ก Best Practice กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอศรีสัชนาลัย Best Practice (เรียนนอกห้อง) กศน.ตำบลท่าชัย ประจำปีงบประมาณ 2566 นายปิติพงษ์ เผ่าเสรีพงษ์ ครู กศน.ตำบลท่าชัย กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอศรีสัชนาลัย สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัดสุโขทัย
ก Best Practice กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอศรีสัชนาลัย คํานํา Best Practice คือวิธีการปฏิบัติที่เป็นเลิศ ในการทำสิ่งใดสิ่งหนึ่งใหสำเร็จ ซึ่งเป็นผลมาจากการนํา ความรูไปปฏิบัติจริงแลวสรุปความรูและประสบการณนั้นเป็นแนวทางที่ดีที่สุดของตนเอง กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอศรีสัชนาลัย ได้ศึกษาและวิเคราะห์ภารกิจบริบท ชุมชนและกลุ่มปาหมายแลวจึงได้จัดทำ การเรียนนอกห้อง นําเสนอเป็น Best Practice ซึ่งได้ผ่านการ ดําเนินงานตามลำดับขั้นตอนจนประสบความสำเร็จและสามารถเผยแพรตอผู้เกี่ยวของได้ Best Practice ของ กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอ ศรีสัชนาลัย หวัง วาจะเป็นประโยชนตอสถานศึกษาและผู้ที่สนใจเพื่อนําไปปรับประยุกตใชเนื่องจาก การนําเสนอ Best Practice เพื่อเสนอกรณีที่ประสบความสำเร็จ (Success cases) การเล่าเรื่องราวที่เป็น กรณีศึกษา (Storiestelling) เป็นสวนหนึ่งของการจัดการเรียนรูการเป็นตนแบบและแรงบันดาลใจใหกับ กศน.ตำบลอื่นๆ ในระบบเดียวกัน การสรางบรรยากาศแหงการเรียนรู้เพื่อนําไปสู่ความเป็นเลิศ ขอขอบคุณผู้บริหาร คณะครูและเจ้าของแหล่งเรียนรู้เศรษฐกิจพอเพียงบ้านหนองบัวที่มีสวนเกี่ยวของ ทุกทนที่ทำให Best Practice ของ กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย อำเภอศรีสัชนาลัย ใหประสบความสำเร็จ นายปิติพงษ์ เผ่าเสรีพงษ์ ครู กศน.ตำบลท่าชัย
ข Best Practice กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอศรีสัชนาลัย สารบัญ เรื่อง หน้า ชื่อโครงการ/กิจกรรม ๑ สอดคล้องกับนโยบาย(ระบุนโยบายที่สอดคล้อง) ๑ ความเป็นมาของโครงการ/กิจกรรม ๑ ปัจจัยป้อน (Input) ๒ ขั้นตอนการดำเนินงาน(Process) ๒ ความสำเร็จที่เป็นจุดเด่นของโครงการ/หรือกิจกรรมนี้ (Output) ๓ รางวัลแห่งความสำเร็จของโครงการ/กิจกรรม เช่น เกียรติบัตร/การศึกษาดูงาน/การเผยแพร่ ๕ ข้อคิดควรคำนึงถึงการนำไปขยายผลหรือนำโครงการนี้ไปทำ ๕ ข้อมูลหลักฐานอ้างอิง ๖ ผู้เขียน ๗ คณะผู้จัดทำ ๘
๑ Best Practice กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอศรีสัชนาลัย แบบรายงาน (Best Practice) ๑. ชื่อโครงการ/กิจกรรม เรียนนอกห้อง ๒ สอดคล้องกับนโยบาย(ระบุนโยบายที่สอดคล้อง) ๒. การยกระดับคุณภาพการศึกษา ๒.๑ ส่งเสริม สนับสนุนให้สถานศึกษานำหลักสูตรฐานสมรรถนะไปสู่การปฏิบัติอย่างเต็มรูปแบบ เพื่อสร้างสมรรถนะที่สำคัญจำเป็นสำหรับศตวรรษที่ ๒๑ ให้กับผู้เรียน ๒.๒ พัฒนาทักษะดิจิทัลสำหรับผู้เรียนทุกช่วงวัย เพื่อรองรับการเปลี่ยนเปลงสู่สังคมดิจิทัลในโลกยุคใหม่ ๒.๔ ส่งเสริมให้ผู้เรียนได้เรียนรู้จากการลงมือปฏิบัติจริง (Active Leamning) ทั้งในสถานศึกษาและ แหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ รวมทั้งพัฒนา Digital Learning Platform แพลตฟอร์มการเรียนรู้ของสำนักงาน กศน.ที่ หลากหลายทั้งในรูปแบบออนไลน์และออฟไลน์ และให้มีคลังสื่อการเรียนรู้ที่เป็นสื่อที่ถูกต้องตามกฎหมาย เข้าถึงการสืบค้นได้ง่ายและสะดวกรวดเร็ว และนำไปใช้ในการจัดการเรียนรู้ตอบสนองความสนใจรายบุคคล ของผู้เรียน ๒.๑๐ สร้าง อาสาสมัคร กศน. เพื่อเป็นเครือข่ายในการส่งเสริม สนับสนุนการจัดการศึกษาตลอดชีวิต ในชุมชน ๒.๑๑ ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของภาคีเครือข่ายทุกภาคส่วน เพื่อสร้างความพร้อมในการจัดการศึกษา นอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย และการส่งเสริมการเรียนรู้ตลอดชีวิตสำหรับประชาชน ๓. ความเป็นมาของโครงการ/กิจกรรม รัฐบาลมีนโยบายที่สนับสนุนการจัดการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน ตั้งแต่ ปฐมวัยจนจบการศึกษาขั้นพื้นฐาน ให้กับกลุ่มเป้าหมายผู้ด้อย พลาด และขาดโอกาสทางการศึกษา ในหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน ซึ่งสอดคล้องกับกับนโยบายเร่งด่วนเพื่อร่วมขับเคลื่อนยุทธศาสตร์การพัฒนา ประเทศ ด้านการส่งเสริมการจัดการเรียนรู้ตามพระบรมราโชบายด้านการศึกษาของรัชกาลที่ ๑๐ และภารกิจ ต่อเนื่องของสำนักงาน กศน. ด้านการจัดการศึกษาและการเรียนรู้ การศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้น พื้นฐาน ซึ่งเป็นการจัดการศึกษานอกระบบตั้งแต่แรกเกิดจนจบการศึกษาขั้นพื้นฐาน เป็นการศึกษาที่ประชาชน ทุกคนควรได้รับการศึกษาอย่างเท่าเทียมกัน ทั้งนี้ ได้ยึดสาระและมาตรฐานการเรียนรู้ซึ่งเป็นข้อกำหนด คุณภาพผู้เรียน ด้านความรู้ ทักษะ กระบวนการ คุณธรรม จริยธรรม ตามหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับ การศึกษา ขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอ ศรีสัชนาลัย ซึ่งเป็นสถานศึกษาในสังกัดสำนักงานการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยจังหวัด สุโขทัย สำนักงานส่งเสริมการศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัย สำนักงานปลัดกระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงศึกษาธิการ มีภารกิจในการส่งเสริม สนับสนุน การจัดการศึกษาให้กับกลุ่มเป้าหมายที่แตกต่างจาก กลุ่มเป้าหมายในระบบโรงเรียนในเขตพื้นที่อำเภอศรีสัชนาลัย จึงได้จัดทำโครงการนี้ขึ้นเพื่อให้กลุ่มเป้าหมาย ได้รับการศึกษาตลอดชีวิต ที่มีคุณภาพอย่างทั่วถึงและเสมอภาค เพื่อให้เกิดสังคมแห่งการเรียนรู้ที่ยั่งยืน ตลอดไป
๒ Best Practice กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอศรีสัชนาลัย ๔. ปัจจัยป้อน (Input) ด้านครูผู้สอน - ครูผู้สอนมีความรู้ความสามารถในการออกแบบ เทคนิคในการสอน การใช้แหล่งเรียนรู้เป็นฐาน เพื่อถ่ายทอดความรู้ให้ผู้เรียนได้อย่างเข้าใจ - มีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับแหล่งเรียนรู้และนำเข้าสู่วิชาการเรียนการสอน ด้านผู้เรียน - ผู้เรียนมีความตั้งใจ สนใจในการเรียน และอยากเรียนรู้มากขึ้นกว่าเป็นการพบกลุ่มในห้องเรียน เนื่องจากมีกิจกรรมฝึกทักษะในการใช้ในชีวิตประจำวันเข้ามาสอดแทรกทุกวันที่พบกลุ่มนอก ห้องเรียน ด้านหลักสูตร - เป็นหลักสูตรการศึกษานอกระบบระดับการศึกษาขั้นพื้นฐาน พุทธศักราช ๒๕๕๑ - เป็นหลักสูตรที่เน้นบูรณาการณ์เข้ากับแหล่งเรียนรู้ในชุมชน - สามารถนำความรู้จากการเรียนนอกห้องไปสร้างอาชีพเสริม เพิ่มรายได้ ให้กับตนเองและ ครอบครัว ด้านสิ่งอำนวยความสะดวก - สื่อหนังสือแบบเรียน วัสดุฝึกจากแหล่งเรียนรู้ ๕. ขั้นตอนการดำเนินงาน(Process) กศน.ตำบลท่าชัย ใช้ขั้นตอนของ (Deming Cycle : PDCA) ประกอบด้วย P (Plan) คือ ขั้นตอนการวางแผน เพื่อเลือกปัญหา ตั้งเป้าหมาย การแก้ปัญหา และวางแผนแก้ปัญหา D (Do) คือ ขั้นตอนการดำเนินการแก้ไขปัญหาตามแนวทางที่วางไว้ C (Check) คือ ขั้นตอนการตรวจสอบ A (Action) คือ การปรับปรุงแก้ไข
๓ Best Practice กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอศรีสัชนาลัย ขั้นตอนการวางแผน (Plan) ๑. กศน.ตำบลท่าชัย มีการวางแผนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนโดยมีแผนการจัดกระบวนการ เรียนรู้ ภาคเรียนที่ ๒ ปีการศึกษา ๒๕๖๕ มีการบูรณาการณ์กับแหล่งเรียนรู้ ๒. ประสานงานผู้เกี่ยวข้อง สถานที่ ในการจัดการเรียนการสอนรูปแบบบูรณาการณ์กับแหล่งเรียนรู้ ขั้นตอนการดำเนินการ (Do) ๑. ดำเนินการจัดกิจกรรม การเรียนการสอนตามแผนการจัดกระบวนการเรียนรู้ภาคเรียนที่ ๒ ปีการศึกษา ๒๕๖๕ ๒. บันทึกหลังสอนหลังจากจัดกิจกรรมเสร็จสิ้น เพื่อสรุปผลการจัด รายงานสถาพปัญหา ผลการจัด กิจกรรม พร้อมข้อเสนอแนะ แก่ผู้บริหารทราบ ขั้นตอนการตรวจสอบ และเปรียบเทียบผล (Check) ๑. ประเมินผลการจัดการเรียนการสอน ๒. ผลการเรียนในภาคเรียนที่ ๒ ปีการศึกษา ๒๕๖๕ การปรับปรุงแก้ไข (Action) นำผลการประเมินและข้อเสนอแนะมาปรับปรุงและแก้ไขในการดำเนินการจัดกิจกรรมครั้งต่อไป ๖. ความสำเร็จที่เป็นจุดเด่นของโครงการ/หรือกิจกรรมนี้ (Output) กศน.ตำบลท่าชัย ใช้รูปแบบในการจัดการเรียนการสอน ๕ รูปแบบดังนี้ ๑. การจัดการเรียนการสอนแบบใช้คำถาม Question Method ๒. วิธีการสอนแบบ CIPPA Model ๓. วิธีการสอนแบบโครงงาน Project Method ๔. การสอนแบบผสมผสาน Blended Learning ๕. การสอนแบบศึกษาด้วยตนเอง Self Study Method การจัดการเรียนแบบใช้คำถาม Question Method เป็นการสอนโดยที่ครูเป็นคนป้อนคำถามเพื่อให้ ผู้เรียนได้คิด วิเคราะห์หลังจากนั้น ก็กลั่นออกมาเป็นคำตอบ จุดเด่น - กระตุ้นความสนใจของผู้เรียนได้ - เปิดโอกาสให้ผู้เรียนและครูสื่อสารและมีปฏิสัมพันธ์ร่วมกันมากขึ้น - ช่วยเน้นและทบทวนประเด็นสำคัญของการเรียนในหน่วยนั้น ๆ ได้ดี - คำถามของครูสามารถประเมินจุดอ่อนจุดแข็งของผู้เรียนได้ - สร้างนิสัยให้ผู้เรียนช่างคิด และค้นคว้าหาคำตอบ
๔ Best Practice กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอศรีสัชนาลัย วิธีการสอนแบบ CIPPA Model แนวคิดการสอนจากรองศาสตราจารย์ ดร.ทิศนา แขมมณี ที่เน้น ผู้เรียนเป็นสำคัญมีทั้งหมด 7 ขั้นตอน 1) ทบทวนความรู้เดิม 2) แสวงหาความรู้ใหม่ 3) เชื่อมโยงความรู้ใหม่ กับความรู้เดิม 4) แลกเปลี่ยนความรู้ความเข้าใจกับกลุ่ม 5) สรุปและจัดระเบียบความรู้ 6) การปฏิบัติและการ แสดงผลงาน 7) การประยุกต์ใช้ความรู้โดยให้ผู้เรียนรู้จักค้นคว้า รวบรวมข้อมูลด้วยตนเอง และสร้าง ปฏิสัมพันธ์แลกเปลี่ยนเรียนรู้ร่วมกันในห้องเรียน แล้วนำไปประยุกต์ใช่ได้จริง จุดเด่น - ผู้เรียนรู้จักการหาข้อมูลจากแหล่งเรียนรู้ต่าง ๆ เพื่อใช้ในการเรียนได้ด้วยตนเอง - ฝึกทักษะการคิดที่หลากหลาย สามารถสื่อสารและกล้าแสดงออก วิธีการสอนแบบโครงงาน Project Method ให้ผู้เรียนศึกษาคนคว้าหัวข้อที่สนใจ เพื่อฝึกการ ทำงานตามกระบวนการ มีการวางแผน แก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ จนผู้เรียนสามารถทำโครงงานสำเร็จตาม เป้าหมายที่วางไว้ จุดเด่น - ผู้เรียนได้คิดและลงมือทำด้วยตัวเอง - เสริมทักษะต่าง ๆ เช่นทักษะการแก้ปัญหา และการทำงาน - ฝึกการคิดแบบสร้างสรรค์ และสามารถนำความรู้ ความคิดและแนวทางที่ได้ไปปรับใช่ในสถานการณ์ต่างๆ ได้ การสอนแบบผสมผสาน Blended Learning การเรียนรู้ทั้งในห้องเรียนผสมผสานกับการเรียนรู้ นอกห้องเรียน หรือการใช้แหล่ง เรียนรู้เพื่อพัฒนาให้เกิดศักยภาพสูงสุดทั้งของผู้เรียนและครูผู้สอน จุดเด่น - สามารถทบทวนความรู้เดิม และสืบค้นความรู้ใหม่ได้ตลอดเวลา - เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ - สามารถมีเวลาในการค้นคว้าข้อมูลมาก สามารถวิเคราะห์และสังเคราะห์ข้อมูลได้อย่างดี สอนแบบศึกษาด้วยตนเอง Self Study Method เพื่อให้ผู้เรียนเรียนรู้ด้วยตนเอง ภายใต้การดูแล และแนะนำของคุณครู เพื่อให้ผู้เรียนแสดงความคิดเห็น แก้ปัญหาและสรุปร่วมกันในกลุ่ม จุดเด่น - เสริมทักษะการแก้ปัญหาคิด วิเคราะห์ - ฝึกความรับผิดชอบให้กับผู้เรียน เสริมสร้างนิสัยรักการศึกษาคนคว้า และความรับผิดชอบตนเอง - เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ
๕ Best Practice กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอศรีสัชนาลัย ๗. รางวัลแห่งความสำเร็จของโครงการ/กิจกรรม เช่น เกียรติบัตร/การศึกษาดูงาน/การเผยแพร่ ๘.ข้อคิดควรคำนึงถึงการนำไปขยายผลหรือนำโครงการนี้ไปทำ - สำรวจความต้องการของผู้เรียน และความสามารถทักษะของวิทยากรผู้สอน - ประชาสัมพันธ์ถึงความสำคัญของกิจกรรม/โครงการให้ทั่วถึงในชุมชน
๖ Best Practice กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอศรีสัชนาลัย ๙. ข้อมูลหลักฐานอ้างอิง เรียนรู้การทำดินเพาะปลูก บูรณาการเข้ากับวิชาช่องทางการพัฒนาอาชีพ ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น การเรียนรู้ตามรอยพ่อ โคก หนอง นา บูรณาการเข้ากับวิชาทักษะการเรียนรู้ระดับมัธยมศึกษาตอนต้น และมัธยมศึกษาตอนปลาย เรียนรู้การเพิ่มพื้นที่สีเขียว บูรณาการการเรียนรู้แบบผสมผสาน Blended Learning เป็นการเรียนรู้นอกห้องเรียนการใช้พื้นที่ในชุมชน เป็นฐานการเรียนรู้ เรียนรู้การเพิ่มพื้นที่สีเขียว เพื่อเพิ่มปอดให้กับชุมชน
๗ Best Practice กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอศรีสัชนาลัย เรียนรู้การเลี้ยงกบ บูรณาการเข้ากับวิชาช่องทางการขยายอาชีพ ระดับมัธยมศึกษาตอนปลาย เรียนรู้การเพาะเห็ดฟาง บูรณาการการเรียนรู้วิธีการสอนแบบโครงงาน Project Method เพื่อฝึกการทำงานตามกระบวนการ มีการวางแผน แก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ จนผู้เรียนสามารถทำโครงงานสำเร็จตามเป้าหมายที่วางไว้ ๑๐. ผู้เขียน นายปิติพงษ์ เผ่าเสรีพงษ์ ครู กศน.ตำบลท่าชัย
๘ Best Practice กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอศรีสัชนาลัย คณะผู้จัดทำ คณะที่ปรึกษา ๑. นงภารดี กิ่งแก้ว ผู้อำนวยการ กศน.อำเภอศรีสัชนาลัย ๒. นายกฤษณ์ติชัย ปารจิตร ครู ๓. นางสาวพรพิมล ครุณรัมย์ ครู ๔. นางสุกันยา ทิฆัมพรธีรวงศ์ ครูอาสาสมัคร ผู้จัดทำ นายปิติพงษ์ เผ่าเสรีพงษ์ หัวหน้า กศน.ตำบลท่าชัย
๙ Best Practice กศน.ตำบลท่าชัย ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอศรีสัชนาลัย