ป.5 เรื่อง องค์ประกอบดนตรี

กลม่ ุ สาระการเรยี นรศู้ ิลปะ

สาระดนตรี : ชน้ั ประถมศึกษาปี ท่ี ๕

ตวั ชี้วดั
• ระบุองค์ประกอบดนตรีในเพลงทใ่ี ช้ในการส่ืออารมณ์ (ศ ๒.๑ ป.๕/๑)





ลักษณะขององคป์ ระกอบดนตรี

ดนตรจี ะมีความไพเราะ สมบรู ณไ์ ดน้ นั้ จะตอ้ งประกอบด้วยองคป์ ระกอบ ดงั นี้

๑. จงั หวะ
จังหวะ เป็นสิ่งกำหนดควำมช้ำ-เร็วของบทเพลง กำรบรรเลงดนตรีหรือกำรขับร้องเพลง

จึงตอ้ งมีจังหวะเป็นส่ิงกำกับ เพ่ือให้ขบั ร้องและบรรเลงบทเพลงไดถ้ กู ต้องและไพเรำะ

๒. เสยี ง
เสียง เกิดจำกกำรส่ันสะเทือนของวัตถุ ซึ่งลักษณะควำมแตกต่ำงของเสียงขึ้นอยู่กับระดับเสียง

ควำมยำวของเสียง ควำมเข้มของเสยี ง คณุ ภำพของเสียง และควำมถ่ขี องเสียง

๓. ทานอง
ทานอง คือ ควำมต่อเนื่องกนั ของเสยี งหรือโน้ตดนตรี โดยกำรนำเสียงสูง-ต่ำ สั้น-ยำว ดัง-เบำมำ

เรียบเรียงทำนอง ซึ่งทำนองเป็นองค์ประกอบดนตรีท่ีง่ำยต่อกำรจดจำได้ว่ำบทเพลงนั้นมีลักษณะ
อย่ำงไร

๔. พน้ื ผิวของเสียง
พืน้ ผิวของเสียง คอื ลักษณะหรือรปู แบบของเสียงทม่ี ีกำรนำเสยี งมำบรรเลงพร้อมกันหรือบรรเลง

ซ้อนกนั ซงึ่ อำจมีแนวหลำยแนวข้ึนอยูก่ ับกำรประพนั ธ์เพลง

๕. สสี นั ของเสียง
สีสันของเสียง คือ คุณลักษณะของเสียงที่เกิดข้ึนมำจำกแหล่งกำเนิดเสียงท่ีแตกต่ำงกัน ควำม

แตกต่ำงของสีสันของเสยี งทำงดนตรีนนั้ ขึ้นอยู่กับปัจจัยหลำยประกำร เช่น วิธีกำรบรรเลง วัสดุที่ใช้
ทำเคร่อื งดนตรี รปู ทรงของเคร่ืองดนตรี

๖. คีตลกั ษณ์
คีตลักษณ์ คือ รปู แบบของบทเพลง ท่ีรวบรวมจังหวะ เสียง ทำนอง พื้นผิวของเสียงและสีสันของ

เสยี งใหด้ ำเนนิ ไปในทศิ ทำงเดยี วกัน ทำให้บทเพลงมีรปู แบบแตกตำ่ งกนั ออกไป

การส่ืออารมณเ์ พลงด้วยองค์ประกอบดนตรี

การสอ่ื อารมณ์เพลง คอื การถา่ ยทอดความร้สู ึก อารมณ์ เนื้อหาของบทเพลงให้กบั ผ้ฟู งั ไดร้ บั รู้
ถึงความงดงาม ความไพเราะของบทเพลงน้ัน ซ่งึ เกิดจากการบรรเลงและการขบั ร้องเพลงของ
มนษุ ย์ มอี งค์ประกอบดนตรี ดังนี้

๑. จังหวะกับอารมณข์ องบทเพลง
จังหวะท่ีใช้ในแต่ละบทเพลงน้ันมีควำมแตกต่ำงกัน จึงทำให้อำรมณ์ของบทเพลงแตกต่ำงกันไป

ดว้ ย เชน่ เพลงที่มีจังหวะช้ำ จะใหอ้ ำรมณเ์ ศร้ำหรอื สบำย ๆ เพลงท่ีมีจังหวะเร็ว จะให้อำรมณ์คึกคัก
สนุกสนำน

๒. ทานองกับอารมณข์ องบทเพลง
บทเพลงแต่ละบทเพลงมีทำนองที่แตกต่ำงกัน บำงบทเพลงมีทำนองท่ีช้ำ มีเสียงสูง ทุ้ม ต่ำ

ทำนองเพลงสำมำรถบ่งบอกอำรมณ์ของเพลงได้ เช่น เพลงที่มีอำรมณ์โศกเศร้ำ จะมีทำนองที่เป็น
เสยี งยำว มีจังหวะช้ำ