จังหวัดสระแก้ว

สรุปผลการดาเนินงาน

ผู้นาจติ สาอาพัฒนาชุมชน
ในการขับเคลอื่ นศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน

ระดับดีเด่น

ตามโครงการเสรมิ สรา้ งและพัฒนาผนู้ าการเปลี่ยนแปลง

ประจาปงี บประมาณ พ.ศ. 2565

ศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน ศูนย์เรยี นรแู้ ละขับเคล่ือนปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ศูนย์แบ่งปนั ตาบล
ต้นแบบระดับจงั หวัด หมู่ท่ี ๗ ตาบลเขาสามสิบ อาเภอเขาฉกรรจ์ จงั หวดั สระแก้ว
สานักงานพฒั นาชุมชนจงั หวัดสระแก้ว

คานา

พระ เอกสารชุดนี้ เป็นการนาเสนอผลการดาเนินงานขับเคลื่อนการดาเนินงานผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชน ในการ
ขบั เคลื่อนศูนย์ผนู้ าจติ อาสาพัฒนาชุมชน ระดับดีเด่น ตามโครงการเสรมิ สรา้ งและพัฒนาผู้นาการเปลยี่ นแปลง ประจาปี
งบประมาณ พ.ศ.๒๕๖๕ ซึ่งนาเสนอผลสาเร็จที่เป็นรูปธรรมของทีมขับเคลื่อนศูนย์ผู้ นาจิตอาสาพัฒนาชุมชน
กระบวนการสรา้ งและพฒั นาทีมผู้นาการเปล่ียนแปลงในการขับเคลอ่ื นศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชนให้เกิดความย่ังยืน
ตลอดจนการพัฒนาขยายผลและความคิดสรา้ งสรรค์ ในกระบวนการสรา้ งความม่ันคงทางอาหารให้ต่อเน่ืองอย่างย่ังยืน
ของศูนย์ผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชน กรมการพัฒนาชุมชน จังหวัดสระแก้ว ศูนย์เรยี นรูแ้ ละขับเคลื่อนปรชั ญาของ
เศรษฐกิจพอเพียง ศูนยแ์ บ่งปันตาบลต้นแบบระดับจงั หวดั หมทู่ ี่ ๗ ตาบลเขาสามสิบ อาเภอเขาฉกรรจ์

หวังเป็นอย่างย่ิงว่า เอกสารชุดนี้จะเกิดประโยชน์ต่อผู้ศึกษาไม่มากก็น้อย ในการนาไปประยุกต์ใช้ในการ
ขับเคล่ือนการพัฒนาชุมชน ให้เกิดความเข้มแข็งของชุมชนอย่างย่ังยืน สามารถผ่านพ้นสถานการณ์วกิ ฤตการแพร่
ระบาดของไวรสั โคโรนา ๒๐๑๙ (COVID-๑๙) ซง่ึ ได้ส่งผลกระทบต่อวถิ ีชวี ติ ของผคู้ นทกุ ๆ ด้าน ไปได้ด้วยพลงั ของชุมชน
ในการแก้ปญั หาและพฒั นาชุมชนอยา่ งย่งั ยนื ต่อไป

คณะผูจ้ ดั ทา

๒๕ เมษายน ๒๕๖๕

เทพรตั นราชสุดา ฯ สยามบรมราชกุมาร ี ตามโครงการบ้านน้ีมีรกั ปลูกผักกินเอง มาขยายผลให้

ชาวบ้านปลูกผักสรา้ งความมั่นคงด้านอาหารชว่ งโควดิ -19 ในท่ามกลางวกิ ฤตการ

แพรร่ ะบาดของเชอ้ื ไวรสั โคโรนา 2019 (โควดิ - 19) ได้อย่างเป็น

รปู ธรรม โดยกรมการพัฒนาชุมชน ได้ให้ความสาคัญในการเสรมิ สรา้ ง ผนู้ า

ชุมชน โดยมุ่งพัฒนาศักยภาพ ยกระดับขีดความสามารถของผู้นาชุมชน เพ่ือเป็น

กลไกหลกั ในการเสรมิ สรา้ ง ความเขม้ แขง็ ของชุมชนในทุกระดับเปน็ กาลัง

หลักในการ “คิด ทา นา เปล่ียน” สรา้ งพลังชุมชน ใชพ้ ลังชุมชน ในการ

พัฒนาชุมชน ผ่านกระบวนการพัฒนาศักยภาพผู้นาการเปลี่ยนแปลง เพ่ือบ่มเพาะ

พลังและความสรา้ งสรรค์ ในบรหิ ารจดั การกาหนดทิศทางการพัฒนา

ของชุมชน ด้วยความเข้าใจที่ถูกต้องในบรบิ ทและภูมิสังคม สามารถบูรณาการ

เสรมิ สร้างความมั่นคงทางด้านอาหาร สร้างภูมิคุ้มกันทางสังคม และสร้าง

สิ่งแวดลอ้ มให้ยั่งยนื จากผูน้ าการเปลีย่ นแปลงทวั่ ประเทศทีเ่ ข้ารว่ มโครงการฯ เขา้

รว่ ม 1,๐00 ตาบล โดยมกี ลไกสาคัญ คือ ผู้นาการเปลยี่ นแปลง 15,000 คน

สารบัญ

ส่วนท่ี 1 บทนา ความเปน็ มา ขอ้ มูลทวั่ ไป ๑

ส่วนที่ 2 1) ผลสาเรจ็ เปน็ รูปธรรมของทมี ขับเคลอ่ื นศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน ๘

2) กระบวนการสรา้ งและพฒั นาทมี ผู้นาการเปล่ียนแปลง ๓๑

ในการขับเคลอ่ื นศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน

3) วธิ กี าร/แนวทางการขบั เคลอ่ื นศูนย์ผู้นาจติ อาสาพฒั นาชุมชนให้เกิดความย่ังยืน ๓๒

4) การพฒั นาขยายผลและความคิดสรา้ งสรรค์ ในกระบวนการขับเคล่อื นการ ๔๒

สรา้ งความมั่นคงทางอาหารให้ต่อเน่ืองอยา่ งยงั่ ยืน

ส่วนที่ 3 แบบเสนอโครงการขอรบั การสนับสนุนการดาเนินงานฯ (งบประมาณ 10,000 บาท ) ๔๕

ส่วนท่ี 4 ภาคผนวก

ส่วนที่ 1

บทนา

ยทุ ธศาสตรช์ าติ ๒๐ ปี (พ.ศ.๒๕๖๑ – ๒๕๘๐) ม่งุ เนน้ การพฒั นาเพ่ือให้บรรลุวสิ ัยทัศน์ “ประเทศไทย มีความมั่นคง
มัง่ คั่ง ยง่ั ยนื เป็นประเทศพฒั นาแล้วด้วยการพัฒนาตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง” โดยมียทุ ธศาสตรด์ ้านการสรา้ งโอกาส
และความเสมอภาคทางสังคม ที่มีเป้าหมายการพัฒนาให้ความสาคัญในการดึงเอาพลังของภาคส่วนต่าง ๆ ท้ังภาคเอกชน
ประชาสังคม ชุมชนท้องถิ่นและประชาชนมารว่ มขบั เคล่ือนการเสรมิ สรา้ งความเขม้ แข็งของชุมชนในการจดั การตนเอง และการเตรยี ม
ความพรอ้ มของประชาชนไทยทั้งในมิติสุขภาพ เศรษฐกิจ สังคม และสภาพแวดล้อมให้เป็นประชากรที่มีคุณภาพ สามารถพึ่งตนเอง
และทาประโยชน์แก่ครอบครวั ชุมชน และสังคม ซึ่งสอดคล้องกับหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงของพระบาทสมเด็จ
พระชนกาธเิ บศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร รว่ มกับแนวคิดการพัฒนาพ้ืนท่ีและออกแบบเชงิ ภูมิสังคมไทยเพ่ือ
สรา้ งการพ่ึงตนเองและรองรบั ภัยพิบัติ ในรูปแบบ “โคก หนอง นา โมเดล” สรา้ งการมีส่วนรว่ มของประชาชน มีภูมิคุ้มกัน ให้ชุมชน
สามารถพึ่งตนเอง และการที่ประชาชนปวารณาตนเองทางานด้วยความเต็มใจและเสียสละเพ่ือส่วนรวม เพ่ือเป็นการสนองแนว
พระราชดารพิ ระบาทสมเด็จพระวชริ เกล้าเจา้ อยู่หัว เรอ่ ื งงานจิตอาสาเราทาความดีด้วยหัวใจ โดยอาศัยรูปแบบของผู้นาจิตอาสา
พฒั นาชุมชนทีม่ จี ติ สานกึ รบั ผดิ ชอบต่อชุมชน มีบทบาทและมสี ่วนรว่ มในการพัฒนาและการสรา้ งชุมชนที่เขม้ แขง็ อยา่ งยง่ั ยืน ในการ
สนับสนนุ นโยบายรฐั บาลท่มี งุ่ สืบสาน รกั ษา ต่อยอด และพัฒนาประเทศ

ความเป็นมา

การขับเคล่ือน “โครงการส่งเสรมิ การขับเคลื่อนการดาเนินงานผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชน” ขึ้น สนองแนว
พระราชดารพิ ระบาทสมเด็จพระวชริ เกล้าเจา้ อยู่หัว เรอ่ ื ง งานจติ อาสา เราทาความดีด้วยหัวใจ ส่งเสรมิ ผู้นาชุมชน กลุ่ม องค์กร
เครอื ข่ายงานพัฒนาชุมชนที่เป็นทุนทางสังคม ใชค้ ลังภูมิปัญญาให้เป็นพลังในการสรา้ งสรรค์งานพัฒนาชุมชน พัฒนาทักษะ
ชวี ติ พัฒนาทักษะอาชพี พัฒนาภาวะผู้นา สรา้ งอุดมการณ์ทางานเพ่ือสาธารณะ และพัฒนาคุณภาพชวี ติ ประชาชน โดยใช้
รูปแบบของผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชนในการพัฒนาและการสรา้ งชุมชนท่ีเข้มแข็งอย่างยั่งยืน ตามแนวทางเศรษฐกิจพอเพียง
และแนวพระราชดารขิ องพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธเิ บศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร หลัก บ้าน วัด
ราชการ/โรงเรยี น (บวร) หรอื บา้ น ราชการ/โรงเรยี น มสั ยดิ (บรม.) หรอื ครสิ ตจกั ร ราชการ/โรงเรยี น บา้ น (ครบ.)

จังหวัดสระแก้ว ได้ส่งเสรมิ สนับสนุนการขับเคล่ือนการดาเนินงานศูนย์ผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชน โดยจัดต้ัง
ศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน กรมการพัฒนาชุมชน จงั หวัดสระแก้ว แห่งแรก ณ ศูนย์เรยี นรูแ้ ละขับเคล่ือนปรชั ญา
ของเศรษฐกิจพอเพียง ศูนย์แบ่งปันตาบลต้นแบบระดับจงั หวัด หมู่ท่ี ๗ บ้านหนองโกวทิ ย์ ตาบลเขาสามสิบ อาเภอ
เขาฉกรรจ์ จงั หวดั สระแก้ว โดยจดั พิธเี ปดิ ศูนยผ์ นู้ าจติ อาสาพฒั นาชุมชนกรมการพฒั นาชุมชน จงั หวัดสระแก้ว เมอ่ื วันท่ี
๑ ตุลาคม ๒๕๖๔ โดยถือเป็นจุดนารอ่ ง และศูนย์ผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชนต้นแบบของจังหวัดสระแก้ว ที่มีการ
ขับเคลื่อนการดาเนินงานอยา่ งต่อเน่อื ง

-๒-

ขอ้ มูลทว่ั ไป

ศูนย์เรยี นรูแ้ ละขับเคลื่อนปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง ศูนย์แบ่งปันตาบลต้นแบบระดับจังหวัด หมู่ท่ี ๗
บ้านหนองโกวทิ ย์ ตาบลเขาสามสิบ อาเภอเขาฉกรรจ์ จังหวัดสระแ ก้ว เป็นที่ตั้งศูนย์ผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชน
กรมการพัฒนาชุมชน จังหวัดสระแก้ว แห่งแรก ของจงั หวัดสระแก้ว โดยได้มีการเปิดศูนย์ผู้นาจิตอาสาพัฒนาชุมชน
กรมการพัฒนาชุมชน จงั หวดั สระแก้ว เมื่อวนั ที่ ๑ ตุลาคม ๒๕๖๔

ข้อมลู ท่วั ไปตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉรรจ์ จงั หวัดสระแก้ว

๑. ครัวเรือน/ประชากร

ตำบลเขาสามสิบ มีครวั เรือนทั้งส้นิ ๒,๐๑๓ ครัวเรอื น
มปี ระชากรทั้งส้นิ ๕,๘๕๕ คน แยกเป็น ชาย 2,938 คน หญงิ 2,917 คน

๒. ที่ตั้งของตำบลเขาสามสิบ

ตำบลเขาสามสิบอยหู่ ่างจากอำเภอฯประมาณ11กโิ ลเมตร

ทศิ เหนือ ตดิ ตอ่ กบั ตำบลสระแก้วและตำบลทา่ เกษมอำเภอเมืองสระแก้ว

ทศิ ใต้ ติดต่อกับ ตำบลไทรเดย่ี วอำเภอคลองหาดและตำบลคลองหนิ ปูนอำเภอวังนำ้ เยน็

จังหวัดสระแกว้

ทศิ ตะวันออก ตดิ ต่อกับ ตำบลท่าเกวียนอำเภอวัฒนานครจังหวัดสระแก้ว

ทศิ ตะวนั ตก ติดตอ่ กบั ตำบลเขาฉกรรจจ์ ังหวัดสระแกว้

สญั ลกั ษณ์

หมู่ท่ี 1 บา้ นโคกมนั

หมทู่ ี่ 2 บา้ นขอนขว้าง 1 ต.สระแกว้
หมทู่ ่ี 3 บา้ นคลองสบิ สาม 11 ต.ทา่ เกษม
หมู่ท่ี 4 บา้ นเขาสามสบิ
หมทู่ ี่ 5 บา้ นพวงนมิ ิต ต.เขาฉกรรจ์ 2
หมู่ที่ 6 บา้ นเนินตะแบก
หมทู่ ่ี 7 บา้ นหนองโกวิท 9
หมู่ที่ 8 บา้ นหนองคมุ้
หม่ทู ่ี 9 บา้ นโคกมะกอก 12 34 ต.ท่าเกวยี น
หมู่ท่ี 10 บ้านน้ำออ้ ม 7 13
หมู่ที่ 11 บา้ นฝง่ั คลอง
หมทู่ ่ี 12 บา้ นสุขสำราญ 8
5 6 10

หมทู่ ี่ 13 บา้ นจัดสรร

-๓-

๓. ลักษณะภมู ิประเทศ

ตำบลเขาสามสบิ มีเนือ้ ทป่ี ระมาณ 102.75 ตารางกโิ ลเมตรหรอื ประมาณ 64,219 ไร่ (1 ตร.ม.
มี 625 ไร)่ ส่วนใหญเ่ ปน็ พนื้ ทรี่ าบลมุ่ สลับเนนิ เขา มแี มน่ ำ้ ลำคลองอยโู่ ดยท่ัวไป พนื้ ทสี่ ว่ นใหญใ่ ชใ้ นการทำเกษตร

๔. ลกั ษณะภูมิอากาศ

อากาศโดยทั่วไปร้อนชน้ื มี 3 ฤดู อณุ หภูมเิ ฉลย่ี อยทู่ ี่ 29 – 31 องศาเซลเซยี ส

ฤดูร้อน อากาศจะร้อนพอสมควร โดยเริ่มตั้งแต่ประมาณกลางเดือนมกราคม ถึงเดือน
เมษายน ซึ่งอากาศจะร้อนมากในช่วงเกือบปลายเดือนเมษายนเป็นต้นไป โดยมีอุณหภูมิเฉลี่ยอยู่ที่ 34 – 39 องศา
เซลเซยี ส

ฤดูฝน ช่วงฤดูฝนจะเริ่มตั้งแต่ปลายเดือนเมษายน ถึง เดือนพฤศจิกายน และฝนจะตก
หนกั มากในช่วงเดอื นกรกฎาคม ถึง เดอื นกันยายน อณุ หภมู เิ ฉลี่ยอยทู่ ่ี 26 – 29 องศาเซลเซยี ส

ฤดูหนาว ในช่วงฤดูหนาวอากาศจะไม่หนาวมากนัก จะมีลมพัดพาเอาความเย็น เข้ามาใน
หมู่บ้าน ทำให้อากาศเย็นสบายอยูเ่ พียงไม่กี่วัน โดยจะอยู่ในชว่ งกลางเดือนธันวาคมและต้นเดือนมกราคมของทุกปี มี
เพยี งบางปีเทา่ นั้นทม่ี อี ากาศหนาวเย็นอยู่หลายวัน อณุ หภมู ิเฉลี่ยอยู่ที่ประมาณ 24 – 27 องศาเซลเซียส

๕. ลักษณะของดิน

ตำบลเขาสามสบิ มลี ักษณะของดนิ เปน็ ดินร่วนซุย บางแห่งมลี ักษณะเป็นดินเหนยี วปนลูกรัง และมหี นิ

๖. แหลง่ น้ำ

ตำบลเขาสามสบิ มีแหลง่ นำ้ ท่ีสำคัญทั้งทเี่ ปน็ แหล่งนำ้ ตามธรรมชาติและแหล่งน้ำท่ีสร้างข้ึน ท่ีเป็นอ่าง
เก็บน้ำขนาดใหญไ่ ด้แก่ อ่างเกบ็ น้ำเขาสามสบิ เปน็ โครงการตามพระราชดำริของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระองค์
ทรงมีพระราชดำริ เมื่อวันที่ 15 กุมภาพันธ์ 2525 ให้กรมชลประทานโดยสำนักงานชลประทานที่ 9 จัดหาแหล่งน้ำ
สำรอง ให้กับกรมทหารราบท่ี 12 รักษาพระองค์ฯ และกองพันทหารราบท่ี 1 กรมทหารราบที่ 12 รักษาพระองค์ฯ ที่ตั้งขึ้น
ใหม่ในเขตอำเภอสระแก้ว และจัดหาน้ำให้ราษฎรที่อยู่ในเขตบริเวณใกล้เคียงเขาสามสิบ เพื่อการเกษตรกรรมด้วย ดังน้ัน
สำนักงานชลประทานท่ี 9 จึงได้วางแผนงานก่อสร้าง โครงการอ่างเก็บน้ำ เขาสามสิบ โดยมีระยะเวลา
ก่อสร้าง 3 ปี ตั้งแต่ปีงบประมาณ 2527 และได้ทำการก่อสร้างแล้วเสร็จเมื่อวันที่ 30 กันยายน 2529 โดยมี
ลักษณะดงั นี้

บริเวณอ่างเก็บน้ำ เป็นหุบ มีคลองสามสิบไหลผ่าน แต่ไม่ตลอดปี จะแห้งในฤดูแล้ง ถ้าในฤดูฝนน้ำ
จะหลาก ไหลแผ่กว้าง แต่มีเพียงชั่วระยะเวลาหลังจากฝนตกหนักเท่านั้น ทั้งนี้เพราะตัวคลองกว้าง ประมาณ 3–4 เมตร
และลกึ ประมาณ 1.50 – 2.00 เมตร

-๔-

อา่ งเก็บน้ำเขาสามสิบ
๗. ลักษณะของไมแ้ ละป่าไม้

พื้นของตำบลเขาสามสิบบางส่วนอยู่ภายในพื้นท่ีโครงการพัฒนาพื้นที่ราบเชิงเขาป่าฉกรรจ์ (บ้านเขา
สามสบิ ) อันเน่ืองมาจากพระราชดำริ ดงั นนั้ ลักษณะของปา่ ไม้จงึ เปน็ ป่าดิบแล้ง และปา่ เบญจพรรณ

๘. อาชีพของครวั เรือน

สว่ นใหญป่ ระกอบอาชีพ รับจ้างทั่วไป รองลงมา คอื ทำนา ทำไร่ ทำสวน ค้าขาย และอาชพี อื่น ๆ

๙. รายไดป้ ระชากร

มรี ายไดเ้ ฉล่ียต่อคนตอ่ ปี 81,233.96 บาท

๑๐. ด้านการเมอื ง/การปกครอง

เขตการปกครอง

ตำบลเขาสามสิบแบง่ เป็นหมูบ่ า้ นตามเขตลกั ษณะการปกครองทอ้ งท่จี ำนวน 13 หมูบ่ ้านดงั น้ี

หมู่ที1่ ชอ่ื บ้านโคกมัน มนี ายดสุ ิต บุญธรรม เป็นผูใ้ หญ่บา้ น

หมูท่ ี2่ ช่อื บา้ นขอนขว้าง มนี ายประจักร สดี า เป็นผู้ใหญบ่ ้าน

หมู่ท3่ี ช่อื บ้านคลองสบิ สาม มีนายบญุ นอ้ ม ฉนุ กระโทก เป็นผ้ใู หญ่บ้าน

หมูท่ ี่4 ชอ่ื บ้านเขาสามสบิ มีนายวชิ าญ นาดี เปน็ ผู้ใหญบ่ า้ น

หมทู่ ี่5 ชอ่ื บา้ นพวงนิมติ มีนายธนโชติ วงศธ์ รรม เป็นกำนนั

หม่ทู ่ี6 ชอ่ื บา้ นเนนิ ตะแบก มีนายสำราญ หสั ดง เป็นผู้ใหญ่บ้าน

-5-

หมทู่ ่ี7 ชื่อบา้ นหนองโกวิทย์ มีนางสุวรรณะ ประไพ เปน็ ผู้ใหญบ่ า้ น
หม่ทู 8่ี ชื่อบ้านหนองคุ้ม มีนายชยั ญา ยบุ ัว เป็นผ้ใู หญ่บ้าน
หมทู่ ี่9 ชื่อบ้านโคกมะกอก มนี ายอนสุ รณ์ ฉาวเกียรติ เปน็ ผใู้ หญ่บา้ น

หมทู่ 1่ี 0 ชื่อบา้ นนำ้ ออ้ ม มนี ายพลอย รามภกั ดี เป็นผ้ใู หญบ่ ้าน
หมู่ท่1ี 1 ชอ่ื บา้ นฝ่ังคลอง มนี ายสมพงษ์ แสนหาญ เปน็ ผใู้ หญ่บา้ น
หมู่ท1่ี 2 ชื่อบ้านสุขสำราญ มีนายจกั รนิ ทร์ แสนหนองชาติ เป็นผูใ้ หญ่บา้ น
หม่ทู 1่ี 3 ชื่อบา้ นจดั สรร มีนางปราณี เมฆเปรยี ญ เป็นผใู้ หญ่บ้าน

การเลือกตง้ั
การเลอื กต้งั มี 1 เขตการเลอื กตัง้ แบ่งเป็น 13 หนว่ ย

๑๑. สภาพทางสงั คม

๑๑.1 การศกึ ษา

1) โรงเรยี นในสังกดั สพฐ. จำนวน 3 แห่ง ได้แก่ โรงเรยี นบา้ นคลองสบิ สาม (โรงเรยี นขยาย

โอกาส), โรงเรียนวัดพวงนมิ ิต (โรงเรยี นขยายโอกาส) และโรงเรียนบา้ นเขาสามสบิ

2) โรงเรียนในสังกดั กองกำกับการตำรวจตระเวนชายแดนท่ี 12 จำนวน 1 แหง่ ไดแ้ ก่

โรงเรียนตำรวจตระเวนชายแดนบา้ นน้ำอ้อม

3) ศนู ยพ์ ฒั นาเด็กเล็กสังกัดองค์การบริหารสว่ นตำบลเขาสามสบิ จำนวน 3 แหง่

4) ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั (กศน.) จำนวน 1 แห่ง

๑๑.2 สาธารณสขุ

1) โรงพยาบาลส่งเสรมิ สขุ ภาพตำบลเขาสามสิบ จำนวน 1 แหง่

๑๒. กลุ่มอาชีพ/ศนู ยเ์ รยี นรู้ ประกอบดว้ ย

* กล่มุ ผลิตขา้ วอินทรยี บ์ า้ นโคกมนั (หมู่ท่ี ๑) จำนวน 1 กลุ่ม

* กล่มุ โรงสชี ุมชนบา้ นขอนขว้าง (หมทู่ ี่ ๒) จำนวน 1 กลุ่ม

* แหล่งเรียนร้พู ลงั งานตน้ แบบบ้านขอนขวา้ ง (หม่ทู ี่ ๒) จำนวน 1 แห่ง

* พ้ืนท่เี รียนร้คู รวั เรอื นต้นแบบฯ โคก หนอง นา โมเดล (หมู่ที่ 2) จำนวน ๓ แหง่

* กลุ่มบรหิ ารจัดการนำ้ เพื่อการเกษตรคลองสามสบิ (หมทู่ ี่ ๓) จำนวน 1 กลุ่ม

* แหล่งเรยี นรู้เศรษฐกจิ พอเพยี งบา้ นคลองสบิ สาม (หมูท่ ี่ ๓) จำนวน 1 แหง่

* ศนู ย์เรยี นรู้เศรษฐกจิ พอเพียงตามโครงการพระราชดำริ (หมทู่ ่ี ๔) จำนวน 1 แห่ง

* ศูนยเ์ รียนรู้พลงั งานทดแทนตำบลเขาสามสบิ (หม่ทู ี่ 4) จำนวน 1 แห่ง

* ศูนยเ์ รยี นรพู้ ืชสมนุ ไพรและหมอพืน้ บา้ น (หมทู่ ี่ 4) จำนวน 1 แหง่

* ศนู ย์เรยี นรเู้ ศรษฐกิจพอเพยี งเกษตรไร้สารบา้ นพวงนิมติ (หมทู่ ี่ ๕) จำนวน 1 แหง่

* สหกองบุญข้าวพฒั นาปัจจยั 4 บา้ นเนนิ ตะแบก (หม่ทู ี่ ๖) จำนวน 1 แห่ง

* ศนู ยเ์ รียนรู้เศรษฐกจิ พอเพยี งบ้านเนินตะแบก (หมู่ท่ี ๖) จำนวน 1 แห่ง

* ศนู ย์เรยี นรู้ตามรอยพอไรน่ าสวนผสมบา้ นเนนิ ตะแบก(หมู่ที่ ๖)จำนวน 1 แหง่

* กลุม่ ผลิตปยุ๋ อนิ ทรียอ์ ดั เม็ดบา้ นเนนิ ตะแบก (หมทู่ ่ี ๖) จำนวน 1 กลมุ่

-6-

* ศนู ยเ์ รียนรผู้ ลติ ภัณฑช์ ุมชนตำบลเขาสามสบิ (หมู่ที่ ๗) จำนวน 1 แหง่

* ศูนยเ์ รยี นรู้เศรษฐกิจพอเพยี งบา้ นหนองโกวิทย์ (หม่ทู ่ี ๗) จำนวน 1 แห่ง

* กลมุ่ นวดสมนุ ไพรบา้ นหนองคุ้ม (หมทู่ ่ี ๘) จำนวน 1 กลุม่

* ศนู ยเ์ รยี นรเู้ ศรษฐกิจพอเพียงบา้ นหนองคุ้ม (หมทู่ ่ี ๘) จำนวน 1 แหง่

* ศนู ย์เรยี นรเู้ ศรษฐกจิ พอเพียงบ้านโคกมะกอก (หมู่ท่ี ๙) จำนวน 1 แหง่

* แหล่งเรยี นรโู้ บราณสถานกรโุ ครงกระดูกบา้ นโคกมะกอก (หมู่ที่ ๙) จำนวน 1 แห่ง

* กลุ่มปลูกพชื ผกั ปลอดสารพษิ ตำบลเขาสามสบิ จำนวน 1 กลมุ่

* กลมุ่ ออมทรพั ยเ์ พอ่ื การผลติ บ้านสุขสำราญ (หมทู่ ่ี ๑๒) จำนวน 1 กล่มุ

* ศนู ยส์ าธิตการตลาดบา้ นสุขสำราญ (หมูท่ ่ี ๑๒) จำนวน 1 แหง่

* ศูนยป์ ระสานงานตา้ นยาเสพติดบ้านสุขสำราญ (หมทู่ ี่ ๑๒) จำนวน ๑ แหง่

* ศนู ย์พฒั นาตลาดนัดชมุ ชนบา้ นจัดสรร (หมทู่ ่ี ๑๓) จำนวน 1 แห่ง

* กล่มุ เลย้ี งโคนมตำบลเขาสามสบิ (๓๒ คน) จำนวน 1 กลุ่ม

* สภาวฒั นธรรมตำบล จำนวน 1 แห่ง

* สภาเดก็ และเยาวชนตำบล จำนวน 1 แหง่

* ศนู ย์พฒั นาครอบครัวในชุมชนตำบล จำนวน 1 แหง่

* ศนู ยบ์ รกิ ารและถา่ ยทอดเทคโนโลยกี ารเกษตรตำบล จำนวน 1 แห่ง

* แหลง่ เรยี นรูป้ ระเพณี วฒั นธรรมและภูมปิ ญั ญาทอ้ งถนิ่ จำนวน 1 แห่ง

* ศนู ยส์ ง่ เสริมการทอ่ งเทีย่ วตำบลเขาสามสิบ จำนวน 1 แหง่

* ศนู ยเ์ พื่อนใจวยั รุน่ ตำบลเขาสามสบิ จำนวน 1 แห่ง

* ศูนย์ อปพร. อบต.ตำบลเขาสามสบิ จำนวน 1 แห่ง

* ศูนย์เรยี นรพู้ ชื สมุนไพรและหมอพืน้ บา้ น จำนวน 1 แห่ง

* ศูนย์การเรยี นรู้ กศน. ตำบลเขาสามสบิ จำนวน 1 แห่ง

* ทมี ประสานการพัฒนาเครอื ข่ายการเรยี นรู้ในชมุ ชน จำนวน 1 แห่ง

๑๓. สินคา้ พ้ืนเมอื งและของที่ระลกึ
- ผกั ปลอดสารพิษ ทกุ หม่บู ้าน
- ไม้กวาด หม่ทู ่ี 1 / หมู่ที่ 11
- ขา้ วไรซเ์ บอรี่ หมู่ที่ 2 / หมู่ท่ี 5
- ทอเสื่อกก หม่ทู ่ี 3
- แปรรูปผลิตภณั ฑ์จากไม้ หมู่ที่ 4 / หม่ทู ี่ 9
- ผา้ ขาวม้า/แปรรูป แปรรูปข้าว เช่น ขนมจนี โบราณ ข้าวเกรยี บว่าว ข้าวจ่ี ขา้ วต้มหวั หงอก ผกั

ดอง การถนอมอาหารหน่อไม้ ไมก้ วาดขวดพลาสตกิ โมบายผา้ ของหมู่ที่ 7 บา้ นหนองโกวิทย์
- ผา้ ขาวมา้ /แปรรูป หมู่ท่ี 8 บา้ นหนองคุ้ม
- ผ้าไหมมัดหมี่ ผา้ ขา้ วม้า หมู่ท่ี 12
- นำ้ ยาเอนกประสงค์ หมู่ท่ี 13

-7-

๑๔. การวิเคราะห์ข้อมลู

การวิเคราะห์ปัจจยั ภายในหรอื สภาพแวดล้อมภายใน
(1) จุดแข็ง
- มกี ลุม่ อาชพี หลากหลาย สร้างงานสร้างรายได้
- ดำเนนิ ชีวิตตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
- งานบายศรีสขู่ วญั ขา้ ว
- งานบุญจลุ กฐิน ท่จี ัดตามหลักประเพณอี ย่างครบถว้ น
- การสบื สานวัฒนธรรมและประเพณที ้องถ่ิน
- สิง่ แวดลอ้ มดี สะอาด และทรพั ยากรธรรมชาติมคี วามอุดมสมบูรณ์อยู่มาก
- อา่ งเก็บน้ำเขาสามสบิ ทมี่ ีขนาดใหญ่ ใชอ้ ปุ โภค เพื่อการเกษตร และการประกอบอาชีพ
- การท่องเทยี่ วเชิงนเิ วศ
- ถำ้ เจดีย์เขาสามสบิ เปน็ สถานท่ีท่องเทีย่ ว
- เกจอิ าจารย์ พระอาจารย์พนิ ิจ ปัญญากลุ (หลวงพอ่ เหลิม)
- ศนู ย์เรยี นรู้สมุนไพรตำบลเขาสามสิบ (หมู่ที่ ๓)
- มีสินคา้ โอทอป สร้างงาน สร้างรายใหค้ นในชุมชน
- ความสมคั รสมานสามัคคี เป็นอันหนึ่งอันเดียวกนั ของชมุ ชน และท้องทมี่ ีการวางแผนและทำงานรว่ มกัน
(2) จุดอ่อน
- ด้านสนิ คา้ การเกษตรตกต่ำ
- คนสว่ นใหญ่ไมม่ ที ดี่ นิ ทำกินเปน็ ของตนเอง เชา่ ทดี่ นิ ของผอู้ ่นื
- ขาดเงนิ ทุนทีเ่ พยี งในการตอ่ ยอดขยายผลการดำเนนิ กจิ กรรมของชุมชน และตำบล
การวเิ คราะห์ปัจจยั ภายนอก หรือสภาพแวดล้อมภายนอก
(1) โอกาส
- ไดร้ ับการสนบั สนนุ จากภาครฐั ทงั้ งบประมาณและแหลง่ การเรียนรู้

- มีพ่อคา้ เข้ามารับซื้อผลผลิตดา้ นการเกษตรในชมุ ชน
- มีประชาชนเดนิ ทางเข้ามาท่องเท่ียวในชมุ ชน
- ไดร้ ับการสง่ เสริมอาชพี
- นโยบายภาครฐั
(2) อุปสรรค
- เมล็ดพนั ธุ์มีราคาสงู
- ปญั หาดา้ นการแพรร่ ะบาดของเชือ้ ไวรสั โคโรนา ๒๐๑๙
- ปัญหาการแพรร่ ะบาดของโรคในสัตว์ เช่น โค – กระบือ
- เสน้ ทางขนสง่ สินค้าทางการเกษตรยงั ไม่สะดวก
- ช่วงฤดูแล้ง น้ำอ่างเก็บน้ำเขาสามสิบจะลดน้อยลง ขาดแคลนน้ำเพื่อการเกษตร จะต้องมีการจัดระบบเปิด-ปิดน้ำ
การกระจายผลประโยชน์ให้ทว่ั ถึง โดยมคี ณะกรรมการดูแลอา่ งเกบ็ น้ำเขาสามสิบ

-8-

ส่วนที่ 2

1) ผลสาเรจ็ เปน็ รปู ธรรมของทมี ขับเคลอ่ื นศูนย์ผนู้ าจติ อาสาพัฒนาชุมชน

๑. ผลสาเรจ็ เป็นรูปธรรมของทมี ขับเคลื่อนศูนย์ผนู้ าจติ อาสาพัฒนาชุมชน ด้วยกิจกรรม 3 สรา้ ง ดังน้ี (๓๐ คะแนน)
1.1 สรา้ งความมั่นคงทางอาหาร

ตำบลเขาสามสบิ มีจำนวนครวั เรือนที่อยู่จริงท้งั สิ้น ๒,๐๑๓ ครัวเรอื น
๑.๑.๑ การปลูกพืช ทั้งไม้ยืนต้น พืชเศรษฐกิจ และผักสวนครัว ไว้บริโภคในครัวเรือน ปัจจุบันมีจำนวน
ครัวเรือนท่ปี ฏิบัติ ๑,๙๑๔ ครัวเรอื น คดิ เปน็ ร้อยละ ๙๕ ของครวั เรอื นท้ังหมดทอี่ ยจู่ รงิ

จากเดิมปลูกผักสวนครัวเฉพาะช่วงนอกฤดูกาลเก็บเกี่ยวเท่านั้น ปัจจุบันปลูกผักสวนครัวเพิ่มข้ึน
ร้อยละ ๙๕ ของครัวเรือนที่อยู่จริง โดยผู้นำได้รณรงค์และเชิญชวนปลูกผักสวนครัวแบบปลอดสารพิษและมอบเมล็ด
พันธุ์/ต้นกล้าผักให้ครัวเรือนในชุมชนทีย่ ังไม่ได้มกี ารปลูกผักสวนครัวเพื่อขยายผลการปลูกผักสวนครวั ให้มากขึ้น อีกทั้งมี
การปลกู พชื ผกั หมนุ เวยี นตลอดปี ซ่ึงสามารถเปน็ ภมู ิคมุ้ กนั สรา้ งความมัน่ คงทางอาหารในสถานการณ์การแพร่ระบาดของ
COVID-19 ปัญหาภยั แล้ง รวมท้งั ปญั หาเศรษฐกจิ ได้เปน็ อย่างดี ซงึ่ ครอบครวั ที่ขยายผล ได้พัฒนาตนเองจนสามารถเป็น
ครอบครัวตวั อยา่ งได้ นอกจากนี้ มกี ารส่งเสริมการอนุรกั ษพ์ ชื ทเ่ี ร่ิมจะขาดแคลนในปจั จุบนั อย่างเชน่ หมาก, พลู

-9-

๑.๑.๒ การปลูกพืช ทั้งไม้ยืนต้น พืชเศรษฐกิจ และผักสวนครัว ไว้จำหน่าย ปัจจุบันมีจำนวนครัวเรือนท่ี
ปฏบิ ัติ 350 ครัวเรือน คิดเป็นร้อยละ 15 ของครวั เรอื นท้งั หมดที่อยจู่ รงิ ซง่ึ นอกจากปลูกไวบ้ รโิ ภคแล้วสามารถจำหน่าย
สรา้ งรายไดใ้ ห้ครวั เรอื น

พืชเศรษฐกิจที่สร้างรายได้ให้กับคนในชุมชน ได้แก่ พืชผักผักสวนครัว/พืชสมุนไพร เช่น มะเขือ, บวบ,
พริก, ข่า, ตะไคร้, ต้นหอม, ผักชี, ชะอม, มะนาว, มะระ, ถั่วฝักยาว, ผักบุ้ง, คะน้า, ผักกาดหอม, แตงกวา, ใบพลู, โกโก,้
กล้วย, มะพรา้ ว, มะม่วง, ลำไย, ทเุ รียน, แตงไทย, ขนุน ฯลฯ

เกิด “ซุปเปอร์มาร์เก็ตผักชุมชน” และ “ตลาดนัดพืชผักสวนครัว” ซึ่งเกิดจากครัวเรือนที่มีการปลูก
ผักไว้บริโภคและจำหน่าย ในหมู่บ้าน มีคนในหมู่บ้านและหมู่บ้านในตำบลเขาสามสิบนิยมมาจับจ่ายใช้สอย ซื้อผักสวน
ครวั สด ๆ ซึ่งผกั สวนครวั ทป่ี ลกู จะสด สะอาด ปลอดภัย ไรส้ ารพิษ

- 10 -
๑.๑.๓ การปลกู พืชผักผลไมใ้ นพื้นท่สี าธารณะ/วดั เพอ่ื แบ่งปนั ในชุมชน

ทกุ หมูบ่ า้ นในตำบลเขาสามสบิ ทงั้ ๑๓ หม่บู า้ น มีกิจกรรมการแบ่งปันเมล็ดพนั ธุ์/กล้าพันธ์ุผักทุกหมู่บ้าน
โดยการใช้หลัก “ผู้นำตอ้ งทำก่อน” ทำเป็นแบบอย่างในการปลูกพชื ผักสวนครวั และขยายผลไปยังครัวเรอื นในหมบู่ ้าน

ในตำบลเขาสามสิบ มีการจัดสรรพื้นที่สาธารณะในชุมชน เพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหาร และเกิด
ชุมชนเกอื้ กูล จำนวน ๑๙ แห่ง รวมเน้ือทท่ี ง้ั หมด ๓๐ ไร่ กระจายในพ้นื ทต่ี ำบลเขาสามสิบ

- บริเวณถนนในหมูบ่ ้าน จากเดิมที่ครัวเรือนสว่ นใหญ่จะปลกู ในบรเิ วณบ้านเรอื นตนเอง ก็มีการร่วมกัน
ปลูกตามถนนเพ่อื ให้เกดิ การแบ่งปันกันในชมุ ชน

- บริเวณขอบสระน้ำ เช่น ขอบสระน้ำศาลตาปู่ สระน้ำสาธารณะของหมู่บ้าน ซึ่งบริเวณนี้ส่วนใหญ่จะ
ปลูกมะพร้าวรอบสระ ไว้เพื่อนำมาประกอบอาหาร ทำกับข้าว ทำขนม ซึ่งต้นมะพร้าว มีประโยชน์หลากหลายทุกส่วน
ทางมะพรา้ วกน็ ำมาทำเป็นภาชนะใส่อาหาร ไม่เป็นอนั ตรายต่อผู้บรโิ ภค และอนุรกั ษ์ส่งิ แวดล้อม

- 11 -
- บริเวณศูนย์เรียนรู้ชุมชนบ้านหนองโกวิทย์ เป็นจุดตัวอย่างในการปลูกผักสวนครัว และมีการแบ่งปัน
ใหก้ ับคนในชมุ ชน

- บรเิ วณทีส่ าธารณะของหมูบ่ ้าน

- มกี ารขยายผล สรู่ ะดับอำเภอ ไดแ้ ก่ การปลูกผักสวนครวั โดยเป็นหมู่บา้ นต้นแบบในการปลูกผักสวน
ครวั ระดบั อำเภอ และมีส่วนร่วมในการขบั เคลือ่ นในศนู ยต์ ้นแบบการปลูกผักอำเภอเขาฉกรรจ์

- 12 -

๑.๑.๔ กิจกรรมในรปู แบบธนาคารเมลด็ พนั ธ์พุ ชื , กจิ กรรมทเ่ี กีย่ วกบั การรว่ มมือลงแรงผลติ แบ่งปัน
กลา้ ไม้, ป๋ยุ คอก/ปุ๋ยหมกั ชวี ภาพ

- มีการดำเนินกิจกรรมธนาคารพันธุ์ผัก ตั้งอยู่ ณ ศูนย์เรยี นรูแ้ ละขับเคล่ือนปรชั ญาของเศรษฐกิจ

พอเพยี ง ศูนย์แบ่งปันตาบลต้นแบบระดับจงั หวัด หมทู่ ี่ ๗ ตาบลเขาสามสิบ อาเภอเขาฉกรรจ์ จงั หวัดสระแก้ว

โดยรวบรวมเมล็ดพันธุ์หรือต้นกล้าผักในหมู่บ้านไปแจกจ่ายแบ่งปันทั้งภายในหมู่บ้านและหมู่บ้านใน
ตำบลเขาสามสิบ และมีกิจกรรมร่วมกบั ทำปยุ๋ จากก้อนเช้ือเห็ดท่ีไม่ได้ใช้แล้ว/ปุ๋ยหมักชีวภาพซ่ึงจะมีประโยชน์มากในการ
บำรงุ ดิน

- 13 -
๑.๑.๕ กิจกรรมธนาคารขา้ ว/ฉางข้าว

มีการเผยแพร่แนวความคิด การบริหารจัดการธนาคารข้าวบ้านหนองโกวิทย์ หมู่ที่ ๗ ขยายไปหมู่บ้าน
อื่น ๆ ในตำบลเขาสามสิบ ๔ หมู่บ้าน ได้แก่ บ้านขอนขว้าง หมู่ที่ ๒ บ้านเขาสามสิบ หมู่ที่ ๔ บ้านเนินตะแบก หมู่ที่ ๖
และบ้านฝั่งคลอง หมู่ที่ ๑๑ และมีการให้ครัวเรือนในหมู่บ้านสามารถมายมื ข้าวเปลือกได้ ตามระเบียบ แต่ต้องผ่านการ
รับรองจากผู้นำชุมชนของหมู่บ้านที่ครัวเรือนนั้นอยู่ ซึ่งดอกผลที่ได้จากการดำเนินงานส่วนหนึ่งนำไปช่วยเหลือผู้ยากไร้/
ผ้ดู ้อยโอกาสในพื้นที่ชุมชนและตำบลเขาสามสิบ

๑.1.๖ ครัวเรอื นใช้ปุ๋ยอนิ ทรยี ์ชีวภาพ นำ้ หมกั ชีวภาพ สารไล่แมลงดว้ ยสมนุ ไพร ทุกครัวเรอื นท่ีทำการเกษตร
เพอื่ เปน็ การลดการใชส้ ารเคมที เี่ ปน็ อนั ตรายและลดต้นทุนผลิต

ไดร้ ว่ มเป็นเครือข่ายปยุ๋ อินทรยี ์อำเภอเขาฉกรรจ์ เพ่อื สร้างชมุ ชนสีเขียวเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เน้นการ
ใช้สารอนิ ทรยี ช์ วี ภาพ

- 14 -
๑.1.๗ การเลี้ยงสัตว์ ปัจจุบันมีจำนวนครัวเรือนท่ีเลี้ยงสัตว์ไว้บริโภคในครัวเรือน จำนวน ๑,๖๑๐ ครัวเรือน คิดเป็น
ร้อยละ ๘๐ ของครัวเรือนทั้งหมดที่อยู่จริง และเลี้ยงไว้บริโภคและจำหน่าย จำนวน 502 ครัวเรือน คิดเป็นร้อยละ ๒๕
ของครวั เรอื นท้ังหมดทอี่ ยูจ่ รงิ
ส่วนใหญ่คนในชุมชน ของครัวเรือนที่อยู่จริง ไม่มีที่ดินทำกินเป็นของตนเอง ต้องเช่าที่ดินของผู้อื่นเพื่อทำ
การเกษตร จะมีที่ดินของตนเองเป็นส่วนน้อย จึงต้องมีการบริหารจัดการพื้นที่ให้เกดิ ผลผลิตและรายได้ที่เพียงพอ ซึ่งเร่ิม
จากมีการสนับสนุนในด้านการเลยี้ งสัตว์ (เล้ียงโค) จากสำนกั งานปศสุ ัตว์ ซงึ่ เปน็ โครงการตามพระราชดำริ และในหมู่บ้าน
ส่วนใหญ่มีการเลี้ยงไก่พื้นเมือง ไก่ไข่ เป็ด ปลา ไว้บริโภคในครัวเรือน นอกจากนั้น มีการเลี้ยงหมู โคนม โคเนื้อ ควาย
แพะ หนนู า จ้ิงหรดี ฯลฯ
ความโดดเด่นของกิจกรรมเลี้ยงสัตว์ คือมีการสืบทอดวิถีดั้งเดิมในการแลกเปลี่ยนผลผลิต เช่น แลกเนื้อสัตว์กับ
ผัก, ข้าว โดยการรวมกลุม่ คนท่มี ีความตอ้ งการสอดคลอ้ งกนั ทำใหเ้ กดิ การแลกเปล่ยี นและแบง่ ปนั ผลผลติ
ซึ่งมผี ลความกา้ วหน้า คือ มีการสรา้ งเป็นอาชีพเล้ยี งสัตว์เพ่อื จำหน่าย และมีการเล้ยี งสตั ว์เพื่อบริโภคในครัวเรือน
มีความหลากหลายขึ้น โดยมาจากทรัพยากรและผลผลิตจากชุมชน เช่น การเล้ยี งปูนา หนูนา กบ และเลยี้ งด้วงสาคู
ประโยชนท์ เ่ี กิดขึ้น คอื มีอาหารประเภทโปรตนี ท่มี ีประโยชนแ์ ละหลากหลายมากข้ึน และเป็นการสร้างงานสร้าง
รายได้ ลดรายจา่ ยในชมุ ชน ไม่ตอ้ งไปหางานทำนอกหมู่บา้ น

“การเลย้ี งหนูนาในวงบ่อซเี มนต”์ และ “การเลี้ยงจิ้งหรดี ”

“การเล้ียงไก่”

- 15 -

“การเลย้ี งปูนา” “การเลี้ยงกบ” โดยแยกบอ่ อนบุ าลกบเล็ก กบั กบท่ีโตออกจากกนั

เลยี้ งควาย โคพ้ืนเมือง โคนม หอย แพะ แปลา

๑.1.๘ การแปรรปู และถนอมอาหารอาหาร ได้แก่
๑) การแปรรูปข้าว ซึ่งทำทุกครัวเรือน ทุกหมู่บ้าน ในตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์ จังหวัด

สระแก้ว ซึ่งจะมีกลุ่มที่มีความโดดเด่น คือ กลุ่มแปรรูปข้าวบ้านหนองโกวิทย์ มีสมาชิก ๑๕ คน และมีการส่งเสริมอาชีพ
เพ่มิ ข้นึ ปัจจบุ ันมีสมาชิก ๒๗ คน ท่ขี ยายผลไปสกู่ ารแปรรูปอาหารในพืน้ ที่หมบู่ า้ นใกลเ้ คยี ง

เป็นการสบื ทอดภูมิปญั ญาจากบรรพบรุ ษุ เดมิ ส่วนใหญ่ทำชว่ งเทศกาล งานบญุ ประเพณตี ่าง ๆ
โดยใช้การหมักแปง้ ตามธรรมชาติ โดยไม่ใช้สารฟอกขาว ซึ่งเป็นการแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร เป็นเมนูอาหารขึ้นชื่อ
ของบ้านหนองโกวิทย์ ที่สร้างงานสร้างรายได้ให้คนในชุมชน ซึ่งจะรวมตัวทำเส้นขนมจีนและน้ำยาจำหน่าย พร้อมท้ัง
ผลผลติ ที่คนในชมุ ชนได้ผลิต มาจำหนา่ ยทีศ่ ูนย์เรยี นรู้ชุมชนบ้านหนองโกวิทย์ ทุกวนั จันทร์ของสัปดาห์

มีการลดต้นทุน โดยใช้เตาประหยัดพลังงาน และใช้พาชนะบรรจุจากวัสดุธรรมชาติ ไม่ใช้โฟม
มีการพัฒนาใช้เป็นตะกร้าจากทางมะพร้าว และพัฒนาด้านผลิตภัณฑ์ให้มีหลากสี โดยใช้สีธรรมชาติ ได้แก่ สีม่วงจาก
ดอกอัญชัญ สีเขียวจากใบเตย สีเหลืองจากขมิ้น ซึ่งนอกจากจะได้สีสันต์สวยงามชวนรับประทานแล้ว ยังมีคุณค่าทาง
อาหารอกี ดว้ ย

- 16 -

“ขนมจีนโบราณบา้ นหนองโกวทิ ย์”
ประโยชนท์ เี่ กดิ ข้ึน
๑) เป็นการสืบทอดภูมปิ ัญญาทอ้ งถน่ิ
๒) สร้างงานสรา้ งรายได้จากการแปรรปู ผลผลิตจากการเกษตร
๓) ลดการใช้พลงั งานและอนรุ ักษ์สง่ิ แวดล้อม

“ข้าวเกรยี บวา่ ว และข้าวจี่”

- 17 -

๒) การแปรรูปอาหารจากพืชผักสวนครัว และจัดตั้งกลุ่มแปรรูปถนอมอาหาร (จากพืชผักต่าง ๆ เช่น
หอม ผักชี หน่อไม้ ผลไม้ เช่น แปรรูปเป็นเค้กกล้วยหอม ผลไม้ดอง ฯลฯ) ขึ้นใหม่ เป็นสมาชิกจากตัวแทนครัวเรือน
ประมาณร้อยละ ๘๐ ของจำนวนครัวเรือนที่มีอยู่จริง ซึ่งนอกจากลดรายจ่าย สร้างความมั่นคงทางอาหารแล้ว ยังเป็น
รายได้เสรมิ ให้กับครัวเรือนอกี ทางหนึง่

- 18 -
๓) จัดตั้งกลุ่มเลี้ยงด้วงสาคู ซึ่งเป็นอาหารที่กำลังได้รับความสนใจจากกลุ่มผู้บริโภคอาหารพื้นถิ่นเป็น
อย่างมาก ถอื เปน็ การสรา้ งงานสร้างรายไดแ้ ละลดค่าใช้จา่ ยของครัวเรอื นได้

๑.1.9 คนในชุมชนได้ร่วมเป็นเครือข่ายสมาชิกกลุ่มผู้ปลูกสมุนไพรตำบลเขาสามสิบ ซึ่งเป็นการส่งเสริมการ
ปลูกพืชผกั สมุนไพร เพ่ือใชเ้ ป็นอาหารและยา ซ่งึ กำลงั ได้รบั ความนยิ มในปจั จุบัน และขยายฐานการผลิตให้ครอบคลุมทุก
หมู่บ้าน ทั้งเป็นเป็นฐานเรียนรู้ให้กับผู้สนใจเข้ามาศึกษาดูงานด้านสมุนไพร ซึ่งนายอนุสรณ์ ฉาวเกียรติ ผู้นำการ
เปลี่ยนแปลงตำบลเขาสามสิบเป็นสมาชิกและร่วมเป็นวิทยากร และมี นางธนวรรณ กันกาญจนะ เป็นประธานกลุ่ม
วสิ าหกิจชุมชนสมุนไพรบ้านคลองสบิ สาม

เป็นเครือขา่ ยสมาชกิ กลุ่มผ้ปู ลกู สมุนไพรตำบลเขาสามสิบ

- 19 -

1.2 สรา้ งสิ่งแวดล้อมให้ยั่งยืน อาทเิ ชน่ การทาขยะเปยี กรกั ษ์โลก/ขายขยะแลกทอง มีระบบการดูแลรกั ษา
ส่ิงแวดลอ้ ม (Green World) เปน็ ต้น

1.2.1 การบริหารจัดการขยะ โดยใช้หลัก ๓R มีจำนวนครัวเรือนที่ปฏิบัติ ๒,๐๑๓ ครัวเรือน คิดเป็น
ร้อยละ ๑๐๐ ของครัวเรือนทัง้ หมดทีอ่ ยูจ่ ริง จากการทำระเบียบขอ้ บังคับร่วมกับองค์การบรหิ ารสว่ นตำบลเขาสามสิบใน
การบรหิ ารจดั การขยะ ซึง่ เป็นการคัดแยกขยะจากต้นทาง (จากครวั เรือน) ไมต่ ้องมีรถมาเก็บขยะ และมกี ารนำมาแปรรูป
วสั ดุเหลือใชเ้ ป็นผลติ ภัณฑ์ตา่ ง ๆ ที่เกดิ ประโยชน์ เชน่ ไมก้ วาดจากขวดพลาสตกิ โมบายผา้ ซงึ่ หากจะนำไปจำหน่ายจะได้
จำนวนเงินไมม่ าก จงึ คดิ ดัดแปลงมาเป็นเครอื่ งใชท้ ี่เปน็ ประโยชนก์ บั ครวั เรือนและชมุ ชน

“โมบายจากเศษผ้า และไม้กวาดจากขวดพลาสตกิ ”

การถ่ายทอดการบริหารจัดการขยะ ๓R มีการต่อยอด ขยายผล ระดับอำเภอ และระดับจังหวัด สร้าง
งาน สร้างอาชีพ อนุรักษ์สิ่งแวดล้อม มีการถ่ายทอดให้ความรู้กับการทำโมบายจากเศษผ้าและการทำไม้กวาดจากขวด
พลาสติกให้คนในชุมชนในตำบลเขาสามสิบ และต่อยอดไปในระดับอำเภอ โดยถ่ายทอดไปยังนักศึกษา กศน.อำเภอเขา
ฉกรรจ์ และในระดับจังหวัด ได้ถ่ายทอดความรู้แก่นักศึกษาวิทยาลัยชุมชนสระแก้ว และมหาวิทยาลัยราชภัฏวไลย
อลงกรณ์ จงั หวดั สระแกว้

- 20 -
มีกิจกรรมศูนย์เรียนรู้การบริหารจัดการขยะ คือ นำเด็กเยาวชนมาเรียนรู้การบริหารจัดการขยะ และ
การแปรรปู ขยะ และสรา้ งเครือข่ายระดับตำบล อำเภอ จงั หวดั ในการมาแลกเปลีย่ นเรยี นรใู้ นชุมชน

เด็กเยาวชนไดม้ ีส่วนร่วมในการทำสปากะลากบั ผใู้ หญใ่ นหมู่บา้ น
ซึ่งเป็นวัสดเุ หลือใชม้ าพฒั นาเป็นเครื่องนวดเท้าสมุนไพรเพ่ือสขุ ภาพ

“ภาชนะบรรจุขนมจีนโบราณจากทางมะพร้าวและไผ่” สะอาด ปลอดภัย ไรส้ ารพิษ อนุรกั ษ์สง่ิ แวดล้อม

“ส่มุ อบสมุนไพร”

- 21 -

ประโยชนท์ เ่ี กดิ ขึ้น
๑) ชุมชนไมม่ ขี ยะ ไมต่ ้องมีรถเกบ็ ขยะ เพราะครวั เรอื นคดั แยกขยะจากตน้ ทาง (ในครัวเรอื น)
๒) เกิดการใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า เป็นการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม โดยนำวัสดุเหลือใช้มา
สรา้ งผลติ ภัณฑช์ ุมชน

เกิดการสรา้ งนวตั กรรมชุมชน ได้แก่
(๑) การทำไม้กวาดจากขวดพลาสตกิ และโมบายจากเศษผา้ ซ่ึงเกดิ จากการบรหิ ารจัดการขยะ
(๒) สปากะลา ซึ่งเปรียบเสมือนเครื่องนวดเพื่อสุขภาพโดยเป็นการเดินบนกะลาที่มีความร้อนจากไอน้ำ
สมุนไพรที่ต้มและต่อท่อทำให้ไอน้ำผ่านทางช่องของกะลา เมื่อฝ่าเท้าเหยียบบนกะลา จะรู้สึกผ่อนคลายความตึงเครียด คลาย
ความปวดเม่ือย ขบั พษิ ไข้ และลดอาการฟกช้ำ ซ่งึ สมนุ ไพรท่ีนำมาต้ม มีในชุมชนอยู่แล้ว ซงึ่ ชุมชนจะปลูกไว้ตามบ้านเพ่ือ
ประโยชน์ทางด้านการประกอบอาหารและเป็นยาสมุนไพร เช่น ข่า ตะไคร้ ใบมะขาม ใบเป้า ใบหนาด ซึ่งเป็นทั้งการ
บริหารจัดการขยะ การดูแลสุขภาพ สร้างภูมิคุ้มกันในชุมชน
(๓) ตะกร้าทางมะพร้าว ภาชนะใส่อาหาร สว่ นใหญ่นำไปใส่เส้นขนมจีนแทนการใสก่ ล่องโฟมหรือถุง
พลาสติก
(4) สุ่มอบสมุนไพร ที่มีความร้อนจากไอน้ำสมุนไพรที่ต้มและต่อท่อทำให้ไอน้ำผ่านทางช่องของกะลา
จะรู้สึกผ่อนคลายความตึงเครียด คลายความปวดเมื่อย ขับพิษไข้ และลดอาการฟกช้ำ ซึ่งสมุนไพรที่นำมาต้ม มีในชุมชน
อยู่แลว้
๓) เกิดกลุ่มอาชีพในชุมชนและตำบล ซึ่งองค์การบริหารส่วนตำบลเขาสามสิบ ได้ตั้งงบประมาณเพื่อสนับสนุน
กลุ่มอาชีพในตำบลด้านการแปรรูป
๔) เกิดการสร้างความสัมพันธ์ที่ดีของผู้คนในชุมชนทุกเพศทุกวัยในการทำกิจกรรมร่วมกัน ทั้งเด็ก เยาวชน
ผใู้ หญ/่ ผสู้ งู อายุ และปลกู ฝังค่านิยมทด่ี ใี หก้ บั เดก็ เยาวชนในการมสี ่วนรว่ ม และสบื ทอดภมู ิปัญญา

1.2.2 มีการออกระเบียบตำบลในการบริหารจัดการขยะ ตามแนวทาง ๓R ร่วมกับองค์การบริหารส่วนตำบล
เขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์ จังหวัดสระแก้ว ซงึ่ มีนายจรัญ ขำสุขเลศิ เปน็ นายกองค์การบริหารสว่ นตำบลเขาสามสบิ

- 22 -
1.2.3 สืบเนื่องจากกิจกรรมการบริหารจัดการขยะ มีการทำปุ๋ยหมักจากเศษพืช เศษอาหาร และส่งเสริม
ครวั เรือนทำถังขยะเปียกรักษ์โลกในครวั เรือน

“ถงั ขยะเปียกรักษ์โลก”
1.2.4 การจดั สุขลกั ษณะในบา้ น

หมู่บ้านมกี ารรณรงค์เชญิ ชวนให้ทุกครวั เรือนจัดบ้านเรือนของตนเองให้สะอาดถกู สขุ ลกั ษณะ ครัวเรือน
ที่จัดบ้านเรือนสะอาดถูกสุขลักษณะจะได้รับการยกย่องเชิดชูเกียรติเป็นครัวเรือนต้นแบบพร้อมมอบรางวัลให้ จะมีการ
ขยายผลทกุ ปี โดยใช้งบประมาณของชมุ ชนในการดำเนินการ

- 23 -
1.2.5 การใช้ทรัพยากรอย่างคมุ้ ค่า

- กิจกรรมการประหยดั พลังงาน โดยหม่บู า้ นมีการผลิตเตาประหยัดพลังงานโดยภูมิปัญญาของคนชุมชน
ประหยัดน้ำ การประหยัดไฟฟ้า มีการใช้พลังงานแสงอาทิตย์มาใช้กับไฟฟ้าส่องสว่างในที่สาธารณะของหมู่บ้าน การ
พัฒนาแหล่งน้ำให้มนี ้ำใช้เพียงพอตลอดปี และพัฒนาเป็นแหล่งทอ่ งเที่ยว และการนำทรัพยากรธรรมชาติ และวัสดุเหลอื
ใชม้ าสรา้ งมลู ค่าและรายไดใ้ ห้คนในชมุ ชน

“เตาประหยดั พลงั งาน” จากภมู ปิ ัญญาท้องถ่ิน ใชใ้ นการผลติ เส้นขนมจนี โบราณ และการนำยางรถยนตม์ าทำเสาปนู

การใช้พลังงานแสงอาทิตยส์ ำหรับไฟฟ้าสอ่ งสวา่ งตามทสี่ าธารณะของหมู่บา้ น ใช้ในครวั เรือนและเพื่อการเกษตร
1.2.6 เปน็ เครอื ขา่ ยปุ๋ยอนิ ทรีย์อำเภอเขาฉกรรจ์
ได้ร่วมเป็นเครือข่ายปุ๋ยอินทรีย์อำเภอเขาฉกรรจ์ เพื่อสร้างชุมชนสีเขียวเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม

เนน้ การใช้สารอินทรียช์ วี ภาพ

- 24 -

1.2.7 มีอาสาสมัครท้องถิ่นรักษ์โลกและเครือข่ายจิตอาสาพัฒนาชุมชน ในการทำกิจกรรมสาธารณะ
ประโยชน์และดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสิ่งแวดล้อม

1.3 สรา้ งภูมิคุ้มกันทางสังคม อาทิเชน่ กิจกรรมการส่งเสรมิ ครอบครวั อบอุ่น/การดูแลเด็ก สตร ีเยาวชน คนด้อย
โอกาส/ยากจน และกลุ่มเปราะบาง เปน็ ต้น

1.3.1 การปฏิบัติศาสนกิจและสืบสานวัฒนธรรม ประเพณีท้องถิ่น มีจำนวนครัวเรือนที่ปฏิบัติ ๘๒ ครัวเรือน
คดิ เป็นร้อยละ ๑๐๐ ของครัวเรอื นท้ังหมดท่อี ยู่จริง

การบริหารจดั การหมู่บา้ น ใชห้ ลกั “บวร” โดยในหมบู่ า้ นจะมกี ารสืบทอดกจิ กรรมทางศาสนา
วัฒนธรรม ประเพณที ้องถ่ิน อย่างต่อเนื่อง มบี ุคคลทกุ เพศทกุ วยั ในการร่วมปฏบิ ตั ิศาสนกิจ

วฒั นธรรม/ประเพณีทีโ่ ดดเด่นของตำบลเขาสาม ได้แก่
- ประเพณบี ายศรีสขู่ วญั ขา้ ว ซึ่งสืบสานมานานจากวถิ ีชวี ติ ของคนในชุมชนท่ีประกอบอาชพี ทำนาเป็น
ส่วนใหญ่ เพื่อเปน็ การบูชาพระแมโ่ พสพทีห่ ล่อเล้ียงมวลมนุษยชาติ และเพ่ือเป็นสริ ิมงคลแก่ชาวนาผปู้ ลกู ขา้ วกระทำ
ในช่วงหลังฤดเู กบ็ เกยี่ ว ช่วงเดอื น ๓ ขนึ้ ๓ ค่ำ ของทุกปี ทำร่วมกนั ท้งั ๑๓ หมู่บ้านในตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์
จังหวดั สระแก้ว

- 2๕ -
- ประเพณีทอฝ้าย สายบุญ จุลกฐิน ซึ่งทำร่วมกันทั้ง ๑๓ หมู่บ้าน ในตำบลเขาสามสิบ โดยทำร่วมกัน
ณ วัดเขาสามสิบ ตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์ จงั หวัดสระแกว้ โดยปฏิบัตคิ รบถว้ นตามประเพณีแบบโบราณ โดย
การริเริ่มของเจ้าอธิการวิจิตร์เขมจิตตฺโต เจ้าอาวาสวัดเขาสามสิบ ผู้นำชุมชนและคนในชุมชน มีแนวคิดร่วมกันที่จะสืบ
สานประเพณีจุลกฐินไว้ สำหรับกิจกรรมประกอบด้วย พิธีเก็บฝ้าย พิธีฟ้อนขบวนอัญเชิญฝ้าย /รำบวงสรวงฝ้าย พิธีตัก
บาตรฝ้าย พิธีเจรญิ พระพุทธมนต์เย็นและมหรสพสมโภชน์ พธิ ีทอผา้ ฝา้ ย ย้อมฝ้าย และตัดเย็บผ้ากฐนิ และพิธีทอดผ้ากฐนิ

- ประเพณแี ห่ปราสาทผง้ึ ทำชว่ งหลงั ออกพรรษา เปน็ การอทุ ศิ ส่วนกศุ ลใหบ้ รรพบุรุษ และเปน็ ความเช่ือ
เรื่องของบุญกรรม เชื่อในเรื่องนรกสวรรค์ และการเวียนว่ายตายเกิด เกิดความต้องการที่จะอยู่ในสถานที่อันงดงาม
จะต้องสร้างบุญสร้างกุศล ปฏิบัติธรรม สร้างปราสาทกองบุญ เป็นการสร้างกุศลให้ตัวเอง ในขณะเป็นมนุษย์เสียก่อน
รวมท้งั เป็นการสรา้ งความสามคั คีและเปน็ การทำบญุ รว่ มกนั ของคนในชุมชน จนเปน็ ท่ีมาของการสร้างปราสาทผ้ึง

- 26 -
- ประเพณีทำบุญกลางบ้าน เพ่อื ความเป็นสิรมิ งคล และเป็นการทำบญุ อทุ ิศใหก้ ับผลู้ ว่ งลับ และร่วม
ทำบญุ ในงานประเพณที างพระพุทธศาสนาและประเพณที ้องถนิ่ เชน่ สงกรานต์ มีการสบื สานวธิ ีการถวายทานแก่พระสงฆ์
โดยวิธีสลากภัตต์ คือ การทำบุญถวายอาหาร/สิ่งของให้พระ โดยวธิ ีใหพ้ ระจับสลากว่าจะไดร้ บั อาหาร/สงิ่ ของจากผู้ทำบญุ
ท่านใด

1.๓.๒ การสง่ เสริมกฬี า/การออกกำลังกาย เชน่ กฬี าฟุตบอล การลำไม้พอง การว่งิ และมกี ารจดั หาเครื่องออก
กำลังกายตั้งไว้ศูนย์เรียนรู้ชุมชนของหมู่บ้านซึ่งเกิดจากการที่ราษฎรร่วมกันทอดผ้าปา่ จัดซื้อเครื่องออกกำลังกาย เพราะ
ชุมชนเล็งเหน็ ความสำคัญของการออกกำลังกายสง่ เสริมสขุ ภาพ และมเี ครื่องออกกำลังกายทว่ี ดั ทำให้คนในหมู่บา้ นเข้าถึง
การออกกำลังกายอยา่ งตอ่ เน่ือง

- 27 -

1.๓.๓ การส่งเสริมอาชีพสร้างรายได้ โดยการบูรณาการกับทุกภาคส่วน และร่วมถ่ายภูมิปัญญาโดยปราชญ์
ชุมชนในหมู่บ้าน เพื่อให้เกิดความยั่งยืน เช่น กลุ่มแปรรูปข้าว กลุ่มแปรรูปปลา กลุ่มแปรรูปผ้า กลุ่มทำพวงมาลัย
กลุ่มทำไม้กวาด กลุ่มจักสาน และกลุ่มทอผา้ กลุม่ ผเู้ ลยี้ งโค กลุม่ ปลูกผักสวนครัว เปน็ ตน้

- 28 -
1.๓.4 การส่งเสรมิ สวสั ดิการชุมชนและป้องกันปญั หายาเสพติด/อาชญากรรม

1.๓.5 การเข้าร่วมกิจกรรมสาธารณะประโยชน์ มีจำนวนครัวเรือนที่ปฏิบัติ มีจำนวนครัวเรือนที่ปฏิบัติ ๘๒
ครวั เรือน คดิ เปน็ รอ้ ยละ ๑๐๐ ของครัวเรือนทัง้ หมดทีอ่ ยจู่ ริง

เมื่อมีกิจกรรมสาธารณประโยชน์ของหมู่บ้าน ไม่ว่าจะเป็น หมู่บ้าน วัด โรงเรียน คนในหมู่บ้านจะมีส่วนร่วมทุก
ครัวเรือน ทุกเพศ ทุกวัย ไม่ว่าจะเป็นเด็ก เยาวชน ผู้ใหญ่ หรือผู้สูงอายุ ในรูปแบบต่าง ๆ โดยการบูรณาการกับทุกภาค
สว่ นในการสนับสนุนให้เกดิ กจิ กรรม เช่น การรว่ มแรง รว่ มบรจิ าคเงิน สง่ิ ของ อาหาร ในการสนบั สนนุ กจิ กรรม นอกจากนี้
ในหมู่บ้านมีธนาคารข้าว ซึ่งมีดอกผลจากการดำเนินงานธนาคารเป็นข้าวเปลือก ซึ่งสามารถนำมาสนับสนุนกิจกรรมดูแล
คนร่วมกิจกรรมได้

พฒั นาโรงเรยี นบา้ นคลองสบิ สาม

- 29 -

กจิ กรรมสาธารณประโยชน์
๑.๓.๔ การช่วยเหลือผู้ด้อยโอกาสและผูป้ ระสบภัย เช่น การมอบถุงยังชีพ/สิ่งของให้ผูป้ ระสบภัย/ผู้ด้อยโอกาส
ในชมุ ชน/ครอบครัวผตู้ ดิ เช้อื โควิด-๑๙ หรือผไู้ ดร้ ับผลกระทบจากโควดิ /ผู้กักตัว, ซอ่ มแซมบา้ นให้กับผู้พิการ/ผู้ด้อยโอกาส
มอบทุนการศึกษา, เยี่ยมผปู้ ่วยติดเตียง เป็นต้น

- 30 -

มอบส่ิงของช่วยเหลอื ผู้ได้รบั ผลกระทบจากสถานการณ์โควิด-๑๙

ชว่ ยเหลือซอ่ มแซมบา้ นผูป้ ระสบภัย

ชว่ ยเหลอื ผู้ประสบภัยน้าทว่ ม
ผ้นู าจติ อาสาพฒั นาชุมชนรว่ มกับอาเภอประสานขอรบั การสนับสนนุ การจดั ทาห้องนา้ ผู้ยากไร้

(รายละเอยี ดตามหนังสือขอรบั การสนับสนนุ ในภาคผนวก)

- 31 -

2. กระบวนการสรา้ งและพฒั นาทมี ผนู้ าการเปลยี่ นแปลง ในการขบั เคลอื่ นศูนยผ์ ู้นาจติ อาสา

พัฒนาชุมชน

๒.๑ การคัดเลือกคณะกรรมการเพ่ือบรหิ ารจดั การและขับเคลื่อนศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน

โดยคัดเลอื กจากผู้นาพืน้ ทต่ี ้นแบบ “โคก หนอง นา โมเดล”, ผู้นา อช./อช. ผ้นู าการเปลี่ยนแปลง, ปราชญช์ มุ ชน, ปราชญ์

สัมมาชพี , ผ้นู าด้านภูมิปญั ญา, ผู้นาด้านทุนชมุ ชน, ผ้แู ทนครวั เรอื นหมู่บา้ นเศรษฐกิจพอเพียง, ผ้นู าท้องท่ี/ผ้นู าทอ้ งถน่ิ องค์กรสตร ี

ฯลฯ โดยความสมคั รใจในการเขา้ รว่ มกิจกรรม และมีคณะกรรมการท่ีปรกึ ษาในการให้คาแนะนาและสนับสนุนการ

ดาเนินกิจกรรมในรูปแบบบูรณาการ ตามหลัก “บวร” มีคณะกรรมการบรหิ ารศูนยฯ์ ๒๗ คน และที่ปรกึ ษา

ลาดับ ชอื่ - สกุล ตาแหน่งทาง อายุ ทอี่ ยู่ ทกั ษะ/ อาชพี หมายเลข
ท่ี สังคม โทรศัพท์
(ป)ี เลขที่ หมู่ ความชานาญ

1 นางสุวรรณะ ประไพ (ณะ) ประธานศูนย์/ 5๕ 1 7 เกษตร เกษตรกร ๐๘๑-
ประธานกลุ่ม
ทอผ้า, ผสมผสาน, ๙๒๑๘๗๙๑
ประธานกทบ., ปลูกพืชผัก
ประธานกลุ่ม
ออมทรพั ย์ฯ สมนุ ไพร, จกั

สาน, แปรรูป

อาหาร, รอ้ ง

เพลง

2 นายบญุ ชว่ ย รกั เพ่อื น รองประธาน/ ๖๗ 214 12 การเล้ยี งโค เกษตรกร ๐๘๑-

(ชว่ ย) ประธานกลุ่ม นม, ปลูก ๔๙๔๑๔๗๙
ออมทรพั ย์ฯ, พชื ผกั
หมอดินฯ, สมนุ ไพร,
กรรมการ เลีย้ งเป็ด,
ฌาปนกิจ,ออม เลยี้ งไก่
วันละบาท

๓ นายบุญนอ้ ม ฉุนกระโทก รองประธาน/ ๔๐ ๒๑๙ ๓ การเกษตร เกษตรกร ๐๙๓-

ผญบ., ๑๒๐๖๔๒๗
กรรมการ กทบ.,

ประธาน
ฌาปนกิจ

๔ น.ส.ประมาภรณ์ กอเจรญิ เลขานุการ/ ๔๒ ๒๒ ๗ การแปรรูปผ้า/ เกษตรกร ๐๖๑-

(ภรณ)์ ผ้นู า อช., วัสดุเหลอื ใช,้ ๔๒๖๔๕๖๖
การถนอม
กรรมการกลุ่ม

ทอผ้า/กทบ./ อาหาร, ปลูก

กลมุ่ ออมทรพั ย์ พชื ผกั สมุนไพร

๕ นางปราณี เมฆเปรยี ญ ผช.เลขาฯ/ ๔๓ ๗๘ ๑๓ การเกษตร เกษตรกร ๐๘๑-๑๔๔๔๙๖๐

,กรรมการโรงเรยี น, ประธาน ผญบ.

กลมุ่ แปรรูปอาหาร,

กรรมการผ้ใู ชน้ ้า

๖ นางวราภรณ์ ศรอี วน เหรญั ญิก/กพ ๕๒ ๕๐ ๘ ถนอมอาหาร/ เกษตรกร ๐๘๘-

(ภรณ)์ สม., ประธาน แปรรปู ๖๙๕๓๑๒๓
กลมุ่ ทอผา้ ,
อาหาร, ทอผา้

อสม, ส.อบต.

- 32 -

ลาดับ ชอ่ื - สกุล ตาแหน่งทาง อายุ ทอี่ ยู่ ทกั ษะ/ อาชพี หมายเลข
ท่ี สังคม (ป)ี เลขท่ี หมู่ ความชานาญ เกษตรกร โทรศัพท์
๗ นายประยูร เชอื้ มติ ร ๔๘ ๑๓๖ ๑๒ เกษตร
(ต้อย) ผช.เหรญั ญิก/ ผสมผสาน ปลกู ๐๘๒-
อสม.,กรรมการ ๕๕ พชื ผักสมุนไพร ๙๐๕๘๔๙๗
ออมทรพั ยฯ์ ,
๘ นายอนุสรณ์ ฉาว หมอดิน ๑๗ ๙ ปราชญ์ด้าน เกษตรกร ๐๘๕-
เกยี รติ (แตน) ฝ่ายส่งเสรมิ ๔๓๘๘๓๓๗
ประธาน กทบ. เปน็ กิจกรรม/ผญบ. สมุนไพร,
กรรมการสถานศึกษา, , กรรมการ ๐๖๒-
ประธานสภาวฒั นธรรม ผู้ทรงคณุ วฒุ ิ เกษตร ๓๑๓๙๒๒๐
ตาบล,ตัวแทน ปปช. อบจ.,
ตาบล กรรมการ กศน., ผสมผสาน, ปลกู
วทิ ยาลัยชมุ ชน,พฒั นา
ฝีมอื แรงงาน พชื ผักสวนครวั ,

๙ นางประยูร นันเอ่ยี ม ชา่ งกอ่ สรา้ ง,
(จอ้ ม)
ชา่ งเชอื่ ม

ประชาสัมพันธ/์ ๔๘ ๗๓ ๗ ผนู้ า/เกษตรกร เกษตรกร
กม., กพสม.

๑๐ น.ส.วรรณเพ็ญ ชาญ กรรมการ/ ๔๗ ๑๑๘ ๗ แปรรปู ขา้ ว เกษตรกร ๐๘๗-

พรมราช (เพ็ญ) กพสม. (ขนมจนี , ขนม ๐๙๑๕๑๖๑

พืน้ บ้าน), ปลูก

พืชผกั สมุนไพร

๑๑ นายบัวเรยี น คา ปฏิคม/ ๖๐ ๑๙ ๗ การบรหิ าร เกษตรกร ๐๘๗-
๔๗
เหมอื น ผช.ผญบ, จดั การขยะ, การ ๘๑๒๑๙๙๑

ปราชญ์บรหิ ารจดั การ กรรมการ แปรรูปวสั ดุ

ขยะและแปรรูป กทบ. เหลือใช้

1๒ นายกิตติพล ทมุ ชะ ผู้ชว่ ยปฏิคม/ ๒๙ ๗ ปลูกพชื ผัก เกษตรกร ๐๘๙-๒๕๙๖๔๙๘

(แอด/แอ๊ด) ผช.ผญบ. สมุนไพร, ป้ นั

โอ่ง

1๓ นายสมศักดิ์ สนอง กรรมการ/ผนู้ า ๕๙ ๔๑๘ ๙ ปลกู พืช เกษตรกร ๐๘๐-๑๐๑๔๐๔๔

กัณฑ์ (ศักด์ิ) อช., ประธาน สมนุ ไพร

อสม., อพม.

1๔ นางชุติมา สายจนั ทร์ กรรมการ/ ๒๑๒ ๑๓ ถนอมอาหาร/ เกษตรกร ๐๙๘-
แปรรปู อาหาร, เกษตรกร ๘๗๓๘๐๘๘
(อึ่ง) ประธาน กพสม ทอผ้า
๐๘๒-
ผู้บรบิ าลผ้ปู ่วยตาบล อสม. ๕๐/๑ ๙ ปลกู พืชผัก ๑๔๕๕๖๓๗
สมุนไพร,
1๕ นายณรงคส์ ิทธ์ิ อุดง กรรมการ/ ๕๕ ปราชญ์ศาสน
พธิ ี
(ณะ) ไวยาวัจกรณ์วัด

กรรมการ กทบ

- 33 -

ลาดับ ชอื่ - สกลุ ตาแหน่งทาง อายุ ทอ่ี ยู่ ทกั ษะ/ อาชพี หมายเลข
ที่ สังคม (ป)ี เลขที่ หมู่ ความชานาญ เกษตรกร โทรศัพท์
1๖ นางรตั นศร ี นาสาแดง ๕๘ ๕๓ ๗ เพาะเห็ด, ปลกู
(รตั น์) กรรมการ/ พชื ผกั สมนุ ไพร ๐๙๒-
กพสม. ๔๐๖๓๓๙๘

1๗ นางสมปอง มั่นจติ ร กรรมการ/ ๕๓ ๔๐๗ ๓ ถนอมอาหาร/ เกษตรกร ๐๘๔-
(จวน) ๗๖๖๓๐๙๖
กรรมการ กทบ./เครอื ขา่ ย, กรรมการกลุ่ม แปรปู อาหาร, ทา
อาชพี แปรรูป ๐๘๔-
อาหาร น้าหมัก/ปยุ๋ ๙๔๗๑๕๖๕

ชวี ภาพ 080-
5600845
1๘ นายดุสิต บุญธรรม ผช.ส่งเสรมิ ฯ ๑ การเกษตร เกษตรกร
ประธาน กทบ.-กองทนุ แมฯ่ , ผญบ. ๐๙๓-
๖๗๓๕๙๓๖
1๙ นายประจกั ร สีดา กรรมการ/ ๒ การเกษตร เกษตรกร
ผญบ. 086-
ประธาน กทบ.-กลุม่ ออมทรพั ย์ 1432554

๒๐ นายวชิ าญ นาดี กรรมการ/ ๔ การเกษตร เกษตรกร ๐๘๐-
๖๔๒๘๕๑๐
ประธาน กทบ.-กลมุ่ ออมทรพั ย์ ผญบ.
085-
,ตัวแทน ปปช.ตาบล, 7929159

ประธานกลมุ่ ผู้ใชน้ ้า 095-
6927394
2๑ นางธนวรรณ กันกาญจนกิจ กรรมการ ๓ การเกษตร เกษตรกร
กลุม่ วสิ าหกจิ สมุนไพรบ้าน 084-
5675477
คลองสิบสาม
๐๘๔-
2๒ นายสาราญ หัสดง กรรมการ/ ๖ การเกษตร เกษตรกร ๔๖๗๔๖๘๙
๘ การเกษตร เกษตรกร
ประธาน กทบ. ผญบ. ๑๐ การเกษตร เกษตรกร
๑๑ ทาไมก้ วาด เกษตรกร
2๓ นายชยั ญา ยุบวั กรรมการ/
ผญบ.
ประธาน กทบ.-กลุ่มออมทรพั ย์

2๔ นายพลอย รวมภักดี กรรมการ/
ประธาน กทบ.-กข.คจ. ผญบ.

๒๕ นายสมพงษ์ แสนหาญ กรรมการ/

ประธาน กทบ.-กลุม่ ออมทรพั ย์ ผญบ.

ประธานกลุ่มทาไมก้ วาด

2๖ นายจกั รนิ ทร์ แสนหนองชาติ กรรมการ, 57 179 ๑๒ การเกษตร เกษตรกร
- การเกษตร เกษตรกร
กรรมการ กทบ. ผญบ.

๒๗ นายธรี ศักดิ์ ตุมา (ยดุ ) กรรมการ, -
ส.อบต.

ท่ปี รกึ ษา

๑) พระอธกิ ารวจิ ติ ร์ เขมจติ โต ๒) นายกองค์การบรหิ ารส่วนตาบลเขาสามสิบ
๓) ผอู้ านวยการโรงเรยี นบา้ นคลองสิบสาม ๔) กานันตาบลเขาสามสิบ
๕) พัฒนากรผ้ปู ระสานงานตาบลเขาสามสิบ

- 34 -

๒.๒ บทบาทผู้นาการเปลี่ยนแปลงในการขับเคล่ือนศูนยผ์ ้นู าจติ อาสาพัฒนาชุมชน

๑) การกำหนดเป้าหมายและแผนการดำเนินงานร่วมกัน ในการขับเคลื่อนศูนย์ผู้นำจิตอาสาพัฒนาชุมชน
โดยมุ่งเนน้ การพัฒนา ๓ สรา้ ง ใหก้ ระจายทั่วถงึ ในพื้นที่ทั้งในตำบล/อำเภอ โดยพจิ ารณาตามจากข้อมลู สภาพ/บริบทของ
พน้ื ที่ และบูรณาการกับทุกภาคส่วน

ท่ี กิจกรรม ว/ด/ป กลุ่มเป้าหมาย สถานที่ ผ้รู บั ผดิ ชอบ

๑ เอาม้อื สามคั คี พฒั นา ทุกเดือน ผนู้ า, ประชาชน, พท.๑๓ ผนู้ า
พ้นื ทส่ี ัญจร (กิจกรรม วดั , ภาคี หมูบ่ ้าน
๓ สรา้ ง) ผ้นู า
ผู้นา, ประชาชน, พท.๑๓ ผนู้ า
๒ สู่ขวญั ข้าว (ขึน้ ๓ ค่า ก.พ. วดั , ภาคี หมู่บา้ น ผูน้ า
เดือน ๓) ผนู้ า, ประชาชน, พท.๑๓ ผูน้ า
วดั , ภาคี หมบู่ า้ น ผนู้ า
๓ บญุ เผวส, เทศมหาชาติ ม.ี ค. ผ้นู า, ประชาชน, พท.๑๓ ผนู้ า
ภาคี หมบู่ า้ น ผู้นา
๔ เฝ้าระวงั ๗ วนั อนั ตราย เม.ย., ธ.ค. ผู้นา, ประชาชน, พท.๑๓
วดั , ภาคี หมู่บ้าน ผู้นา
,ม.ค. ผู้นา, ประชาชน, พท.๑๓ ผู้นา
วดั , ภาคี หมูบ่ า้ น ผนู้ า
๕ สงกรานต์, วนั เม.ย. ผนู้ า, ประชาชน, พท.๑๓
วัด, ภาคี หมบู่ า้ น
ครอบครวั ผนู้ า, ประชาชน, พท.๑๓
วดั , ภาคี หมบู่ า้ น
๖ วันพืชมงคล (ปลกู พ.ค.

ต้นไม,้ มอบกลา้ ไม้)

๗ วนั วิสาขบชู า พ.ค.

๘ วนั เฉลมิ พระ ๓ ม.ิ ย.

ชนมพรรษา สมเด็จ

พระนางเจา้ สุทดิ า พชั ร

สุธาพิมลลกั ษณ พระ

บรมราชนิ ี

๙ เข้าพรรษา ก.ค. ผนู้ า, ประชาชน, พท.๑๓
วัด, ภาคี หมบู่ ้าน
๑๐ อาสาฬหบูชา ก.ค. ผนู้ า, ประชาชน, พท.๑๓
วัด, ภาคี หมู่บ้าน
๑๑ วันเฉลิมพระ ๒๘ ก.ค. ผู้นา, ประชาชน, พท.๑๓
วดั , ภาคี หมบู่ ้าน
ชนมพรรษา

พระบาทสมเด็จพระ

ปรเมนทรรามาธบิ ดีศรี

สินทรมหาวชริ าลง

กรณ พระวชริ เกล้า

เจา้ อยู่หัว

- 35 -

ท่ี กิจกรรม ว/ด/ป กล่มุ เป้าหมาย สถานที่ ผู้รบั ผดิ ชอบ

๑๒ วันแมแ่ ห่งชาติ ๑๒ ส.ค. ผูน้ า, ประชาชน, พท.๑๓ ผูน้ า
วดั , ภาคี หมู่บ้าน ผู้นา
๑๓ ประเพณีสารทลาว ก.ย. ผ้นู า, ประชาชน, พท.๑๓ ผู้นา
วดั , ภาคี หม่บู า้ น
๑๔ วันคล้ายวนั สวรรคต ๑๓ ต.ค. ผู้นา, ประชาชน, พท.๑๓ ผู้นา
วดั , ภาคี หมู่บา้ น ผู้นา
ของพระบาทสมเด็จ

พระบรมชนกาธเิ บศร

มหาภมู พิ ลอดุลยเดช

มหาราช บรมนาถ

บพติ ร

๑๕ วนั ปยิ มหาราช ๒๓ ต.ค. ผู้นา, ประชาชน, พท.๑๓
วัด, ภาคี หมบู่ ้าน
๑๖ วนั ดินโลก ๕ ธ.ค. ผูน้ า, ประชาชน, พท.๑๓
วดั , ภาคี หมบู่ ้าน

การประชมุ โดยการมสี ว่ นรว่ มของสว่ นราชการและองค์การบรหิ ารส่วนตำบลเขาสามสิบ

- 36 -

๒) การปฏิบตั ติ นใหเ้ ปน็ แบบอยา่ งตามหลกั “ผูน้ ำต้องทำกอ่ น”
พัฒนาตนเองให้มีความพร้อมในทุกด้าน ทั้งด้านความรู้ความสามารถ ทักษะ ภาวะผู้นำ โดยผ่านการ

ฝึกอบรม/ร่วมกิจกรรมต่าง ๆ และปฏิบัติตนให้เป็นแบบอย่างที่ดี เพื่อสร้างความเชื่อมั่นให้กับคนในชุมชน เช่น การปลูก
ผกั สวนครวั โดยผู้นำการเปล่ยี นแปลง ใชห้ ลัก “ผูน้ ำตอ้ งทำกอ่ น” ทำเปน็ แบบอย่างให้กบั ครวั เรอื นในหม่บู ้าน และผู้นำได้
ประสานงานในแนบราบในหมู่บ้านใกล้เคียง ให้ครัวเรือนมีการปลูกผักสวนครัว มีการติดตามสนับสนุนให้ความรู้อย่าง
ต่อเนื่อง และมอบเมล็ดพันธุ์ผัก/ต้นกล้าผักให้ครัวเรือนที่เริ่มดำเนินการ ได้ตั้งต้นปลูกผักสวนครัวในบ้านเ รือนและที่ดิน
ของตนเอง

ไดร้ บั รางวัลผ้นู ำการเปลี่ยนแปลง ระดับดีเด่น ประจำปี ๒๕๖๔

๓) การแบ่งปนั ความรู้ และทรัพยากร
นำกิจกรรม/ผลงานของผู้นำการเปลี่ยนแปลงไปเผยแพร่หรือขยายผล เพื่อใช้ประโยชน์ในระดับหมู่บ้าน/ตำบล
และพนื้ ทใี่ กล้เคียง และมีส่วนร่วมในการส่งเสริมการเรยี นรู้แบบมีสว่ นร่วมของคนในชุมชนและทุกภาคสว่ น เช่น กิจกรรม
สาธารณะประโยชน์ กิจกรรมฐานเรียนรู้ที่โดดเด่นตำบลเขาสามสิบ (รายละเอียดเพิ่มเติมในภาคผนวก) จำนวน
9 กิจกรรม ได้แก่

(๑) ฐานเรียนรูก้ ารปลูกผักสวนครวั และธนาคารพนั ธุผ์ ัก หมู่ที่ ๗ ตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์
จังหวดั สระแก้ว

(๒) ฐานเรียนรู้สมุนไพร บ้านคลองสิบสาม (ฟาร์มจ่าทูล) หมู่ที่ ๓ ตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์
จังหวัดสระแก้ว

(3) ฐานเรียนรู้การทำเส้นขนมจีนสูตรโบราณและแปรรูปข้าว (ที่ศูนย์เรียนรู้บ้านหนองโกวิทย์)
หมทู่ ี่ ๗ ตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์ จังหวดั สระแก้ว

(4) ฐานเรียนรู้การบริหารจัดการขยะ (ที่ศูนย์เรียนรู้บ้านหนองโกวิทย์) นายบัวเรียน คำเหมือน
หมู่ท่ี ๗ ตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์ จงั หวดั สระแกว้

(5) ฐานเรียนรู้การทอผ้า กลุ่มทอผ้าบ้านสุขสำราญ หมู่ที่ 12 ตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์
จงั หวัดสระแกว้

- 37 -
(6) ฐานเรียนรกู้ ารแปรรปู ผา้ (ที่ศูนย์เรยี นรบู้ ้านหนองโกวิทย์) หมูท่ ี่ ๗ ตำบลเขาสามสบิ อำเภอเขา
ฉกรรจ์ จังหวดั สระแก้ว
(7) ฐานเรียนรูศ้ าสนา วฒั นธรรม ประเพณที อ้ งถ่ิน วดั เขาสามสิบ ตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์
จงั หวดั สระแก้ว
(8) ฐานเรียนรู้การเลี้ยงโคนม นายบุญช่วย รักเพื่อน หมู่ที่ ๑๒ ตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขาฉกรรจ์
จงั หวัดสระแก้ว
(9) ฐานเรียนรู้การปลูกผัก เลี้ยงไก่ เลี้ยงปลา นางชุติมา สายจันทร์ หมู่ที่ ๑๓ ตำบลเขาสามสิบ
อำเภอเขาฉกรรจ์ จงั หวดั สระแกว้

การต้อนรบั นักท่องเท่ยี วญี่ปุน่ ที่เขา้ มาทอ่ งเท่ียวและเรยี นร้วู ิถีชมุ ชน ศนู ยเ์ รียนรบู้ ้านหนองโกวิทย์ หมทู่ ่ี ๗
ตำบลเขาสามสบิ อำเภอเขาฉกรรจ์ จังหวดั สระแก้ว

ตอ้ นรบั ท่านผตู้ รวจวรรณา ลม่ิ พานิชย์ ผตู้ รวจราชการกรมการพัฒนาชุมชน

- 38 -
๔) การสร้างเครอื ขา่ ย ไดแ้ ก่ ผนู้ ำทอ้ งท่ี ผนู้ ำทอ้ งถน่ิ กล่มุ องคก์ ร ในการขับเคล่ือนกจิ กรรมการพัฒนาชมุ ชนใน
พื้นทีต่ ำบลเขาสามสิบ โดยมกี ารทำบันทึกข้อตกลงรว่ มกันกับทุกภาคส่วนตามหลกั “บวร”

บรู ณาการกบั ทุกภาคส่วน

๒.๓ กระบวนการหล่อหลอมผู้นาการเปลี่ยนแปลงในการขบั เคลื่อนศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพฒั นาชุมชน

๑) การประชุมช้ีแจงสรา้ งความเข้าใจและกำหนดแผนงานร่วมกนั แบบมสี ว่ นร่วม
๒) การมจี ิตสำนกึ ความจงรกั ภกั ดีตอ่ ชาติ ศาสนา และพระมหากษัตรยิ ์ มงุ่ มนั่ ในการสนองงานสถาบันหลกั ของ

ชาติ “สืบสาน รกั ษา ต่อยอด”
๓) การมีจติ สานึกรกั บ้านเกิด มีความรกั ความสมคั รสมานสามัคคีกันในชุมชน
๔) การใชห้ ลักการมีส่วนรว่ ม ตั้งแต่รว่ มคิด รว่ มตัดสินใจ รว่ มทา รว่ มรบั ผิดชอบ และรบั ผลประโยชน์รว่ มกัน

- 39 -

3. วธิ กี าร/แนวทางการขบั เคลอื่ นศูนยผ์ ู้นาจติ อาสาพฒั นาชุมชนให้เกิดความยงั่ ยนื

๓.๑ วสิ ัยทัศน์ของทีมผ้นู าการเปล่ียนแปลงในการขับเคลื่อนศูนย์ผู้นาจติ อาสาพัฒนาชุมชน
“พลังจติ อาสา พง่ึ พาตนเองได้”

๓.๒ แผนยกระดับและพฒั นาศูนยผ์ ้นู าจติ อาสาพัฒนาชุมชน

ท่ี กิจกรรม ว/ด/ป กลุ่มเป้าหมาย สถานท่ี ผรู้ บั ผดิ ชอบ

๑ เอาม้อื สามคั คี พฒั นา ทกุ เดือน ผู้นา, ประชาชน, พท.๑๓ ผนู้ า

พน้ื ทส่ี ัญจร (กิจกรรม วดั , ภาคี หมบู่ ้าน ผนู้ า
ผู้นา
๓ สรา้ ง) ผู้นา
ผู้นา
๒ สู่ขวญั ข้าว (ข้ึน ๓ คา่ ก.พ. ผู้นา, ประชาชน, พท.๑๓ ผู้นา
ผนู้ า
เดือน ๓) วดั , ภาคี หมู่บ้าน ผู้นา

๓ บุญเผวส, เทศมหาชาติ ม.ี ค. ผนู้ า, ประชาชน, พท.๑๓ ผนู้ า
ผนู้ า
วดั , ภาคี หมบู่ า้ น

๔ เฝ้าระวงั ๗ วันอันตราย เม.ย., ธ.ค. ผ้นู า, ประชาชน, พท.๑๓

,ม.ค. ภาคี หมบู่ า้ น

๕ สงกรานต์, วนั เม.ย. ผนู้ า, ประชาชน, พท.๑๓

ครอบครวั วดั , ภาคี หมู่บา้ น

๖ วันพชื มงคล (ปลกู พ.ค. ผนู้ า, ประชาชน, พท.๑๓

ต้นไม,้ มอบกล้าไม)้ วัด, ภาคี หมบู่ ้าน

๗ วันวิสาขบูชา พ.ค. ผนู้ า, ประชาชน, พท.๑๓

วัด, ภาคี หมบู่ า้ น

๘ วันเฉลิมพระ ๓ ม.ิ ย. ผนู้ า, ประชาชน, พท.๑๓

ชนมพรรษา สมเด็จ วดั , ภาคี หมบู่ ้าน

พระนางเจา้ สุทิดา พชั ร

สุธาพิมลลกั ษณ พระ

บรมราชนิ ี

๙ เข้าพรรษา ก.ค. ผนู้ า, ประชาชน, พท.๑๓

วดั , ภาคี หมบู่ า้ น

๑๐ อาสาฬหบชู า ก.ค. ผู้นา, ประชาชน, พท.๑๓

วดั , ภาคี หมูบ่ ้าน

- ๔๐ -

ท่ี กิจกรรม ว/ด/ป กลุม่ เป้าหมาย สถานท่ี ผรู้ บั ผดิ ชอบ

๑๑ วนั เฉลิมพระ ๒๘ ก.ค. ผนู้ า, ประชาชน, พท.๑๓ ผนู้ า

ชนมพรรษา วัด, ภาคี หมูบ่ ้าน ผูน้ า
ผู้นา
พระบาทสมเด็จพระ ผู้นา

ปรเมนทรรามาธบิ ดีศรี ผู้นา
ผู้นา
สินทรมหาวชริ าลง ผู้นา

กรณ พระวชริ เกล้า

เจา้ อยู่หัว

๑๒ วนั แมแ่ ห่งชาติ ๑๒ ส.ค. ผนู้ า, ประชาชน, พท.๑๓
วดั , ภาคี หมู่บ้าน
๑๓ ประเพณีสารทลาว ก.ย. ผูน้ า, ประชาชน, พท.๑๓
วัด, ภาคี หมบู่ ้าน
๑๔ วนั คลา้ ยวนั สวรรคต ๑๓ ต.ค. ผู้นา, ประชาชน, พท.๑๓
วดั , ภาคี หมบู่ ้าน
ของพระบาทสมเด็จ

พระบรมชนกาธเิ บศร

มหาภมู พิ ลอดุลยเดช

มหาราช บรมนาถ

บพติ ร

๑๕ วันปิยมหาราช ๒๓ ต.ค. ผูน้ า, ประชาชน, พท.๑๓
วดั , ภาคี หมู่บา้ น
๑๖ วันดินโลก ๕ ธ.ค. ผู้นา, ประชาชน, พท.๑๓
วัด, ภาคี หมู่บา้ น
๑๗ การทอ่ งเที่ยวเชงิ ตลอดท้งั ปี ผู้นา, ประชาชน, พท.๑๓
วัด, ภาคี, หมบู่ า้ น
สรา้ งสรรค์ “One Day นักท่องเท่ียว

Trip”

- ๔๑ -

๓.3 การบรหิ ารจดั การศูนย์ผนู้ าจติ อาสาพัฒนาชุมชน (๔ M)

๑) คน (MAN)
- การคัดเลือกผู้มีความรู้ความสามารถเข้าร่วมในการสนับสนุนการแบ่งปันความรู้และบริหารจัดการ

ชุมชน มุ่งเน้นประโยชน์ส่วนรวมเป็นหลัก และส่งเสริมให้คนในชุมชนมีส่วนร่วมกจิ กรรม ตั้งแต่รว่ มคิด ร่วมตัดสินใจ ร่วม
ดำเนินการ ร่วมรับผดิ ชอบ และร่วมรับผลประโยชน์

๒) วัสดุ (Material)
- มกี ารบรหิ ารจัดการทรพั ยากรร่วมกันในชุมชน เช่น การบริหารจัดการนำ้ อา่ งเก็บนำ้ เขาสามสบิ

๓) เงิน (Money)
- กิจกรรมในระดับตำบล บูรณาการด้านงบประมาณร่วมกับองค์การบริหารส่วนตำบลเขาสามสิบ และ

ประชาชนร่วมสมทบเงินเพ่ือขบั เคลือ่ นการดำเนินงาน รวมทง้ั การจดั สรรเงนิ กำไรจากกองทนุ ชุมชนในหมบู่ า้ นร่วมสมทบ
๔) การจัดการ (Management)
- มีการคัดเลือกคณะกรรมการศูนย์ผู้นำจิตอาสาพัฒนาชุมชน แบ่งหน้าที่ความรับผิดชอบร่วมกัน และ

จัดเก็บขอ้ มูลแตล่ ะพืน้ ที่ และกำหนดแผนงานร่วมกนั
- มกี ารบรู ณาการแผนงานและงบประมาณร่วมองค์การบรหิ ารสว่ นตำบลเพอื่ ขับเคล่ือนงานใหส้ ำเร็จเป็น

รปู ธรรม เชน่ การบรหิ ารจดั การ, การส่งเสรมิ สนบั สนนุ กลุม่ อาชพี , การสืบสานวัฒนธรรมประเพณี เปน็ ต้น

๓.๔ ปัจจัยทสี่ ง่ ผลต่อเนอ่ื งของศนู ยผ์ นู้ ำจติ อาสาพัฒนาชมุ ชน
ด้านคน
๑. ผูน้ ำการเปลย่ี นแปลงเป็นบคุ คลท่ีได้รับการยอมรับจากคนในชมุ ชน เป็นต้นแบบ “ผู้นำตอ้ งทำกอ่ น”
๒. ผนู้ ำการเปลีย่ นแปลงส่วนใหญ่มีความรอบรู้ และมีจติ อาสา
ดา้ นเงิน
๑. มีงบประมาณจากทางราชการ องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ภาคเอกชน ภาคประชาชน สนับสนุนการ

ดำเนินการขบั เคลอ่ื น
๒. มกี ารนำเงนิ ทุนชุมชนมาหนนุ เสรมิ กจิ กรรมจากกองทุนชุมชนและราษฎรสมทบ
ด้านทรพั ยากร
พนื้ ดินมีความอุดมสมบูรณ์ ทำให้กิจกรรมการปลกู พชื ผกั เห็นผลรวดเร็ว
ด้านการบริหารจัดการ
๑. มีแผนปฏบิ ตั ิการในการขบั เคลอื่ นทชี่ ดั เจน
๒. มีการบรู ณาการในพ้นื ทีต่ ามหลัก “บวร” (บ้าน วัด ราชการ)
๓. การส่งเสริมการเรียนร้แู ละการมีสว่ นร่วมของคนในชุมชนอย่างตอ่ เนื่อง ทุกเพศ ทุกวยั

- ๔๒ -

4. การพัฒนาขยายผลและความคิดสรา้ งสรรค์ ในกระบวนการขบั เคลื่อนการสรา้ งความมน่ั คง
ทางอาหารให้เกิดความต่อเนื่องอย่างยง่ั ยนื

๑) การขับเคลื่อนกิจกรรมศูนย์แบ่งปันตาบลต้นแบบระดับจังหวัด อย่างต่อเนื่องมีการแต่งต้ัง
คณะกรรมการศูนย์แบ่งปันตาบลต้นแบบระดับจงั หวัด (คาส่ังจงั หวัดในภาคผนวก) ตามโครงการเสรมิ สรา้ ง
และพัฒนาผู้นาการเปลี่ยนแปลง โดยมีคณะกรรมการศูนย์แบ่งปันตาบลต้นแบบระดับอาเภอรว่ มในการ
ขบั เคลอื่ นการดาเนินในรูปแบบเครอื ขา่ ยสนับสนุนกิจกรรมสรา้ งความมน่ั คงทางอาหารในพืน้ ทที่ กุ อาเภอ

กิจกรรมการแลกเปลี่ยนเรยี นรเู้ ครอื ขา่ ยศูนย์แบ่งปันตาบลต้นแบบ ๙ อาเภอ

ปลูกพืชสผกั สมุนไพร ฟา้ ทะลายโจร สูภ้ ัยโควดิ
บริเวณศาลาประชาคมบ้านตากฟา้ ม.๑๐ ต.ซบั มะกรดู อ.คลองหาด

แบ่งปนั เมลด็ พนั ธุผ์ ักเพ่อื สรา้ งความมั่นคงทางอาหาร ณ บ.ค่ายเจริญ ม.๑ ต.คลองหินปนู อ.วงั นำ้ เยน็

- ๔๓ -

แบ่งปันเมล็ดพันธุผ์ ักเพื่อสร้างความมั่นคงทางอาหาร ณ ศนู ยแ์ บง่ ปนั ตำบลตน้ แบบระดบั อำเภอ
ต.หนองตะเคยี นบอน อ.วฒั นานคร

สร้างแปลงผักรวมและแบง่ ปันเมล็ดพนั ธผ์ุ ักเพ่อื สรา้ งความมั่นคงทางอาหาร

ณ แปลงผกั รวม บ.ตะลุมพกุ ม.๒ ต.ทพั ราช อ.ตาพระยา

แบ่งปนั เมล็ดพนั ธุ์ผกั เพ่ือสร้างความม่ันคงทางอาหาร
ณ สขุ เกษม หม่ทู ี่ 4 ตำบลเมืองไผ่ อำเภออรัญประเทศ จังหวดั สระแกว้

- ๔๔ –
๒) การส่งเสรมิ กิจกรรมสรา้ งความมน่ั คงทางอาหารเปน็ ส่วนหนึง่ ในหลักสูตรการเรยี นรขู้ องนักเรยี น
และส่งเสรมิ การมสี ่วนรว่ มของเด็กและเยาวชนในวิถีชุมชน

๓) การทอ่ งเทย่ี วเชงิ สรา้ งสรรค์ “One Day Trip”
ส่งเสรมิ ให้เปน็ กิจกรรมการทอ่ งเทย่ี ว 1 วัน กับการเรยี นรวู้ ถิ ีชวี ติ ด้านการสรา้ งความม่นั ทางอาหาร

- ๔๕ -

ส่วนที่ 3

แบบเสนอโครงการขอรบั การสนับสนุนการดาเนินงานฯ (งบประมาณ 10,000 บาท )

แบบเสนอโครงการ ขอรบั การสนับสนนุ การดำเนนิ งาน
ตามโครงการเสริมสร้างและพัฒนาผู้นำการเปลย่ี นแปลง ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2565

ประเภทงบดำเนินงาน กรณี ไดร้ บั การคดั เลอื กเปน็ ศูนยผ์ นู้ ำจิตอาสาพฒั นาชมุ ชน
 ระดบั ดีเด่น จะไดร้ ับการจดั สรรงบประมาณ 10,0๐๐ บาท (หน่งึ หม่นื บาทถว้ น)
ศูนย์ผู้นำจติ อาสาพัฒนาชมุ ชนศนู ย์เรียนรู้และขบั เคลื่อนปรชั ญาของเศรษฐกจิ พอเพียง
ศูนยแ์ บ่งปนั ตำบลต้นแบบระดบั จงั หวดั หมู่ที่ ๗ ตำบลเขาสามสบิ อำเภอเขาฉกรรจ์ จังหวัดสระแกว้

*******************
1. ช่อื โครงการ แปลงนาจติ อาสา เพอ่ื ประชาย่ังยนื

๒. ทม่ี า/หลกั การเหตุผล

กรมการพัฒนาชุมชน กระทรวงมหาดไทย กำหนดดำเนินโครงการส่งเสริมการขับเคลื่อนการดำเนินงานผู้นำจิต
อาสาพัฒนาชุมชนสู่เศรษฐกิจฐานรากมั่นคงและชุมชนพึ่งตนเองได้ ด้วยหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง โดยมี
วัตถุประสงค์เพื่อเฉลิมพระเกียรติและถวายเป็นพระราชกุศล พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรรามาธิบดศี รีสินทรมหาวชิรา
ลงกรณ พระวชริ เกล้าเจ้าอยู่หัว เน่อื งในโอกาสเฉลมิ พระชนมพรรษาในวนั ท่ี 28 กรกฎาคม 2565 โดยจัดตัง้ ศูนย์ผนู้ ำจิต
อาสาพัฒนาชุมชนอย่างยั่งยืน และเป็นศูนย์ประสานงานภาคีเครือข่ายจิตอาสาพัฒนาชุมชนระหว่างภาครัฐ ภาค
ประชาชนและภาคีการพัฒนาโดยมีชุมชนเป็นศูนย์กลาง ซึ่งจังหวัดสระแก้ว ได้ดำเนินการขับเคลื่อนกิจกรรมศูนย์ผู้นำจติ
อาสาพัฒนาชุมชนอย่างต่อเนื่อง ตลอดทั้งได้มีการขยายผลไปยังพื้นที่อื่น ๆ ด้วย โดยในปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 ได้
กำหนดใหศ้ ูนยผ์ ู้นำจิตอาสาพฒั นาชุมชนตำบลเขาสามสิบ ซ่งึ ต้ังอยู่หมทู่ ี่ 7 บ้านหนองโกวทิ ย์ ตำบลเขาสามสิบ อำเภอเขา
ฉกรรจ์ จงั หวดั สระแก้ว เป็นศนู ยผ์ ้นู ำระดับจังหวดั

เพื่อให้การดำเนินโครงการส่งเสริมการขับเคลื่อนการดำเนินงานผู้นำจิตอาสาพัฒนาชุมชนสู่เศรษฐกิจฐานราก
มั่นคงและชุมชนพึ่งตนเองได้ ด้วยหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง กิจกรรมการจัดตั้งศูนย์ผู้นำจิตอาสาพัฒนาชุมชน
อย่างยั่งยืน เป็นไปตามวัตถุประสงค์ภายใต้คติพจน์ (Motto) ว่า “1 หมู่บ้าน สามารถดูแลได้ทั้งตำบล สร้างความมั่นคง
ทางด้านอาหาร ด้วยหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง” และเป็นการช่วยเหลือประชาชนในช่วง สถานการณ์การแพร่
ระบาดของโรคติดเช้ือไวรัสโควดิ -2019 ซง่ึ สง่ ผลกระทบให้เกิดวิกฤตทางเศรษฐกิจ จงึ กำหนดดำเนนิ โครงการ “แปลงนาจิต
อาสา เพอ่ื ประชาย่ังยืน” ขน้ึ
๓. วัตถปุ ระสงค์

๓.1 เพอื่ ผู้ชว่ ยเหลือผดู้ อ้ ยโอกาส/ผูท้ ่ีไดร้ ับผลกระทบจากสถานการณโ์ ควิด
๓.2 เพ่ือสบื สานอาชีพการทำนาปลอดสารพิษ
๓.3 เพื่อส่งเสริมการมีสว่ นรว่ มของคนในชุมชนและทกุ ภาคนสว่ น ทงั้ บา้ น วัด โรงเรยี น
๓.๔ เพือ่ เก็บเมลด็ พนั ธุด์ ี สรา้ งความมน่ั คงทางอาหารอยา่ งยั่งยนื

/๔. กล่มุ เป้าหมาย …

- ๔๖ -

๔. กลมุ่ เปา้ หมาย
ผ้นู ำจติ อาสาพัฒนาชมุ ชน ผ้นู ำชุมชน/กล่มุ องคก์ ร วดั โรงเรยี น และประชาชนในพ้นื ที่

๕. กระบวนการ/วธิ ดี ำเนนิ การ (จะนำเงนิ ไปทำอะไรบ้าง ใช้วิธกี ารทำอย่างไร)

ที่ กจิ กรรมท่ีดำเนนิ การ รปู แบบ/วธิ กี าร ผลผลติ ระยะเวลา งบประมาณ ผรู้ บั ผิดชอบ
(Action Plan) (How to) / (วนั ) (บาท) (ทมี

ผลลพั ธ์ ขับเคลอื่ น
2๕ คน)

๑ เตรียมพ้ืนท่ีแปลงนา - หาพน้ื ท่ีสาธารณประโยชน์ 5 ไร่ 2 วัน 2,500 ทีม
๒ จดั หาพนั ธุ์ข้าว - ปรบั ปรุงพน้ื ท่ี (ปลกู พชื ทำ
ปยุ๋ พชื สด, ไถดะ, ไถแปร, ขับเคล่ือน
ปรบั ปรงุ /บำรงุ ดิน)
- จดั ซื้อพันธุข์ า้ ว ๒7 คน

๓ ทำปยุ๋ ชีวภาพ - ร่วมกนั ทำปุย๋ /นำ้ หมกั 1๐๐ 1 วัน 2,500
กโิ ลกรัม 2,500
1 ครัง้ 1 วัน

ชีวภาพ

๔ ปลกู ผกั /เลยี้ งปลาน้ำในนา - รว่ มกันปลกู ผกั /เลยี้ งปลา/ ๑ คร้งั ๑ ๒,๕๐๐

ข้าว สัตวน์ ำ้

รวม ๔ กิจกรรม รวมท้ังส้นิ ๑๐,๐๐๐

(หมายเหตุ : กรณแี บบฟอรม์ ไม่เพยี งพอสำหรับการเขยี นรายละเอียด สามารถใชก้ ระดาษเขยี นเพ่มิ เตมิ ได)้

๖. งบประมาณ ๑0,0๐๐ บาท (หนึ่งหมื่นบาทถว้ น) ตามรายละเอยี ดแนบทา้ ย

๗. ระยะเวลาดำเนนิ การ (กิจกรรมที่สามารถดำเนนิ การในช่วงเดอื น..........ใหร้ ะบุอาทิเช่น)
- ระหวา่ ง วันที่ 1 มิถุนายน – ๓๑ ธนั วาคม พ.ศ.๒๕๖5

๘. สถานท่ดี ำเนินการ

พื้นท่สี าธารณะตำบลเขาสามสบิ อำเภอเขาฉกรรจ์ จังหวดั สระแกว้

๙. ผลทค่ี าดว่าจะไดร้ ับ

๑. มีขา้ วไวส้ ำหรับช่วยเหลอื ผดู้ ้อยโอกาส/ผู้ที่ไดร้ บั ผลกระทบจากสถานการณ์โควดิ จำนวน ๒,๕๐๐ กิโลกรมั
๒. สืบสานอาชพี การทำนาปลอดสารพิษ
3. เพอื่ ส่งเสริมการมสี ว่ นรว่ มของคนในชุมชนและทุกภาคนสว่ นทงั้ บา้ น วดั โรงเรียน
๔. สรา้ งความม่ันคงทางอาหารอย่างย่ังยนื
๕. มีเมลด็ พนั ธุด์ ีให้กับเกษตรกรเพ่ือสรา้ งความมน่ั คงทางอาหาร ไม่ต้องจดั ซ้ือในปีต่อ ๆ ไป

/รายละเอยี ดงบประมาณ...

- ๔๗ -

รายละเอียดงบประมาณแนบทา้ ยโครงการ (งบดำเนินงาน)
ช่อื โครงการ แปลงนาจติ อาสา เพือ่ ประชายงั่ ยนื

ที่ รายการ จำนวน ราคาตอ่ หนว่ ย รวมเป็นเงิน
(บาท) (บาท)
หนว่ ย
500 2,500
๑. คา่ จ้างไถ 2 คร้ัง ๆ ละ 250 บาท/ไร่ 5 ไร่ 25 2,500

๒. เมล็ดพนั ธข์ุ ้าว 100 ก.ก.

60 กระสอบ

3. ปุย๋ คอก (นำ้ หนกั กระสอบละ ๓๐ กโิ ลกรมั ) 1,300 ตวั ๔๐ ๒,๔๐๐

๔. พนั ธปุ์ ลาดกุ (ขนาดไม่น้อยกว่า 1 นิ้ว) 2 2,600
ตวั อกั ษร : -หนง่ึ หมน่ื บาทถ้วน- รวมทง้ั สน้ิ ๑๐,000

ลงชื่อ....................................................ผูเ้ สนอโครงการ
(นางสวุ รรณะ ประไพ)

ตำแหน่ง ประธาน (ประธานศูนย์ผู้นำจติ อาสาพัฒนาชุมชน)

ลงชือ่ ....................................................ผูเ้ หน็ ชอบโครงการ
(........................................................)

ตำแหนง่ .................................................. (พฒั นาการจงั หวัด)

ลงชอื่ ....................................................ผอู้ นมุ ัติโครงการ
(........................................................)

ตำแหนง่ .................................................. (ผวู้ า่ ราชการจงั หวัด)