ป.6 เรื่อง การวิเคราะห์เพลงและหลักการฟังเพลง

๕หน่วยการเรยี นรูท้ ี่

การวิเคราะห์เพลงและ
หลักการฟงั เพลง

๑. บรรยายความรู้สกึ ทมี่ ีต่อดนตรี (ศ ๒.๑ ป.๖/๕)
๒. แสดงความคดิ เห็นเก่ียวกับทานอง จงั หวะ การประสานเสยี ง

และคุณภาพเสยี งของเพลงที่ฟงั (ศ ๒.๑ ป.๖/๖)

การวิเคราะห์
เพลงและหลกั การ

ฟงั เพลง

การวเิ คราะห์เพลงและหลกั การฟงั เพลง

๑. การวิเคราะห์เพลง
เพลง หมายถึง สาเนียงขับร้อง ทานองดนตรีท่ีสร้างสรรค์ขึ้น

โดยมีเนือ้ เพลงจงั หวะทานองการสมั ผัสคา การใช้ถ้อยคาตามหลักดนตรี
เป็นสว่ นประกอบของเพลงท่ีทาใหเ้ พลงมคี วามไพเราะ

การวเิ คราะหเ์ พลงแต่ละเพลงน้ัน ผฟู้ งั เพลงหรือผู้ที่จะ
วเิ คราะหเ์ พลง ตอ้ งมีความเข้าใจองค์ประกอบของดนตรี เพื่อที่จะทาให้
เขา้ ใจและวเิ คราะห์เพลงนน้ั ได้ถูกต้อง

องคป์ ระกอบของดนตรี มดี ังน้ี

๑.๑ เนอ้ื หาในเพลง
เพลงแตล่ ะเพลงจะมเี น้ือหาและความหมายทแี่ ตกตา่ งกนั

ซ่ึงสามารถบ่งบอกอารมณแ์ ละความรู้สกึ ของเพลงน้นั ใหผ้ ู้ฟังได้
เขา้ ใจและซาบซง้ึ ไปกบั เพลง เนอ้ื หาในเพลงแต่ละเพลงจะมี
ลกั ษณะอยา่ งไรนั้น ข้นึ อยู่กบั ความต้องการของผูป้ ระพันธ์เพลง

ทานอง : พระราชนพิ นธใ์ นพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภมู พิ ลอดลุ ยเดชมหาราช บรมนาถบพติ ร
คารอ้ ง : พระเจา้ วรวงศ์เธอพระองค์เจ้าจกั รพนั ธ์เพญ็ ศิริ รว่ มกบั ศาสตราจารย์ ดร.ประเสริฐ ณ นคร

ตัวอยา่ ง
เน้อื หาในเพลง

๑.๒ องค์ประกอบในเพลง
เพลงจะมีองค์ประกอบทส่ี าคัญ ดังน้ี

๑) จังหวะ
จังหวะ คือ ส่ิงท่ีใช้กาหนดควบคุมความช้า-เร็วของเพลง เพลงแต่ละเพลง

จะมีจังหวะช้าหรือเร็วน้ันขึ้นอยู่กับผู้ประพันธ์เพลง นอกจากจังหวะจะควบคุม
ความช้า-เร็วของเพลงแล้ว ยังเป็นสิ่งที่ทาให้เพลงมีความไพเราะซ่ึงช่วยให้ผู้ฟัง
เพลงเข้าใจได้ว่าเพลงน้ันมีจังหวะเป็นอย่างไร เช่น เพลงที่เศร้า โหยหวนจะมี
จังหวะชา้ เพลงทส่ี นกุ สนานตนื่ เต้นจะมจี งั หวะเร็ว

๒) ทานอง
ทานองคือเสียงสูง-ต่า ดัง-เบา สั้น-ยาวประกอบรวมกันเรียบ
เรียงให้มีความต่อเน่ืองสัมพันธ์กัน และเป็นองค์ประกอบที่ง่ายต่อการ
จดจาว่าเพลงแต่ละเพลงน้ันเป็นอย่างไร ซึ่งทานองเพลงจะเป็นไป
ในลักษณะใดนน้ั จะข้ึนอยู่กบั ผู้ประพันธเ์ พลง
๓) การประสานเสยี ง
การประสานเสียงเกิดจากผขู้ ับร้องร้องไปพร้อมกับการบรรเลง
ดนตรีให้มีระดับเสียงเดียวกัน เสียงร้องและเสียงของดนตรีน้ันจะต้อง
ดังไป พร้อม ๆ กนั ซง่ึ การประสานเสียงเป็นส่ิงท่ีบอกถึงความเหมาะสม
กลมกลืนของ เพลงว่าใช้เสียงเป็นอย่างไรการบรรเลงจังหวะ ทานอง
เหมาะสมกนั หรอื ไม่

๑.๓ คุณภาพเสียงในเพลง
คุณภาพเสยี ง คือ ลกั ษณะท่ีดขี องเสยี งท่ีใช้ในเพลง แบ่งออกเปน็
๒ ลักษณะ ดงั น้ี
๑) คุณภาพเสยี งร้อง
ผู้ขับร้องจะต้องมีลักษณะน้าเสียงท่ีดีเหมาะสมกับเนื้อเพลง จังหวะ
ทานองของบทเพลง และมคี วามเหมาะสมกลมกลนื กับการบรรเลงดนตรดี ้วย
๒) คณุ ภาพเสยี งดนตรี
ดนตรีท่ีบรรเลงประกอบเพลงจะตอ้ งมีเสียงท่ไี พเราะ บรรเลงตาม
จังหวะและทานองของเพลงได้ถกู ต้อง และสอดคล้องกับเสียงของผู้ขับร้อง
ไดด้ คี ณุ ภาพเสียง ๒ ลกั ษณะนจี้ ะสง่ ผลให้เพลงมีความไพเราะมากย่ิงขน้ึ

๒. หลักการฟังเพลง
การฟังเพลง นอกจากการฟงั เพื่อความผ่อนคลายแลว้ เม่อื ผ้ฟู ังฟงั

เพลงดว้ ยความตั้งใจ และมสี มาธยิ งั สง่ ผลให้ผ้ฟู ังสามารถวิเคราะห์ เข้าใจ
และซาบซง้ึ กบั เพลงไดม้ ากขึน้



การวเิ คราะหเ์ พลงและ
หลักการฟังเพลง