การบริหารงานวิชาการ

การบริหารงาน
วิชาการ

นายอานนท์ วงค์เสน
รหัสนักศึกษา 6420540432024

แผน ก

การบริหารงานวิชาการ

การบริหารงานวิชาการเป็นงานที่สำคัญ
สำหรับผู้บริหารสถานศึกษา โดยเฉพาะอย่างยิ่งเป็น
งานที่จะต้องปรับปรุงคุณภาพการเรียนการสอน ซึ่ง
เป็นจุดมุ่งหมายหลักของสถานศึกษาและเป็นเครื่องชี้

ความสำเร็จ และความสามารถของผู้บริหาร

การบริหารงานวิชาการ
หมายถึง การบริหาร

กิจกรรมทุกชนิดในสถาน
ศึกษา หรือโรงเรียนเกี่ยวกับ
การปรับปรุงพัฒนาการเรียน

การสอนให้ได้ผลดี และมี
ประสิทธิภาพที่สุด เพราะเป็น
หน้าที่ของสถานศึกษาทุกแห่ง
คือ การให้ความรู้ทางด้าน

วิชาการแก่ผู้เรียน

ความสำคัญของการ
บริหารงานวิชาการ

งานวิชาการเป็นหัวใจของโรงเรียนหรือสถาบันการศึกษา ส่วนงานด้านอื่น
ๆ เป็นองค์ประกอบที่จะทำให้สถาบันดำเนินไปด้วยความราบรื่นเท่านั้น ผู้
บริหารการศึกษาทุกคนควรจะรับผิดชอบเป็ นผู้นำของครูในด้านวิชาการเป็ น
อันดับแรกเพราะหน้าที่ของโรงเรียนหรือสถาบันการศึกษาทุกแห่ง คือการให้
ความรู้แก่นักเรียนในด้านวิชาการ โดยการทำงานร่วมกับครูกระตุ้นเตือนครูให้
คำแนะนำครู และประสานงานให้ครูทุกคนทำงานร่วมกันอย่างมีประสิทธิภาพ
ในการสอนงานวิชาการเป็นงานหลักของการบริหารสถานศึกษา ไม่ว่าสถาน
ศึกษาจะเป็นประเภทใด มาตรฐานและคุณภาพของสถานศึกษาจะพิจารณา
ได้จากผลงานด้านวิชาการเนื่องจากงานวิชาการเกี่ยวข้องกับหลักสูตร การ
จัดโปรแกรมการศึกษา และการจัดการเรียนการสอนซึ่งเป็นหัวใจของสถาน
ศึกษาซึ่งอาจจะเกี่ยวข้องทางตรงหรือทางอ้อม ก็อยู่ที่ลักษณะของงานนั้น

ขอบข่ายของการบริหารงาน

วิชาการ

งานวิชาการมีขอบข่ายครอบคลุมเกี่ยวกับงานด้านหลักสูตรและการเรียนการสอน
ตั้งแต่การวางแผนเกี่ยวกับงานวิชาการการจัดดำเนินงาน เกี่ยวกับการเรียน
การสอนการจัดบริการ การสอนตลอดจนการวัด และประเมินผล รวมทั้งติดตาม
ผล และสื่อการสอนรวมไปถึงการพัฒนาผู้สอนตลอดจนการดำเนินกิจการของ
โรงเรียนจะต้องเป็นไปตามหลักสูตรและระเบียบพิธีการของการเรียนการสอน
จำเป็นที่จะต้องเปลี่ยนแปลงหลักสูตรให้สอดคล้องกับความต้องการของสังคมทุก
ระยะด้วยการจัดเนื้อหาวิชาให้ทันสมัย บางครั้งก็มีการเพิ่มวิชาใหม่ ๆ เข้าไปด้วย

ผลที่เกิดขึ้นกับนักเรียนอย่างแท้จริงนั้น เกิดจากการเรียนการสอน ดังนั้น เมื่อ
หลักสูตรเปลี่ยนก็จำเป็นต้องอบรมครูตามไปด้วย เพราะการใช้หลักสูตรใน

โรงเรียนจะมีส่วนเกี่ยวโยงไปถึงการจัดตารางสอน การจัดชั้นเรียน วิธีสอน การ
ใช้อุปกรณ์การสอนและการประเมินผลด้วย ถ้ามองในด้านของงานสถานศึกษา

การบริหารงานวิชาการ ได้แก่ งานควบคุมดูแลหลักสูตร การสอน อุปกรณ์การ
สอน การจัดการเรียน คู่มือครู การจัดชั้นเรียน การจัดครูเข้าสอนการปรับปรุง
การเรียนการสอน การฝึกอบรมครูการนิเทศการศึกษา การเผยแพร่งานวิชาการ

การวัดผลการศึกษา การศึกษาวิจัย การประเมินมาตรฐานสถานศึกษาเพื่อ
ปรับปรุงคุณภาพและประสิทธิภาพสถานศึกษา

หลักการบริหารงานวิชาการ

3.1 ยึดหลักให้สถานศึกษาจัดทำหลักสูตรสถานศึกษาให้เป็นไปตามกรอบหลักสูตรแกน
กลาง การศึกษาขั้นพื้นฐาน และสอดคล้องกับสภาพปัญหาและความต้องการของ
ชุมชนและสังคมอย่างแท้จริงโดยมีครู ผู้บริหาร ผู้ปกครอง และชุมชนมีส่วนร่วม
3.2 มุ่งส่งเสริมสถานศึกษาให้จัดกระบวนการเรียนรู้ โดยถือว่าผู้เรียนมีความสำคัญ
ที่สุด
3.3 มุ่งส่งเสริมให้ชุมชนและสังคมมีส่วนร่วมในการกำหนดหลักสูตรกระบวนการเรียนรู้
รวมทั้งเป็นเครือข่ายและแหล่งการเรียนรู้
3.4 มุ่งจัดการศึกษาให้มีคุณภาพและมาตรฐานโดยจัดให้มีดัชนีชี้วัดคุณภาพการจัด
หลักสูตรและกระบวนการเรียนรู้และสามารถตรวจสอบคุณภาพการจัดการศึกษาได้ทุก
ช่วงชั้นทั้งระดับเขตพื้นที่การศึกษาและสถานศึกษา
3.5 มุ่งส่งเสริมให้มีการร่วมมือเป็นเครือข่าย เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพและคุณภาพในการ
จัดและพัฒนาคุณภาพการศึกษา

การศึกษาที่สร้างคุณภาพชีวิตและสังคมบูรณาการอย่าง
สมดุลระหว่างปัญญาธรรม คุณธรรม และวัฒนธรรม

เป็นการศึกษาตลอดชีวิตเพื่อคนไทยทั้งปวง มุ่งสร้างพื้นฐาน
ที่ดีในวัยเด็ก ปลูกฝังความเป็นสมาชิกที่ดีของสังคมตั้งแต่วัย
การศึกษาขั้นพื้นฐาน และพัฒนาความรู้ ความสามารถ เพื่อ
การทำงานที่มีคุณภาพ โดยให้สังคมทุกภาคมีส่วนร่วมในการ

จัดการศึกษาได้ตรงตามความต้องการของผู้เรียน และ
สามารถตรวจสอบได้อย่างมั่นใจว่าการศึกษาเป็นกระบวน
การของการพัฒนาชีวิตและสังคมเป็นปัจจัยสำคัญในการ
พัฒนาประเทศอย่างยั่งยืนสามารถพึ่งตนเองได้ และสามารถ

แข่งขันได้ในระดับนานาชาติ

หัวใจหลัก

ของโรงเรียนในการ
จัดการเรียนการ
สอน คือ



งานด้านการ
บริหารวิชาการ

หลักสูตรเก่ายังใช่ไม่ทันไร หลักสูตรใหม่ก็จะมาอีก
แล้ว เป็นครูต้องปรับตัวตลอดเวลา อันไหนไม่ดีก็

เปลี่ยนอันไหนดีก็ใช้ต่อไป
ข้อความดังกล่าวข้างต้น ครูหลาย ๆท่าน คงจะเคย
กล่าวกันเองมาบ้างแล้ว การจัดการเรียนการสอนใน
สถานศึกษา บริบท หรือ หน้าที่ ในจัดการศึกษาให้กับ
ผู้เรียน มีความสำคัญเป็นอับดับต้นๆสำหรับครูผู้สอน

ซึ่งในการพัฒนาผู้เรียนควรพัฒนาใน 3 ด้าน คือ

1. ด้านความรู้หรือ
สติปัญญา/พุทธ
พิสัย (connitive
domin) เรียง

ลำดับคือ



1.1 ความรู้ความจำ (knowledge)
1.2 ความเข้าใจ (comprehehsion)
1.3 การนำไปประยุกต์ใช้(Application)

2. ด้านเจตคติหรือความรู้สึกนึกคิด/เจตพิสัย
(Affective domain) เรียงลำดับคือ



2.1 การเต็มใจรับ (Receving)
2.2 การตอบสนอง (Responding)
2.3 การสร้างคุณค่า(valuing)
2.4 การจัดระบบคุณค่า(Organizing)
2.5 การสร้างลักษณะนิสัยตาม
คุณค่า(characterization by a
value or value complex)

3. ด้านทักษะหรือความ
สามารถ/ทักษะพิสัย
(Psychomotor
dommain)



3.1 การรับรู้(Perception)
3.2 การเตรียมพร้อม(set)
3.3 การสนองตอบแนวทางที่ให้(Guided response)
3.4 การเกิดทักษะพิสัย (Mechanism)
3.5 การตอบสนองสิ่งที่ซับซ้อน(Complexovert Response)

ดังนั้นสถานศึกษาใดที่งาน
วิชาการก้าวหน้า หรือเป็น
เลิศสถานศึกษานั้นมักมีชื่อ
เสียงเป็นที่นิยม เป็นที่ยอมรับ
ส่วนสถานศึกษาใดงาน
วิชาการล้าหลัง หรือไม่เป็น
เลิศ สถานศึกษานั้นจะ ไม่เป็น
ที่นิยม ขาดความศรัทธา และ
มักเสื่อมถอยไม่เป็นที่ยอมรับ

ขอบข่ายการบริหาร
งานวิชาการ

1. การพัฒนาหลักสูตรสถาน
ศึกษา ได้แก่ศึกษาวิเคราะห์
เอกสารหลักสูตรการศึกษาขั้น

พื้นฐาน
พ.ศ.2544 สาระแกนกลางของ

กระทรวงศึกษาธิการ ข้อมูล
สารสนเทศเกี่ยวกับสภาพปั ญหา

และความต้องการของสังคม
ชุมชนและท้องถิ่น วิเคราะห์
สภาพแวดล้อม เพื่อจัดทำ
โครงสร้างหลักสูตร และสาระที่
กำหนดให้มีในหลักสูตรสถาน

ศึกษา

2. การพัฒนากระบวนการเรียน
รู้ ได้แก่ส่งเสริมให้ครูจัดทำ
แผนการเรียนรู้ตามสาระและ

หน่วยการเรียนรู้โดยเน้นผู้เรียน
เป็ นสำคัญส่งเสริมให้ครูจัด
กระบวนการเรียนรู้ตามกลุ่ม
สาระและหน่วยการเรียนโดย

เน้นผู้เรียนเป็นสำคัญ ส่งเสริม
ให้ครูจัดกระบวนการเรียนรู้ โดย
จัดเนื้อหาสาระและกิจกรรมให้

สอดคล้องกับความสนใจ
ความถนัดของผู้เรียน

3. การวัดผลประเมิน
และเทียบโอนผลการ
เรียน ได้แก่ กำหนด
ระเบียบแนวปฏิบัติ
เกี่ยวกับการวัดผล
ประเมินผลของสถาน
ศึกษาส่งเสริมให้ครู
จัดทำแผนการวัดผล
และประเมินผล แต่ละ
รายวิชาให้สอดคล้อง

กับมาตรฐานการ
ศึกษา สาระการเรียน

รู้หน่วยการเรียนรู้
แผนการจัดการเรียน
รู้ และการจัดกิจรรม

การเรียนรู้

4. การวิจัยเพื่อพัฒนาคุณภาพการศึกษา
ได้แก่ ศึกษา วิเคราะห์ วิจัยเกี่ยวกับการบริหาร

การจัดการ และการพัฒนาคุณภาพงาน
วิชาการในภาพรวมของสถานศึกษา ส่งเสริมให้

ครูศึกษา วิเคราะห์ วิจัย เพื่อพัฒนาคุณภาพ
การเรียนรู้ในแต่ละกลุ่มสาระการเรียนรู้

5. การพัฒนาสื่อ นวัตกรรม และ
เทคโนโลยีเพื่อการศึกษา ได้แก่ ศึกษา
วิเคราะห์ ความจำเป็นในการใช้สื่อ และ
เทคโนโลยีเพื่อการจัดการเรียนการสอน
จัดหาสื่อและเทคโนโลยีเพื่อใช้ในการ
จัดการเรียนการสอน และพัฒนางานด้าน

วิชาการ

6. การพัฒนาแหล่งการเรียนรู้ ได้แก่ การสำรวจ
แหล่งการเรียนรู้ที่เกี่ยวข้องกับการพัฒนาคุณภาพ
การศึกษาทั้งในสถานศึกษา ชุมชน ท้องถิ่น ในเขต
พื้นที่การศึกษาใกล้เคียง จัดทำเอกสารเผยแพร่
แหล่งการเรียนรู้ให้แก่ครู สถานศึกษาอื่น บุคคล

ครอบครัว องค์กร หน่วยงาน และสถาบันอื่น
7. การนิเทศการศึกษา ได้แก่ การจัดระบบการ
นิเทศงานวิชาการและการเรียนการสอนภายใน
สถานศึกษา ดำเนินการนิเทศงานวิชาการ การเรียน
การสอน ในรูปแบบหลายเหมาะสมกับสถานศึกษา

8. การแนะแนวการศึกษา
ได้แก่ จัดระบบการแนะแนว
ทางวิชาการและวิชาชีพภายใน
สถานศึกษา โดยเชื่อมโยงกับ
ระบบดูแลช่วยเหลือนักเรียน
และกระบวนการเรียนการสอน
ดำเนินการแนะแนวการศึกษา
โดยความร่วมมือของครูทุก

คนในสถานศึกษา

9. การพัฒนาระบบการประกันคุณภาพ
ภายในสถานศึกษา ได้แก่ การจัดระบบ
โครงสร้างองค์กร ให้รองรับการจัดระบบการ
ประกันคุณภาพภายในสถานศึกษา กำหนด
เกณฑ์การประเมินเป้าหมายความสำเร็จของ
สถานศึกษาตามมาตรฐานการศึกษาและตัว
ชี้วัดของกระทรวงเป้าหมายความสำเร็จของ
เขตพื้นที่การศึกษา หลักเกณฑ์และวิธีการ
ประเมิน ของสำนักงานรับรองมาตรฐานและ
ประเมินคุณภาพการศึกษาให้บรรลุตามเป้า

หมาย

10. การส่งเสริมความรู้ทางวิชาการแก่ชุมชน
ได้แก่ การศึกษา สำรวจความต้องการ

สนับสนุนงานวิชาการแก่ชุมชน จัดให้ความรู้
เสริมสร้างความคิด และเทคนิคทักษะทาง
วิชาการ เพื่อการพัฒนาทักษะวิชาชีพและ
คุณภาพของประชาชนในชุมชน
11. การประสานความร่วมมือ ในการพัฒนา
งานวิชาการกับสถานศึกษาและองค์กรอื่น

ได้แก่ ประสานความร่วมมือ ช่วยเหลือในการ
พัฒนาวิชาการกับสถานศึกษาของรัฐ เอกชน
และองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ทั้งที่จัดการ

ศึกษาขั้นพื้นฐานและระดับอุดมศึกษา

12. การส่งเสริมสนับสนุนงานวิชาการแก่
บุคคล ครอบครัว องค์กร หน่วยงานและ
สถานบันอื่นที่จัดการศึกษา ได้แก่ สำรวจ
และศึกษาข้อมูลการจัดการศึกษา ความ
ต้องการในการได้รับการสนับสนุนด้าน
วิชาการของบุคคล ครอบครัว องค์กร หน่วย
งาน สถานบันสังคมอื่น และการพัฒนา
คุณภาพการเรียน จัดให้มีการแลกเปลี่ยน

เรียนรู้ในการจัดการศึกษาของบุคคล
ครอบครัว องค์กร หน่วยงาน และสถาบันอื่น

ที่จัดการศึกษา
เมื่อทราบถึงแนวทางการพัฒนาผู้เรียน และ

ขอบข่ายในการบริหารงานวิชาการแล้ว