihara kucing untuk mengawal populasi tikus,

Praktis ke Arah PT3 kerana tikus adalah salah satu sumber makanan

Bahagian A kucing
Rear cats to control the rat population as the rat is one of
1 D 2 A 3 B 4 C 5 B
8 C 9 B 10 D the food sources of cat
13 A
6 C 7 A

11 D 12 A Bab 5

Bahagian B Sifat Fizik Air
1 (a) Penyakit berjangkit: K dan L 5.1 Physical Characteristics of Water
Infectious diseases: K and L
Penyakit tidak berjangkit: J dan M 1 (a)  (d) 
Non-infectious diseases: J and M (b)  (e) 
(b) (i) boleh berpindah, patogen (c)  (f) 
can be transmitted, pathogens 2 (a) Peleburan/ Melting
(ii) tidak boleh berpindah, faktor genetik (b) Pembekuan/ Freezing
cannot be transmitted, genetic factor (c) Penyejatan/ Pendidihan/ Evaporation/ Boiling
2 (a) (d) Kondensasi/ Condensation
(e) Pemejalwapan/ Sublimation
(b) Barisan pertahanan kedua melawan patogen (f) Pemejalwapan/ Sublimation
3 (a) Elektrolisis/ Electrolysis
melalui fagositosis. (b) (i) Gas Y/ Gas Y
Second line of defence fights pathogens through (ii) Gas X/ Gas X
(c) 1 : 2
phagocytosis. 4 100°C
5 100°C, melebihi, air laut
100°C, more than, seawater

Barisan pertahanan ketiga melawan patogen

melalui penghasilan antibodi. Eksperimen 5.1
Third line of defence fights pathogens by producing
Hipotesis/ Hypothesis:
antibodies. A: Semakin tinggi kelembapan udara, semakin rendah kadar

3 (a) K: Keimunan aktif/ Active immunity penyejatan air.
The higher the air humidity, the slower the rate of evaporation of
L: Keimunan pasif/ Passive immunity
water.
(b) (i) Kedua-duanya ialah keimunan buatan
Both of them are artificial immunity B: Semakin tinggi suhu persekitaran, semakin tinggi kadar

(ii) Keimunan L/ Immunity L penyejatan air.
The higher the surrounding temperature, the higher the rate of
Bahagian C
4 (a) Tikus/ Rat evaporation of water.

(b) (i) Leptospirosis tersebar melalui air kencing tikus C: Semakin laju pergerakan udara, semakin tinggi kadar

yang dijangkiti oleh bakteria Leptospira sp. yang penyejatan air.
The higher the speed of air movement, the higher the rate of
meresap masuk ke dalam air atau tanah. Manusia
evaporation of water.
dijangkiti apabila terdedah secara langsung pada
D: Semakin besar luas permukaan air yang terdedah, semakin
air atau tanah yang tercemar.
Leptospirosis is spread through urine of rat that is tinggi kadar penyejatan air.
The greater the exposed surface area of water, the higher the rate
infected by Leptospira sp. bacteria which diffuse
into water or soil. Humans are infected when expose of evaporation of water.
directly to the contaminated water or soil.

J7

CONTOH