ประวัติและผลงานของบุคคล
สำคัญในสมัยสุโขทัย
1. พ่อขุนศรีอินทราทิตย์
พระราชประวัติ
พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ทรงมีพระนามเดิมว่า พ่อขุนบางกลางหาว ทรง
เป็นปฐมบรมกษัตริย์ราชวงศ์พระร่วงแห่งอาณาจักรสุโขทัย พระองค์
อภิเษกสมรสกับพระนางเสือง พระธิดาของพ่อขุนศรีนาวนำถุม มี
พระราชโอรส ซึ่งเป็นพระมหากษัตริย์ลำดับต่อมา คือ พ่อขุนบานเมือง
และพ่อขุนรามคำแหงมหาราช
พ่อขุนศรีอินทราทิตย์ประกอบพระราชกรณียกิจที่สำคัญ คือ เมื่อครั้ง
ยังเป็นพ่อขุนบางกลางหาวได้รวมกำลังพลกับพ่อขุนผาเมืองต่อสู้ขับไล่
พวกขอมและทรงสถาปนา กรุงสุโขทัยเป็นราชธานี ผลงานของพ่อขุน
ศรีอินทราทิตย์มีความสำคัญ เพราะได้สร้างความเป็นปึกแผ่นให้กับ
สุโขทัยจนพัฒนาเป็นอาณาจักรที่มีความเจริญรุ่งเรืองสืบต่อมา
พ่อขุนรามคำแหงมหาราชทรงเป็นพระราชโอรสของพ่อขุนศรีอินทรา
ทิตย์ พระองค์ทรงขึ้นครองราชย์ต่อจากพ่อขุนบานเมือง ซึ่งเป็นพระ
เชษฐาธิราช พระองค์ทรงปกครองสุโขทัยระหว่างพุทธศักราช 1822 ถึง
1841 ในช่วงเวลาดังกล่าว ทรงใช้วิธีปกครองบ้านเมืองลักษณะ พ่อ
ปกครองลูก และดูแลราษฎรอย่างใกล้ชิด ดังเช่นโปรดให้แขวนกระดิ่งไว้
ที่หน้าประตูเมืองเพื่อให้ราษฎรที่มีเรื่องทุกข์ร้อนมาสั่นกระดิ่งเพื่อร้อง
ทุกข์ต่อพระองค์
พระราชกรณียกิจที่สำคัญมีหลายประการ คือ พระองค์ทรงประดิษฐ์ตัวอักษรไทย
หรือลายสือไทยเมื่อพุทธศักราช 1826 นับเป็นมรดกที่สำคัญของคนไทย เพราะ
ทำให้คนไทยมีตัวอักษรใช้เป็นของตนเอง ซึ่งช่วยให้มีการสืบทอดความรู้ ความคิด
และภูมิปัญญา ภาษาไทยจึงเป็นเอกลักษณ์ที่สำคัญของชาติ
นรัชกาลพ่อขุนรามคำแหงมหาราช อาณาจักรสุโขทัยได้ขยายอาณาเขตออกไปอย่างกว้าง
ขวาง โดยมีกรุงสุโขทัยเป็นศูนย์กลางการปกครองและเป็นศูนย์กลางทางเศรษฐกิจ เนื่อง
ด้วยนโยบายการค้าของพ่อขุนรามคำแหงมหาราชซึ่งปรากฏอยู่ในศิลาจารึกสุโขทัยหลักที่ 1
ที่ว่า “ ใครใคร่ค้าช้างค้า ใครใคร่ค้าม้าค้า” สุโขทัยจึงมีพ่อค้าจากที่ต่าง ๆ เดินทางมาติดต่อ
ค้าขายเป็นจำนวนมาก
พระมหาธรรมราชาที่ 1 ทรงเป็นพระมหากษัตริย์
สุโขทัย ที่มีพระราชศรัทธาในพระพุทธศาสนา พระราช
กรณียกิจที่สำคัญ คือ พระองค์ทรงทำนุบำรุงพระพุทธ
ศาสนาสืบต่อจากพระมหากษัตริย์สุโขทัยองค์ก่อน ๆ
เช่น การสร้างวัด สร้างพระพุทธบาท พระพุทธรูป
เนื่องจากเป็นเมืองที่มีความเจริญรุ่งเรืองทางด้าน
พระพุทธศาสนาในสมัยนั้น
ในคราวที่พระมหาธรรมราชาที่ 1 ทรงผนวช ได้มีกลุ่มพระราชวงศ์
ขุนนางและพลเมืองทั่วไปอุปสมบทเป็นพระภิกษุในโอกาสนี้ อีกทั้ง
โปรดเกล้าฯ นิมนต์พระภิกษุที่มีชื่อเสียงแห่งเมืองพันมาเป็นพระ
อุปัชฌาย์ กรุงสุโขทัยจึงกลายเป็นศูนย์กลางสำคัญทางพระพุทธ
ศาสนา ความศรัทธาในพระพุทธศาสนาจึงเป็นรากฐานของ
วัฒนธรรมไทย