ชุดฝึกทักษะการอ่านโน้ตสากล โดยใช้แนวการสอนของโคดาย กลุ่มสาระดนตรีสากล
1 คำชี้แจง 1. ชุดฝึกทักษะการอ่านโน้ตสากลโดยใช้แนวการสอนของโคดาย สำหรับนักศึกษา ระดับอุดมศึกษาหลักสูตรศึกษาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาดนตรีศึกษา วิชาเอกดนตรีไทย วิทยาลัยนาฏศิลป อ่างทอง ประกอบด้วยหน่วยการเรียนรู้ทั้งหมด 2 หน่วยการเรียนรู้ ดังนี้ เรื่องที่ 1 การอ่าน การร้องโน้ตตามสัญลักษณ์มือ หรือ Kodaly hand signs เรื่องที่ 2 การอ่าน การร้องโน้ตบนบรรทัดห้าเส้น เรื่องที่ 1 เรื่องการอ่าน การร้องโน้ตตามสัญลักษณ์มือ หรือ Kodaly hand signs ประกอบด้วย ใบความรู้และใบงานให้นักเรียนได้ฝึกทักษะ จำนวน 1 ใบความรู้2 กิจกรรม 1 แบบทดสอบท้ายบทเรียน เรื่องที่ 2 เรื่องการอ่าน การร้องโน้ตบนบรรทัดห้าเส้น ประกอบด้วยใบความรู้ และใบงานให้ นักเรียนได้ฝึกทักษะ จำนวน 2 ใบความรู้ 2 แบบทดสอบท้ายบทเรียน 2. ชุดฝึกทักษะการอ่านโน้ตสากลโดยใช้แนวการสอนของโคดาย สำหรับนักศึกษา ระดับอุดมศึกษาหลักสูตรศึกษาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาดนตรีศึกษา วิชาเอกดนตรีไทย วิทยาลัยนาฏศิลป อ่างทอง มีส่วนประกอบ ดังนี้ 2.1 ชื่อของชุดฝึกทักษะ คำชี้แจง คำอธิบายรายวิชา หน่วยการเรียนรู้ กำหนดการจัดการเรียนรู้ 2.2 แบบทดสอบก่อนเรียน (Pre – Test) 2.3 ใบความรู้เรื่องการอ่าน การร้องโน้ตตามสัญลักษณ์มือ 2.4 แบบทดสอบท้ายบทเรียนเรื่องที่ 1 เรื่องการอ่าน การร้องโน้ตตามสัญลักษณ์มือ 2.5 ใบความรู้เรื่องการอ่าน การร้องโน้ตบนบรรทัดห้าเส้น 2.6 แบบทดสอบท้ายบทเรียนเรื่องที่ 2 เรื่องการอ่าน การร้องโน้ตบนบรรทัดห้าเส้น 2.5 แบบทดสอบหลังเรียน (Post – Test) 2.6 เฉลยใบงานที่ 1 – 2 2.7 เฉลยแบบทดสอบก่อนเรียน หลังเรียน
2 คำอธิบายรายวิชา รหัสและชื่อวิชา รหัส 302-25041 ชื่อวิชา ทฤษฎีดนตรีสากลขั้นพื้นฐาน ชื่อวิชาภาษาอังกฤษ Foundation of Music Theory คำอธิบายรายวิชา องค์ประกอบทฤษฎีโน้ตสากล บันไดเสียง (Scale) ขั้นคู่เสียง (Interval) ไตรแอด (Triad) คอร์ด (Chord) เครื่องหมายและดนตรีศัพท์ที่ใช้ในการบันทึกโน้ตสากล The theoretical elements, notes global scale, interval, triad, and chord, the musical terms that are used in the global notebook logs
3 วัตถุประสงค์ 1. เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้ เรื่องการอ่าน การร้องโน้ตสากล ตามสัญญาณมือ 2. เพื่อให้ผู้เรียนทักษะในการอ่าน การร้องโน้ตสากลบนบรรทัด 5 เส้น 3. เพื่อให้ผู้เรียนมีเจตคติที่ดีในการเรียนรู้เรื่องของการฟังระดับเสียง จังหวะ และการบันทึกโน้ต บนบรรทัด 5 เส้น 4. เพื่อให้ผู้เรียนได้นำทักษะการอ่าน การร้องโน้ตสากล ตามแนวการสอนของโคดาย ไปใช้กับ การเรียนการสอนในวิชาชีพของตนเอง
4 คำแนะนำในการใช้ชุดฝึกทักษะ การอ่านโน้ตสากลสำหรับผู้สอน 1. ศึกษาคู่มือ และอ่านคำชี้แจงเกี่ยวกับรายละเอียดของชุดฝึกทักษะ ในแต่ละหน่วยการเรียนรู้ เพื่อทำความเข้าใจ และจัดเตรียมการสอนตามขั้นตอนที่กำหนด 2. ก่อนการดำเนินการจัดการเรียนการสอนในแต่ละเรื่องอย่างละเอียด เพื่อเตรียมวัสดุ อุปกรณ์ สื่อการเรียนการสอน ทั้งนี้เพื่อให้การเรียนการสอนเป็นไปด้วยความราบรื่น 3. ก่อนการจัดการเรียนการสอนด้วยชุดฝึกทักษะการอ่านโน้ตสากลตามแนวทางของโคดาย ผู้สอนนำแบบทดสอบจำนวน 20 ข้อ มาทดสอบโดยใช้เวลาทดสอบ 30 นาที 4. เมื่อจัดการเรียนรู้ได้บรรลุวัตถุประสงค์ของการเรียนรู้แล้ว ผู้สอนนำแบบทดสอบชุดเดิมมาทำ การทดสอบ เพื่อดูความก้าวหน้าของนักเรียน 5. ดำเนินการจัดกิจกรรมการเรียนการสอน ตามหน้วยการเรียนรู้ที่กำหนด
5 แผนการจัดการเรียนรู้ หน่วยการเรียนรู้และกำหนดการจัดการเรียนรู้ โดยใช้ชุดฝึกทักษะการอ่านโน้ตสากลตามแนวการสอนของโคดาย หลักสูตรศึกษาศาสตร์บันฑิต สาขาวิชาดนตรีศึกษา วิชาเอกดนตรีไทย วิทยาลัยนาฏศิลปอ่างทอง สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม กำหนดการเรียนรู้ในรายวิชาทฤษฏีดนตรีสากลขั้นพื้นฐาน (Foundation of Music Theory) รหัสวิชา 302-25041 ในระดับปริญญาตรีโดยได้กำหนดการเรียนรู้ที่ 1 และหน่วยการเรียนรู้ที่ 2 จำนวน 12 ชั่วโมง ดังนี้ แผนการจัดการเรียนรู้วิชาดนตรีสากลขั้นพื้นฐาน Foundation of Music Theory รหัสวิชา 302-25041 สัปดาห์ที่ หัวข้อ / รายละเอียด จำนวน ชั่วโมง กิจกรรมการเรียนการ สอน ผู้สอน 1 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 การอ่าน การร้องโน้ตตามสัญลักษณ์มือ หรือ Kodaly hand signs นายเชษฐพงศ์ รอตฤดี ปฐมนิเทศเนื้อหารายวิชา และทำแบบทดสอบก่อน เรียน 1 1. อธิบายเนื้อหาวิชาที่จะ เรียนหลักการให้คะแนน กฎระเบียบในห้องและการ ให้เกรด 2. พูดคุย ซักถามข้อสงสัย และทำความเข้าใจกับ กระบวนการเรียนการสอน ในวิชาทฤษฏีดนตรีสากล ขั้นพื้นฐาน 3. ทำแบบทดสอบก่อน เรียน
6 แผนการจัดการเรียนรู้วิชาดนตรีสากลขั้นพื้นฐาน Foundation of Music Theory รหัสวิชา 302-25041 (ต่อ) สัปดาห์ที่ หัวข้อ / รายละเอียด จำนวน ชั่วโมง กิจกรรมการเรียนการสอน ผู้สอน 1 (ต่อ) ทฤษฏี ประวัติ และ แนวทางในการสอนตาม แนวทางของโคดาย 1 ร่วมกันศึกษาค้นคว้า ประวัติ ผลงาน แนวทางการสอนของ โคดาย และนำมาอภิปราย ร่วมกัน นายเชษฐพงศ์ รอตฤดี Kodaly Hand Sign Movement 1 1. กิจกรรมการร้องโน้ตสากล 2. กิจกรรมเคลื่อนไหวไปกับ สัญญาณมือ (Hand Sign Movement) 3. กิจกรรมการร้องบทเพลง ตามสัญญานมือ 1 กิจกรรมทำแบบฝึกหัดท้าย บทเรียน 2 หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 การอ่าน การร้องโน้ตตามสัญลักษณ์มือ หรือ Kodaly Hand Sign Movement นายเชษฐพงศ์ รอตฤดี Kodaly Hand Sign Movement 1 1. กิจกรรมการร้องบทเพลง ตามสัญญานมือ (ทบทวนจาก สัปดาห์ที่ 1) 1 1. การฟังระดับเสียง และ เคลื่อนไหวตามสัญญาณมือ จากเสียงที่ได้ยิน 2. จังหวะกับสัญลักษณ์แทน ค่าของตัวโน้ตและจังหวะ 1 กิจกรรมทำแบบฝึกหัดท้าย บทเรียน
7 แผนการจัดการเรียนรู้วิชาดนตรีสากลขั้นพื้นฐาน Foundation of Music Theory รหัสวิชา 302-25041 (ต่อ) สัปดาห์ที่ หัวข้อ / รายละเอียด จำนวน ชั่วโมง กิจกรรมการเรียนการสอน ผู้สอน 3 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่องการอ่าน การร้องโน้ตบนบรรทัดห้าเส้น นายเชษฐพงศ์ รอตฤดี ความรู้เกี่ยวกับทฤษฏี ดนตรีสากลขั้นพื้นฐาน 1 1. บรรทัด 5 เส้น 2. ค่าตัวโน้ตและค่าตัวหยุด ของโน้ต 3. จังหวะ 4.ระดับเสียงของตัวโน้ต บนบรรทัด 5 เส้นและ กุญแจประจำหลัก การอ่านโน้ตบนบันทัด 5 เส้น 1 1. กิจกรรมการฟังระดับ เสียงและระบุตัวโน้ตใน บรรทัด 5 เส้น 2. การอ่านตัวโน้ตบน บรรทัด 5 เส้น 1 กิจกรรมทำแบบฝึกหัดท้าย บทเรียน
8 แผนการจัดการเรียนรู้วิชาดนตรีสากลขั้นพื้นฐาน Foundation of Music Theory รหัสวิชา 302-25041 (ต่อ) สัปดาห์ที่ หัวข้อ / รายละเอียด จำนวน ชั่วโมง กิจกรรมการเรียนการสอน ผู้สอน 4 หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 เรื่องการอ่าน การร้องโน้ตบนบรรทัดห้าเส้น นายเชษฐพงศ์ รอตฤดี การอ่าน และการร้องโน้ต สากล 1 1. การอ่านตัวโน้ตบน บรรทัด 5 เส้น (ทบทวน จากสัปดาห์ที่ 3) 2. การร้องโน้ต (บทเพลง) บ น บ ร ร ท ั ด ห ้ า เ ส้ น ประกอบสัญญาณมือ การบันทึกโน้ต 1 การฟังเสียงของตัวโน้ต และบันทึกลงบรรทัดห้า เส้น 1 ทำแบบทดสอบหลังเรียน
9 ขั้นตอนการใช้และการพัฒนาชุดฝึกทักษะ กิจกรรมการเรียนรู้ 1. ทำแบบทดสอบก่อนเรียน (Pre-Test) 2. ศึกษาค้นคว้าขอมูล แนวการสอน ในการพัฒนชุฝึกทักษะ 3. ปฏิบัติกิจกรรมตามขั้นตอนในการพัฒนาชุดฝึกทักษะ 4. ทำกิจกรรมตามใบงานที่กำหนดให้ในการพัฒนาชุดฝึกทักษะ 5. ทำแบบทดสอบหลังเรียน (Post-Test) การวัดผลและการประเมินผล 1. แบบทดสอบก่อนเรียน (Pre-Test) 2. ประเมินผลจากใบงาน 3. แบบทดสอบหลังเรียน (Post-Test) เวลาในการจัดการเรียนรู้ ในการจัดการเรียนรู้โดยใช้ชุดฝึกทักษะการอ่านโน้ตสากลตามแนวการสอนของโคดาย ใช้เวลาในการปฏิบัติกิจกรรมตามชุดฝึกทักษะ ทั้งหมด 2 หน่วยการเรียนรู้ จำนวน 12 ชั่วโมง
10 แบบทดสอบก่อนเรียน PRE – TEST
11 แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ ก่อนเรียน – หลังเรียน วิชาทฤษฎีดนตรีสากลขั้นพื้นฐาน (Foundation of Music Theory) รหัสวิชา 302-25041 ระดับอุดมศึกษาสาขาดนตรีศึกษา วิชาเอกดนตรีไทย วิทยาลัยนาฏศิลปอ่างทอง สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 การอ่าน การร้องโน้ตตามสัญลักษณ์มือ (Kodayl Hand Sign) คำชี้แจง 1. ข้อสอบมีทั้งหมด 10 ข้อ ข้อละ 1 คะแนน รวม 10 คะแนน 2. ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียวแล้วทำเครื่องหมายกากบาท ( X ) ทับหน้าตัวเลือกที่ถูกต้องเพียงข้อเดียว 1. สัญญาณมือลักษณะนี้แทนชื่อตัวโน้ตในระดับเสียงใด ก. เสียง F ข. เสียง E ค. เสียง D ง. เสียง C 2. สัญญาณมือตามแนวคิดโคดายสามารถสื่อสารอะไรกับนักเรียนได้ ก. เป็นสัญญาณที่สื่อสารทางความรู้สึกทางดนตรี ข. เป็นสัญญาณที่สื่อสารระดับเสียงของตัวโน้ตสากล ค. เป็นสัญญาณที่สื่อสารจังหวะของดนตรีสากล ง. เป็นสัญญาณที่สื่อสารความดัง – เบาของบทเพลง 3. สัญลักษณ์นี้คือสัญลักษณ์ที่สามารถบอกอะไรกับนักเรียนได้ ก. จังหวะ ข. ทำนอง ค. เสียงประสาน ง. ความดัง – เบา
12 4. สัญญาณมือลักษณะนี้แทนชื่อตัวโน้ตในระดับเสียงใด ก. เสียง F ข. เสียง E ค. เสียง D ง. เสียง C 5. สัญลักษณ์นี้อ่านออกเสียงแบบไหน ก. ที – ที ข. ทีรี – ที ค. ทา – อา ง. ทา 6. สัญลักษณ์นี้แทนค่าถึงโน้ตตัวอะไร ก. ข. ค. ง. 7. โคดายเป็นนักประพันธ์เพลงประเทศใด ก. ออสเตรีย ข. เยรมันนี ค. ฝรั่งเศส ง. ฮังการี
13 8. สัญญาณมือลักษณะนี้แทนชื่อตัวโน้ตในระดับเสียงใด ก. เสียง C ข. เสียง B ค. เสียง A ง. เสียง G 9. สัญญาณมือลักษณะนี้แทนชื่อตัวโน้ตในระดับเสียงใด ก. เสียง C ข. เสียง B ค. เสียง A ง. เสียง G 10. สัญลักษณ์นี้อ่านออกเสียงแบบไหน ก. ที – ทีรี ข. ทา – ที ที ค. ทีรี – ที ง. ที ที – ทา
14 แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ ก่อนเรียน – หลังเรียน วิชาทฤษฎีดนตรีสากลขั้นพื้นฐาน (Foundation of Music Theory) รหัสวิชา 302-25041 ระดับอุดมศึกษาสาขาดนตรีศึกษา วิชาเอกดนตรีไทย วิทยาลัยนาฏศิลปอ่างทอง สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 การอ่าน การร้องโน้ตบนบรรทัด 5 เส้น คำชี้แจง 1. ข้อสอบมีทั้งหมด 10 ข้อ ข้อละ 1 คะแนน รวม 10 คะแนน 2. ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียวแล้วทำเครื่องหมายกากบาท ( X ) ทับหน้าตัวเลือกที่ถูกต้องเพียงข้อเดียว 11. บรรทัด 5 เส้นมีชื่อเรียนเป็นภาษาอังกฤษว่าอะไร ก. Bar line ข. Staff ค. Leger lines ง. Double Bar 12. กุญแจซอลหัวกุญแจจะอยู่เส้นไหนของบรรทัด 5 เส้น ก. เส้นที่ 1 ข. เส้นที่ 2 ค. เส้นที่ 3 ง. เส้นที่ 4 13. บรรทัด 5 เส้นมีทั้งหมดกี่เส้น และกี่ช่อง ก. มี 5 เส้น และ 5 ช่อง ข. มี 5 เส้น และ 4 ช่อง ค. มี 4 เส้น และ 4 ช่อง ง. มี 4 เส้น และ 5 ช่อง
15 14. สัญลักษณ์นี้คือสัญลักษณ์ของตัวโน้ตตัวใด ก. โน้ตตัวกลม ข. โน้ตตัวขาว ค. โน้ตตัวดำ ง. โน้ตตัวเขบ็ต 1 ชั้น 15. + + + + + เมื่อรวมแล้วจะได้ทั้งหมดกี่จังหวะ ก. 10 ข. 8 ค. 13 ง. 20 16. จากภาพโน้ตเพลงนี้น่าจะบรรเลงด้วยอัตราจังหวะในข้อใด ก. ข. ค. ง
16 17. จากภาพตัวโน้ตบนกุญแจซอล ตัวโน้ตตัวนี้คือโน้ตเสียงใด ก. C ข. D ค. G ง. F 18. สัญลักษณ์นี้คือสัญลักษณ์ของตัวโน้ตตัวใด ก. โน้ตตัวกลม ข. โน้ตตัวขาว ค. โน้ตตัวดำ ง. โน้ตตัวเขบ็ต 1 ชั้น 19. จากภาพตัวโน้ตบนกุญแจซอล ตัวโน้ตตัวนี้คือโน้ตเสียงใด ก. C ข. D ค. G ง. F 20. จากภาพมีโน้ตตัวใดบ้างที่อยู่บนบรรทัด 5 เส้น ก. E A G E C F C B F ค. E G A F C F C B F ข. E A G F C F C B F ง. E A G F B F C B F
17 ความรู้เรื่องการอ่าน การร้องโน้ตตามสัญลักษณ์มือ ตามแนวทางของโคดาย Kodály Method โซลทาน โคดาย (Zoltán Kodály, 1882 – 1967) นักประพันธ์เพลงชาวฮังการรี่ และเป็นที่รู้จักกันใน ฐานะนักการศึกษาดนตรีโคดายมีความสนใจ ปัญหาทางด้านการศึกษาด้านดนตรี และได้ ประพันธ์เพลงเพื่อการศึกษาด้านดนตรีให้แก่ โรงเรียนต่าง ๆ ในประเทศฮังการีอย่างมากมาย ผลงาน ของโคดายมีผลอย่างมากต่อการศึกษา ดนตรีทั้งในและนอกประเทศฮังการี (Dalos, 2020) โคดายวางจุดมุ่งหมายหมายของการสอน ดนตรีไว้ว่า การสอนจะต้องพัฒนาความสามารถ ทาง ดนตรีที่มีอยู่ในตัวผู้เรียนแต่ละคนให้สมบูรณ์เต็มที่ ผู้เรียนจะต้องมีความรู้ความเข้าใจในดนตรี โดย สามารถอ่าน เขียน และสร้างสรรค์ดนตรีได้อย่างคล่องแคล่วตามหลักทฤษฎีดนตรี (ณรุทธ์ สุทธ จิตต์, 2537) โคดายได้ให้ความสำคัญกับผู้เรียนซึ่งเป็นหลัก คือเน้นการจัดระบบขั้นตอนการเรียนการสอนดนตรี ที่ควรมีระดับความยากง่ายเหมาะสมกับพัฒนาการ ของเด็ก ควรนำเสนอสิ่งง่ายๆ ก่อน นำเสนอสิ่งที่ ยาก (ธวัชชัย นาค วงษ์, 2544) หลักการสอนของโค ดายเน้นการร้องเป็นหลัก ซึ่งรวมไปถึงการอ่านโน้ต ด้วย วิธีการของโคดายจึงเป็นการมุ่งเน้นทั้งการร้อง และการอ่านโน้ต โดยระบบวิธีการสอนร้องและอ่านโน้ตของโคดาย คือการร้องแบบระบบ โทนิก ซอล – ฟา (Sol-Fa) หรือการร้องตามสัญญาณมือ (Kodaly Hand Sign) ซึ่งทำให้ผู้เรียนสามารถเชื่อมโยง สัญลักษณ์ทางดนตรีกับเสียงที่แท้จริงเข้าด้วยกันได้ โดยเน้นที่การอ่านและ ร้องโน้ต (Bowyer, 2015; ณรุทธ์ สุทธจิตต์, 2537; ธวัชชัย นาควงษ์, 2544)
18 สัญญาณมือ (Kodály Hand Sign) แนวทางในการสอนของโคดาย มีแนวทางในการสอนวิธีหนึ่งที่เรียกว่า การอ่าน การร้องโน้ต ตาม ส ั ญ ญ า ณ ม ื อ ห ร ื อ Hand sign Movement โดยใช้สัญญาณมือกับการ ขับร้องระดับเสียง จากเสียงต่ำไปหาเสียง สูง เพื่อที่จะให้ผู้เรียนได้เห๋นการเคลื่อนที่ ของเสียงไปพร้อมกับการร้องและการทำ สัญญาณมือ โคดายมีแนวคิดว่าการอ่าน ร้องโน้ตดนตรีก็เหมือนการสื่อสารอีก 1 ภาษา เพราะฉะนั้นผู้เรียนจะต้องได้ยินเสียงตัวโน้ตและเข้า ใจความแตกต่างระหว่างเสียงของตัวโน้ตก่อน จึงค่อยเริ่มเรียนการบันทึกตัวโน้ตสากลลงบรรทัด 5 เส้น โค ดายจึงคิดค้นวิธีการขับร้องโน้ตไปพร้อมๆกับการให้สัญญาณมือ เพื่อที่จะให้ผู้เรียนเห็นถึงความแตกต่าง ของระดับเสียง สัญญาณมือและระดับเสียง (Hand Sign Movement) รูปแบบสัญญาณมือตามแนวคิดโคดายโดยก่อนเริ่มเรียนโคดายจะบอกสัญญาณมือพร้อมด้วย บอกการเรียกชื่อตัวโน้ตในระบบโทนิค ซอล – ฟา ก่อนเพื่อให้ง่ายต่อการอ่าน ร้องโน้ต โดยระบบโทนิค ซอล – ฟา นั้น เป็นการใช้ระบบการเรียกชื่อตัวโน้ต ซึ่งมาจากภาษาลาติน จะมีการเรียกชื่อโน้ตอยู่ 7 ตัว คือ Do , RE , Mi , Fa , So , La , Ti ซึ่งสามารถแทนชื่อตัวโน้ตเป็นภาษาไทย และระบบตัวอักษรใน ภาษาอังกฤษหรือระบบโรมัน ซึ่งจะช่วยทำให้ผู้เรียนจดจำระดับเสียงต่างๆ ได้ ดังนี้ ชื้อเรียกตัวโน้ตในระบบโทนิค ซอล - ฟา Do Re Mi Fa So La Ti ชื่อเรียกตัวโน้ตในภาษาไทย โด เร มี ฟา ซอล ลา ที ชื่อเรียนตัวโน้ตในภาษาอังกฤษหรือระบบโรมัน C D E F G A B ตารางการเขียนชื่อตัวโน้ตสากลในระบบต่างๆ
19 สัญญาณมือตามแนวทางของโคดาย (Kodály Hand Sign Movement) 1. สัญญาณมือแทนโน้ตเสียง โด (C หรือ Do) ให้กำมือทั้ง 2 ข้างอยู่ระดับเอว 2. สัญญาณมือแทนโน้ตเสียง เร (D หรือ Re) ให้แบบมือทั้ง 2 ข้างละหักข้อมือขึ้นประมาณ 45 องศาระดับหน้าอก
20 3. สัญญาณมือแทนโน้ตเสียง มี (E หรือ Mi) ให้แบบมือทั้งสองข้างคว่ำลงขนานกับพื้นระดับหัวไหล่ 4. สัญญาณมือแทนโน้ตเสียง ฟา (F หรือ Fa) ให้กำมือและคว่ำข้อมือโดยให้นิ้วโป้งชี้ลงที่พื้นระดับริมฝีปาก 5. สัญญาณมือแทนโน้ตเสียง ซอล (G หรือ Sol) ให้แบบมือทั้ง 2 ข้างโดยหันฝ่ามือเข้าหาลำตัวระดับสายตา
21 6. สัญญาณมือแทนโน้ตเสียง ลา (A หรือ La) ให้ทำมือทั้ง 2 ข้างเป็นรูปโค้งโดยให้มทอทั้งสองข้างอยู่ระดับหน้าผาก 7. สัญญาณมือแทนโน้ตเสียง ที (B หรือ Ti) ให้ชี้นิ้วทั้ง 2 ข้างและยกขึ้นประมาณ 45 องศา ระดับบนสุดของศรีษะ
22 กิจกรรมที่ 1 เรื่องการอ่าน การร้องโน้ตตามสัญลักษณ์มือ ตามแนวทางของโคดาย Kodály Method คำชี้แจง : 1. ให้ผู้เรียนฝึกการร้องระดับเสียงไปพร้อมกับการเคลื่อนไหวตามสัญญาณมือ 2. ผู้สอนสามารถเล่นเปียโน หรือเครื่องดนตรีชนิดอื่นๆประกอบการเคลื่อนไหวและการร้อง ระดับเสียง 1. 2.
23 3. 4. 5.
24 กิจกรรมที่ 2 การออกเสียงร้องเพลงตามสัญญาณมือ คำชี้แจง : 1. ให้ผู้เรียนฝึกการร้องบทเพลงไปพร้อมกับการเคลื่อนไหวตามสัญญาณมือ 2. ผู้สอนสามารถเล่นเปียโน หรือเครื่องดนตรีชนิดอื่นๆประกอบการเคลื่อนไหวและการร้อง ระดับเสียง https://www.youtube.com/watch?v=y7Q3wFmYmnU
25
26 แบบทดสอบท้ายบทเรียนใบงานที่ 1 เรื่องที่ 1 การอ่าน การร้องโน้ตตามสัญลักษณ์มือ ตามแนวทางของโคดาย Kodály Method ชื่อ - นามสกุล................................................................................... คำชี้แจง : ให้นักเรียนตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง (10 คะแนน) 1. อธิบายความเข้าใจเกี่ยวกับประวัติของโคดาย แนวการสอน โดยสังเขป ............................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................. ......................................... ........................................................................................................................................... ........................... ....................................................................................................... ............................................................... ............................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................................... 2. วิธีการใช้สัญญาณมือของโคดายจะให้ควบคู่กับสิ่งใด ............................................................................................................................. ......................................... 3. เหตุใดโคดายถึงต้องใช้สัญญาณมือควบคู่ไปกับการอ่าน ร้องโน้ต จงอธิบายโดยสังเขป ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................. ......................................... ...................................................................................................................................................................... 4. ชื่อตัวโน้ตในระบบโทนิค ซอล - ฟา จะเขียนในรูปแบบใด ............................................................................................................................. ......................................... ............................................................................................................................. ......................................... 5. โน้ตระดับเสียง โด เร มี ฟา ถ้าเขียนในระบบอักษรโรมันจะเขียนได้แบบใด ............................................................................................................................. ......................................... ......................................................................................................................................................................
27 6. สัญญาณมือที่เห็นจากภาพหมายถึงตัวโน้ตเสียงใด ............................................................................................................................. ......................................... 7. สัญญาณมือที่เห็นจากภาพหมายถึงตัวโน้ตเสียงใด ............................................................................................................................. ......................................... 8. สัญญาณมือที่เห็นจากภาพหมายถึงตัวโน้ตเสียงใด ........................................................................................................................................................ .............. 9. สัญญาณมือที่เห็นจากภาพทั้ง 3 ภาพมีโน้ตในระดับเสียงใด (ให้เขียนในระบบอักษรโรมัน) ............................................................................................................................. ......................................... 10. สัญญาณมือที่เห็นจากภาพมีโน้ตในระดับเสียงใด (ให้เขียนในระบบโทนิค ซอล - ฟา) ............................................................................................................................. .........................................
28 การอ่าน การร้องโน้ตบนบรรทัด 5 เส้น ความรู้เกี่ยวกับทฤษฏีดนตรีสากลขั้นพื้นฐาน บรรทัด 5 เส้น (staff) การบันทึกโน้ตสากลจะต้องอาศัยบรรทัด 5 เส้นเป็นหลัก ไม่ว่าจะเป็นการบันทึก สัญลักษณ์ต่างๆที่ใช้สื่อภาษาทางดนตรีก็จะ บันทึกลงบนบรรทัด 5 เส้น บรรทัด 5 เส้น ประกอบด้วย เส้นตรง 5 เส้นขนานกัน จนทำ ให้เกิดช่องบรรทัด 4 ช่อง โดยมีระยะห่าง เท่าๆกัน การนับบรรทัด 5 เส้นจะเริ่ม นับตั้งแต่เส้นล่างสุดเป็นเส้นที่ 1 , 2 , 3 , 4 , 5 ตามลำดับ และ จะเริ่มนับช่องล่างสุดเป็น ช่องที่ 1 , 2 , 3 , 4 ตามลำดับ การนับเส้นบนบรรทัด 5 เส้น การนับช่องบนบรรทัด 5 เส้น มี(E) ซอล(G) ที(B) เร(D) ฟา(F) ตัวอย่างของระดับเสียงของตัวโน้ตที่อยู่บนเส้นของบรรทัด 5 เส้น ฟา(F) ลา(A) โด(C) มี(E) ตัวอย่างของระดับเสียงของตัวโน้ตที่อยู่ระหว่าเส้น ของบรรทัด 5 เส้น 1 2 3 4 5 1 2 3 4
29 ในการอ่านโน้ตสากลตามแนวทางของโคดายจะเริ่มอ่านจากโน้ตที่อยู่บนเส้น คือ เส้นที่ 1 และเส้นที่ 2 เนื่องจากเส้นที่ 1 ของของบรรทัด 5 เส้น จะอยู่ที่ตำแหน่งของโน้ตตัว มี (E) และเส้นที่ 2 ของบรรทัด 5 เส้น จะอยู่ตำแหน่งของโน้ตตัว ซอล (G) ซึ่งทำให้ง่ายต่อการจดจำและสามารถไล่โน้ตในระดับเสียงอื่นๆได้ โน้ตเสียง มี (E) ในตำแหน่งเส้นที่ 1 โน้ตเสียง ซอล (G) ในตำแหน่งเส้นที่ 2 ตัวอย่างบทเพลงในระดับเสียง ซอล (G) เส้นที่ 2 และระดับเสียง มี (E) เส้นที่ 1 หอย โข่ง หอย โข่ง ตัว มัน ขด เป็น วง กลม
30 เมื่อผู้เรียนได้ทำความคุ้นเคยกับตำแหน่งของโน้ตในระดับเสียง ซอล (เส้นที่ 2) และระดับเสียง มี (เส้นที่ 1) ได้แล้ว ตาม แนวทางการสอนของโคดายจะเพิ่มตัวโน้ตที่อยู่ระหว่างช่อง เพื่อให้ผู้เรียนได้ทำความรู้จัก ได้แก่ ตัวโน้ตเสียง ลา (A) โดย ตำแหน่งจะอยู่ในช่องที่ 2 ของบรรทัด 5 เส้น โน้ตเสียง ลา (A) ในตำแหน่งช่องที่ 2 ตัวอย่างบทเพลงในระดับเสียง ซอล (G) เส้นที่ 2 และระดับเสียง มี (E) เส้นที่ 1 และระดับเสียง ลา (A) ช่องที่ 2 2 โยน สูง โยน ต่ำ โยน ลูก บอล ให้ ลิง ตัว ดำ
31 ค่าตัวโน้ต (Duration) ค่าตัวโน้ต คือ สัญลักษณ์ที่ใช้บันทึกแทนเสียงและความสั้น - ยาวของตัวโน้ตดนตรี มีลักษณะดังต่อไปนี้ ลักษณะของตัวโน้ต ชื่อภาษาไทย ชื่อภาษาอังกฤษ ชื่อเรียกตาม แนวทางของโคดาย ค่าของจังหวะ ตัวกลม Whole Note Ta-ah-ah-ah 4 จังหวะ ตัวขาว Half Note Ta-ah 2 จังหวะ ตัวดำ Quarter Note Ta 1 จังหวะ หรือ ตัวเขบ็ต 1 ชั้น Eight Note Ti-Ti 1/2 จังหวะ ตัวหยุดโน้ต (Rest) ตัวหยุดหรือเครื่องหมายหยุด คือ เครื่องหมายที่ทำให้เสียงเงียบหรือ หยุดในขณะที่บรรเลงดนตรีดนตรี จะมีค่าเท่ากับสัญลักษณ์ของตัวโน้ต ดังนี้ ลักษณะของตัวโน้ต สัญลักษณ์ตัวหยุด ชื่อภาษาไทย ชื่อภาษาอังกฤษ ค่าของตัว หยุด หยุดตัวกลม Whole Rest 4 จังหวะ หยุดตัวขาว Half Rest 2 จังหวะ หยุดตัวดำ Quarter Rest 1 จังหวะ หรือ หยุดตัวเขบ็ต 1 ชั้น Eight Rest 1/2 จังหวะ
32 จังหวะ (Beat) จังหวะ นับเป็นพื้นฐานสำคัญของการเรียนดนตรีโดยการสอนดนตรีของโคดายมีการนำเสนอ ลักษณะเกี่ยวกับจังหวะ ทางดนตรีที่จะทำให้นักเรียนมีความเข้าใจโดยใช้สัญลักษณ์ง่ายๆ เพื่อให้นักเรียน สามารถ ร้อง อ่านและเขียนปฏิบัติตามได้ นอกจากโคดายจะใช้สัญญาณมือแทนระดับเสียงแล้ว โคดายยังมีการใช้ระบบสัญลักษณ์ต่างๆ แทนจังหวะเพื่อทำให้การเรียนรู้เรื่องจังหวะเป็นรูปธรรมโดยในระยะแรกการใช้สัญลักษณ์แทนจังหวะเป็น ลักษณะของรูปภาพ ในระยะต่อมาเปลี่ยนเป็นสัญลักษณ์คล้ายตัวโน้ตในที่สุดตัวโน้ตแทนจังหวะจึงนำมาใช้ อย่างไรก็ตามสัญลักษณ์คล้ายตัวโน้ตก็ยังสามารถใช้ได้อยู่ เมื่อผู้สอนต้องการเน้นเฉพาะจังหวะ นอกจาก กำหนดสัญลักษณ์แทนจังหวะแล้วโคดายยังได้กำหนดเสียงใช้ในการเรียกสัญลักษณ์ต่างๆ ไว้เพื่อให้ผู้เรียน ใช้พูดแทนการตบมือได้ด้วยสัญลักษณ์สำหรับสัญลักษณ์ต่างๆที่ใช้มีดังนี้ Ta Ta Ti Ti Ta Ta Ti Ti จากสัญลักษณ์ภาพตามแนวการสอนของโคดาย จะสังเกตได้ว่า สัญลักษณ์ตัวอย่างที่เป็นรูปนกตัว ใหญ่จะแทนโน้ตที่เรียกว่า Ta (หรือโน้ตตัวดำ) และสัญลักษณ์ตัวอย่างที่เป็นรูปนกตัวเล็กจะแทนโน้ตที่ เรียกว่า Ti Ti (หรือโน้ตขเบ็ต 1 ชั้น) โดยในการฝึกการฟังและบันทึกจังหวะหรือโน้ตสากลในระดับขั้น พื้นฐาน จะใช้จังหวะ (Ta Ta Ti-Ti) ในการบันทึกโน้ตและจังหวะ อัตราจังหวะ (Time Signature) แนวทางการสอนของโคดาย จังหวะประกอบไปด้วยจังหวะหนักและจังหวะเบา ในรูปแบบของโค ดายจะเริ่มจากให้นักเรียนตบมือในจังหวะหนักและจังหวะเบา ดังนี้ ในอัตราจังหวะ 2 จังหวะหนักจะอยู่ที่จังหวะที่ 1 จังหวะเบาจะอยู่ที่จังหวะที่ 2 หรืออาจจะใช้ สัญลักษณ์เป็นตัวกำหนดจังหวะหนักและจังหวะเบาได้ตามตัวอย่างดังนี้ สัญลักษณ์แสดงจังหวะหนัก (จังหวะที่ 1)
33 ในอัตราจังหวะ 3 ใน 1 ห้องจะมีโน้ตทั้งหมด 3 จังหวะโดยจังหวะหนักจะอยู่ที่จังหวะที่ 1 จังหวะ เบาจะอยู่ที่จังหวะที่ 2 และจังหวะที่ 3 ตัวอย่างดังนี้ สัญลักษณ์แสดงจังหวะหนัก (จังหวะที่ 1) ในอัตราจังหวะ 4 ใน 1 ห้องจะมีทั้งหมด 4 จังหวะโดยจังหวะหนักจะอยู่ที่จังหวะที่ 1 และจังหวะ ที่ 3 จังหวะเบาจะอยู่ที่จังหวะที่ 2 และจังหวะที่ 4 ตามภาพดังนี้ สัญลักษณ์แสดงจังหวะหนัก (จังหวะที่ 1 และจังหวะที่ 3)
34 ใบงานที่ 2 ความรู้เกี่ยวกับทฤษฏีดนตรีสากลขั้นพื้นฐาน ชื่อ - นามสกุล.................................................................................................... คำชี้แจง : ให้ตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง (10 คะแนน) 1. บรรทัด 5 เส้นมีชื่อเรียกเป็นภาษาอังกฤษว่าอะไร.......................................... 2. ในการนับบรรทัด 5 เส้น เราควรนับจากเส้นใดเป็นเส้นที่ 1 ........................................................................................................................ .... 3. โน้ตตัว G ในกุญแจ G อยู่ตำแหน่งใด........................................................... 4. โน้ตตัว E ในกุญแจ G อยู่ในตำแหน่งใด........................................................... 5. โน้ตตัวกลมมีชื่อเรียกในภาษาอังกฤษว่าอะไร....................................... 6. โน้ตตัวดำมีชื่อเรียกในภาษาอังกฤษว่าอะไร.......................................... 7. ถ้าอ่านโน้ตในระบบของโคดายจะอ่านว่าอย่างไร ............................................................................................................................ 8. + มีค่าเท่ากับโน้ตตัวใด...................................................................... 9. + + + + เมื่อรวมแล้วจะได้ทั้งหมดกี่จังหวะ......................................................................... 10. โน้ตที่เห็นจากภาพควรที่จะอยู่ในอัตราจังหวะใด ...............................................................................................................................
35 ระดับเสียงตัวโน้ต ตัวโน้ต เป็นสัญลักษณ์ทางดนตรีที่ใช้บันทึกไว้บนบรรทัด 5 เส้น เพื่อแสดงถึงระดับเสียงสูงเสียง ต่ำ และ ความสั้น – ยาวของเสียง ในการเรียนการสอนในรูปแบบของโดดายเมื่อนักเรียนได้เรียนรู้เรื่อง โน้ตที่อยู่บนบรรทัด 5 เส้นในระดับเสียง ซอล (เส้นที่ 2) และระดับเสียง มี (เส้นที่ 1) แล้วนั้น ผู้เรียนจะได้ เห็นถึงระดับเสียงที่มีความสูง - ต่ำ ที่มีความชัดเจน จากระดับเสียงในบรรทัด 5 เส้น และการเคลื่อนที่ ของสัญญาณมือ จากนั้นจะเริ่มทำความรู้จักกับโน้ตในระดับเสียงอื่นๆบนบรรทัด 5 เส้นทั้งตัวโน้ตบนเส้น และตัวโน้ตที่อยู่ระหว่างช่องทั้งหมด 7 ตัว โดยมีกุญแจประจำหลัก ดังนี้ ตัวโน้ตบนกุญแจประจำหลัก กุญแจ (Clef) กุญแจ คือ สัญลักษณ์ทางดนตรีที่บันทึกไว้บนบรรทัด 5 เส้น เพื่อบอกถึงความแตกต่างของระดับ เสียงของตัวโน้ตที่สูงหรือต่ำของตัวโน้ต กุญแจที่นิยมใช้ในปัจจุบันแบ่งออกเป็น 3 ลักษณะ คือ กุญแจซอล หรือกุญแจ G (So Clef or G Clef) กุญแจที่กำหนดให้โน้ตซอล (G) อยู่เส้นที่ 2 ของบรรทัด 5 เส้น กุญแจชนิดนี้นิยมมากในกลุ่มนักดนตรี นักร้อง ใช้กับ เครื่องดนตรีที่นิยม ทั่วไป เช่น กีตาร์ไวโอลินทรัมเป็ต ฯลฯ กญแจซอลมีชื่อเรียก ภาษาอังกฤษ คือ เทรเบิลเคลฟ (Treble clef) ตำแหน่งและชื่อเรียกของตัวโน้ตบนกุญแจซอล (So Clef or G Clef) C D E F G A B C D E F G A โด เร มี ฟา ซอล ลา ที โด เร มี ฟา ซอล ลา 2
36 กุญแจฟา หรือกุญแจ F (Fa Clef or F Clef) กุญแจที่กำหนดให้โน้ตฟา (F) อยู่บนเส้นที่ 4 ของ บรรทัด 5 เส้น กุญแจชนิดนี้นิยมใช้กับเสียงร้องหรือ เครื่อง ดนตรีที่มีเสียงต่ำ เช่น เชลโล เบส ทรอมโบน ฯลฯกุญแจฟามีชื่อ เรียกภาษาอังกฤษอีกชื่อคือ เบส เคลฟ (Bass clef) ตำแหน่งและชื่อเรียกของตัวโน้ตบนกุญแจฟา (Fa Clef or F Clef) กุญแจโด หรือกุญแจ C (Do Clef or C Clef) กุญแจโดอัลโต้ (Alto Clef) ใช้บันทึกโน้ตที่เล่นกับวิโอล่า กุญแจโดเทเนอร์ (Tenor Clef) ใช้บันทึกโน้ตที่เล่น กับเชลโล ทรอมโบนและบาสซูน กุญแจที่กำหนดให้เสียงโด (C) มีตำแหน่งคาบอยู่เส้นใดก็ได้บนบรรทัด 5 เส้น ซึ่งทำให้โน้ตที่คาบอยู่บน เส้นบรรทัดนั้นเป็น โน้ตโด-กลาง โดยมีชื่อเรียกในแต่ละบรรทัดในกุญแจโดบนบรรทัด 5 เส้น ตาม ตัวอย่าง E F G A B C D E F G A B C มี ฟา ซอล ลา ที โด เร มี ฟา ซอล ลา ที โด โน้ตเสียงโด (C) หัวกุญแจอยู่เส้นที่ 3 ของบรรทัด 5 เส้น โน้ตเสียงโด (C) หัวกุญแจอยู่เส้นที่ 4 ของบรรทัด 5 เส้น
37 กิจกรรมที่ 3 การอ่านโน้ตบนบรรทัด 5 เส้น แบบฝึกการอ่านโน้ตบนบรรทัด 5 เส้น
38 กิจกรรมที่ 4 การออกเสียงร้องโน้ตบนบรรทัด 5 เส้น
39 ใบงานที่ 3 การอ่าน การร้องโน้ตบนบรรทัด 5 เส้น ชื่อ - นามสกุล.................................................................................................... คำชี้แจง : ให้ตอบคำถามต่อไปนี้ให้ถูกต้อง (10 คะแนน) จงเขียนโน้ตที่กำหนดให้ในกุญแจซอล (G Clef) โดยให้เขียนเป็นโน้ตตัวกลม (3 คะแนน) G B A จงเขียนโน้ตที่กำหนดให้ในกุญแจฟา (F Clef) โดยให้เขียนเป็นโน้ตตัวกลม (3 คะแนน) E C D ให้ฟังระดับเสียงที่ได้ยินแล้วบันทึกลงบรรทัด 5 เส้น โดยให้เขียนเป็นโน้ตตัวกลม (4 คะแนน)
40 แบบทดสอบหลังเรียน POST – TEST
41 แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ ก่อนเรียน – หลังเรียน วิชาทฤษฎีดนตรีสากลขั้นพื้นฐาน (Foundation of Music Theory) รหัสวิชา 302-25041 ระดับอุดมศึกษาสาขาดนตรีศึกษา วิชาเอกดนตรีไทย วิทยาลัยนาฏศิลปอ่างทอง สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม หน่วยการเรียนรู้ที่ 1 การอ่าน การร้องโน้ตตามสัญลักษณ์มือ (Kodayl Hand Sign) คำชี้แจง 1. ข้อสอบมีทั้งหมด 10 ข้อ ข้อละ 1 คะแนน รวม 10 คะแนน 2. ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียวแล้วทำเครื่องหมายกากบาท ( X ) ทับหน้าตัวเลือกที่ถูกต้องเพียงข้อเดียว 1. สัญญาณมือลักษณะนี้แทนชื่อตัวโน้ตในระดับเสียงใด ก. เสียง F ข. เสียง E ค. เสียง D ง. เสียง C 2. สัญญาณมือตามแนวคิดโคดายสามารถสื่อสารอะไรกับนักเรียนได้ ก. เป็นสัญญาณที่สื่อสารทางความรู้สึกทางดนตรี ข. เป็นสัญญาณที่สื่อสารระดับเสียงของตัวโน้ตสากล ค. เป็นสัญญาณที่สื่อสารจังหวะของดนตรีสากล ง. เป็นสัญญาณที่สื่อสารความดัง – เบาของบทเพลง 3. สัญลักษณ์นี้คือสัญลักษณ์ที่สามารถบอกอะไรกับนักเรียนได้ ก. จังหวะ ข. ทำนอง ค. เสียงประสาน ง. ความดัง – เบา
42 4. สัญญาณมือลักษณะนี้แทนชื่อตัวโน้ตในระดับเสียงใด ก. เสียง F ข. เสียง E ค. เสียง D ง. เสียง C 5. สัญลักษณ์นี้อ่านออกเสียงแบบไหน ก. ที – ที ข. ทีรี – ที ค. ทา – อา ง. ทา 6. สัญลักษณ์นี้แทนค่าถึงโน้ตตัวอะไร ก. ข. ค. ง. 7. โคดายเป็นนักประพันธ์เพลงประเทศใด ก. ออสเตรีย ข. เยรมันนี ค. ฝรั่งเศส ง. ฮังการี
43 8. สัญญาณมือลักษณะนี้แทนชื่อตัวโน้ตในระดับเสียงใด ก. เสียง C ข. เสียง B ค. เสียง A ง. เสียง G 9. สัญญาณมือลักษณะนี้แทนชื่อตัวโน้ตในระดับเสียงใด ก. เสียง C ข. เสียง B ค. เสียง A ง. เสียง G 10. สัญลักษณ์นี้อ่านออกเสียงแบบไหน ก. ที – ทีรี ข. ทา – ที ที ค. ทีรี – ที ง. ที ที – ทา
44 แบบทดสอบวัดผลสัมฤทธิ์ ก่อนเรียน – หลังเรียน วิชาทฤษฎีดนตรีสากลขั้นพื้นฐาน (Foundation of Music Theory) รหัสวิชา 302-25041 ระดับอุดมศึกษาสาขาดนตรีศึกษา วิชาเอกดนตรีไทย วิทยาลัยนาฏศิลปอ่างทอง สถาบันบัณฑิตพัฒนศิลป์ กระทรวงวัฒนธรรม หน่วยการเรียนรู้ที่ 2 การอ่านโน้ตบนบรรทัด 5 เส้น คำชี้แจง 1. ข้อสอบมีทั้งหมด 10 ข้อ ข้อละ 1 คะแนน รวม 10 คะแนน 2. ให้นักเรียนเลือกคำตอบที่ถูกที่สุดเพียงคำตอบเดียวแล้วทำเครื่องหมายกากบาท ( X ) ทับหน้าตัวเลือกที่ถูกต้องเพียงข้อเดียว 11. บรรทัด 5 เส้นมีชื่อเรียนเป็นภาษาอังกฤษว่าอะไร ก. Bar line ข. Staff ค. Leger lines ง. Double Bar 12. กุญแจซอลหัวกุญแจจะอยู่เส้นไหนของบรรทัด 5 เส้น ก. เส้นที่ 1 ข. เส้นที่ 2 ค. เส้นที่ 3 ง. เส้นที่ 4 13. บรรทัด 5 เส้นมีทั้งหมดกี่เส้น และกี่ช่อง ก. มี 5 เส้น และ 5 ช่อง ข. มี 5 เส้น และ 4 ช่อง ค. มี 4 เส้น และ 4 ช่อง ง. มี 4 เส้น และ 5 ช่อง
45 14. สัญลักษณ์นี้คือสัญลักษณ์ของตัวโน้ตตัวใด ก. โน้ตตัวกลม ข. โน้ตตัวขาว ค. โน้ตตัวดำ ง. โน้ตตัวเขบ็ต 1 ชั้น 15. + + + + + เมื่อรวมแล้วจะได้ทั้งหมดกี่จังหวะ ก. 10 ข. 8 ค. 13 ง. 20 16. จากภาพโน้ตเพลงนี้น่าจะบรรเลงด้วยอัตราจังหวะในข้อใด ก. ข. ค. ง.
46 17. จากภาพตัวโน้ตบนกุญแจซอล ตัวโน้ตตัวนี้คือโน้ตเสียงใด ก. C ข. D ค. G ง. F 18. สัญลักษณ์นี้คือสัญลักษณ์ของตัวโน้ตตัวใด ก. โน้ตตัวกลม ข. โน้ตตัวขาว ค. โน้ตตัวดำ ง. โน้ตตัวเขบ็ต 1 ชั้น 19. จากภาพตัวโน้ตบนกุญแจซอล ตัวโน้ตตัวนี้คือโน้ตเสียงใด ก. C ข. D ค. G ง. F 20. จากภาพมีโน้ตตัวใดบ้างที่อยู่บนบรรทัด 5 เส้น ก. E A G E C F C B F ค. E G A F C F C B F ข. E A G F C F C B F ง. E A G F B F C B F